COPYRIGHT AYMİR YAYINEVİ

Transkript

1 Book 1.indb 1 29/08/18 15:25

2 Genel Yayın Yönetmeni Savaş DOĞAN Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı Arzu ALAN Yazar Olcay ASLAN İbrahim ŞAT ISBN Redaksiyon Tuğba ÜNLÜER İrem BAYIN Devrim ÇOBAN Merve YAVUZYILMAZ Dizgi Kezban YANIK Grafik-Tasarım Berk DERİŞ 1. Baskı Ankara, 2018 Baskı Birleşik Matbaacılık 5619 Sok. No: 1 Çamdibi/İZMİR Tel: İletişim Adresi Genel Merkez / ANKARA Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: (0312) (0532) (0549) oneri@liderplus.com.tr COPYRIGHT AYMİR YAYINEVİ Yayım Hakkı Bu kitabın her türlü yayım hakkı Aymir Yayın Basım Dağıtım Ltd. Şti. ye aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince kaynak gösterilerek bile olsa alıntı yapılamaz, herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlarda yayımlanamaz. BU KİTAP T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI BANDROLÜ İLE SATILMAKTADIR. Book 1.indb 2 29/08/18 15:25

3 Değerli öğrenciler, LİDER PLUS yayınları olarak değişime, gelişmeye son derece açık bir vizyonla ve özellikle son yıllardaki soru formatındaki değişiklikleri çok iyi okuyabilen bir kadroyla, sizler için birbirinden değerli yayınlar hazırlamaya devam ediyoruz. 8. Sınıf için hazırlanan LİDER PLUS yayınlarımızda, Her testin önüne ilgili konuya ait anahtar bilgiler konarak sizlere, konuya ait bilgileri hızlıca hatırlama olanağı sunulmuştur. Ayrıca QR ÇÖZÜMLERİNİ sadece birer çözüm dosyası olmaktan çıkardık. Lider Plus Yayınları na ait her kitabın kendi web sayfasını oluşturduk. Bu sayfalar sayesinde ilgili derse ya da sınava ait yayınlarımız güncelliğini her an koruyabilecek ve sizlerle aktif iletişimde olabileceğiz. Kitaplarınıza özel hazırlanan web sayfalarından ilgili branşa yönelik sizlere rehberlik hizmeti de sunmaktan memnuniyet duyacağız. Ayrıca kitaplarımızın tamamı yine Akıllı Tahta Uyumlu olarak hazırlanmış olup sınıf içi ders akışında sizlere kolaylık sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Değerli öğrenciler, LİDER PLUS yayınlarıyla hedeflerinize ulaşacağınıza inanıyor; önce sağlıklı ve sonra da başarılı bir yıl geçirmenizi diliyoruz. LİDER PLUS YAYINLARI Bu kitabın web sayfasına ulaşmak için QR Kodu okutunuz Akıllı Tahta Uyumlu Qr Kod Çözümlü Book 1.indb 3 29/08/18 15:25

4 ÜNİTE 1: Yaşam Bilimi Biyoloji Bilimsel Yöntem ve Canlıların Ortak Özelliği Check-up Tekrar Testi ÜNİTE 7: Enerji Dönüşümleri Oksijenli ve Oksijensiz Solunum Fotosentez ve Kemosentez Fotosentez-Kemosentez-Solunum Check-up Tekrar Testi ÜNİTE 2: Canlılar Dünyası Hücre Zarı ve Madde Geçişleri Hücre Organelleri ve Hücre Çeşitleri Sınıflandırma Check-up Tekrar Testi ÜNİTE 3: Ekoloji Ekosistem Ekolojisi-Komünite Ekolojisi Populasyon Ekolojisi-Ekosistem Ekolojisi Ekosistem Ekolojisi Check-up Tekrar Testi ÜNİTE 4: Üreme Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme Mayoz Bölünme ve Eşeyli Üreme Büyüme ve Gelişme Check-up Tekrar Testi ÜNİTE 5: Kalıtım ve Biyoçeşitlilik Kalıtım Check-up Tekrar Testi ÜNİTE 8: Bitki Biyolojisi Bitkisel Yapılar Bitkilerde Taşıma ve Beslenme Bitkilerde Büyüme ve Hareket Bitkilerde Üreme ve Gelişme Bitki Biyolojisi (Karma) Check-up Tekrar Testi ÜNİTE 9: İnsan Fizyolojisi Sinir Sistemi Endokrin Sistemi Duyu Organları Destek ve Hareket Sistemi Sindirim Sistemi Dolaşım Sistemi ve Bağışıklık Solunum Sistemi Boşaltım Sistemi Check-up Tekrar Testi Tarama Testleri ÜNİTE 6: Genetik Bilgi Taşıyan Moleküller DNA ve RNA Molekülleri Check-up Tekrar Testi Cevap Anahtarı _icindekiler_biyo.indd 4 29/08/18 16:41

5 Bilimsel Yöntem ve Canlıların Ortak Özelliği 1 1. Aşağıda bilimsel çalışma yöntemine ait bazı kavramlar verilmiştir. Bilimsel çalışmanın en önemli aşaması hipotezin doğruluğunun araştırılmasıdır. Bu araştırma kontrollü deneylerle yapılır. Bilimsel bir problemin tespitinde izlenecek sıra problemin belirlenmesi deney ve gözlemlerle verilerin toplanması verilerin analizi raporlama şeklindedir. Fizyoloji: Doku ya da organların işleyişini inceler. Histoloji: Doku yapısını inceler. Sitoloji: Hücre yapısını inceler. Morfoloji: Dış görünüşü inceler. Anatomi: İç yapıyı inceler. İnorganik maddelerin organik maddelere dönüşümü sadece ototrof canlılarda gerçekleşir. Kendine özgü organik madde üretimi yani protein sentezi ise tüm canlılarda ortak olarak gerçekleşir. Metabolizma, anabolizma ve katabolizma olarak ikiye ayrılır. Anabolizma, ATP yardımıyla basit moleküllerin birleşerek daha karmaşık moleküllere dönüşmesidir. Katabolizma, kompleks moleküllerin daha basit moleküllere parçalanmasıdır. Kontrollü deneylerde etkisi araştırılan değişkendir. Bir problemin çözümü için önerilen geçici çözüm yoludur. Ölçü aletleri kullanılarak veri toplanmasına dayanan gözlemlerdir. Doğadaki gözlemlenebilen bazı gerçekleri deneyler yolu ile açıklama girişimidir. Buna göre, seçeneklerdeki kavramlardan hangisinin tanımı verilmemiştir? A) Bağımsız değişken B) Nicel gözlem C) Hipotez D) Veri E) Teori 2. İnsanlar, nişastayı monomerlerine kadar hidroliz edebilir. diyen bilim insanı kurmuş olduğu deney düzeneğine aşağıdaki karışımlardan hangisini eklerse hipotezini ispatlamış olur? (Pankreas özsuyu nişastayı maltoz ve dekstrine kadar parçalar.) A) Nişasta + Glikoz ayracı B) Tüm sindirim sıvıları + Nişasta C) Glikoz ayracı + Nişasta + Pankreas özsuyu D) Nişasta + Glikoz ayracı + Tüm vücut sıvıları E) Nişasta ayracı + Tüm vücut sıvıları Kontrollü deneylerde ortam şartlarından sadece bir tanesi değiştirilir. Deneyde etkisi araştırılan değişkene bağımsız değişken denir. Bağımsız değişkene bağlı olarak değişene ise bağımlı değişken denir. Prokaryot hücrelerin zarla çevrili çekirdek yapısı ve zarlı organelleri bulunmaz. 3. Aşağıda verilen biyolojinin alt bilim dallarından hangisi karşısında verilen incelemeyi yapamaz? Alt Bilim Dalı İnceleme Alanı A) Sitoloji Hücre yapısı B) Anatomi Dış görünüş C) Fizyoloji Organların çalışma mekanizması D) Taksonomi Akrabalık ilişkisi E) Histoloji Doku yapısı 1 Book 1.indb 1 29/08/18 15:25

6 1 Bilimsel Yöntem ve Canlıların Ortak Özelliği 4. Aşağıda bir bilim insanının sıtma hastalığı ile ilgili çalışmalarında bilimsel yöntemin üç aşamasını gerçekleştirdiğini gösteren durumlar verilmiştir. I. Sıtmanın nedeni bataklık bölgeleridir. II. Eğer sıtmanın nedeni bataklık bölgeleri ise tüm bu bölgelerde sıtmaya rastlanır. III. Sıtma, bataklık bölgelerinde ve dişi anofel cinsi sivrisineğin bulunduğu bölgelerde ortaya çıkmıştır. Buna göre, bu bilim adamının yaptığı işler aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak adlandırılmıştır? 6. Prokaryot hücre yapısına sahip bir canlı için; I. Hücreler arası organizasyon görülür. II. Hücre çeperleri vardır. III. DNA ve RNA yı birlikte bulundurabilirler. IV. Haploit kromozomludurlar. verilenlerden hangileri kesinlikle doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) III ve IV E) I, II ve III I II III A) Problemin Tahmin Veri belirlenmesi yapma toplama B) Hipotezi Veri Tahmin kurma toplama yapma C) Veri Hipotezi Problemi toplama kurma belirleme D) Problemin Hipotezi Tahmin belirlenmesi kurma yapma E) Hipotezi Tahmin Veri kurma yapma toplama 7. Solunum katsayısı, üretilen CO 2 nin tüketilen O 2 ye oranıdır. Oksijenli solunum reaksiyonlarında glikoz kullanılırsa solunum katsayısı bire eşit, yağ kullanılırsa birden küçük, protein kullanılırsa birden büyük çıkar. Buna göre, aşağıdaki düzeneklerin hangisinde renkli sıvının hareket etmemesi beklenir? A) B) 5. Beyaz ışık Kırmızı ışık Beyaz ışık I Toprak + Su 30 C II Toprak + Su 30 C III Toprak + Su 0 C Farklı ortam koşullarında özdeş bitkilerle hazırlanan yukarıdaki deney düzeneği ile ilgili; Aydınlıktan karanlığa alınmış yeşil bitki C) N 2 gazı D) Kireç suyu Nişasta depolamış tohumlar. I. I numaralı düzenek kontrol grubu ise II ve III numaralı düzenekler deney grubudur. II. II numaralı düzenekte ışık renginin fotosentez hızına etkisi araştırılmaktadır. III. III numaralı düzenekte bağımlı değişken sıcaklık, bağımsız değişken ise sıcaklığın fotosentez hızına etkisidir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III Fare Protein Yeşil çözeltisi bitki E) Yağ çözeltisi Bira mayası + şeker çözeltisi Arı 2 Book 1.indb 2 29/08/18 15:25

7 Bilimsel Yöntem ve Canlıların Ortak Özelliği 1 8. Bazal metabolizma ile ilgili; I. Tam dinlenme halinde birim zamanda tüketilen oksijen miktarına bakılarak ölçülebilir. II. Kural olarak hareketli canlıların bazal metabolizmaları hızlıdır. III. Kullanılan besinlerin kalori değeri ile doğru orantılı olarak artış gösterir. IV. Genellikle yaşlıların gençlere göre, dişilerin erkeklere göre bazal metabolizmaları daha yavaştır. verilenlerden hangileri doğrudur? 11. Memeli bir hayvanın tüm canlı hücrelerinde; I. Metabolik reaksiyonlarda aktivasyon enerjisinin düşürülmesi II. Kalıtım bilgisine uygun protein sentezlemesi III. Bulunduğu ortamla madde alış-verişinde bulunması IV. Monomer besin maddesini inorganik bileşenlerine kadar parçalama ifadelerinden hangileri ortak gerçekleşir? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 9. D) III ve IV E) I, II ve IV Birey sayısı 12. Molekül (I) Organel (II) Hücre (III) K L M N Tür ( : ph 8 : ph 6) Yukarıda tatlı suda yaşayan K, L, M ve N türlerine ait ortam ph ın 8 den 6 ya doğru azalması sonucu değişen birey sayıları verilmiştir. Buna göre; I. ph değişimine duyarlılığı en fazla olan tür L dir. II. M türü hem asidik hem de bazik ortamda yaşayabilir. III. Ortamın asitliğinin artışına K türü, N türüne göre daha dayanıklılık gösterir. Doku (IV) Organ (V) Sistem (VI) Yukarıda canlılara ait organizasyon basamakları numaralandırılarak verilmiştir. Bu organizasyon basamaklarından hangileri prokaryot hücre tipine sahip canlılarda görülmez? A) Yalnız III B) II ve III C) I, II ve III D) IV, V ve VI E) III, IV, V ve VI IV. K türü sadece bazik ortamda yaşar. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yalnız III B) I ve II C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 10. I. C 6 H 12 O 6 2ATP + 2CO 2 + 2C 2 H 5 OH II. n.aminoasit Polipeptit + (n 1) H 2 O III. 2Yağ asidi + Gliserin + Fosforik asit Fosfolipid + 3H 2 O IV. Nişasta + (n 1)H 2 O (n) glikoz Yukarıda verilen tepkimelerden hangileri tüm canlılarda ortak olarak gerçekleşir? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) I, III ve IV E) II, III ve IV 13. I. Metabolik faaliyetleri için gerekli olan inorganik molekülleri dışarıdan hazır olarak alma II. DNA ve RNA molekülünü birlikte bulundurma III. Hasar gören dokularını mitoz bölünme ile onarma IV. Hücresel solunuma ait glikoliz evresi ile ilgili enzim sentezleme Yukarıda verilen olaylardan hangileri tüm canlılar için ortaktır? A) Yalnız II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 3 Book 1.indb 3 29/08/18 15:25

8 1 Bilimsel Yöntem ve Canlıların Ortak Özelliği 14. Birey sayısı K M L 17. Ototrof olarak beslenen tüm canlılarda; I. H 2 O kullanımı II. İnorganik madde oksidasyonu III. Substrat düzeyinde fosforilasyon IV. İnorganik maddelerden organik madde sentezi olaylarından hangileri ortak olarak gerçekleşir? Sıcaklık ( C) Yukarıdaki grafik K, L ve M canlılarının sıcaklığa bağlı birey sayısını göstermektedir. Grafiğe göre; I. Sıcaklığa toleransı en fazla olan M türüdür. II. Her üç türünde yaşadığı ortak bir sıcaklık aralığı yoktur. III. L canlısı oda sıcaklığının üstünde yaşayabilir. IV. 10 C-15 C arasındaki birey sayıları arasındaki ilişki K > L > M şeklindedir. verilenlerden hangileri çıkarılabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV Canlı türleri X Y Z K %15 %41 %87 L %75 %53 %73 M %12 %9 %13 A) I ve III B) II ve III C) III ve IV D) I, III ve IV E) II, III ve IV 18. I. 3Yağ asidi + Gliserol Trigliserit + 3H 2 O II. C 6 H 12 O 6 + 6O 2 6CO 2 + 6H 2 O III. Protein + (n 1)H 2 O n (aminoasit) IV. Glikoz + Fruktoz Sükroz + H 2 O Yukarıda verilen tepkimelerden hangileri anabolizma (X), hangileri katabolizma (Y) olaylarına örnek verilebilir? X Y A) I ve II III ve IV B) II ve III I ve IV C) I ve IV II ve III D) II ve IV I ve III E) I ve III II ve IV Yukarıdaki tabloda X, Y, Z, K, L ve M canlı türlerinin kan-serum birleşimine bağlı olarak ortaya çıkan çökelme miktarları gösterilmiştir. Çökelme miktarının fazla olması canlıların ortak proteinlerinin az olduğunu gösterdiğine göre, seçeneklerde verilmiş olan canlı çiftlerinden hangileri diğerlerine göre daha yakın akrabadır? A) K X B) L Z C) M Y 19. Ortamdaki CO 2 miktarı I Glikoz ATP miktarı II Enzim sentezi D) K Z E) L X Aminoasit Tüketilen O 2 miktarı 16. Bitki hücrelerinde özümleme ve yadımlama olayları sonucu meydana gelen moleküllerden hangisi seçeneklerde doğru olarak verilmiştir? Özümleme Yadımlama A) Aminoasit Selüloz B) CO 2 O 2 C) Nişasta Glikoz D) Nişasta Protein E) Glikojen Glikoz III Protein IV ATP miktarı Yukarıda verilen grafiklerden hangileri tüm canlılar için ortaktır? A) Yalnız III B) II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 4 Book 1.indb 4 29/08/18 15:25

9 2 1. Canlıların vücudunda bulunan çeşitli inorganik maddelerle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? İnorganik maddeler ile vitaminlerin ortak özelliklerinden biri hücre zarından geçebilmeleridir. Yapısında protein bulunduran yapılar antijen özellik gösterir. Yağ çeşitleri içinden streoitler hormonların yapısına katıldığı için düzenleyicidir. Böceğin dış iskeletinde, mantarların hücre çeperinde bulunan kitin, azotlu bir polisakkarittir. Proteinler DNA üzerinden genlere göre sentezlenen özel moleküllerdir. Tüm canlılarda fosforilasyon ve defosforilasyon olayları ortaktır. Bir lipit çeşidi olan fosfolipitler hücre zarında çift sıra halinde bulunur. Suyu seven (hidrofil) kısmında gliserol, suyu sevmeyen (hidrofob) kısmında ise yağ asitleri bulunur. Proteinlerin monomerleri olan aminoasitler ribozomda değil mitokondride ya da kloroplastlarda sentezlenirler. A) Metabolik faaliyetlerde düzenleyici olarak görev yapabilirler. B) Canlılar tarafından sentezlenemezler. C) Hücre zarından doğrudan geçerek hücresel solunumda kullanılabilir. D) Bazı enzimlerin kofaktörü olarak görev alabilirler. E) Doku onarımında görev alabilirler. 2. Karbonhidrat, yağ ve protein molekülleriyle ilgili; I. Yapısında azot bulundurma II. Hormonların yapısında bulunma III. DNA şifresine uygun olarak üretilme IV. Antijen özellik gösterme özelliklerinden hangileri yalnızca proteinler için doğrudur? A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) II, III ve IV Hücre zarında bulunabilen ve hayvan hücrelerine özel yağ çeşidi, kolesteroldür. Kolesterol hücre zarından geçebilir. Dehidrasyon sentezi sırasında girenlerin bir eksiği kadar su açığa çıkar. Bu olay sırasında ATP harcanır. Polisakkaritlerden kitin ve selüloz suda çözünmezken glikojen ve nişasta kısmen çözünür. ADP molekülüne bir fosfat grubunun bağlanması enerji gerektiren endergonik bir olaydır. Hidrolizi ise enerji açığa çıkaran ekzergonik bir olaydır. 3. Nitrat tuzu miktarı Topraktaki nitrat tuzu miktarının grafikteki gibi değiştiği ortamda yaşayan bir bitkide; I. Vitamin II. Adenin bazı III. Aminoasit IV. Gliserol moleküllerinden hangilerinin sentezinde aksama görülebilir? A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) I, II ve III 5 Book 1.indb 5 29/08/18 15:25

10 2 4. Vitaminlere ait aşağıda verilen özelliklerden hangisi tüm vitaminler için ortak bir özelliktir? 7. Enerji + ADP + Pi 1 ATP + H 2 O 2 A) İdrarla atılabilme B) Hücre zarının fosfolipit tabakasından geçebilme C) Kalın bağırsaktan emilme D) Enerji kaynağı olarak kullanılmama E) Bağırsak florası tarafından sentezlenme 5. Bir kovalent bağ olan glikozit bağı; I. RNA molekülü II. Bakteri hücre duvarı III. Böceğin dış iskeleti IV. ATP molekülü verilenlerden hangilerinin yapısında bulunur? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV ATP nin hidrolizi ve sentezini gösteren yukarıdaki tepkime ile ilgili; I. 1 numaralı tepkime ekzergoniktir. II. 1 ve 2 numaralı tepkimeler sırasında enzim kullanılır. III. 1 numaralı tepkime sırasında ADP molekülüne fosfor atomu bağlanır. IV. 2 numaralı tepkime defosforilasyon olarak adlandırılır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) II ve IV D) III ve IV E) II, III ve IV 6. Glikoz Protein Nötral yağ Aminoasit Su Sindirim enzimleri Yandaki deney tüpüne glikoz, protein, nötral yağ, aminoasit ve su içeren çözelti ile glikozit, ester ve peptit bağlarını koparan enzimler konulmuştur. 8. Bir hücrede üretilen X ve Y polipeptitlerinin aminoasit dizilimleri aşağıda verilmiştir. X polipeptidin aminoasit dizilimi Y polipeptidin aminoasit dizilimi Buna göre, deney tüpünde bulunan; I. Glikoz II. Protein III. Nötral yağ IV. Aminoasit V. Su moleküllerinden hangilerinin miktarında bir değişiklik olması beklenmez? A) Yalnız I B) I ve III C) I ve IV D) IV ve V E) I, II, IV ve V Buna göre, X ve Y polipeptitlerinin birbirinden farklı olmasını; I. Peptit bağı sayısı II. Polipeptitlerin üretiminde kullanılan nükleotit çeşidi sayısı III. Aminoasitlerin çeşitleri IV. Aminoasitlerin dizilişleri verilenlerden hangileri sağlar? A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III D) II ve IV E) I, II ve IV 6 Book 1.indb 6 29/08/18 15:25

11 2 9. X + Y Z + H 2 O K + L + M T + 2H 2 O Yukarıdaki tepkimede X ve Y monosakkarit T ise tripeptit molekülüdür. Buna göre; I. Z ve T moleküllerinin oluşumu sırasında ortam ph ı artış gösterir. II. X molekülünün yapısında glikozit, K molekülünün yapısında peptit bağı bulunur. III. X ve Y moleküllerinin toplam molekül ağırlığı, Z molekülünden daha fazladır. IV. T molekülünün sentezi ribozom organelinde gerçekleşir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) II, III ve IV 10. Canlı organizmalarda bulunabilen; I. RNA II. Antikor III. Kromozom IV. DNA moleküllerinden hangilerinin yapısında peptit bağı bulunur? 12. Canlıların depo şekeri olarak görev alan glikojen ve nişasta moleküllerinin birbirlerinden farklı olmasını; I. Karbon, hidrojen ve oksijen moleküllerinin birbirlerine oranları II. Yapısal birimlerin bağlanma düzenleri III. Yapısal birimlerin çeşitleri özelliklerinden hangileri sağlar? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III 13. Sağlıklı memeli bir dişinin süt bezi hücrelerinde; I. Aminoasit NH 3 II. Glikoz Galaktoz III. Protein Aminoasit IV. Riboz ATP dönüşümlerinin hangileri gerçekleşebilir? A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 14. Yirmi molekül glikozun dehidrasyon tepkimeleri ile birleşerek oluşturduğu polisakkaritin molekül formülü aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiştir? A) Yalnız I B) II ve III C) I ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV A) C 120 H 240 O 120 B) C 120 H 202 O 101 C) C 60 H 120 O 60 D) C 120 H 221 O 101 E) C 120 H 220 O İnsan vücudu için önemli lipitlerden birisi olan steroitlerle ilgili; I. D vitaminin yapısında bulunur. II. Sinir hücrelerinde yalıtıcı olarak görev alır. III. Hücre zarında bulunup bazı maddelerin geçişini kolaylaştırır. IV. Düzenleyici bir rol üstlenebilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 15. Yağ çeşitlerinden birisi olan steroitlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru değildir? A) Monomerleri yağ asiti ve gliseroldür. B) Bir steroit olan kolesterol hücre zarından geçebilir. C) Enerji kaynağı olarak kullanılmazlar. D) Hücre zarının yapısında bulunarak dayanıklılığını artırırlar. E) Östrojen, testosteron gibi hormonlar steroit yapılıdır. 7 Book 1.indb 7 29/08/18 15:25

12 2 16. Aşağıdaki tabloda X, Y, Z ve T harfleri ile sembolize edilmiş organik besinlerin bazı özellikleri gösterilmiştir. 18. Bitkisel bir hücrede gerçekleşen anabolik bir olaya bağlı organik madde miktarında meydana gelen değişimler aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Besin Suda çözünme Hayvan hücrelerinde bulunma Enerji kaynağı olarak kullanılma X + + Y Z + T + Buna göre; Bu grafiğe göre; Madde miktarı X Y Z I. X, organik maddesi hücre zarında bulunabilir. II. Y, tüm canlılar tarafından enerji eldesinde kullanılır. III. Z, yönetici moleküllerin yapısına katılan deoksiriboz olabilir. IV. T, bazı canlıların sindirim kanalında sindirilen bir polisakkarit olabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) II ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV I. X maddesi glikoz ise Y, su Z ise karbondioksittir. II. Tepkime sırasında glikozit bağı oluşmuştur. III. Tepkime bir hidroliz reaksiyonuna aittir. IV. Y, fruktoz, Z glikoz ise X maddesi sükrozdur. yargılarından hangileri doğru olabilir? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve IV E) I, II ve IV 19. I. ADP molekülüne bir fosfat grubunun bağlanması II. Basit organik molekülün yapısından hidrojenlerin ayrılması III. Basit organik molekülün kompleks organik moleküle dönüşmesi IV. Basit organik molekülün etil alkole dönüşmesi Yukarıda verilen reaksiyonların gerçekleştiği olaylardan hangileri endergoniktir? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV E) I, II ve III 17. Vücudumuzun temel ihtiyacı olan su molekülü ile ilgili olarak; I. Metabolik artıkların seyreltilmesinde görev alır. II. Terleme yolu ile atılarak vücut sıcaklığını düzenler. III. Özısısının düşük olması nedeniyle hava sıcaklığını kararlı hale getirir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 20. Protein sentezi mekanizmasında bozukluk yaşayan bir bireyde; I. Solunum sistemi II. Bağışıklık sistemi III. Dolaşım sistemi faaliyetlerinden hangilerinde aksama olması beklenir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 8 Book 1.indb 8 29/08/18 15:25

13 3 Glikoz, fruktoz ve galaktoz molekülleri birbirlerinin izomeridir. Birbirlerinden farklı olmalarının nedeni açık formüllerinin farklı olmasıdır. Doymamış yağ asitleri laboratuvar koşullarında hidrojence doyurulursa margarinler oluşur. Beş karbonlu şekerler enerji kaynağı olarak kullanılmazlar. Aminoasitlerin çeşitlenmelerini sağlayan grup radikal grubudur. Proteinlerin çeşitlenmelerini ise, aminoasitlerin çeşidi aminoasitlerin sayısı aminoasitlerin dizilişi sağlar. Arkeabakteriler, bakteriler, mantarlar ve hayvanlar glikojen depolar. 1. Glikoz ve sükroz içeren bir kültür ortamındaki bakterilerin çoğalma eğrisi aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Bakteri sayısı t 0 t 1 t 2 t 3 Glikoz yıkımı Sükroz yıkımı Buna göre, bu bakterilerle ilgili; I. Çoğalmaları için gerekli enerjiyi öncelikle glikozdan sağlarlar. II. t 1 -t 2 aralığındaki durumun nedeni bakterilerin sükroz ile ilk defa karşılaşmasıdır. III. Sükroz yıkımı için gerekli enzimleri hazır bulundururlar. yargılarından hangileri doğru olabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III İnsanlar gerektiğinde glikoz dışı kaynaklardan glikoz sentezi yapabilirler, bu olaya glikogenezis denir. Vitaminler suda çözünen ve yağda çözünen olmak üzere iki grupta toplanır. Bunlardan yağda çözünenler depolanırken, suda çözünenler depolanamayıp fazlası idrarla atılır. Bitki hücrelerinde sentezlenen disakkaritler maltoz ve sükrozken hayvan hücrelerinde sentezlenen disakkarit laktozdur. Vitaminler hücrenin yapısına katılmayan düzenleyici moleküllerdir. Bakteriler, mantarlar ve bitkiler vitamin sentezi yapabilirler. NAD, FAD, NADP ve vitamin, koenzim olarak çalışan moleküllerdir. 2. Karbonhidratlar içerdiği şeker sayısına göre monosakkarit, disakkarit ve polisakkarit olmak üzere üçe ayrılır. Ayrıca monosakkaritler de karbon sayılarına göre pentoz, hekzoz gibi farklı isimler almaktadır. Buna göre, monosakkaritlerle ilgili; I. Hidroliz edildiğinde CO 2 ve H 2 O gibi moleküller oluşabilir. II. Hekzoz adı verilen grupları, pentozlara göre hücre zarından daha kolay geçer. III. Hücre içinde lizozom organeli tarafından parçalanırlar. IV. Farklı moleküllerin oluşumunda kullanılabilirler. verilenlerden hangileri doğrudur? A) Yalnız IV B) I ve II C) I ve III D) III ve IV E) I, III ve IV 9 Book 1.indb 9 29/08/18 15:25

14 3 3. Fosfolipitler ve steroitlerle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi ortaktır? A) İki yağ asiti ve bir gliserolden oluşurlar. B) Düzenleyicidirler. C) Hücre zarında bulunabilirler. D) Hormonların yapısına katılabilirler. E) Bazı vitaminlerin yapısında bulunurlar. 7. Bitki hücrelerinde sentezlenen dissakkaritlerle ilgili; I. Hidroliz olduklarında yalnızca glikoz molekülü oluşur. II. Sentezlenmeleri sırasında monomerleri arasında glikozit bağı kurulur. III. İzomer moleküllerdir. IV. Hidrolizleri sırasında eşit sayıda ATP harcanır. yargılarından hangileri doğrudur? 4. Proteinlerin monomerleriyle ilgili olarak; I. Amfoter özellik gösterirler. II. Aralarında bulunan peptit bağları karbon atomu ile azot arasında kurulur. III. Ribozom organelinde sentezlenirler. IV. Karboksil ve amino adı verilen grupları tüm aminoasitlerde ortaktır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 5. K vitamini eksikliğine; I. Bağırsak florasının bozulması II. İdrarla fazla miktarda atılması III. Yeterli yağ emiliminin olmaması IV. Aşırı antibiyotik kullanımı verilenlerden hangileri neden olabilir? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve III E) II, III ve IV 8. Aşağıda dört farklı minerale ait bazı görevler verilmiştir. Buna göre; I. Demir eksikliğinde hücrenin enerji üretiminde aksamalar görülür. II. Klor eksikliğinde hücrenin su tutma kapasitesinde azalma ortaya çıkar. III. Kalsiyum kasların kasılıp gevşemesinde görev alır. IV. Fosfor kanın pıhtılaşmasında görev alır. verilenlerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV A) Yalnız III B) I ve II C) II ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 6. Glikojen depolayabilen çok hücreli bir canlıda, I. glikozun pirüvata dönüşmesi, II. yağ sentezleme, III. glikozun etil alkole kadar parçalanması, IV. DNA dan RNA sentezinin çekirdekte gerçekleşmesi olaylarından hangileri kesinlikle gerçekleşir? A) I ve IV B) I, II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 9. İki doğrusal protein molekülünün özdeş yapıda olduğunu; I. Proteinleri sentezleyen mrna larındaki kodon çeşitlerinin aynı olması II. Eşit sayıda aminoasitten oluşması III. Aynı aminoasit sırasına sahip olması IV. Aynı görevleri üstlenmesi özelliklerinden hangileri tek başına kanıtlar? A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve IV D) I ve III E) I, II ve III 10 Book 1.indb 10 29/08/18 15:25

15 3 10. Bir bitki hücresinde depo edilmiş nişasta molekülünden enerji elde edilme sürecinde nişasta, glikoz ve CO 2 miktarlarını gösteren grafik seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? : Nişasta : Glikoz : CO Miktar X Y Z A) B) Yukarıda açlık anında enerji kaynağı olarak kullanılan besinlerin birim miktarlarının zamana bağlı değişimi grafikte gösterilmiştir. C) D) E) Bu besin molekülleri ile ilgili; I. X besin maddesinin kandaki artışı ya da azalışı beyin hücrelerinde hasarlara neden olabilir. II. Y molekülünün yapıtaşları fenol kırmızısını sarı renge çevirir. III. Z besin maddesinin yapısında ester bağı bulunur. IV. Her üç besin molekülünde solunum reaksiyonuna katılırsa CO 2, H 2 O ve NH 3 açığa çıkar. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV 11. Polisakkarit çeşitleriyle ilgili; I. Tüm çeşitlerinin yapısında glikozit bağı bulunur. II. Sentezlenmeleri sırasında eşit sayıda su oluşur. III. Bazı çeşitleri düzenleyici olarak görev alır. IV. Hem bitkisel hem de hayvansal organizmalar tarafından sentezlenirler. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve IV C) III ve IV D) I, II ve III E) I, III ve IV 13. I. Maltoz II. Glikojen III. Laktoz IV. Protein V. Yağ Yukarıda verilen besin moleküllerinden hangileri sağlıklı erkek bir memelinin hem sindirim kanalında hem de hücrelerinde ortak olarak bulunabilir? A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, IV ve V 14. D vitamini ve kalsiyum minerali için; I. Hücre zarının fosfolipit tabakasından geçebilme II. Kemiklerin yapısına katılma III. Eksikliğinde osteomalazi, raşitizm gibi hastalıkların ortaya çıkması IV. Ototroflar tarafından sentezlenebilme V. Depolanabilme ifadelerinden hangileri ortaktır? A) I ve II B) III ve V C) I, III ve V D) III, IV ve V E) I, II, IV ve V 11 Book 1.indb 11 29/08/18 15:25

16 3 15. Proteinlerin özellikleri ile ilgili aşağıda verilen yargılardan hangisi doğrudur? 16. A) Canlılar dışarıdan hazır olarak aldıkları proteinleri kendi yapılarına katarlar. B) İnsanlarda beslenme yolu ile fazla alındığında karaciğerde depolanırlar. C) DNA üzerindeki bir çeşit gen bölgesinden yalnızca bir çeşit protein elde edilir. D) Hidroliz edildiklerinde ortamın ph ı artar. E) Birim miktarının kullanımı ile açığa çıkan enerji aynı miktardaki karbonhidratın verdiği enerjiden daha azdır. 10 molekül maltoz 12 molekül sükroz 20 aminoasitten oluşan polipeptit 18. I. Karbon atomları arasında çift bağ bulundurma II. Daha kararlı yapıya sahip olma III. Oda sıcaklığında katı halde bulunma IV. Bitkisel kökenli olma Yukarıda verilen doymuş ve doymamış yağ asitlerine ait özelliklerin eşleştirilmesi seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Doymuş Doymamış yağ asitleri yağ asitleri A) I ve III II ve IV B) I ve II III ve IV C) III ve IV I ve II D) II ve III I ve IV E) II ve IV I ve III Yukarıdaki deney tüplerine uygun hidroliz enzimleri konulup uygun şartlarda yeterli süre bekletilmiştir. Buna göre, tüplerdeki hidroliz reaksiyonlarının tamamlanması için gerekli olan toplam su molekülü sayısı kaçtır? A) 33 B) 40 C) 41 D) 42 E) Hidroliz enzimleri + Fenol kırmızısı X molekülü Yanda uygun koşullarda hazırlanan deney düzeneğinde kompleks yapılı X molekülünü monomerlerine kadar parçalayan enzimler ekleniyor. Belirli bir süre sonra tüpte sarı rengin oluştuğu gözleniyor. 17. Aşağıda bazı vitaminlere ait özellikler verilmiştir. I. Vücuttaki bakteriler tarafından sentezlenmesi II. Enzimlerin koenzimi olarak kullanılması III. İdrarla atılabilmesi IV. İhtiyaç olan vitaminin doğrudan ya da provitamin olarak alınması Buna göre seçeneklerde verilen eşleştirmelerden hangisi doğrudur? Suda eriyen Yağda eriyen A) Yalnız I Yalnız II B) I ve II Yalnız III C) Yalnız III II, III ve IV D) I, II ve III I, II ve IV E) I, II ve IV II, III ve IV Buna göre, tüpte gerçekleşen reaksiyonlarla ilgili; ph Yağ I Su miktarı II Derişim miktarı III grafiklerinden hangileri çizilebilir? (Fenol kırmızısı asidik ortamda sarı renk oluşturur.) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 12 Book 1.indb 12 29/08/18 15:25

17 Tepkimeyi başlatır Tüm enzimlerin yapısında proteinden oluşan apoenzim bulunur. Aminoasit molekülleri birbirlerine amino ve karboksil grupları ile bağlanırlar. Kapalı bir deney ortamına dışarıdan ekleme ve çıkarma yapılamaz. Tüm canlılar hücre zarlarındaki reseptör olarak işlev yapan glikoprotein moleküllerini sentezlerler. Sindirim enzimleri substratlarının sonuna -az eki getirilerek isimlendirilir. Enzimler bir tepkimeye girip değişmeden çıkan ve tepkimenin hızlanmasını sağlayan katalizör maddelerdir. Sindirim enzimleri tersinir çalışmazken, solunum enzimlerinin bazıları tersinir çalışabilir. Sentez tepkimelerinde görevli enzimler yalnızca hücre içinde iş yapar. Canlılarda protein benzerliği ne kadar fazla ise akrabalık derecesi de o oranda fazladır. Enzimler hücre içinde sentezlenip hücre içinde ve hücre dışında çalışabilen moleküllerdir. Apoenzim, koenzim ve kofaktör tekrar tekrar kullanılabilme özelliğine sahiptir. Enzimlerin genel olarak yardımcı kısımlarına kofaktör denir. Enzimler birim zamanda oluşan ürün miktarını artıran moleküllerdir. Karaciğer hücrelerinde üretilen katalaz enzimi zehirli bir madde olan hidrojen peroksiti zehirsiz bir madde olan su ve oksijene çevirir. 5 Substrat Genlere göre 4 Etki ettiği maddeler Sentezlenir Enzim Kofaktör 3 Substratı tanıyan kısmıdır. Yardımcı kısmıdır 2 Apoenzim Enzimlerle ilgili çizilen yukarıdaki kavram haritasında numaralandırılmış kutucuklardan hangisi yanlıştır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 2. Bir hücrenin zar yapısında bulunan glikoprotein moleküllerinin sentezlenebilmesi için aşağıdakilerden hangisi zorunlu değildir? A) Enzim sisteminin bulunması B) DNA ve RNA ya sahip olması C) Ribozom organeline sahip olması D) Glikoz ve aminoasit sentezleyecek enzimlere sahip olması E) Glikoz ve protein moleküllerini birleştirebilecek enzimlere sahip olması 3. Bir hücrede biyokimyasal bir tepkimede görevli holoenzimin sentezi sırasında; I. NAD II. Mineral III. Aminoasit IV. ATP verilen moleküllerden hangilerinin miktarında azalma görülebilir? A) Yalnız III B) I ve II C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 13 Book 1.indb 13 29/08/18 15:25

18 4 4. Reaksiyon hızı 6. Gen 4 Gen 1 Gen 3 Gen 2 E 3 K E 4 L E 1 E 2 X Y W E 7 Gen 7 0 t 1 t 2 t 3 E 5 M E 6 P Yukarıdaki grafik kapalı bir deney tüpünde gerçekleşen enzimatik bir reaksiyonun hızının zamana bağlı değişimini göstermektedir. Buna göre; I. t 2 anından sonra reaksiyon hızının azalma nedeni ortama inhibitör eklenmesi olabilir. II. 0-t 1 zaman aralığında ortamda yeteri kadar enzim ve substrat vardır. III. t 1 -t 2 zaman aralığında reaksiyon hızının sabit kalma nedeni enzimin yetersiz kalması olabilir. IV. t 2 -t 3 zaman aralığındaki değişime tüpün soğutulması neden olabilir. verilenlerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV Gen 5 Gen 6 Yukarıda bir hayvan hücresinde gerçekleşen reaksiyonlar dizisi verilmiştir. Buna göre; I. Gen 3 mutasyona uğrarsa K maddesi oluşmaz. II. Bir çeşit substrat farklı enzimlerle aynı ürüne dönüşebilir. III. Farklı substratlardan farklı enzimlerle aynı ürünler oluşabilir. IV. Gen 7 mutasyona uğrarsa L maddesi sentezlenemez. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) II, III ve IV 5. Amilaz Tripeptidaz Lipaz 7. X I Nişasta II Tripeptit III Trigliserit Tüm koşulların uygun olduğu yukarıdaki deney düzeneğinde tüplere içlerindeki organik maddeleri parçalayacak bazı enzimler eklenmiştir. Belirli bir süre beklendikten sonra I. tüpe benedict, II. ve III. tüplere fenol kırmızısı konulmuştur. Buna göre, numaralı tüplerden hangilerinde renk değişimi görülmesi beklenir? (Benedict, glikoz ile kiremit kırmızısı renk verir, fenol kırmızısı, asidik ortamda sarıya dönüşür.) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III K L Y Yukarıda tüm koşulların uygun olduğu bir deney ortamında gerçekleşen biyokimyasal bir olay şematize edilmiştir. Yukarıda verilen şekle göre, I. Deney ortamında hayvansal bir özüt bulunmaktadır. II. 1 ve 2 numaralı olayların gerçekleşebilmesi için ATP harcanır. III. L ve K moleküllerinin monomerleri aynıdır. IV. L enzimi tersinir çalışır. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız IV B) I ve II C) I ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV L 14 Book 1.indb 14 29/08/18 15:25

19 4 8. Sükroz + H 2 O Laktoz + H 2 O Sükraz Laktaz Glikoz + Fruktoz Karbonikanhidraz CO 2 + H 2 O H 2 CO Karbonikanhidraz 3 Glikoz + Galaktoz Yukarıda verilen enzimatik tepkimelerle ilgili olarak; I. Bir enzim çeşidi farklı substratlarla çalışabilir. II. Tüm enzimatik tepkimelerde su harcanır. III. Enzimler tersinir çalışabilir. IV. Farklı enzimler aynı ürünün oluşmasını sağlayabilir. verilen ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız III B) I ve IV C) II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV 9. Enzimler aracılığı ile gerçekleşen bir reaksiyonun hız-zaman grafiği aşağıda gösterilmiştir. Reaksiyon hızı 11. Amilaz enzimi %10 luk glikoz çözeltisi Nişasta molekülü Yandaki gibi uygun koşullarda hazırlanmış deney düzeneğinde, tüp içerisinde %10 luk glikoz çözeltisi ve nişasta molekülü bulunmaktadır. Belirli bir süre sonra tüpe amilaz enzimi ilave edilip sıcaklık 0 C den itibaren kademeli olarak artırılmaya başlanmıştır. Buna göre, sıcaklığa bağlı olarak glikoz miktarındaki değişimi gösteren grafik aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiştir? A) Glikoz miktarı B) Glikoz miktarı Sıcaklık ( C) C) Glikoz miktarı D) Sıcaklık ( C) E) Glikoz miktarı Glikoz miktarı Sıcaklık ( C) Sıcaklık ( C) 0 t 1 Buna göre, t 1 anındaki değişime; I. Aktivasyon enerjisinin karşılanamaması II. Ortama eklenen inhibitör miktarının zamanla artırılması III. Ortamdaki suyun %15 in altına inmesi IV. Sıcaklığın hızlı bir şekilde optimum değerin üzerine çıkması durumlarından hangilerine neden olur? A) Yalnız I B) I ve III C) III ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV 10. I. Kofaktör ile aktifleşme II. Yalnızca hücre içinde sentezlenme III. Substratları aktifleştirebilme IV. Hücre dışında etkinlik gösterebilme Yukarıda verilenlerden hangileri tüm enzimler için ortaktır? A) Yalnız II B) II ve III C) II ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV Sıcaklık ( C) 12. Bir miktar trigliserit molekülü bir tüp içinde pankreas özsuyu ve fenol kırmızısı ile karıştırılıyor. Bir süre sonra fenol kırmızısının sarı renge dönüştüğü gözleniyor. Bu bulgu enzimlerin; I. Hücre dışında çalışabilme II. Tepkimeye aktivasyon enerjisi sağlama III. Yardımcı kısım olmadan çalışabilme özelliklerinden hangilerine sahip olduğunu kanıtlar? (Fenol kırmızısı asidik ortamda sarı renk verir.) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 15 Book 1.indb 15 29/08/18 15:25

20 4 13. Aktivasyon enerjisi I 15. Enzimatik bir reaksiyonda aşağıda verilen durumlardan hangisinin gerçekleşmesi reaksiyon hızını artırır? II Reaksiyonun ilerlemesi Yukarıda aynı miktar ve çeşitteki substrat ile başlayan I ve II numaralı reaksiyonlara ait grafikler gösterilmiştir. Buna göre, I ve II numaralı tepkimelerle ilgili; I. II numaralı tepkime, I numaralı tepkimeye göre daha hızlı gerçekleşmiştir. II. I numaralı tepkime enzimsiz, II numaralı tepkime ise enzimlerle gerçekleşmiş olabilir. III. I numaralı tepkimede aktivasyon enerjisi için harcanan ATP miktarı, II numaralı tepkimeden çoktur. verilenlerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III A) Ortam sıcaklığının optimum düzeyin üzerine çıkarılması B) Serbest enzimin bulunmadığı durumda substrat miktarının artırılması C) Substratın enzimden fazla olduğu ortama aynı çeşit enzimin ilave edilmesi D) Ortamdaki su miktarının azaltılması E) Ortama kompetatif inhibitör eklenmesi 14. Eşit miktarda enzimin bulunduğu özdeş tüplerde, enzimlerin çalışma hızı ile ilgili aşağıdaki deney düzeneği hazırlanmıştır. Enzim ilavesi I 5 gram iki parçaya ayrılmış et Enzim ilavesi II 5 gram dört parçaya ayrılmış et II. deney düzeneğinde reaksiyonun daha hızlı gerçekleştiği görülmüştür. Bu durumun nedeni; I. Enzim miktarı II. Substrat yüzeyi III. Birim zamanda çalışabilen enzim miktarı faktörlerinden hangileriyle ilgilidir? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 16. Bir hücrede bulunan apoenzim çeşidi sayısının koenzim ya da kofaktör çeşidi sayısından fazla olduğunu aşağıda verilen özelliklerden hangileri kanıtlar? A) Bir hücrede enzim çeşidi kadar tepkime çeşidinin bulunması B) Bir apoenzim çeşidinin birden fazla koenzim ya da kofaktör ile çalışabilmesi C) Bir hücrede basit enzim ve holoenzimlerin bulunabilmesi D) Apoenzimlerin, koenzim ya da kofaktöre göre daha aktif çalışabilmesi E) Apoenzimlerin genlere göre sentezlenirken, kofaktörlerin hazır olarak alınması 16 Book 1.indb 16 29/08/18 15:25

21 5 1. Minerallerin biyofonksiyonları ile ilgili; I. Enzimlerin aktif hale gelmesini sağlarlar. Mineraller enzimlerin kofaktör kısmını oluştururlar. Kalsiyum minerali, kasılma sırasında, ATP az enzimini aktifleştirerek aktin ve miyozin birleşmesi (aktomiyozin kompleksi) için gerekli enerjiyi oluşturur. Enzimler %15 in altındaki su konsantrasyonlarında iş yapamazlar. Enzimlerle gerçekleşen bir reaksiyonda tüm enzimler substratlarla bağlanırsa reaksiyon hızı sabit kalır. Sıcaklık belirli bir değerin üzerine çıkarsa enzimler geri dönüşümsüz olarak denatüre olur. II. Metabolizma için enerji sağlarlar. III. Kanın pıhtılaşmasında görev alırlar. IV. Kasların kasılıp gevşemesinde görev alırlar. ifadelerinden hangileri doğru olabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 2. Nişasta, maltoz molekülü ve amilaz enziminin bulunduğu bir deney ortamındaki maltoz molekülünün sıcaklığa bağlı grafiği aşağıdaki gibidir. Maltoz miktarı Yağların, karbonhidrat ve proteinlere göre daha yüksek enerji vermelerinin nedeni, yapısındaki hidrojen bağlarının fazla olmasıdır. Yağın monomerleri olan yağ asitleri ve gliseroller oksijenli solunuma farklı bölgelerden katılım gösterir. Bu nedenle açığa çıkardıkları enerji de farklıdır. İki aminoasit molekülünün karbon ve azot atomları arasında peptit bağı kurulur. Yağ asitleri gliserole göre molekül yapısı olarak daha büyüktür. Doymamış yağ asitleri bitkisel kökenliyken doymuş yağ asitleri hayvansal kökenlidir. ATP molekülünün yapısında üç fosfat grubu bulunurken iki yüksek enerjili fosfat bağı bulunur. Enzimler substrat molekülünün aktifleşmesini sağlamaz. Substratın aktifleşmesini ATP sağlar. t 1 t 2 t 3 Sıcaklık ( C) Buna göre, aynı sıcaklık aralıklarındaki reaksiyon hızı zaman grafiği seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Reaksiyon hızı t 1 t 2 t 3 C) Reaksiyon hızı t 1 t 2 t 3 E) B) Reaksiyon hızı t 1 t 2 t 3 D) Reaksiyon hızı Reaksiyon hızı t 1 t 2 t 3 t 1 t 2 t 3 17 Book 1.indb 17 29/08/18 15:25

22 5 3. Bir protein sentezi sırasında; Ortamın ph değeri Serbest enzim miktarı I Su miktarı Kullanılan ATP miktarı II Kullanılan aminoasit sayısı 5. Yağ çeşitleriyle ilgili olarak; I. Östrojen ve testosteron gibi hormonların yapısına katılabilirler. II. Organizmada karbonhidrat ve proteinden sonra enerji verici olarak kullanılabilirler. III. Bazı vitaminlerin yapısına katılabilirler. IV. Yapısında bulundurduğu gliserol üç karbonludur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II B) I ve III D) II ve IV E) I, III ve IV III IV Oluşan peptit bağı verilen grafiklerden hangileri çizilebilir? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 6. Sağlıklı bir insanın karaciğerinde depolanmış glikojen molekülünün gerekli olduğu durumda ATP üretimi için kullanıldığı görülür. 4. Mineral Magnezyum (mg) Demir (Fe) Kalsiyum (Ca) Canlılardaki İşlevi Bitkilerde klorofilin yapısına katılır. İnsanlarda kan şekerinin belirli düzeyde kalmasını sağlar. İnsanda kandaki gaz taşınımında görevli hemoglobinin yapısına katılır. İnsanda kanın pıhtılaşmasında görev alır. Kemiklerin ve dişlerin yapısına katılır. Yukarıdaki tabloda canlılardaki bazı işlevleri verilen üç farklı mineralle ilgili; Bu durumun gerçekleşmesi sırasında, glikojen, glikoz ve CO 2 miktarındaki değişmeyi gösteren grafik aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Miktar C) Miktar : Glikojen : Glikoz : CO 2 B) Miktar D) Miktar I. Demir eksikliği olan bireylerde bazı organların enerji gereksinimi tam verimle karşılanamaz. II. Kalsiyum eksikliğinde kanın damar içinde pıhtılaşması engellenir. III. Magnezyum eksikliği olan bitkilerde sararma ortaya çıkar. IV. Her üç mineralde bitkisel besinlerde bol bulunur. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV E) I, II ve III E) Miktar 18 Book 1.indb 18 29/08/18 15:25

23 7. I. Polipeptit II. Dipeptid III. Trigliserit IV. Maltoz Yukarıda verilen moleküllerin tamamen hidroliz edildiği düşünülürse, açığa çıkabilecek en fazla monomer çeşit sayısı arasındaki ilişki aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiştir? A) I > II > III > IV B) II = IV > I = III C) III > II = I = IV D) I > II = III > IV E) I > III > II > IV 9. Aşağıdaki deney düzeneğinde hazırlanmış her bir tüpe anabolik reaksiyonlarda görevli enzimleri içeren hayvansal hücre özütleri ilave edilmiş ve yeterli süre beklenmiştir. 5 Hücre özütü Hücre özütü Hücre özütü 6 molekül gliserol 20 molekül yağ asidi I II 1 molekül galaktoz 5 molekül glikoz III 20 molekül aminoasit Buna göre, tüplerde gerçekleşen anabolik reaksiyonlarla ilgili olarak; I. En fazla su oluşumu I. tüpte gerçekleşmiştir. II. II. deney tüpünde 1 molekül laktoz ve 2 molekül maltoz sentezlenmiştir. III. III. deney tüpünde gerçekleşen reaksiyonlar sonrası ortam ph ı azalmıştır. IV. Her üç deney tüpünde de ortamın derişimi azalmıştır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve IV D) I, III ve IV E) II, III ve IV 8. Aşağıda bir aminoasiti oluşturan gruplar şematize edilmiştir. Hidrojen X C Karboksil Y Buna göre; I. Tüm aminoasitlerin yapısında X grubu ile karboksil grubu bulunur. II. Y, aminoasitin çeşitliliğini sağlayan radikal gruptur. III. Deaminasyon sentezi sırasında organik molekülden X grubu çıkarılır. IV. Peptit bağı karboksil grubunun karbonu ile başka bir aminoasitin X grubunun azotu arasında kurulur. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 10. Bitkisel yağ asitleri ilgili; I. Karbonları arasında çift bağ bulunur. II. Oda sıcaklığında katıdırlar. III. Doymuş ve doymamış olmak üzere iki çeşidi bulunur. IV. Hidrojenlerce zenginleştirilerek margarine dönüştürülebilirler. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve IV E) I, III ve IV 19 Book 1.indb 19 29/08/18 15:25

24 5 11. Aşağıda ATP nin yapısı şematize edilmiştir. Z Z Z X 14. X Z Y X Z Y Y X, Y, Z kompleksi Buna göre; I. X ile gösterilen yapı C, H, O ve N elementlerinden oluşur. II. Y ile gösterilen yapı fotosentez tepkimelerinde üretilir. III. Z ile gösterilen yapılar fosfor elementleridir. IV. Y ile Z yapısının arasındaki bağ koparsa adenozin oluşur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 12. Enzimlerle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Apoenzimler substratların tanınmasını yardımcı kısımlar ise apoenzimin aktifleşmesini sağlarlar. B) Tüm canlılar enzimin apoenzim kısmını sentezler. C) Enzimler substratların aktifleşmesini sağlarlar. D) Bir apoenzim yalnızca bir yardımcı kısımla çalışır. E) Apoenzim çeşidi sayısı kofaktör çeşidi sayısından fazladır. 13. Aşağıdaki grafik bir bakteri hücresinde gerçekleşen tepkime sırasında su miktarının zamana bağlı değişimini göstermektedir. H 2 O miktarı Buna göre, aynı zaman aralığında; I. Nişasta hidrolizi II. CO 2 özümlemesi III. Yağ sentezi IV. Protein hidrolizi olaylarından hangilerinin gerçekleşmekte olduğu söylenemez? A) Yalnız IV B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) I, II ve IV Yukarıda bitki hücrelerinde gerçekleşen enzimatik bir tepkimenin gerçekleşmesi sırasında X, Y, Z ve K moleküllerinin durumları şematize edilmiştir. Buna göre; I. Z molekülünün yapısında peptit bağı bulunur. II. Gerçekleşmesi için enerji harcanır. III. Dehidrasyon tepkimesidir. IV. K molekülü X ve Y moleküllerine göre daha büyüktür. verilenlerden hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 15. Aşağıdaki tabloda çeşitli canlılarda bazı organik besinlerin sentezlenme durumları gösterilmiştir. Besin Mantar Bakteri Bitki X Y + + Z T + (+, sentezlendiğini,, sentezlenmediğini gösterir.) Buna göre, X, Y, Z ve T organik bileşikleriyle ilgili; I. X ile gösterilen organik bileşik hayvan hücrelerinin zarında yer alıp dayanıklığı artırır. II. Y organik bileşiği bir depo polisakkarit olan glikojendir. III. Z, düzenleyici bir organik bileşik olan vitamindir. IV. T, birden fazla çeşit monomere sahip organik bir bileşiktir. yargılarından hangileri doğru olabilir? A) Yalnız III B) I ve II C) I, II ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV K Z 20 Book 1.indb 20 29/08/18 15:25