2012 FİKRİNE SAĞLIK PROJE YARIŞMASI PROJE ÖZETLERİ

Transkript

1 2012 FİKRİNE SAĞLIK PROJE YARIŞMASI PROJE ÖZETLERİ

2 Nikel madenlerinin sularda oluşturduğu kirliliğin manyetik sıvı kullanılarak temizlenmesi Ezgi Tekgül ve Bahar Aydemir İzmir Fen Lisesi Danışman: Timoty Timur Amaç: Nikel madenleri, başta civarındaki sularda olmak üzere, çevresel kirlenmeye neden olmaktadır. Nikel ile kirlenen suların temizlenmesi halk sağlığı açısından önemlidir. Çalışmanın amacı, içme ve sulama sularında nikel kirlenmesinin manyetik sıvı ile temizlenmesidir. Yöntemler: Çalışma Manisa Çal Dağı nikel madeni işletmesi alanında gerçekleştirilmiştir. Bu bölge bulunan Çamlıpınar Köyünde kullanılan içme ve sulama sularından nikel düzeyini ölçmek için örnekler (7 farklı örnek) alınmıştır. Ayrıca bu bölgeden toprak ve bitki örnekleri (sekizer örnek) de alınarak nikel kirlenmesinin çevredeki durumu belirlemeye çalışılmıştır. Örneklerdeki nikel miktarı Atomik Absorpsiyon Spektrometresi ile ölçülmüştür. Çalışmada demir oksit bazlı olarak hazırlanmış manyetik sıvı sularda nikel temizlemesi için kullanılmıştır. Projede 25 köylü ile anket yapılarak tüketilen su ve gıdaların miktar ve kökeni araştırılmış ve sağlık sorunları belirlenmeye çalışılmıştır. Bulgular: Yedi farklı su örneğinde nikel düzeylerinin 10 kata kadar varan şekilde mg/l arasında değiştiği belirlenmiştir. Toprak örneklerinde 23,4-387,2 mg/l arasında, bitki örneklerinde ise nikel düzeyler 0,242-4,191 mg/l arasında çok farklı düzeylerde bulunmuştur. Köylülerle yapılan anket çalışmalarında ve görüşmelerde 15 köylü nefes darlığı, 8 köylü ise baş ağrısı şikâyetleri bulunduğunu ifade etmiştir. Nikel düzeyinin en yüksek bulunduğu çeşmeden alınan su örneği manyetik sıvı ile temizleme işlemine tabi tutulduğunda nikel düzeyinin %58,3 oranında azalarak 528 mg/l düzeyinden 220 mg/l düzeyine düşmüştür. Sonuç: Bu projedeki çalışmalardan elde edilen bulgular nikel madeni sahasında yer alan su, toprak ve bitkilerde nikel düzeylerinin değişken olduğunu ve kirliliğin yüksek olduğu suların manyetik sıvı ile büyük oranda, %60 gibi, temizlenebildiğini göstermektedir. Yöntem pratik olup, nikel ile kirlenme bulunan sularda uygulanabilir niteliktedir.

3 Kuzu göbeği mantarının (Morchella spp) akrep zehiri üzerine olan etkisinin deneysel olarak araştırılması Ali Çağlar Turgut ve Eren Bilen Erbakır Fen Lisesi, Denizli Danışman: Ömer Büber Amaç: Kuzu göbeği mantarının Denizli bölgesinde halk arasında akrep sokmalarında kullanılmaktadır. Bu projede, kuzu göbeği mantarının akrep zehiri üzerine etkisi deneysel olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Yönetmler: Akrep zehiri ve kuzu göbeği mantarı ekstreleri hazırlanmış ve bu ekstreler petek güvesi larvalarına değişik miktarlarda enjekte edilmiştir. Bu işlem sonrasında Petek güvelerinde ölüm oranları belirlenmiş ve kuzu göbeği mantarı estresinin akrep zehirinin yol açtığı ölüm oranını azaltıp azaltmadığı değerlendirilmiştir. Çalışma 4 grup (herbirinde 10 larva) larvada yapılmıştır. 1. Gurup kontrol gurubu olup bu guruptaki 10 larvaya 2 ml serum fizyolojik (kontrol gurubu), 2. Guruptaki 10 larvaya 298 g/2 l kuzu göbeği mantar ekstresi, 3. guruptaki 10 larvaya 108 g/2 l, ve 4. guruptaki 10 larvaya ise 298 g göbeği mantarı ekstresi g akrep zehiri 2 l içinde zerk edilmiştir. Dört guruptaki larvalar tedavi (zerk) sonrası o C oda sıcaklığında 24 saat tutulmuşlar ve bu sürenin sonunda her guruptaki ölüm oranları belirlenmiştir. Bulgular: Tedavi işleminden 24 saat sonra kontrol gurubunda 10 larvanın tümü yaşamıştır. Kuzu göbeği ekstresi zerk edilen 2. Gurupta ise 10 larvadan bir tanesinin, akrep zehiri zerk edilen 3. gurupta ise larvaların hepsinin (onunun) öldüğü görülmüştür. Kuzu göbeği ekstresi + akrep zehiri zerk edilen 4. gurupta ise 6 larvanın öldüğü saptanmıştır. Sonuç: Bulgular kuzu göbeği mantar ekstresinin akrep zehirinin öldürücü etkisini kısmen azalttığını göstermektedir. Kuzu göbeği mantarı ekstresinin pratikte tedavide kullanım için geliştirilebilir.

4 Gazetelerde sinsi tehlike: Ağır metal kirliliği İlknur Öztürk ve Selma Daştan Özel Safiye Sultan Fatih Fen Lisesi Danışman: Cevriye Biber Amaç: Endüstriyel ürünlerin üretiminde ağır metaller yoğun biçimde kullanılır. Bu projede gazete boyalarında bulunan krom (Cr), kurşun (Pb) ve kadmiyum (Cd) ağır metallerin gıdalara geçme oranları incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Projedeki çalışmalarda 3 farklı gazete ve 3 farklı gıda ürünü kullanılmıştır. Gazete özütlerinde Pb, Cd ve Cr ölçülmüştür. Üç ayrı gazeteye 10, 20 ve 30 kez el sürülerek ele bulaşan boya içeriğindeki Pb, Cd ve Cr düzeyleri el yıkama suyunda belirlenmiştir. Ayrıca ekmek, peynir ve et gazeteye sarılmış ve bunlardan alınan örnekle su içinde çözülmüş ve Pb, Cd ve Cr düzeyleri ölçülmüştür. Örneklerdeki Pb, Cd ve Cr miktar ölçümü grafit fırınlı atomik absorbsiyon (Varian FS-240 AAS GTA) cihazında yapılmıştır. Öğrenci velileri ile anket yapılmış ve gazete okuma sıklığı ve akünmüş gazetelerin kullanım şekli belirlenmeye çalışılmıştır. Bulgular: A Gazetesin özütünde Cr, Pb ve Cd miktarları sırasıyla 0,9, 22,5 ve 6,1 g/ml olarak bulunmuştur. Bu gazetenin 10, 20 ve 30 kez ele sürülmesi sonrasında sırasıyla 1,276, 1,4, ve 1,5 g/ml Cr, 24,7, 26,4 ve 34,4 g/ml Pb, ve 5,9, 6,8 ve 7,8 g/ml Cd ele bulaşmıştır. B gazetesinin özütünde 2,747 g/ml Cr, 26,0 g/ml Pb ve 7,2 g/ml Cd bulunmuştur. B Gazetesinin 10, 20 ve 30 kez ele sürülmesi sonrasında ele sırasıyla 0,8, 1,1, 1,7 g/ml Cr, 13,6, 29,6 ve 32, 8 g/ml Pb ve 5,5, 7,4 ve 8,4 g/ml Cd bulaşmıştır. C gazete özütünde sırayla 1,1, 23,7 ve 6,2 g/ml Cr, Pb ve Cd saptanmıştır. Bu gazetenin 10, 20 ve 30 defa sürülmesi ile ele 0,6, 0,9 ve 1,2 mg/ml Cr, 21,3, 21,8, 29,0 g/ml Pb ve 5,2, 5,4, ve 7,2 g/ml Cd bulaşmıştır. A gazetesine sarılan ette 2,2 mg/ml Cr, 36,1 mg/ml Pb ve 10,8 mg/ml Cd bulunurken, B ve C gazetelerine sarılan et örneklerinde Cr, Pb ve Cd düzeyleri sırasıyla 1,0, 30,2, 7,1 g/ml ve 3,0, 42,3 ve 10,8 g/ml bulunmuştur. A, B ve C gazetelerinin sarıldığı peynir örneklerindeki sırasıyla 1,2, 4,5 ve 1,0 g/ml Cr, 39,7, 28,6 ve 39,3 g/ml Pb ve 10,9, 7,9 ve 5,2 g/ml Cd bulunmuştur. A, B ve C gazetelerinin sarıldığı ekmeklerde ise, sırasıyla 0,9, 2,5, ve 0,9 g/ml Cr, 24,8, 25,0 ve 33,6 mg/ml Pb, ve 5,2, 6,8 ve 8,8 g/ml Cd bulunmuştur. Anket sonucu ile öğrenci velilerin %70 kadarın günlük gazete okuduğu, gazete okuduktan sonra %71 oranında el yıkandığı ve okunmuş gazetelerin %57 oranında piknikte kullanıldığı belirlenmiştir. Sonuç: Bu çalışma sonuçları gazete boyalarında bulunan Cr, Pb ve Cd ağır metallerinin okunma sırasında ellerimize bulaşmaktadır. Gazetelerin et, peynir ve ekmek

5 ambalajlamasında kullanılması da bu ağır metallerin gıdalara bulaşmasına neden olmaktadır. Bu durum halk sağlığı açısından risk oluşturabilir.