Türkiye de Yabancı Dil Eğitiminde Eğilim Ne Olmalı?

Transkript

1 Türkiye de Yabancı Dil Eğitiminde Eğilim Ne Olmalı? Eğitim Fakültesi İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı 1. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri Kasım 2012 Editörler Arif SARIÇOBAN Hüseyin ÖZ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI 2014

2 Türkiye de Yabancı Dil Eğitiminde Eğilim Ne Olmalı? Eğitim Fakültesi İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı 1. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri Kasım 2012 Editörler Arif SARIÇOBAN Hüseyin ÖZ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI 2014

3 Türkiye de Yabancı Dil Eğitiminde Eğilim Ne Olmalı? Eğitim Fakültesi İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı 1. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri Arif SARIÇOBAN Hüseyin ÖZ Yayın Hakları, 2014 Copyright, 2014 by Hacettepe University ISBN: Ankara 2014 tarafından Basımevi ne 500 adet bastırılmıştır.

4 iii Önsöz Kasım 2012 tarihlerinde Eğitim Fakültesi İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı tarafından düzenlenen, Türkiye de Yabancı Dil Eğitiminde Eğilim Ne Olmalı? konulu 1. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı nın başarıyla gerçekleştirilmesi ve Türkiye de yabancı dil eğitimi üzerine en yetkin uzmanların görüş ve önerilerini bu bildiri kitabı ile sizlerle paylaşmanın gururunu yaşıyoruz. Öncelikle bu gururu sizlerle paylaşmamızı sağlayan düzenleme komitesinde görevli koordinatörler, sekretarya görevini üstlenen değerli çalışma arkadaşlarımız ve organizasyona emek veren sevgili öğrencilerimize teşekkür etmek istiyoruz. Umuyoruz ki, onların çabası ve emeği Türkiye de yabancı dil eğitimi üzerine, çalıştay esnasında ortaya atılan ve bu bildiri kitabı ile bir kez daha sizlere ulaştırma gayretinde olduğumuz görüş ve önerilerin geleceğe taşınması ve ülkemizde yabancı dil eğitimini ileriye taşıması açısından önemli bir oynayacaktır. Ülkemizde yabancı dil eğitiminin istenilen düzeyde gerçekleşmediği görüşü genel bir sorun olarak hem akademisyenler, öğretmenler ve bürokratlar hem de öğrenciler ve veliler tarafından kabul görmektedir. Bu sorunun çözümü üzerine yürütülen, değerli bilim insanlarının öncülük ettiği çalışmaların dahi sorunu ortadan kaldırmadığı yazılı ve görsel-işitsel medya tarafından gündeme getirilen konular arasındadır. Bunun sonucu olarak da, Neden öğretemiyoruz ve/veya öğrenemiyoruz? sorusu yılardır güncelliğini korumaktadır. Türkiye de Yabancı Dil Eğitiminde Eğilim Ne Olmalı? konulu çalıştayımızda Yabancı Dil Eğitimi Nereye Gidiyor? ve Yabancı Dil Eğitimi Nereye Gitmeli? soruları temelinde çözüm odaklı tartışmalar yürütülmüş ve bir kitap halinde bir araya getirilmiş tespitlerin ve çözüm önerilerinin siz değerli katılımcılarla paylaşılması hedeflenmiştir. Açılış konuşmalarının ardından Prof. Dr. Sinan Bayraktaroğlu nun Yabancı Dil Eğitimi Gerçeği, Yabancı Dille Eğitim Yanılgısı ve Neden Yabancı Dil Eğitiminde Başarılı Olamıyoruz? başlıklı konuşmaları bildiri kitabımızda bir giriş niteliği taşımaktadır. Ardından Prof. Dr. Cem Alptekin in Yabancı Dil Eğitiminde Öğretmen Yetiştiren

5 iv Akademisyenlerin Nitelikleri başlıklı konuşmasının metni çalıştayın çerçevesini zenginleştirmek üzere siz değerli katılımcılara sunulmuştur. Türkiye de yabancı dil eğitimine yön veren saygıdeğer iki hocamızın konuşmalarının ardından çalıştayımız oturumlarının içeriklerine metinler halinde yer verilmiştir. Çalıştay oturumları 7 ana başlıkla ele alınmış ve değerli bilim insanları konu üzerine farklı bakış açıları sunarak Türkiye de yabancı dil eğitimi sorunsalına yönelik görüş ve önerilerini paylaşmışlardır. Bildiri kitabında da oturum başlıkları, konuşmalara üst başlık niteliğinde siz değerli katılımcı ve okuyuculara sunulmuştur. Çalıştay oturumlarının başlıkları şu şekildedir: Yöntem Sorunları, Öğretmen Yetiştirme Programları ve Sorunları, Materyal Değerlendirme ve Geliştirme Süreci, Ölçme ve Değerlendirme Süreçleri, Yabancı Dil Eğitiminde Yeni Uygulanacak Eğitim Programı: (+ 1 Hazırlık), Programların Tüm Süreçlerinin Denetimi - Bireysel Yönlendirme ve Teknoloji ve Dil Öğretimi. Siz değerli katılımcı ve okuyucuların 1. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı ve çalıştayın yansımalarından oluşan bu bildiri kitabı ile Türkiye de yabancı dil eğitimi sorunları üzerine bir kez daha düşünmenizi, bu sorunlara yönelik çözüm önerilerini değerli bilim insanlarının kaleminden okumanızı ve çalıştayımızın alana yapacağı olası katkıları bir kez daha gözden geçirmenizi sağlamayı ümit ediyoruz. Ülkemizdeki bu sorunun gün aşırı çözümlerle halledilemeyecek ölçüde önemli ve değerli akademisyenlerin çözüm odaklı tartışmalardan ortaya çıkacak olan katkıların birbirine eklenmesi yoluyla çözüme yakın olunduğu bilinciyle bir sonraki çalıştaya kadar sizleri bu bildirilerle baş başa bırakıyor ve bu bildiri kitabından edineceğiniz görüş ve önerileri tartışmak, fikir paylaşmak ve çözüm üretmek üzere sizlerle tekrar görüşmeyi Türkiye de yabancı dil eğitiminin gelişimi açısından kaçınılmaz buluyoruz. Bu nedenle sorunların nihai çözümüne ulaşana dek düzenlenecek olan çalıştaylara katılımınızı sizlerden rica ediyoruz. Saygılarımızla. Doç. Dr. Arif Sarıçoban Yrd. Doç Dr. Hüseyin Öz

6 v Düzenleme Komitesi Genel Koordinatör Doç. Dr. Arif Sarıçoban Koordinatörler Prof. Dr. Mehmet Demirezen Doç. Dr. Tevfik Paşa Cephe Doç. Dr. Erdoğan Bada Doç. Dr. Benâ Gül Peker Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Öz Yrd. Doç. Dr. İ. Fırat Altay Yrd. Doç. Dr. Didem Koban Dr. Olcay Sert Dr. Kemal Sinan Özmen Dr. Cem Balçıkanlı Konferans Sekretaryası Arş. Gör. Nilüfer Can Arş. Gör. Emrah Dolgunsöz Arş. Gör. Kadriye Aksoy Arş. Gör. Derya Duran Arş. Gör. Nurdan Kavaklı Arş. Gör. Şeniz Yılmaz Arş. Gör. Fatma Büşra Yıldırım Web Editörü Arş. Gör. Ufuk Balaman Gazi Üniversitesi Çukurova Üniversitesi Gazi Üniversitesi Gazi Üniversitesi Gazi Üniversitesi

7

8 vii Program HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ İNGİLİZ DİLİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI 1. YABANCI DİL EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI TÜRKİYE DE YABANCI DİL EĞİTİMİNDE EĞİLİM NE OLMALI? 12 KASIM Kayıt Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı Dinleti AÇILIŞ KONUŞMALARI - Doç. Dr. Arif SARIÇOBAN, Düzenleme Komitesi Başkanı - Prof. Dr. Mehmet DEMİREZEN, Eğitim Fakültesi İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı - George M. CHINNERY US Embassy, Public Affairs Section, English Language Officer - Prof. Dr. Ayşe KIRAN, Eğitim Fakültesi Dekan Vekili - Prof. Dr. Emin KARİP Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanı - Prof. Dr. Murat TUNCER, Rektör YABANCI DİL EĞİTİMİ GERÇEĞİ Prof. Dr. Sinan BAYRAKTAROĞLU Kahve Molası OTURUMLAR

9 viii YÖNTEM SORUNLARI - Prof. Dr. Mehmet DEMİREZEN (Oturum Başkanı) - Prof. Dr. Ahmet KOCAMAN - Prof. Dr. Birsen TÜTÜNİŞ - Prof. Dr. Zülal BALPINAR - Prof. Dr. Cengiz TOSUN Öğle Yemeği ÖĞRETMEN YETİŞTİRME PROGRAMLARI VE SORUNLARI - Prof. Dr. Birsen TÜTÜNİŞ (Oturum Başkanı) - Prof. Dr. Mehmet TAKKAÇ - Prof. Dr. Gül DURMUŞOĞLU - Prof. Dr. Gölge SEFEROĞLU - Prof. Dr. Ayşe KIRAN Kahve Molası MATERYAL DEĞERLENDİRME VE GELİŞTİRME SÜRECİ - Prof. Dr. Mehmet TAKKAÇ (Oturum Başkanı) - Doç. Dr. Benâ Gül PEKER - Doç. Dr. Şevki KÖMÜRCÜ - Doç. Dr. Paşa Tevfik CEPHE - Yrd. Doç. Dr. Müfit ŞENEL Kahve Molası GÜN KONULARINA İLİŞKİN MEB VE YÖK E VERİLMEK ÜZERE HAZIRLANACAK OLAN RAPORUN ANA BAŞLIKLARINI İÇEREN ÖNERİLERİN BELİRLENMESİ 13 KASIM Kahve Molası Kahve Molası ÖĞRETMEN YETİŞTİRENLERİN NİTELİKLERİ Prof. Dr. Cem ALPTEKİN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SÜREÇLERİ - Prof. Dr. Cem ALPTEKİN (Oturum Başkanı) - Prof. Dr. Hüsnü ENGİNARLAR - Prof. Dr. Abdülvahit ÇAKIR - Prof. Dr. Dinçay KÖKSAL - Prof. Dr. Recep SONGÜN

10 ix YABANCI DİL EĞİTİMİNDE YENİ UYGULANACAK EĞİTİM PROGRAMI: (+ 1 Hazırlık) - Prof. Dr. Abdülvahit ÇAKIR (Oturum Başkanı) - Prof. Dr. Mehmet DEMİREZEN - Prof. Dr. Yasemin BAYYURT - Prof. Dr. Ayten GENÇ Öğle Yemeği PROGRAMLARIN TÜM SÜREÇLERİNİN DENETİMİ - Bireysel Yönlendirme - Doç. Dr. Paşa Tevfik CEPHE (Oturum Başkanı) - Doç. Dr. Erdoğan BADA - Yrd. Doç. Dr. Turan PAKER - Yrd. Doç. Dr. Hacer Hande UYSAL - Yrd. Doç. Dr. Naci KAYAOĞLU Kahve Molası TEKNOLOJİ VE DİL ÖĞRETİMİ - Doç. Dr. Erdoğan BADA (Oturum Başkanı) - Doç. Dr. A. C. Sinan YÜRÜKER - Yrd. Doç. Dr. Hüseyin ÖZ - Yrd. Doç. Dr. Ayşegül Amanda YEŞİLBURSA - Dr. Olcay SERT - Burcu AKYOL Kahve Molası GÜN KONULARINA İLİŞKİN MEB VE YÖK E VERİLMEK ÜZERE HAZIRLANACAK OLAN RAPORUN ANA BAŞLIKLARINI İÇEREN ÖNERİLERİN BELİRLENMESİ KAPANIŞ

11

12 xi İçindekiler Önsöz... iii Düzenleme Komitesi...v Program... vii İçindekiler... xi ÇAĞRILI KONUŞMACILAR Yabancı Dil Eğitimi Gerçeği, Yabancı Dille Eğitim Yanılgısı...1 Prof. Dr. Sinan Bayraktaroğlu Neden Yabancı Dil Eğitiminde Başarılı Olamıyoruz?...9 Prof. Dr. Sinan Bayraktaroğlu Yabancı Dil Eğitiminde Öğretmen Yetiştiren Akademisyenlerin Nitelikleri...15 Prof. Dr. Cem Alptekin YÖNTEM SORUNLARI Yabancı Dil Öğretiminde Yöntem ve Ötesi...29 Prof. Dr. Ahmet Kocaman İngilizce Öğretiminde Yöntem Sorunları...33 Prof. Dr. Birsen Tütüniş Yurdumuzda Yabancı Dil Öğretme ve Öğrenme Sürecinde Başarısızlığın Nedeni Yöntem Mi?...37 Prof. Dr. Cengiz Tosun ÖĞRETMEN YETİŞTİRME PROGRAMLARI VE SORUNLARI Türkiye de Öğretmen Yetiştirme Programları ve Sorunları...43 Prof. Dr. Mehmet Takkaç MATERYAL DEĞERLENDİRME VE GELİŞTİRME SÜRECİ Materyal Değerlendirmede Prensipler ve Kriterler...59 Doç. Dr. Benâ Gül Peker

13 xii İçindekiler Yabancı Dil Öğretiminde Materyal Geliştirme Üzerine...73 Doç. Dr. Şevki Kömür Materyal Değerlendirme ve Geliştirme Süreci...79 Doç. Dr. Paşa Tevfik Cephe Yabancı Dil Öğretiminde Materyal Geliştirme ve Değerlendirme Süreci...85 Yrd. Doç. Dr. Müfit Şenel ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SÜREÇLERİ Az Gittik, Uz Gittik İki Sınav Sisteminin Düşündürdükleri...97 Prof. Dr. Hüsnü Enginarlar Yabancı Dil Öğretimi Sürecinde Ölçme ve Değerlendirme Prof. Dr. Recep Songün YABANCI DİL EĞİTİMİNDE YENİ UYGULANACAK EĞİTİM PROGRAMI: (+ 1 HAZIRLIK) Yasasının Eğitimsel Yapısı ve Uygulanmasındaki Olgular Prof. Dr. Mehmet Demirezen Eğitim Sisteminde Erken Yaşta Yabancı Dil Eğitimi Prof. Dr. Yasemin Bayyurt Uygulaması: Yabancı Dil Öğretimine Yönelik Görüşler Prof. Dr. Ayten Genç PROGRAMLARIN TÜM SÜREÇLERİNİN DENETİMİ - BİREYSEL YÖNLENDİRME Yabancı Dil Eğitimi ve Öğretiminde Programların Tüm Süreçlerinin Denetimi ve Bireysel Yönlendirmenin Rolü Yrd. Doç. Dr. Turan Paker İngilizce Eğitiminde Denetim Sorunları ve Bir Çözüm Yolu olarak Hizmetiçi Eğitim ve Bağlama Duyarlı Bireysel Yönlendirme Yrd. Doç. Dr. Hacer Hande Uysal Programların Tüm Süreçlerinin Denetimi Bireysel Yönlendirme Üzerine Yrd. Doç. Dr. Naci Kayaoğlu

14 İçindekiler xiii TEKNOLOJİ VE DİL ÖĞRETİMİ Nörobilimsel Temelli Dil Eğitimi Doç. Dr. Sinan Yürüker Teknoloji ve Yabancı Dil Eğitimi Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Öz Teknoloji ve Dil Öğretimi: Öğretmen Yetiştirme Boyutu Yrd. Doç. Dr. Ayşegül Amanda Yeşilbursa Görsel-işitsel Materyaller ile İlgili Sorunlar ve Bütünce Dilbiliminin Olası Katkıları Dr. Olcay Sert

15

16 Teknoloji ve Yabancı Dil Eğitimi Yrd. Doç. Dr. Hüseyin ÖZ Eğitim Fakültesi Değerli Hocalarım, Değerli Meslektaşlarım ve Kıymetli Katılımcılar, Teknoloji, daha özel bir ifadeyle teknoloji okuryazarlığı; bilgiye ulaşmada, bilgiyi kullanmada ve yeni bilgi üretmede önemli bir yere sahiptir. Çeşitli alanlarda öğretmen yeterliliklerini incelediğimizde, teknoloji okuryazarlığının önemli bir yeterlilik olarak karşımıza çıktığını görmekteyiz. Bu bağlamda, bilgi ve iletişim teknolojilerinin öğretim amaçlı kullanımında tüm öğretmen adaylarımızı teknoloji okuryazarlığı ile donatmamız gerekmektedir. Yabancı dil eğitimi ve eğitim teknolojisi alanında yetkinlik söz konusu olduğunda, hem çağdaş yaklaşım, yöntem ve teknikler hem de teknolojik araç-gereç kullanımını, bilgi ve iletişim teknolojilerinin öğretim teknikleri ile bir bütün olarak kullanılmasını düşünmeliyiz. Diğer yandan, ülkemizde yabancı dil öğretiminde çağdaş yaklaşım, yöntem ve teknikler kullanmamıza rağmen, öğretim çıktılarını arzu ettiğimiz düzeyde gerçekleştirememekten şikâyet ediyoruz. Burada unutulmaması gereken çok önemli bir nokta vardır: Hangi teknoloji veya medyayı kullandığımız değil onu nasıl kullandığımız, kullanacağımız önemlidir. Teknoloji kendi başına dil eğitiminde mucizeler yaratamaz lı ve 1970 li yıllarda televizyonun, özellikle ABD de eğitsel kanallarla bir çığır açacağı düşünülmüştü (Hiltzik, 2012; Reeves, 1995) li yıllarda dil laboratuvarlarıyla artık gerçekten dil öğretebileceğimizi ve öğrenebileceğimizi düşünmüştük. Benzer bir şekilde, 1990 lı yıllarda Internet in dil eğitiminde çığır açacağı varsayılmıştır. En son ise akıllı tahtalar ile sınıflarımızı ve Tablet PC lerle öğrencilerimizi teknolojik olarak donatırken benzer duyguları yaşamıyor muyuz? Ya da kamuoyuna böyle hissettirilmiyor mu? Eğitim teknolojileri alanında Her Çocuğa Bir Laptop adı altına benzer projeler geçmiş yıllarda başka ülkelerde (Cruz, 2012; Horn, 2012) başlatılmıştır.

17 168 I. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri Forbes teki makalesinde, beş yıl önce Peru da 800 bin devlet okulunda her öğrenciye bir dizüstü bilgisayar verilerek başlatılan projenin büyük ölçüde fiyasko ile sonuçlandığı ifade edilmektedir. Ayrıca, ABD de tüm sınıfları ve öğrencileri bilgisayarlarla donatırken en az 60 milyar dolar harcandığını ve sonuçta daha fazla etki kazanım görülmediğini hatırlatan Horn, aynen Hem eğitimde hem de başka alanlarda biz bu filmi daha önce görmüştük. diyor. Dolayısıyla, teknolojinin eğitimde bir çığır açmayacağı kesindir. Teknolojinin, bir dönüşüm sağlayabileceği ortamlarda da (örn. uzaktan eğitim ve karma-öğrenme) yeni öğrenme modellerinin de göz önünde bulundurulması şarttır. Çok yakın bir geçmişte, teknolojinin dil kazanımları üzerinde doğrudan etkili olup olmadığı üzerine 1990 dan bu yana yapılan araştırmaların meta çözümlemesi yapılmıştır. Macaro ve diğerlerinin (2012) yaptığı meta çözümleme, yaklaşık otuz yıldır yapılan araştırma sonuçlarının zayıf, yüzeysel ve tam olarak kesin olmadığını göstermiştir. Başka bir deyişle, geleneksel yöntem ve tekniklerle değil de, bilgisayar/teknoloji destekli öğretirsek ya da akıllı tahta kullanırsak öğrencilerimizin daha fazla dil kazanımı kazanacağını gösteren kesin bulgular yoktur. Ancak, öğrenenlerin tutumları ve davranışları üzerinde dolaylı da olsa olumlu etki yaptığı, işbirlikçi öğrenme ortamlarının düzenlemesine ve desteklenmesine katkı sağladığı kesindir. Genel olarak bakıldığında, teknolojinin daha etkili olup olmadığı üzerine yapılan pek çok araştırmanın niteliğinden kuşku duyulmaktadır. Bu araştırmalar, dil eğitimine yapılan teknolojik yatırımların garantili olacağı konusunda yabancı dil eğitimcilerine, karar vericilere ve politika belirleyicilere çok güven vermemektedir. Bu bağlamda, FATİH (Fırsatları Artırma, Teknolojiyi İyileştirme Hareketi) projesi çerçevesinde eğitim sistemimizde şu anda süregiden iki konu, Tablet PC ve etkileşimli akıllı tahtalar üzerinde biraz durmak istiyorum. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından hazırlanan Bilgi Toplumu Stratejisi nde Bilişim Teknolojilerinin eğitim sistemimizde kullanımıyla ilgili olarak şu ifadeye yer verilmektedir: Bilgi ve iletişim teknolojileri eğitim sürecinin temel araçlarından biri olacak ve öğrencilerin, öğretmenlerin bu teknolojileri etkin kullanımı sağlanacaktır.... Bu kapsamda, örgün ve yaygın eğitim verilen kurumlarda bilgi ve iletişim teknolojisi altyapısı tamamlanacak,

18 Teknoloji ve Yabancı Dil Eğitimi 169 öğrencilere bu mekanlarda bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanma yetkinliği kazandırılacak, bilgi ve iletişim teknolojileri destekli müfredat geliştirilecektir. Diğer taraftan, bu yetkinliği kazanmış bireylerin yaşamboyu öğrenim yaklaşımı ve e-öğrenme yoluyla kendilerini geliştirmeleri için uygun yapıların oluşumu ve sayısal içeriğin geliştirilmesi desteklenecektir. (s. 22) (Vurgu eklenmiştir. Bu hedeflerden yola çıkarak, FATİH projesi kapsamında 2014 yılına kadar okul öncesinden üniversiteye kadar eğitim veren 40 bin okul, başka bir deyişle 620 bin dersliğin dünya standartlarının üzerinde bir dijital altyapıya sahip olacağı öne sürülmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı (2012), eğitimde fırsat eşitliği sağlamak ve okullarda teknolojiyi iyileştirmek, Bilişim Teknolojileri (BT) araçlarının öğrenme-öğretme sürecinde derslerde etkin kullanımı sağlamak; okulöncesi, ilköğretim ile ortaöğretim düzeyindeki tüm okullarda dersliğe LCD Panel Etkileşimli Tahta ve internet ağ altyapısı sağlamayı sürdürmektedir. Diğer yandan her öğretmene ve her öğrenciye tablet bilgisayar verilmekte, kurulan BT donanımının öğrenme-öğretme sürecinde etkin kullanımını sağlamak amacıyla öğretmenlere hizmetiçi eğitim sunulmaktadır. Bu kapsamda Eğitimde FATİH projesi beş ana bileşenden oluşmaktadır. Bunlar: Donanım ve Yazılım Altyapısının Sağlanması Eğitsel e-içeriğin Sağlanması ve Yönetilmesi Öğretim Programlarında Etkin BT Kullanımı Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitimi Bilinçli, Güvenli, Yönetilebilir ve Ölçülebilir BT Kullanımı. olarak sıralanmaktadır. Ulaştırma Bakanlığı tarafından desteklenen projenin beş yılda tamamlanması planlanmıştır. Birinci yıl ortaöğretim okulları, ikinci yıl ilköğretim ikinci kademe, üçüncü yıl ise ilköğretim birinci kademe ve okul öncesi kurumlarının BT donanım ve yazılım altyapısı, e-içerik ihtiyacı, öğretmen kılavuz kitaplarının güncellenmesi, öğretmenler için hizmet içi eğitimler ve bilinçli, güvenli, yönetilebilir BT ve internet kullanımı ihtiyaçlarının tamamlanması hedeflenmektedir.

19 170 I. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri Değerli hocalarım, kıymetli katılımcılar, öğrenci ve öğretmenlerimize geçtiğimiz eylül ayından bu yana dağıtılan Tablet PC lerde, sadece yabancı dil eğitiminde değil aynı zamanda diğer derslerde de pek çok sorun yaşanmaktadır. Ancak bu sorunlardan en önemlisi yazılım ve/veya e-içerik sorunudur. Tablet PC uygulamasının, yabancı dil eğitiminde bir çığır açmayacağı hepinizin takdir edeceği bir husustur. Fakat öğretmen ve öğrenciyi yaratıcılığa sevk etmesi, işbirlikçi öğrenme ortamlarının sağlanması, bilgileri somutlaştırmaya yardımcı olması, isteklendirme sağlaması, bireysel eğitim sağlaması, birinci elden bilgiye ulaşma imkanı vermesi, tasarlanan eğitim sisteminin tekrar kullanılabilmesi konularında fayda sağlayacağı kuşkusuzdur. Diğer yandan, öğrencilere Tablet PC verilmesinin daha çok siyasi bir karar olduğu, bugün için hem teknolojik maliyet, hem de eğitim açısından çok doğru olmadığı kanaatindeyim. Bunun nedeninin, özellikle yabancı dil eğitimi açısından baktığımızda, öğretim izlencelerimiz için uygun dil eğitimi yazılımının olmamasıdır. Öğrencilere bir teknolojik araç-gereç verilecekse, öncelikle en azından tüm ilk ve orta öğretim ders materyallerinin, kurulacak ağ ile tüm yurt çapında sunulmasının ardından, sadece bir e-okuyucu/e-kitap verilebilirdi kanaatindeyim. Dijital yayınların artmasıyla birlikte, BT alanında girişimlerini sürdüren ülkeler önceliği daha çok buna vermelidir. Ülkemizde yapılan bir ihaleyle tablet ve etkileşimli tahta satın alınıyor ancak birçok özel okulda bile bu tahtaların kullanımı için gerekli olan e-içerik yeterli değildir. Türkiye çapında pek çok okulda sınıflara kurulan etkileşimli akıllı tahtalarda yaşadığımız sorunların başında öğretmen eğitimi ve içerik eksikliği gelmektedir. Bugün birçok özel okulda bile yabancı dil eğitimi için var olan yazılım sadece Oxford, Pearson ve Cambridge gibi yayınevlerinin olanakları ile yapılıyor. Devlet okullarında ise yazılım eksikliği nedeniyle akıllı tahtalar adeta bir bilgisayar ekranı, yansıtım cihazı olarak kullanılıyor. Ya da internet üzerinden indirilen uygulamaların / videoların bilgisayara

20 Teknoloji ve Yabancı Dil Eğitimi 171 yüklenmesinin ardından yansıtıcı olarak kullanılıyor. Yabancı dil açısından baktığımızda, akıllı tahtalarda sadece kitapların Taşınabilir Belge Biçimlerini, yani PDF sürümlerini görüyoruz. Etkileşimli bir yazılım kullanılamıyor (Bkz. Şekil 1 3). Şekil 1: MEB İngilizce Ders Kitapları (PDF Belgeleri

21 172 I. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri Şekil 2: MEB 8. Sınıf İngilizce Ders Kitabından (PDF Belgesi Şekil 3: Oxford Üniversitesi Yayınevi Incredible English Ders Kitabı Etkileşimli Akıllı Tahta Yazılımı

22 Teknoloji ve Yabancı Dil Eğitimi 173

23 174 I. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri Yabancı dil eğitiminde bilgisayar, akıllı tahta gibi görsel-işitsel ve etkileşimli özellikleri olan bir araçtan yararlanmanın yabancı dil derslerini verimli bir hale getirebilir. Ancak, yüksek maliyetler, donanım teknolojisinin çok kısa sürede eskimesi, hedef öğrenci grubunun özelliklerine göre hazırlanmış yazılımların seçimi, öğretmenlerin eğitimi gibi sorunlar hâlihazırda tümüyle çözülmüş değildir. Dolayısıyla, donanım satın almak için harcanacak 8-10 milyar TL kadar bir paranın, belki de öncelikle okullarımızdaki koşulların iyileştirilmesi ve öğretmenlerin desteklenmesi için harcanmalıdır. Donanım teknolojisinin kurulumu ve özellikle hedef öğrenci grubunun

24 Teknoloji ve Yabancı Dil Eğitimi 175 özelliklerine göre hazırlanmış yazılımların seçimi ve hazırlanmasının ise günü birlik kararlardan uzak, konunun uzmanları ile işbirliği içinde yürütülecek bir çalışma sonrası uygulamaya konulması gerektiği düşüncesindeyim. Değerli hocalarım, kıymetli katılımcılar, teknolojinin öğretim amaçlı kullanımı, bilgi toplumunu oluşturan bireylerin yetiştirilmesinde artık bir zorunluluktur. Bu zorunluluk, beraberinde toplumsal eğitim-öğretim sürecinin en önemli boyutlarından birisi olan, öğretmen yetiştirme uygulamalarının da çağdaş bir bakış açısı ile gerçekleştirilmesini gerektirmektedir. Öğretmen adaylarımız hizmet öncesi eğitimlerinde teknoloji kullanımı konusunda gerekli bilgi ve becerilerle donatılmalı; bunları da öğretmenlik yaşantılarında kullanabilmelidir. Bu çerçevede öğretmen adaylarına öğrenimleri süresince teknolojiyi farklı bağlamlarda kullanabilecekleri olanaklar yaratılmalıdır. Dolayısıyla, MEB boyutunda süregiden teknolojik yatırımların öğretmen yetiştirme programlarında da derhal başlatılması, uygulamaya dönük çalışmalara ağırlık verilmesi gerekmektedir. Başka bir ifadeyle, dil öğretmen adaylarının da teknolojiye karşı olumlu tutum sergilemeleri çok umut vericidir. Ancak, öğretmen eğitimine teknoloji entegrasyonu konusunda, atılması gereken en önemli adımlardan birisi öğretmen adaylarına teknolojiyi yaparak ve yaşayarak öğrenebilecekleri özgün bağlamlar ve teknolojik altyapı sunulmasıdır. (Çuhadar ve Yücel, 2010). Öğretmen adaylarının bu teknolojilerin öğretim amaçlı kullanımında bilgi, beceri ve tutumlarını ortaya koyacak araştırmalar da, söz konusu eğitsel bağlamların planlanması ve yürütülmesi sürecine bir temel sağlayacaktır. Sonuç olarak, diğer alanlarla birlikte yabancı dil eğitiminin de teknoloji ile desteklenmesi günümüzde ve gelecekte kaçınılmaz bir zorunluluktur. Ancak, konuşmamın başında da belirttiğim gibi hangi teknolojiyi veya medyayı kullandığımız değil onu nasıl kullandığımız, kullanacağımız önemlidir. Bu nedenle; teknoloji entegrasyonu konusunda bilimsel araştırma yapmak, teknoloji odaklı sağlam eğitim politikaları geliştirmek, paydaşlar ve konunun uzmanları ile beraber işbirliği yapmak, iyi düşünülmüş bir proje ile yol haritası hazırlamak atılması gereken en önemli adımlardır. Değerli katılımcılar, hepinizin çok değerli katkılarıyla burada dile getirilen sorunların ve çözümlerin ilgili kişilerce dikkate alınmasını temenni ediyor,

25 176 I. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri hepinize saygılarımı sunuyorum. KAYNAKÇA Cruz, A. (2012, Mart 15). What do OLPC Peru results mean for ICT in education? Web Adresi: edutechdebate.org/olpc-in-peru/what-do-olpc-peru-results-mean-for-ict-in-education Çuhadar, C. & Yücel, M. (2010). Yabancı dil öğretmeni adaylarının bilgi ve iletişim teknolojilerinin öğretim amaçlı kullanımına yönelik özyeterlik algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 27, 2010, ss DPT. (2006). Bilgi toplumu stratejisi ( ). Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı. Horn, M. (2012, Ağustos 22). No shock as Peru s one-to-one laptops miss mark. Forbes. Web Adresi: no-shock-as-perus-one-to-onelaptops-miss-mark/ Hiltzik, M. (2012, Şubat 12). Who really benefits from putting high-tech gadgets in classrooms? Los Angeles Times. Web Adresi: Macaro, E., Handley, Z., & Walter, C. (2012). A systematic review of CALL in English as a second language: Focus on primary and secondary education. Language Teaching, 45(1), Milli Eğitim Bakanlığı. (2012). Fatih Projesi. Web Adresi: php?id=6 2 Kasım Phillips, S., Morgan, M., Redpath, P., ve Slattery, M. (2012). Incredible English (Course Series: Starter, 1-6) (2nd ed.). Oxford: Oxford University Press. Reeves, T. C. (1995, Şubat 15). Questioning the questions of instructional technology research. [Çevrimiçi].Web Adresi: