MADENCİLİĞİMİZE BAKIŞ 2003

Transkript

1 MADENCİLİĞİMİZE BAKIŞ 2003 Derleyen: Necati YILDIZ Mayıs 2003 Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

2 Çizelge : Dünya ve Türkiye maden rezervleri MADEN CİNSİ Dünya x10^3 ton Türkiye,x10^3 ton Bor, (B2O3) *** *** Manyezit *** *** Linyit **** **** Taş kömürü **** **** Trona * * Krom * ** Barit *** *** Demir * ** Bakır * **6.800 Boksit * ** Altın *42 (son veriler) Stronsiyum ** **1.000 Feldispat *** *** Fosfat *** *** Kaynaklar: * Mineral Commodity Summaries 2003, ** Türkiye 1. Madencilik Şurası 1990 *** Sanayi Madenleri, Yüksel Önem 2000, **** Türkiye 1. Enerji Şurası 1988 Çizelge: Büyüme hızları SEKTÖRLER Tarım ve hayvancılık Sanayi Maden İmalat Enerji İnşaat Ticaret Ulaşım GSMH Kaynak: DPT Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

3 Çizelge: Dünya Maden Üretimi ve Rezervleri Kaynak :MTA Genel Müdülüğü, Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

4 Çizelge : GSMH ın sektörel dağılımı SEKTÖRLER 1999 Yılı, 1 $ = TL 2000 Yılı, 1 $ = TL x milyar TL x milyar $ (%) x milyar TL x milyar $ (%) Tarım ve hayvancılık ,9 14, ,1 13,9 Sanayi ,0 22, ,6 23,2 Maden ,1 1, ,3 1,14 İmalat ,5 18, ,4 19,20 Enerji ,4 2, ,9 2,90 İnşaat ,4 5, ,3 5,1 Ticaret ,5 18, ,9 19,8 Ulaşım ,6 13, ,3 14,1 Diğer ,0 24, ,1 23,9 GSMH ,4 100, ,4 100,0 Kaynak: DPT SEKTÖRLER 2001 Yılı, 1 $ = TL 2002 Yılı, 1 $ = TL x milyar TL x milyar $ (%) x milyar TL x milyar $ (%) Tarım ve hayvancılık Sanayi Maden İmalat Enerji İnşaat Ticaret Ulaşım Diğer GSMH ,0 Kaynak: DPT Çizelge : GSMH nın yıllara göre dağılımı YILLAR TL/$ GSMH milyar $ Madencilik Milyon $ , , , , , Kaynak: DPT Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

5 Grafik : Madenciliğin GSMH içindeki yeri MADENCİLK / GSMH 1,80 1,60 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 1,59 1,55 1,37 1,40 1,27 1,24 1,16 1,2 1,10 1,14 1,14 1,07 1, YILLAR Grafik : Madenciliğin toplam yatırımlar içindeki payı Yatırım, % ÖZEL KAMU TOPLAM Yıllar Çizelge: Türkiye de istihdamın sektörel dağılımı, % YILLAR TARIM SANAYİ Madencilik İmalat Elek.,Gaz,Su Sanayi Toplam HİZMETLER TOPLAM ,95 0,33 3,16 0,03 3,52 6, ,28 0,90 5,48 0,05 6,43 9, ,10 1,19 7,03 0,12 8,33 17, ,24 1,19 10,27 0,17 11,62 25, ,24 1,25 13,12 0,28 14,65 32, ,88 1,06 14,18 0,36 15,60 37, ,87 0,78 15,87 0,56 17,21 40, ,30 0,73 15,49 0,54 16,77 40, Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

6 Çizelge: Türkiye de istihdamın sektörel artışı, % YILLAR TARIM SANAYİ Madencilik İmalat Elek.,Gaz,Su Sanayi Toplam HİZMETLER TOPLAM ,09 11,12 4,21 0,58 4,96 6,08 2, ,79 6,06 6,76 8,67 6,68 0,83 1, ,73 2,40 1,66 4,53 1,78 4,23 1, ,19 5,40 5,09 10,57 5,19 9,25 2, ,12 1,45 5,4 5,50 4,91 5,17 1, ,14 2,42 4,41 7,07 4,27 4,41 1, ,39 0,04 2,46 4,25 2,31 3,27 1, ,32-0,97 2,76 6,99 2,54 2,73 1, ,84 6,96 4,19 4,99 4,40 3,43 2, ,39 1,04 4,07 6,85 3,89 5,04 1, ,91 3,02 4,11 6,17 4,07 4,45 1,93 Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

7 Çizelge: Dünya ve Türkiye Maden Rezervleri HAMMADDE BİRİM DÜNYA REZERVİ TÜRKİYE REZERVİ DÜNYA ÜRETİMİ TÜRKİYE ÜRETİMİ Altın ton, Au Antimuan ton, Sb Arsenik ton, As2O Asbest ton çok büyük Bakır ton, Cu Barit ton Berilyum ston, Be Bizmut ton, Bi Boksit ton Bor ton, B2O Civa ton,hg Çinko ton, Zn Demir ton Diatomit ston Disten ton Elmas karat Feldspat ton Fluorit ton, CaF Fosfat ton, P2O Grafit ton Gümüş ton, Ag Kadmiyum ton, Cd Kalay ton, Sn Kobalt ton, Co Krom ton, Cr2O Kurşun ton, Pb Kükürt ton, S Linyit ton Lityum ton, LiO Manyezit ton, MgO Manganez ton, Mn Mika ston Mobilden ton Nadir Toprak ton, Ni-oksidi Nikel ton, Ni Perlit ton PGM Kg çok büyük Pomza ton Potaş ton, K2O Sodyum Sülfat ton Stransiyum ton Sr Talk+Profillit ton Taşkömürü ton Trona ton çok büyük Tuz ton %88-93 NaCl Tungsten ton, W WO3 - Vanadyum ton, V Zirkonyum ton, ZrO Bentonit ton Dolomit ton, %15 MgO Kaolen b d ton,%11-37al2o Kuvars ton, % Kumu SiO Kuvarsit ton, %90-98SiO Lületaşı sandık Sepiolit ton, % Zeolit m Zımpara ton Aluminyum tonizabe ürün Boksit rezervi Boksit rezervi Doğal Gaz m tirilyon Petrol ton Jips Uranyum ton, U3O Kırma Taş ton Mermer ton Sıcak su çok çok - - Kaynak: MTA Raporları, Mining Magazine Annual Reports , Maden İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Rezervi= Gör+Muhtemel Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

8 Çizelge : Türkiye Kömür Rezervleri Kaynak:TKİ, 2001 Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

9 TOPLAM İHRACAT, x 10 6 $ TOPLAM İTHALAT, x 10 6 $ Yıllar Yıllar OECD Ülkeleri OECD Ülkeleri ABD ABD AB Ülkeleri Japonya Almanya AB Ülkeleri İtalya Almanya İngiltere İtalya Fransa Fransa Hollanda İngiltere İspanya Hollanda Belçika-Luksenburg Belçika-Luksenburg Yunanistan EFTA Ülkeleri EFTA Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri Diğer Avrupa Ülkeleri Orta Doğu Ülkeleri Orta Doğu Ülkeleri Suudi Arabistan Suudi Arabistan Afrika Ülkeleri Afrika Ülkeleri BDT Ülkeleri BDT Ülkeleri Rusya Fedarasyonu TOPLAM TOPLAM MADEN İHRACATI, x 10 6 $ MADEN İTHALATI, x 10 6 $ Yıllar Yıllar Kaynak:DTM, (Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına göre) Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

10 Maden İhracat İstatistikleri Yıllar Maden İhracatı ($) Değişim (%) Maden ihracatının Türkiye toplam ihracatı içindeki payı (%) ,659,766 19, Kaynak: İMMİB Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

11 Çizelge: Maden ihracatı, İHRAÇ EDİLEN ÜRÜNLER MİKTARI TON DEĞERİ $ MİKTARI TON DEĞERİ $ MİKTARI TON DEĞERİ $ MİKTARI TON DEĞERİ $ MİKTARI TON DEĞERİ $ BORATLAR VE KONSANTRELERİ MERMER VE SERT TAŞLAR KROM CEVHERİ MANYEZİT BAKIR CEVHERİ FELDSPAT,FLORSPAT ÇİNKO POMZA BARİT KAOLİN VE KAOLİNLİ KİLLER PERLİT ALUMİNYUM CEVHERLERİ KUVARS, KUVARSİT KURŞUN SELESTİN BENTONİT ALÇI TAŞI, ALÇILAR DİĞER MADENLER TOPLAM MADEN ÜRÜNLERİ İHRACATI FERRO KROM DİĞER MADEN ÜRÜNLERİ TOPLAM GENEL TOPLAM Kaynak: İMMİB Raporları Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

12 Çizelge: Maden ihracatı, İHRAÇ EDİLEN ÜRÜNLER MİKTARI TON DEĞERİ x $ MİKTARI TON DEĞERİ x $ MİKTARI TON DEĞERİ x $ MİKTARI TON DEĞERİ x $ MİKTARI TON DEĞERİ x $ BORATLAR VE KONSANTRELERİ MERMER VE SERT TAŞLAR KROM CEVHERİ MANYEZİT BAKIR CEVHERİ FELDSPAT,FLORSPAT ÇİNKO POMZA BARİT KAOLİN VE KAOLİNLİ KİLLER PERLİT ALUMİNYUM CEVHERLERİ ,7 KUVARS, KUVARSİT KURŞUN SELESTİN BENTONİT ALÇI TAŞI, ALÇILAR DİĞER MADENLER TOPLAM MADEN ÜRÜNLERİ İHRACATI FERRO KROM DİĞER ÜRÜNLERİ TOPLAM GENEL TOPLAM Kaynak: İMMİB Raporları Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

13 YILI MADEN VE MADEN DIŞI İHRACATI Ürünler İtibariyle İstatistik Verileri (TÜRKİYE GENELİ) 2001 OCAK-ARALIK 2002 OCAK-ARALIK DEĞİŞİM. USA $ TON USA $ TON (%) ($) TUZ , ,786 58,77 61,84 KAVRULMAMIŞ DEMİR PİRİTLERİ 540 3, ,00-100,00 KÜKÜRT , ,200-8,21-6,89 GRAFİT , ,050-4,91-49,92 KUVARS,KUVARZİT , ,378 62,99 70,69 KAOLİN VE KAOLİNLİ KİLLER , ,172-0,85 10,26 BENTONİT , ,825 11,71 3,90 DİĞER KİLLER , ,013-28,46-8,38 TABİİ KALSİYUM FOSFATLAR , ,500-99,76-99,80 BARİT,WHİTHERİT , ,435-17,85-16,28 SİLİSLİ FOSİL UNLARI,SİLİSLİ TOPRAKLARI , , ,38 806,24 POMZA , ,915 30,77 17,64 ZIMPARA VE DİĞER TABİİ AŞINDIRICILAR , ,568-10,74 14,47 DOLOMİT , ,166 6,13-50,89 MANYEZİT , ,591 4,39 15,42 ALÇI TAŞI, ALÇILAR , ,601 36,24 29,18 AMYANT 258 5, , ,64-88,06 MİKA , ,016 78,25 49,52 TABİİ STEATİT,TALK , ,480 90,42 115,31 TABİİ KRİOLİT VE SİOLİT , ,200-53,85-48,86 TABİİ BORATLAR VE KONSANTRELERİ , ,298-11,91-14,77 FELDSPAT , ,393-0,88 1,44 PERLİT , ,074 19,99 5,87 TABİİ MAGNEZYUM SÜLFATLAR , ,00 100,00 TOPRAK BOYALAR VE MİKALI TABİİ DEMİR OKS , , ,42 160,35 LÜLE TAŞI , ,389-74,01 9,13 SELESTİN , ,240 7,95 5,88 DİĞER MİNERAL MADDELER , ,427-43,32 1,64 T O P L A M ,56 4,20 METALİK CEVHERLER,METAL KÜL VE KAL.İLE Dİ... DEMİR CEVHERLERİ , ,090-73,31-95,35 MANGANEZ CEVHERLERİ , , ,58 909,23 BAKIR CEVHERLERİ , ,089 33,48 33,61 NİKEL CEVHERLERİ 0 0 0,00 0,00 KOBALT CEVHERLERİ , ,46-99,42 ALÜMİNYUM CEVHERLERİ , , , KURŞUN CEVHERLERİ , , ,54 323,08 ÇİNKO CEVHERLERİ , ,982 35,45 37,27 ÇİNKO-KURŞUN CEVHERLERİ , ,000-12,98-22,33 KROM CEVHERLERİ , ,050-23,08-21,04 TUNGSTEN CEVHERLERİ 0 0 0,00 0,00 URANYUM CEVHERLERİ 0 0 0,00 0,00 TORYUM CEVHERLERİ 0 0 0,00 0,00 MOLİBDEN CEVHERİ 0 0 0,00 0,00 Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

14 TİTANYUM CEVHERLERİ , ,200-56,21-59,32 ZİRKONYUM,NİOBYUM,TANTALYUM,VANADYU 600 1, ,00-100,00 KIYMETLİ METAL CEVHERLERİ(ALTIN VE PLATI , ,00-100,00 ANTİMUAN CEVHERLERİ , ,000-36,64-36,33 KALAY CEVHERLERİ 0 0 0,00 0,00 DİĞER METALİK CEVHERLER , ,00-100,00 GRANGÜLE CÜRUF VE DÖKÜNTÜLER , ,000 85,31 33,86 METAL KÜL VE KALINTILARI , ,510 17,61 37,16 DİĞER CÜRUF VE KÜLLER , ,00 100,00 T O P L A M ,04 5,37 DOĞAL TAŞLAR (HAM VE İŞLENMİŞ)... KAYAĞAN TAŞI , ,932 81,49 11,62 MERMER,ONİKS VE TRAV.HAM BLOK & PLAKAL , ,350 28,47 55,91 GRANİT HAM BLOK VE PLAKALAR , ,033 35,05 27,33 İNŞAATA ELVERİŞLİ DİĞER TAŞLAR - HAM , ,815-7,32-6,62 TABİİ TAŞLARDAN KALDIRIM VE DÖŞEME TAŞL , ,261 12,16-74,14 TABİİ TAŞLARDAN KARO,RANÜL,PARÇA VE TOZ , ,864-2,36 19,62 İŞLENMİŞ MERMER,TRAVERTEN , ,610 38, İŞLENMİŞ GRANİT , , ,98 122,78 İNŞAATA ELVERİŞLİ DİĞER İŞLENMİŞ TAŞLAR , ,016-10,20-8,03 T O P L A M ,55 42,65 MİNERAL YAKITLAR... MİNERAL YAKITLAR , ,077-59,31-57,76 T O P L A M ,077-59,31-57,76 KIYMETLİ VE Y.KIYM.TAŞLAR VE BUNLARDAN M... KIYMETLİ TAŞLAR , ,607-50,03-17,23 KIYMETLİ VE YARI KIYMETLİ TAŞLARDAN EŞYA , ,693-3,21 26,44 TAKLİT MÜCEVHERCİ EŞYASI , , , ,72 T O P L A M , MADEN TOPLAMI ,52 10,81 MADEN DIŞI... FERRO ALYAJLAR... FERRO KROM , , ,49 252,37 DİĞER FERRO ALYAJLAR , ,915 97,55 62,72 T O P L A M ,49 247,01 DİĞERLERİ... DOĞAL VEYA YAPAY AŞINDIRICI TOZ,KAUÇUK , ,484 41,91 53,79 CÜRUF YÜNÜ;KAYA YÜNÜ VB , ,620 55,86 51,04 İŞLENMİŞ MİKA VE MİKADAN EŞYA , ,173 67,10 54,99 DİĞER TAŞ VE MİNERALLERDEN EŞYA , ,522 81,19 33,76 DİĞER , , , ,96 T O P L A M ,62 50,56 MADEN DISI TOPLAM ,59 201,69 GENEL TOPLAM: ,26 11,65 Kaynak :İMMİB Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

15 İHRAÇ ÜRÜNLERİ Miktar x ton MADEN İHRACATI Değer İHRAÇ ÜRÜNLERİ Miktar x1.000 $ x ton Değer x1.000 $ Tuz Demir cevheri 315,4 49 Demir pritleri 14,9 7 Demir pritleri 159,3 21 Kükürt Manganez Grafit 2,5 3 Bakır konsantreleri Kuvars-Kuvarsit Kobalt - - Kaolen-kil-bentonit Aluminyum konsantreleri Fosfatlar 4,5 1,4 Kurşun konsantreleri Barit Çinko konsantreleri Diatomit-pomza- zımp Krom konsantreleri Granit-yapıtaşı Molibden konsantreleri - - Dolomit Titanyum konsantreleri Manyezit Zirkonyum - - Alçı taşı+kireç Niob.-tantan.-vanadyum - - Klinger-çimento Antimuan konsantreleri 210,1 181,5 Amyant 3,2 1,1 Diğer konsantreler Mika ,8 Antrasit Talk ,8 Taşkömürü ,4 Kriolit-şiolit Linyit Bor konsantreleri Kok kömürü ,4 Feldspat Petrokok (kalsine edilmiş) ,4 Florspat ,7 Turba ,2 Vermik-perlit-kloritler TOPLAM Diğer mineraller Kaynak:DTM, (Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına göre) Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

16 MADEN İTHALATI-1998 İTHAL ÜRÜNLERİ Miktar x ton Değer İTHAL ÜRÜNLERİ Miktar x1.000 $ x ton Değer x1.000 $ Tuz Bakır konsantreleri Demir pritleri Nikel - - Kükürt Aluminyum konsantreleri Grafit Kurşun konsantreleri 17,6 2,2 Kuvars-Kuvarsit Çinko konsantreleri Kaolen-kil-bentonit Krom konsantreleri Fosfat Molibden konsantreleri 0,516 0,5 Barit Titanyum konsantreleri Diatomit-pomza-zımpara Zirkonyum Granit-yapıtaşı Niob.-tantan.-vanadyum 0,05 0,295 Dolomit Antimuan konsantreleri Manyezit Diğer Alçı taşı+kireç Antrasit Klinger-çimento Taşkömürü Amyant Linyit Mika 81,1 126,7 Kok kömürü Talk Petrokok (yakıt) Kriolit 4,3 4,6 Toplam kömür ve petrokok Bor konsantreleri 39,4 10,7 Petrokok (kalsine edilmiş) Feldspat-siyenit-vermikolit Turba Diğer mineraller TOPLAM Demir cevheri Demir pritleri Doğalgaz Manganez 46,1 15,1 Kaynak:DTM, (Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına göre) Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

17 MADEN İTHALATI-1999 İTHAL ÜRÜNLERİ Miktar x ton Değer İTHAL ÜRÜNLERİ Miktar x1.000 $ x ton Değer x1.000 $ Tuz Bakır konsantreleri Demir pritleri Kobalt - - Kükürt Aluminyum konsantreleri Grafit Kurşun konsantreleri 2,1 5,9 Kuvars-Kuvarsit Çinko konsantreleri Kaolen-kil-bentonit Kalay konsantresi 46 10,8 Fosfat Krom konsantreleri Barit Molibden konsantreleri 0,667 1,0 Diatomit-pomza-zımpara Titanyum konsantreleri Granit-yapıtaşı Zirkonyum Dolomit Niob.-tantan.-vanadyum - - Manyezit Antimuan konsantreleri - - Alçı taşı+kireç Diğer konsantreler Klinger-çimento Antrasit Amyant Taşkömürü Mika 56,4 87,2 Linyit Talk Kok kömürü Kriolit 0,550 1,9 Petrokok (yakıt) Bor konsantreleri 0,9 2,1 Toplam kömür ve petrokok Feldspat-siyenit-vermikolit Petrokok (kalsine edilmiş) Diğer mineraller Turba Demir cevheri Baryum karbonat 0,010 0,074 Demir pritleri 0,05 0,025 TOPLAM Manganez Doğalgaz Kaynak:DTM, (Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına göre) Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

18 MADEN İTHALATI-2000 İTHAL ÜRÜNLERİ Miktar x ton Değer İTHAL ÜRÜNLERİ Miktar x1.000 $ x ton Değer x1.000 $ Tuz Bakır konsantreleri Demir pritleri 11,6 8,3 Nikel 6,1 55,8 Kükürt Aluminyum konsantreleri Grafit Kurşun konsantreleri - - Kuvars-Kuvarsit Çinko konsantreleri 332,7 121,5 Kaolen-kil-bentonit Kalay 6,0 3,8 Fosfat Krom konsantreleri Barit Tugsten 18,4 10,4 Diatomit-pomza-zımpara Molibden konsantreleri 0,035 0,018 Granit-yapıtaşı Titanyum konsantreleri Dolomit Zirkonyum Manyezit Niob.-tantan.-vanadyum 20 8,7 Alçı taşı+kireç Antimuan konsantreleri - 15,5 Klinger-çimento Diğer konsantreler Amyant Antrasit Mika ,3 Taşkömürü Talk Linyit Kriolit Kok kömürü Bor konsantreleri ,9 Petrokok (yakıt) Feldspat-siyenit-vermikolit Toplam kömür ve petrokok Diğer mineraller Petrokok (kalsine edilmiş) Demir cevheri Turba Demir pritleri - - TOPLAM Manganez 79,6 23,2 Doğalgaz Kaynak:DTM, (Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına göre) Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

19 MADEN İTHALATI-2001 İTHAL ÜRÜNLERİ Miktar x ton Değer İTHAL ÜRÜNLERİ Miktar x1.000 $ x ton Değer X1.000 $ Tuz Bakır konsantreleri Demir pritleri 36 16,6 Kobalt 3,4 28,3 Kükürt Aluminyum konsantreleri Grafit Kurşun konsantreleri 1,5 0,9 Kuvars-Kuvarsit Çinko konsantreleri Kaolen-kil-bentonit Krom konsantreleri Fosfat Molibden konsantreleri - - Barit Titanyum konsantreleri Diatomit-pomza-zım Zirkonyum Granit-yapıtaşı Niob.-tantan.-vanadyum 10 4,2 Dolomit Antimuan konsantreleri - - Manyezit Diğer konsantreler Alçı taşı-kireç Antrasit Klinger-çimento Taşkömürü Amyant Linyit - - Mika Kok kömürü Talk Petrokok (yakıt) Kriolit 1,2 4,6 Toplam kömür ve petrokok Bor konsantreleri 0,1 0,15 Petrokok (kalsine edilmiş) Feldspat-siyenit Turba Diğer mineraller TOPLAM Demir cevheri Demir pritleri - - Manganez 165,7 59,6 Doğalgaz Kaynak:DTM, (Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına göre) Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

20 İTHAL ÜRÜNLERİ Miktar x ton MADEN İTHALATI Değer İTHAL ÜRÜNLERİ Miktar x1.000 $ x ton Değer x1.000 $ Tuz Bakır konsantreleri Demir pritleri 52 29,5 Kobalt 1,7 30,1 Kükürt Aluminyum konsantreleri Grafit Kurşun konsantreleri - - Kuvars-Kuvarsit Çinko konsantreleri Kaolen-kil-bentonit Krom konsantreleri Fosfat Molibden konsantreleri 35,5 8,4 Barit Titanyum konsantreleri Diatomit-pomza- zımp Zirkonyum Granit-yapıtaşı Niob.-tantan.-vanadyum - - Dolomit Antimuan konsantreleri 60 36,9 Manyezit Diğer konsantreler Alçı taşı+kireç Antrasit Klinger-çimento Taşkömürü Amyant Linyit ,9 Mika 32,5 79,3 Kok kömürü Talk Petrokok (yakıt) Kriolit-şiolit 1,1 4,7 Toplam kömür ve petrokok Bor konsantreleri 2,4 33,7 Petrokok (kalsine edilmiş) Feldspat-siyenit- vermikü Turba Diğer mineraller TOPLAM Demir cevheri Demir pritleri ,3 Manganez 114,3 54,8 Doğalgaz Kaynak:DTM, (Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına göre) Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

21 2002 YILI MADEN VE MADEN DIŞI İHRACATI Ülke Grubu İstatistik Verileri (TÜRKİYE GENELİ). ÜLKE / ÜLKE GRUBU OCAK - ARALIK 2001 OCAK-ARALIK 2002 DEĞİŞİM (US $) (US $) (%) AVRUPA BİRLİĞİ... ITALYA , ,40-6,77 İSPANYA , ,69 19,49 HOLLANDA , ,62 3,36 ALMANYA , ,28 35,07 AVUSTURYA , ,37-16,33 BELÇİKA , ,92-3,68 YUNANISTAN , ,32 54,7 İNGİLTERE , ,90 27,31 FINLANDIYA , ,36 13,79 ISVEC , ,52 55,21 FRANSA , ,87 2,83 DANIMARKA , ,27-35,91 PORTEKIZ , ,04 56 İRLANDA , ,71 72,87 LÜKSEMBURG , Ülke Grubu Toplamı : , ,66 7,39 DİĞER AVRUPA... UKRAYNA , ,01 80,85 RUSYA FEDERASYONU , ,64 7,37 BULGARISTAN , ,80-21,47 ROMANYA , ,53 6,28 TÜRKMENİSTAN , ,72-2,11 AZERBEYCAN-NAHCIVAN , ,67 22,88 KAZAKİSTAN , ,95 112,34 NORVEC , ,15-72,71 POLONYA , ,21-24,76 GÜRCİSTAN , ,28 112,45 SLOVAKYA , ,87-65,94 MOLDAVYA , ,91 117,75 ÖZBEKİSTAN , ,75-50,13 SLOVENYA , ,25-4,22 YUGOSLAVYA FED.CUM , ,93-38,75 MAKEDONYA , ,52-53,53 ISVICRE , ,24-46,87 BEYAZ RUSYA , ,51-40,69 ARNAVUTLUK , ,88 405,4 Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

22 MACARİSTAN , ,37 495,53 MALTA , ,04 52,07 CEK CUMHURİYETİ , ,37 860,24 LİTVANYA , ,18 47,56 TACİKİSTAN , ,78-31,07 KIRGIZİSTAN , ,80 176,38 HIRVATİSTAN , ,27 76,08 MONAKO , IZLANDA , ,10-46,64 LETONYA 7.621, ,61-6,4 BOSNA-HERSEK 5.309, ,42 19,38 ESTONYA , TATARİSTAN , ,00-96,45 CEUTA VE MELİLLA 8.536, LİECHTENSTEIN , DAĞISTAN CUMHURİYETİ 7.522, Ülke Grubu Toplamı : , ,20 5,22 KUZEY AFRİKA... MISIR , ,40-35,13 TUNUS , ,72-14,06 CEZAYİR , ,39 13,44 FAS , ,71 22,26 SUDAN , ,61-12,62 LİBYA , ,76 313,26 Ülke Grubu Toplamı : , ,60-22,12 BATI AFRİKA... CAD , ,68 GANA , , ,33 NIJERYA , ,50 708,92 GINE , KAPE VERDE , NIJER , SENEGAL 1.222, ,93 507,54 KAMERUN , GAMBIYA 8.496,00 775,5-90,87 MORITANYA ,71 MALİ , FİLDİŞİ SAHİLİ 4.516, Ülke Grubu Toplamı : , , ,77 ORTA,DOĞU VE GÜN.AFR... GUNEY AFRIKA CUMHURİ , ,46 286,06 MAURİTİUS , ,00 7 LESOTHO , Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

23 ETİYOPYA , KENYA , KONGO. 12, BURUNDI 4.850, ANGOLA 4.542, SOMALI , TANZANYA MADAGASKAR 8.610, Ülke Grubu Toplamı : , ,63 240,74 KUZEY AMERİKA... AMERİKA BİRLEŞİK DEV , ,64 29,51 KANADA , ,19-30,88 PORTO RİKO , ,60-54,87 Ülke Grubu Toplamı : , ,44 27,06 ORTA VE GÜN.AMERİKA... BREZILYA , ,28 19,37 VENEZUELLA , ,68 48,39 INGILIZ VIRJIN ADALA , ,59 260,28 MEKSİKA , ,12 212,5 GUATEMALA , ,45 172,28 PANAMA , ,44 217,38 BARBADOS , ,19 442,82 NIKARAGUA , ,00 135,8 DOMINIK CUMHURIYETI , ,29 554,39 BERMUDA 4.285, , ,19 ŞİLİ , ,25-2,06 KOLOMBIYA , ,11-25,94 EKVATOR , ARJANTIN , ,25-67,49 VİRJİN ADALARI(ABD) 7.017, ,44 175,74 HOLLANDA ANTİLLERİ , JAMAIKA , URUGUAY , ,14-50,62 SURINAM , EL SALVADOR 2.640, ,00 210,94 TRINIDAD VE TOBAGO , PERU , KÜBA. 616,4 100 ANTIGUA VE BERMUDA. 35,7 100 ST.VINCENT. 4, BAHAMALAR 7.335, TURKS CAICOS ADALARI 8.303, Ülke Grubu Toplamı : , ,28 73,57 Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

24 YAKIN,ORTA DOĞU ASYA... ISRAIL , ,19 17,04 SUUDI ARABISTAN , ,76 29,18 SURIYE , ,88 52,86 LÜBNAN , ,73 12,77 BIRLESIK ARAP EMIRLI , ,58-30,13 KUZEY KIBRIS TÜRK CU , ,93 50,8 KUVEYT , ,77-1,65 UMMAN , ,51 282,08 IRAN , ,37-44,71 URDUN , ,67 51,29 DUBAİ , ,17 57,82 KATAR , ,70 107,73 BAHREYN , ,97 10,86 GÜNEY YEMEN(DEM.YEM) , ,77-4,8 KUZEY YEMEN , ,50-96,17 FİLİSTİN 40, ABUDABİ , Ülke Grubu Toplamı : , ,52 20,28 DİĞER ASYA... ÇİN HALK CUMHURİYETİ , ,84 141,47 JAPONYA , ,62-17,63 GUNEY KORE CUMHURİYE , ,48 102,57 TAYVAN , ,87 7,96 HINDISTAN , ,39-9,87 HONG KONG , ,32-35,62 SINGAPUR , ,94 32,18 ENDONEZYA , ,21 47,93 MALEZYA , ,67 17,94 PAKISTAN , ,39 248,03 TAYLAND , ,99-2,59 SRI LANKA , ,17 139,61 FILIPINLER , ,02 90,78 BANGLADEŞ , ,45-18,65 VİETNAM 6.708, ,00 758,63 MALDİV ADALARI , LAOS , KAMBOÇYA 8.580, ,00-10,46 AFGANİSTAN , MOGOLISTAN 704,86 811,61 15,14 KUZEY KORE DEMOKRATİ , Ülke Grubu Toplamı : , ,13 46,03 AVS.OKY.VE DİĞER ÜLK... Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

25 AVUSTRALYA , ,27 195,89 YENI ZELANDA (ROSS S , ,19 367,37 Ülke Grubu Toplamı : , ,46 212,39 GÜMRÜKSÜZ SATIŞ MAĞ.... GÜMRÜK HATTI DIŞI MĞ 34,08 230,53 576,43 Ülke Grubu Toplamı : 34,08 230,53 576,43 SERBEST BÖLGELER... EGE SERBEST BÖLGESİ , ,06 102,55 ANTALYA SERBEST BÖL , ,58-12,04 BURSA SERBEST BöLGE , , ,61 MENEMEN DERİ SER.BÖL , ,39 114,29 İST. DERİ SER.BÖLGE , ,82 49,14 MERSİN SERBEST BÖL , ,49-48,45 AVRUPA SERBEST BÖLG , ,29-76,7 İST.AHL.SERBEST BLG , ,68-42 SAMSUN SERBEST BÖLGE 8.786, ,39 361,98 GAZİANTEP SER.BOLGE , ,22 0,11 ADANA YUMURT. SER.B , KAYSERİ SERBEST BÖL. 34, , ,34 TRABZON SERBEST BÖL , ,10 451,97 TÜBİTAK TEKNOLJİ S.B , İST.TRAKYA SERB.BÖLG , ERZURUM SERBEST BÖL. 169, Ülke Grubu Toplamı : , ,20 60,66 DİĞER ÜLKELER... BİLİNMEYEN ULKE , ,03-27,34 DİĞER , ,38-70,3 KUZEY İRLANDA , NORFOLK ADASI , MARSHAL ADASI. 293,6 100 COOK ADASI. 74,8 100 SAN MARİNO 5.809, Ülke Grubu Toplamı : , ,81-54,52 GENEL TOPLAM , ,56 19,26 Kaynak: İMMİB Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

26 Çizelge: İhracatın sektörel dağılımı, x10 6 $ SEKTÖRLER Tarım, hayvancılık, Balıkçılık 17,2 37,9 24,5 29,7 43,0 Madencilik ve taşocakçılığı Ham petrol ve doğalgaz 2,6 5,1 4, ,2 Madencilik ve taşocakçılığı İmalat Elektrik, gaz ve su 14,9 14,3 20,4 20,5 15,8 Diğer iş faaliyetleri 0,5 0,2 0,4 1,3 0,1 Sosyal ve kişisel faaliyetler 4,5 0,9 16,3 4,1 1,4 TOPLAM Kanyak: DPT Çizelge: İthalatın sektörel dağılımı, x10 6 $ SEKTÖRLER Tarım, hayvancılık, Balıkçılık 1,1 1,2 1,7 0,9 1,2 Madencilik ve taşocakçılığı Ham petrol ve doğalgaz Madencilik ve taşocakçılığı İmalat Elektrik, gaz ve su 114,4 81,3 131,7 162,3 128,2 Diğer iş faaliyetleri 0,6 0,9 5,5 8,4 2,3 Sosyal ve kişisel faaliyetler 5,0 8,3 114,1 12,6 5,4 TOPLAM Kanyak: DPT Grafik: Maden ithalat ve ihracatı İhracat 1200 İthalat 1000 x MİLYON $ YILLAR Kaynak:DPT Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

27 Çizelge : Maden ürünleri ihracatı İHRACAT, 10^6 $ Demir-çelik Demir-çelikten eşya Alüminyum ve Al eşya Cam ve cam eşya Taş, alçı, çimento Kaynak: DPT Çizelge : Maden ürünleri ithalatı İTHALAT, x10^6 $ Demir-çelik Demir-çelikten eşya Alüminyum ve Al eşya Bakır ve bakırdan eşya Cam ve cam eşya Kaynak: DPT Çizelge : Seramik ürünleri dış ticareti SERAMİK ÜRÜNLERİ İthalat, x10^6 $ İhracat, x10^6 $ Kaynak: DPT Çizelge: Çimento ihracatı Toplam , , , , ,1 Çimento , , , , ,8 Klinker , , , , ,3 ÜRÜN ton x10 6 $ ton x10 6 $ ton x10 6 $ ton x10 6 $ ton x10 6 $ Kaynak:TÇMB Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış

28 Çizelge:Ham petrol ithalat değerleri YILLAR Miktar x ton Değer Milyon $ Birim fiyat $/ton Birim fiyat $/varil , , , , KAYNAKLAR: Necati Yıldız Madenciliğimize Bakış