SPORDA DOPİNG-DOPİNGLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI VE ULUSAL HUKUKİ ve KURUMSAL ÇERÇEVE (II)

Transkript

1 SPORDA DOPİNG-DOPİNGLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI VE ULUSAL HUKUKİ ve KURUMSAL ÇERÇEVE (II) Uluslararası Kurumsal Yapı ve Hukuki Düzenlemeler Dünyada dopingle mücadele uluslararası düzenlemeler ile oluşturulmuş bir sistematik içerisinde yapılanmıştır. Bütün sistem, bu yapı ve düzenlemeler üzerinden, temeli spor hukuku açısından tanıma bağlısı olma temel prensibine dayanan sivil kuruluşlar tarafından idare edilen kurallar bütünü içerisinde yönetilmektedir. Burada ön plana çıkan husus, dopingle mücadeleye ilişkin olarak uluslararası kurallar ve düzenlemeler ile bu düzenlemelere bağlı olarak meydana gelen kurumsal yapılardır. Bu yapılar etkin ve uyumlu bir şekilde oluşturulmuş evrensel spor hukuku ilkeleri doğrultusunda işleyişini sürdürmektedir. Dopingle mücadele resmî anlamda öncelikli olarak Uluslararası Olimpiyat Komitesinin (IOC) düzenlemelerinde yer bulmuş ve devamında uluslararası anlamda mevzuat oluşumuna temel oluşturmuştur. IOC nin Olimpik Antlaşması nda dopingle mücadeleye, IOC nin görevlerini düzenleyen 2. maddesinde yer verilmektedir. Olimpik Antlaşmaya göre IOC nin görevlerinden biri dopingle mücadelede önderlik etmektir yılında IOC bünyesinde kurulan Sağlık Komitesinin görevi; sporcuların sağlıklarını korumak, tıp ve spor etiğine saygılı davranmak ve müsabakalara katılan tüm sporcular için eşitliği tesis ve temin etmek şeklinde tanımlanmıştır. IOC nin dopingle mücadelesine, Birleşmiş Milletler Örgütü (BM) ve Avrupa Konseyi nden de destek gelmiş, hazırlanan dopingle mücadeleye ilişkin uluslararası sözleşmelerle sadece spor otoriteleri değil, devletler de dopingle mücadeleye dâhil edilmişlerdir. Avrupa Konseyi da Strazburg da Avrupa Konseyi Dopingle Mücadele Konvansiyonu nu Taraf Devletlerin imzasına açmıştır. Daha sonra tarihinde yapılan doping kontrollerinin karşılıklı tanınması hususunda bu konvansiyona ek bir protokol imzalanmıştır. UNESCO tarihinde düzenlenen 33. Genel Kurulda Dopinge Karşı Uluslararası Sözleşme yi kabul etmiştir. Bu sözleşme imza sahibi devletlere ülkelerinde dopingle mücadeleye ilişkin birtakım yükümlülükler öngörmüş olup, de yürürlüğe girmiştir. Dünya Dopingle Mücadele Ajansının (WADA) kurulduğu 1999 yılına kadar dopingle mücadeleyi yürüten en üst organ IOC idi yılında İsviçre hukukuna tabii bir tüzel kişilik olarak kurulan WADA, dopingle mücadelede hem hükümetleri hem de olimpiyat hareketini içine alan bir yapı kurarak dopingle mücadeledeki en üst yetkili kurum hâline gelmiştir. Uluslararası Kurumsal Yapı Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü ya da daha çok tanınan adıyla UNESCO Birleşmiş Milletlerin özel bir kurumu olarak İkinci Dünya Savaşı nın ertesinde 1946 yılında kurulmuştur. UNESCO nun amacı, eğitim, bilim, kültür, iletişim ve enformasyon yoluyla, küresel barışın tesisine fakirliğin ortadan

2 kaldırılmasına, sürdürülebilir kalkınmaya ve paylaşılan ortak değerlere dayalı bir toplumlar arası diyaloga katkıda bulunmak olarak özetlenebilir. Devletler üstü bir yapılanma içerisinde uluslararası standartlarda tavsiye niteliğinde düzenlemeler yapan bu kuruluş, dopinge ilişkin de düzenleme yapma ihtiyacı duymuştur. Dopingle mücadelede UNESCO tarafından üç yönlü bir strateji uygulanmaktadır. Bu noktada bahsedilmesi gereken ilk konu, UNESCO nun uluslararası iş birliğine verdiği önemdir. UNESCO, hazırlamış olduğu Sporda Dopingle Mücadele Uluslararası Sözleşmesi ile doping sorununun çözümü konusuna aktif olarak katılım sağlamıştır. UNESCO nun bu sözleşmeyi hazırlamasındaki temel amaç tüm hükümetleri bu çabaya ortak etmek ve uluslararası hukuku dopinge karşı harekete geçirmektir. UNESCO tarafından dopingle mücadelede önem verilen diğer bir strateji de eğitim faaliyetleridir. Dopingi spordan başarıyla ortadan kaldırmak için gelecek nesil sporcuların eğitilip onları bilinçlendirilme çok önemlidir. Bu amaçla UNESCO doping kullanımının ahlaki, hukuki ve sağlık ile ilgili sonuçları hakkında genç nesilleri bilgilendirmek için eğitim programları düzenlemektedir. UNESCO tarafından uygulanan diğer bir strateji ise yerel hükümetlere kendi dopingle mücadele programlarını geliştirmeleri için yardımcı olmak ve Sporda Dopingle Mücadele Uluslararası Sözleşme nin uygulanmasına ilişkin tavsiyelerde bulunmaktır. UNESCO dopingle mücadele antlaşmasının oluşturulmuş olması ve neredeyse tüm devletler tarafından da kabul edilmiş olması, sporun ve dopingle mücadelenin temel amaçlarından olan temiz spor ve sporcu sağlığı kavramlarının devletlerüstü bir anlayış olmasıdır. UNESCO Sporda Dopingle Mücadele Uluslararası Sözleşmesi nin onaylanması, ülkemizde tarihinde, 5721 numaralı Kanun ile uygun bulunmuştur. Günümüzde UNESCO ya 195 devlet üyedir yılının sonuna kadar UNESCO Sporda Dopingle Mücadele Uluslararası Sözleşmesi ni 176 devlet imzalamıştır. Avrupa Konseyi Avrupa Konseyi, 5 Mayıs 1949 tarihinde Avrupalı 10 devletin katılımıyla kurulmuştur. Günümüzde aralarında Türkiye nin de bulunduğu 47 üyesi bulunan Avrupa Konseyi; insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünün sağlanarak üye ülkelerin iktisadi değerlerini, ilkelerini ve uygarlıklarını korumak ve bu alanda iş birliğine gitmek amacıyla kurulmuş bir birliktir. Konsey'in çalışma alanları insan hakları, medya, hukuki iş birliği, sosyal dayanışma, sağlık, eğitim, kültür, spor, gençlik, yerel demokrasiler, sınır ötesi iş birliği, çevre ve bölgesel planlamadır. Avrupa Konseyi uzun yıllar boyunca ve günümüzde dopingle mücadelede önde gelen kuruluşlardan olmuştur. Gençlerin uyuşturucu ve ilaç kullanımı konusunda bilinçlendirilmesi, genel toplum sağlığının korunması, sporun genç nesiller için önemli bir eğitim ve sağlık aracı olarak görülmesi sebebiyle doping gibi sporun ruhuna ve insan sağlığına zarar verici bir uygulamaya karşı önemli kampanyalar yürütmüştür.

3 Avrupa Konseyi, sporun toplumlar için sosyal bir bütünleşme, hoşgörü ve anlayışı sağlamadaki belirgin rolünün farkında olması sebebiyle konuya gerekli önemi vermiş, bu denli hukuki açıdan sorumlulukları bulunan Konsey, giderek artan doping kullanımı karşısında, başta sporcu sağlığı olmak üzere sporun gelişimi ve genç nesillerin temiz spor kavramı konusunda eğitilmeleri gerekliliğini gözeterek bu alanda çok önemli bir belge olan Avrupa Konseyi Sporda Dopingle Mücadele Sözleşmesi ni ülkelerin imzasına açmıştır. Bu Sözleşme dopingle mücadelede uluslararası yasal referans kaynaklarından biri olarak kabul edilmektedir. Dünya Dopingle Mücadele Ajansı 1998 yılında yapılan Fransa Bisiklet Turu sırasında çok sayıda yasaklı maddenin polis tarafından ele geçirilmesi dünyadaki spor otoritelerini dopingle mücadelede harekete geçirmiş ve bir konferans yapılmasına karar verilmiştir. Fransa Bisiklet Turunda yaşanan büyük çaplı skandal dopingle mücadelede standartların belirlenmesi, dopingle mücadelede koordinasyonun sağlanması gibi konuların önemini ortaya koymuştur. İşte bu amaçla Uluslararası Olimpiyat Komitesinin inisiyatifiyle 2-4 Şubat 1999 tarihinde İsviçre nin Lozan kentinde aralarında ulusal olimpiyat komiteleri, bilim ve spor adamları, uluslararası federasyonlar, sporcu temsilcileri, Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) gibi uluslararası kuruluşların katılımıyla bir konferans düzenlenmiştir. Konferansta yapılan müzakereler sonucu bağımsız bir dopingle mücadele ajansının kurulmasına karar verilmiştir. Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA), Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) liderliğinde hükümetler, uluslararası federasyonlar, ulusal olimpiyat komiteleri ve sporcuların desteği ile kurulmuş bağımsız bir kurumdur. Dünya Dopingle Mücadele Ajansı, İsviçre nin Lozan şehrinde, sporda dopingle mücadeleyi koordine etmek, desteklemek, takip etmek amacıyla yapılan toplantı sonucunda yayımlanan Lozan Deklarasyonu sonrasında 10 Kasım 1999 tarihinde, İsviçre Kanunlarına göre özel hukuk hükümlerine tabi olarak vakıf statüsünde kurulmuştur. İsviçre de kurulan Dünya Dopingle Mücadele Ajansı merkezini, 2001 yılında Kanada nın Montreal kentine taşımıştır. Aralarında uluslararası spor federasyonları, ulusal dopingle mücadele kuruluşları, IOC, Uluslararası Paralimpik Komitesinin de bulunduğu 600 den fazla kurumun kullanmakta olduğu Dünya Dopingle Mücadele Kurallarının hazırlanması ve düzenlenmesinden sorumludur. WADA Vakfı Genel Kurulu, 10 üyeden az 40 üyeden fazla olmayacak şekilde 3 (üç) yıllık dönemler için atanmaktadır. Bu üyelerden en fazla 18 i olimpik hareket tarafından (bunun en az 4 ü sporcu olmak kaydıyla), en fazla 18 i hükümetler arası örgütler, hükümetler, kamu otoriteleri veya diğer kamu kurumları arasından ve gerekmesi hâlinde ise kalan üyeler olimpik hareket ve kamu yetkililerin (hükümetler arası örgütler, hükümetler, kamu otoriteleri veya diğer kamu kurumları) önerisi ile Vakıf Genel Kurulu tarafından atanmaktadır. Ayrıca WADA Statüsüne göre WADA Vakıf Genel Kurulu 12 kişiden oluşan Yönetim Kurulunu da birer yıllık süreler için 12 kişi olarak seçmektedir.

4 WADA nın başlıca hedefleri şunlardır: Etik değerleri geliştirmek ve sağlığı korumak. Yasaklı maddeler ve yöntemler hakkında Yasaklılar Listesi ni hazırlamak. Müsabaka dışı doping kontrollerini gerçekleştirmek. Doping Kontrol yöntemlerini, disiplin soruşturma yöntemlerini ve cezalarını uyumlu hale getirmek. Eğitim ve iletişim programlarını geliştirmek. Dopingle mücadele konusundaki araştırmaları koordine etmek ve geliştirmek. WADA, eğitim, danışmanlık ve araştırma yoluyla ulusal ve uluslararası platformda dopingle mücadele etmek ve bu alanda yapılan çalışmaları koordine etmek için çalışmaktadır. Bunun yanı sıra global düzeyde yapılan araştırma programlarına öncülük etmektedir. Ajansın doping kontrol programı uluslararası federasyonlar ve ulusal dopingle mücadele kuruluşlarınca yapılan kontrolleri tamamlayıcı niteliktedir. WADA kurulduğu ilk yıllarda 34 farklı uluslararası spor federasyonu ile anlaşarak yarışma dışı testlerin uygulanmasını sağlamıştır. Yine aynı yıllarda başlayan bağımsız gözlemciler programı ile dünyadaki önemli spor olaylarını izlemeye almıştır. Bu program ile spor karşılaşmalarındaki gözlemler ve ilerlemelerin dünya kamuoyuna duyurulması amaçlanmıştır. Bu program sayesinde elde edilen bilgiler WADA nın kısa, orta ve uzun vadede yapacağı faaliyetlere katkı sağlamıştır. WADA nın önem verdiği konulardan biri de dopingle mücadelede verilecek cezaların standartlaştırılmasıdır. Hâlen WADA tarafından üzerinde çalışılan bu konu günümüzde tüm uluslararası ve bağlısı olan ulusal federasyonlar tarafından da uygulanan standart bir ceza sistematiği hâline gelmiştir. WADA kuruluş aşamasından sonra hedeflerini gerçekleştirebilmek için 1 Ocak 2004 tarihinde yürürlüğe giren ve son olarak da 2009 yılında güncellenen Dünya Dopingle Mücadele Kurallarını hazırlamıştır yılında son hâli verilen kuralların yeni hâli 1 Ocak 2015 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. WADA, 1 Ocak 2004 tarihinden itibaren laboratuvarları akredite etmeye ve yasaklı maddeler listesini de hazırlamaya ve yayımlamaya başlamıştır. Başlangıçta tamamen IOC tarafından finanse edilen WADA, şu anda bütçe ihtiyacının yarısını IOC den diğer yarısını da dünya çapındaki hükümetlerden almaktadır. Aynı şekilde yönetim organları da, yarı yarıya sportif organizasyonların temsilcilerinden ve hükümet temsilcilerinden oluşturulmaktadır. Ajansın önemli aktiviteleri arasında; bilimsel araştırmalar, eğitim, dopingle mücadele yöntemlerinin geliştirilmesi, tüm ülkelerde ve sporlarda Dünya Dopingle Mücadele Kurallarına uyumun takip edilmesi de vardır. Ayrıca senelik olarak sporcuların kullanması veya uygulaması yasak olan maddelerin ve yöntemlerin listesini yayımlamaktadır.

5 Uluslararası Olimpiyat Komitesi Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), 23 Haziran 1894 günü Pierre de Coubertin'in önderliğinde kurulmuş olan ve Olimpiyat Oyunlarını düzenleyen organizasyondur. Komitenin merkezi İsviçre nin Lozan kentindedir. IOC, 1896 yılında başlayan Modern Yaz Olimpiyat Oyunlarının yanı sıra, ilki 1924 yılında Fransa da gerçekleştirilen Kış Olimpiyatlarını da organize etmektedir. Kendi mevzuatında yer alan hükme göre IOC, hükümetler dışı uluslararası teşkilat niteliğinde (sivil toplum kuruluşu), kâr amacı gütmeyen, dernek tüzel kişiliği bulunan ve bu tüzel kişiliği 1 Kasım 2000 tarihli bir sözleşmeyle İsviçre Federal Konseyi nce tanınan, sonsuz süreli bir dernektir. IOC her ne kadar kendisini olimpik hareketin üst otoritesi olarak tanımlamakta ise de IOC, İsviçre Medenî Kanunu na tâbi bir İsviçre hukuku derneğidir. Dünyadaki olimpik hareketin en üst otoritesi olarak komite olimpiyat oyunlarının da tek düzenleyicisi ve tüm kurallarını belirleyicisi konumundadır. Bu aşamada dopingle mücadele hususunda düzenlemekte olduğu olimpiyat oyunlarındaki tüm kuralları belirlemekte ve disiplin süreçlerini de yürütmektedir. Uluslararası Paralimpik Komitesi Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC), 22 Eylül 1989 yılında kurulan ve Paralimpik Oyunlarını düzenleyen komitedir. Sir Ludwig GUTTMANN ın, 1948 de İngiltere Stoke Mandeville de, II. Dünya Savaşı'na katılmış olan omurilik zedelenmesinden muzdarip gaziler için düzenlediği spor karşılaşmalarından dört yıl sonra, Hollanda'lı sporcuların katılımıyla, bugün Paralimpik Oyunları adıyla bilinen uluslararası hareket doğmuştur. Zaman içinde hızla gelişen bu hareketi daha etkin ve verimli bir biçimde yönetmek ve Uluslararası Olimpiyat Komitesine (IOC) tek vücut olarak seslenebilmek için 1982 de Uluslararası Dünya Engelliler Spor Organizasyonları Koordinasyon Komitesi (ICC) kurulmuş ve sadece beş yıl sonra bu komitenin yerini Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC) almıştır da Almanya nın Düsseldorf kentinde kurulan Uluslararası Paralimpik Komitesi bünyesindeki en yüksek organ, Millî Paralimpik Komiteler, beş kuruluş ve özel bir statüye sahip olan sporların temsil edildiği Genel Kurul'dur. Lillehammer da 1994 te yapılan Kış Paralimpik Oyunları, IPC nin yürüttüğü ilk organizasyon olmasına rağmen şu anda 160'ın üstünde ülkenin üye olduğu Komite, deneyim eksikliğini büyük bir hızla gidermiştir. 11 yıllık bir geçmişi olan Paralimpik hareketin ne denli büyüdüğü, en iyi Paralimpik Oyunlarınn yükselişiyle örneklenir. Sidney 2000 Yaz Paralimpik Oyunları, katılan 125 ülke ve sporcuyla 1972 Münih Olimpiyat Oyunlarını geride bırakmıştır. Aynı, Uluslararası Olimpiyat Komitesinde olduğu gibi Uluslararası Paralimpik Komitesi de paralimpik oyunlarının tek düzenleyicisi ve tüm kurallarını belirleyicisi konumundadır ve dopingle mücadeleyi de bu bağlamda yürütmektedir.

6 Uluslararası Spor Federasyonları Uluslararası Spor Federasyonları, işleyişi devam etmekte olan uluslararası spor yapılanmasında, kendi spor dalında düzenlemeler yapma yetkisine sahip en üst kuruluş niteliğindedir. Büyük çoğunluğu kurulmuş olduğu ülke düzenlemelerine uygun şekilde dernek statüsünde meydana gelmiş, özel hukuk hükümlerine tabi yapılardır. Her uluslararası spor federasyonu, düzenleyici kurumu olduğu spor branşına ilişkin olan idari, hukuki ve sportif düzenlemeleri yapma konusunda, altında faaliyet gösteren ulusal federasyonlar, onların da üyesi bulunan spor kulüpleri ve sporcular tarafından yetkilendirilmiştir. Buradaki yetkilendirme, spor yapılanmasına has bir şekilde, oluşan bir piramit düzenindedir. Sporcular kulüp bünyesindeki faaliyetleri veya bireysel yarışma hakları, kulüplerin veya bireysel yarışan sporcuların, sportif yarışmalarda mücadele edebilmelerinin ön şartı olan ulusal federasyonlara bağlı olma zorunluluğu ve son olarak da ulusal federasyonların uluslararası müsabakalarda yarışabilmelerinin öncelikli şartını oluşturan uluslararası spor federasyonlarına kaydolma ve tüm kurallarına uyma zorunluluğu, bu piramit yapılanmasını hukuki anlamda izah etmektedir. Uluslararası Spor Federasyonları yukarıda açıklamış olduğumuz üzere, temsil ettikleri spor dalına ilişkin olarak ilgili spora ilişkin uygulanacak ve tüm ulusal spor federasyonları tarafından bağlayıcı olan oyun kurallarını, kendi düzenlemekte olduğu uluslararası spor organizasyonlarına ilişkin şartları ve tüm spor hukuku prensiplerini belirleme yetkisine sahiptir. Bu yetkilendirme temelinde piramidin en aşağısında bulunan 'sporcu' üzerinden oluşmakta ve sportif mücadelenin içerisinde yer alabilme şartı üzerine konumlanan bir kurallar hiyerarşisinin sonucu olmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken, uluslararası spor federasyonlarının aşağı doğru yapılanması, uzun yıllardır devletlerin oluşturmaya çalıştığı ortak hareket edebilme ve belirlenmiş kurallar bütününün tek bir elden uygulanabilme çabasının en somutlaşmış ve uygulama anlamında en sorunsuz çalışan modellerinden birisi olmasıdır. Sporun kendi dinamikleri içerisinde barınmakta olan bu düzen anlayışı, oyunun kurallarının tespitiyle başlayan ve bu belirlenmiş ve herkes tarafından itirazsız kabul edilen kurallar üzerine kurulan hukuk sistemi sayesinde mükemmele yakın bir işleyişi beraberinde getirmiştir. Bu yapılanmanın hukuki temellerinin spor ile doğru ve evrensel hukuk prensipleri açısından iyi uyumlanmış olması gelinen noktada uluslararası spor federasyonlarının yapılarının ve çalışma şekillerinin uluslarüstü ve ulusal yargı mercileri tarafından da kabul görmelerini sağlamıştır. Uluslararası spor federasyonlarına örnek olarak Uluslararası Atletizm Federasyonu (IAAF), Uluslararası Güreş Federasyonu (FILA), Uluslararası Yüzme Federasyonu (FINA), Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) gösterilebilir. Kendilerine yüklenen bu sorumluluk ve yükümlülükler ışığında uluslararası spor federasyonları dopingle mücadelede de gerekli hassasiyeti ve azmi sergilemektedir. Doğrudan kamu yararı içeren dopingle mücadele kavramı, bu aşamada sportif yapılanmanın yanı sıra kendi içerisinde de ayrı bir uzmanlık ve örgütlenmeyi zorunlu kılmaktadır. Bu sebeple yukarıda yer verilen WADA nın dopingle mücadeleye ilişkin düzenlemeleri uluslararası spor federasyonları açısından da tek bağlayıcı mevzuat niteliğindedir. Buna ilişkin yetkilendirme ise spor yapılanmasına paralellik göstermekte, uluslararası spor federasyonlarının kendi mevzuatlarında WADA yı tek yetkili kurum ve hazırlamış olduğu kuralları da tek geçerli mevzuat olarak kabul

7 etmesine bağlı olarak uygulama anlamında dopingle mücadelede piramidin en üzerine yerleştirmektedir. WADA yı Bu aşamada uluslararası spor federasyonları WADA kurallarına aykırı olmamak kaydıyla kendi dopingle mücadele kurallarını meydana getirmektedir. Burada temel olan hazırlanan dopingle mücadele kurallarının WADA kurallarının neredeyse birebir aynı özellikleri taşımasıdır. Uluslararası Yargısal Kurumlar Spor Tahkim Mahkemesi (CAS) Merkezi İsviçre olan ve dernek statüsünde oluşturulmuş olan CAS, uluslararası anlamda spor yargılamasının en üst yargı mercii olup, aynı zamanda kararlarının nihai olduğu bir kuruluştur. İsviçre kanunlarına göre kurulmuş olması sebebiyle vermiş olduğu kararlar iç hukuk hükümleri doğrultusunda İsviçre Federal Mahkemesinin yargı denetimine açık olmakla birlikte bu denetim verilen kararların kamu düzeni açısından incelenmesiyle sınırlıdır. Adından da anlaşıldığı üzere tahkim olarak faaliyet gösteren bu yargı mercii, bünyesinde spor alanında konularında uzman bir hakem listesiyle faaliyet göstermekte ve bu sayede vermiş olduğu kararlar oldukça ciddi bir hukuki inceleme ve değerlendirmenin sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu sayede CAS tarafından verilen kararların nerdeyse tamamı uluslararası spor kamuoyu tarafından da olumlu yönde kabul görmektedir. Aynı şekilde ileri uzmanlık gerektiren dopingle mücadele konusunda da CAS oldukça hassas bir yargılama süreci işletmektedir. Uluslararası spor kuruluşları, uluslararası spor federasyonları ve ulusal spor federasyonları tarafından verilmiş olan dopingle mücadeleye ilişkin tüm kararlara karşı son derece yargı makamı olarak hukuki süreci tamamlamaktadır. CAS yönetimi ICAS yani Uluslararası Spor Tahkim Konseyince sağlanır. Konsey mali ve idari süreci yönetir ve CAS hakemlerini seçer. Konsey 20 kişiden oluşur ve bu üyeler uluslararası spor kuruluşları, ulusal olimpiyat komiteleri federasyonu, uluslararası olimpiyat komitesi tarafından, sporcu hakları savunucusu bağımsız, hukuk alanında uzman kişiler arasından belirlenir. CAS ın yargısal işlemlerini yürüten CAS (Spor Tahkim Mahkemesi) başlıca 2 daireden oluşur. Bu daireler ise; İlk Derece Tahkim Dairesi: Ticari ilişkilere ilişkin olarak ilk derece mahkemesi kabul edilebilir. Burada daire sporcu, teknik adam veya sportif faaliyetlere bağlı çalışanlar ile spor tüzel kişilikleri arasındaki ihtilaflar ile tüzel kişiliklerin birbirleriyle olan ihtilaflarını karara bağlar. Bu tür ihtilaflar genel olarak, Spor Tahkim Mahkemesi nezdinde yer alan, Spor Tahkim Mahkemesi Konseyi tarafından atanan hakem listesinden tarafların seçeceği birer hakem ve seçilen hakemlerin belirleyeceği baş hakemden oluşan üç kişilik hakem heyetleri tarafından karara bağlanır. İtiraz Tahkim Dairesi: Düzenlenen spor organizasyonlarında meydana gelebilecek olası disiplin ihlalleri sonrası ulusal veya uluslararası spor federasyonları ile Uluslararası Olimpiyat Komitesi ile diğer olimpik hareke ilişkin kurumların disiplin veya ceza kurullarının vermiş olduğu kararlara karşı itiraza bakan dairelere verilen isimdir. İtiraz konusunun ciddi hak kayıplarına sebep olabilme ihtimaline dayalı olarak kısa sürede karar verir.

8 IOC Disiplin Kurulu Uluslararası Olimpiyat Komitesi bünyesinde faaliyet gösteren bu kurul, olimpiyatlarda yarışan sporculara ilişkin olarak ortaya çıkan disiplin ihlallerinin soruşturularak hukuki süreci işleten bir yargı makamıdır. Olimpiyat oyunları sırasında oluşturulan kurul oyunlar süresince faaliyet göstererek başta doping ihlalleri olmak üzere, varsa sporcuların da itirazlarını ve diğer kural ihlallerini inceleyerek karara bağlar. Bu kurulun vermiş olduğu kararlara karşı CAS a başvuruda bulunulabilir. Uluslararası Spor Federasyonların Tahkim Kurulları Uluslararası Spor Federasyonlarının bazılarının bünyesinde yer alan ve disiplin kurullarının vermiş oldukları kararlara karşı itiraz mercii niteliğinde olan kurullardır. Bir uluslararası federasyon disiplin kurulunun vermiş olduğu doping kararına karşı da bu kurullara karşı itirazda bulunulabilir. Bu kurulların vermiş olduğu kararlara karşı da CAS a başvuru hakkı bulunmaktadır. Uluslararası Spor Federasyonları kendi mevzuatlarında bu kurullara başvuru koşullarını belirtmektedirler. FIFA, FIBA bünyesinde yer alan tahkim kurulları buna örnek olarak gösterilebilir. Uluslararası Spor Federasyonları Disiplin Kurulları Neredeyse bütün Uluslararası Spor Federasyonları bünyesinde yer alan ve disiplin süreçlerini yürüten yargı mercileridir. Dopingle mücadele disiplin ihlali olarak kabul edildiğinden buna ilişkin soruşturmalar da disiplin kurulları tarafından yerine getirilmektedir. Bu kurullar bünyesinde bulundukları spor federasyonunun disiplin ve dopingle mücadele mevzuatında yer alan hükümlerin uygulanmasını sağlarlar. Burada bir anlamda farklılık gösteren uluslararası spor federasyonlarının dopingle mücadeleye ilişkin olarak sadece kendi organize ettikleri uluslararası turnuvalardaki ihlallerle sınırlı olmayışlarıdır. Bir uluslararası spor federasyonu şayet bir sporcuda yasaklı madde tespit edilmiş olması hâlinde ulusal spor federasyonlarının süreci işletmelerine bağlı olarak müdahil olmazlar. Burada birbirinden ayırmamız gereken birkaç husus bulunmaktadır. Sporcunun bir uluslararası turnuvada alınan örneğinde, bir yasaklı maddenin tespit edilmesi hâlinde, ulusal spor federasyonunun bu sebeple kendisini yetkili kabul etmemesi durumunda, uluslararası spor federasyonu disiplin sürecini yürütür ve disiplin kurulu tarafından bir karar verilmesini sağlar. Sporcunun bir ulusal turnuvada alınan örneğinde yasaklı madde tespit edilmesi hâlinde uluslararası spor federasyonu ulusal spor federasyonunun izleyeceği yargısal süreci takip eder. Doping ihlalleri, içeriği gereği kamu yararı gözetilen disiplin suçlarından olduğundan tüm spor otoritelerinin konuyu takibi aynı hassasiyet ve standart içerisinde olmaktadır. Bu sebeple şayet ulusal spor federasyonunun ilgili ihlalle ilgili uluslararası mevzuatlara paralellik gösterecek bir süreç işletmemesi hâlinde, artık tüm dünyada uygulanmakta olan ve WADA nın çatı kuruluş olarak belirlediği dopingle mücadele kuralları doğrultusunda yargılamayı devam ettirebilir. Buna en somut örnek, Türkiye Atletizm Federasyonu Disiplin Kurulunun atlet Aslı Çakır ALPTEKİN hakkında biyolojik pasaport sebebiyle herhangi bir dopingle mücadele kural ihlali olmadığı yönünde vermiş olduğu karara, IAAF tarafından CAS nezdinde itiraz edilmesi gösterilebilir.

9 Bir diğer husus ise müsabaka dışı yapılan doping kontrolleridir. Bunu uluslararası spor federasyonu ya da ulusal dopingle mücadele kurumları yapabilmektedir. Böyle bir durum karşısında ortaya dopingle mücadele kural ihlali çıkması hâlinde, aynı şekilde uluslararası spor federasyonu disiplin sürecini işletmek açısından ulusal spor federasyonlarının uygulayacağı hukuki süreci bekleyerek takip eder ve şayet buna ilişkin bir disiplin sürecinin ulusal spor federasyonları tarafından işletilmemesi hâlinde uluslararası spor federasyonları disiplin kurulları vasıtasıyla bu sürece müdahil olurlar. Bu tür disiplin kurullarının üyelerinin hukukçulardan oluşması esastır. Yürütülen soruşturmanın disiplin hukuku açısından önemli bir sonuç doğuracak olması nedeniyle, konusunda uzman kişilerden, ilgili spor dalına ait tüm konulara hakim kişiler arasından seçilmesi yolu izlenmektedir. (TBMM Doping Sorununu Araştırma Komisyonu Raporu ndan alınmıştır.)