KIZILÖTESĠ VE LAZERLE ASENKRON SERĠ HABERLEġME
|
|
- Hakan Korkmaz
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü KIZILÖTESĠ VE LAZERLE ASENKRON SERĠ HABERLEġME Tevfik ÇOMUK Murat ÇELĠK Tuba EROĞLU Zülküf Umut ÖNER Öğr. Gör. Oğuzhan ÇAKIR Mayıs 2012 TRABZON
2 T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü KIZILÖTESĠ VE LAZERLE ASENKRON SERĠ HABERLEġME Tevfik ÇOMUK Murat ÇELĠK Tuba EROĞLU Zülküf Umut ÖNER Öğr. Gör. Oğuzhan ÇAKIR Mayıs 2012 TRABZON
3 LĠSANS BĠTĠRME PROJESĠ ONAY FORMU Tevfik ÇOMUK, Murat ÇELĠK, Tuba EROĞLU ve Zülküf Umut ÖNER tarafından Öğr. Gör. Oğuzhan ÇAKIR yönetiminde hazırlanan Kızılötesi ve Lazerle Asenkron Seri HaberleĢme baģlıklı lisans bitirme projesi tarafımızdan incelenmiģ, kapsamı ve niteliği açısından bir Lisans Bitirme Projesi olarak kabul edilmiģtir. DanıĢman : Öğr. Gör. Oğuzhan ÇAKIR Jüri Üyesi 1 : Yrd. Doç. Dr. Salim KAHVECĠ Jüri Üyesi 2 : Yrd. Doç. Dr. Yusuf SEVĠM Bölüm BaĢkanı : Prof. Dr. Ġsmail Hakkı ALTAġ II
4 ÖNSÖZ Günümüzde sayısal haberleģme teknikleri oldukça ilerlemiģtir. Sayısal haberleģme uygulamaları paralel ve seri olmak üzere iki ana baģlık altında toplanabilir. Uzak mesafelerde yapılan haberleģme uygulamalarında seri haberleģme kullanılmaktadır. Bu çalıģmada kızılötesi ve lazer kullanılarak asenkron seri sayısal haberleģme sisteminin gerçekleģtirilmesi hedeflenmektedir. ÇalıĢmalarımız boyunca bize değerli zamanını ayıran ve verdiği fikirler ile bizi yönlendiren hocamız Sayın Öğr. Gör. Oğuzhan ÇAKIR a ve desteklerinden dolayı Sayın Yrd. Doç. Dr. Yusuf SEVĠM e teģekkür ederiz. Ayrıca bu çalıģmayı destekleyen Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü ne Mühendislik Fakültesi Dekanlığına ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölüm BaĢkanlığına içten teģekkürlerimizi sunarız. Hayatımız boyunca her türlü maddi ve manevi desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen ailelerimize Ģükranlarımızı sunarız. Tevfik ÇOMUK Murat ÇELĠK Tuba EROĞLU Zülküf Umut ÖNER Mayıs 2012 III
5 ĠÇĠNDEKĠLER LĠSANS BĠTĠRME PROJESĠ ONAY FORMU II ÖNSÖZ III ĠÇĠNDEKĠLER IV ÖZET VI SEMBOLLER VE KISALTMALAR VII 1. GĠRĠġ 1 2. TEORĠK ALTYAPI Lazer ile HaberleĢme Seri HaberleĢme Senkron Seri Data Gönderimi Asenkron Seri Data Gönderimi Mikrodenetleyiciler Mikrodenetleyici ÇeĢitleri PIC Mikrodenetleyiciler PIC 16F887 Mikrodenetleyicisi EAGLE ġematik-baskı Devre Çizim Editörü Hi-Tech C Derleyicisi PICKIT2 Programlayıcı ve Yazılımı MPLAB IDE Program Alfanümerik LCD Ekran TASARIM Katkılar Yöntem ÇalıĢmalar AraĢtırma Olanakları Malzeme/Teçhizat Olanakları DENEYSEL ÇALIġMALAR Verici Modülü Ana Kart Verici Arayüz Kartı 23 IV
6 4.2. Alıcı Modülü SONUÇLAR YORUMLAR ve DEĞERLENDĠRME 29 KAYNAKLAR 30 ÖZGEÇMĠġ V
7 ÖZET HaberleĢme sistemleri birçok farklı ortamda kullanılmaktadır. Sistem haberleģme ortamına göre tasarlanmakta ve gerçekleģtirilmektedir. Ortamın yapısı sistemin genel özelliklerini belirleyen en önemli parametredir. Bu projede kızılötesi ve lazerle haberleģme yapabilen bir sistemin tasarımı, üretimi ve testi gerçekleģtirilmiģtir. Sistem üzerinde kızılötesi ve lazer vericisi olan bir verici ve kızılötesi ve lazer alıcı olan bir alıcıdan oluģmaktadır. Bu çalıģma dört kiģilik bir ekip tarafında gerçekleģtirilmiģtir. Ekip kendi arasında Tevfik ÇOMUK ve Murat ÇELĠK ten oluģan 1. grup ve Zülküf Umur ÖNER ve Tuba EROĞLU dan oluģan 2. grup olmak üzere ikiye ayrılmıģtır. 1. grup lazerle haberleģme için gerekli olan arayüz devresinde ve 2. grup ise kızıl ötesi haberleģmeye imkân veren kızıl ötesi arayüz devresinde sorumludur. Ayrıca sistemin kontrolünü sağlayan ana kartlar ve uygulama yazılımlar tüm ekip tarafından gerçekleģtirilmiģtir. Sistemin donanımının çizimleri Eagle programı ile yapılmıģtır. Yazılımlar ise MPLAB programı içerisinde çalıģan HiTech PICC derleyicisi ile geliģtirilmiģtir. Baskı devre üretimi PnP kağıt kullanılarak ısı ile transfer yöntemi ile yapılmıģtır. GerçekleĢtirilen sistem düzenlenerek lisan laboratuvarları için bir seri haberleģme deney seti haline getirilebilir. Böylece lisans eğitiminde haberleģme ile ilgili verilen teorik bilgileri daha anlaģılması ve kavratılması sağlanmıģ olunur. VI
8 SEMBOLLER VE KISALTMALAR CISIC ETB ICSP ICD I/O khz LCD ma MHz POR PWM RC RISC SPI : KarmaĢık komut seti : Ġletim bloğu sonu : Devre üzerinden programlama : Devre üzerinden hata ayıklama : GiriĢ çıkıģ : kilohertz : Sıvı kristal ekran : miliamper : megahertz : AçılıĢta reset : Darbe GeniĢlik Modülasyonu : Direcç-kapasite : AzaltılmıĢ komut seti : Seri Paralel Ara yüzü VII
9 1. GĠRĠġ Bu projede lazer ve kızılötesi ıģın kullanılarak asenkron seri haberleģme gerçekleģtirilmesi hedeflenmiģtir. Bu hedef doğrultusunda donanım olarak lazer ve kızılötesi alıcı verici arayüzleri, LCD ekran ve tuģ takımından; çizim ve simülasyon kısmında kart tasarımı için EAGLE programından; mikroiģlemcinin programlanması ve donanımın kontrolü için C dilinden yararlanılmıģtır. Derleyici olarak Hi-Tech C; derleme, simülasyon ve hata kontrolü için kullanıcı arayüzü olarak MPLAB programları tercih edilmiģtir. Projenin gerçekleģtirilmesi sonucunda lisans düzeyinde fayda sağlanmaktadır. Teoride anlatılan sayısal haberleģme sistemlerinin pratik bir uygulaması olup, öğrenilen bilgilerin pekiģtirilmesinde yarar sağlayacaktır. Aynı zamanda proje bir laboratuvar deneyi haline getirilebilir. Bunlara ek olarak bu projenin askeri (hedef, mesafe tespiti, güvenlik, gizlilik), haberleģme (kablosuz iletiģim, daha fazla veri gönderme, gizlilik) alanlarının ihtiyaçlarına temel anlamda cevap verebilecek bir prototip olacağı kanısına varılmıģtır. Lazer uygulamaları günümüzde askeri alanda hedefe odaklanma, mesafe ölçümü; uydu haberleģmelerinde, uzay mesafe ölçümlerinde kullanılır. Kızılötesi ise uzaktan sıcaklık ölçümü, kısa mesafeli kablosuz iletiģim, askeri alanda ise hedef tespiti, güdüm ve takip sistemlerinde kullanılmaktadır. Benzer olarak [1] de yalnızca lazer kullanılarak mikrofon ile ses iletimi ve hoparlör ile ses alımı gerçekleģtirilmiģtir. Kızılötesi kısmına benzer olarak günümüzde kullandığımız televizyon kumanda sistemleri örnek verilebilir. Yapılan projenin diğer çalıģmalardan farkı kızılötesi ve lazer gönderici ve alıcı modüllerinin birlikte kullanılması, ses yerine butonlar yardımıyla datanın gönderilmesi ve LCD ekran ile gönderme ve alma iģleminin takip edilmesidir. ÇalıĢma takvimi tüm döneme yayılmıģtır. Projenin Haziran ayına kadar tamamen sonuçlanması hedeflenmiģtir. Tablo 1 de verilmiģtir. 1
10 Tablo 1. ÇalıĢma takvimi ĠĢ ġubat Mart Nisan Mayıs Gerekli malzemelerin tespiti ve temini Baskı devre Ģemasının çizimi Baskı devre üretimi Montaj ve test Sistem yazılımının hazırlanması Sistemin test edilmesi Bitirme tezinin yazımı 2
11 2. TEORĠK ALTYAPI Bu kısımda hedeflenen sistemin teorisinden, kullanılması düģünülen yazılım ve donanımdan kısaca bahsedilmiģtir. Öncelikler kızılötesi ve lazer ile haberleģmeden bahsedilmiģ, ardından kullanılacak yazılım ve donanım hakkında kısaca bilgi verilmiģtir Lazer ile HaberleĢme Aynı açıda birçok paralel dalganın tek renk oluģturarak yüksek güçte ıģık demeti oluģturmasına lazer denir Lazer kelimesi Light Amplification By Stimulated Of Radition kelimelerinin baģ harflerinden oluģmaktadır. Lazerin normal ıģıktan farkı; normal ıģık farklı renklerde ve açılarda yayılım yaparken, lazer yukarıda bahsettiğimiz gibi tek renk ve açıda yayılım yapar. Lazer günümüzde önemli bir yere sahiptir. Bunun baģlıca nedenleri; ıģınların frekanslarının çok hassas Ģekilde kontrol edilebilmesi, yayılım doğrultusunun tek yönde ve çok yüksek yoğunlukta olmasıdır. BaĢta Tıp ve Elektronik alanlarında olmak üzere, askeriyede hedefe odaklanmada, uzay mesafe ölçümlerinde vb. geniģ bir kullanım alanına sahiptir. IĢının boģ alan üzerinden iletilmesi dıģında fiber optik bağlantılarla benzer Ģekilde çalıģırlar. Ucuz olması, küçük boyutlara sahip olması, düģük güç tüketimi sayesinde herhangi bir radyo paraziti çalıģması gerekmediğinden lazer iletiģim sistemleri kolayca kurulabilir. Ġletim sinyali için kullanılan taģıyıcı tipik bir lazer diyot tarafından oluģturulur. Ġki paralel ıģına ihtiyaç vardır, bunlardan biri gönderme diğeri ise alma içindir. Artan bant geniģliği ihtiyacının nasıl karģılanacağı konusundaki sorunun, lazer iletiģimi ile çözülebilmesi lazerin günümüzde yaygın bir Ģekilde kullanılmasını sağlamaktadır. Bazı çalıģmalarda, lazer haberleģme sistemlerini evlerin üzerine koyup, ortak bir alıcıya doğru tutmanın internette hızlı bir bağlantı ile bant geniģliğinin komģular arası dağıtılabileceğini ileri sürmüģlerdir. Bu teknoloji için diğer uygulamalar geçici bağlantı 3
12 ihtiyaçları (spor etkinleri, ya da afet gibi durumlarda) ya da uzay tabanlı iletiģim sistemlerini içerir [1] Seri HaberleĢme Seri haberleģme, iletilmek istenen veriyi oluģturan bitlerin belli bir zaman diliminde teker teker sırasıyla alıcıya gönderilmesiyle oluģan bir iletiģim kanalıdır. Verici ve alıcı arasında belli, protokol olarak adlandırılan kurallar vardır. Bu kurallar verinin ne zaman baģlayıp ne zaman biteceğini, her bir karakterin bit sayısını ve verinin nasıl paketleneceğine ortak çözümler getirmektedir. Bazı zamanlar gönderilen bilgi hattında bazı bozulmalar olur. Gelen bilgi hattında ki bozulmalar aģağıda ki nedenlerden dolayı olabilir: HaberleĢme hattının kopması. HaberleĢme hattının kısa devre olması. HaberleĢme hattının elektromanyetik dalgalardan etkilenmesi [2]. Seri haberleģme paralel haberleģmeye göre çok yavaģtır ve yazılımı zordur. Ayrıca seri porttan haberleģebilmek için iletiģimin paralele dönüģtürülmesi gerekir ve bunu UART (Universal Asynchronous Receiver /Transmiter) devresi ile yaparız. UART tüm devresi, seri ve paralel veriyi birbirine çevirmeyi sağlar. Seri haberleģmesinin bazı özellikleri aģağıdaki gibidir: Seri haberleģmede besleme olarak 3-25 V kullanılabilir. Bundan dolayı kablo üzerinde gerilim düģümü çok önemli değildir. Fakat paralel haberleģmede bu 5 V ile sabittir. Bu ise mesafeyi ciddi anlamda azaltmaktadır, Seri haberleģmede paralel haberleģmeye göre çok az kablo kullanılır, Kızıl ötesi (infrared) haberleģmesi seri iletiģim olarak kullanılmaktadır. Sistemi kurmak için gerekli zaman ve iģçilik maliyeti paralel haberleģmeye göre daha azdır, ÇalıĢan sisteme eklenecek yeni özellikler için ekstra kablo tesisatı gerektirmez, Yan yana giden kablolardan dolayı oluģabilecek elektromanyetik bozulmalar yoktur, Nedeni ne olursa olsun yanlıģ bir bilgi kesinlikle fark edilir ve iģleme konulmaz. Seri haberleģme kullanılan iletiģim kanallarına göre: 4
13 Simplex, Half-duplex, Full-duplex olmak üzere üç kısma ayrılır. Simplex HaberleĢme: seri iletiģim yönü tek yönlüdür. Duplex HaberleĢme: veri karģılıklı olarak birbirini beklemek Ģartıyla alınır ve verilir. Half-Duplex HaberleĢme: bir tarafın göndereceği veri bitmeden diğer taraf gönderme iģi yapamaz. Çünkü tek bir iletim hattı vardır. Full-Duplex HaberleĢme: her iki tarafta birebirlerini beklemeden karģılıklı olarak hem veri alımı hem de veri gönderimini iki ayrı hat üzerinden yaparlar. Seri haberleģme yapı itibariyle iki ye ayrılır: Asenkron seri data gönderimi. Senkron seri data gönderimi [2] Senkron Seri Data Gönderimi Alıcı ve verici aynı saat sinyali darbelerini kullanır. Bununla birlikte iletilen her bir bit saat darbesinin geçiģinden yani yükselen veya alçalan kenarlardan sonraki belli bir zamanında geçerlidir. Gönderici ile aracı arasında bir eģleme olması gerektiğinden baģlangıçta eģleme bitleri (SYN) kullanılır. Data bloklarının gönderilmesinde sonra ETB (End of transmission block) blok sonu kullanılır. Gönderilen bloğun kontrolü için BCC (block check character) kontrolü yapılır. Eğer hata varsa verinin tekrar gönderilmesi sağlanır. Senkron haberleģmesinin bazı özellikleri aģağıdaki gibidir: Hata kontrolü ve koruması yapılır, Hız genelde modemler tarafından belirlenir, Senkron haberleģme, asenkron haberleģmeye göre daha pahalı ve daha hızlıdır. Veriler bloklar halinde gönderilir [2]. 5
14 Asenkron Seri Data Gönderimi Ġletim eğer eģ zamansızsa (asynchronous) gönderici ile alıcı arasında senkronizasyonun olması gerekmez. Yani verici ile alıcı arasında ortak saat darbesinin kullanılması gerekmez. Bu nedenle uzak mesafelerde saat sinyali için ekstra bir kablo kullanımı gerekmediğinden sıkça kullanılır. Fakat alıcı ile vericinin belli bir saat frekansında anlaģmaları gerektiği için gönderici belli bir formatta hazırlanan veriyi hatta aktarır alıcı ise sürekli olarak hattı bekler ve göndericiden verinin geliģini bildiren iģareti aldıktan sonra gelen veriyi düzenler ve karakterleri oluģturur. Burada her karakterin yedi bitten oluģması alıcıya büyük kolaylık sağlar. Sinyalizasyon çalıģmadan önce, gönderici ve alıcı sinyalizasyon parametreleri üzerinde anlaģmaları gerekir: ÇalıĢma biçiminin ne olduğu, Karakter baģına düģen bit sayısı, Bitin gönderildiğindeki sırası, Hattın hızı, Eğer parite kullanılıyorsa, her iki tarafında tek veya çift parite kullanma konusunda aynı fikirde olması, Gönderilen stop bitleri sayısı Asenkron veri haberleģmesinde her bir karaktere start ve stop biti eģlik eder ve stop bitinin yanında parite biti (eģlik biti) de gönderilir. Yedi bitlik bir karakteri göndermek için baģlangıç, parite (eģlik) ve bitiģ biti dahil toplamda on bitlik bir iletim yapılır. Bir veri paketi alıcıya iletimin baģladığını bildirmek için her zaman lojik-0 (baģlangıç biti) ile baģlar. BaĢlangıç biti alıcı içinde gerekli saat darbelerini üreterek dahili osilatörü tetikler. Bununla birlikte baģlangıç bitini takiben sekiz bitlik bir veri paketi baud oranı ile teker teker iletilmeye baģlar. Parite biti ise konrol amaçlı kullanılmaktadır. Son olarak verimiz, 1,1.5 veya 2 adet lojik-1 sonlandırma bitleri ile sonlandırılır. Bit dizisindeki bu düzenlemeler bilgi akıģ hızını yani bout u düģürmesine rağmen senkronizasyonu sağladığı için çok önemlidir. Böylelikle donanım ihtiyacı azaltılmıģ olur. 6
15 2.3. Mikrodenetleyiciler Mikrodenetleyici, programlanabilen ve aynı zamanda bu programı depolayarak daha sonra tekrar çalıģtırabilen tek bir çipten meydana gelmiģ bütünleģmiģ bilgisayardır. Basit ve ucuz oldukları için dünya çapında geniģ bir kullanıcı ağı vardır Mikrodenetleyici ÇeĢitleri Temelde azaltılmıģ komut seti (RISC) ve karmaģık komut seti (CISC) olmak üzere iki ana kısımdan oluģur. AĢağıda bazı firmalara ait mikrodenetleyiciler verilmiģtir. Intel firmasının ürettiği 8051 serisi (CISC), Motorola tarafından üretilen 68HC11 serisi ve Mikrochip firması tarafından üretilen ve PIC olarak bilinen 16X/18X serileri RISC dir PIC Mikrodenetleyiciler PIC isim itibariyle Peripheral Interface Controller in baģ harflerinden oluģur. Bu ise çevresel üniteleri denetleyici arayüz olarak çevrilebilir. Temel olarak RISC mimarisine sahiptir. PIC mikrodenetleyicisinin bazı özellikleri aģağıdaki gibidir: Ücretsiz bir yazılımı Microchip firmasından elde edilebilir, Her yerde yaygın olarak kullanılır, Maliyeti çok ucuzdur, Programlanmasının basit bir devre üzerinden gerçekleģtirir, Yüksek frekanslarda çalıģabilir, Çok basit clock sinyali, reset ve besleme elemanı gerektirir, PIC mikrodenetleyicimiz toplam olarak 150 ma lik bir akım çeker, Program yazıp silinebilme özelliği sayesinde tekrar tekrar programlanabilir PIC 16F887 Mikrodenetleyicisi PIC 16F887 mikrodenetleyicisi Tablo 2 de görüldüğü gibi parametre ve değer özellikleri verilmiģtir. 7
16 Tablo 2. 16F887 parametre ve değer özellikleri Parametre Değer Program bellek tipi Flash Program belleği (kb) 14 CPU hızı (MIPS) 5 RAM (bayt) 368 Data EEPROM (bayt) 256 Sayısal haberleģme çevreleri A_E_USART, MSSP_SPI_I2C Tespit etme/karģılaģtırma/pwm çevreleri 1 CCP, 1 ECCP Zamanlayıcılar 2x8-bit,1x16 bit ADC 14 ch,10 bit KarĢılaĢtırıcılar 2 Sıcaklık aralığı (C) -40 tan 125 ÇalıĢma gerilim aralığı (V) 2 den 5.5 V Pin sayısı Temas Kanalları 11 PIC16F887 mikrodenetleyicisinin temel özellikleri Ģunlardır: Hassas iç osilatör: Fabrika kalibrasyonu ±1%, Yazılımla seçilebilen frekans aralığı 8MHz -32 khz, Ayarlanabilir yazılım, Ġki hızlı çalıģtırma modu, Kritik uygulamalar için arıza-emniyet saati izleme, DüĢük güçlü uygulamalar için saat modu anahtarlama. Güç koruma uyku modu, Güç-açık sıfırlama (Power on reset POR), Seçilebilir besleme gerilimi çalıģma gerilim seviyesinin altına düģtüğünde sıfırlama yapan (reset) devre (Brown-out), Güvenilir uygulamalar için RC osilatörlü geniģletilmiģ Watchdog Timer, Ġki pin üzerinden ICSP (In-circuit Serial Programming), Ġki pin üzerinden ICD (In-Circuit Debug), 8
17 Yüksek dayanıklı Flash/EEPROM pil: 100,000 silme/yazma çevrimli geliģmiģ Flash program belleği, Data EEPROM koruması (40 yıldan fazla), 1,000,000 silme/yazma çevrim data EEPROM belleği. Yazılım kontrolü altında kendinden yeniden programlanabilme, Programlanabilir kod koruması, Cihazın çevresel özellikleri: 1 giriģ tek pin, 36 giriģ/çıkıģ (I/O), Sink/source akımı 25mA (sink akımı: iģlemcinin portu çıkıģ durumunda ve lojik 0 ise iģlemci bu porttan içeriye en çok 25 ma geçireceği,source akımı ise iģlemcinin portu çıkıģ fakat lojik 1 ise iģlemci en çok bu port üzerinden 25 ma akım vereceği anlamlarına gelir), DeğiĢen seçenekli kesme-açık pini. Zamanlayıcılar: TMR0: 8 bit önbölücülü 8 bit zamanlayıcı/sayıcı, TMR1: Önbölücülü 16 bit zamanlayıcı/sayıcı, DıĢ Kapı GiriĢ modu ve özel düģük güçlü 32 khz oscillator, TMR2: 8-bit periyot register, ön bölücü (prescaler) ve atama bölücülü (postscaler) zamanlayıcı/sayıcı. Tespit etme/karģılaģtırma/pwm (darbe genlik modülasyonu) modülü, Otomatik-kapanma ve PWM yönetimi ile geliģmiģ Tespit etme/karģılaģtırma/pwm modülü, Adres maskeleme özellikli MSSP, SPI ve I 2 C modu, GeliĢtirilmiĢ Kapsamlı Senkron Asenkron Alıcı Verici (EUSART) modülü: RS-485,RS-232 ve LIN uygunluğunu destekler, Otomatik-Baud(bit/s) kontrolü, BaĢlama bitinde otomatik uyandırma. Ultra DüĢük-Güçlü Uyandırma (ULPWU) Analog Özellikler: 10-bit 14 kanal Analog-Digital dönüģtürücü, 2 Analog KarĢılaĢtırıcı modül, 9
18 Programlanabilir gerilim referans modülü (CVREF) (% of VDD), Sabit 0.6 Vref, DıĢtan ulaģılabilir karģılaģtırıcı giriģ çıkıģları, SR flip-flop modu 2.4. EAGLE ġematik-baskı Devre Çizim Editörü Kullanımı kolay olması nedeniyle günümüzde geniģ bir alanda devre tasarımında kullanılmaktadır. AĢağıda bazı özellikleri verilmiģtir: En fazla 162*162 cm 2 lik çizim alanı, mm veya inçe göre ayarlanabilen çizim alanı, Kütüphane dosyası oluģturma, OluĢturduğunuz devrenin çıktısını yazıcıdan alabilme, Veri tabanı destekli geniģ bir eleman kütüphanesi ġema Çizimi Özellikleri: ġema üzerinde oluģturduğumuz herhangi bir değiģikliği ekstra bir iģlem yapmadan doğrudan manuel ve otomatik olarak aktarabilme, Kaynak sinyallerini otomatik olarak yerleģtirme, ġemadaki bakır çizgilerin elektriksel olarak kısa devre olup olmadığını kontrol edebilme özelliğine sahiptir. Baskı Devre Özellikleri: Bakır yol belirleyebilme, SMD desteği alabilme, Çok katmanlı yol sağlayabilme Hi-Tech C Derleyicisi Hi-Tech, Microchip firmasının geliģtirdiği kullanıcılarına gerektiğinde belirli kısıtlamalar ile ücretsiz olarak verdiği bir derleyici programıdır. Bu derleyiciyi tek baģına kullanmak mümkün olmadığından bir tane arayüz programına ihtiyaç vardır. Bu arayüz, MPLAB veya HI-TIDE olabilir. Bitirme projesinde genel olarak hep MPLAB arayüzünden faydalanılmıģtır. Hitech C için pro ve lite sürümleri mevcuttur. Hitech pro 10
19 sürümünde avantaj olarak yeni bir kod geliģtirme sistemi olan Omniscient Code Generation (Bilge Kod GeliĢtirme, OCG) bulunmaktadır. Bu sistemde tüm C kaynak modülleri tek bir adımda okunur ve iģlenir. OCG, kullanıcının yazdığı kodu tarar ve algılanan özelliklere özgün olarak programa uygun gerekli printf fonksiyonunu üretir. Böylelikle yüksek mertebede program hafızası ve RAM boģluğu elde edilmiģ olur. Hitech C Lite sürümü ise yukarıda bahsettiğimiz Hitech C Pro sürümüne nispeten daha kısıtlı olanaklar sunmaktadır. Fakat normal kullanıcılar için bu çok yeterli olmaktadır PICKIT2 Programlayıcı ve Yazılımı Mikrochip firması tarafından geliģtirilmiģ olan PICKIT2 Programlayıcının genel özellikleri: Program ara yüzünü içinde bulundurur, PC ile USB üzerinden haberleģtiği için USB hızında seri haberleģmeyi sağlar ve hata ayıklamamızı imkân verir, Ekstra herhangi bir besleme gerektirmez, Kullanımı gayet kolaydır, Microchip ICSP bağlantısı ile devre üzerinden, soket sayesinde doğrudan PIC programlanabilir MPLAB IDE Program Mikrodenetleyicide aranan en önemli özelliklerden biri: Ona ait tasarlanmıģ olan yazılım geliģtirme programlarının çokluğudur. MPLAB, Mikrochip firması tarafından geliģtirilmiģ bütünleģmiģ bir tasarım ortamıdır. MPLAB kendi içinde çeģitli kısımlara ayrılmıģtır. Bunlardan MPASM derleyicisi, assembly kodlarını yazmak amacıyla oluģturulmuģ bir metin editörüdür. MPSIM simülatörü, simülasyon oluģturma ortamıdır. MPLAB programını kullanılma amacı: C, Basic, Pascal ve assembly dilinde simülasyon, derleme ve hata kontrolü yapmaktır. En büyük avantajların biri de birçok iģletim sisteminde rahat bir Ģekilde kullanılabilmesidir. 11
20 2.8. Alfanümerik LCD Ekran HD44780U nokta matris sıvı-kristal ekran kontrolörü ve sürücü LSI ekranı alfanumerik Japon kana karakterleri ve sembolleridir. 4 ya da 8 bit mikroiģlemci kontrolü altında konfigüre edilebilir. Tüm fonksiyonları örneğin, karakter üreteci olan RAM ekranı ve sıvı kristal sürücü, sürüģ için dahili olarak bir nokta matris sıvı kristal ekranı gerektirir. Tek bir çip üzerinden sağlanan, minimum sistem bu kontrolör/sürücü ile arabirim olabilir. Tek HD44780U bir 8 karakter çizgisi veya iki 8 karakter çizgisine kadar görüntülenebilir. HD44780U nun HD44780S ile pin iģlevi uyumluluğu vardır. Bu da kullanıcının bir HD44780U yu bir LCD-II ile değiģtirmesine kolaylıkla izin vermektedir. HD44780U karakter üreteci ROM, toplam farklı 240 karakter yazısı için 208 tane 5*8 nokta yazı karakteri ve 32 tane 5*10 nokta yazı karakteri üretmek için uzatılmıģtır. HD44780U nun düģük güç kaynağı (2.7 V/ 5.5V ) düģük güç dağılımı gerektiren herhangi bir taģınabilir batarya odaklı ürün için uygundur. Özellikleri Ģunlardır: 5x8 ve 5x10 nokta matris mümkün, DüĢük güç iģletme desteği: 2,7 den 5,5 V a kadar, GeniĢ aralıkta sıvı kristal ekran sürücüsü: 3,0 dan 11 V a kadar, Sıvı kristal sürücü dalga formu (Bir satır frekans AC dalga Ģekli), Yüksek hızlı CPU veri yolu arabirimi karģılığı: 2 MHz (V cc = 5V iken), dört bit veya sekiz bit etkinleģtirilmiģ mikroiģlemci ara yüzü, 80x8 bit ekran rastgele eriģimli bellek (en fazla 80 karakter) Toplam 240 yazı karakteri için bit karakter üreteci ROM: 208 yazı karakteri (5x8 nokta için ), 32 yazı karakteri (5x10 nokta için), 64x8 bit karakter üreteci rastgele eriģimli bellek: 8 yazı karakteri (5x8 nokta için), dört yazı karakteri (5x10 nokta için), 16 ortak 40 segment sıvı kristal ekran sürücüsü, Programlanabilir görev döngüsü: 5x8 in tek satırı için kursörle birlikte 1/8, kursörle birlikte 5x10 nun tek satırı için 1/11, kursörle birlikte 5x8 in iki satırı için 1/16, 12
21 GeniĢ komut fonksiyonları: Ekran temizleme, ekran açma-kapatma, kursör kaydırma, ekran kaydırma, karakterleri yanıp söndürerek gösterme, kursör evi HD44780S ile pin fonksiyonu uyumluluğu Kontrolör/sürücü açıldıktan sonra (güç verildikten sonra) otomatik reset devresi baģlar, Harici dirençle dahili osilatör kullanma, DüĢük güç tüketimi Tablo 3 de ürünün sipariģ bilgileri verilmiģtir. Tablo 3. LCD sipariģ bilgileri TĠP NO PAKET CGROM HD44780UA00FS HC044780UA00 HD44780UA00TF HD44780UA02FS HCD44780UA02 HD44780UA02TF HD44780UB**FS HCD44780UB** HD44780UB**TF FP- 80B çip TFP- 80F FP- 80B çip TFP- 80F FP- 80B çip TFP- 80F Japon standart yazı tipi Avrupa standart yazı tipi Özel yazı tipi LCD kontrolü için kullanılan temel komutlar kısaca Ģu Ģekilde açıklanabilir. Ekranı temizle: Ekranı temizle talimatı tüm DDRAM adreslerine 20H boģluk kodunu yazar. (20H karakter kodu için karakter Ģablonu boģ bir Ģablon olmalıdır.) Sonrasında DDRAM adresini adres sayıcıya 0 olarak ayarlar ve eğer önceden taģınmıģsa ekranı normal konumuna getirir. BaĢka bir deyiģle, ekran kaybolur ve imleç ekranın sol kenarına gider. (Ġki satırlıysa ilk satıra taģınır.) Ayrıca giriģ modunda I/D yi 1 (artıģ modu) alır. GiriĢ modunun S i değiģmez. 13
22 Eve dön: Eve dön komutu adres sayıcıda DDRAM adresini 0 olarak atar ve eğer önceden taģınmıģsa ekranı normal durumuna döndürür. DDRAM içerikleri değiģmez. Ġmleç ekranın sol kenarına taģınır. GiriĢ modu seçimi: I/D: Bir karakter kodu yazıldığı veya DDRAM den okunduğu zaman DDRAM adresini 1 ile arttırır (I/D = 1) veya azaltır (I/D = 0). Ġmleç 1 artıģ olduğunda sağa ve 1 azalıģ olduğunda sola kayar. Aynı durum CGRAM in yazımı ve okunması için de geçerlidir. S: S 1 olunca tüm ekranı ya sağa (I/D = 0) ya da sola (I/D = 1) kaydırır. S 0 iken ekran kaymaz. Eğer S 1 ise, imleç hareket etmezken ekran hareket ediyormuģ gibi gözükür. DDRAM den okurken ekran kaymaz. Ayrıca, CGRAM e yazma veya ondan okuma iģlemleri ekranı kaydırmaz. Ekran on/off kontrolü: D: D 1 iken ekran çalıģır ve 0 iken de kapalıdır. Kapalıyken, ekran verileri DDRAM de saklanır ve D 1 atanarak direk ekrana yansıtılabilir. C: Ġmleç C 1 iken gözükür ve 0 iken kapalıdır. Ġmleç yok olsa bile, ekrana veri yazımı sırasında I/D nin iģlevi ya da diğer özellikler değiģmeyecektir. B: Ġmleç tarafından gösterilen karakter B 1 iken yanıp söner. Yanıp sönme tamamen boģ noktalar ile gösterilen karakterler arasında 409,6-ms aralıklarla değiģim olarak gösterilir. Ġmleç ya da ekran kaydırma: Ġmleç ya da ekran kaydırma, yazmadan ya da ekran verisini okumadan imleci ya da ekran konumunu sağa ya da sola kaydırır. Bu iģlem ekranı aramak ya da düzeltmek için kullanılır. 2 Ģeritli ekranda, imleç ilk satırın 40 ıncı basamağını geçince ikinci satıra iner. Birinci ve ikinci satır ekranları aynı anda kayarlar. Gösterilen veri sürekli kaydırıldığında her satır sadece yatay olarak hareket eder. Ġkinci satır ekranı ilk satıra kaymaz. Adres sayıcı (AC - Address Counter) içerikleri eğer tek yapılan hareket ekran taģıma olunca değiģmez. ĠĢlem ayarı: DL: Arayüz veri boyunu ayarlar. Veri DL 1 iken 8-bit uzunluğunda, DL 0 iken ise 4-bit uzunluğunda gönderilir veya alınır. 4-bit uzunluğu seçildiğinde, veri iki kere gönderilmeli veya alınmalıdır. N: Ekran Ģerit sayısını ayarlar. 14
23 F: Karakter yazı tipini(font) ayarlar. Herhangi bir talimatı iģleme sokmadan önce programın baģındaki iģlemi yapınız (MeĢgul bayrağı okuma ve adres talimatı haricinde). Bu noktadan sonra, fonksiyon ayar talimatı arayüz veri uzunluğu değiģtirilmeden iģleme sokulamaz. CGRAM adres ayarı: CGRAM adres ayarı CGRAM adresini, adres sayıcısında, ikili AAAAAA olarak ayarlar. Sonra veri yazılır veya iģlemciden CGRAM için okunur. 15
24 3. TASARIM Bu çalıģmada proje ekibi iki grup halinde çalıģmaktadır. 1. grup lazerle 2. grup ise kızılötesiyle sayısal olarak haberleģme için gerekli olan arayüz devrelerinin gerçekleģtirilmesini hedeflemektedir. Hedeflenen sistemleri blok diyagramları ġekil 1 ve ġekil 2 de görülmektedir. 2x16 LCD Ekran 2x16 LCD Ekran TuĢ Takımı Mikrodenet. Lazer Verici Arayüzü Lazer Lazer Alıcı Arayüzü Mikrodenet. ġekil 1. Lazerli sayısal haberleģme sistemi 2x16 LCD Ekran 2x16 LCD Ekran TuĢ Takımı Mikrodenet. Kızılötesi Verici Arayüzü Kızılötesi Kızılötesi Alıcı Arayüzü Mikrodenet. ġekil 2. Kızılötesi sayısal haberleģme sistemi 3.1. Katkılar Projenin gerçekleģtirilmesi sonucunda lisans düzeyinde fayda sağlanmaktadır. Teoride anlatılan sayısal haberleģme sistemlerinin pratik bir uygulaması olup, öğrenilen bilgilerin pekiģtirilmesinde yarar sağlayacaktır. Aynı zamanda proje bir laboratuvar deneyi haline getirilebilir Yöntem Hedeflenen sistem ġekil 1 ve ġekil 2 de de görüldüğü gibi verici ve alıcı modülü olmak üzere iki birimden oluģmaktadır. Verici ve alıcı modülleri arasında tek 16
25 yönlü sayısal haberleģme yapılmaktadır. 1. grup lazer ile 2. grup ise kızılötesi için gerekli olan arayüz devrelerini yapacaktır. Her iki grup da aynı yazılımları kullanacaktır. Baskı devre çizimi ve sistem programlarını geliģtirmek için sırasıyla EAGLE ve MPLAB yazılımları kullanılacaktır. Her iki yazılımda geniģ uygulama alanına sahip oldukları için tercih edilmiģtir. Donanım için gereken malzemelerin neredeyse tamamı satın alınacaktır. Baskı devre kartının çizimi ve üretimi proje ekibince yapılacaktır. Aynı zamanda malzeme montajı, test ve yazılım geliģtirme de proje ekibince yapılacaktır ÇalıĢmalar Bu çalıģmada iki ekip benzer fakat farklı projelerde çalıģmaktadır. Proje ekibi ve çalıģma konuları Tablo 4 de verilmiģtir. Tablo 4. Proje ekibi Konu 1. Grup 2. Grup Teorik altyapının oluģturulması Sistemin blok diyagramının hazırlanması Tuba Tevfik Gerekli yazılımların tespiti EROĞLU ÇOMUK Gerekli donanımların tespiti ve ve Baskı devre Ģemalarının hazırlanması Zülküf Murat Donanımın üretimi ve testi Umut ÇELĠK Yazılım geliģtirme ÖNER Proje raporlarının hazırlanması Projenin sunumu ve savunulması 3.4. AraĢtırma Olanakları Projenin donanımsal olarak gerçekleģtirilmesinde KTÜ Sayısal ĠĢaret ĠĢleme Laboratuvarının araç-gereç altyapısı kullanılacaktır. Baskı devre üretimi ve montajı için gereken cihaz ve donanım bu laboratuvardan karģılanacaktır. Aynı zamandan sistemin testi de Sayısal ĠĢaret ĠĢleme Laboratuvarında olacaktır. 17
26 3.5. Malzeme/Teçhizat Olanakları Projenin gerçekleģtirilmesi için gereken araç-gereç Sayısal ĠĢaret ĠĢleme Laboratuvarından temin edileceği için Tablo 5 de yalnızca kullanılacak malazemeler için tahmini bütçe oluģturulmuģtur. Tabloda verilen malzemeler Yıldırım Elektronik aracılığı ile Farnell den satın alınabilir. Tablo 5. Proje için gereken malzeme listesi Miktar Fiyat Tutar Malzeme (adet) (TL) (TL) 8BIT FLASH MCU, SMD, 16F887, XTAL, 4.000MHZ, 18PF, SMD, HC-49S 6 1,5 9 XTAL, 8.000MHZ, 18PF, SMD, HC-49S 6 1,5 9 XTAL, MHZ, 18PF, SMD, HC-49S 6 1,5 9 XTAL, MHZ, 18PF, SMD, HC-49S 6 1,5 9 XTAL, MHZ, 18PF, SMD, HC-49S 6 1,5 9 IC, V REG +5.0V, D2PAK-3, RESISTOR, R 250 0, RESISTOR, R 250 0,033 8 RESISTOR, R 250 0,033 8 RESISTOR, 1KR, 250MW, 1% 250 0, RESISTOR, 10KR, 1%, 0.25W 250 0, CAPACITOR, 1206, 10 NF, 100V, X7R 30 0,43 13 CAPACITOR, 1206, NP0, 200V, 22PF 100 0,15 15 CAPACITOR CERAMIC 1000PF 200V, 100 0,06 6 MLCC, 1206, X7R, 50V, 10NF 100 0,07 7 MLCC, 1206, X7R, 50V, 100NF 100 0,07 7 MLCC, 1206, Y5V, 50V, 1UF 100 0,12 12 CAPACITOR CERAMIC, 10UF, 25V, Y5V, 100 0,18 18 CAPACITOR CERAMIC 100UF, 6.3V, 10 1,7 17 Genel Toplam (TL)
27 4. DENEYSEL ÇALIġMALAR Bu çalıģmada birbiri ile lazerle ve kızılötesi ile haberleģebilen bir sistemin tasarımı ve üretimi gerçekleģtirilmiģtir. Sistem verici modülü ve alıcı modülü olmak üzer iki birimden oluģmaktadır Verici Modülü Verici modülü ġekil 3 de görülmektedir. Ana kart ve arayüz devresi olmak üzere iki temel bileģenden oluģmaktadır. ġekil 3. Verici modülü Ana Kart Verici ünitesinin temel bileģeni olup, Ģu bileģenlerden oluģmaktadır: 19
28 Güç birimi Mikrodenetleyici Ekran TuĢ takımı Bu bileģenleri kısaca açıklarsak; Güç birimi: Verici modül üzerindeki elemanlar için gerekli olan 5 voltu 9 voltluk batarya geriliminden elde eder. Mikrodenetleyici: Verici modül üzerindeki birimlerin kontrolünü ve uygulama yazılımını çalıģtırılmasını sağlar. Ekran: Kullanıcı bilgilendirmek için kullanılmıģtır. Ġki satır 16 sütün tek renk paralel LCD dir. TuĢ takımı: Kullanıcının sisteme bilgi giriģi yapmasını sağlayan dört adet basmalı anahtar ve çevre elemanlarında oluģmaktadır. ġekil 4 de ana kart, ġekil 5 de ana kartın Ģematik çizimi ve ġekil 6 da de ana kartın baskı devre çizimi görülmektedir. ġekil 4. Ana kart 20
29 ġekil 5. Ana kartın Ģematik çizimi ġekil 6. Ana kartın baskı devre çizimi 21
30 Verici Arayüz Kartı Lazerle haberleģmeyi sağlayan lazer vericisi ve kızıl ötesi haberleģmeyi sağlayan kızıl ötesi vericiden oluģmaktadır. ġekil 7 de verici arayüz kartı, ġekil 8 de Ģematik çizimi ve ġekil 9 da da baskı devre çizimi görülmektedir. ġekil 7. Verici arayüz kartı ġekil 8. Verici arayüz kartının Ģematik çizimi ġekil 9. Verici arayüz kartının baskı devre çizimi 22
31 4.2. Alıcı Modülü Alıcı modülü ġekil 10 da görülmektedir. Yapısı verici modülüne benzemekte olup bir ana kart ve bir alıcı arayüz devresinden oluģmaktadır. Ana Kart: ġekil 11 da görülmektedir. Yapısı verici modülündeki ana kart ile aynıdır. Fakat uygulama yazılımları farklıdır. Verici ve alıcı modüllerindeki ana kartlar donanım olarak aynı ancak yazılım olarak baģkadır. Alıcı Arayüz Kartı: Bir adet lazer alıcı ve bir adet kızıl ötesi alıcıdan oluģmaktadır. ġekil 12 de alıcı modülü, ġekil 13 de Ģematik çizimi ve ġekil 14 de de baskı devre çizimi görülmektedir. ġekil 10. Alıcı modülü ġekil 11 Alıcı modülünde bulunan ana kart 23
32 ġekil 12. Alıcı arayüz devresi ġekil 13. Alıcı arayüz devresinin Ģematik çizimi ġekil 14. Alıcı arayüz devresinin baskı devre çizimi 24
33 Sistemin gerçekleģtirilmesinde lazerle haberleģme kısmında sorun yaģanmamıģtır. Ancak kızıl ötesi haberleģme baģlangıçta sağlanamamıģ ancak arayüz devresi üzerinde yapılan güncellemeler ile bağlantı kurulmuģtur. Sistem 5 voltta çalıģtığı için insan sağlığı için risk taģımamaktadır. Ancak lazer verici göz sağlığı için risk teģkil etmektedir ve koruyucu gözlük kullanılmalıdır. 25
34 5. SONUÇLAR Bu çalıģmada biri verici biri de alıcı olmak üzere iki modül tasarlanmıģ, gerçekleģtirilmiģ ve test edilmiģtir. Verici ve alıcı modülleri arasında lazerle veya kızılötesi olarak bilgi iletimi yapılabilmektedir. Bu haberleģme RS232 standardına göre gerçekleģtirilmiģtir. Sistem testi sonunda elde edilen veriler Tablo 6 ve Tablo 7 de özetlenmiģtir. Tablo 6. Asenkron veri paketi formatı testi Data EĢitlik Dur HaberleĢme Testi Sonucu (bit) (bit) (bit) Lazer Kızılötesi 5 yok 1 BaĢarılı BaĢarılı 5 yok 1,5 BaĢarılı BaĢarılı 5 yok 2 BaĢarılı BaĢarılı 6 yok 1 BaĢarılı BaĢarılı 6 tek 1 BaĢarılı BaĢarılı 6 çift 1 BaĢarılı BaĢarılı 7 yok 1,5 BaĢarılı BaĢarılı 7 tek 1,5 BaĢarılı BaĢarılı 7 çift 1,5 BaĢarılı BaĢarılı 8 yok 1 BaĢarılı BaĢarılı 8 tek 1 BaĢarılı BaĢarılı 8 çift 1 BaĢarılı BaĢarılı 8 yok 1,5 BaĢarılı BaĢarılı 8 tek 1,5 BaĢarılı BaĢarılı 8 çift 1,5 BaĢarılı BaĢarılı 8 yok 2 BaĢarılı BaĢarılı 8 tek 2 BaĢarılı BaĢarılı 8 çift 2 BaĢarılı BaĢarılı 26
35 Tablo 7. Sekiz veri biti, eģitlik biti yok ve bir durma biti için veri hızı testi Veri Hızı HaberleĢme Testi Sonucu (bps) Lazer Kızılötesi 110 BaĢarılı BaĢarılı 150 BaĢarılı BaĢarılı 300 BaĢarılı BaĢarılı 1200 BaĢarılı BaĢarılı 2400 BaĢarılı BaĢarısız 4800 BaĢarısız BaĢarısız 9600 BaĢarısız BaĢarısız 27
36 6. YORUMLAR ve DEĞERLENDĠRME Bu çalıģmada lazer ve kızıl ötesi ile haberleģebilen bir sistem gerçekleģtirilmiģtir. Sistem tasarlanırken kullanım kolaylığı ve düģük maliyet göz önüne alınmıģtır. Aynı zamanda sağlık açısından gerekli önlemler alınmıģtır. Sistemin tasarımından üretimine kadar olan süreçte etik kurallara uyulmuģtur. GerçekleĢtirilen sistem tek yönlü haberleģme yapmaktadır. Arayüz devrelerinde ve uygulama yazılımlarında yapılacak küçük değiģikliklerle çift yönlü haberleģme yapılabilir. Daha güçlü lazer verici kullanılarak haberleģme mesafesi arttırılabilir. GeliĢmiĢ kızıl ötesi alıcı veri çiftleri ile veri hızı ve haberleģme mesafesi arttırılabilir. 28
37 KAYNAKLAR [1] K. Carter ve M. Muccio. (2003) Laser Communication System. Online], EriĢilebilir: /index.htm [2] Analog ve Sayısal Haberleşme, Milli Eğitim Bakanlığı,
38 ÖZGEÇMĠġ Tevfik ÇOMUK 1990 da Kütahya TavĢanlı da doğdu. Ġlköğrenimini Tepecik Ġlköğretim Okulu nda, lise öğrenimini TavĢanlı Atatürk Lisesi nde yaptı. Liseyi birincilikle bitirdi yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü nde Lisans Programı na baģladı. Yabancı dil olarak Ġngilizce bilmektedir. Murat ÇELĠK 1988 de Ġstanbul Üsküdar da doğdu. Ġlköğrenimini Oğuzkağan Ġlköğretim Okulu nda, lise öğrenimini KurtuluĢ Süper Lisesi nde yaptı yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü nde Lisans Programı na baģladı. Yabancı dil olarak Ġngilizce bilmektedir. Tuba EROĞLU 1986 de Batman da doğdu. Ġlköğrenimini Fatih Ġlköğretim Okulu nda, lise öğrenimini Batman Anadolu Lisesi nde yaptı yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü nde Lisans Programı na baģladı. Yabancı dil olarak Ġngilizce bilmektedir. Zülküf Umut ÖNER 1990 da Antalya da doğdu. Ġlköğrenimini Gazi Mustafa Kemal Ġlköğretim Okulu nda, lise öğrenimini Adem Tolunay Anadolu Lisesi nde yaptı yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü nde Lisans Programı na baģladı. Yabancı dil olarak Ġngilizce bilmektedir. 30
39 Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü STANDARTLAR VE KISITLAR FORMU Tasarım Projesinin hazırlanmasında Standart ve Kısıtlarla ilgili olarak, aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Projenizin tasarım boyutu nedir? Açıklayınız. Bir sayısal haberleşme sisteminin tasarımı, üretimi ve gerçekleştirilmiştir. Sistem tamamen proje ekibince yapılacaktır. 2. Projenizde bir mühendislik problemini kendiniz formüle edip, çözdünüz mü? Hayır. 3. Önceki derslerde edindiğiniz hangi bilgi ve becerileri kullandınız? Elektronik devre çözümleme, devre tasarımı, programlama ve sayısal haberleşme. 4. Kullandığınız veya dikkate aldığınız mühendislik standartları nelerdir? Projede asenkron seri haberleşme yapılmıştır. Asenkron seri haberleşme standardı olan RS232 projede temel alınmıştır ve standart gerektiği gibi uygulanmıştır. 5. Kullandığınız veya dikkate aldığınız gerçekçi kısıtlar nelerdir? a) Ekonomi Malzeme seçiminde uygulama için gereken şartları taşıyan, en düşük maliyetli ürünler seçilmiştir. Sistemin üretim maliyetinin en az olması sağlanmıştır. b) Çevre sorunları: Projede çevreye zararlı olan kurşun kullanılmamıştır. Tüm montaj işleminde kurşunsuz lehim kullanılmıştır. c) Sürdürülebilirlik: Sistemin gelişime açık olması sağlanmıştır. Gelecek projelere temel oluşturacak niteliktedir. d) Üretilebilirlik: Gerçekleştirilen sistem ülkemizde kolaylıkla üretilebilir niteliktedir. e) Etik: Sistemin tasarımı tamamen proje ekibi tarafından yapılmış ve etik kurallara riayet edilmiştir. f) Sağlık: Gerçekleştirilen sistem 5 voltta çalışacaktır. Bu gerilim seviyesi sağlık açısından herhangi bir risk taşımamaktadır. Kullanılan lazer oldukça düşük güçlüdür. Ancak gözle temasından sakınılması gerekmektedir. Koruyucu gözlük takılması önerilmektedir. Proje ekibi koruyucu gözlük kullanmaktadır. g) Güvenlik: Sistem herhangi bir güvenlik riski içermemektedir. h) Sosyal ve politik sorunlar: Gerçekleştirilen proje sosyal ve politik soruna yol açmayacaktır. Not: Gerek görülmesi halinde bu sayfa istenilen maddeler için genişletilebilir. Projenin Adı Projedeki Öğrencilerin adları Tarih ve Ġmzalar KIZILÖTESĠ ve LAZERLE ASENKRON SERĠ HABERLEġME Tevfik ÇOMUK ve Murat ÇELĠK, Tuba EROĞLU ve Zülküf Umut ÖNER
4.2. Alıcı Modülü SONUÇLAR YORUMLAR ve DEĞERLENDĠRME 29 KAYNAKLAR 30 ÖZGEÇMĠġ
ĠÇĠNDEKĠLER LĠSANS BĠTĠRME PROJESĠ ONAY FORMU II ÖNSÖZ III ĠÇĠNDEKĠLER IV ÖZET VI SEMBOLLER VE KISALTMALAR VII 1. GĠRĠġ 1 2. TEORĠK ALTYAPI 3 2.1. Lazer ile HaberleĢme 4 2.2. Seri HaberleĢme 5 2.2.1. Senkron
DetaylıKABLOLU ve KABLOSUZ ASENKRON SERİ HABERLEŞME SİSTEMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü KABLOLU ve KABLOSUZ ASENKRON SERİ HABERLEŞME SİSTEMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ Cemal TARAKÇI Adnan BEKTAŞ Hakan
DetaylıBÖLÜM 2 8051 Mikrodenetleyicisine Giriş
C ile 8051 Mikrodenetleyici Uygulamaları BÖLÜM 2 8051 Mikrodenetleyicisine Giriş Amaçlar 8051 mikrodenetleyicisinin tarihi gelişimini açıklamak 8051 mikrodenetleyicisinin mimari yapısını kavramak 8051
DetaylıT.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi. Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü AKILLI RÖLE SİSTEMİ
T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü AKILLI RÖLE SİSTEMİ 228441 Abdullah SUNGUR 228579 Halil İbrahim YAZICI Öğr. Gör. Oğuzhan ÇAKIR Haziran 2014
Detaylıİçİndekİler. 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? 2. Bölüm - MİkroDenetleyİcİlerİ Anlamak
XIII İçİndekİler 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? Mikrodenetleyici Tanımı Mikrodenetleyicilerin Tarihçesi Mikroişlemci- Mikrodenetleyici 1. İki Kavram Arasındaki Farklar 2. Tasarım Felsefesi ve Mimari
DetaylıRF İLE ÇOK NOKTADAN KABLOSUZ SICAKLIK ÖLÇÜMÜ
RF İLE ÇOK NOKTADAN KABLOSUZ SICAKLIK ÖLÇÜMÜ Fevzi Zengin f_zengin@hotmail.com Musa Şanlı musanli@msn.com Oğuzhan Urhan urhano@kou.edu.tr M.Kemal Güllü kemalg@kou.edu.tr Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği
DetaylıPIC Programlama. Devrim Çamoğlu
PIC Programlama Devrim Çamoğlu İçİndekİler XIII İçİndekİler 1. Bölüm - Temel Kavramlar Mikrodenetleyici Tanımı Mikroişlemci-Mikrodenetleyici 1. Mikro İşlemcili Bir Sistemde Kavramlar 2. Tasarım Felsefesi
DetaylıDOKUMANLAR
DOKUMANLAR https://www.pickat.org Bu belgeyi yukarıdaki karekodu telefonunuza taratarak veya aşağıdaki linkten indirebilirsiniz. Link sürekli güncellenmektedir. https://drive.google.com/file/d/1wyi3ejzvge9vbu0ujklajnsjukbfldv/view?usp=sharing
DetaylıİÇİNDEKİLER 1. KLAVYE... 11 2. KLAVYE RB0... 19 3. KLAVYE RBHIGH... 27 4. 4 DİSPLAY... 31
İÇİNDEKİLER 1. KLAVYE... 11 Satır ve Sütunlar...11 Devre Şeması...14 Program...15 PIC 16F84 ile 4x4 klavye tasarımını gösterir. PORTA ya bağlı 4 adet LED ile tuş bilgisi gözlenir. Kendiniz Uygulayınız...18
DetaylıMEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ. 1. Tipik bir mikrobilgisayar sistemin yapısı ve çalışması hakkında bilgi sahibi olabilme
PROGRAMIN ADI DERSIN KODU VE ADI DERSIN ISLENECEGI DÖNEM HAFTALIK DERS SAATİ DERSİN SÜRESİ ENDÜSTRİYEL ELEKTRONİK MİK.İŞLEMCİLER/MİK.DENETLEYİCİLER-1 2. Yıl, III. Yarıyıl (Güz) 4 (Teori: 3, Uygulama: 1,
DetaylıPROJE RAPORU. Proje adı: Pedalmatik 1 Giriş 2 Yöntem 3 Bulgular 6 Sonuç ve tartışma 7 Öneriler 7 Kaynakça 7
PROJE RAPORU Proje Adı: Pedalmatik Projemizle manuel vitesli araçlarda gaz, fren ve debriyaj pedallarını kullanması mümkün olmayan engelli bireylerin bu pedalları yönetme kolu (joystick) ile sol el işaret
DetaylıRADYO FREKANSIYLA KABLOSUZ SICAKLIK KONTROLÜ WIRELESS TEMPERATURE CONTROL BY RADIO FREQUENCY
RADYO FREKANSIYLA KABLOSUZ SICAKLIK KONTROLÜ WIRELESS TEMPERATURE CONTROL BY RADIO FREQUENCY Mehmet TÜMAY, Çankırı Karatekin Üniversitesi Meslek Yüksekokulu, Çankırı Mustafa TEKE, Çankırı Karatekin Üniversitesi
DetaylıIFD8520 ADRESLENEBİLİR RS-485/RS-422 İZOLELİ ÇEVİRİCİ KULLANIM KILAVUZU
IFD8520 ADRESLENEBİLİR RS-485/RS-422 İZOLELİ ÇEVİRİCİ KULLANIM KILAVUZU ÖNSÖZ: Delta IFD8520 izoleli adreslenebilir RS-232 RS-422/RS-485 çevirici, RS-422/RS-485 'den RS-232 protokolüne haberleşme arabirimi
DetaylıEEM 419-Mikroişlemciler Güz 2017
EEM 419-Mikroişlemciler Güz 2017 Katalog Bilgisi : EEM 419 Mikroişlemciler (3+2) 4 Bir mikroişlemci kullanarak mikrobilgisayar tasarımı. Giriş/Çıkış ve direk hafıza erişimi. Paralel ve seri iletişim ve
DetaylıKULLANIM KLAVUZU DCB-I KRAMER KAPI KONTROL KARTI. Lifkon Elektrik Elektronik DCB-I. D.No: 005 - D.Ver: 104-27.04.2015 - www.lifkon.
KRAMER KAPI KONTROL KARTI KULLANIM KLAVUZU Bütün Hakları Saklıdır. 1 / 11 İÇİNDEKİLER GĠRĠġ... 3 TEKNĠK ÖZELLĠKLER... 4 BAĞLANTI ġemasi... 5 KART ÇALIġMA MODLARI... 6 MENÜ... 7 KAPI HAREKETLERĠ... 10 MONTAJ...
Detaylı4-Deney seti modüler yapıya sahiptir ve kabin içerisine tek bir board halinde monte edilmiştir.
MDS 8051 8051 AİLESİ DENEY SETİ 8051 Ailesi Deney Seti ile piyasada yaygın olarak bulunan 8051 ailesi mikro denetleyicileri çok kolay ve hızlı bir şekilde PC nizin USB veya Seri portundan gönderdiğiniz
DetaylıAdres Yolu (Address Bus) Bellek Birimi. Veri Yolu (Databus) Kontrol Yolu (Control bus) Şekil xxx. Mikrodenetleyici genel blok şeması
MİKRODENETLEYİCİLER MCU Micro Controller Unit Mikrodenetleyici Birimi İşlemci ile birlikte I/O ve bellek birimlerinin tek bir entegre olarak paketlendiği elektronik birime mikrodenetleyici (microcontroller)
DetaylıBİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ TASARIM PROJESİ ÇALIŞMASI PİC PROGRAMLAMA İLE BASİT UÇAK OYUNU MEHMET HALİT İNAN BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BAHAR 2014 KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
DetaylıHaftalık Ders Saati Okul Eğitimi Süresi
DERSİN ADI BÖLÜM PROGRAM DÖNEMİ DERSİN DİLİ DERS KATEGORİSİ ÖN ŞARTLAR SÜRE VE DAĞILIMI KREDİ DERSİN AMACI ÖĞRENME ÇIKTILARI VE YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ VE DAĞILIMI (MODÜLLER VE HAFTALARA GÖRE DAĞILIMI)
DetaylıXC8 ile PİC uygulamaları
XC8 ile PİC uygulamaları Modül tanıtımı : LCD kullanımı Öncelikle Lcd nedir ne değildir biraz tanımamız gerekiyor. LED göstergelerin fazla akım çekmesi ve kullanım zorluğu, son yıllarda LCD göstergelerin
DetaylıSistem Programlama. Kesmeler(Interrupts): Kesme mikro işlemcinin üzerinde çalıştığı koda ara vererek başka bir kodu çalıştırması işlemidir.
Kesmeler(Interrupts): Kesme mikro işlemcinin üzerinde çalıştığı koda ara vererek başka bir kodu çalıştırması işlemidir. Kesmeler çağırılma kaynaklarına göre 3 kısma ayrılırlar: Yazılım kesmeleri Donanım
DetaylıHacettepe Robot Topluluğu
Hacettepe Robot Topluluğu PIC Assembly Dersleri 1. Ders: PIC Programlamaya Giriş HUNRobotX - PIC Assembly Dersleri 1. Ders: PIC Programlamaya Giriş Yazan: Kutluhan Akman, Düzenleyen: Canol Gökel - 4 Haziran
DetaylıLCD (Liquid Crystal Display)
LCD (Liquid Crystal Display) LCD ekranlar bize birçok harfi, sayıları, sembolleri hatta Güney Asya ülkelerin kullandıkları Kana alfabesindeki karakterleri de görüntüleme imkanını verirler. LCD lerde hane
DetaylıDoç. Dr. Cüneyt BAYILMIŞ
BSM 460 KABLOSUZ ALGILAYICI AĞLAR Doç. Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Nesnelerin İnterneti 1 BSM 460 KABLOSUZ ALGILAYICI AĞLAR 5. Hafta KABLOSUZ ALGILAYICI AĞLAR Nesnelerin İnterneti 2 Kablosuz Algılayıcı Ağlar (Wireless
DetaylıEET349 Analog Haberleşme Güz Dönemi. Yrd. Doç. Dr. Furkan Akar
EET349 Analog Haberleşme 2015-2016 Güz Dönemi Yrd. Doç. Dr. Furkan Akar 1 Notlandırma Ara Sınav : %40 Final : %60 Kaynaklar Introduction to Analog and Digital Communications Simon Haykin, Michael Moher
Detaylı9. MERKEZİ İŞLEM BİRİM MODÜLÜ TASARIMI
1 9. MERKEZİ İŞLEM BİRİM MODÜLÜ TASARIMI Mikroişlemci temelli sistem donanımının en önemli kısmı merkezi işlem birimi modülüdür. Bu modülü tasarlamak için mikroişlemcinin uç işlevlerinin çok iyi bilinmesi
DetaylıBÖLÜM 1: MİKRODENETLEYİCİLER
V İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: MİKRODENETLEYİCİLER ve PIC16F877A... 13 1.1 Giriş... 13 1.2 Mikrochip Mikrodenetleyici Ailesi... 14 1.2.1 PIC12CXXX/PIC12FXXX Ailesi... 15 1.2.2 PIC16C5X Ailesi... 15 1.2.3 PIC16CXXX/PIC16FXXX
DetaylıMikroişlemci Nedir? Mikrodenetleyici Nedir? Mikroişlemci iç yapısı Ders Giriş. Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları
Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları 1. Ders Giriş Dikkat ettiniz mi: Etrafımızdaki akıllı cihazların sayısı ne kadar da arttı. Cep telefonlarımız artık sadece iletişim sağlamakla kalmıyor, müzik çalıyor,
Detaylı1. Ders Giriş. Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları
1. Ders Giriş Hazırlayan: Arş. Gör. Hakan ÜÇGÜN Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları Dikkat ettiniz mi: Etrafımızdaki akıllı cihazların sayısı ne kadar da arttı. Cep telefonlarımız artık sadece iletişim
DetaylıMİLLİ SAVUNMA ÜNİVERSİTESİ KARA HARP OKULU DEKANLIĞI BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS TANITIM BİLGİLERİ
MİLLİ SAVUNMA ÜNİVERSİTESİ KARA HARP OKULU DEKANLIĞI BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf / Y.Y. Mikroişlemciler ve Assembly Dili Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS 4
DetaylıKULLANIM KLAVUZU SSM-I SESLĠ ANONS KARTI. Lifkon Elektrik Elektronik SSM-I. D.No: 003 - D.Ver: 102-06.05.2015 - www.lifkon.com
SESLĠ ANONS KARTI KULLANIM KLAVUZU Bütün Hakları Saklıdır. 1 / 9 İÇİNDEKİLER REVĠZYON GEÇMĠġĠ... 3 GĠRĠġ... 4 TEKNĠK ÖZELLĠKLER... 5 GENEL GÖRÜNÜM... 5 SESLERĠN AYARLANMASI... 6 BĠRDEN FAZLA ANONS SESĠNĠN
DetaylıFatih Üniversitesi. İstanbul. Haziran 2010. Bu eğitim dokümanlarının hazırlanmasında SIEMENS ve TEKO eğitim dokümanlarından faydalanılmıştır.
Fatih Üniversitesi SIMATIC S7-200 TEMEL KUMANDA UYGULAMALARI 1 İstanbul Haziran 2010 Bu eğitim dokümanlarının hazırlanmasında SIEMENS ve TEKO eğitim dokümanlarından faydalanılmıştır. İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ...
Detaylıİ.T.Ü. Eğitim Mikrobilgisayarının Tanıtımı
İ.T.Ü. Eğitim Mikrobilgisayarının Tanıtımı 1.1 Giriş İTÜ Eğitim Mikrobilgisayarı (İTÜ-Eğit) MC6802 mikroişlemcisini kullanan bir eğitim ve geliştirme bilgisayarıdır. İTÜ-Eğit, kullanıcıya, mikrobilgisayarın
Detaylıİletişim Protokolleri (Communication Protocols)
İletişim Protokolleri (Communication Protocols) Arduino dış dünya ile iletişim kurabilmek için genel amaçlı i/o pinleri önceki konu başlığında incelenmişti. LED, buton, role vb. cihazlardan girdi almak
DetaylıBir bölgede başka bir bölgeye karşılıklı olarak, veri veya haberin gönderilmesini sağlayan.sistemlerdir.
1.1.3. Scada Yazılımından Beklenenler Hızlı ve kolay uygulama tasarımı Dinamik grafik çizim araçları Çizim kütüphaneleri Alarm yönetimi Tarih bilgilerinin toplanması Rapor üretimi 1.1.4. Scada Sistemleri
DetaylıB.Ç. / E.B. MİKROİŞLEMCİLER
1 MİKROİŞLEMCİLER RESET Girişi ve DEVRESİ Program herhangi bir nedenle kilitlenirse ya da program yeniden (baştan) çalıştırılmak istenirse dışarıdan PIC i reset yapmak gerekir. Aslında PIC in içinde besleme
DetaylıT.C. NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ. Uzaktan Kumanda Edilen Lamba Dimmer inin Gerçekleştirilmesi
T.C. NİĞDE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ Uzaktan Kumanda Edilen Lamba Dimmer inin Gerçekleştirilmesi BİTİRME ÖDEVİ Danışman Yrd. Doç. Dr. Murat UZAM Hazırlayan
DetaylıDERS 5 PIC 16F84 PROGRAMLAMA İÇERİK. PIC 16F84 bacak bağlantıları PIC 16F84 bellek yapısı Program belleği RAM bellek Değişken kullanımı Komutlar
DERS 5 PIC 16F84 PROGRAMLAMA İÇERİK PIC 16F84 bacak bağlantıları PIC 16F84 bellek yapısı Program belleği RAM bellek Değişken kullanımı Komutlar Ders 5, Slayt 2 1 BACAK BAĞLANTILARI Ders 5, Slayt 3 PIC
DetaylıMikrobilgisayar Donanımı
KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ BĠLGĠSAYAR MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ MĠKROĠġLEMCĠ LABORATUARI Mikrobilgisayar Donanımı 1. GiriĢ Bu deneyde 16 bit işlemci mimarisine dayalı 80286 mikroişlemcisini kullanan DIGIAC
DetaylıDY-45 OSĐLOSKOP KĐTĐ. Kullanma Kılavuzu
DY-45 OSĐLOSKOP KĐTĐ Kullanma Kılavuzu 01 Kasım 2010 Amatör elektronikle uğraşanlar için osiloskop pahalı bir test cihazıdır. Bu kitte amatör elektronikçilere hitap edecek basit ama kullanışlı bir yazılım
DetaylıMEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ
PROGRAMIN ADI DERSIN KODU VE ADI DERSIN ISLENECEGI DÖNEM HAFTALIK DERS SAATİ DERSİN SÜRESİ ENDÜSTRİYEL ELEKTRONİK MİK.İŞLEMCİLER/MİK.DENETLEYİCİLER-2 2. Yıl, IV. Yarıyıl (Güz) 4 (Teori: 3, Uygulama: 1,
DetaylıDC motorların sürülmesi ve sürücü devreleri
DC motorların sürülmesi ve sürücü devreleri Armatür (endüvi) gerilimini değiştirerek devri ayarlamak mümkündür. Endüvi akımını değiştirerek torku (döndürme momentini) ayarlamak mümkündür. Endüviye uygulanan
DetaylıMCR02/04/05/08 Serileri Temassız Kart Okuyucular
MCR02/04/05/08 Serileri Temassız Kart Okuyucular [ Protokol Dokümanı V1.22 ] İÇİNDEKİLER Giriş 1 Özellikler 1 Blok Diyagram 1 Haberleşme Yapısı 2 Komutlar 3 Kart Uygulamaları 4 Giriş MCR02, mifare kartları
Detaylı2. A4 ÇOK FONKSĠYONLU YAZICI GENEL ÖZELLĠKLERĠ
1 KONU: Eğitimde Fırsat EĢitliğinin Sağlanması ve Zengin Öğrenme-Öğretme Ortamlarının OluĢturulması Amacıyla Fatih Projesi Kapsamında Ortaöğretim Okullarını Ġçeren Alım ĠĢidir. KISALTMALAR ĠĢbu Ģartnamede
DetaylıMikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı Hafta04 : 8255 ve Bellek Organizasyonu Doç.Dr. Ahmet Turan ÖZCERİT
DetaylıParalel ve Seri İletişim. Asenkron/Senkron İletişim. Şekil 2: İletişim Modları
Paralel ve Seri İletişim Şekil1a: Paralel İletişim Şekil1b. Seri iletişim Şekil 2: İletişim Modları Asenkron/Senkron İletişim PROTEUS/ISIS SANAL SERİ PORT ile C# USART HABERLEŞMESİ Seri iletişimde, saniyedeki
DetaylıSeri No Takibi İÇERİK
Doküman Kodu : TNS008 İlk Yayın Tarihi : Mart 2018 Revizyon Tarihi : Mart 2018 Revizyon No : 1 İÇERİK GENEL BĠLGĠ SERĠ NO TAKĠBĠ Seri No Seri No Parametre Seçimi ile Stok menü Stok kart Alım genel parametreleri
DetaylıRF Tabanlı Sayısal Veri Haberleşmesi
T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ RF Tabanlı Sayısal Veri Haberleşmesi Hazırlayan Hüseyin Küçük 1316010041 Proje Yöneticisi Doç. Dr. Aydın Akan GENEL YAPISI
Detaylı8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir:
8051 Ailesi 8051 MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur. 8051 çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 1. Kontrol uygulamaları için en uygun hale getirilmiş
DetaylıDERS BİLGİ FORMU Mobil Telefon Elektrik-Elektronik Teknolojisi Haberleşme Sistemleri
Dersin Adı Alan Meslek/Dal Dersin Okutulacağı Dönem/Sınıf/Yıl Süre Dersin Amacı Dersin Tanımı Dersin Ön Koşulları Ders İle Kazandırılacak Yeterlikler Dersin İçeriği Yöntem ve Teknikler BİLGİ FORMU Mobil
DetaylıTeorik Bilgi DENEY 7: ASENKRON VE SENKRON SAYICILAR
DENEY 7: ASENKRON VE SENKRON SAYICILAR Deneyin Amaçları Asenkron ve senkron sayıcı devre yapılarının öğrenilmesi ve deneysel olarak yapılması Deney Malzemeleri 74LS08 Ve Kapı Entegresi (1 Adet) 74LS76
DetaylıEEM 419-Mikroişlemciler Güz 2016
EEM 419-Mikroişlemciler Güz 2016 Katalog Bilgisi : EEM 419 Mikroişlemciler (3+2) 4 Bir mikroişlemci kullanarak mikrobilgisayar tasarımı. Giriş/Çıkış ve direk hafıza erişimi. Paralel ve seri iletişim ve
DetaylıBESLEME KARTI RF ALICI KARTI
BESLEME KARTI Araç üzerinde bulunan ve tüm kartları besleyen ünitedir.doğrudan Lipo batarya ile beslendikten sonra motor kartına 11.1 V diğer kartlara 5 V dağıtır. Özellikleri; Ters gerilim korumalı Isınmaya
DetaylıBETİ GSM/GPRS MODEM KULLANIM KILAVUZU
BETİ GSM/GPRS MODEM KULLANIM KILAVUZU Yayınlanış Tarihi: 01.08.2012 Revizyon:1.2 1 1. MODEM İN ÖZELLİKLERİ: Beti GSM/GPRS modem kartı, kullanıcıların M2M uygulamaları için ihtiyaç duyabilecekleri asgari
DetaylıBĠLGĠSAYAR AĞLARI. 1-Bilgisayar ağı nedir? 2-Ağ türleri 3-Ağ bağlantıları 4-Ġnternet kavramı ve teknolojileri
BĠLGĠSAYAR AĞLARI 1-Bilgisayar ağı nedir? 2-Ağ türleri 3-Ağ bağlantıları 4-Ġnternet kavramı ve teknolojileri Ağ Kavramı Bilgisayarların birbirleri ile iletiģimlerini sağlamak, dosya paylaģımlarını aktif
DetaylıMOTORLU ARAÇLARDA ARIZA TEġHĠSĠ USTALIK EĞĠTĠMĠ KURSU DERS NOTLARI
MOTORLU ARAÇLARDA ARIZA TEġHĠSĠ USTALIK EĞĠTĠMĠ KURSU DERS NOTLARI SAYI VE MANTIK SĠSTEMLERĠ Sayı Sistemleri Genellikle günlük hayatta 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,.. gibi sayısal veriler kullanılır. Bu sayısal
DetaylıPIC MİKROKONTROLÖR TABANLI MİNİ-KLAVYE TASARIMI
PIC MİKROKONTROLÖR TABANLI MİNİ-KLAVYE TASARIMI Prof. Dr. Doğan İbrahim Yakın Doğu Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Lefkoşa, KKTC E-mail: dogan@neu.edu.tr, Tel: (90) 392 2236464 ÖZET Bilgisayarlara
DetaylıElectronic Letters on Science & Engineering 5(1) (2009) Available online at www.e-lse.org
Electronic Letters on Science & Engineering 5(1) (2009) Available online at www.e-lse.org Traffic Signaling with Sensor and Manual Control Sıtkı AKKAYA Erciyes Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ
YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ KULLANIM KİTAPÇIĞI ve Deneyler İÇİNDEKİLER Eğitim Seti Özellikleri 3 Hibrid Şarj Regülatörü Modülü Özellikleri 4 DC-AC İnverter Modülü Özellikleri 5 AKÜ Modülü Özellikleri
DetaylıPEY-D810 SĠNYALĠZASYON SĠSTEMĠ
PEY-D810 SĠNYALĠZASYON SĠSTEMĠ AÇIKLAMALAR-KULLANIM-BAĞLANTILAR Sayfa 1 ĠÇĠNDEKĠLER SAYFA 1-) Sistemin Genel Tanıtımı 3 2-) Sistemin ÇalıĢma ġekli.4 3-) Sistem Yazılımı 5 4-) Sistemin Elektrik ve Bağlantı
DetaylıDENEY 6: FLİP-FLOP (BELLEK) DEVRESİ UYGULAMALARI
DENEY 6: FLİP-FLOP (BELLEK) DEVRESİ UYGULAMALARI Deneyin Amaçları Flip-floplara aģina olmak. DeğiĢik tipte Flip-Flop devrelerin gerçekleģtirilmesi ve tetikleme biçimlerini kavramak. ArdıĢık mantık devrelerinin
DetaylıKISA MESAFE RADYO TELEMETRİ CİHAZLARI
TÜM SEBINETECH RADYO MODEMLERDE AŞAĞIDAKİ ÖZELLİKLER ORTAKTIR; KASA ÇALIŞMA SICAKLIĞI RF ÖZELLİKLERİ PERFORMANS ANTEN ARAYÜZÜ ÜRÜN SEÇİMİ Alüminyum kasa -10 C ~ +60 C Frekans: 433MHz, 25KHz kanal aralığı
DetaylıBM-311 Bilgisayar Mimarisi. Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar) Bus
DetaylıArduino nedir? Arduino donanım ve yazılımın kolayca kullanılmasına dayalı bir açık kaynak elektronik platformdur.
Arduino nedir? Arduino donanım ve yazılımın kolayca kullanılmasına dayalı bir açık kaynak elektronik platformdur. Açık kaynak nedir? Açık kaynak, bir bilgisayar yazılımının makina diline dönüştürülüp kullanımından
DetaylıEğitim - Öğretim Yöntemleri Başlıca öğrenme faaliyetleri Kullanılan Araçlar Dinleme ve anlamlandırma
Eğitim - Öğretim Yöntemleri Başlıca öğrenme faaliyetleri Kullanılan Araçlar Ders Dinleme ve anlamlandırma Standart derslik teknolojileri, çoklu ortam araçları, projektör, bilgisayar DERS BİLGİLERİ Ders
Detaylı8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir:
8051 Ailesi 8051 MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur. 8051 çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 1. Kontrol uygulamaları için en uygun hale getirilmiş
DetaylıMikroişlemciler. Alper Bayrak Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu
Mikroişlemciler Alper Bayrak Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu 2014 Sunuma Genel Bakış Sunuma Genel Bakış I 1 Mikroişlemci Mikroişlemci Nedir? Mikroişlemci İç Yapısı 2 Mikrodenetleyici Mikrodenetleyici
DetaylıKapı Tipi Metal Arama Dedektörleri
Kapı Tipi Metal Arama Dedektörleri Ürün Teknik Özellikleri Teknoloji : DSP (Dijital Sinyal İşleme Teknolojisi) Zone Sayısı : 8 Bölge (Multizone), Her Bölge için Farklı Hassasiyet Atama özelliği 0-999 arası
DetaylıAC SERİSİ ASANSÖR KUMANDA SİSTEMLERİ. Melih AYBEY AYBEY ELEKTRONİK
AC SERİSİ ASANSÖR KUMANDA SİSTEMLERİ Melih AYBEY AYBEY ELEKTRONİK AC SERİSİ GENEL ÖZELLİKLERİ CANBus tabanlı kat, kabin ve grup haberleşme sistemi Kat bilgisini sayıcı, monostabil sayıcı, gray kod, kuyu
DetaylıACD BİLGİ İŞLEM ACD KABLOSUZ VERİ TOPLAMA SİSTEMLERİ URT-V2 KABLOSUZ VERİ TOPLAMA TERMİNALİ DONANIM TEKNİK BELGESİ. URT-V2 Terminallerinin
ACD BİLGİ İŞLEM URT-V2 KABLOSUZ VERİ TOPLAMA TERMİNALİ DONANIM TEKNİK BELGESİ URT-V2 Terminallerinin Donanım Özellikleri Genel Yetenekleri Terminal Dış Özellikler Montajda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
DetaylıB.Ç. / E.B. MİKROİŞLEMCİLER
1 MİKROİŞLEMCİLER Mikroişlemci (Mikroprocessor) Nedir? Merkezi İşlem Birimi, (CPU Central Processing Unit) olarak adlandırılır. Bilgisayar programının yapmak istediği işlemleri yürütür. CPU belleğinde
DetaylıYILDIZ TEKNIK ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK - ELEKTRONİK FAKULTESİ ELEKLTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
YILDIZ TEKNIK ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK - ELEKTRONİK FAKULTESİ ELEKLTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GEZGİN ROBOT UYGULAMASI ORHAN BEDİR ORHAN MERT Proje Danışmanı : Y.Doç.Dr. Tuncay UZUN İstanbul,
DetaylıBM-311 Bilgisayar Mimarisi
1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar)
DetaylıT.C. NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi. Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü BĠTĠRME ÖDEVĠNĠN ADI BİTİRME PROJESİ
T.C. NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü BĠTĠRME ÖDEVĠNĠN ADI BİTİRME PROJESİ 130100310.. Ad SOYAD 130100310.. Ad SOYAD 130100310..
DetaylıATC-3200 ZigBee to RS232/422/485 Çevirici Kullanıcı Kılavuzu
ATC-3200 ZigBee to RS232/422/485 Çevirici Kullanıcı Kılavuzu 1.0 Giriş AC-3200 cihazı, maliyet odaklı tasarlanmış yüksek entegreli Seri den ZigBee ye kablosuz çevirici adaptördür. Dahili ZigBee teknolojisi
DetaylıSANAEM RFQ (SPP) HIZLANDIRICISI GÜÇ KAYNAKLARI VE ÖLÇME KUTUSU KONTROL SİSTEMİ. Aydın ÖZBEY İstanbul Üniversitesi
SANAEM RFQ (SPP) HIZLANDIRICISI GÜÇ KAYNAKLARI VE ÖLÇME KUTUSU KONTROL SİSTEMİ Aydın ÖZBEY İstanbul Üniversitesi Proton hızlandırıcısı kontrol sistemi Neler üzerinde duracağız? Kontrol edilecek parametreler
DetaylıOTOMATİK SAYAÇ OKUMA SİSTEMİ (OSOS) KAPSAMINA DAHİL EDİLECEK SAYAÇLARIN HABERLEŞME DONANIMININ VE İLAVE TEÇHİZAT VE ALTYAPININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ
OTOMATİK SAYAÇ OKUMA SİSTEMİ (OSOS) KAPSAMINA DAHİL EDİLECEK SAYAÇLARIN HABERLEŞME DONANIMININ VE İLAVE TEÇHİZAT VE ALTYAPININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ 1. TOROSLAR EDAŞ OSOS KAPSAMINDA KULLANILACAK SAYAÇLARIN
DetaylıErzurum Teknik Üniversitesi RobETÜ Kulübü Robot Eğitimleri. ARDUİNO EĞİTİMLERİ I Arş. Gör. Nurullah Gülmüş
Erzurum Teknik Üniversitesi RobETÜ Kulübü Robot Eğitimleri ARDUİNO EĞİTİMLERİ I Arş. Gör. Nurullah Gülmüş 29.11.2016 İÇERİK Arduino Nedir? Arduino IDE Yazılımı Arduino Donanım Yapısı Elektronik Bilgisi
DetaylıMTM 305 MĠKROĠġLEMCĠLER
KARABÜK ÜNĠVERSĠTESĠ TEKNOLOJĠ FAKÜLTESĠ MEKATRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ MTM 305 MĠKROĠġLEMCĠLER ArĢ. Gör. Emel SOYLU ArĢ. Gör. Kadriye ÖZ Assembly Dili Assembly programlama dili, kullanılan bilgisayar
DetaylıEasyPic 6 Deney Seti Tanıtımı
EasyPic 6 Deney Seti Tanıtımı Power supply voltage regulator J6 ile power supply seçimi yapılır. USB seçilirse USB kablosu üzerinden +5V gönderilir, EXT seçilirse DC connector üzerinden harici bir power
DetaylıBilgisayarda Programlama. Temel Kavramlar
Bilgisayarda Programlama Temel Kavramlar KAVRAMLAR Programlama, yaşadığımız gerçek dünyadaki problemlere ilişkin çözümlerin bilgisayarın anlayabileceği bir biçime dönüştürülmesi / ifade edilmesidir. Bunu
DetaylıAlıcı Devresi; Sinyali şu şekilde modüle ediyoruz;
Bu e kitapta infrared iletişim protokolleri ile ilgili basit bir uygulamayı anlatmaya çalışacağım. Bunu yine bir mikrodenetleyici ile yapmamız gerekecek. Siz isterseniz 16f628a yı ya da ccp modülü olan
DetaylıIRT63M. Bilgi Dokümanı. 128x64 piksel grafik LCD, Klavye, UART ve Ethernet Haberleşme ile Temassız Kart (ISO14443A/B) Okuyucu (IRT63M) www.dtsis.
128x64 piksel grafik LCD, Klavye, UART ve Ethernet Haberleşme ile Temassız Kart (ISO14443A/B) Okuyucu (IRT63M) Bilgi Dokümanı www.dtsis.com 1 İçindekiler 1. Genel Tanım... 3 2. Blok Diyagram... 4 3. Teknik
DetaylıMimari Esaslar. Mikroişlemcinin mimari esasları; Kaydediciler Veriyolları İş hatları dır.
Mimari Esaslar Mikroişlemcinin mimari esasları; Kaydediciler Veriyolları İş hatları dır. Bu unsurların büyüklüğü, sayısı ve yapısı o işlemcinin yeteneklerini belirler. Mimari farlılıklarda; bu konularda
DetaylıWiFi Relay Sayfa 1 / 11. WiFi Relay. Teknik Döküman
WiFi Relay Sayfa 1 / 11 WiFi Relay Teknik Döküman WiFi Relay Sayfa 2 / 11 1. ÖZELLĐKLER 100.0mm x 80.0mm devre boyutları 12/24 VDC giriş gerilimi Giriş ve çalışma gerilimini gösteren LED ler 4 adet, 12/24V,
DetaylıCUMHURİYET MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN TEMELLERİ DERSİ DERS NOTLARI BELLEKLER
BELLEKLER Genel olarak bellekler, elektronik bilgi depolama üniteleridir. Bilgisayarlarda kullanılan bellekler, işlemcinin istediği bilgi ve komutları maksimum hızda işlemciye ulaştıran ve üzerindeki bilgileri
Detaylı27.10.2011 HAFTA 1 KALICI OLMAYAN HAFIZA RAM SRAM DRAM DDRAM KALICI HAFIZA ROM PROM EPROM EEPROM FLASH HARDDISK
Mikroişlemci HAFTA 1 HAFIZA BİRİMLERİ Program Kodları ve verinin saklandığı bölüm Kalıcı Hafıza ROM PROM EPROM EEPROM FLASH UÇUCU SRAM DRAM DRRAM... ALU Saklayıcılar Kod Çözücüler... GİRİŞ/ÇIKIŞ G/Ç I/O
DetaylıOterm EE101 Kablosuz Oda Termostatı. Oterm EE101 Kullanım Kılavuzu
Oterm EE101 Kullanım Kılavuzu 1 EE101-TX EE101-RX 2 Oterm EE101 Kablosuz Oda Termostatı, kombiniz ile veya diğer ısıtma cihazları ile kullanabileceğiniz, evinizin konforunu artıran modern bir ısı kontrol
DetaylıDY-45 OSİLOSKOP V2.0 KİTİ
DY-45 OSİLOSKOP V2.0 KİTİ Kullanma Kılavuzu 12 Ocak 2012 Amatör elektronikle uğraşanlar için osiloskop pahalı bir test cihazıdır. Bu kitte amatör elektronikçilere hitap edecek basit ama kullanışlı bir
DetaylıESM-361 Mikroişlemciler. 1. Hafta Ders Öğretim Üyesi Dr.Öğr.Üyesi Ayşe DEMİRHAN
ESM-361 Mikroişlemciler 1. Hafta Ders Öğretim Üyesi Dr.Öğr.Üyesi Ayşe DEMİRHAN Ders Bilgileri 24 Eylül 2018 GÜZ YARIYILI DERSLERİNİN BAŞLAMASI Ara Sınav 31 Aralık 2018 GÜZ YARIYILI DERSLERİNİN SON GÜNÜ
DetaylıMCR02-AE Ethernet Temassız Kart Okuyucu
MCR02-AE Ethernet Temassız Kart Okuyucu Teknik Özellikleri Ethernet 10BaseT Dahili TCP/IP Stack TCP/IP Client-Server Bağlantı Özelliği Dahili DNS İstemcisi DHCP veya Statik IP ile çalışabilme UDP, TCP,ARP,ICMP(ping)
DetaylıADUC841 MİKRODENETLEYİCİ TABANLI GELİŞTİRME KARTININ TANITIMI:
ADUC841 MİKRODENETLEYİCİ TABANLI GELİŞTİRME KARTININ TANITIMI: Aduc841 geliştirme kartının genel görüntüsü aşağıda verilmiştir; RS232 ANALOG USB ÇIKIŞ ANALOG GİRİŞ POTLAR TEXT LCD EKRAN GÜÇ KAYNAĞI LEDLER
DetaylıKullanıcı Hesabı ve Şifre Yönetimi
1. Amaç Bu prosedürün amacı BĠLGĠ bünyesinde veya yan kuruluģlarda çalıģan ve BILGINETWORKS alanına dahil olan kullanıcıların Ģifrelerinin azami ölçüde güvenlikli ve sağlam bir yapıda oluģturulmasını,
DetaylıSeviye Transmitteri. Seviye Gösterici Transmitter --------------------------------------- Model LIT25. Temassız Ultrasonik Sensörlü
Seviye Transmitteri Temassız Ultrasonik Sensörlü Tank Envanteri, Seviye Gözlemleme ve Kontrolü için Seviye Gösterici Transmitter --------------------------------------- Model LIT25 Kimyasal Depolama Tankları,
DetaylıTRT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERĐCĐ ĐŞLETMELERĐ DAĐRESĐ BAŞKANLIĞI SPEKTRUM ANALĐZÖR TEKNĐK ŞARTNAMESĐ
TRT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VERĐCĐ ĐŞLETMELERĐ DAĐRESĐ BAŞKANLIĞI SPEKTRUM ANALĐZÖR TEKNĐK ŞARTNAMESĐ Sipariş No: VĐD 2010/12 1 SPEKTRUM ANALĐZÖR TEKNĐK ŞARTNAMESĐ 1. GENEL Bu şartnamenin amacı; Đdari Şartname
DetaylıMODBUS PROTOKOLÜ ÜZERİNDEN KABLOLU VE KABLOSUZ ENERJİ İZLEME SİSTEMİ
MODBUS PROTOKOLÜ ÜZERİNDEN KABLOLU VE KABLOSUZ ENERJİ İZLEME SİSTEMİ 192.168.1.0 Networkunda çalışan izleme sistemi PC Eth, TCP/IP Cihaz 1, Cihaz 2, Şekil-1 U 200 Şekil-1 deki örnek konfigürasyonda standart
Detaylısintra Sintra
sintra 2 Sintra bir Asy a Trafik A.Ş. ma rka sıdır. 2017 www.asyatrafik.com.tr ÜRÜN KATALOĞU 2017 Üretim Kapasitemiz Sintra markalı sinyalizasyon sistemlerimiz, trafik ve yol güvenliği standartlarına uygun
DetaylıPORTLAR Bilgisayar: VERİ:
PORTLAR 1.FARE 2. YAZICI ÇİZİCİ TARAYICI 3.AĞ-İNTERNET 4.SES GİRİŞİ 5.SES ÇIKIŞI(KULAKLIK) 6.MİKROFON 7.USB-FLASH 8.USB-FLASH 9.MONİTÖR 10.PROJEKSİYON 11.KLAVYE BİLGİSAYAR NEDİR? Bilgisayar: Kullanıcıdan
DetaylıÖN PANEL FONKSİYONEL ÖZELLİKLER
ÖN PANEL FONKSİYONEL ÖZELLİKLER 1- ON/OFF Anahtarı : Cihazımızı komple kapatıp açmak için kullanılır. 2- SAT SELECT (Uydu Seçim) TuĢu : Uydu alıcılarına geçiş yapmak için kullanılır. 3- SIGNAL (SĠNYAL
DetaylıBQ370-02 Modbus Analog Giriş Kartı 6 Kanal 4 20mA. Kullanım Kılavuzu. Doküman Versiyon: 1.0 03.05.2016 BQTEK
Modbus Analog Giriş Kartı 6 Kanal 4 20mA Kullanım Kılavuzu Doküman Versiyon: 1.0 03.05.2016 BQTEK İçindekiler İçindekiler... 2 1. Cihaz Özellikleri... 3 2. Genel Bilgi... 3 1. Genel Görünüm... 4 2. Cihaz
Detaylı