T.C. EGE ÜNĐVERSĐTESĐ TIP FAKÜLTESĐ HĐSTOLOJĐ VE EMBRĐYOLOJĐ ANABĐLĐM DALI ASĐSTAN EĞĐTĐM PROGRAMI VE ASĐSTAN ĐZLEM REHBERĐ

Transkript

1 T.C. EGE ÜNĐVERSĐTESĐ TIP FAKÜLTESĐ HĐSTOLOJĐ VE EMBRĐYOLOJĐ ANABĐLĐM DALI ASĐSTAN EĞĐTĐM PROGRAMI VE ASĐSTAN ĐZLEM REHBERĐ Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı Bornova ĐZMĐR Asistanın Adı Soyadı : Đhtisasa başlama tarihi : 1

2 ĐÇĐNDEKĐLER ÖNSÖZ...3 HĐSTOLOJĐ VE EMBRĐYOLOJĐ ANABĐLĐM DALI UZMANLIK EĞĐTĐM PROGRAMI 1. GENEL ÖZELLĐKLER 4 2. KURUMSAL ÖZELLĐKLER EĞĐTĐCĐLER 5 4. PROGRAM ĐÇERĐĞĐ ANABĐLĐM DALI BĐLĐMSEL ETKĐNLĐKLERĐ ROTASYONLAR KARNE..13 2

3 ÖNSÖZ Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümünde uzmanlık eğitimi veren Histoloji ve Embriyoloji Anabilim dalı uzmanlık öğrencisi eğitim programı ve karnesi, uzmanlık eğitiminin çerçevesini ve sorumluluklarını belirleyen bir kılavuzdur. Uzmanlık öğrencisi bu program çerçevesinde kendisine verilecek eğitimin kapsamının ve sorumluluklarını öğrenir. Uzmanlık öğrencisi; sözleşme niteliğinde olan bu eğitim programına uymakla yükümlüdür. 3

4 HĐSTOLOJĐ VE EMBRĐYOLOJĐ UZMANLIK EĞĐTĐM PROGRAMI 1. Genel özellikler E.Ü.T.F. Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalında uzmanlık eğitimi programı ile; görev ve sorumluluklarını yerine getiren, eğitim programı etkinliklerini başarı ile tamamlayın; bilimsel yeterliliğe, laboratuvar bilgi ve becerine, araştırma yeteneğine sahip, ekip çalışmalarında uyumlu uzman tanımı hedeflenmiştir. Uzmanlık eğitimi, 19 Haziran 2002 tarih ve sayılı resmi Gazetede belirtilen Tıpta Uzmanlık Tüzüğüne göre 4 yıldır. Uzmanlık eğitim süresince multidisipliner eğitim desteği için Aile Planlaması ve Kısırlık Uygulama ve Araştırma merkezi in-vitro fertilizasyon laboratuarında, Patoloji Đmmunohistokimya laboratuarında ve Tıbbi Genetik rotasyonları uygulanır. 2. Kurumsal özellikler 2.1. Patikler: Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı temel tıp bilimleri kapsamındadır. Eğitim ortamını oluşturan öğrenciler ile ilgili tüm işler (Mikroskopi pratik dersleri ve hazırlıkları, öğrenci sınavları ve hazırlıkları) uzmanlık öğrencisinin görevleri arasındadır Laboratuarlar: Işık mikroskopi: Eğitim ve araştırma amaçlı histokimyasal ve immunohitokimyasal teknikleri ile preparasyonlar yapılır, mikrotomi öğrenilir. Elektron mikroskopi: Araştırma amaçlı preparasyonlar yapılır, ultratomi, trimleme, Transmission elektron mikroskop kullanılması öğrenilir Rotasyonlar: Histoloji ve Embriyoloji uzmanlık deneyiminin kazandırılması amacı ile akademik kurul kararı ile Aile Planlaması ve Kısırlık Uygulama ve Araştırma Merkezi in-vitro-fertilizasyon laboratuvarında, Patolji Đmmunohistokimya laboratuvarında ve Tibbi Genetik rotasyonları ile uzmanlık eğitimi programı desteklenmiştir. 4

5 2.4. Acil Servis temel eğitim programı: E.Ü.T.F. Dekanlık kararı doğrultusunda, uzmanlık eğitimine başlayan her uzmanlık öğrencisi 2 ay boyunca 24 saat hizmet veren Acil Serviste çalışır Uzmanlık öğrencisinin tüm eğitim dönemi süresine ait eğitim programındaki çalışma planı anabilim dalı tarafından yapılır ve önceden kendisine bildirilir. Bu eğitim programında öğrenme hedefleri doğrultusunda bilgi ve beceri konuları, süreler, rotasyonlar, seminer, dergi saati gibi tüm ayrıntıların açık olarak belirtildiği listeler halinde kendisine bildirilir. Tküm bu çalışmalardaki performansı öğretim üyeleri tarafından değerlendirilir. 3. Eğiticiler Anabilim dalı öğretim üyeleri uzmanlık öğrencisi eğitiminden değişik kademelerde sorumludurlar Eğiticilerin ortak özellikleri şunlardır: Tüm anabilim dalı öğretim üyeleri uzmanlık eğitiminde yer alırlar Ulusal veya uluslar arası bilimsel derneklerin bir veya birkaçına üyedirler Bilimsel çalışmalar sunar veya yayınlarlar, bilimsel araştırmaları organize ederler E.Ü.T.F. Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı nda eğiticilerin iş bölümü aşağıda belirlenmiştir Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı Başkanı: Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalının idari ve akademik başkanıdır. Uzmanlık öğrencisinin denetiminden sorumludur Uzmanlık eğitimi sorumlu öğretim üyesi: Anabilim dalı başkanı tarafından bir yıllık süre için atanır. Uzmanlık eğitimi programının hazırlanması, sınavların hazırlanması ve değerlendirilmesinden sorumludur. Program akademik kurulda tartışılır ve anabilim dalı başkanı tarafından onaylanır. 5

6 Laboratuvarlardan sorumlu öğretim üyeleri: Işık mikroskopi laboratuvarında öğrenci eğitim için ve araştırma amaçlı preparasyon teknikleri uygulanır. Elektron mikroskopi laboratuarında araştırma amaçlı çalışmalar yapılır. Teorik bilgi ve beceri konularında ilgili sorumlu öğretim üyelerinin tümü ışık ve elektron mikroskopi laboratuvarlarının yürütülmesinden sorumludurlar: Prof.Dr. Mine ERTEM YURTSEVEN Prof.Dr. Ayşegül UYSAL Prof.Dr. Meral BAKA Yard.Doç.Dr. Altuğ YAVAŞOĞLU 4. Program içeriği 4.1. Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalının bilimsel temeli: Bölüm içi rotasyonlar sırasında uzmanlık öğrencisine aşağıda belirtilen öğrenme hedefleri dogrultusunda konu başlıkları kapsamında teorik bilgi ve laboratuvar beceri eğitimi verilir. Histoloji ve Embriyoloji teorik bilgileri; her konu için belirlenen süre sonunda ışık ve elektron mikroskopik, makroskopik ve sono embriyoloji, histogenezis ve gelişim anomalileri kapsamında tamamlanmış bilgi düzeyi, ayırıcı tanı, yapı-fonksiyon ilişkileri ve probleme dayalı öğrenme teknikleri yönünden değerlendirilir. Ayrıca eğitim ve öğretim teknikleri açısından teorik derslere de girmeleri öngörülmektedir. Teorik bilgiler ve ışık mikroskopi laboratuvar becerileri ilk yılda tamamlanır. Uzmanlık öğrencisinin ikinci yılını; elektron mikroskopi laboratuvarı, tez çalışması ve yaz döneminde uygulanacak olan dış rotasyonlar oluşturur Teorik bilgi konuları ve öğrenme hedefleri: SĐTOLOJĐ 1- Hücrenin ışık ve elektronmikroskopik yapısı. 2- Hücrede yapı ve fonksiyon ilişkileri, hücre dinamikleri. 3- Hücrenin boyanma özellikleri. 6

7 GENEL HĐSTOLOJĐ 1- Hücreler arası bağlantı kompleksleri ve bazal lamina 2- Epitel dokusu 3- Destek dokuları 4- Kas dokusu 5- Sinir dokusu GENEL EMBRĐYOLOJĐ 1- Genel Embriyolojide terminoloji ve kavramlar 2- Gametogenezis 3- Fertilizasyon 4- Blastomer, segmentasyon 5- Erken ve geç blastula dönemi 6- Gastrulasyon ve germ yapraklarının tanımlanması ve dinamikleri 7- Vitellus kesesi, amniyon, koryon oluşumu 8- Notokord, nörulasyon ve somitler 9- Embriyonal dönem 10- Fötal dönem, ekstraembriyonik yapılar ve plasenta 11-Fötal kan dolaşımı, doğum ve doğum sonrası değişiklikler DOLAŞIM VE ĐMMUN SĐSTEM 1- Kemik iliği 2- Kan damarları 3- Kalp, perikard 4- Đmmun sistem, lenfoid dokular ve organlar SOLUNUM SĐSTEMĐ 1- Burun boşluğu, nazofarinks, laringofarinks 2- Larinks, trakea 3- Bronkus ve bronkioluslar, akciğer parankiması, pleura 7

8 SĐNĐR SĐSTEMĐ 1- Medulla spinalis 2- Bulbus, pons, mezensefalon 3- Serebellum 4- Diensefalon 5- Telensefalon 6- Beyin zarları 7- Periferik sinir sistemi 8- Otonom sinir sistemi HAREKET SĐSTEMĐ 1- Kas, kıkırdak, kemik 2- Eklemler intervertebral diskler BEŞ DUYU 1- Fotoreseptör sistem 2- Duyma ve denge sistemi 3- Deri ve türevleri 4- Koku ve tad organları ENDOKRĐN SĐSTEM 1- Hipotalamohipofizier sistem 2- Hipofiz, epifiz 3- Tiroid, paratiroid, endokrin timus 4- Endokrin pankreas 5- Gl. Suprarenalis 6- Geçici endokrin organlar, hücreler ve paraganglionlar ÜROGENĐTAL SĐSTEM 1- Böbrek, kaliks, pelvis renalis, üreter, mesane 2- Testis, genital kanallar 3- Ovaryum, ovarial siklus 4- Tuba uterina, uterus, uterinal siklus 5- Genital bezler 6- Dış genital organlar 8

9 SĐNDĐRĐM SĐSTEMĐ 1- Dudak, damak, dil, diş 2- Tükrük bezsleri ve tonsillalar 3- Farinks, özafagus, mide 4- Duodenum, jejunum, ileum 5- Appendiks, kalın barsak 6- Rektum, anal kanal 7- Karaciğe, safra kesesi, Pankreas 8- Periton ve mezenterler Laboratuvarlar ve öğrenme hedefleri: IŞIK MĐKROSKOPĐ LABORATUVARI 1- Deney hayvanlarını tanıma, Fiksasyon tipleri, Perfüzyon 2- Takip: Parça alma, yıkama, dehidratasyon, şeffaflandırma, parafin takip, gömme 3- Mikrotomdan kesit alma 4- Boyamalar: Hematoksilen-eosin Mallory azan PAS Verhoeff Dekalsifiye kemik Yayma kan, Kemik iliği, Spermium 5- Deney hayvanlarında gebelik ve embriyonel dönem takibi ve preparasyon tekniklerinin uygulanması 6- Farklı boyamalarda preparatları değerlendirebilme 7- Pratik derslerde konu ile ilişkili preparatların ayırıcı tanısını yapabilme ve öğretebilme becerisi 9

10 ELEKTRON MĐKROSKOPĐ LABORATUVARI 1- Solusyonların hazırlanması 2- Em parça takibi 3- Epon blok hazırlama 4- Trimleme 5- Cam bıçak yapımı 6- Ultratomdan yarı ince kesit alma 7- Yarı ince kesitlere toluidin blue boyaması 8- Đnce kesitlerin alınması 9- Boyama 10- Elektron mikroskop kullanımı 11- Elektronmikrofotografi 12- Elektron mikroskopta hücre organellerini ve inklüzyonlarını tanımlayabilme 4.2. Eğitim programı içeriği Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Uzmanlık Öğrencisi Eğitim Programı, uzman adaylarının ilgili tüm konularda yeterli bilgi ve beceri birikimine sahip olabilmeleri için gerekli olan düşünsel ve teknik olanakları sağlayacak şekilde planlanmıştır.eğitim teorik yönü öğrenme yöntemleri, öğretme yöntemleri, ilgili laboratuar tekniklerini uygulayabilme, problemleri çözebilme, araştırmada yaratıcılık konularında eğitimin sağlanması, teknik yönü ise bu dalın yürütülmesinde gerekli olan tüm uygulamaların kazandırılmasına yöneliktir. Teorik ve uygulama konularının tümünde uzmanlık öğrencileri aktif görev ve sorumluluk alırlar. 5. Anabilim Dalı Bilimsel Etkinlikleri Eğitim dönemi 1 Ekim de başlar 31 Mayıs ta son bulur. Aşağıdaki etkinlikler yapılır: 5.1. Histoloji ve Embriyoloji Seminerleri Haftada bir gün, Anabilim Dalında tüm öğretim üyeleri, uzmanlar, uzmanlık öğrencileri, lisans üstü öğrencilerinin katılımı ile gerçekleştirilir. O yılın seminer konuları, uzmanlık öğrencilerinin görüş ve önerilerini ilettikleri genel toplantıda öğretim üyeleri ile birlikte saptanır. Uzmanlık öğrencisinin her biri her eğitim döneminde iki adet seminer hazırlar. Seminer notu halinde hazırlanır ve katılanlara dağıtılır. Ayrıca bir örneği de uzmanlık 10

11 öğrencisi eğitim dosyasına konur. Her seminerden Anabilim Dalı başkanının saptayacağı bir öğretim üyesi sorumludur. Seminer hazırlığı ve sunumu bu öğretim üyesi ile birlikte gerçekleştirilir. Seminerler yaklaşık 45 dakika sunum, 15 dakika tartışma olacak şekilde hazırlanır Dergi Saati Ayda en az bir kez, Anabilim Dalı dersliğinde tüm öğretim üyeleri, uzmanlar, uzmanlık öğrencileri ve lisans üstü öğrencilerinin katılımı ile gerçekleşir. Her toplantı için Anabilim Dalı başkanı bir öğretim üyesi veya uzman belirler. Belirlenecek kişinin kontrolü altında uzmanlık öğrencisi seçtiği konuda literatür taraması yapar. Bulunan literatürlerden, makalenin yayınlandığı kaynak, makalenin amacı, yöntemi ve ulaşılan sonuçlar açısından uygun olanlar üzerinde öğretim üyesi ile birlikte çalışılır. Bunlardan en az 3 en çok 5 tanesi makale saatinde uzmanlık öğrencisi tarafından kısaca sunulur ve katılımcıların tartışmasına açılır. Makaleler ilgilenenlere dağıtılmak üzere çoğaltılır Tez Sunumu Toplatıları Uzmanlık öğrencileri tez çalışmalarını üç ayda bir öğretim üyelerinin görüş ve önerileri almak üzere sunarlar. Tezlerin zamanında yürütülüp yürütülmediği kontrol edilir Uzmanlık Tezi Uzmanlık tezi hazırlamak yasal zorunluluktur. Her uzmanlık öğrencisinin tıpta uzmanlık eğitiminin yarısında, tez konusu kendi görüş ve önerileri de değerlendirilerek akademik kurulda saptanan öğretim üyesi ile birlikte belirlenir ve tez sunumu toplantılarında tartışmaya açmak üzere sunulur. Tartışmalardan sonra tez konusu karara bağlanır. Tez araştırmalarındaki gelişmeler tez sunumu toplantılarında uzmanlık öğrencisi tarafından aktarılır. 6. Rotasyonlar 6.1. Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalında uzmanlık eğitimi alan uzmanlık öğrencisinin diğer laboratuarlarda uygulanan yöntemler konusunda bilgi ve beceri kazanmasının sağlamak amacı ile aşağıda belirlenen sürelerde dış rotasyon uygulaması yapılır: 1. IVF..8 hafta 2. Patoloji 2 hafta 3. Tıbbi genetik..2 hafta 11

12 6.2. Uygulama Uzmanlık öğrencisi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalında tüm iç rotasyonlarının bitirdikten sonra dış rotasyon uygulaması başlatılır: IVF: Kültür ortamında embriyo geliştirilmesi ile ilgili klinik ve laboratuvar becerisinin kazanılması. Patoloji immunohistokimya laboratuvarı: Đmmunohistokimyasal boyama teknikleri, dondurma mikrotomunun öğrenilmesi, hücre, doku, organ ve sistemlerin patolojik yapıları hakkında bilgi edinme. Tıbbi genetik: Sitogenetik ve uygulama tekniklerinin öğrenilmesi amacı ile yapılır. Uzmanlık öğrencisi rotasyona başlamadan 1 ay önce ilgili anabilim dalına yazılı olarak bildirilir, bir öğretim üyesi tarafından çalışma süresince yönlendirilir ve değerlendirilir. Rotasyon süresince kendisi için yapılan programa uyar. Đlgili anabilim dalının bilimsel programına katkılı ve katkısız olarak katılır. Rotasyon sonunda Rotasyon Geri Bildirim Formu nu doldurur ve anabilim dalı başkanına iletir. Rotasyon yaptığı anabilim dalında uzmanlık öğrencisi için sorumlu öğretim üyesi tarafından değerlendirme formu doldurulur ve Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalına iletilir. 12

13 7. Karne 1. YIL Başlama ve Sorumlu Öğretim Değerlendirme Konular Süre Bitirme Tarihi Üyeleri Sonuç Prof.Dr. A.UYSAL SĐTOLOJĐ 3 Hafta Yrd.Doç.Dr.A. YAVAŞOĞLU Prof.Dr. M. BAKA GENEL HĐSTOLOJĐ 7 Hafta Yrd.Doç.Dr.A. YAVAŞOĞLU GENEL EMBRĐYOLOJĐ 6 Hafta Prof.Dr.M. ERTEM YURTSEVEN DOLAŞIM VE ĐMMUN SĐSTEM 6 Hafta Prof.Dr.M. ERTEM YURTSEVEN SOLUNUM SĐSTEMĐ 2 Hafta Prof.Dr.M. ERTEM YURTSEVEN SĐNĐR SĐSTEMĐ 6 Hafta Prof.Dr. M. BAKA Prof.Dr. A. UYSAL HAREKET SĐSTEMĐ 1 Hafta Prof.Dr. A. UYSAL BEŞ DUYU 5 Hafta Prof.Dr.M. ERTEM YURTSEVEN ENDOKRĐN SĐSTEM 4 Hafta Prof.Dr.M. ERTEM YURTSEVEN ÜROGENĐTAL SĐSTEM 4 Hafta Prof.Dr. A. UYSAL SĐNDĐRĐM SĐSTEMĐ 4 Hafta Prof.Dr. M. BAKA 13

14 IŞIK MĐKROSKOPĐ LABORATUVARI Konu Uygulama Sayısı UÖ nin Uyguladığı Sayı -Bilgi -Problem çözümü -Yorumlama Sonuç Onay Deney hayvanlarını tanıma, Fiksasyon tipleri, Perfüzyon 5 hayvan Takip: Parça alma, yıkama, dehidratasyon, Şeffaflandırma, parafin, takip, gömme 50 parça Mikrotondan kesit alma 50 blok BOYAMALAR: Hematoksilen-eosin 50 preparat Mallory azan 50 PAS 50 Verhoeff 50 Dekalsifiye kemik Yayma kan, Kemik iliği, Spermium Deney hayvanlarında gebelik ve embriyonel dönem takibi ve preparasyon tekniklerinin uygulanması 1 Pratik derslerde konu ile ilişkili preparatların ayırıcı tanısını yapabilme ve öğretebilme becerisi. (Yeterli / Yetersiz) Farklı boyamalarda preparatları değerlendirebilme (Yeterli / Yetersiz) 14

15 2. YIL ELEKTRON MĐKROSKOPĐ LABORATUVARI Konu Uygulama Sayısı UÖ nin Uyguladığı Sayı -Bilgi -Problem çözümü -Yorumlama Sonuç Onay Solüsyonların hazırlanması (Yeterli / Yetersiz) Em parça takibi Epon blok hazırlama 10 parça Trimleme 10 blok Cam bıçak yapımı (Yeterli / Yetersiz) Ultratomdan yarı ince kesit alma 50 Yarı ince kesitlere toluidin blue boyaması 50 Đnce kesitlerin alınması 30 Boyama 30 Elektron mikroskop kullanımı (Yeterli / Yetersiz) Elektronmikrofotografi 50 Elektron mikroskopta hücre organellerini ve inklüzyonlarını tanımlayabilme (Yeterli / Yetersiz) 15

16 TOPLANTILAR Katılım Kongre veya Kurs Tarih Onay a)dinleyici b)poster bildiri c)sözlü bildiri 16

17 SEMĐNERLER VE DERGĐ SAATLERĐ Konu (Uzmanlık öğrencisinin verdiği) Sorumlu öğretim üyesi Genel değerlendirme Sonuç Uzmanlık öğrencisinin dinleyici olarak katıldığı (katkılı / katkısız) 17

18 ROTASYONLAR Anabilim Dalı Rotasyon Süresi / Tarih Rotasyondan sorumlu öğretim üyesi Değerlendirme Yeterli / Yetersiz Aile Planlaması ve Kısırlık Uygulama ve Araştırma Merkezi in-vitro Fertilizasyon laboratuarı Patolaji Đmmunohistokimya Laboratuarı Tıbbi Genetik 18