Ağır metallerin kaynakları kayalar ve minerallerdir. Sekonder mineraller (kayalar) ve primer mineraller (volkanik minerallerdir.)

Transkript

1 AĞIR METALLER

2 Ağır metallerin kaynakları kayalar ve minerallerdir. Mineraller 2 ye ayrılır. Sekonder mineraller (kayalar) ve primer mineraller (volkanik minerallerdir.)

3 Topraktaki ağır metaller; Cu, Cr, Co, Au, Ag, As, Sb, Hg, Pb, Ni, Mo, Mn, Sn, Se, U, V, W, Zn, Se, Tl. Hidrosfer ve atmosferdeki ağır metaller; Cu, Cd, Zn, Pb

4 Toksik ağır metaller yüzyılımızın en büyük sorunlarından biridir.

5 HİPOETERMİ!!

6 KURŞUN KAYNAKLARı Motorlu araçların yaydığı egzoz gazları Kurşun borularla evimize ulaştırılan sular Kalıcı rujlar Vinil okul çantaları Ders araçları, Duvar boyaları Tekstil boyaları Oyuncaklar İçme suları Döküm demir Pimapenler Kirli hava Porselen veya çelikten yapılmış banyo küvetleri Piller Konserve gıdalar Kimyasal gübreler Toz Endüstriyel bölgelerde yetişmiş gıdalar Saç boyaları Kurşunlu cam Böcek öldürücüler Sigara dumanı

7 CıVA KAYNAKLARı Egzoz gazları ve kirli hava Böcek ilaçları Amalgam diş dolguları İçme suları Keçe Kulak ve burun damlaları Bazı aşılar (karma aşı, hepatit B, HiB, grip) Kan grubu uyuşmazlığını önleyen ilaçlar (Rhogam) Kontakt lens solüsyonları Petrol ürünleri Musluk suyu Çamaşır yumuşatıcıları Deniz ürünleri Talk pudrası Kosmetikler (maskara) Ahşap koruyucuları Yer cilaları ve parlatıcıları Piller Cıvalı idrar söktürücüleri Elektrikli aletler Patlayıcılar Fluoresan lambalar Boyalar Tarım ilaçları

8 ALÜMINYUM KAYNAKLARı Pişirme kapları Folyolar İçme suları Antiasitler (mide ilaçları) Aşılar (Hepatit A, HPV) Deodorantlar Gıda katkıları Rujlar Konserve edilmiş asidik yiyecekler Bazı ishal ilaçları Bazı hemoroit ilaçları İşlenmiş bazı peynirler Tamponlu aspirin

9 ARSENIK KAYNAKLARı Kirli hava Böcek öldürücüler Tahta koruyucuları İşlenmiş bazı metaller İşlenmiş et ürünleri İçme suyu Tarım ilaçları Deniz ürünleri Özel cam ürünleri

10 KADMIYUM KAYNAKLARı Sigara dumanı Kirli hava Kadmiyumlu topraklarda yetişen bazı meyve ve sebzeler Böbrek, karaciğer, tavuk gibi et ürünleri Böcek öldürücüler Karayollarındaki tozlar Nikel-kadmiyumlu piller Boyalar Fosfatlı gübreler

11 NIKEL KAYNAKLARı Elektrik düğmeleri Aydınlatma gereçleri Seramik Soğuk saç perması Yemek pişirme kapları Kozmetik ürünler Metal paralar Diş malzemeleri Bazı çikolatalar Margarinler Endüstriyel alanların yakınında üretilmiş gıda ürünleri Saç spreyleri Endüstriyel atıklar Süs eşyaları Metal rafinerileri Metal eşyalar Nikel-kadmiyum piller Ortodonti malzemeleri Şampuanlar Musluk suyu Fermuarlar Sigara dumanı Kakao

12 ÇEŞITLI KAYNAKLARDAN CıVA EMILIMI 8 amalgam dolgu: μg/gün Deniz ürünleri: 2.3 μg/gün Diğer yiyecekler, hava, su: 0.3 μg/gün Aşılar World Health Organization. Environmental Health Criteria. 118, Inorganic Mercury (Friber I, ed) WHO Geneva 1991.

13 AŞıLARDAKI CıVA MIKTARı Yıl Aşı Cıva miktarı 1980 ortaları Karma (DTP) 1980 sonları Menenjit (HiB) 1990 başları (Hepatit B) Kızamık Kızamık-kızamıkcık Kabakulak Çocuk felci Grip aşısı 25μg cıva içermekte ve her yıl yapılmaktadır. 4X25=100 μg 4X25=100 μg 3X12.5= 37.5 μg İçermiyor İçermiyor İçermiyor μg Günümüzde birçok aşının içindeki cıva çıkartılmıştır.

14 Cıva ile temas 30 dakika sonrası nöronların tahrip olması > Cıva ile temas öncesi nöronlar (sinir hücreleri)> Cıva ile temas sırasında nöronlar >

15 RADYOAKTIF CıVA ILE DIŞ DOLGUSU YAPıLDıKTAN 29 GÜN SONRA CIVANıN KOYUN VÜCUDUNDAKI YAYıLıMıNıN SINTIGRAFIK GÖRÜNÜMÜ Dental "silver" tooth fillings: a source of mercury exposure revealed by whole-body image scan and tissue analysis Hahn, LJ, Kloiber R, Vimy MJ, Takahashi Y & Lorscheider FL FASEB J

16

17 Not: Bu test İst. Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsünde yapımaktadır.

18

19

20

21

22

23

24 Toksik maddelerin biyokimyasal ve klinik etkileri

25 TOKSIK MADDELERIN BIYOKIMYASAL ETKILERI Hücre zarını hasara uğratır Serbest radikal aktivitesini arttırır. Kükürtlü enzimlerin üretimini düşürür. Enzimleri okside eder. Beyin ve sinir sistemini olumsuz etkiler. Sindirim sisteminin florasını ve geçirgenliği olumsuz etkiler Bağışıklık sistemi olumsuz etkiler Proteinleri denatüre eder Kanserojendir. Mineral ve vitamin eksikliklerine yol açar.

26 TOKSIK MADDELERIN KLINIK ETKILERI Kansızlık Kanser Beyin hasarı Hormonal bozukluklar Hiperaktivite Otizm Bağışıklık yetersizliği Alerji Kalp hastalıkları Felçler Kronik yorgunluk Doğumsal anomaliler Gelişme geriliği Depresyon Konsantrasyon eksikliği Karaciğer yetersizliği Sinir ve kas hastalıkları Egzama ve deri tahriş bulguları Hazımsızlık

27 NIÇIN ÇOCUKLAR ZEHIRLI/TEHLIKELI MADDELERE ÖZELLIKLE DAHA HASSASTıR? Çünkü, çocuklar vücut ağırlıklarına oranla gelişmiş insanlardan daha fazla yer, içer ve nefes alır. Çocuklar önce böcek öldürücüler veya diğer kimyasal maddelerle maruz kalmış zemin veya yer döşemelerinde daha fazla zaman harcamaktadır. Çocuklar aynı zamanda daha çok el-ağız transferi yaparlar. Çocuklar 5 yaşına kadar, besinler yoluyla yaşam süreleri boyunca alacakları toksik maddelerin yarısını alırlar.

28 Bazı toksinlerin küçük tek dozunun kritik gelişme evresinde alınması öğrenmeden üreme sorununa kadar kalıcı gelişim bozukluklarına sebep olmaktadır. Bir çok toksinler vücut yağlarında biyolojik olarak birikir ve anneden çocuğa emzirme ile geçebilir.

29 ÇEVRESEL ZARARLıLAR/GENETIK YATKıNLıK Aynı çevresel zararlıya (ağır metal, toksin, enfeksiyon vb) maruz kalmasına rağmen her kişide ağır toksik tablonun görülmemesi tek gen polimorfizmleri ile açıklanabilir. Gen polimorfizminde gen yapısı normaldir fakat kalitesi bozuktur ve idare ettiği enzim tembel çalışır.

30 TOKSIK BELIRTILERE YATKıNLıK SAĞLAYAN GEN POLIMORFIZMLERI MTHFR- Metilen Tetrahidrofolat Redüktaz COMT- Katekolamin O- Metiltransferaz MTRR/MTR- Metionin Sentaz ve Metionin Sentaz Redüktaz BHMT-Betain Homosistein Metiltransferaz TCII-Transcobalamin GABRB3- GABA Reseptorü ADA - Adenozin Deaminaz Mutant UBE3A (ubiquitin ligaz) CPOX-Korproporfirin Oksidaz PON1-Paroksonaz

31 BESLENME ILE AĞıR METALLER VE DIĞER KIMYASAL TOKSINLERIN VÜCUTTAN UZAKLAŞTıRıLMASı Taş devri diyeti Yararlı bağırsak mikropları (kefir, ekşiyen yoğurt, turşu vb) Kabızlığın engellenmesi ve günde 2-3 kez dışkıya çıkılması (magnezyum, yeşil yapraklılar, kefir, yoğurt) Askorbik asit: 100mg/kg Magnezyum sülfat banyoları. Glütatyon düzeyinin yükseltilmesi (metilb12, foli(ni)k asit, B6 vitamini, trimetilglisin, n-asetilsistein, glütatyon, selenyum) Kükürtten zengin yiyecekler (sarımsak, soğan, pırasa, lahana, karnabahar, brokoli vb) içerdiği kükürt ile cıvayı uzaklaştırır Klorofilli yiyecekler (Klorella, Spirulina, Mavi-yeşil alg, Buğday çimi, Arpa çimi, deniz börülcesi)

32 TOKSINLERDEN KORUNMANıN YOLLARı I Hiçbir şekilde tatlandırıcı ve tatlandırıcı içeren light hafif yiyecek ve içecek tüketmeyin. Katkı maddesi ilave edilmiş, paketlenmiş gıdaları yemeyin. Bol taze sebze ve meyve yiyin Her sebze ve meyveyi mevsiminde yiyin.

33 TOKSINLERDEN KORUNMANıN YOLLARı II Yeterli omega-3 alın; ayçiçeği, mısır, soya, pamuk ve margarin gibi yağları diyetinizden çıkartın. Bunların yerine zeytinyağı ve doğal hayvani yağları (tereyağı, iç yağı ve kuyruk yağı) yiyin. Kefir, yoğurt, turşu, sirke, nar ekşisi ve boza gibi probiyotiklerden (faydalı mikroplar) zengin gıdalarla beslenin. Özgür dolaşan hayvanların etini, sütünü ve yumurtasını yiyin. İçtiğiniz suyun ayrıntılı analizini öğrenin. Bu özellikleri olmayan suyu tüketmeyin. Suların eskiden olduğu gibi cam damacana ve şişelerde satılması için mücadele edin.

34 TOKSINLERDEN KORUNMANıN YOLLARı III Pastörize sütlerden mümkün olduğunca kaçının. UHT li kutu sütü tüketmeyin. Mümkünse mandıra sütü, yoksa günlük şişe sütü tüketin. Küflenmiş gıdaları yemeyin. Beyazlatılmış un mamüllerini tüketmeyin. Şampuan, deterjan, parlatıcılardan toksin içermeyenleri kullanın, bunların yerine doğal ve eski seçenekleri kullanın.

35 TOKSINLERDEN KORUNMANıN YOLLARı IV Pencerelerinizi sık sık açın, ahşap çerçeveleri pen lerle değiştirmeyin. Evinizin duvarlarını, su bazlı boyalarla, en iyisi kireç boya ile boyayın Lavabolarınızı pompa ile açın Klorla beyazlatılmış kağıt ürünlerini (peçete, tuvalet kağıdı, çocuk bezi, mendil, süt ve meşrubat kartonu vb) kullanmayın. Çocuklarınıza flor tableti vermeyin ve eğer yutacaklarsa florlu macun kullandırtmayın. Amalgam diş dolgusu yaptırmayın.

36 TOKSINLERDEN KORUNMANıN YOLLARı V Yiyeceklerinizin büyük bir bölümünü çiğ olarak tüketin. Eğer pişirecekseniz yavaş pişirme şekillerini (buğulama, güveç vb) tercih edin. Teflon, aluminyum ve kalaysız bakır kaplar kullanmayın. Sıcak yemeklerin alüminyum folyo ve streç ile temas etmesine izin vermeyin. Kızartmalardan ve tütsülerden mümkün olduğunca kaçının. Mikrodalga fırın yerine turbo fırın kullanın.

37 EVDE KULLANıLABILECEK DOĞAL TEMIZLEYICILER VE AĞARTıCıLAR Beyaz sirke: temizleyici Hidrojen peroksit: ağartıcı Limon suyu: temizleyici Yemek sodası: temizleyici Arap sabunu: temizleyici Sünger taşı: kir çıkartıcı Boraks: dezenfektan Trisodyumfosfat: temizleyici Sodyum perborat: Ağartıcı Çamaşır sodası: temizleyici

38 FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENİ OLARAK NELER BİLMELİYİZ? İnsan olarak hepsini bilmemiz lazım Seneye bu vakit öğrencilerimize proje etkinlikleri yaptırabiliriz. Mesela toprak analizi, çöp analizi ve ya bitki analizi.

39 DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER