KABUKLU SU ÜRÜNLERİ ve ÜRETİM TEKNİĞİ

Transkript

1 KABUKLU SU ÜRÜNLERİ ve ÜRETİM TEKNİĞİ 1

2 Su ÜRÜNLERİNE GENEL BAKIŞ 2011 yılında, du nyada su u ru nleri u retimi icşularda 11.5, denizlerde 78.9, yetis tiricilikte 63.6 milyon tona ve toplamda 154 milyon tona (degĕr olarak milyar ABD $) ulas mısţır. Yıllara go re elde edilen toplam u retim rakamlarında iç sularda yavaş, su u ru nleri yetis tiricilig inde ise hızlı bir artış devam etmektedir. Du nya denizlerde, 1996 yılında, balıkc ılık yoluyla elde edilen toplam su u ru nleri miktarı, 86.4 milyon ton u retim ile tepe noktasına eris miş, artan av gu cu ne rag men bu miktar, sonraki yıllarda azalan bir egĭlim go stermiş ve u retim 2011 yılında 78.9 milyon ton olarak gercȩkles misţir

3

4

5

6

7

8

9 FAO tarafından 2009 yılında yapılan degĕrlendirmelerde du nyada su u ru nleri kaynaklarının %29,9 unun as ırı avcılık altında isļetilmekte, %57,4 u nu n tam kapasite ile avcılık yapılarak isļetilmekte oldugŭ ifade edilmektedir. Kaynakların sadece %12,7 tam olarak isļetilememektedir yılında su u ru nleri u retiminin %86 sı dog rudan insan tu ketimine, taze, sogŭtulmuş veya dondurulmuş olarak arz edilmiş, % 14 u ise balık unu ve yagĭ sanayi, akvaryum ve yem amacļı ham materyal olarak kullanılmısţır. Ayrıca cȩs itli su u ru nlerinden kozmetik, ilaç, gu bre sanayinde yararlanılmakta ve bazı su nger tu rlerinden anti kanser ajanları elde edilmektedir.

10 Sag lıklı bir hayat ve dengeli beslenme ic in gerekli olan proteini ve mikrobesin maddelerini icȩrmesi dolayısıyla su u ru nleri temel bir besin maddesidir. U lkelere go re degĭs mekle beraber, du nya genelinde 1960 lı yıllarda ortalama 9,9 kg olan kis i bas ına tu ketim, 2010 yılında 18,6 kg a c ıkmısţır. Su u ru nlerinden elde edilen u retim genel olarak 4.3 milyar insanın gu nlu k protein ihtiyacının %15 ini kars ılamaktadır. Balıkc ılık ve su u ru nleri yetisţiriciligĭ, birincil u retim faaliyeti olarak yaklas ık 54.8 milyon insanın gec im kaynagĭnı olusţurmaktadır. Birincil u retim sekto ru ne ilave olarak isļeme, paketleme, pazarlama, dagĭtım, isļeme makineleri imalatı, ağ imalatı, buz u retim ve tedariki, gemi yapım ve bakımı faaliyetleri ile arasţırmacılar ve aileler du s u nu ldu gŭ nde yaklas ık milyon insanın gec imi bu sekto rden sag lanmaktadır.

11 Du nya genelinde su u ru nleri ticareti, 2008 yılında yas anan finansal krizden de etkilenmis olup, genis bir talep azalması ile % 12,5 luk bir du s me yas amısţır. Bu du s u s avcılıktan perakende sekto ru ne kadar olan su reci etkilemisţir. Digĕr sekto rlerle kıyaslandıgĭnda su u ru nleri sekto rü finansal krizden daha az etkilenmisţir yılında du nya genelinde su u ru nlerinin ihracat degĕri 102 Milyar ABD $ dır. Su u ru nleri ihracatında C in en buÿu k u lke olup, toplam du nya ihracatının %10 nu gercȩklesţirmektedir. C in den sonra ihracatta ilk sıralarda Norveç, Tayland, Vietnam, Amerika Birles ik Devletleri ve S ili yer almaktadırlar. En buÿu k ithalatc ılar 24,6 Milyar ABD $ ile Avrupa Birligĭ, 14,4 Milyar ABD $ ile Japonya, 14,1 Milyar ABD $ Amerika Birles ik Devletleridir. Son yıllarda buÿuÿen ekonomisiyle C in su u ru nleri ithalatında 3. sıraya yerles misţir.

12 Du nya su u ru nleri u retiminin %72 si 20 u lke tarafından gercȩklesţirilmektedir. U retimde, avlanabilir stok miktarı sınırına ulas ılması ve denizlerde as ırı avcılık kapasitesinin bulunması dolayısıyla denizlerde balıkc ılık sekto ru nu n ekonomiye katkısı olabilecegĭnden c ok daha du s u k gercȩkles mektedir. Balıkc ılık alanında ileri olan gelis miş u lkeler bakımından, av miktarlarını artırmak amacıyla filo kapasitelerini buÿuẗmenin bir anlamı bulunmamaktadır. Tam tersine, u retimlerinin devamlılıgĭ ve mevcut av filolarının rasyonel kullanılması ic in, filo kapasitelerini azaltmaya, daha ku c u k ancak daha etkin bir filoya ihtiyacļarı bulunmaktadır.

13 Su u ru nleri yetisţiriciligĭ son otuz yılda 12 kat buÿuÿerek u retim 2011 yılında 63.6 milyon ton olarak gercȩkles misţir. Yetisţiricilikte, balıklardan denizkestanesine, kurbagădan timsaha kadar geniş bir yelpazede su u ru nu nu n yapay ortamda u retilmesi gercȩklesţirilmektedir. U retilen bu u ru nlerin tamamı insan tu ketimi amacļıdır. Yetisţiricilikten elde edilen u ru nlerin c iftlik c ıkıs ı fiyatları ile toplam degĕri 2010 yılında milyar ABD$ dır.

14 Yıllar İtibarıyla Toplam Su Ürünleri Üretim ve Tüketimi (ton/yıl)

15

16

17

18 Balıkçı Gemilerinin Boy Dağılımı (2014)

19

20

21

22

23 Su Ürünleri Yetiştiricilik Tesisleri (2014)

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34