MRP Mantığı. MRP -- Proses

Transkript

1 MRP -- Proses 1 MRP Mantığı MRP, ana üretim çizelgesini baz alarak, tüm ürün ağaçları boyunca komponentlerin çizelgelerini oluşturmaktadır. MRP, çizelgelenen zaman ufku içerisindeki her bir zaman periyodunda (genellikle haftalık bazda) malzeme ihtiyaçlarını hesaplamaktadır: Brüt İhtiyaçlar (Gross requirements) Çizelgelenmiş Siparişler, Açık siparişler (Schedule receipts) Eldeki Miktar (Projected Available) Net İhtiyaçlar (Net requirements) Planlanan siparişin ambara girişi (Planned-order receipts) Planlanan siparişin verilmesi (Planned-order releases) 2 Planlaması 1

2 MRP Kavramları Brüt ihtiyaçlar: Belirli bir malzemeye olan (envanter mevcudu veya tedariki programlanmış sipariş miktarı hesaba katılmadan belirlenen) toplam ihtiyaçtır. Çizelgelenmiş siparişler: Açık siparişler bir satıcıdan veya şirket dahilinden temin edilmesi programlanmış olan açık siparişlerdir. MRP hem miktarı hem de alım zamanını göstermektedir. Eldeki miktar: Her periyot başında elde bulunacağı beklenen malzeme miktarıdır. 3 MRP Kavramları Net ihtiyaçlar: Üretim ve satın alma için gerekli miktardır. Brüt ihtiyaçlardan envanter mevcudunun çıkarılması ile elde edilir. Net İht.= Brüt İhtiyaçlar Eldeki Miktar Planlanan siparişin ambara girişi: İlgili periyodun başında ambara girmesi beklenen miktardır. Planlanan siparişin verilmesi: Her bir zaman periyodunda verilmesi planlanan sipariş miktarıdır; temin süresi. 4 Planlaması 2

3 MRP Kavramları Emniyet Stoku (Safety Stock): Envanterde tutulan her bir kalem için belirsiz talep veya temin süresi durumunda meydana çıkabilecek aksaklıkları önlemek amacıyla ayrılan stok miktarıdır. Temin Süresi (Lead Time): Satın alma ve üretim siparişlerinin verildiği andan, söz konusu siparişin ambara gelmesine kadar geçen süredir. 5 MRP formatı Hafta Kalem: Brüt ihtiyaçlar (Gross requirements) Açık siparişler (Scheduled receipts) Mevcut (Projected Available) Net ihtiyaçlar (Net requirements) Planlanan siparişin ambara girişi (Planned order receipts) Planlanan siparişin verilmesi (Planned order releases) 6 Planlaması 3

4 MRP Sisteminin Güncellenmesi MRP statik bir teknik değildir. Malzeme listesi ve MRP planı oluşturulduktan sonra; tasarımda, çizelgelerde ve üretim proseslerinde değişimler oluşabilmektedir. Üretim proseslerindeki aksamalar, makine arızaları, ıskartaya çıkan malzemeler, kaçırılan teslim zamanları, MPS te meydana gelen değişimler MRP planında değişiklikler yapılmasını zorunlu kılmaktadır. MRP sisteminin temel gücü zamanında ve doğru yeniden planlama yeteneğinden gelmektedir. 7 Sistemin Güncellenmesi Sistemin güncellenmesi için birbirinden oldukça farklı iki seçenek bulunmaktadır: 1. Çizelge yenileme (regeneration): MRP süreci tüm dönemler itibarıyla baştan sona çalıştırılır, ortaya çıkan tüm değişimler kaydedilir ve sistem yeni bir net ihtiyaç planı oluşturur. Bu yöntemin özelliği, belirli zaman aralıklarında tekrarlanmasıdır (stabil sistemlerde). Oluşan değişimler nedeniyle, MRP ihtiyaçlarının haftada bir kez yeniden oluşturulması firmalar tarafından kullanılan bir yöntemdir. 2. Net değişme (Net change): Sistem çalışırken mevcut çizelgelemeyi bozmadan kaydırma yaparak herhangi bir kalemdeki herhangi bir değişiklik çizelgeye yansıtılır. Yeniden planlama süreci sürekli olarak devam eder. Bu sistemde yeniden planlama sürecini envanter işlemleri başlatır (değişikliklerin sık olduğu sistemlerde)yöneticilerin daha sık ve daha hızlı raporlamaya ihtiyaç duyduğu firmalarda kullanılan bir yöntemdir. 8 Planlaması 4

5 Parti Büyüklüğü Belirleme (Lot-Sizing) Bir ürünün üretiminde kullanılan parçalara olan talebin miktarları o ürüne olan talep miktarlarına bağlıdır. Talepleri karşılamak üzere gereken tedarik miktarlarını, daha doğrusu tedarik kütlelerini belirlemek önemli bir fonksiyondur, bunların belirlenmesi için çeşitli teknikler geliştirilmiştir. 9 Parti Büyüklüğü Belirleme (Lot-Sizing) 1. Kesikli Sipariş Algoritması (Lot-for-lot -LFL) 2. Ekonomik Sipariş Miktarı Yöntemi (Economic Order Quantity- EOQ) 3. Sabit Dönem Algoritması (Fixed order quantity- FOQ) 4. Dönem Sipariş Miktarı Algoritması (Periodic order quantity-poq) Planlaması 5

6 Kesikli Sipariş Algoritması (Lot-for-lot -LFL): Bu yaklaşım daha çok satın alınan pahalı birimler için veya talebi sürekli olmayan birimler için kullanılır. Envanter taşıma maliyetlerini minimize eden bu yaklaşımda, net ihtiyaçların miktar ve zamanına eşit olarak sipariş edilir. Dönem Toplam Net ihtiyaçlar Verilen Siparişler Ekonomik Sipariş Miktarı Yöntemi (Economic Order Quantity- EOQ) Ekonomik sipariş miktarı politikası MRP sisteminde kullanılmak üzere geliştirilmemiştir. Fakat kolaylıkla bu sisteme uygulanacak yapıya sahiptir. Yıllık talep, D =1404 adet Hazırlık maliyeti, S = $100 Elde bulundurma maliyeti, H=1$/adet/hafta H = 1$x52 hafta=52$ Q = (2DS / H) 1/2 = 73 adet 12 Planlaması 6

7 Ekonomik Sipariş Miktarı Yöntemi (Economic Order Quantity- EOQ) -Devam Dönem Net ihtiyaçlar Verilen siparişler DSS Sabit Dönem Algoritması (Fixed order quantity-foq) Bu yaklaşımda siparişler X kadar dönemin ihtiyaçları toplanarak hesaplanır. Siparişlerin kaç dönemi içereceği kullanıcı tarafından belirlenir. Örneğin iki dönemlik sipariş verme aralığı belirlendiyse: Dönem Toplam Net ihtiyaçlar Verilen Siparişler Planlaması 7

8 Dönem Sipariş Miktarı Algoritması (Periodic order quantity-poq) Klasik ekonomik sipariş miktarı yaklaşımının kesikli dönemsel talep ortamında kullanılmak üzere geliştirilmesiyle bu yöntem elde edilmiştir. ÖRNEK: EOQ = 58 Bir yıldaki dönem sayısı = 12 Yıllık talep (D) = / 58 = 3.4 (yıllık sipariş sayısı) 12 / 3.4 = 3.5 (sipariş verme aralığı) sipariş verme aralığı 3 veya 4 dönem arasında değiştiği varsayılarak: Dönem Toplam Net ihtiyaçlar Verilen Siparişler MRP --- Çıktılar 16 Planlaması 8

9 MRP Çıktıları Birincil Raporlar Gelecek dönemde açılmak üzere çizelgelenmiş Planlanan siparişler, Planlanan siparişlerin açılması için Sipariş açma uyarıları, Açılmış siparişlerin teslim tarihlerindeki değişmeler karşısında gerekli düzeltmelerin yapılması için Yeniden çizelgeleme uyarıları, Açılmış siparişlerin iptal edilmesi veya ertelenmesi için değişiklik uyarıları. 17 MRP Çıktıları İkincil Raporlar Sistem işleyişini değerlendirmek için (maliyetler, parça kullanımı, planlanmış temin süreleri vb.) kullanılan Performans raporları, Gelecekteki envanter düzeylerinin tahmini için kullanılan Planlama raporları, Talep kaynakları ile ilgili raporlar, İstisnai durumlar ile ilgili raporlar (programdan sapmaları, yerine getirilemeyen siparişleri gösteren raporlar). 18 Planlaması 9

10 Örnek Aşağıdaki iki ürün ağacını dikkate alınız: A C B D D(2) D parçası için MRP planını oluşturunuz. Ana üretim çizelgesine göre, 4. haftada 80 birim A ürününe ve 5. haftada 50 birim C ürününe ihtiyaç duyulmaktadır. Periyot başında D hammaddesinden 110 birim elde bulunmaktadır ve tüm kalemler için temin süresi bir haftadır. Emniyet stokunu dikkate almayınız. F 19 Çözüm- A ürünü için MRP Hafta numarası A miktarı C miktarı Kalem: A LT=1 SS= Brüt ihtiyaçlar Açık siparişler 80 Mevcut (Eldeki miktar=0) Net ihtiyaçlar 80 Planlanan siparişin ambara girişi 80 Planlanan siparişin verilmesi x1 adet Planlaması 10

11 Çözüm- C ürünü için MRP Hafta numarası A miktarı 80 C miktarı 50 Kalem: C Brüt ihtiyaçlar Açık siparişler Mevcut (Eldeki miktar=0) Net ihtiyaçlar Planlanan siparişin ambara girişi Planlanan siparişin verilmesi LT=1 SS= x2 adet 21 Çözüm- D ürünü için MRP Kalem:D LT=1 SS=0 Brüt ihtiyaçlar Açık siparişler Mevcut (Eldeki miktar=110) Net ihtiyaçlar Planlanan siparişin ambara girişi Planlanan siparişin verilmesi A Kalemi x C kalemi x Planlaması 11

12 Örnek: MRP Çizelgesi-Ürün ağacı Level 0 MOPED Level 1 ENGINE ASSEMBLY GAS TANK WHEEL ASSEMBLY (2) FRAME Level 2 MOTOR CARBURETOR (2) HUB ASSEMBLY TIRE 23 Örnek: MRP Çizelgesi-BOM Bill of Material Parent Component Level Compon. Code Code Code Description Req d #442 Moped 442 EA 1 Engine Assem. 1 GT 1 Gas Tank 1 WA 1 Wheel Assem. 2 F 1 Frame 1 EA M 2 Motor 1 C 2 Carburetor 2 WA HA 2 Hub Assem. 1 T 2 Tire 1 24 Planlaması 12

13 Örnek: MRP Çizelgesi-Envanter durumu bilgileri Item Code On- Hand Safety Stock Lot Size Lead Time Sched. Receipts Qnty. Week LFL EA GT LFL WA F M LFL C HA LFL T , ,12 25 Örnek: MRP Çizelgesi- Ana Üretim Çizelgesi The company is currently planning production for weeks 10 through 16. Based on existing orders and demand forecasts, the master production schedule is as follows: Master Production Schedule: #442 Moped WEEK QUANTITY Determine the MRP schedule required to support the master production schedule for the Model 442 moped in weeks Planlaması 13

14 Örnek: MRP Çizelgesi- 442 Moped MRP Schedule for #442 Mopeds for Weeks 10-16, considering that: Gross Requirements come from the moped MPS There is an On-Hand balance of 500 mopeds at the end of week 9 There are no Scheduled Receipts for mopeds A lot-for-lot rule is used for ordering mopeds Safety stock of 200 mopeds is desired Lead time for mopeds is one week 27 Örnek: MRP Çizelgesi- 442 Moped ITEM: 442 MOPED LT: 1 LOT SIZE: LFL SS: WEEK GROSS REQUIREMENTS SCHEDULED RECEIPTS AVAILABLE (ON-HAND = 500) NET REQUIREMENTS PLANNED ORDER RECEIPTS PLANNED ORDER RELEASES 28 Planlaması 14

15 Örnek: MRP Çizelgesi- 442 Moped ITEM: 442 MOPED LT: 1 LOT SIZE: LFL SS: 200 GROSS REQUIREMENTS SCHEDULED RECEIPTS AVAILABLE (ON-HAND = 500) NET REQUIREMENTS PLANNED ORDER RECEIPTS PLANNED ORDER RELEASES WEEK Örnek: MRP Çizelgesi- Gas Tank MRP Schedule for Gas Tanks for Weeks 10-16, considering that: Gross Requirements come from moped Planned- Order-Releases There is an On-Hand balance of 600 gas tanks at the end of week 9 There is a Scheduled Receipt for 900 tanks in week 10 A lot-for-lot rule is used for ordering gas tanks Safety stock of 200 gas tanks is desired Lead time for gas tanks is two weeks 30 Planlaması 15

16 Örnek: MRP Çizelgesi- Gas Tank ITEM: GAS TANK LT: 2 LOT SIZE: LFL SS: WEEK GROSS REQUIREMENTS SCHEDULED RECEIPTS 900 AVAILABLE (ON-HAND = 600) NET REQUIREMENTS PLANNED ORDER RECEIPTS PLANNED ORDER RELEASES 31 Örnek: MRP Çizelgesi- Gas Tank ITEM: GAS TANK LT: 2 LOT SIZE: LFL SS: 200 GROSS REQUIREMENTS SCHEDULED RECEIPTS AVAILABLE (ON-HAND = 600) NET REQUIREMENTS PLANNED ORDER RECEIPTS PLANNED ORDER RELEASES WEEK Planlaması 16

17 Örnek: MRP Çizelgesi- Frame MRP Schedule for Frames for Weeks 10-16, considering that: Gross Requirements come from moped Planned- Order-Releases There is an On-Hand balance of 600 frames at the end of week 9 There is a Scheduled Receipt for 2000 frames in week 10 The firm uses a Lot Size (multiple) of 2000 for ordering frames No safety stock of frames is desired Lead time for frames is 3 weeks 33 Örnek: MRP Çizelgesi- Frame ITEM: FRAME LT: 3 LOT SIZE: 2000 SS: 0 10 WEEK GROSS REQUIREMENTS SCHEDULED RECEIPTS 2000 AVAILABLE 600 NET REQUIREMENTS PLANNED ORDER RECEIPTS PLANNED ORDER RELEASES 34 Planlaması 17

18 Örnek: MRP Çizelgesi- Frame ITEM: FRAME LT: 3 LOT SIZE: 2000 SS: 0 GROSS REQUIREMENTS SCHEDULED RECEIPTS AVAILABLE (ON-HAND = 600) NET REQUIREMENTS PLANNED ORDER RECEIPTS PLANNED ORDER RELEASES WEEK Planlaması 18