ZTD VE IWV ZAMAN SERİLERİNİN SPEKTRAL ANALİZİ VE DEĞİŞİM NOKTASI TESPİTİ SPECTRAL ANALYSIS AND CHANGE POINT DETECTION OF ZTD AND IWV TIME SERIES

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ZTD VE IWV ZAMAN SERİLERİNİN SPEKTRAL ANALİZİ VE DEĞİŞİM NOKTASI TESPİTİ SPECTRAL ANALYSIS AND CHANGE POINT DETECTION OF ZTD AND IWV TIME SERIES"

Transkript

1 ZTD VE IWV ZAMAN SERİLERİNİN SPEKTRAL ANALİZİ VE DEĞİŞİM NOKTASI TESPİTİ S. ZENGİN KAZANCI 1, E. TANIR KAYIKÇI 1 1 Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümü, Trabzon, szengin@ktu.edu.tr, etanir@ktu.edu.tr Özet Son yıllarda, GNSS verilerin değerlendirilmesi veya yeniden değerlendirilmesi sırasında Zenit Troposferik Gecikmesi (Zenit Total Delay-ZTD) ve Entegre Su Buharı (Integrated Water Vapour-IWV) zaman serileri üretilmiştir. ZTD ve IWV zaman serilerinin en önemli avantajı iklim değişikliğinin takibi için kullanılmasıdır. Genelde iklimsel olmayan faktörler (depremler, yazılımda ya da ekipmanlardaki değişim vb.) zaman serilerindeki olağandışı değişikliklere neden olur. Bu nedenle zaman serilerinin homojenleştirilmesi önemlidir. Bu çalışmada, COST ES1206 Ekstrem Hava olayları ve İklim Gözlemi için İleri GNSS Sistemleri Troposferik Ürünler - Advanced Global Navigation Satellite Systems Tropospheric Products for Monitoring Severe Weather Events and Climate (GNNS4SWEC) Homojenleştirme Çalıştayı ile hazırlanan IGS Repro1 veri seti analiz edilmiştir. Bu çalışma için kullanılan veriler Ocak 1995 ve Aralık 2010 tarihleri arasındadır. ZTD-IWV zaman serileri için mevsimsel bileşenler ve doğrusal trendler En Küçük Kareler yaklaşımı kullanılarak hesaplanmıştır. Bu çalışmada değişim noktası tespitini analiz etmek için istatistiksel yaklaşım uygulanmıştır. Anahtar kelimeler: Spektral Analiz, Trend, Değişim Noktası Tespiti, En Küçük Kareler, ZTD- IWV zaman serileri SPECTRAL ANALYSIS AND CHANGE POINT DETECTION OF ZTD AND IWV TIME SERIES Abstract In the last years, during processing or reprocessing of GNSS data the Zenith Total Delay (ZTD) and Integrated Water Vapour (IWV) time series have been produced. The most important advantage of ZTD an IWV time series analysis is a application to monitoring of climate changes. In general, non-climatic factors (earthquakes, changes in hardware or equipment etc. ) can cause abnormal changes in the time series. Therefore, it is important that the homogenization of time series. In this study, IGS repro1 dataset was prepared within Homogenisation Workshop of COST ActionES1206 Advanced Global Navigation Satellite Systems Tropospheric Products for Monitoring Severe Weather Events and Climate (GNSS4SWEC) were analysed. The data used for this study was between January 1995 and December The seasonal components and linear trends were estimated using the LSE (Least Square Estimation) approach for ZTD -IWV daily time series. In this study statistical approach to analyze change-point detection was applied. Keywords: Spectral Analysis, Trend, Change Point Detection, Least Square Estimation, ZTD- IWV time series

2 2 1. Giriş GNSS meteorolojisini ile GNSS istasyonlarında kestirilen zenit troposferik gecikmeler (Zenith Tropopsheric Delay-ZTD) ve dönüşüm modelleriyle entegre su buharı (Integrated Water Vapour-IWV) hesaplanabilir. Bu hesaplanan veriler yardımıyla oluşan zaman serileri bize o bölgeye ait hava durumu hakkında bilgi verir. Bu konuyla ilgili yapılmış pek çok çalışma bulunmaktadır (Baldysz vd. 2016; Bock vd. 2014; Nilsson ve Elgered 2008; Bengstsson vd. 2004). Bu çalışmada Cost Aksiyonu ES1206 Ekstrem Hava olayları ve İklim Gözlemi için İleri GNSS Sistemleri Troposferik Ürünler (GNNS4SWEC) projesi kapsamında Homojenleştirme Çalıştayı ile birlikte hazırlanan IGS-Repro1 veri seti kullanılmıştır. Bu veriler Ocak 1995 ve Aralık 2010 yılları arasında olup ZTD-IWV zaman serilerinin homojenleştirme çalışmaları için hazırlanmıştır. ZTD-IWV zaman serilerinin homojenleştirme işlemi ile ayıklanan hatalar yardımıyla üretilen trend daha güvenilir olur ve bize daha doğru sonuçları verir. 2. Yöntem 2.1 ZTD-IWV Zaman Serilerinin Spektral Analizi ZTD-IWV zaman serilerinin spektral analizlerindeki amaç frekansın önemli fonksiyonları olan sinüs ve kosinüs yardımıyla orijinal zaman serilerini ayrıştırmaktır (Tanır Kayıkçı vd. 2004). x k = x + β 1 cos2πλt k + β 2 sin2πλt k (1) Burada, x k = xx(tt kk ) k=1,2,,n, zaman serisi verisi, λ frekans, x, x in ortalama değerini ifade eder. β 1 ve β 2 En Küçük Kareler yardımıyla hesaplanır ZTD-IWV Zaman Serilerinde Periodogram Tahmini ZTD ve IWV zaman serilerinin periyodogramı, hangi frekansların ve sürelerinin değişken davranışında önemli olduğunu sorusunu cevaplayabilir. Periodogram değerleri frekanstaki(λ) yoğunluk olarak yorumlanabilir ve takip eden eşitlik (2) ile hesaplanır. Önemli frekans bu eşitliğin maksimum değere ulaştığı yerde görülür. I(λ) = N [ 1 NN (xx kk xx )cos2πλt k ] 2 + NN[ 1 NN (xx kk xx )sin2πλt k KK=1 KK=1 ] 2 (2) Mevsimsellikten Arındırılmış ZTD-IWV Zaman Serileri Veri analizi bu mevsimsellikten arındırılmış zaman serilerinin üzerine uygulanmalıdır. Aksi takdirde, bir aykırı değer olarak mevsimsel sinyali tespit etmek kaçınılmaz olabilir.

3 3 Şekil 1. ZIMM istasyonu için IWV zaman serileri ve uydurulan salınımları 2.2 ZTD-IWV Zaman Serilerinde Trend Analizi ZTD-IWV zaman serilerinin lineer trend eşitlik (3) ile ifade edilir (Tanır Kayıkçı vd. 2016). Burada b eğimi ifade ederken a kesişimi ifade eder. YY = aa + bbbb (3) Şekil 2. Seçilen ZIMM istasyonuna ait trend

4 4 Şekil 3. Seçilen istasyonların 15 yıla ait (Ocak 1995-Aralık 2010) ZTD ve IWV trendleri 2.3. ZTD-IWV Zaman Serilerinde Değişim Noktası Tespiti Değişim noktası tespitinde kullanılan istatistiksel yöntemlerden, ZTD-IWV zaman serilerindeki homojen olmayan alanların keşfinde faydalanılır. Bu homojen olmayan alanlar genelde iklimsel olmayan etkenlerden (deprem,yazılım-ekipman değişikliği vb.) kaynaklanır ve giderilmesi gereklidir. Yöntem doğru olması için ikinci bir korelasyon serisine dayanmaktadır (Jaruskova, 1996). HH 0 : ZZ ii = μμ + εε ii i= 1,,n ve AA = kk {1,, 1} (4) ZZ ii = μμ 1 + εε ii i=1,,k ve ZZ ii = μμ 2 + εε ii i=k+1,,n (5) Farkların normal bir şekilde dağıldığı ve μμ 1 μμ 2 olduğu kabul edilir. Bu durumda rasgele hatalar {εε ii } bağımsızdır. Sorun iki örneklem t testi ile test istatistiği ile giderilebilir T k: ( kk)kk 2 TT kk = (ZZkk ZZ ) 1 kk SS kk 1 (6)

5 ZZ kk = SS kk kk vvvv ZZ kk = SS kk kk (7) 5 kk SS kk = ZZ ii ii=1 vvvv SS kk = ZZ ii ii=kk+1 T k istatistiklerinden en azından biri kritik değerden büyükse sıfır hipotezi reddedilir. 3. Sonuç ve Öneriler ZTD/IWV zaman serilerindeki trend iklim çalışmaları için önemlidir ve atmosferdeki sıcaklık/ su buharı içeriğindeki değişimleri yansıtır. IWV ye ait 15 yıllık trendler 2 farklı grup (pozitif ve negatif yönde) arasında korelasyon olduğu gözlenmiştir. Gelecek çalışmalarda Avrupa Kalıcı Ağı (EUREF) Repro-1 ve Repro-2 veri setleri arasında kıyaslamalar yapılacaktır. Kaynaklar Baldysz Z., Nykiel G., Araszkiewicz A., Figurski M., ve Szafranek K. (2016). Comparison of GPS tropospheric delays derived from two consecutive EPN reprocessing campaigns from the point of view of climate monitoring, Atmos. Meas. Tech. Discuss., doi: /amt Bengtsson L., Hagema C. ve Hodges K. (2004). Can climate trends be calculated from reanalysis data?, Journal of Geophysical Research, 109, doi:10.10+/2004jd004536,2004. Bock O., Willis P., Wang J. ve Mears C., (2014). A high-quality, homogenized, global, long-term ( ) DORIS precipitable water dataset for climate monitoring and model verification, Journal of Geophysical Research Atmospheres, 119, doi: /2013jd021124,2014. Jaruskova (1996). Change-Point Detection in Meteorological Measurements, In: Monthly Weather Review Nilsson T. ve Elgered G. (2008).Long-term trends in the atmospheric water vapor content estimated from ground-based GPS data, Journal of Geophysical Research,113,doi: /2008JD010110,2008. Tanir Kayikçi E., Felsenstein K. ve Heinkelma R. (2004). Detection of Outliers in VLBI Time Series from the Bayesian Point of View, Geodetic Week 2004, Stutgart, GERMANY, Ekim Tanir Kayikçi E., Zengin Kazanci S., Tornatore V.,(2016) "Analysis of ZTD and IWV Time Series from GPS Reprocessing Campaign", COST ES1206 sub-wg Workshop on Data Homogenisation, Brüksel, BELÇİKA.

JEODEZİ. Şekil1: Yerin şekli YERİN ŞEKLİ JEOİD

JEODEZİ. Şekil1: Yerin şekli YERİN ŞEKLİ JEOİD JEODEZİ Jeodezi, üç boyutlu ve zaman değişkenli uzayda, çekim alanı ile birlikte, yeryuvarının ve öteki gök cisimlerinin ölçülmesi ve haritaya aktarılması ile uğraşan bilim dalıdır. Şekil1: Yerin şekli

Detaylı

RADYOSONDA VE GNSS İLE ELDE EDİLEN YOĞUŞABİLİR SU BUHARI MİKTARLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

RADYOSONDA VE GNSS İLE ELDE EDİLEN YOĞUŞABİLİR SU BUHARI MİKTARLARININ KARŞILAŞTIRILMASI RADYOSONDA VE GNSS İLE ELDE EDİLEN YOĞUŞABİLİR SU BUHARI MİKTARLARININ KARŞILAŞTIRILMASI G. GÜRBÜZ 1, Ç. MEKİK 1, İ. DENİZ 1, S. ROZSA 2 1 Bülent Ecevit Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Geomatik Mühendisliği

Detaylı

TUSAGA-Aktif in GNSS Meteorolojisi Ağı Olarak Kullanılması

TUSAGA-Aktif in GNSS Meteorolojisi Ağı Olarak Kullanılması TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 16. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 3-6 Mayıs 2017, Ankara. TUSAGA-Aktif in GNSS Meteorolojisi Ağı Olarak Kullanılması İlke Deniz 1,*, Çetin Mekik

Detaylı

Türkiye için Islak Zenit Gecikmesi Su Buharı Dönüşüm Faktörünün Modellenmesi

Türkiye için Islak Zenit Gecikmesi Su Buharı Dönüşüm Faktörünün Modellenmesi TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 15. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 25 28 Mart 2015, Ankara. Türkiye için Islak Zenit Gecikmesi Su Buharı Dönüşüm Faktörünün Modellenmesi İlke

Detaylı

GPS METEOROLOJİSİ : İSTANBUL İÇİN BİR UYGULAMA GPS METEOROLOGY : AN APPLICATION FOR ISTANBUL

GPS METEOROLOJİSİ : İSTANBUL İÇİN BİR UYGULAMA GPS METEOROLOGY : AN APPLICATION FOR ISTANBUL GPS METEOROLOJİSİ : İSTANBUL İÇİN BİR UYGULAMA Ö.GÖKDAŞ 1 1 İstanbul Teknik Üniversitesi, Geomatik Anabilim Dalı, Doktora Öğrencisi, ogokdas@iski.gov.tr Özet Hava tahmini çalışmaları ve iklim araştırmalarında,

Detaylı

MAGNET (MARMARA SÜREKLİ GPS AĞI) İSTASYONLARININ DÖNEMSEL ETKİLER AÇISINDAN KAMPANYA GPS ÖLÇMELERİNE

MAGNET (MARMARA SÜREKLİ GPS AĞI) İSTASYONLARININ DÖNEMSEL ETKİLER AÇISINDAN KAMPANYA GPS ÖLÇMELERİNE TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 11 15 Mayıs 2009, Ankara MAGNET (MARMARA SÜREKLİ GPS AĞI) İSTASYONLARININ DÖNEMSEL ETKİLER AÇISINDAN KAMPANYA

Detaylı

COMPARING THE PERFORMANCE OF KINEMATIC PPP AND POST PROCESS KINEMATICS METHODS IN RURAL AND URBAN AREAS

COMPARING THE PERFORMANCE OF KINEMATIC PPP AND POST PROCESS KINEMATICS METHODS IN RURAL AND URBAN AREAS KİNEMATİK PPP VE POST PROCESS KİNEMATİK YÖNTEMLERİNİN KIRSAL VE MESKUN ALANLARDAKİ PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI A. CEYLAN 1, C.Ö. YİGİT 2, S. ALÇAY 1, B. N. ÖZDEMİR 1 1 Selçuk Üniversitesi, Mühendsilik

Detaylı

ZAMAN SERİLERİNDE REGRESYON ANALİZİ

ZAMAN SERİLERİNDE REGRESYON ANALİZİ ZAMAN SERİLERİNDE REGRESYON ANALİZİ 1 1. GİRİŞ Trent, serinin genelinde yukarıya ya da aşağıya doğru olan hareketlere denmektedir. Bu hareket bazen düz bir doğru şeklinde olmaktadır. Bu tür harekete sahip

Detaylı

Kuvvetli yağışlarda GPS-IPWV (Yağışabilir su miktarı) verisinin önemi ve kullanılması. The Use and Impact of GPS-IPWV In Severe Precipitation

Kuvvetli yağışlarda GPS-IPWV (Yağışabilir su miktarı) verisinin önemi ve kullanılması. The Use and Impact of GPS-IPWV In Severe Precipitation Kuvvetli yağışlarda GPS-IPWV (Yağışabilir su miktarı) verisinin önemi ve kullanılması Bahadır AKTUĞ 1, İsmail MERT 2, Mustafa YURTSEVEN 2, Gökhan GÜRBÜZ 3, İlke DENİZ 3, Çetin MEKİK 3 1 Ankara Üniversitesi,

Detaylı

GNSS Meteorolojisinden Elde Edilen Su Buharı Dağılımlarının ECMWF ve Radyosonda dan Elde Sonuçlarla Karşılaştırılması

GNSS Meteorolojisinden Elde Edilen Su Buharı Dağılımlarının ECMWF ve Radyosonda dan Elde Sonuçlarla Karşılaştırılması Özet GNSS (Global Navigation Satellite System) uydularından iletilen radyo sinyalleri yeryüzündeki alıcılara ulaşmadan önce atmosfer tarafından troposferik gecikmeye uğrar. GNSS den elde edilen troposfere

Detaylı

Radyosonda ve GPS Verileri ile Elde Edilen Yoğuşabilir Su Buharı Değerlerinin Karşılaştırılması

Radyosonda ve GPS Verileri ile Elde Edilen Yoğuşabilir Su Buharı Değerlerinin Karşılaştırılması Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 6, No: 3, 2014 (32-39) Electronic Journal of Map Technologies Vol: 6, No: 3, 2014 (32-39) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com e-issn: 1309-3983

Detaylı

Meteorolojik Verilerin Zaman Serisi ve Tanımlayıcı İstatistikler ile Yorumlanması; Karadeniz Bölgesi Örneği

Meteorolojik Verilerin Zaman Serisi ve Tanımlayıcı İstatistikler ile Yorumlanması; Karadeniz Bölgesi Örneği TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu International Geography Symposium 13-14 Ekim 2016 /13-14 October 2016, Ankara Meteorolojik Verilerin Zaman Serisi ve Tanımlayıcı İstatistikler ile Yorumlanması;

Detaylı

KARAMAN ve KARAPINAR IN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TRENDLERİ

KARAMAN ve KARAPINAR IN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TRENDLERİ KARAMAN ve KARAPINAR IN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TRENDLERİ Serhat Sensoy 1, Mustafa Coşkun 1, Utku M. Sumer 1, Mesut Demircan 1, Hüdaverdi Gürkan 1, Osman Eskioğlu 1, Başak Yazıcı 1, Necla Türkoğlu 2, İhsan Çiçek

Detaylı

MAGNET (Marmara Sürekli GPS Ağı) İstasyonlarının Dönemsel Etkiler Açısından Kampanya GPS Ölçmelerine Katkıları

MAGNET (Marmara Sürekli GPS Ağı) İstasyonlarının Dönemsel Etkiler Açısından Kampanya GPS Ölçmelerine Katkıları MAGNET (Marmara Sürekli GPS Ağı) İstasyonlarının Dönemsel Etkiler Açısından Kampanya GPS Ölçmelerine Katkıları Ali ÖZKAN1, Ergin TARI, Rahşan ÇAKMAK1, Semih ERGİNTAV3 Özet GPS sinyalleri, periyodu yarım

Detaylı

Gözlemevi Yer Seçimi Amaçlıİklim Tanı Arşivlerinde Türkiye

Gözlemevi Yer Seçimi Amaçlıİklim Tanı Arşivlerinde Türkiye Gözlemevi Yer Seçimi Amaçlıİklim Tanı Arşivlerinde Türkiye Tansel AK(1,2), Tuncay ÖZIŞIK(1) (1) TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (2) İstanbul Üniv. Fen Fak. Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Gözlemevi Yer Seçiminde

Detaylı

GNSS İSTASYONLARI LİNEER HAREKETLERİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ

GNSS İSTASYONLARI LİNEER HAREKETLERİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ GNSS İSTASYONLARI LİNEER HAREKETLERİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ O. OKTAR 1, H. ERDOĞAN 1 1 Aksaray Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümü, Aksaray, osmanoktar@aksaray.edu.tr,

Detaylı

COMPARISON OF TROPOSPHERE PATH DELAYS WITH PPP BY USING DIFFERENT ATMOSPHERE MODELS

COMPARISON OF TROPOSPHERE PATH DELAYS WITH PPP BY USING DIFFERENT ATMOSPHERE MODELS HASSAS KONUM BELİRLEMEDE (PPP) FARKLI ATMOSFER MODELLERİ KULLANARAK TROPOSFER KAYNAKLI GECİKMELERİN KARŞILAŞTIRILMASI E. TUNALI 1 1 Hacettepe Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Geomatik Mühendisliği

Detaylı

THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS. by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003

THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS. by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003 THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003 Submitted to the Kandilli Observatory and Earthquake Research Institute in partial fulfillment

Detaylı

R1234YF SOĞUTUCU AKIŞKANININ FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ İÇİN BASİT EŞİTLİKLER ÖZET ABSTRACT

R1234YF SOĞUTUCU AKIŞKANININ FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ İÇİN BASİT EŞİTLİKLER ÖZET ABSTRACT 2. Ulusal İklimlendirme Soğutma Eğitimi Sempozyumu ve Sergisi 23-25 Ekim 2014 Balıkesir R1234YF SOĞUTUCU AKIŞKANININ FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ İÇİN BASİT EŞİTLİKLER Çağrı KUTLU 1, Mehmet Tahir ERDİNÇ 1 ve Şaban

Detaylı

Gerçek Zamanlı PPP Servisleri ve Sayısal Hava Tahmin Modelleri ile Atmosferdeki Su Buharı Değişimlerinin İzlenmesi

Gerçek Zamanlı PPP Servisleri ve Sayısal Hava Tahmin Modelleri ile Atmosferdeki Su Buharı Değişimlerinin İzlenmesi TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 16. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 3-6 Mayıs 2017, Ankara. Gerçek Zamanlı PPP Servisleri ve Sayısal Hava Tahmin Modelleri ile Atmosferdeki Su

Detaylı

28-30 APRIL 2015 ISTANBUL PROCEEDINGS

28-30 APRIL 2015 ISTANBUL PROCEEDINGS 7 TH ATMOSPHERIC SCIENCES SYMPOSIUM 28-30 APRIL 2015 ISTANBUL PROCEEDINGS EDITORS DOÇ.DR. ALİ DENİZ BAHTİYAR EFE BİHTER DURNA PELİN CANSU ÇAVUŞ Chairs Assoc. Prof. Dr. Ali DENİZ, İstanbul Technical University

Detaylı

Örneklemden elde edilen parametreler üzerinden kitle parametreleri tahmin edilmek istenmektedir.

Örneklemden elde edilen parametreler üzerinden kitle parametreleri tahmin edilmek istenmektedir. ÇIKARSAMALI İSTATİSTİKLER Çıkarsamalı istatistikler, örneklemden elde edilen değerler üzerinde kitleyi tanımlamak için uygulanan istatistiksel yöntemlerdir. Çıkarsamalı istatistikler; Tahmin Hipotez Testleri

Detaylı

Sabit GNSS İstasyon Verilerinin Analizi. Özdemir S., Cingöz A., Aktuğ B., Lenk O., Kurt M.

Sabit GNSS İstasyon Verilerinin Analizi. Özdemir S., Cingöz A., Aktuğ B., Lenk O., Kurt M. Sabit GNSS İstasyon Verilerinin Analizi Özdemir S., Cingöz A., Aktuğ B., Lenk O., Kurt M. 1 TUSAGA ve TUSAGA-Aktif TNPGN Stations (26) TNPGN-Active Stations (146) MAGNET Stations (10) 2 SABİT İSTASYONLAR

Detaylı

Zaman Serileri-1. If you have to forecast, forecast often. EDGAR R. FIEDLER, American economist. IENG 481 Tahmin Yöntemleri Dr.

Zaman Serileri-1. If you have to forecast, forecast often. EDGAR R. FIEDLER, American economist. IENG 481 Tahmin Yöntemleri Dr. Zaman Serileri-1 If you have to forecast, forecast often. EDGAR R. FIEDLER, American economist IENG 481 Tahmin Yöntemleri Dr. Hacer Güner Gören Zaman Serisi nedir? Kronolojik sırayla elde edilen verilere

Detaylı

SORULAR. x=l. Şekil-1

SORULAR. x=l. Şekil-1 FİZ-217-01-02 Titreşimler ve Dalgalar: Dönem Sonu Sınavı 13 Ocak 2012; Sınav süresi: 150 dakika Adı-Soyadı: No: Şubesi: İmza: Soru Puan 1 18: a=12, b=6 2 18: a=6,b=12 3 18: a=4,b=4,c=4,d=6 4 18: a=4,b=6,c=6,d=2

Detaylı

İyonosfer TEİ Hesabında Uydu Alıcı Bağıl Geometrisine Uygun Yeni Bir Ağırlık Fonksiyonu Wgeo

İyonosfer TEİ Hesabında Uydu Alıcı Bağıl Geometrisine Uygun Yeni Bir Ağırlık Fonksiyonu Wgeo TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 15. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 25 28 Mart 2015, Ankara. İyonosfer TEİ Hesabında Uydu Alıcı Bağıl Geometrisine Uygun Yeni Bir Ağırlık Fonksiyonu

Detaylı

Sevim Yasemin ÇİÇEKLİ 1, Coşkun ÖZKAN 2

Sevim Yasemin ÇİÇEKLİ 1, Coşkun ÖZKAN 2 1078 [1025] LANDSAT 8'İN ADANA SEYHAN BARAJ GÖLÜ KIYI ÇİZGİSİNİN AYLIK DEĞİŞİMİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILMASI Sevim Yasemin ÇİÇEKLİ 1, Coşkun ÖZKAN 2 1 Arş. Gör., Erciyes Üniversitesi, Harita Mühendisliği

Detaylı

4. TAHMİN SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Katsayıların Yorumu

4. TAHMİN SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Katsayıların Yorumu 4. TAHMİN SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 4.1. Katsayıların Yorumu Y i = β 0 + β 1 X 1i + β X i + + β k X ki + u i gibi çok açıklayıcı değişkene sahip bir modelde, anakütle regresyon fonksiyonu, E(Y i X

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ Duygu ÖZÇALIK GAYRİMENKUL GELİŞTİRME VE YÖNETİMİ ANABİLİM DALI ANKARA 2018 Her hakkı saklıdır

Detaylı

009 BS 400- İstatistik sonılannın cevaplanmasında gerekli olabilecek tablolar ve formüller bu kitapçığın sonunda verilmiştir. 1. şağıdakilerden hangisi doğal birimdir? l TV alıcısı Bl Trafik kazası CL

Detaylı

TUSAGA-AKTİF istasyonları koordinat ve koordinat değişimlerinin yılları GNSS verilerinden yararla belirlenmesi ve uygulamada kullanılması

TUSAGA-AKTİF istasyonları koordinat ve koordinat değişimlerinin yılları GNSS verilerinden yararla belirlenmesi ve uygulamada kullanılması TÜRKİYE ULUSAL JEODEZİ KOMİSYONU 2017 YILI BİLİMSEL TOPLANTISI SABİT GNSS İSTASYONLARI UYGULAMALARI TUSAGA-AKTİF istasyonları koordinat ve koordinat değişimlerinin 2009-2017 yılları GNSS verilerinden yararla

Detaylı

ÜSTEL DÜZLEŞTİRME YÖNTEMİ

ÜSTEL DÜZLEŞTİRME YÖNTEMİ ÜSEL DÜLEŞİRME YÖNEMİ ÜSEL DÜLEŞİRME YÖNEMİ Bu bölüme kadar anlatılan yöntemler zaman içinde değişmeyen parametre varsayımına uygun serilerin tahminlerinde kullanılmaktaydı. Bu tür seriler deterministik

Detaylı

INVESTIGATION OF ELEVATION CHANGE WITH DIFFERENT GEODETIC MEASUREMENT METHODS

INVESTIGATION OF ELEVATION CHANGE WITH DIFFERENT GEODETIC MEASUREMENT METHODS FARKLI JEODEZİK ÖLÇME YÖNTEMLERİ İLE YÜKSEKLİK DEĞİŞİMLERİNİN İNCELENMESİ B. GELİN 1, S.O. DÜNDAR 1, S. ÇETİN 2, U. DOĞAN 2 1 Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Harita Mühendisliği, İstanbul

Detaylı

EME 3117 SİSTEM SIMÜLASYONU. Girdi Analizi. Özet İstatistikler ve Histogram (Minitab)(1) Örnek: Eczane İçin Servis Süreleri

EME 3117 SİSTEM SIMÜLASYONU. Girdi Analizi. Özet İstatistikler ve Histogram (Minitab)(1) Örnek: Eczane İçin Servis Süreleri EME 3117 1 2 Girdi Analizi SİSTEM SIMÜLASYONU Modellenecek sistemi (prosesi) dokümante et. Veri toplamak için bir plan geliştir. Veri topla. Verilerin grafiksel ve istatistiksel analizini yap. Girdi Analizi-I

Detaylı

Hipotez Testleri. Mühendislikte İstatistik Yöntemler

Hipotez Testleri. Mühendislikte İstatistik Yöntemler Hipotez Testleri Mühendislikte İstatistik Yöntemler Hipotez Testleri Parametrik Testler ( z ve t testleri) Parametrik Olmayan Testler (χ 2 Testi) Hipotez Testleri Ana Kütle β( µ, σ ) Örnek Kütle b ( µ

Detaylı

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ SUSURLUK HAVZASI YILLIK AKIMLARININ TREND ANALİZİ VE DEĞİŞİM NOKTASININ ARAŞTIRILMASI

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ SUSURLUK HAVZASI YILLIK AKIMLARININ TREND ANALİZİ VE DEĞİŞİM NOKTASININ ARAŞTIRILMASI DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt: 15 No:2 Sayı: 44 sh. 77-87 Mayıs 2013 SUSURLUK HAVZASI YILLIK AKIMLARININ TREND ANALİZİ VE DEĞİŞİM NOKTASININ ARAŞTIRILMASI (INVESTIGATION

Detaylı

UYDU KAR ÜRÜNÜ VERİLERİYLE TÜRKİYE İÇİN BÖLGESEL VE MEVSİMSEL KARLA KAPLI ALAN TREND ANALİZİ

UYDU KAR ÜRÜNÜ VERİLERİYLE TÜRKİYE İÇİN BÖLGESEL VE MEVSİMSEL KARLA KAPLI ALAN TREND ANALİZİ UYDU KAR ÜRÜNÜ VERİLERİYLE TÜRKİYE İÇİN BÖLGESEL VE MEVSİMSEL KARLA KAPLI ALAN TREND ANALİZİ İbrahim SÖNMEZ 1, Ahmet Emre TEKELİ 2, Erdem ERDİ 3 1 Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Meteoroloji Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

SolarBaba2015: Solar Energy Conference GÜNEŞ ÖLÇÜM ⁹Ü NEDİR? NEDEN / NASIL YAPILIR? İSKENDER KÖKEY, MSc Country Manager, Turkey

SolarBaba2015: Solar Energy Conference GÜNEŞ ÖLÇÜM ⁹Ü NEDİR? NEDEN / NASIL YAPILIR? İSKENDER KÖKEY, MSc Country Manager, Turkey SolarBaba2015: Solar Energy Conference GÜNEŞ ÖLÇÜM ⁹Ü NEDİR? NEDEN / NASIL YAPILIR? İSKENDER KÖKEY, MSc Country Manager, Turkey İÇERİK Kintech Engineering Hakkında Nereden Çıktı Güneş Ölçümü? Güneşlenme

Detaylı

ACCURACY OF GPS PRECISE POINT POSITIONING (PPP)

ACCURACY OF GPS PRECISE POINT POSITIONING (PPP) i by Simge TEKİÇ B.S., Geodesy and Photogrammetry Engineering Yıldız Technical University, 2006 Submitted to the Kandilli Observatory and Earthquake Research Institute in partial fulfillment of the requirements

Detaylı

Sabit GPS koordinat zaman serilerinden Deneysel Mod Ayrıştırma (DMA) Yöntemi ile Deprem Sinyalinin Ayrıştırılması

Sabit GPS koordinat zaman serilerinden Deneysel Mod Ayrıştırma (DMA) Yöntemi ile Deprem Sinyalinin Ayrıştırılması Sabit GPS koordinat zaman serilerinden Deneysel Mod Ayrıştırma (DMA) Yöntemi ile Deprem Sinyalinin Ayrıştırılması Hasan Yıldız 1, Ayça Çırmık 2, Oya Pamukçu 2, Tolga Gönenç 2, Muzaffer Kahveci 3 1 Harita

Detaylı

Türkiye deki karla kaplı alanların uydulardan takibi ve uzun yıllar trend analizi

Türkiye deki karla kaplı alanların uydulardan takibi ve uzun yıllar trend analizi Türkiye deki karla kaplı alanların uydulardan takibi ve uzun yıllar trend analizi İbrahim Sönmez 1, Ahmet Emre Tekeli 2, Erdem Erdi 3 1 Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Meteoroloji Mühendisliği Bölümü, Samsun

Detaylı

Parametrik Olmayan İstatistik

Parametrik Olmayan İstatistik Parametrik Olmayan İstatistik 2 Anakütlenin Karşılaştırılması İki Anakütlenin Karşılaştırılması Bağımsız Örnekler Eşleştirilmiş Örnekler Wilcoxon Mertebe Toplam Testi İşaret Testi Wilcoxon İşaretli Mertebe

Detaylı

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GPS METEOROLOJİSİ : İSTANBUL İÇİN BİR UYGULAMA YÜKSEK LİSANS TEZİ.

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GPS METEOROLOJİSİ : İSTANBUL İÇİN BİR UYGULAMA YÜKSEK LİSANS TEZİ. İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GPS METEOROLOJİSİ : İSTANBUL İÇİN BİR UYGULAMA YÜKSEK LİSANS TEZİ Ömer GÖKDAŞ Geomatik Mühendisliği Anabilim Dalı Geomatik Mühendisliği Programı Anabilim

Detaylı

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDE SON YILLARDA YAPILAN PATLATMALARLA OLUŞAN DEPREMLERİN AYIRT EDİLMESİ

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDE SON YILLARDA YAPILAN PATLATMALARLA OLUŞAN DEPREMLERİN AYIRT EDİLMESİ DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDE SON YILLARDA YAPILAN PATLATMALARLA OLUŞAN DEPREMLERİN AYIRT EDİLMESİ Yılmaz, Ş. 1, Bayrak, Y. 2 1 Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeofizik Mühendisliği,

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SABİT GNSS İSTASYONU (YLDZ), VERİLERİNİN ANALİZİ VE SUNUMU

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SABİT GNSS İSTASYONU (YLDZ), VERİLERİNİN ANALİZİ VE SUNUMU YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SABİT GNSS İSTASYONU (YLDZ), VERİLERİNİN ANALİZİ VE SUNUMU E. GÜLAL 1, B. AKPINAR 1, A.A.DİNDAR 2, N.O. AYKUT 1, İ. TİRYAKİOĞLU 3, H. ERDOĞAN 4 1 Yıldız Teknik Üniversitesi,

Detaylı

ise, genel bir eğilim (trend) gösteriyorsa bu seriye uygun doğru ya da eğriyi bulmaya çalışırız. Trend orta-uzun dönemde her iniş, çokışı

ise, genel bir eğilim (trend) gösteriyorsa bu seriye uygun doğru ya da eğriyi bulmaya çalışırız. Trend orta-uzun dönemde her iniş, çokışı Trend Analizi Eğer zaman serisi i rastgele dağılmış ğ değil ise, genel bir eğilim (trend) gösteriyorsa bu seriye uygun doğru ya da eğriyi bulmaya çalışırız. Trend orta-uzun dönemde her iniş, çokışı yansıtmayacak,

Detaylı

Seyhan Havzası aylık ortalama akım ve yağış verilerinin trend analizi

Seyhan Havzası aylık ortalama akım ve yağış verilerinin trend analizi Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi mühendislik dergisi Cilt: 7, 2, 319-328 3-9 Temmuz 2016 (Özel Sayı) VIII. Ulusal Hidroloji Kongresi - 2015 Seyhan Havzası aylık ortalama akım ve yağış verilerinin

Detaylı

Tüm Türkiye İçin GNSS ile Su Buharının Kestiriminde Q Dönüşüm Faktörünün Elde Edilmesi

Tüm Türkiye İçin GNSS ile Su Buharının Kestiriminde Q Dönüşüm Faktörünün Elde Edilmesi Karaelmas Fen ve Müh. Derg. 6(1:90-99, 016 Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi Dergi web sayfası: http://fbd.beun.edu.tr Araştırma Makalesi Tüm Türkiye İçin GNSS ile Su Buharının Kestiriminde Q Dönüşüm

Detaylı

DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI

DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI Ağırlık ve Ters Ağırlık (Kofaktör) Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA Yrd. Doç. Dr. Emine TANIR KAYIKÇI Karadeniz Teknik Üniversitesi, Harita Mühendisliği Bölümü Trabzon, 016 AĞIRLIK

Detaylı

HİPOTEZ TESTLERİ. Yrd. Doç. Dr. Emre ATILGAN

HİPOTEZ TESTLERİ. Yrd. Doç. Dr. Emre ATILGAN HİPOTEZ TESTLERİ Yrd. Doç. Dr. Emre ATILGAN Hipotez Nedir? HİPOTEZ: parametre hakkındaki bir inanıştır. Parametre hakkındaki inanışı test etmek için hipotez testi yapılır. Hipotez testleri sayesinde örneklemden

Detaylı

İyonosfer TEİ Hesabında Yeni Bir Ağırlık Fonksiyonu Yaklaşımı

İyonosfer TEİ Hesabında Yeni Bir Ağırlık Fonksiyonu Yaklaşımı İyonosfer TEİ Hesabında Yeni Bir Ağırlık Fonksiyonu Yaklaşımı *Araş. Gör. Erman Şentürk Yrd. Doç.Dr. Murat Selim Çepni Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü 5-7 Kasım 2014

Detaylı

KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ

KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ Yasemin ŞİŞMAN, Ülkü KIRICI Sunum Akış Şeması 1. GİRİŞ 2. MATERYAL VE METHOD 3. AFİN KOORDİNAT DÖNÜŞÜMÜ 4. KALİTE KONTROL 5. İRDELEME

Detaylı

ISTATISTIK VE OLASILIK SINAVI EKİM 2016 WEB SORULARI

ISTATISTIK VE OLASILIK SINAVI EKİM 2016 WEB SORULARI SORU- 1 : ISTATISTIK VE OLASILIK SINAVI EKİM 2016 WEB SORULARI X ve Y birbirinden bağımsız iki rasgele değişken olmak üzere, sırasıyla aşağıdaki moment çıkaran fonksiyonlarına sahiptir: 2 2 M () t = e,

Detaylı

Zaman Serileri. IENG 481 Tahmin Yöntemleri Dr. Hacer Güner Gören

Zaman Serileri. IENG 481 Tahmin Yöntemleri Dr. Hacer Güner Gören Zaman Serileri IENG 481 Tahmin Yöntemleri Dr. Hacer Güner Gören Zaman Serisi nedir? Kronolojik sırayla elde edilen verilere sahip değișkenlere zaman serisi adı verilmektedir. Genel olarak zaman serisi,

Detaylı

JEODEZİK VERİLERİN İSTATİSTİK ANALİZİ. Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA

JEODEZİK VERİLERİN İSTATİSTİK ANALİZİ. Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA JEODEZİK VERİLERİN İSTATİSTİK ANALİZİ Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA Karadeniz Teknik Üniversitesi, Harita Mühendisliği Bölümü Trabzon, 2018 VERİLERİN İRDELENMESİ Örnek: İki nokta arasındaki uzunluk 80 kere

Detaylı

5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri

5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri Elektrik devrelerinde ölçülebilen büyüklükler olan; 5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri Akım Gerilim Devrede bulunan kaynakların tiplerine göre değişik şekillerde olabilir. Zamana bağlı

Detaylı

İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ...

İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 1 1.1. Regresyon Analizi... 1 1.2. Uygulama Alanları ve Veri Setleri... 2 1.3. Regresyon Analizinde Adımlar... 3 1.3.1. Problemin İfadesi... 3 1.3.2. Konu ile İlgili Potansiyel

Detaylı

9. ARDIŞIK BAĞIMLILIK SORUNU (AUTOCORRELATION) 9.1. Ardışık Bağımlılık Sorunu Nedir?

9. ARDIŞIK BAĞIMLILIK SORUNU (AUTOCORRELATION) 9.1. Ardışık Bağımlılık Sorunu Nedir? 9. ARDIŞIK BAĞIMLILIK SORUNU (AUTOCORRELATION) 9.1. Ardışık Bağımlılık Sorunu Nedir? Ardışık bağımlılık sorunu, hata terimleri arasında ilişki olmadığı (E(u i,u j ) = 0, i j) varsayımının geçerli olmamasıdır.

Detaylı

İşaret ve Sistemler. Ders 1: Giriş

İşaret ve Sistemler. Ders 1: Giriş İşaret ve Sistemler Ders 1: Giriş Ders 1 Genel Bakış Haberleşme sistemlerinde temel kavramlar İşaretin tanımı ve çeşitleri Spektral Analiz Fazörlerin frekans düzleminde gösterilmesi. Periyodik işaretlerin

Detaylı

KARABÜK İÇİN DERECE-ZAMAN HESAPLAMALARI DEGREE-TIME CALCULATIONS FOR KARABÜK

KARABÜK İÇİN DERECE-ZAMAN HESAPLAMALARI DEGREE-TIME CALCULATIONS FOR KARABÜK KARABÜK İÇİN DERECE-ZAMAN HESAPLAMALARI Şaban PUSAT 1, Nuri TUNÇ 2, İsmail EKMEKÇİ 3 ve Yaşar YETİŞKEN 4 *1 Yıldız Teknik Üniversitesi, Makine Mühendisliği Bölümü, Beşiktaş, İstanbul 2 Meteoroloji Genel

Detaylı

istatistik El 10 1_ ve 2_ sorular a Ş3 gldakl bilgilere göre Al 4 Bl 6 cı 7 Dl 8 Al 5 B) 12 CL 27 D) 28 E) 35 2Q 10 BS 4200-A

istatistik El 10 1_ ve 2_ sorular a Ş3 gldakl bilgilere göre Al 4 Bl 6 cı 7 Dl 8 Al 5 B) 12 CL 27 D) 28 E) 35 2Q 10 BS 4200-A 2Q 10 BS 4200- İstatistik sorulannın cevap l anmasında gerekli olabilecek tablolar ve f ormüller bu kita p ç ığın sonunda ver-ilmiştir. 1_ ve 2_ sorular a Ş3 gldakl bilgilere göre cevaplandırılacaktır

Detaylı

Korelasyon ve Regresyon

Korelasyon ve Regresyon Korelasyon ve Regresyon Kazanımlar 1 2 3 4 5 6 Değişkenlerin ilişkisini açıklamak ve hesaplamak için Pearson korelasyon katsayısı Örneklem r ile evren korelasyonu hakkında hipotez testi yapmak Spearman

Detaylı

B = 2 f ρ. a 2. x A' σ =

B = 2 f ρ. a 2. x A' σ = TÜRKİYE ULUSAL JEODEZİ KOMİSYONU (TUJK) 004 YILI BİLİMSEL TOPLANTISI MÜHENDİSLİK ÖLÇMELERİNDE JEODEZİK AĞLAR ÇALIŞTAYI JEODEZİK GPS AĞLARININ TASARIMINDA BİLGİSAYAR DESTEKLİ SİMÜLASYON YÖNTEMİNİN KULLANIMI

Detaylı

GNSS GÖZLEM SÜRELERİNİN BAZ ÇÖZÜMLERİ VE KONUM DOĞRULUĞUNA OLAN ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI: AKSARAY KAMPÜS GNSS AĞI ÖRNEĞİ

GNSS GÖZLEM SÜRELERİNİN BAZ ÇÖZÜMLERİ VE KONUM DOĞRULUĞUNA OLAN ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI: AKSARAY KAMPÜS GNSS AĞI ÖRNEĞİ GNSS GÖZLEM SÜRELERİNİN BAZ ÇÖZÜMLERİ VE KONUM DOĞRULUĞUNA OLAN ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI: AKSARAY KAMPÜS GNSS AĞI ÖRNEĞİ C. GEZGİN 1, M. ACAR 2 1 Aksaray Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Harita Mühendisliği

Detaylı

Zamansal Veri Madenciliği ve Anomali Tespiti için Bir Uygulama

Zamansal Veri Madenciliği ve Anomali Tespiti için Bir Uygulama Zamansal Veri Madenciliği ve Anomali Tespiti için Bir Uygulama Mehmet Yavuz ONAT Yrd.Doç.Dr.Engin YILDIZTEPE Dokuz Eylül Üniversitesi, İstatistik Bölümü Akademik Bilişim 2015, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir

Detaylı

Korelasyon ve Regresyon

Korelasyon ve Regresyon Korelasyon ve Regresyon Kazanımlar 1 2 3 4 5 6 Değişkenlerin ilişkisini açıklamak ve hesaplamak için Pearson korelasyon katsayısı Örneklem r ile evren korelasyonu hakkında hipotez testi yapmak Spearman

Detaylı

İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ATMOSFERDEKİ YAĞIŞA DÖNÜŞEBİLİR SU BUHARI MİKTARININ KÜRESEL KONUMLANDIRMA SİSTEMİYLE ÖLÇÜMÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ BÜŞRA KAYMAKLI

Detaylı

Examination of Long Period Precipitation and Temperature Trendlines at Tokat Kazova from Drought Point of View

Examination of Long Period Precipitation and Temperature Trendlines at Tokat Kazova from Drought Point of View GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 28, 25 (1), 71-79 Tokat Kazova daki Uzun Yıllık Yağış ve Sıcaklık Gidişlerinin Kuraklık Açısından İrdelenmesi İrfan Oğuz 1 Tekin Öztekin 2 Özlem Akar 1 1- Tokat Toprak ve

Detaylı

3 KESİKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER VE OLASILIK DAĞILIMLARI

3 KESİKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER VE OLASILIK DAĞILIMLARI ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER III Bölüm 1 İSTATİSTİK ve SAYISAL BİLGİ 11 1.1 İstatistik ve Önemi 12 1.2 İstatistikte Temel Kavramlar 14 1.3 İstatistiğin Amacı 15 1.4 Veri Türleri 15 1.5 Veri Ölçüm Düzeyleri 16 1.6

Detaylı

2018 YILI BİRİNCİ SEVİYE AKTÜERLİK SINAVLARI İSTATİSTİK VE OLASILIK 29 NİSAN 2018

2018 YILI BİRİNCİ SEVİYE AKTÜERLİK SINAVLARI İSTATİSTİK VE OLASILIK 29 NİSAN 2018 2018 YILI BİRİNCİ SEVİYE AKTÜERLİK SINAVLARI İSTATİSTİK VE OLASILIK 29 NİSAN 2018 Sigortacılık Eğitim Merkezi (SEGEM) tarafından hazırlanmış olan bu sınav sorularının her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa

Detaylı

A UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES

A UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES A UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES by Didem Öztürk B.S., Geodesy and Photogrammetry Department Yildiz Technical University, 2005 Submitted to the Kandilli Observatory and Earthquake

Detaylı

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) İllerinin Aylık ve Yıllık Toplam Yağış Analizi

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) İllerinin Aylık ve Yıllık Toplam Yağış Analizi Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) İllerinin Aylık ve Yıllık Toplam Yağış Analizi Evren ÖZGÜR, Bahtiyar EFE, İbrahim AKBAYIR İstanbul Teknik Üniversitesi, Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi, Meteoroloji Mühendisliği

Detaylı

ALIŞTIRMA 2 GSYİH. Toplamsal Ayrıştırma Yöntemi

ALIŞTIRMA 2 GSYİH. Toplamsal Ayrıştırma Yöntemi ALIŞTIRMA 2 GSYİH Bu çalışmamızda GSYİH serisinin toplamsal ve çarpımsal ayrıştırma yöntemine göre modellenip modellenemeyeceği incelenecektir. Seri ilk olarak toplamsal ayrıştırma yöntemine göre analiz

Detaylı

1: DENEYLERİN TASARIMI VE ANALİZİ...

1: DENEYLERİN TASARIMI VE ANALİZİ... İÇİNDEKİLER Bölüm 1: DENEYLERİN TASARIMI VE ANALİZİ... 1 1.1. Deneyin Stratejisi... 1 1.2. Deneysel Tasarımın Bazı Tipik Örnekleri... 11 1.3. Temel Kurallar... 16 1.4. Deneyleri Tasarlama Prensipleri...

Detaylı

Çok Yıllık Sıcaklık Verilerinin Zamansal Dağılımının Modellenmesi ve Geleceğe Yönelik Sıcaklık Olasılıklarının Belirlenmesi

Çok Yıllık Sıcaklık Verilerinin Zamansal Dağılımının Modellenmesi ve Geleceğe Yönelik Sıcaklık Olasılıklarının Belirlenmesi Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2004, 41 (1):87-98 ISSN 1018-8851 Çok Yıllık Sıcaklık Verilerinin Zamansal Dağılımının Modellenmesi ve Geleceğe Yönelik Sıcaklık Olasılıklarının Belirlenmesi Murat KILIÇ 1

Detaylı

JEODEZİK AĞLARIN OPTİMİZASYONU

JEODEZİK AĞLARIN OPTİMİZASYONU JEODEZİK AĞLARIN OPTİMİZASYONU Jeodezik Ağların Tasarımı 10.HAFTA Dr.Emine Tanır Kayıkçı,2017 OPTİMİZASYON Herhangi bir yatırımın gerçekleştirilmesi sırasında elde bulunan, araç, hammadde, para, işgücü

Detaylı

GPS Ölçüleriyle Farklı Modeller Kullanarak Yoğuşabilir Su Buharı Miktarının Hesaplanması

GPS Ölçüleriyle Farklı Modeller Kullanarak Yoğuşabilir Su Buharı Miktarının Hesaplanması MMOB Harita ve Kadatro Mühendileri Odaı, 14. ürkiye Harita Biliel ve eknik Kurultayı, 14-17 Mayı 013, Ankara. GPS Ölçüleriyle Farklı Modeller Kullanarak Yoğuşabilir Su Buharı Miktarının Heaplanaı İlke

Detaylı

ÇEVRESEL TEST HİZMETLERİ 2.ENVIRONMENTAL TESTS

ÇEVRESEL TEST HİZMETLERİ 2.ENVIRONMENTAL TESTS ÇEVRESEL TEST HİZMETLERİ 2.ENVIRONMENTAL TESTS Çevresel testler askeri ve sivil amaçlı kullanılan alt sistem ve sistemlerin ömür devirleri boyunca karşı karşıya kalabilecekleri doğal çevre şartlarına dirençlerini

Detaylı

BOĞAZİÇİ UNIVERSITY KANDİLLİ OBSERVATORY and EARTHQUAKE RESEARCH INSTITUTE GEOMAGNETISM LABORATORY

BOĞAZİÇİ UNIVERSITY KANDİLLİ OBSERVATORY and EARTHQUAKE RESEARCH INSTITUTE GEOMAGNETISM LABORATORY Monthly Magnetic Bulletin May 2015 BOĞAZİÇİ UNIVERSITY KANDİLLİ OBSERVATORY and EARTHQUAKE RESEARCH INSTITUTE GEOMAGNETISM LABORATORY http://www.koeri.boun.edu.tr/jeomanyetizma/ Magnetic Results from İznik

Detaylı

STATIC POSITIONING PERFORMED FROM DIFFERENT GNSS NETWORKS AND STATIONS INVESTIGATION IN ISTANBUL SCALE

STATIC POSITIONING PERFORMED FROM DIFFERENT GNSS NETWORKS AND STATIONS INVESTIGATION IN ISTANBUL SCALE FARKLI GNSS AĞ VE İSTASYONLARINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN STATİK KONUMLAMANIN İSTANBUL ÖLÇEĞİNDE İRDELENMESİ E. AVCIOĞLU 1, M. SOYCAN 2 1 Himtek Mühendislik İnş. Tic. San. Ltd. Şti., İstanbul ercan@himtek.com.tr

Detaylı

ISPARTA NIN COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ (CBS) TABANLI BAĞIL NEM DAĞILIŞI. Özet

ISPARTA NIN COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ (CBS) TABANLI BAĞIL NEM DAĞILIŞI. Özet MESTEK 2017 4. Ulusal Meslek Yüksekokulları Sosyal Ve Teknik Bilimler Kongresi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, 11-13 Mayıs 2017, BURDUR. ISPARTA NIN COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ (CBS) TABANLI BAĞIL NEM DAĞILIŞI

Detaylı

TÜRKİYE DE JEODEZİK VLBI ÇALIŞMALARI

TÜRKİYE DE JEODEZİK VLBI ÇALIŞMALARI TÜRKİYE DE JEODEZİK VLBI ÇALIŞMALARI Emine Tanır Kayıkçı 1, Kamil Teke 2, Orhan Kurt 3, Özge Karaaslan 4, Mehmet Fikret Öcal 2, Ahmet Yavuzdoğan 4, Mualla Yalçınkaya 1 1 Karadeniz Teknik Üniversitesi,

Detaylı

HİDROGRAFİK ÖLÇMELERDE ÇOK BİMLİ İSKANDİL VERİLERİNİN HATA ANALİZİ ERROR BUDGET OF MULTIBEAM ECHOSOUNDER DATA IN HYDROGRAPHIC SURVEYING

HİDROGRAFİK ÖLÇMELERDE ÇOK BİMLİ İSKANDİL VERİLERİNİN HATA ANALİZİ ERROR BUDGET OF MULTIBEAM ECHOSOUNDER DATA IN HYDROGRAPHIC SURVEYING HİDROGRAFİK ÖLÇMELERDE ÇOK BİMLİ İSKANDİL VERİLERİNİN HATA ANALİZİ N.O. AYKUT Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümü, Ölçme Tekniği Anabilim Dalı, İstanbul, oaykut@yildiz.edu.tr

Detaylı

IE 303T Sistem Benzetimi L E C T U R E 6 : R A S S A L R A K A M Ü R E T I M I

IE 303T Sistem Benzetimi L E C T U R E 6 : R A S S A L R A K A M Ü R E T I M I IE 303T Sistem Benzetimi L E C T U R E 6 : R A S S A L R A K A M Ü R E T I M I Geçen Ders Sürekli Dağılımlar Uniform dağılımlar Üssel dağılım ve hafızasızlık özelliği (memoryless property) Gamma Dağılımı

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Adı Soyadı : Mevlüt YETKİN. İletişim Bilgileri:

ÖZGEÇMİŞ. Adı Soyadı : Mevlüt YETKİN. İletişim Bilgileri: ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı : Mevlüt YETKİN Ünvanı : Yard. Doç. Dr. İletişim Bilgileri: İş Adresi İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümü, Balatçık Mahallesi,

Detaylı

Okul Öncesi (5-6 Yaş) Cimnastik Çalışmasının Esneklik, Denge Ve Koordinasyon Üzerine Etkisi

Okul Öncesi (5-6 Yaş) Cimnastik Çalışmasının Esneklik, Denge Ve Koordinasyon Üzerine Etkisi Okul Öncesi (5-6 Yaş) Cimnastik Çalışmasının Esneklik, Denge Ve Koordinasyon Üzerine Etkisi Kadir KOYUNCUOĞLU, Onsekiz Mart Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Çanakkale, Türkiye. koyuncuoglu45@gmail.com

Detaylı

TUSAGA-AKTİF CORS İSTASYONLARININ YER DEĞİŞİKLİĞİNİN AĞ BAZLI RTK ÖLÇÜMLERİNE ETKİSİ. Sermet Öğütcü, İbrahim Kalaycı Necmettin Erbakan Üniversitesi

TUSAGA-AKTİF CORS İSTASYONLARININ YER DEĞİŞİKLİĞİNİN AĞ BAZLI RTK ÖLÇÜMLERİNE ETKİSİ. Sermet Öğütcü, İbrahim Kalaycı Necmettin Erbakan Üniversitesi TUSAGA-AKTİF CORS İSTASYONLARININ YER DEĞİŞİKLİĞİNİN AĞ BAZLI RTK ÖLÇÜMLERİNE ETKİSİ Sermet Öğütcü, İbrahim Kalaycı Necmettin Erbakan Üniversitesi ÇALIŞMA BÖLGESİ ÖLÇÜMLER Konya Aksaray-Cihanbeyli-Yunak

Detaylı

BAZI İLLER İÇİN GÜNEŞ IŞINIM ŞİDDETİ, GÜNEŞLENME SÜRESİ VE BERRAKLIK İNDEKSİNİN YENİ ÖLÇÜMLER IŞIĞINDA ANALİZİ

BAZI İLLER İÇİN GÜNEŞ IŞINIM ŞİDDETİ, GÜNEŞLENME SÜRESİ VE BERRAKLIK İNDEKSİNİN YENİ ÖLÇÜMLER IŞIĞINDA ANALİZİ Güneş Günü Sempozyumu 99-28 Kayseri, 2-27 Haziran 1999 BAZI İLLER İÇİN GÜNEŞ IŞINIM ŞİDDETİ, GÜNEŞLENME SÜRESİ VE BERRAKLIK İNDEKSİNİN YENİ ÖLÇÜMLER IŞIĞINDA ANALİZİ Hüsamettin BULUT Çukurova Üni. Müh.

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Araştırma Görevlisi-İstanbul Medeniyet Üniversitesi : 15.09.2011-27.04.2012 Araştırma Görevlisi-İstanbul Teknik Üniversitesi : 27.04.

ÖZGEÇMİŞ. Araştırma Görevlisi-İstanbul Medeniyet Üniversitesi : 15.09.2011-27.04.2012 Araştırma Görevlisi-İstanbul Teknik Üniversitesi : 27.04. 1 ÖZGEÇMİŞ GENEL DÜZENLEME TARİHİ : 27.11.2015 ADI SOYADI : Evren ÖZGÜR DOĞUM TARİHİ : 01.04.1987 E-POSTA : ozgurev@itu.edu.tr EĞİTİM MEZUNİYET TARİHİ DERECE ÜNİVERSİTE-FAKÜLTE-BÖLÜM/ANABİLİM DALI 30.06.2010

Detaylı

ZAMAN SERİLERİNDE AYRIŞTIRMA YÖNTEMLERİ

ZAMAN SERİLERİNDE AYRIŞTIRMA YÖNTEMLERİ ZAMAN SERİLERİNDE AYRIŞTIRMA YÖNTEMLERİ 1 A. GİRİŞ Gözlemlerin belirli bir dönem için gün, hafta, ay, üç ay, altı ay, yıl gibi birbirini izleyen eşit aralıklarla yapılması ile elde edilen seriler zaman

Detaylı

TÜRKİYE DE ÇEŞİTLİ TAŞ OCAĞI PATLATMA ALANLARININ SPEKTRUM ÖZELLİKLERİ SPECTRUM CHARACTERISTICS OF SEVERAL QUARRY BLAST AREAS IN TURKEY

TÜRKİYE DE ÇEŞİTLİ TAŞ OCAĞI PATLATMA ALANLARININ SPEKTRUM ÖZELLİKLERİ SPECTRUM CHARACTERISTICS OF SEVERAL QUARRY BLAST AREAS IN TURKEY TÜRKİYE DE ÇEŞİTLİ TAŞ OCAĞI PATLATMA ALANLARININ SPEKTRUM ÖZELLİKLERİ SPECTRUM CHARACTERISTICS OF SEVERAL QUARRY BLAST AREAS IN TURKEY DENİZ, P 1., HORASAN, G. 2, KALAFAT, D 1. Posta Adresi: 1 Boğaziçi

Detaylı

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

EEM HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM3006 - HABERLEŞME TEORİSİ Dersin Öğretim Elemanı: Yrd. Doç. Dr. Yasin KABALCI Ders Görüşme

Detaylı

YAPAY SİNİR AĞI KULLANARAK DEPREM EĞİLİMİNİN KESTİRİMİ. Umut FIRAT

YAPAY SİNİR AĞI KULLANARAK DEPREM EĞİLİMİNİN KESTİRİMİ. Umut FIRAT YAPAY SİNİR AĞI KULLANARAK DEPREM EĞİLİMİNİN KESTİRİMİ Umut FIRAT ufirat@yahoo.com Öz: Depremler yeryüzünde en çok yıkıma neden olan doğal afetlerdir. Bu durum, depremlerin önceden tahmin edilmesi fikrini

Detaylı

Genel olarak test istatistikleri. Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Dağılım (Yayılma) Ölçüleri. olmak üzere 2 grupta incelenebilir.

Genel olarak test istatistikleri. Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Dağılım (Yayılma) Ölçüleri. olmak üzere 2 grupta incelenebilir. 4.SUNUM Genel olarak test istatistikleri Merkezi Eğilim (Yığılma) Ölçüleri Dağılım (Yayılma) Ölçüleri olmak üzere 2 grupta incelenebilir. 2 Ranj Çeyrek Kayma Çeyrekler Arası Açıklık Standart Sapma Varyans

Detaylı

ABSTRACT $WWLWXGHV 7RZDUGV )DPLO\ 3ODQQLQJ RI :RPHQ $QG $IIHFWLQJ )DFWRUV

ABSTRACT $WWLWXGHV 7RZDUGV )DPLO\ 3ODQQLQJ RI :RPHQ $QG $IIHFWLQJ )DFWRUV ÖZET Amaç: Araştırma, Aile Planlaması (AP) polikliniğine başvuran kadınların AP ye ilişkin tutumlarını ve bunu etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırma

Detaylı

Örnek. Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız.

Örnek. Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız. Örnek Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız. i. ii. X 1 2 3 4 1 2 3 4 Y 2 3 4 5 4 3 2 1 Örnek Aşağıdaki veri

Detaylı

8.Hafta. Değişkenlik Ölçüleri. Öğr.Gör.Muhsin ÇELİK. Uygun değişkenlik ölçüsünü hesaplayıp yorumlayabilecek,

8.Hafta. Değişkenlik Ölçüleri. Öğr.Gör.Muhsin ÇELİK. Uygun değişkenlik ölçüsünü hesaplayıp yorumlayabilecek, İSTATİSTİK 8.Hafta Değişkenlik Ölçüleri Hedefler Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Uygun değişkenlik ölçüsünü hesaplayıp yorumlayabilecek, Serilerin birbirlerine değişkenliklerini yorumlayabileceksiniz. 2

Detaylı

ÖRNEKLEME TEORİSİ. Prof.Dr.A.KARACABEY Doç.Dr.F.GÖKGÖZ

ÖRNEKLEME TEORİSİ. Prof.Dr.A.KARACABEY Doç.Dr.F.GÖKGÖZ ÖRNEKLEME TEORİSİ 1 Bir popülasyonu istatistiksel açıdan incelemek ve işlemler yapabilmek için popülasyon içerisinden seçilen örneklemlerden yararlandığımızı söylemiştik. Peki popülasyonun istatistiksel

Detaylı

EME 3105 SİSTEM SİMÜLASYONU. Girdi Analizi Prosedürü. Dağılıma Uyum Testleri. Dağılıma Uyumun Kontrol Edilmesi. Girdi Analizi-II Ders 9

EME 3105 SİSTEM SİMÜLASYONU. Girdi Analizi Prosedürü. Dağılıma Uyum Testleri. Dağılıma Uyumun Kontrol Edilmesi. Girdi Analizi-II Ders 9 EME 3105 1 Girdi Analizi Prosedürü SİSTEM SİMÜLASYONU Modellenecek sistemi (prosesi) dokümante et Veri toplamak için bir plan geliştir Veri topla Verilerin grafiksel ve istatistiksel analizini yap Girdi

Detaylı

Sistemin Bileşenleri

Sistemin Bileşenleri International Terrestrial Reference System (ITRS) International Terrestrial Reference Frame (ITRF) Sistemin Bileşenleri International Terrestrial Reference System International Terrestrial Reference Frame

Detaylı