Yükseklikler: En yüksek yeri Everest dağı (Çhomolungma), m; en alçak yeri Lut gölü kıyısı, deniz düzeyi altında 395 m.
|
|
- Su Fraşerli
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Asya Asya, Yüzölçümü: km²; dünya karalarının % 33'ü. Nüfus: (1991 tah.): (1991 tah; Rusya Asyası dışında; toplam dünya nüfusunun % 59'u. Nüfus yoğunluğu km²'ye 71 kişi. Yıllık nüfus artış oranı (1991): % 1.8. Yükseklikler: En yüksek yeri Everest dağı (Çhomolungma), m; en alçak yeri Lut gölü kıyısı, deniz düzeyi altında 395 m. En kuzey noktası: Çelyuskin burnu, Rusya, 77 45'K. Anakara kütlesinin en güney noktası: Piai Burnu, Malezya, 1 15'K. En doğu noktası: Dejnev burnu, Rusya, 'B. En batı noktası: Baba burnu, Türkiye, 26 04'D. Başlıca ırmakları: Yangdzı, Dicle-Fırat (Şattüla-rap), İndus, Ganj, Brahmaputra, Huang Ho, İrava-di, Saluen, Mekong, İsi, Amur, Lena, Yenisey, Obi, Siriderya. Asyanın Başlıca gölleri: Hazar denizi, Aral, Baykal, Balkaş. Başlıca sıradağları: Himalayalar, Toroslar, Kafkas-lar, Urallar, Hindikuş, Zagros, Pamirler, Karaku-rum, Süleyman, Arakan Yoma, Kunlun, Tien Şan, Altay, Büyük Kingan. Asyanın Başlıca çölleri: Arabistan çölleri, Gobi, Suriye çölü, Taklamakan, Tar, Karakum, Kızılkum. Asya Kıtasının Siyasal bölümlenmesi: 41 bağımsız ülke; Rusya'nın bir parçası; Türkiye'nin bir parçası; Mısır'ın bir parçası. En büyük kenti: Tokyo (1990): nüf. En işlek limanları: Singapur, Hongkong, Yokohama, Bombay. Asya'nın En kalabalık ülkesi: Çin Halk Cumhuriyeti ( nüf.; 1992 tah.). Tüm kıtaların en büyüğü olan Asya, km² yüz ölçümüyle dünyanın toplam kara alanlarının yaklaşık % 33'ünü ve AvrAsya kara kütlesinin büyük bölümünü kaplar. Avrupa ile arasındaki sınır, geleneksel olarak Ural dağları doruk çizgisinden aşağı doğru Hazar denizi, Kafkas dağları ve Karadeniz boyunca ilerleyen hayali bir zikzak çizgidir. Asya ve Afrika'yı bölen sınırsa genellikle Süveyş kanalı olarak kabul edilir. Asya ile Avustralya arasındaki sınırsa, genelde Yeni Cine adasıyla Avustralya arasında yer alır. Asya, 1991 'deki kişilik nüfusuyla (toplam dünya nüfusunun % 60'ı) dünyanın en kalabalık kıtasıdır. Ancak, bu nüfusu oluşturan halklar çok çeşitli olduğundan, dil, ırk, din, siyaset, iktisat ve kültür kökeni açısından büyük farklılıklar gösterir ve karmaşık bir kültür mozayiği oluşturur. Asya, ulusları coğrafya ve siyasal-kültürel yapı açısından genelde altı ana alt bölüme ayrılır: 1. Afganistan, Bahreyn, Kıbrıs, İran, Irak, İsrail, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Katar, Suudi Arabistan, Suriye, Birleşik Arap Emirlikleri Yemen Asya Türkiyesi ve Süveyş kanalının (Sina yarımadası) doğusunda kalan Mısır'ı içeren Güneybatı Asya; 2. Bangladeş, Bhutan, Hindistan, Maldivler, Nepal, Pakistan ve Sri Lanka'yı (eski Seylan) içeren Güney Asya; 3. Çin Halk Cumhuriyeti'nin büyük bölümünü, Japonya, Kuzey Kore (Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti), Güney Kore (Kore Cumhuriyeti) ve Tayvan'ı (Çin Cumhuriyeti) içeren Doğu Asya; 4. Brunei, Birmanya (Myanmar), Endonezya, Kampuçya, Laos, Malezya, Hilipinler, Singapur, Tayland ve Vietnam'ı kapsayan Güneydoğu Asya; 5. Tüm Sibirya'yı ve eski SSCB'nin Asya cumhuriyetlerini (Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan) ve daha küçük özerk bölgeyi içeren eski sovyet Asyası; 6. Moğolistan ve Çin'in beş özerk bölgesinden üçünü (İç Moğolistan, Doğu Türkistan [Uygur Özerk bölgesi], Tibet) içeren Orta Asya. ASYANIN YÜZEY ŞEKİLLERİ VE DOĞAL KAYNAKLARI Topografya: Asya'nın topografyası, bir dizi yüksek dağ zincirini kapsar. Bunlarla ilgili karmaşık yaylalar, havzalar, ada yayları ve alüvyonlu ovalar kıtanın egemen yüzey şekilleridir. En yüksek noktası, Nepal'de 8 848
2 m'ye yükselen Everest dağı; en alçak noktası da İsrail ve Ürdün'de deniz düzeyinin 395 m altına inen Lut gölü kıyıları boyunca uzanan kesimdir. Asya'nın batı kenarındaki Ural dağları, kuzey-güney yönünde yayılırlarken, diğer dağ zincirlerinin çoğu genelde batı-doğu yönü doğrultusunda uzanır ve Hindistan'ın kuzeyinde bulunan Pamirler'de, eski SSCB, Çin ve Afganistan sınırlarının kesiştiği noktada, bir yüksek dağlar düğümü oluşturarak birbirlerine yaklaşırlar. Pamirler'in batısında başlıca iki dağ zinciri ayırt edilebilir. Güneydeki zincir Kıbrıs adasından geçerek, anakaraya girer ve Türkiye'nin güney sınırı boyunca Toros dağlarını oluşturur; sonra, İran yaylasının güney kenarı boyunca ilerleyerek Zagros dağlarını oluşturur, Pakistan'ı geçer ve daha sonra kuzeye dönerek Hindu Kuş kütlesi adıyla Pamir kütlesine katılır. Pamir kütlesinin batısında yer alan kuzey dağ zinciriyse Kırım yarımadasında kıtaya girer, Karadeniz ve Hazar denizi arasında kıvrılarak Kafkas dağlarını oluşturur, Hazar denizinin güneyinde, İran'da Elburz dağları ve İran-Türkmenistan sınırı üzerinde Kopet dağları adıyla devam eder; sonra, Afganistan'a girerek Hindu Kuş ve Pamir kütleleriyle birleşir. Pamir kütlesinin doğusunda üç dağ zinciri görülür. Birincisi, kuzeydoğu yönünde Büyük Okyanus'a doğru yönelerek, Kırgızistan'da Alay sıradağlarını, Çin'de Tien Şan (Tanrı dağları) ve Büyük Kingan sıradağlarını ve de Rusya'da Altay, Sayan, Yablonovoy ve Stanovoy dağlarını oluşturur. Daha güneyde bulunan ikinci dağ zinciri Pamirler'den doğuya doğru uzanarak Çin'de Kunlun (Karanlık) dağlarını, Astin Tag'ı ve Nan Şan'ı oluşturarak Çin'in orta kesimine ilerler ve Çinling adını alarak Kuzey Çin'i Güney Çin'den ayırır. Dağ zincirlerinin üçüncüsü ve en güneyde olanı önce Pamirler'den doğuya yönelir, sonra güneydoğuya dönerek Karakurum sıradağlarını ve Himalayalar'ın geniş yayını oluşturur; Tibet yaylasının doğu ucunda birden güneye kıvrılarak, Birmanya'da Arakan Yoma, Malakka yarımadasının dağlık omurgası ve Vietnam'da Annam dağlan adıyla güneye doğru devam eden daha küçük sıradağlara bölünür. Bu sıradağlarda ya da etekleri boyunca sayısız yayla ve havza yer alır. Bunların en yükseği, ortalama yükseltisi m'nin üstünde olan Tibet yaylasıdır. Tibet yaylası, güneyde Himalayalar, batıda Karakurum ve kuzeyde Kunlun dağları olmak üzere dünyanın en yüksek dağlarıyla çavrilidir. Tüm bu yüksek dağlar ve yaylalar karmaşası, bir bütün olarak "dünyanın damı" olarak tanımlanır. Tibet'in kuzeyinde üç önemli Çin havzası vardır: Tsaydam havzası, Tarım (Takla Makan) havzası ve Çungarya havzası. Batı Çin eyaleti Sıçuan'da yer alan Kızıl havza Çin için önemlidir. Ayrıca, Moğolistan'da ve Çin'in İç Moğolistan Özerk Bölgesi'nde bulunan ve geniş, yarı çöl bir yayla olan Gobi yaylası ve kalın bir lös tabakasıyla kaplı Lös yaylası da Çin açısından gene çok önemlidir. Türkiye'deki Anadolu yaylası, özellikle Suudi Arabistan'daki Arabistan yaylası, Rusya'daki Vitim ve Aldan yaylaları Asya'da yer alan diğerönemli yaylalar arasında sayılabilir. Yay biçiminde sıralanan birçok ada, kıtanın Güneydoğu Asya ve Büyük Okyanus kıyılarını sınırlar. Güneydoğu Asya takımadalar grubunun adaları Birmanya'nın Arakan Yoma ana doğrultusuna yönelerek Hindistan'ın Andaman ve Nicobar adaları, Endonezya'nın Sumatra, Cava ve Bali adaları boyunca yayılmaya devam eder. Dağlık kuşağın ana yönelimi Bali yakınında ikiye ayrılır. Parçalardan biri Timor, Molük ve Yeni Gine adaları boyunca doğu yönünde ilerleyerek sonunda Yeni Zelanda'nın dağlarını oluşturur. Öteki parça, kuzeydoğuya dönerek bir yaylar dizisi biçiminde, Borneo, Filipin takımadaları, Tayvan, Ryukyu adaları, Japonya, Sahalin ve Kuril adalarını oluşturarak Kamçatya yarımadasında (Rusya Federasyonu) anakarayla buluşur. Bu ada yayları sismik açıdan etkindir: Buralarda depremlere ve yanardağ patlamalarına sıkça rastlanır. Asya'nın en geniş alçak ovaları eski SSCB'de yer alır. Bunlar, Urallar'ın doğusunda büyük, yarı arktik, ormanlık bir bölge olan Batı Sibirya ovası ve büyük bölümü Kazakistan'da uzanan, yarı kurak bir ova görünümündeki Kırgız bozkırıdır. Öteki önemli alçak ovalar, güneye ve doğuya akan ırmakların geliştirdiği alüvyonlu vadiler ve deltalarda yer alır. Alüvyonlu vadilerin en büyüğü İndus-Ganj yaylasıdır. Bu yayla Hindistan yarımadasında, Himalayalar ile Dekkan yaylası arasında bulunur. Pakistan, Hindistan ve Bangladeş'in birer parçasını kaplayan yaylayı, İndus, Ganj ve Brahmaputra ırmakları akaçlar. Bu bölge dünyanın en yoğun biçimde ekilip biçilen ve en kalabalık nüfuslu yerlerinden biridir. Asya'nın diğer alçak alanlarıysa şöyle sıralanabilir: Huang Ho'nun (Sarı Irmak) yüzyıllar boyu taşıdığı lös tortullarıyla zenginleşmiş Kuzey Çin ovası; Yangzı'nın (Gök Irmak) alüvyonlu vadileri ve deltaları; İravadi (Birmanya) ve Mekong (Kampuçya) ırmaklarının vadileri; Irak'ta Dicle ve Fırat ırmaklarının oluşturduğu «Verimli Hilal». Not: Laos'un Mekong ırmağı kıyısındaki başkenti Pakse, tarım ve orman ürünleri için önemli bir pazardır. Güneydoğu Asya'nın başlıca suyollarından Mekong, Laos'ta, Tayland'da, Kampuçya'da ve Vietnam'da büyük bir ticaret yolu işlevi görür. Yerbilim: Asya'da bilinen beş "kalkan" alanı vardır. Bunlar güneydeki Arabistan ile Hindistan kalkanları ve Tarım havzası, Kuzey Çin (Çin dağ kütlesi) ve Sibirya (Angara) kalkanıdır. Bu kayaç blokları arasında yığılmış çok kalın tortul tabakaları dağ oluş olayları sırasında zamanla kıvrımlanmış, yer kabuğunun kabarması nedeniyle de yükselmişlerdir. Asya'nın karmaşık bir dağ oluş tarihi vardır. Kaldonyen dağ oluş süreci, Silüryen ve Devonyen devirlerinde gerçekleşti: Asya'daki Sayan ve Doğu Sibirya'daki diğer dağlar bu sürecin ürünleridir. Hersinyen dağ oluşun Geç Karbon döneminde ve Permiyen devrinde (yaklaşık milyon yıl önce) oluşması sonucu birkaç dağ zinciri ortaya çıktı: Urallar, Tien Şan, Kunlun ve Çinling.
3 Platform tektoniği kuramına göre, Permiyen Devri' nin sonlarına doğru öteki tüm kıtaların çekirdekleriyle birlikte Asya, Pangea adı verilen dev kıtayı oluşturdu. Trias Devri'nde Pangea ikiye bölündü:kuzeyde LaurAsya (daha sonra Kuzey Amerika, Avrupa ve Kuzey Asya bu toprak parçasından gelişti) ve güneyde Gondvana (daha sonra Hindistan ve Güney Yarıküre'nin kıtaları bu toprak parçasından türedi). Tetis ya da Mezoje adı verilen büyük bir deniz iki kara kütlesini birbirinden ayırıyordu. Jura Devri'nin sonlarında Gondvana parçalanınca Hindistan platformu kuzeydoğuya doğru kaymaya başladı. Sonunda çarpıştığı AvrAsya platformunun kenarı altına daldı. Bu işlem sırasında Tebtis çökelleri biçim değiştirerek yükseldi ve Himalayalar'ı, Tibet yaylasını ve Güney Asya 'nın diğer yüksek dağlarını oluşturdu. Kuzeye doğru kayan Afrika platformu AvrAsya ile çarpışınca Avrupa Alpleri ve Himalayalar'ın batısındaki Asya dağları ortaya çıktı. Çok daha sonraları, büyük bir olasılıkla Miyosen Devri'nde,çatlamalar ve deniz tabanı ayrılmaları Kızıldeniz'i ve Aden körfezini biçimlendirirken, Arabistan Afrika'dan koparak ayrı bir platform oluşturdu. Bugün Endonezya, Japon adaları, Filipinler ve diğer Büyük Okyanus ada yaylarında yeryüzü hareketleri gerçekleşmektedir ve bu yüzden söz konusu yörelerde yoğun bir sismik ve volkanik etkinlik görülmeltedir. Bu da bölgenin yer bilimsel açıdan henüz oturmamış olduğunu kanıtlar. Asya İklimi: Asya'da üç geniş iklim kuşağı göze çarpar: Muson Asyası, kurak Asya ve soğuk Asya. Muson Asyası. Güney, Güney Doğu ve Doğu Asya'nın iklimi, Asya kara kütlesinin büyüklüğünden, yüksek alan çekirdeğinin oluşturduğu barikattan ve muson rüzgâr sisteminden büyük ölçüde etkilenir. Yazın, tepedeki güneş Yengeç burcuna doğru ilerledikçe, İç Asya hızla ısınır. Asya'nın orta kesimi üstündeki sıcak hava yükselerek alçak basınç merkezleri oluşturur. Büyük Okyanussun ve Hint Okyanusu'nun üzerindeki hava basınçları da göreceli olarak yüksektir. Sonuçta güçlü, nem yüklü rüzgârlar okyanuslardan içerilere, Asya'nın alçak basınç alanlarına girer. Bu rüzgârlar alçak tepeler, dağlar ya da diğer topografik engeller gibi yükselmek zorunda kaldıkları her yere bol yağış bırakırlar. Yaz musonu, Hindistan'da, çok sıcak ve kurak bir döneme son verir. Güneydoğu ve Doğu Asya'nın başka yerlerinde iklimdeki karşıtlıklar bu kadar çarpıcı değildir; ne var ki,tüm muson Asyası'nda yağışlar yaz aylarında yoğunlaşır. Doğu Asya'nın kıyı bölgelerinde tropikal fırtınalar (tayfunlar) ek yağış ve yıkıcı rüzgârlar getirir. Kışın, İç Asya toprakları, çevredeki okyanuslara oranla daha çabuk soğur. Bunun bir sonucu olarak, Asya'nın göbeği üzerine inen soğuk hava akımları, hava sıcaklığının daha yüksek olduğu Hint ve Büyük okyanuslar üstündeki görece alçak basınç kuşaklarına karşı yüksek basınç merkezleri oluştururlar. Ekimden nisana kadar iç Asya'dan kıyılara doğru soğuk, kuru,kara iklimi rüzgârları eser. Bu, kış musonu mevsimidir. Böylece muson rüzgârarına açık yerler, aynı enlemler üzerinde bulunan ama muson rüzgârlarının etkisinde olmayan yerlere göre yazın daha sıcak ve kışın daha soğuk olurlar. Ayrıca, çoğu bölgeler, Asya'nın en nemli kesimleridir. Bu geniş muson alanında, kuzey ile güney arasında önemli hava sıcaklığı farklılıkları vardır. Endonezya ve Malezya'nın büyük bölümü üzerinde bir ekvator iklimi egemendir. Yıllık ortalama hava sıcaklığı yaklaşık 20"C ve yıllık ortalama yağış miktarı mm'nin üstündedir. Ekvator bölgesinin kuzeyi tropikal bir muson alanıdır. Burada yazlar sıcak ve yağışlı (ortalama hava sıcaklıkları 27 C'nin üstünde)vekışlar soğuk(10 C)ve kuraktır. Yağış miktarı mm'den daha fazladır. Muson Asyası'nın geriye kalan yerlerinde iklimler orta Çin ve Güney Japonya'da ılıman sıcak ile Kuzey Çin ve Japonya'da ılıman soğuk arasında değişir. Aynı biçimde, çimlenme mevsiminin uzunluğu da Endonezya'da bir tam yılken yavaş yavaş azalarak Çin'in kuzeydoğusunda dört aya kadar iner. Kurak Asya. Güneydoğu Asya, Orta Asya ve Moğolistan'ın bazı kesimlerinde geniş kurak iklim alanları vardır. Bu kurak alanlar batıda enlem olarak Arabistan Yarımadası'nın tropikal çöllerinden İran ve Afganistan'daki yarı tropikal bozkır iklimine ve Moğolistan ile kuzey Çin'in orta enlem bozkır ve çöllerine kadar uzanır. Yağışlar, Gobi Çölü'nün 25 mm'den az olan düşük düzeyiyle Orta Asya'nın200 mm'yi bulan yüksek düzeyi arasında değişir. Akdeniz Havzası'nın doğu kıyı kenarlarının tipik bir Akdeniz iklimi vardır ve kışın yağmur alır. Kurak Asya'nın bu Batı kanadı boyunca yıllık ortalama yağış miktarı 500 mm kadardır. Soğuk Asya. Sibirya'nın büyük bölümüne genelde soğuk bir iklim egemendir. Güney bölgelerinde yarı arktik bir iklim görülür. Burada yazlar ılıktır(21 C)ve kısa sürer (dört aydan daha az). Yağışlar kıyı kesimlerde 510 mm'yken gitgide azalarak içerlerde 250 mm'nin altına düşer. Asya'nın tüm kuzey kesimlerine kutupsal tundra iklimi egemendir. Burada yıl boyu hüküm süren alçak hava sıcaklıkları (en sıcak ay ortalamaları10 C'ın altında) sürekli donmuş halde bulunan bir toprak altı tabakası oluşturur. Akaçlama: Obi, Yenisey ve Lena Asya'nın denize ulaşan büyük ırmaklarıdır. Bunların üçü de kuzey yönünde akarak Kuzey Buz denizine dökülür. Amur, Huang Ho ve Yangzı (Nil ve Amazon'dan sonra dünyanın en büyük üçüncü ırmağı) doğu yönünde akarak sırasıyla-tümü de Büyük Okyanus'un kenar denizleri olan Ohotsk denizine, Sarı Deniz'e ve Doğu Çin denizine dökülür. Ganj, İndus ve Brahmaputra Hint okyanusu doğrultusunda akarlar. Doğu Tibet'te doğan Mekong, İravadi ve Saluen Güneydoğu Asya'nın yarımadalarını geçerek güneye doğru ilerler. Türkiye'de doğan Dicle ve Fırat ırmaklarının birleşmesinden oluşan Şattülarap ise Hint okyanusunun bir uzantısı olan Basra körfezine dökülür. Ayrıca, Orta Asya'da km²'lik bir alan da denize ulaşmayan ırmaklarca akaçlanır. Burası Asya'nın iç akaçlama bölgesidir. İli Balkaş gölüne dökülürken, Siriderya (Seyhun) ve Amuderya (Ceyhun) Aral gölüne, Ural ırmağı da Hazar denizine dökülür. Diğerleri, belirli aralıklarla oluşan
4 akarsulardır. Bunlar şiddetli yağmurlardan sonra akarlar. Suları çöllerde buharlaşır ve çoğu kurumuş tuz göllerinde ya da playalarda sona erer. Kıyısı yeryüzünün en alçak noktası olan bir tuz gölü niteliğindeki Lut gölünü Ürdün ırmağı besler. Hazar denizi, akarsular ve yağışlar sayesinde kazandığı sudan fazlasını buharlaşma sonucun yitirir. Onun yaklaşık 280 km doğusuna düşer Aral gölü, bir zamanlar daha büyük bir alanı kaplıyordu. Dünyanın en derin gölü (1 741 m) olan Güney Sibirya'daki Baykal gölünün tek bir ağzı vardır: Angara ırmağı. Baykal gölünün suları tatlıdır. Toprak Yapısı: Toprak türleri, bölgelerin iklim koşulları zengindirler. Tundranın güneyinde, Asya'nın soğuk ılıman iklimli kesiminde yer alan geniş kozalaklı orman bölgesinde, yüksek asitli ve düşük organik içerikli podzollü topraklar vardır. Daha güneyde, kozalaklı ve yaprağını döken ağaçlar karmasının yer aldığı ormanlar kuşağında, açık kahverengi orman toprakları daha çok humus içerir ve podzollü topraklara oranla daha az asitlidir. Kuzey Asya'nın ılıman ormanlarıyla Orta Asya'nın çölleri arasında bir çernozyom ve kestane toprakları kuşağı görülür. Humus ve mineral besleyiciler bakımından çok zengin olan, renkleri siyahla koyu kahverengi arasında değişen bu topraklar, ekim yapıldığı takdirde çok verimlidir. Kurak Asya'nın çöl ve dağ topraklarının tarımsal üretim için sunacakları çok az şey vardır. Akaçlamanın mümkün olduğu yerlerde bile, mineralli yeraltı sularının buharlaşması sonucu toprağın üst tabakasında tuz ve alkali birikimi tehlikesi vardır. Sonuç olarak, kurak Asya 'da tarım, büyük ırmak vadileri boyunca uzanan iyi akaçlanmış alüvyonlu topraklarla sınırlıdır. Sıcak, nemli muson Asyası'nın toprakları, pedalfer adi verilen en geniş toprak sınıfına gider. Bu topraklar demir ve alüminyumlu maddeler açısından zengindir. Hızlı oksitlenmeyi destekleyen yüksek hava sıcaklıkları, toprakların kırmızımsı ya dasarımsı görünümüne katkıda bulunur. Çözünebilir mineralleri ve organik maddeleri toprağın üst tabakasından alt tabakasına akıtan şiddetli yağmurlar, üst tabakada sadece alüminyum gibi çözünemeyen mineralleri bırakır. Bu tropikal kırmızı topraklar genelde verimsiz oldukları için muson Asya'sında tarım daha çok ırmak vadileri boyunca uzanan alüvyonlu topraklarda yapılır. Bu arada, bazı önemli ayrıcalıklar vardır: Kuzeydoğu Dekkan yaylasında (Hindistan) ve Cava'da bazal volkan külleri üzerinde gelişen topraklar, muson Asyası'nın en zengin toprakları arasında yer alır. Bitki örtüsü: Muson Asyası'nın doğal bitki örtüsünü yerini yüzyıllar boyu süren tarım etkinlikleri nedeniyle çoğunlukla çiftlikler almıştır. Güneydoğu Asya'nın ekvator bölgesinde bile, tarla açmak için çıkarılan yangınlar tropikal yağmur ormanlarının ve tropikal yaprak döken ormanların yayıldığı geniş alanları büyük ölçüde daraltmıştır. Bu ormanlardan tik, sal, demirağacı ve bambu gibi değerli sert tahtalı tropikal ağaçlar sağlanmaktadır. Kurak Asya'da kısa otlar gibi cılız bitki örtüsü, en ücra çöl alanlarının bile kenarlarında görülebilir. Bu çöl bitkilerinin çoğu kurakçıl ve tuzculdur. Yüzeye yakın yeraltı sularının elverişli bir ortam sağladığı yerlerde daha önemli bitki örtülerine rastlanabilir. Bozkır denilen geniş bir bodur çayır şeridi soğuk Asya'yı kurak Asya'dan ayırır. Bozkır bitki örtüsü Moğolistan'da ve Güneybatı Asya'da egemendir. Bozkır alanının kuzeyinde karışık ormanların yer aldığı dar bir geçiş bölgesi bulunur. Daha kuzeyde tayga adi verilen kozalaklı ormanlar geniş bir alanı kaplar. Tayga, ladin, karaçam, köknar ve çam gibi ticareti değeri olan diken yapraklı, yumuşak tahtalı ağaçların zengin bir deposudur. Hattfâ daha kuzeyde bile likenler, yosunlar ve bodur söğütler soğuk tundrada yaşamayı başarmaktadırlar. Asya Hayvan topluluğu: Çok hareketli oluşlarıyla dikkat çeken arktik hayvanlar, arktik bitkilere oranla bile daha az çeşitlidir. Kutup ayıları, tarla fareleri, rengeyikleri ve arktik tilkiler tundra bölgesinde en sık rastlanan hayvanlardır. Yarıarktik Asya'nın memelileri ve kuşları soğuğa ve kışa dayanıklı hayvanlardır. Altay geyiği, boz ayı, kurt, kakım ve Sibirya'da yaşayan bir kartal türü (Haliae tus leucocephalus) buna örnektir. Kuşlar Asya çöllerinin ünlü omurgalılarıdır. Kulan (Moğol yaban eşeği), çift hörgüçlü deve, sayga (bir antilop türü), Tibet antilobu, kiang (bir tavşan türü), yak, argali (yaban koyunu) ve markhor (yaban keçisi) kurak Asya'ya özgü hayvanlardan bazılarıdır. Doğu Asya'da takin (bir cins çizgili sırtlan), bharal (yabani Himalaya koyunu), goral (bir cins dağ keçisi), miskgeyiği, sika (bir cins uçan sincap), Thorold geyiği, David geyiği, panda, kara ayı, vb. gibi yerli hayvanlar bulunur. Kıtanın bazı güney kesimlerinde kaplan ve file hâlâ rastlanmaktadır. Asya'nın Yer altı gelir kaynakları: Asya, dünyanın en büyük kömür rezervlerine sahip kıtasıdır. Dünya toplam kömür rezervinin % 60'ı Rusya'da bulunur. Diğer kömür rezervlerine Çin'in hemen her eyaletinde, Kore'de ve Hindistan'da rastlanır. 1988'de dünya kömür üretimi bakımından SSCB 2. sırayı almıştı. Çin 3. Hindistan 5. ve Kuzey Kore 11.olmuştu.Asya'dalayrıca büyük petrol yatakları da vardı. Basra körfezi bölgesinde toplam petrol rezervlerinin yaklaşık % 60'ı bulunur. Güney Çin, Sarı Deniz, Doğu Asya kıyıları açığındaki kıta sahanlığının bazı yerleri, Güneydoğu ve Güney Asya da petrol açısından zengindir. 1988'de dünya ham petrol üreticileri arasında SSCB 1., Suudi Arabistan, 3., Çin 5., İran 7., Malezya 9., Irak 12., Endonezya 13., Kuveyt 16., Birleşik Arap Emirlikleri 19. ve Hindistan 20. sırayı almıştı. Dünya doğalgaz rezervlerinin yaklaşık % 39'una sahip olan SSCB, 1988'de doğalgaz üretiminde 1. sırayı almıştı. Demir cevherinin çok bol olduğu SSCB, 1988'de dünya üretiminde 1. olmuş, Çin 3. ve Hindistan 6. sırayı almıştı. Güneydoğu Asya'da çok zengin kalay madenleri vardır. Malezya ve Endonezya dünya üreticileri arasında üst
5 sırada yer alır. Asya'da, ayrıca, büyük boksit yatakları ve çeşitli başka maden rezervleri de vardır. Bunlar dünyanın büyük krom yatakları başta olmak üzere manganez, mika, pirit ve talk gibi mineralleri içerir. Japonya, Asya'nın sanayi devi olmasına karşın, çağdaş sanayi için gerekli maden kaynaklarının çok azına sahiptir ve dolayısıyla gereksinim duyduğu madenleri dışarıdan almak zorunda kalır. Asya'nın Su kaynakları: Akaçlama kanalları İndus-Ganj ovası, Yangzı vadisi ve rnuson Asyası'nın diğer alüvyonlu alçak alanlarında birbirini kesen çarpaz doğrular halinde sıralanır. Musonun kurak mevsimi sırasında yapılan sulama toprağın iki ya da üç kez ekilebilmesini şime açılmasında ve bölgenin iktisadi gelişmesinde en önemli rolü oyanayan etkenlerden biridir. Irmaklar, Japonya'dışında çoğu Asya ülkeleri için başlıca ulaşım yolları olma özelliğini korumaktadır. Kara ve demir yolu olanakları genelde sınırlıdır. Kıtanın büyük hidroelektrik enerji potansiyelinin ancak küçük bir bölümünden yararlanılmaktadır. Hidroelektrik potansiyelinden çoğunlukla Japonya ve Bangladeş gibi petrol bakımından yetersiz ülkelerde yaygın biçimde yararlanılmaktadır. İndus ve Mekong havzalarını geliştirme programları ele alınmıştır. Yangzı, Obi, Lena ve Yenisey büyük hidroelektrik potansiyeli olan başlıca ırmaklardır.olanak sağlar. Büyüyen ekinlerin sulanması ve yeraltı sularının elverişli olması da güneybatıdaki kurak Asya'nın yerleşime açılmasında ve bölgenin iktisadi gelişmesinde en önemli rolü oyanayan etkenlerden biridir. Irmaklar, Japonya'dışında çoğu Asya ülkeleri için başlıca ulaşım yolları olma özelliğini korumaktadır. Kara ve demir yolu olanakları genelde sınırlıdır. Kıtanın büyük hidroelektrik enerji potansiyelinin ancak küçük bir bölümünden yararlanılmaktadır. Hidroelektrik potansiyelinden çoğunlukla Japonya ve Bangladeş gibi petrol bakımından yetersiz ülkelerde yaygın biçimde yararlanılmaktadır. İndus ve Mekong havzalarını geliştirme programları ele alınmıştır. Yangzı, Obi, Lena ve Yenisey büyük hidroelektrik potansiyeli olan başlıca ırmaklardır. Asyanın Tarımsal kaynakları: Tüm Asya'nın ancak % 17'si ekili arazidir. Hindistan, hektar ya da toplam yüzölçümünün % 50'si tarıma elverişli olan arazisiyle, en geniş tarım topraklarına sahip Asya ülkesidir. Çin, toplam yüzölçümünün % 11'ini bulan ekilebilir topraklarıyla ( hektar) ikinci sırayı alırken, Türkiye, toplam yüzölçümünün % 35'ini ( hektar) kaplayan tarım alanlarıyla üçüncü sırada gelir hektarla (toplam yüzölçümünün % 12'si) İran; hektarla (toplam yüzölçümünün % 10'u) Pakistan, Asya'nın tarıma elverişli topraklar açısından zengin öbür ülkeleridir. Ormancılık ve balıkçılık: Ormanlar Rusya'nın % 36'sını ve geriye kalan Asya'nın % 20'sini kaplar. Yumuşak tahtalı ticari ağaçlar bakımından dünyanın en büyük rezervlerine sahip olan Rusya, kereste üretiminde dünyada birincidir. Yaprak döken ormanlar Güney Asya'da, özellikle muson Asyası'nın tropikal ve yarı tropikal kesimlerinde yaygındır. Endozenya ve Hindistan toplam olarak tüm Asya'nın yaprak döken ormanlarından kesilen odunların yarısını sağlar. Ancak, sanayileşmenin başlaması sonucu, daha önce Çin'de olduğu gibi, Güney ve Güneydoğu Asya'da yaygın biçimde orman yetiştirilmektedir. Japonya ve Rusya dünyanın en büyük iki balık üreticisidir. Her ikisi de okyanuslarda avlanan büyük balıkçı filolarına sahiptir. Balık üretiminde, Çin üçüncü, Hindistan da dördüncü sırayı alır. Asya'da balık ayrıca, sel sularının bastığı pirinç tarlalarında da yetiştirilir. ASYA TOPLUM YAPISI Geleneksel kültür alanları: Asya'nın çok çeşitliliğe dayalı uzun bir kültür mirası vardır. Yerleşik tarım, kent yaşamı ve uygarlığın başlangıç süreci İ.Ö. 4000'de Mezopotamya'da (Güneybatı Asya), İ.Ö. 3000'de İndus Vadisinde (bugün Pakistan'da ve İ.Ö. 2000'lerde Çin'in Huang Ho ya da Sarı Irmak vadisinde gelişti. Bu üç erken uygarlık alanı başlıca kültür geleneklerinin türediği kültür merkezleri olarak görev yaptı. Dinde, ulusçulukta ve tarihsel koşullarda görülen farklılıklar, daha sonra söz konusu bölgelerde değişikliğe uğrayarak dışarı taştı ve Asya'nın geniş kesimlerinde (ve bazen başka kıtalarda) benimsendi. Asya'da tanınan başlıca altı kültür bölgesi vardır. Özgün üç kültür merkezinden en gelişmişleri şunlardır: Güneybatı (ya da Müslüman) Aşya, Güney (ya da Hint kültürü) Asya ve Doğu (Çin kültürü) Asya. Bir başka kültür alanı da Güneydoğu Asya'dır. Çin ile Hindistan arasında yer alan bu bölge siyasal ve kültürel açıdan coğrafyacıların "dağınık kuşak" adını verdikleri bir kesimdir. Bu kültür alanına iki ya da daha fazla güçlü komşu ülkenin kültürü egemendir. Kuzey Asya (ya da Kuzey Rusya) ve Orta (ya da İç) Asya geriye kalan iki kültür alanıdır. Her ikisi de az nüfuslu ve ikinci derecede önemli yerleşme bölgeleridir. Güneybatı (ya da Müslüman) Asya, Doğu Akdeniz kıyılarından Afganistan'a kadar doğu yönünde uzanır ve çöl ile yarı çöl alanlarının yer aldığı kurak kuşağın biraz dışında kalır. Bu alan, genelde, Yakın ve Ortadoğu ya da Arap Idünyası adı altında Kuzey Afrika ile bağdaşlaştırılır. Ama son adı kullanmak yanlıştır; çünkü İran, İsrail ve Türkiye'de Arap olmayanlar nüfusun çoğunluğunu oluşturur. Güneybatı Asya kültürü, Mezopotamya'da tarımın erken bir dönemde gelişmesine, sayılamayacak kadar çok eski krallıkların ve imparatorlukların yükselişine ve çöküşüne tanık olmuştur. VII. yy'da İslâm dini insanlar arasında birliği sağladıysa da, Suriye'deki hıristiyanlar,
6 Ermeniler, Lübnan'daki hıristiyanlar ve özellikle İsrail'deki yahudiler gibi müslüman olmayan birçok halk bugün bile bölgedeki varlığını sürdürmektedir. Güney Asya ya da Hindistan kültürü, Hindistan yarımadasında yeralır ve Hindistan'in egemenliği altındadır. Bu kültürün tarihi Arilerin Kuzey Hindistan'ı istila ettiği İ.Ö. 1500'lere dayanır. Arilerin Veda dini, yerli âdetlerle ve inançlarla kaynaşarak hinduculuğu doğurdu. Hinduculuk sosyal ve yapısal örgütlenmede hâlâ önemli bir rol oynamaktadır. Bugün müslümanlığın yaygın olduğu kuzey bölgelerinde bile önemli bir etki unsuru olarak varlığını korumaktadır. İ.Ö. VI. yy'da Hindistan'da gelişen buddhacılık anayurdu dışında da güçlü kültürel etkiler yapmıştır. Doğu Asya'da yaşayan uluslar ortak bir kültürü paylaşırlar ve Eski Çağ Çini'nin Huang Ho bölgesine yerleşen halklar, İ.O. 1500'lerde Şang sülalesi döneminde birleşmişlerdir. Kuzey bozkırlarından gelerek saldırıya geçen göçebe halkların istila ettiği Doğu Asya kültür bölgesi, İ.Ö. 100'lerde çağdaş Çin'in büyük bölümünü içermekteydi. Aynı dönemde güneye, Vietnam'a doğru ilerleyerek İ.S. 400'de Kore'ye ve Japonya'ya ulaştı. Bu bölgede toplumsal ve yapısal örgütlenme, büyük ölçüde konfuçiusçuluğun, Japon şintoculuğunun ve daha az ölçüdeyse taoculuğunun ve Çin buddhacılığının etkisinde kalmıştır. Güneydoğu Asya, Hindistan ile Çin arasında yer alan yarım adaları kucaklar yıl önce başlayan bazı kaynaşmalar sonucunda Çin'den ve Asya'nın geriye kalan kesimlerinden gelen göçmenler, bu bölgenin yerli halkını alçak alanlardan ıssız tepelere sürdüler. Bu kesimde buddhacılık egemen din oldu. Ama İ.S. XII. yy'da Arap tüccarların getirdiği İslam etkisi ve XVII. yy'dan sonra İngilizlerin, Fransızların, HollandalIların, İspanyolların ve Amerikalıların giriştiği sömürgecilik hareketleri, bu yöreye çok çeşitli kültür değişimleri getirmiştir. Bazılarınca Rus Asyası diye de anılan Kuzey Asya, Güney Urallar'ın yarı çorak bozkırlarından başlayarak kuzeye yönelir, Sibirya'yı geçtikten sonra Kuzey Buz denizi kıyılarına kadar uzanır. Bozkırlar çeşitli göçer konar kabilelerin ve yerli Türk halklarının geleneksel ülkesidir. Moğollar, Yakutlar, Tunguzlar, Kazaklar, Özbekler ve Tatarlar bunlardan bazılarıdır. Rusların XVII. yy'dan başlayarak bölgeye getirdikleri Avrupa etkisi XX. yy. başlarında büsbütün yoğunlaşmıştır. İç (ya da Orta) Asya, Tibet'i, Moğolistan'ı, Uygur Cumhurıyeti'ni ve İç Moğolistan'ı içerir. Yüksek dağlar ya da geniş çöllerle çevreden soyutlanan Orta Asya, yüzyıllar boyu göçerkonar çobanların beldesiydi. Doğu Çin'in yerleşik topraklarına sürekli akınlar yapan istilacıların anayurdu olarak, bu bölge uzun zaman Çinlilerin korkulu rüyası olmuştur. Ancak, Çin yerleşmeleri ve etkisi son yıllarda büyük ölçüde artmıştır. Eski Sovyet rejiminden korkan Çinliler, Çin-Sovyet sınırına büyük kuvvetler yığmışlardı. Irklar ve etnik öbekler: Asya'nın çok çeşitli etnik öbekleri vardır. Tüm Asya halklarının üçte ikisi Moğol ırkındandır. En büyük etnik öbek Han Çinlileridir. Bunlar Çin'in toplam nüfusunun % 94'ünü oluşturur ve Çin'in doğu yarısına egemendir. Nüfusun geriye kalan % 6'sını Moğollar, Uygurlar, Huiler, Çuanglar, Tibetliler ve diğer topluluklar oluşturur. En büyük ikinci Asya topluluğu Japonlar'dır. Bunlar, kuzeydeki Hokkaido adasındal birkaç bin Aynu hariç, Japonya'da tek bir etnik öbek oluştururlar. Hindistan, tam tersine, etnik olarak karmaşıktır. Genelleme yapılırsa, Ari kökenden gelen açık tenli insanlar kuzeyin, siyaha yakın esmer tenli ve Dravitçe konuşan insanlar güneyin tipik özelliğidir. Kuzeyin orta kesimlerinde çok çeşitli değişik kabile öbekleri yaşar. Avrupalı Ruslar, Rus Asyası nüfusunun yaklaşık % 40'ını oluşturur. Ama güney bozkırları Buryatlar, Kalmuklar, Tacikler, Çuçiler ve Tunguzlar gibi önemli azınlıkları içerir. Etnik açıdan parçalanmış durumda olan Güneydoğu Asya'nın başlıca etnik öbekleri arasında EndonezyalIlar, MalezyalIlar, Birmanlar, Taylar, Khmerler, Vietnamlılar, Filipinliler ve yalnızlığa itilmiş sayısız dağ halkları sayılabilir. Güneybatı Asya'nın başlıca etnik öbeği Samiler (çoğunluğu Araplar ve İsrail'de yaşayan Yahudiler) olmakla birlikte Türkler, Ermeniler, İranlılar, Kürtler ve Beluçlar da vardır. Diller: Çin'de, Güneydoğu Asya'da ve kıtanın başka yerlerindeki yaklaşık 1 milyar kişinin konuştuğu Çince, Asya 'da en yaygın konuşulan dildir. Çince, Mandarin, Kanton, Vu, Min ve Hakka gibi birçok farklı lehçe içerir. Yaklaşık 215 milyon kişinin konuştuğu Hintçe, Asya'da en yaygın kullanılan ikinci dildir; Hintçe özellikle Kuzey Hindistan ve Pakistan'da konuşulur. Genellikle Güneybatı Asya'da konuşulan Arapça, dillerin önem sırasında üçüncü sırayı alır. Rus Asyası'nda yaygın biçimde konuşulan ve ikinci bir dil olarak kullanılan Rusça, dördüncü sırada yer alır. Türkçe de ulusal sınırları aşarak, uluslararası bir dil olmanın keyfini sürmektedir. Asya'da konuşulan öteki pekçok dil sadece ulusal ve bölgesel olarak kullanılır. Sömürgeci devletlerce getirilen diller de Asya'da önemli izler bırakmışlardır. Sayısız dillere bölünmüş durumdaki Hindistan'da, İngilizce resmî devlet dili olarak kalmayı sürdürmüş ve ülkenin birleştirici tek dili olmuştur. İspanyolca da Filipinler'de önemini korumaktadır. Ayrıca, Afrika-Asya dilleri, Dravit dilleri, Hint-İran dilleri, Malezya-Polinezya dilleri, Çin-Tibet dilleri, Güney Doğu Asya dilleri ve Ural-Altay dilleri de önemlidir. Dinler: Hinduculuk, müslümanlık, buddhacılık başlıca Asya dinleridir. Yaklaşık 520 milyon kişinin inandığı hinduculuk, Hindistan'ın başlıca dinidir. Asya'da 430 milyon kadar inananı bulunan müslümanlık, Güneybatı Asya, Afganistan, Pakistan, Bangladeş, Malezya ve Endonezya'nın başlıca dinidir. Hindistan'da, Filipinler'de Orta
7 Asya'da da çok sayıda müslüman azınlık yaşar. Hindistan'da gelişmiş olan buddhacılık, şimdi artık bu ülkede önemini yitirmiştir. Ama Asya'nın başka bölgelerinde 250 milyon kadar inananı vardır ve Birmanya, Tayland, Sri Lanka, Laos ve Kampuçya'da başlıca dini oluşturur. Tibet buddhacılığı olarak bilinen bir tür kuzey mezhebi Tibet ile Bhutan'da egemendir. Buddhacılığın Japonya'da da çok inananı vardır. Yerli bir Çin dini olan taoculuk ve dinden çok bir felsefe olan konfuçiusçuluk, komünizm öncesi dönemde Çin'de çok yaygındı. Şinto ya da Japonlara özgü doğaya tapınma, özellikle Filipinler'de görülem katoliklik ve protestanlık diğer önemli Asya dinleridir. Hindistan'daki Sihler, Parsiler ve caynacılığa inananlar sayıca az olan din tarikatları öbeğine girer. Eğitim ve sağlık: Asya'nın okul çağındaki çocuklarının yaklaşık % 60'ı okula gider. Okuryazarlık bir Asya ülkesinden ötekine belirgin bir farklılık gösterir. Sözgelimi Afganistan nüfusunun ancak % 10'u okuryazardır. Buna karşılık İran ve Suudi Arabistan nüfusunun % 25 ile Çin, Hindistan ve Malezya'nın % 50'si okuryazardır. Bu oran Türkiye'de % 70'e erişirken, Japonya ve Rusya'da % 100'e yakındır. Kişi başına günlük ortalama protein tüketimi Asya ülkelerinin çoğunda dengesizdir. Bebek ölüm oranı Hindistan ve Orta Doğu'da Çin ve Türkiye'den daha yüksekken, sanayileri gelişmiş ülkelerden Japonya ve Rusya'da en düşüktür. Asyalılar'ın ortalama ömür uzunluğu 40 ile 65 yaşlar arasında değişir. Ömür uzunluğunun 70 yıldan daha fazla olduğu Japonya, Rusya ve Türkiye bu genellemenin dışında kalır. Not: Hem Japonya'nın başkenti, hem de dünyanın başlıca ticaret ve finans merkezlerinden biri olan Tokya'da afiş bolluğu. Çekirdek kent nüfusu bakımından Asya'nın en kalabalık kenti olan Tokyo, Honşu adasındadır. Çin'de pazarda sepetler içinde satılan kömürler yıllarının sonuna doğru ekonomisini liberalleştiren Çin, özellikle açık pazar bölgeleri adı verilen alanlarda küçük çapta kişisel girişimlere izin vermiştir. Asya Nüfusu: Asya'da nüfus yoğunlukları, dünyada en düşük oranlı yerleri olan Arabistan çölü, Tibet yaylası, Güney ve Orta Asya'nın bazı kesimleriyle dünyanın en yüksek nüfus yoğunluklarını barındıran İndus-Ganj ovası ve Yangzı vadisi arasında değişir. Asya'da yıllık ortalama doğal nüfus artış hızı 1970'lerin ilk yarısında % 2'nin altına gerilemesine karşın, son 30 yılda yıllık nüfus artış hızı bölgede ortalama % 2 oldu. Nüfus artış hızı rakamları süreci için SSCB'de % 0,9'du. Hindistan yılda ortalama % 1.7 hızla artış kaydederken, Çin'de nüfus artış hızı yılda ortalama % 1,6 olmuştur. Bu ülkelerin son derece büyük olması nedeniyle, bu oranlar Hindistan ve Çin'in herbiri için yılda yaklaşık 16 milyon kişilik toplam bir artışa dönüşmüştür. Doğal nüfus artış hızları Güneybatı Asya'da (İsrail hariç) % 3 dolaylarında ya da üstündedir. 1988'de SSCB'de doğum oranı kişi başına 20,1 ve ölüm oranı kişi başına 10,3'tü. Ölüm oranları dünya genelinde gelişen beslenme ve sağlık bakımı sonucunda oldukça azalmıştır. Ancak, doğum oranlarının kontrolü daha zordur nüfus sayımının nüfus artış hızı karşısında dehşete kapılan Çin yönetimi, aile başına bir çocuk politikasını iyice pekiştirdi. Şimdi Çin bu yüzyılın sonuna kadar nüfus artışını en fazla 1,2 milyarla sınırlamayı hedeflemektedir. Hindistan 1950'lerden bu yana doğum kontrolü için çeşitli programlar denemektedir. Üç ya da daha fazla çocuklu tüm aileler için zorunlu kısırlaştırmayı getiren yasa, büyük bir hoşnutsuzlukla karşılanmıştı. 1988'de Çin'in doğum oranı kişi başına 22'ye düşerken, Hindistan'daki oran inatla kişi başına 32'de kaldı. Japonya'nın doğum oranı, kürtajın yasallaştırılmasıyla yıllar önce kontrol altına alınmıştır. Genel olarak son yıllarda tüm Asya ülkeleri kentleşmenin çemberinden geçtiler. İnsanlar sürüler halinde kırsal kesimlerden kentlere akmış, buralarda işsizliği, husuzsuzluğu ve her türlü sosyal karşıtlıkları artırmıştır. Ayrıca halklar artık geleneksel kültürleri bırakıp, modern, kentsel, sınai ve ticari törelere yönelme eğilimi göstermektedir. Bombay, Rangoon, Bangkok, Manila, Hongkong, Singapur ve Cakarta bunun en güzel örneğidir. Dünyanın en büyük kentlerinden biri olan Şanghay, Çin hükümeti nüfusun bir bölümünü zorla çevre alanlara dağıtana kadar böyle bir kentti. Ancak, bu kentleşme eğilimine karşın, Asya ülkelerinin çoğunda genelde kırsal kesim ağır basmaya devam etmektedir. Nüfusunun % 15'inden azı kırsal kesimlerde yaşayan çağdaş İsrail ve nüfsununun ancak % 18'i kırsal olarak nitelendirilen Japonya bu genel eğilimin dışında kalan iki örnektir. Güneybatı Asya'da, Irak nüfusunun ancak % 28'i ve Ürdün nüfusunun % 44'ü kırsal kesimlerde yaşar. Asya'nın başka yerlerinde, söz gelimi, Hindistan'da kırsal nüfus toplamın % 76'sını, Endonezya'da % 77'sini ve Çin'de yaklaşık % 80'ini oluşturur. ASYA KITASI EKONOMİK GELİŞME Orta Çağ'da, Asya dünyanın en gelişmiş yerlerinden biriydi. Suriye testileri, kılıçları, çeliği ve gümüş işlemeciliğiyle, Hindistan pamuğuyla, İran ve Orta Asya halılarıyla, Güneydoğu Asya baharatıyla, Çin porselenleri ve ipeğiyle ünlüydü. Batılı tüccarlar ve tüketiciler XVIII. yy. sonlarına kadar bu mallara rağbet ederlerdi. Ancak bugün, Rusya, Japonya, Türkiye ve Güneybatı Asya'nın petrol zengini kesimleri hariç, çoğu Asya ülkeleri gelişmekte olan dünyanın bir parçası sayılır. Sanayi Devrimi'ni ve sanayileşmenin Batı dünyasına sağladığı yüksek yaşam standardını paylaşmayan birçok Asya ülkesinde, halkın büyük çoğunluğu kıt kanaat
8 geçinme sınırına yakın bir düzeyde yaşamaktadır. Tarım. Nüfusun ancak % 6'sının çiftçilikle uğraştığı İsrail, sadece % 8'inin çiftçi olduğu Japonya ve % 10'nun tarımsal etkinliklerde çalıştığı eski Sovyet Asyası hariç, Asya genelinde tarım, egemen ekonomik etkinlik bakımından etkisini sürdürmektedir. Buna karşılık, Asya'nın geriye kalan kesiminde çiftçilikte işgücü oranı Türkiye'de % 44, Çin'de % 62, Hindistan'da % 64 ve Endonezya'da % 65'tir ve bu oran Bhutan ve Nepal'de % 94'e kadar çıkmaktadır. Asya'da dört ayrı tarım sistemi vardır: Küçük işletme tarımı, kolektif (ortaklaşa) tarım, büyük tarım işletmeleri tarımı ve gezici tarım. Küçük özel çiftliklerin ülke tüketimine ve yerel pazarlara yönelik ürünler -kendi geçimlerini sağlamak amacıyla ve peşin para karşılığı sattıkları ürünlerle birlikte- yetiştiren küçük işletme tarımı kapitalist ekonomilerde egemendir. Üretimin merkezi planlamaya dayalı oluduğu kolektif ya da ortaklaşa tarım Çin'de ve (bir zamanlar eski Sovyetler Birliği'nde) uygulanır. Dış pazarlar için sahipli büyük topraklarda bazı yararlı tarım ürünleri yetiştirmeye yönelen büyük tarım işletmeleri, en çok Güneydoğu Asya'da yaygındır. Göçebe tarım ya da ormanın yakılması sonucu açılan tarlalarda yapılan tarım, tropikal yağmur ormanlarında kabile gruplarınca uygulanır. Pirinç Asya'da temel besin maddesidir. Tüm dünya pirincinin yaklaşık % 91'i Asya'da yetiştirilir. Bunun % 40 kadarı Çin'de,% 20'si Hindistan'da ve% 6'sı Bangladeş'te yetişir. Buğday en önemli ikinci besin maddesidir. Özellikle Kuzey Çin, eski SSCB, Türkiye ve Akdeniz kıyıları gibi görece sıcak ve kurak alanların başlıca ürünüdür. Dünya buğdayının yaklaşık % 23'ü Rusya'da, % 10'u Çin'de, % 7'si Hindistan'da, % 4'ü Türkiye'de ve % 5'i de Asya'nın geriye kalan yerlerinde üretilir. Akdarı, süpürge darısı, mısır, arpa, soya fasulyesi ve kaoliang beslenmede yararlanılan başka bir üründür. Ticari ürünler pamuk (Hindistan, Rusya ve Çin), ipek (Çin, Hindistan ve Japonya), jüt (Bangladeş ve Güneydoğu Asya), kauçuk ve palmiye yağı (Malezya, Tayland ve Endonezya), şekerkamışı (Pakistan, Tayland, Endonezya, Tayvan, Hindistan ve Filipinler), çay (Hindistan, Çin, Endonezya ve Japonya) ve koprayı (Endonezya ve Filipinler) içerir. Hayvanlar Asya tarımında önemli bir rol oynar. Çin dünyada en büyük domuz nüfusuna sahiptir. Böylece domuz Çin sofrasında hayvansal proteinin başlıca kaynağını oluşturur. Dünyanın en kalabalık büyükbaş hayvan nüfusu Hindistan'dadır. Ancak, Hindistan'da kutsal sayılan sığır, eti için değil dinsel amaçlar için ve koşum hayvanı olarak yetiştirilir. Daha çok ulaşımda kullanılan develer, kurak Asya'da çok değerli hayvanlardır. Koyun Güney Orta Asya, Batı Çin, Orta Hindistan yaylası ve Orta Doğu gibi yarı kurak çevrelerde yetiştirilir. Rengeyiklerine de Sibirya'nın kuzey kesimlerinde rastlanır. Ormancılık ve balıkçılık: Asya'nın büyük bölümünde ormancılık ve balıkçılık, genelde, ülke pazarlarının sınırlarını aşmaz. Ancak, her iki etkinlik de Japonya ve Rusya'nın başlıca sanayileridir. Tik kerestesi Tayland ve Bangkok için değerli bir dışsatım malıdır. Madencilik: Asya'nın maden kaynaklarının büyük zenginliği, dünyanın sanayi kuruluşlarının büyük bölümüne gerekli hammaddeleri sağlar. 1988'de Asya yakıtlar açısından dünyanın toplam petrol gereksiniminin % 33'ünü, maden ve antrasit kömürlerinin % 24'ünü ve pazarlanan doğal gazın % 8'ini üretti.metaller bakımından dünya kalayının % 43'ünü, demir cevherinin % 18'ini, kromunun % 22'sini, manganezinin % 11'ini, cıvasının % 16'sını, seleninin % 36'sını, telürünün % 20'sini, tungsteninin (volfram) % 43'ünü, çinkosunun % 19'unu ve titanım % 12'sini üretti. Dünyanın toplam metal dışı maden üretiminde, Asya, çimentonun % 35'ini, grafitin % 41'ini, mağnezyumun % 36'sını, mikanın % 40'ını, kimyasal gübrelerin % 34'ünü, piritin % 19'unu, tuzun % 19'unu ve talkın % 43'ünü sağlamaktadır. Mineral üretimin toplam değeri olarak Asya tüm kıtalar arasında birinci sırayı almaktadır. İmalat: Asya'da, Japonya ve Türkiye dünyanın imalatçı ülkeleri arasında yer alır. Rusya Federasyonu da imalatçı bir ülke olmakla birlikte, başlıca sanayi merkezleri Avrupa kesiminde bulunur. Rusya Asyası aslında doğal kaynakların büyük bir deposu olmasına karşın, ulaşım yetersizliği ve dünya pazarlarına uzaklığı yüzünden hâlâ büyük bir bölümü işletmeye açılamamıştır. Japonya'da imalat merkezleri Kanto ovasında (Tokyo-Yokohama alanı), Kansai bölgesinde (Nagoya ve Osaka ile Kobe gibi Japon denizi boyunca sıralanan kentler) ve Kuzey Kyuşu'da toplanmıştır. Sanayi hammaddelerinden yoksun olan Japonya, teknik makineler, ulaşım araçları ve yükte hafif, pahada ağır olan saat gibi hassas aletler üretiminde uzmanlaşmıştır. Otomobiller, elektrikli ve elektronik aygıtlar bu tip imalatın diğer ürünleridir. Çin'de ağır sanayi kuruluşları Çangçun, Tienşin, Şanghay ve Vuhan gibi kentlerde bulunur. Çin sanayileşme programını geliştirmek amacıyla Batı'dan ileri teknolojiye dayalı önemli mallar ithal etmeye başlamıştır. Hindistan'da olduğu gibi, Çin'in sanayi yapısında da hâlâ hafif imalat ağır basmaktadır. Hindistan'ın başlıca sanayi kuruluşları Bombay'da, Kalküta'da, kömür ve demir cevheri madenlerinin yakınında olan Kalküta'nın hemen batısındaki Çota Nagpur bölgesinde bulunur. Güneydoğu Asya ve Ortadoğu az sayıda önemli sanayi bölgelerine sahiptir. Varolan bazı küçük imalat kuruluşları bu ülkelerin başkentlerinde ve birkaç ticaret kentinde toplanmıştır. Orstadioğu'nun zengin, petrol kaynakları, bu alanların sanayi gelişimini finanse
9 etmek için kullanılmaktadır. Enerji: Asya'da enerji tüketiminin sanayileşme düzeyiyle yakın bir ilişkisi vardır. Kişi başına enerji tüketimi Katar ve Rusya'da en yüksek ve Kampuçya ile Nepal'de en düşüktür. Termal enerji Asya'da başlıca enerji kaynağıdır. Hindistan'ın, Çin'in ve Rusya'nın Asya kesiminin yüksek hidroelektrik enerji potansiyelleri vardır. Ancak, bunların çoğu henüz verimli biçimde işletilmemektedir. Ulaşım ve iletişim: Japonya ve Türkiye hariç, Asya ülkelerinin ulaşım olanakları genellikle yetersizdir. Kıtanın yüzey şekilleri, nüfusun kalabalık olduğu yerlerle pazarlar ve kaynak alanları arasındaki büyük uzaklıklar Asya 'da karayolu ulaşımını güçleştirmektedir. Demiryolları ancak Japonya'da, Türkiye'de, Hindistan'da ve doğu Çin'de yaygındır. Rusya Asyası'nın büyük bölümüne hizmet veren Sibiryaötesi demiryolu, Ural Dağları'nı aşar ve Güney Sibirya'yı' boyduna boya geçerek Büyük Okyanus limanlarından Vladivostok'a ulaşır. Paralel bir hat olan Baykal-Amur demir yolu (BAM) eski Sovyetler Birliği döneminde, 1984'te tamamlanmıştır. Asya'nın karayolu sistemi demir yollarından bile geridir. Sonuç olarak, ırmak ve kıyı taşımacılığı Asya'nın çoğu yerlerinde büyük önem taşır. Japonya ve Türkiye'de tüm yolcu trafiğinin % 45'ten fazlası otomobilden yararlanır buna karşılık Asya'nın geri kalan kesiminde karayolu trafiği çok cılızdır. Ticaret: Orta Doğu'nun petrol zengini ülkelerinde petrol başlıca dışsatım malıdır. Suudi Arabistan'da değer olarak yıllık toplam dışsatımın yaklaşık % 90'ını karşılarken, İran ve Kuveyt için de başlıca dışsatım malıdır. 1990'da uluslararası ticaret ambargosuyla durdurulan Irak'ın petrol dışsatımları, 1991 Körfez Savaşı'ndan sonra kesin biçimde yasaklandı. Muson Asyası'nda, Endonezya ve Brunei önemli miktarda petrol dışsatımı gerçekleştiren başlıca ülkelerdir Körfez bunalımının bölgesel ekonomik etkileri şöyle sıralanabilir: İrak ve Kuveyt'te işlerinden olan yüzbinlerce Filistinli, Ürdünlü, Güney Asyalı ve Filipinli yabancı işçiden akan gelirin kaybı; petrol fiyatlarındaki geçici yükselmenin etkileri ve Güney Asya mallarının Irak ve Kuveyt'e satılmasının askıya alınması; Irak petrol boru hattının kapatılması sonucu Türkiye'nin uğradığı gelir kaybı ve Ürdün'ün Irak dışsatımlarından yararlanamaması. Güneydoğu Asya'nın başlıca dışsatımları tropikal ürünler ve madenlerdir (kauçuk, palmiye yağı, şekerkamışı, hindistancevizi, kalay, boksit gibi). Hindistan yarımadası tekstil, makine ürünleri ve el yapımı eşya satar. İmalat ürünleri ve petrol, başlıca dışalım mallarıdır. Çin'in dış ticareti, hükümet daha önceki "kendi yağıyla kavrulma" siyasetini bıraktıktan sonra, 1980'lerde çarpıcı bir biçimde arttı. Çin Halk Cumhuriyeti'nin dış ticareti, GSMH'sinin % 73'ünü dış yatırımlara ayıran Tayvan'ın ve Japonya'nın hâlâ çok gerisindedir. Kaynak Linki: Asya - Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Bilgisiz Adam
DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce
İNGİLTERE DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce DİNİ: Hıristiyanlık PARA BİRİMİ: Sterlin 1.
DetaylıTarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik
TARIM VE EKONOMİ Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlıdır. Bazı ülkelerde tarım tekniği
DetaylıAkdeniz iklimi / Roma. Okyanusal iklim / Arjantin
Akdeniz iklimi / Roma Okyanusal iklim / Arjantin Savan iklimi/ Meksika Savan iklimi/ Brezilya Okyanusal iklim / Londra Muson iklimi/ Calcutta-Hindistan 3 3 Kutup iklimi/ Grönland - - - - - - -3-4 -4 -
DetaylıNüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler
Nüfusun Dağılışında Etkili Faktörler Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler 1-Doğal Faktörler: 1.İklim : Çok sıcak ve çok soğuk iklimler seyrek nüfusludur.
DetaylıBölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi)
YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA İKLİM TİPLERİ Matematik ve özel konum özelliklerinin etkisiyle Dünya nın çeşitli alanlarında farklı iklimler ortaya çıkmaktadır. Makroklima: Çok geniş alanlarda etkili olan iklim tiplerine
DetaylıBÖLÜMLERİ: - 1. Adana Bölümü - 2. Antalya Bölümü YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ: AKDENİZ BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Akdeniz Bölgesi
AKDENİZ BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Bölge yurdumuzun güneyinde, Akdeniz boyunca bir şerit halinde uzanır. Komşuları Ege, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu Bölgeleri, Suriye, Kıbrıs
Detaylı2014 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU
2014 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 AĞUSTOS
DetaylıBİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA
BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDA İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere bağlı olarak bitki ve hayvan topluluklarını barındıran
DetaylıBÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ
BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ Doğal, beşerî ve ekonomik özellikler bakımından çevresinden farklı; kendi içinde benzerlik gösteren alanlara bölge denir. Bölgeler, kullanım amaçlarına göre birbirine benzeyen
DetaylıBüyük İklim Tipleri. Ata Yavuzer 9- A Coğrafya Performans Ödevi. Bu çalışma Bilgi ve İletişim Teknolojileri dersinde hazırlanmıştır.
Büyük İklim Tipleri Ata Yavuzer 9- A Coğrafya Performans Ödevi Hisar Okulları İçindekiler Büyük İklim Tipleri... 3 Ekvatoral İklim... 3 Görüldüğü Bölgeler... 3 Endonezya:... 4 Kongo:... 4 Tropikal İklim:...
DetaylıKÜRESEL ORTAM: BÖLGELER ve ÜLKELER
392 4. Ünite KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER ve ÜLKELER 1. Bölge Kavramı... 146 2. Bölge Sınırları... 148 Konu Değerlendirme Testi-1... 151 145 Bölge Kavramı 393 394 BÖLGE NEDİR? Yeryüzünde doğal, beşeri ve ekonomik
DetaylıADI: DÜNYA ĠKLĠMLERĠ
ADI: DÜNYA ĠKLĠMLERĠ DERS : SOSYAL BĠLGĠLER SINIF : 6 YAKLAġIK SÜRE : 2 DERS SAATĠ ÖĞRENME ALANI : ĠNSANLAR YERLER VE ÇEVRELER ÜNĠTE : YERYÜZÜNDE YAġAM KAZANIMLAR : 3.Dünyanın farklı doğal ortamlarındaki
DetaylıFiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi
KİMLİK KARTI Başkent: Roma Yüz Ölçümü: 301.225 km 2 Nüfusu: 60.300.000 (2010) Resmi Dili: İtalyanca Dini: Hristiyanlık Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 29.500 $ Şehir Nüfus Oranı: %79 Ekonomik Faal Nüfus
DetaylıİKLİM TİPLERİ. Yıllık ortalama sıcaklık 25 C dolayındadır. Yıllık ve günlük sıcaklık farkı 2-3 C yi geçmez. Yıllık yağış miktarı 2000 mm den
İKLİM TİPLERİ Dünya'nın hemen her bölgesinin kendine özgü bir iklimi bulunmaktadır. Ancak, benzer iklim kuşaklarına sahip alanlar büyük iklim kuşakları oluştururlar. Yüzlerce km 2 lik sahaları etkileyen
DetaylıGÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI:
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Ülkemizin güney doğusunda yer alan bölge nüfus ve yüzölçümü en küçük bölgemizdir. Akdeniz, Doğu Anadolu Bölgeleriyle, Suriye ve Irak Devletleriyle
DetaylıT.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi
T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi LİSANS YERLEŞTİRME SINAVI-3 COĞRAFYA-1 TESTİ 26 HAZİRAN 2016 PAZAR Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının
DetaylıYüz ölçümü: 301 225 km² Nüfusu : 61.261.254 (2012) Önemli Şehirleri: Napoli, Milano, Torino, Venedik, Cenova
Yüz ölçümü: 301 225 km² Nüfusu : 61.261.254 (2012) Önemli Şehirleri: Napoli, Milano, Torino, Venedik, Cenova Başkenti: Roma Dili: İtalyanca Dini: Hristiyanlık Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 29.500dolar
DetaylıB A S I N Ç ve RÜZGARLAR
B A S I N Ç ve RÜZGARLAR B A S I N Ç ve RÜZGARLAR Havadaki su buharı ve gazların, cisimler üzerine uyguladığı ağırlığa basınç denir. Basıncı ölçen alet barometredir. Normal hava basıncı 1013 milibardır.
DetaylıIII.BÖLÜM A - KARADENİZ BÖLGESİ HAKKINDA
III.BÖLÜM Bu bölümde ağırlıklı olarak Kızılırmak deltasının batı kenarından başlayıp Adapazarı ve Bilecik'in doğusuna kadar uzanan ve Kastamonu yu içine alan Batı Karadeniz Bölümü, Kastamonu ili, Araç
DetaylıTest. Beşeri Yapı BÖLÜM 7
BÖLÜM 7 Beşeri Yapı 1. Yeryüzünde sıcaklık ve yağış gibi iklim özellikleriyle birlikte denizler, buzullar ve yüksek alanlar gibi etkenler nüfus ve yerleşmenin dağılışında önemli rol oynar. Doğal şartlar
DetaylıCoğrafya Proje Ödevi. Konu: Hindistan ve Nijerya nın Ekonomik Özellikleri. Kaan Aydın 11/D
Coğrafya Proje Ödevi Konu: Hindistan ve Nijerya nın Ekonomik Özellikleri Kaan Aydın 11/D---1553 Hindistan ın Genel Özellikleri DEVLETİN ADI: Hindistan Cumhuriyeti BAŞKENTİ: Yeni Delhi YÜZÖLÇÜMÜ: 3.287.590
DetaylıAsya dan Dünya ya Yükselen Çin Ekonomisi
Asya dan Dünya ya Yükselen Çin Ekonomisi Yazar : Abdulkadir Kötüce Yeni İpek Yolu Projesini anlatmaya başlamadan önce Çin in ekonomisini ele almak bu projenin diğer ülkeler üzerindeki etkilerini ve gelişimi
DetaylıDIS TICARET ARASTIRMA SERVISI
ISTANBUL TICARET ODASI EKONOMIK VE SOSYAL ARASTIRMALAR SUBESI I R A N ÜLKE ETÜDÜ Güncelleme Tarihi: 08 Agustos 200 ETÜD NO :616 S.O. I- GENEL BILGILER Resmi Adi : Iran Islam Cumhuriyeti Yönetim Sekli :
Detaylı3. Hafta (12 16 Ekim) Hoş Geldiniz
2 3. Hafta (12 16 Ekim) Hoş Geldiniz SU KAYNAKLARI A. Okyanuslar ve Denizler: Atmosferdeki su miktarında artış ya da azalış olmaz sadece yer değiştirme olur. Okyanuslar büyüklüğüne göre Pasifik, Atlas
DetaylıUNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL
UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü nün (UNCTAD) Uluslararası Doğrudan Yatırımlar
DetaylıFinlandiya nın Tarihçesi
Finlandiya Yüzölçümü :338.145 km 2 Nüfusu :5.175.783 İdare şekli :Cumhuriyet Başkenti :Helsinki Önemli şehirleri :Tampere, Espoo, Turku Dili :Fince Dini :Hristiyanlık Para birimi :Euro, Fin Markası Finlandiya
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMI. 46 EKOLOJİ 8 BİYOMLAR Karasal Biyomlar
10. SINIF KONU ANLATIMI 46 EKOLOJİ 8 BİYOMLAR Karasal Biyomlar EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDAKİ İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere olarak bitki ve hayvan topluluklarını
DetaylıMEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri
MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri Türkiye de Sıcaklık Türkiye de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı Türkiye haritası incelendiğinde Yükseltiye bağlı olarak
Detaylı2015 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU
2015 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 ŞUBAT / TÜRKİYE
DetaylıBüyük İklim Tipleri COĞRAFYA DERSİ PERFORMANS ÖDEVİ. Doruk Aksel Anil
Büyük İklim Tipleri COĞRAFYA DERSİ PERFORMANS ÖDEVİ Doruk Aksel Anil YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA İKLİM TİPLERİ Dünya'nın hemen her bölgesinin kendine özgü bir iklimi bulunmaktadır. Yüzlerce km² lik sahaları
DetaylıAtoller (mercan adaları) ve Resifler
Atoller (mercan adaları) ve Resifler Atol, hayatlarını sıcak denizlerde devam ettiren ve mercan ismi verilen deniz hayvanları iskeletlerinin artıklarının yığılması sonucu meydana gelen birikim şekilleridir.
DetaylıYAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA
YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA CEVAP 1: (TOPLAM 10 PUAN) 1.1: 165 150 = 15 meridyen fark vardır. (1 puan) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat fark vardır. (1 puan) 12 + 1 = 13 saat 13:00 olur. (1 puan) 1.2:
DetaylıDünya'da Görülen Đklim Tipleri
Dünya'da Görülen Đklim Tipleri Bir yerde benzer sıcaklık, basınç, rüzgar, nemlilik ve yağış özelliklerinin uzun süre etkili olmasıyla iklim tipleri belirmektedir. Đklimi oluşturan bu öğelerden birinin
Detaylı(1. Görsel materyalleri ve verileri kullanarak dünyada nüfus ve ekonomik faaliyetlerin dağılışının nedenleri hakkında çıkarımlarda bulunur.
ÜNİTE: ÜLKEMİZ VE DÜNYA ÖĞRENME ALANI: Küresel Bağlantılar Kazanımlar: (1. Görsel materyalleri ve verileri kullanarak dünyada nüfus ve ekonomik faaliyetlerin dağılışının nedenleri hakkında çıkarımlarda
DetaylıÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SORULARI
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SORULARI 1- İtalya da etkili olan iklimler nelerdir? Yarımada İtalya sında ve adalarda, Akdeniz iklimi görülür. Kuzeyde, Po Ovası ve Alp eteklerinde karasal iklim egemendir. 2-İtalya
DetaylıERASMUS + YÜKSEKÖĞRETİM PROGRAMI 2015-2016 DÖNEMİ "ORTA ASYA" BÜTÇE KATEGORİSİNE AİT LİSTE
"ASYA" BÜTÇE KATEGORİSİNE AİT LİSTE Orta Doğu Teknik Üniversitesi 2015 1 TR01 KA107 021130 Hindistan 30.249,50 Orta Doğu Teknik Üniversitesi 2015 1 TR01 KA107 021130 Nepal 5.044,92 Orta Doğu Teknik Üniversitesi
DetaylıTR33 Bölgesi nin Üretim Yapısının ve Düzeyinin Tespiti ve Analizi. Ek 5: Uluslararası Koşulların Analizi
TR33 Bölgesi nin Üretim Yapısının ve Düzeyinin Tespiti ve Analizi Ek 5: Uluslararası Koşulların Analizi Sektörün genel özellikleri Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı Ürünler dünyada ortalama
DetaylıKENYA ÜLKE RAPORU Temmuz 2013 A.Ç.
KENYA ÜLKE RAPORU Temmuz 2013 A.Ç. 2 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Kenya Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Cumhuriyet Coğrafi Konumu : Kenya ekvator enlemi üzerinde yer alan bir doğu Afrika ülkesidir. Ülkenin
Detaylı2015 MART DIŞ TİCARET RAPORU
2015 MART DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 MART / TÜRKİYE
Detaylı2014 YILI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ ADANA DIŞ TİCARET RAPORU. HAZIRLAYAN : CENK KADEŞ Meslek Komitesi ve Kararlar Şefi
2014 YILI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ ADANA DIŞ TİCARET RAPORU HAZIRLAYAN : CENK KADEŞ Meslek Komitesi ve Kararlar Şefi İhracat: 2014 YILI ADANA DIŞ TİCARET RAPORU Türkiye İstatistik Kurumu 2014 Haziran ayı sonu
DetaylıGÜNCELLEME TARİHİ 11/02/2008
3593 İSTANBUL TİCARET ODASI EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR ŞUBESİ GÜNEY AFRİKA ÜLKE RAPORU GÜNCELLEME TARİHİ 11/02/2008 Ülke no :388 Ş.O - 07 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Güney Afrika Cumhuriyeti Yönetim
DetaylıHitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü. Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN
Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN ÇORUM 2017 Alp - Himalaya kıvrım kuşağı üzerinde yer alan ülkemizde tüm jeolojik zaman ve devirlere ait araziler görülebilmektedir.
DetaylıKANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU
KANATLI ET SEKTÖRÜ RAPORU TÜRKİYE DE ÜRETİM VE TÜKETİM Sağlıklı beslenme konusunda her geçen gün daha da duyarlı davranmaya başlayan tüketiciler kırmızı ete alternatif olarak, daha az yağlı ve daha ucuz
DetaylıHAZIRLAYAN GAZİANTEP SANAYİ ODASI TİCARET DAİRESİ EKİM
SURİYE ÜLKE RAPORU HAZIRLAYAN GAZİANTEP SANAYİ ODASI TİCARET DAİRESİ EKİM 2011 SURİYE ÜLKE VE İHRACAT RAPORU RESMİ ADI BAŞKENTİ DİL : Suriye Arap Cumhuriyeti : Şam (Damascus) : Arapça (resmi), Kürtçe,
Detaylı2013 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU
2013 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2013 EKİM/ TÜRKİYE
DetaylıJEOLOJİ İÇ KUVVETLER
JEOLOJİ İÇ KUVVETLER Enerjisini yerin içindeki mağmadan alan güçlere iç kuvvetler denir. İç kuvvetlerin etkisiyle orojenez, epirojenez, volkanizma ve depremler meydana gelir. İç kuvvetlerin oluşturduğu
DetaylıDIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ
İSTANBUL TİCARET ODASI DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ RUSYA FEDERASYONU ÜLKE RAPORU Güncelleme Tarihi: 9 HAZİRAN 2005 Ülke No: 75, MD I- GENEL BİLGİLER Resmi Adı Yönetim Şekli : Rusya Federasyonu : Federatif
Detaylı1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL
Kömür ve Doğalgaz Öğr. Gör. Onur BATTAL 1 2 Kömür yanabilen sedimanter organik bir kayadır. Kömür başlıca karbon, hidrojen ve oksijen gibi elementlerin bileşiminden oluşmuş, diğer kaya tabakalarının arasında
Detaylı2018 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU
2018 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU ATSO AR-GE VE DIŞ İLİŞKİLER BİRİMİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2018
DetaylıTÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Dolar Euro Dolar Euro 381600 400 ABD 7.173.384 508.337 2.238.359 2.028.858 1.031.457 930.108 681591 400 ABD 23.110 0 24.277 21.649 681599 400 ABD 4.378 60.671 50.504 45.428 219.208 197.245 690210 400 ABD
DetaylıTÜİK VERİLERİNE GÖRE ESKİŞEHİR'İN SON 5 YILDA YAPTIĞI İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (ABD DOLARI) Ülke
TÜİK VERİLERİNE GÖRE ESKİŞEHİR'İN SON 5 YILDA YAPTIĞI İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (ABD DOLARI) Ülke 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı 2011 Yılı 2012 Yılı Sayısı Ulke adı İhracat Ulke adı İhracat Ulke
DetaylıMÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF)
ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 1 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİ 269.665.223,68 305.580.419,69 13,32 ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 2 IRAK 155.240.675,64 92.044.938,69-40,71 ALTINDAN MAMUL
DetaylıBİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 26 ŞUBAT 2014
BİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM DOÇ. DR. YASEMEN SAY ÖZER 26 ŞUBAT 2014 1 19.02.2014 TANIŞMA, DERSLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER, DERSTEN BEKLENTİLER 2 26.02.2014 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 3 05.03.2014 DOĞAL
DetaylıRÜZGARLAR. Birbirine yakın iki merkezde sıcaklık farkı oluşması durumunda görülecek ilk olay rüzgarın esmeye başlamasıdır.
RÜZGARLAR Yüksek basınçtan alçak basınca doğru olan hava hareketidir. Birbirine yakın iki merkezde sıcaklık farkı oluşması durumunda görülecek ilk olay rüzgarın esmeye başlamasıdır. Rüzgarın Hızında Etkili
DetaylıUMUMA HUSUSİ HİZMET DİPLOMATİK A.B.D Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var. AFGANİSTAN Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var
VİZE TABLOSU Pasaport Vize Tablosu MAVİ YEŞİL GRİ KIRMIZI ÜLKE UMUMA HUSUSİ HİZMET DİPLOMATİK MAHSUS DAMGALI A.B.D Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var AFGANİSTAN Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var ALMANYA
DetaylıDÜNYADA NÜFUS VE EKONOMİK FAALİYETLER
DÜNYADA NÜFUS VE EKONOMİK FAALİYETLER Dünyanın bazı yerlerinde nüfus yoğunken bazı yerlerinde seyrektir. Bu durumu etkileyen iklim, yeryüzü şekilleri, su kaynaklarını yakınlık, bitki örtüsü, sanayi, tarım,
DetaylıCOĞRAFYANIN PUSULASI HARİTALARLA COĞRAFYA 2018 KPSS BAYRAM MERAL
COĞRAFYANIN PUSULASI HARİTALARLA COĞRAFYA 2018 BAYRAM MERAL 1 Genel Yetenek - Cihan URAL Yazar Bayram MERAL ISBN 978-605-9459-31-0 Yayın ve Dağıtım Dizgi Tasarım Kapak Tasarımı Yayın Sertifika No. Baskı
DetaylıİÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... vii KISIM 1 GASTRONOMİ: KAVRAMSAL YAKLAŞIM VE TRENDLER
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii KISIM 1 GASTRONOMİ: KAVRAMSAL YAKLAŞIM VE TRENDLER Bölüm 1: Gastronomi Kavramı: Tanımı ve Gelişimi... 3 1.1. Gastronomi Kavramı... 5 1.2. Gastronominin Tarihsel Gelişimi... 8 1.3.
DetaylıBİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA
BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA SUCUL BİYOMLAR Sucul biyomlar, biyosferin en büyük kısmını oluşturur. Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre tuzlu su ve tatlı su biyomları olmak üzere iki kısımda incelenir.
Detaylı2013 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU
2013 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU A.T.S.O DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2013 AĞUSTOS/
DetaylıBAŞLICA TOPRAK TİPLERİ
BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)
DetaylıRUSYA ÜLKE RAPORU ŞUBAT 2019 İTKİB HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON ARGE ŞUBESİ
RUSYA ÜLKE RAPORU ŞUBAT 2019 İTKİB HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON ARGE ŞUBESİ Genel Bilgiler Dış Ticaret Bilgileri Türkiye ile Dış Ticaret Hazırgiyim ve Konfeksiyon Dış Ticareti Rusya'nın Dış Ticaret Politikası
DetaylıCOĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir.
2012 LYS4 / COĞ-2 COĞRAFYA-2 TESTİ 2. M 1. Yukarıdaki Dünya haritasında K, L, M ve N merkezleriyle bu merkezlerden geçen meridyen değerleri verilmiştir. Yukarıda volkanik bir alana ait topoğrafya haritası
DetaylıDünyanın meşhur su kanalı ve boğazları
Dünyanın meşhur su kanalı ve boğazları Dünayadaki su yolları çağlar değişse de stratejik önemini muhafaza ediyor. 11.06.2017 / 13:10 Uluslararası ticaretin en önemli güzergahlarını barındıran dünya üzerindeki
DetaylıİÇ TİCARET MÜDÜRLÜĞÜ. HAZIRLAYAN : CENK KADEŞ Ekonomik Araştırmalar Şefi
İÇ TİCARET MÜDÜRLÜĞÜ HAZIRLAYAN : CENK KADEŞ Ekonomik Araştırmalar Şefi 2012 YILI ADANA DIŞ TİCARET RAPORU İhracatçı Birliklerinden elde edilen veriler doğrultusunda, 2012 yılında ihracatımız yüzde 9,2
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMI. 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar
10. SINIF KONU ANLATIMI 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar SUCUL BİYOMLAR Sucul biyomlar, biyosferin en büyük kısmını oluşturur. Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre tatlı su ve tuzlu su biyomları
DetaylıTaşların fiziksel etkiler sonucunda küçük parçalara ayrılmasına denir. Fiziksel çözülme, taşları oluşturan minerallerin kimyasal yapısında herhangi
TOPRAK Yer kabuğunu oluşturan çeşitli kaya ve minerallerin fiziksel ve kimyasal yoldan ayrışmasıyla meydana gelen, içinde son derece zengin flora, hayvan varlığı barındıran ve inorganik maddeler ile hava,
DetaylıEKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR ŞUBESİ
İSTANBUL TİCARET ODASI EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR ŞUBESİ HİNDİSTAN ÜLKE RAPORU Güncellenme Tarihi: 13 Mart 2008 Ülke No: 664 Şaban Oruç 2 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Hindistan Cumhuriyeti Yönetim
DetaylıİKLİM TİPLERİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ ÇALIŞMA TESTİ
İKLİM TİPLERİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ ÇALIŞMA TESTİ A. Aşağıdaki soruları yandaki şekle bakarak cevaplayınız. 1. Yağış rejimi. 2. Burası. Kuşakta bulunur. 3. Yarımküresi 4. Bitki örtüsü. 5. Yaz kuraklığı isteyen
DetaylıEylül 2013 B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
KUZEY KORE ÜLKE RAPORU Eylül 2013 B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 2 I.GENEL BİLGİLER Resmi Adı Yönetim Şekli Coğrafi Konumu : Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti : Sosyalist Cumhuriyet : Kuzey Kore,
DetaylıJURA my. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü
JURA 201.3 145.0 my Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü Jura Döneminde Bitki Yaşamı Jura nın son dönemlerine doğru (140 milyon yıl önce) çiçekli bitkiler görülmeye başladı. Aynı zamanda
DetaylıORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş
ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders Dr. İsmail BAYTAK Orta Asya Tarihine Giriş Türk Adının Anlamı: Türklerin Tarih Sahnesine Çıkışı Türk adından ilk olarak Çin Yıllıklarında bahsedilmektedir. Çin kaynaklarında
DetaylıDoðal Unsurlar I - Ýklimin Etkisi Doðal Unsurlar II - Yerþekillerinin Etkisi Dünya'nýn Þekli ve Sonuçlarý
Ödev Tarihi :... Ödev Kontrol Tarihi :... Kontrol Eden :... LYS COĞRAFYA Ödev Kitapçığı 1 (TM-TS) Doðal Unsurlar - Ýklimin Etkisi Doðal Unsurlar - Yerþekillerinin Etkisi Dünya'nýn Þekli ve Sonuçlarý Adý
DetaylıİÇ TİCARET MÜDÜRLÜĞÜ. HAZIRLAYAN : CENK KADEŞ İç Ticaret ve Ekonomik Araştırmalar Şefi
İÇ TİCARET MÜDÜRLÜĞÜ HAZIRLAYAN : CENK KADEŞ İç Ticaret ve Ekonomik Araştırmalar Şefi 2013 YILI Ocak-Mart Dönemi ADANA DIŞ TİCARET RAPORU Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde bulunan İhracatçı Birliklerinden
Detaylı2-Maden bakımından zengin olduğu halde endütrisi yeterince gelişmemiş olan bölgemiz hangisidir?
KPSS Coğrafya Kısa Bilgiler 1-Bitki çeşitliğinin en fazla olduğu bölgemiz hangisidir? -Marmara Bölgesi 2-Maden bakımından zengin olduğu halde endütrisi yeterince gelişmemiş olan bölgemiz hangisidir? -Doğu
DetaylıCoğrafya ve Türkiye nin En'leri
Coğrafya ve Türkiye nin En'leri Enlemin etkilediği en önemli faktör iklimdir. Boylam en çok yerel saat farklılaşmasını sağlar. En büyük paralel Ekvator, en küçük paraleller kutup noktalarıdır. Meridyenlerin
DetaylıB.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
MYANMAR ÜLKE RAPORU Eylül 2013 B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 2 I.GENEL BİLGİLER Resmi Adı Yönetim Şekli Coğrafi Konumu : Myanmar Birliği Cumhuriyeti : Cumhuriyet : Güneydoğu Asya ülkesi olan
DetaylıDOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3
DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 İnsan yaşamı ve refahı tarihsel süreç içinde hep doğa ve doğal kaynaklarla kurduğu ilişki ile gelişmiştir. Özellikle sanayi devrimine kadar
DetaylıTÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI
691010 ABD 0 463 0 0 9.273 7.644 691090 ABD 783.096 190 1.634.689 1.330.333 3.869 3.102 TOPLAM 783.096 653 1.634.689 1.330.333 13.142 10.746 691090 Afganistan 6.557 0 24.223 19.558 691010 Almanya 885 1.068
Detaylıİthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2
ve ye göre dış ticaret Miktar Euro 690710 ABD 1.019 74 0 0 1.880 1.707 690790 ABD 3.197.164 190.462 0 0 1.422.439 1.299.514 Euro 690810 ABD 78.284 3.850 1.848 118 43.314 38.735 5.575 5.168 690890 ABD 178.045.692
DetaylıMÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF)
ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 1 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİ 521.361.708,54 519.945.727,22-0,27 ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 2 IRAK 308.690.215,23 226.634.279,98-26,58 ALTINDAN MAMUL
Detaylı2013 YILI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ ADANA DIŞ TİCARET RAPORU. HAZIRLAYAN : CENK KADEŞ Ekonomik Araştırmalar Şefi
2013 YILI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ ADANA DIŞ TİCARET RAPORU HAZIRLAYAN : CENK KADEŞ Ekonomik Araştırmalar Şefi İhracat: 2013 YILI ADANA DIŞ TİCARET RAPORU Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde bulunan İhracatçı
Detaylı4.ÜNİTE ÜLKEMİZİN KAYNAKLARI
4.ÜNİTE ÜLKEMİZİN KAYNAKLARI A) DOĞAL KAYNAKLAR VE EKONOMİ Toprak, su, orman ve madenler başlıca doğal kaynaklardır. Ülkemiz bu kaynaklar bakımından zengindir. Doğal kaynaklar sanayinin ihtiyacı olan hammadde
DetaylıAKÇADAĞ KEPEZ LİSESİ-HACI OSMAN DERELİ-COĞRAFYA ÖĞRETMENİ İKLİM TİPLERİ
AKÇADAĞ KEPEZ LİSESİ-HACI OSMAN DERELİ-COĞRAFYA ÖĞRETMENİ İKLİM TİPLERİ İklim Tipleri Dünya da İklim ve Doğal Bitki Örtüsü Dünya da Görülen İklim Tipleri Bir yerde benzer sıcaklık, basınç, rüzgar, nemlilik
DetaylıHALI SEKTÖRÜ. Ocak Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1
2018 HALI SEKTÖRÜ Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2018 OCAK AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılında Türkiye nin toplam ihracatı 2016 yılına kıyasla
DetaylıDERS II ORTADOĞU DEVLETLERĠNE GENEL BAKIġ
DERS II ORTADOĞU DEVLETLERĠNE GENEL BAKIġ Belirlenen sınırlar dahilinde Ortadoğu en güneyde Arabistan yarımadası kıyılarında (Yemen) 12 N enlemine kadar iner. En kuzeyinden (Türkiye kuzey kıyıları, Sinop
DetaylıTÜRKİYE DEKİ YABANCI ÜLKE TEMSİLCİLİKLERİ
Ülke TÜRKİYE DEKİ YABANCI ÜLKE TEMSİLCİLİKLERİ Temsilcilik Türü Şehir Telefon Faks e-posta A.B.D. Başkonsolosluk Adana (0322) 346 62 62 (0322) 346 79 16 A.B.D. Büyükelçilik Ankara 455 55 55 467 00 19 A.B.D.
DetaylıRUSYA ÜLKE RAPORU AĞUSTOS 2017 İTKİB HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON ARGE ŞUBESİ
RUSYA ÜLKE RAPORU AĞUSTOS 2017 İTKİB HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON ARGE ŞUBESİ Genel Bilgiler Dış Ticaret Bilgileri Türkiye ile Dış Ticaret Hazırgiyim ve Konfeksiyon Dış Ticareti Rusya'nın Dış Ticaret Politikası
DetaylıMADEN SEKTÖR GÖRÜNÜMÜ
MADEN SEKTÖR GÖRÜNÜMÜ 2014 yılında 157,6 milyar USD olarak gerçekleşen ülkemiz toplam ihracatından %2,9 pay alan madencilik sektörü ihracatı, bir önceki yıla göre %7,7 azalışla 4,6 milyar USD olarak Tablo
DetaylıHUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR ve MAMULLERİ SEKTÖR RAPORU
HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR ve MAMULLERİ SEKTÖR RAPORU İÇİNDEKİLER I- DÜNYA DEĞİRMENCİLİK ÜRÜNLERİ TİCARETİ 02 HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR ve MAMÜLLERİ SEKTÖR RAPORU / 2014 II- DÜNYA BİTKİSEL
DetaylıRahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla EKONOMİK DURUM
15.03.2010 Rahman ve Rahim Olan Allah ın Adıyla EKONOMİK DURUM 1.5 EKONOMİK DURUM 1.5. Ekonomik Durum Arabistan ın ekonomik hayatı tabiat şartlarına, kabilelerin yaşayış tarzlarına bağlı olarak genellikle;
DetaylıCOG 446 RUSYA Hafta 2. Rusya: Makro Bir Perspektif
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Coğrafya Bölümü COG 446 RUSYA Hafta 2. Rusya: Makro Bir Perspektif Dr. Erdem BEKAROĞLU 1 Rusya Federasyonu nun (kısaca Rusya), başkenti Moskova dır.
Detaylı5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.
1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. PLATO: Çevresine göre yüksekte kalmış, akarsular tarafından derince yarılmış geniş düzlüklerdir. ADA: Dört tarafı karayla
DetaylıTÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Rapor tarihi:10/02/2014 İhracat Miktar Miktar İhracat İhracat Euro 250610 Kuvars 3 Hollanda 0 490.700 0 0 180.149 136.413 4 Almanya 429.387 336.598 64.931 47.605 173.941 131.141 5 İtalya 18.984.512 23.250
DetaylıHALI SEKTÖRÜ. Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1
2017 HALI SEKTÖRÜ Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılı Ocak-Nisan döneminde Türkiye nin toplam
DetaylıDiğer sayfaya geçiniz YGS / SOS
18. Doğal ve beşerî unsurlar birbirleriyle karşılıklı etkileşim içindedir. 19. Arazide yön ve hedef bulma sporlarında pusula ve büyük ölçekli haritalar sporcuların en önemli yardımcılarıdır. Sporcular
DetaylıTÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ
TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Şubat - 2019 Hazırlayan: Aslı VAZ İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1 TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN
Detaylı2015 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU
2015 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 HAZİRAN
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİ. Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara
TÜRKİYE EKONOMİSİ Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 1 Ankara Ülke Ekonomisinde Etkili Olan Faktörler Tarih Doğal Kaynaklar Coğrafi yer Büyüklük Arazi şekilleri
DetaylıTÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ
TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Haziran - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İçindekiler 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA
Detaylı