OTOMOTİV SEKTÖRÜ T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RİSK YÖNETİMİ VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİK ANALİZ VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ

Transkript

1 OTOMOTİV SEKTÖRÜ T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RİSK YÖNETİMİ VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİK ANALİZ VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ ANKARA YAYIN NO: 974

2 İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ... 1 GİRİŞ... 2 A. OTOMOTİV SEKTÖRÜ İHRACATI... 7 A Yılları Otomotiv Sektörü İhracatı... 7 A Yılları Dönemi Otomotiv Sektörü İhracatı B. OTOMOTİV SEKTÖRÜ İTHALATI B Yılları Otomotiv Sektörü İthalatı B Yılları Dönemi Otomotiv Sektörü İthalatı... 17

3 YÖNETİCİ ÖZETİ 2016 yılında; Otomotiv sektörü ihracatı %12 oranında artarak 23,9 milyar dolar olarak gerçekleşirken; sektör ithalatı %3,4 oranında artmış ve 24,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Sektörün dış ticaret hacmi bir önceki yıla göre %7,5 oranında artmış ve 48,6 milyar dolar olmuştur yılında sektör dış ticaret dengesi 2,5 milyar dolar açık verirken 2016 yılında dış ticaret dengesi 742 milyon dolar açık vermiştir. Otomotiv ihracatının toplam ihracat içindeki payı %16,78, otomotiv ithalatının toplam ithalat içindeki payı ise %12,41 olarak gerçekleşmiştir. Ana sanayi otomotiv sektörü ihracatının %63,1 ini, ithalatının ise %48,1 ini oluşturmaktadır. Türkiye nin en çok otomotiv ürünleri ihracatı gerçekleştirdiği ülke %16,9 luk pay ile Almanya olmuştur. Söz konusu ülkeyi %11,7 lik payla İtalya ve %10,3 lük pay ile Fransa izlemiştir. Türkiye nin en çok otomotiv ürünleri ithalatı yaptığı ülke %24,8 lik pay ile Almanya olmuştur. Söz konusu ülkeyi %8,7 lik pay ile İspanya ve %8,1 lik pay ile İngiltere izlemiştir. Sektör ihracatında en çok kullanılan döviz cinsi %89,6 lık payla Avro olmuştur. İthalatta ise en çok %77,3 lük payla Avro kullanılmıştır döneminde; Sektör ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre %23,41 oranında artarak 14,4 milyar dolar olarak gerçekleşirken; sektör ithalatı %5,69 oranında azalarak 11,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Sektörün dış ticaret hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre %8,7 oranında artmış ve 25,7 milyar dolar olmuştur yılı döneminde sektör dış ticaret dengesi 3,2 milyar dolar fazla vermiştir. Otomotiv ihracatının toplam ihracat içindeki payı %18,6 olmuş, otomotiv ithalatının toplam ithalat içindeki payı ise %10,4 olarak gerçekleşmiştir. Ana sanayi otomotiv sektörü ihracatının %67,6 sını, ithalatının ise %36,8 ini oluşturmaktadır. 1

4 GİRİŞ Bu raporda, otomotiv sektörü için Uyumlaştırılmış Mal Tanım ve Kod Sistemi Olan Harmonize Sistem (HS) kullanılmıştır. Otomotiv ana sanayi ürünleri 87 inci fasılda yer alırken otomotiv yan sanayi ürünleri farklı fasıllarda yer almaktadır. 1 Tablo 1: Otomotiv Ana ve Yan Sanayide Yer Alan Ürün Grupları Ürün kodu (Tarife pozisyonu/ Ürün tanımı tarife alt pozisyonu) Ana Sanayi 8701 Traktörler Ana Sanayi 8702 Otobüs, minibüs, midibüs Ana Sanayi 8703 Binek otomobiller Ana Sanayi 8704 Kamyon, kamyonet Yan Sanayi 4011 Kauçuktan yeni dış lastikler Yan Sanayi 4012 Kauçuktan sırt geçirilmiş veya kullanılmış dış lastikler Yan Sanayi 4013 Kauçuktan iç lastikler Yan Sanayi ila pozisyonlarındaki motorlu araçlar için kauçuk parçalar Yan Sanayi Amyant içeren fren balataları Yan Sanayi Amyant içermeyen fren balataları Yan Sanayi 7007 Emniyet camları Yan Sanayi Dikiz aynaları Yan Sanayi 8407 İçten yanmalı motorlar Yan Sanayi 8408 Dizel ve yarı dizel motorlar Yan Sanayi 8409 Motorların aksam ve parçaları Yan Sanayi İçten yanmalı pistonlu motorlar için yakıt, yağveya soğutma pompaları Yan Sanayi Klimalar Yan Sanayi Filtreler Yan Sanayi Filtreler Yan Sanayi 8482 Bilyalı rulmanlar Yan Sanayi 8483 Transmisyon milleri ve kranklar Yan Sanayi 8484 Contalar Yan Sanayi 8507 Aküler Yan Sanayi 8511 Ateşleme cihazları Yan Sanayi 8512 Aydınlatma ve işaret cihazları Yan Sanayi ila Pozisyonlarında yer alan motorlu taşıtlar için şasiler Yan Sanayi ila Pozisyonlarında yer alan motorlu taşıtların karoserileri Yan Sanayi Tamponlar ve bunların aksam ve parçaları Yan Sanayi Emniyet kemerleri Yan Sanayi Karoseri aksamı 1 Bu raporda faydalanılan dış ticaret istatistiklerinde Bakanlığımız verileri kullanılmıştır. Raporda yer alan değerler ile TÜİK tarafından açıklanan değerler arasında farklılıklar bulunabilmektedir. Bu farklılıklar temelde beyanname düzeltmelerinden kaynaklanmaktadır. 2

5 Yan Sanayi Frenler ve servo -frenler ve bunların aksam ve parçaları Yan Sanayi Vites kutuları ve bunların aksam ve parçaları Yan Sanayi Diferansiyelli hareket ettirici akslar Yan Sanayi Tekerlekler ve bunların aksam, parça ve aksesuarı Yan Sanayi Suspansiyon sistemleri ve bunların aksam ve parçaları (amortisörler dahil) Yan Sanayi Radyatörler ve bunların aksam ve parçaları Yan Sanayi Egzoz susturucuları ve egzoz boruları; bunların aksam ve parçaları Yan Sanayi Direksiyon simitleri, direksiyon kolonları ve direksiyon kutuları Yan Sanayi Hava ile şişmeli hava yastıkları Yan Sanayi Yan Sanayi Diğer aksam ve parçalar 9104 Taşıtların alet tabloları için saatler Yan Sanayi Motorlu taşıtlarda kullanılan türden oturmaya mahsus mobilyalar Kaynak: Otomotiv Ana ve Yan Sanayi Sektörü, Ekonomi Bakanlığı, Sektörel Raporlar. Tablo 2:Otomotiv Sektörü Dünya ve Türkiye Dış Ticareti (1000 Dolar) Değişim İhracat ,1% Küresel İhracat ,1% İthalat ,4% Küresel İthalat ,2% Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB) & Trademap 2016 yılında küresel otomotiv ihracatı 1,7 trilyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönem Türkiye nin gerçekleştirdiği ihracat küresel ihracattan %1,4 pay almıştır yılında bir önceki yıla göre küresel ihracat %1,1 artış gösterirken Türkiye nin otomotiv sektörü ihracatı %12,1 artış kaydetmiştir. Tablo 3: Küresel Otomotiv Sektörü İhracatında Öne Çıkan Ülkeler (1000 Dolar) İhracat Değişim 1-Almanya ,1% 0,0% 2-Japonya ,5% 5,3% 3-ABD ,4% -2,9% 4-Meksika ,3% -1,4% 5-Çin ,6% -2,6% 6-Kore ,8% -6,9% 7-Kanada ,2% 5,2% 8-İspanya ,8% 6,9% 9-İngiltere ,7% 1,3% 10-Fransa ,6% 2,3% 19-Türkiye ,4% 12,1% Diğer ,7% 2,4% Toplam ,0% 1,1% Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB) & Trademap 3

6 Küresel otomotiv sektörü ihracatında öne çıkan ülkeler sırasıyla %17 lik pay ile Almanya, %11 lik pay ile Japonya, %9,4 lük pay ile ABD dir. Türkiye 23,9 milyar dolarlık ihracat değeri ile küresel otomotiv sektörü ihracatı sıralamasında 19 uncu sırada yer almıştır. Tablo 4: Küresel Otomotiv Sektörü İthalatında Öne Çıkan Ülkeler (1000 Dolar) İthalat Değişim 1-ABD ,5% -0,5% 2-Almanya ,5% 6,4% 3-Çin ,6% 1,0% 4-İngiltere ,2% -3,8% 5-Kanada ,9% 1,5% 6-Fransa ,3% 6,9% 7-Meksika ,5% -1,3% 8-Belçika ,2% 8,8% 9-İtalya ,1% 15,0% 10-İspanya ,9% 4,4% 14-Türkiye ,5% 3,4% Diğer ,0% -0,7% Toplam ,0% 1,2% Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB) & Trademap Küresel otomotiv sektörü ithalatında öne çıkan ülkeler sırasıyla %21 lik pay ile ABD, %9 luk pay ile Almanya, %5,6 lık pay ile Çin dir. Türkiye 24,7 milyar dolarlık ithalat değeri ile küresel otomotiv sektörü ithalatı sıralamasında 14 üncü sırada yer almıştır. Tablo 5: 2015 ve 2016 Yılları Otomotiv Sektörü İhracat, İthalat, Dış Ticaret Hacmi ve Dış Ticaret Dengesi (Dolar) Değişim İhracat ,08% İthalat ,37% Dış Ticaret Hacmi ,48% Dış Ticaret Dengesi Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB) Tablo 5 te otomotiv sektörünün 2015 ve 2016 yılları itibarıyla ihracat, ithalat, dış ticaret hacmi, dış ticaret dengesi verileri ve bunların yıllık değişim oranları yer almaktadır. Buna göre, 2016 yılında sektör ihracatı %12 oranında artarak 23,9 milyar dolar olarak gerçekleşirken; sektör ithalatı %3,4 oranında artmış ve 24,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Sektörün dış ticaret hacmi bir önceki yıla göre %7,5 oranında artmış ve 48,6 milyar dolar olmuştur yılında sektör dış ticaret dengesi 2,5 milyar dolar açık verirken 2016 yılında dış ticaret dengesi 742 milyon dolar açık vermiştir. 4

7 Grafik 1: İhracat, Toplam İhracat, İthalat, Toplam İthalat ( ) (Milyar Dolar) Grafik 1 de, toplam ihracat ve ithalat ile otomotiv sektörü ihracat ve ithalatı karşılaştırılmıştır. Buna göre 2016 yılında otomotiv ihracatının toplam ihracat içindeki payı %16,78, otomotiv ithalatının toplam ithalat içindeki payı ise %12,41 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 6: 2015 ve 2016 Yılları Otomotiv Sektörü İhracat ve İthalatı(Dolar) İhracat İthalat Değişim Değişim Ana Sanayi ,15% ,17% Yan Sanayi ,01% ,53% Toplam ,08% ,37% Tablo 6 da, ana ve yan sanayi olmak üzere 2015 ve 2016 yılları otomotiv sektörü ihracatı ve ithalatı verilmiştir. Buna göre, 2016 yılında ana sanayi otomotiv sektörü ihracatının %63,1 ini, ithalatının ise %48,1 ini oluşturmaktadır yılında otomotiv sektörü ihracatında bir önceki yıla göre ana sanayide %18,15 oranında artış gözlenirken yan sanayide bu artış %3 oranındadır yılında otomotiv sektörü ithalatında ise bir önceki yıla göre ana sanayide %0,17 oranında artış gözlenirken yan sanayide %6,5 oranında artış gözlenmiştir. Tablo 7: Yılları Dönemi Otomotiv Sektörü İhracat, İthalat, Dış Ticaret Hacmi ve Dış Ticaret Dengesi (Dolar) Değişim İhracat ,41% İthalat ,69% Dış Ticaret Hacmi ,70% Dış Ticaret Dengesi ,00 200,00 150,00 100,00 50,00 0, Otomotiv İhracat 21,34 23,91 Toplam İhracat 143,84 142,53 Otomotiv İthalat 23,85 24,65 Toplam İthalat 207,23 198,62 Otomotiv İhracat Toplam İhracat Otomotiv İthalat Toplam İthalat 5

8 2017 yılının ilk 6 ayında sektör ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre %23,41 oranında artarak 14,4 milyar dolar olarak gerçekleşirken; sektör ithalatı %5,69 oranında azalarak 11,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Sektörün dış ticaret hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre %8,7 oranında artmış ve 25,7 milyar dolar olmuştur yılı döneminde sektör dış ticaret dengesi 3,2 milyar dolar fazla vermiştir. Grafik 2: İhracat, Toplam İhracat, İthalat, Toplam İthalat ( ) (Milyar Dolar) İhracat Toplam İhracat İthalat Toplam İthalat 2017 yılı döneminde otomotiv ihracatının toplam ihracat içindeki payı %18,6 olmuş, otomotiv ithalatının toplam ithalat içindeki payı ise %10,4 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 8: Yılları Dönemi Otomotiv Sektörü İhracat ve İthalatı(Dolar) İhracat İthalat 2016 Ocak- Haziran 2017 Ocak- Haziran Değ Ocak- Haziran 2017 Ocak- Haziran Değ. Ana Sanayi ,56% ,23% Yan Sanayi ,79% ,91% Toplam ,41% ,69% 2017 yılı döneminde ana sanayi otomotiv sektörü ihracatının %67,6 sını, ithalatının ise %36,8 ini oluşturmaktadır yılı döneminde otomotiv sektörü ihracatında bir önceki yıla göre ana sanayide %36,6 oranında artış gözlenirken yan sanayide bu artış %2,8 oranındadır yılı döneminde otomotiv sektörü 6

9 ithalatında ise bir önceki yıla göre ana sanayide %27,23 oranında azalış ve yan sanayide %13,91 oranında artış gözlenmiştir. A. OTOMOTİV SEKTÖRÜ İHRACATI A Yılları Otomotiv Sektörü İhracatı Tablo 9: Ülkelere göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Ülke Değişim Almanya ,3% ,9% 16,7% İtalya ,9% ,7% 48,1% Fransa ,8% ,3% 17,5% İngiltere ,2% ,2% -16,2% İspanya ,2% ,5% 20,6% Belçika ,5% ,8% -5,2% ABD ,6% ,7% -10,0% Slovenya ,9% ,1% 17,7% Hollanda ,1% ,9% 58,0% Polonya ,2% ,8% 41,6% Diğer ,3% ,0% 7,5% Toplam ,0% ,0% 12,1% 2016 yılında Türkiye nin en çok otomotiv ürünleri ihracatı gerçekleştirdiği ülke %16,9 luk pay ile Almanya olmuştur. Söz konusu ülkeyi %11,7 lik payla İtalya ve %10,3 lük pay ile Fransa izlemiştir. Tablo 10: Coğrafi bölgelere göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Ülke Grubu Değişim Avrupa Birliği ,0% ,8% 16,2% Yakın ve Orta Doğu ,4% ,9% 2,3% Kuzey Amerika ,8% ,9% -10,1% Kuzey Afrika ,9% ,3% -5,7% Diğer Avrupa (AB Hariç) ,2% ,1% 10,4% Diğer Asya ,9% ,6% -4,1% Diğer Afrika ,1% ,9% -9,5% Güney Amerika ,0% ,8% -11,3% Orta Amerika ve Karayipler ,5% ,7% 43,5% Serbest Bölgeler ,6% ,5% 2,6% Avustralya ve Yeni Zelanda ,5% ,4% 2,6% Belirlenemeyen Ülke ve Askeri ,0% ,1% 765,5% Bölgeler Diğer Okyanusya ve Kutup ,0% ,0% -4,2% Bölgesi Ülkeleri Toplam % % 12,1% 7

10 2016 yılında otomotiv ihracatımızdaki AB nin payı %79, Yakın ve Orta Doğu nun payı %6 ve Kuzey Amerika nın payı %4 tür. Tablo 11: Gümrüklere Göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Gümrük Adı Değişim Gemlik ,2% ,1% 21,1% İzmit ,6% ,6% 22,7% Derince ,8% ,9% -4,0% Erenköy ,2% ,1% 11,2% Mudanya ,7% ,5% 6,8% Halkalı ,3% ,3% 10,5% Bursa ,6% ,7% 15,8% İzmir ,3% ,7% -3,9% Pendik ,4% ,3% 7,4% Ambarlı ,6% ,3% -1,2% Diğer ,2% ,4% 5,9% Toplam ,0% ,0% 12,1% En çok otomotiv ürünleri ihracatı yaptığımız gümrük müdürlüğü %25,1 lik pay ile Gemlik Gümrük Müdürlüğü olmuştur. Söz konusu gümrük müdürlüğünü %23,6 lık pay ile İzmit ve %10,9 luk pay ile Derince Gümrük Müdürlükleri izlemiştir. Tablo 12: Rejimlere Göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Rejim Adı Değişim Dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemine tabi tutulan eşyanın yeniden ,8% ,7% 15,0% ihracatı Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın kesin ,5% ,6% 2,8% ihracatı Muafiyete tabi olmadan serbest dolaşım ile eş zamanlı yurtiçi kullanıma giren ,6% ,6% 16,4% eşyanın kesin ihracatı İhraç edildiği şekli ile geri gelmek üzere geçici ihraç ,1% ,0% -47,3% edilen eşyanın kesin ihracatı Serbest dolaşımda bulunan eşyanın hariçte işleme rejimi ,0% ,0% -21,9% kapsamında geçici ihracatı Diğer ,0% ,0% -39,0% Toplam ,0% ,0% 12,1% 2016 yılında otomotiv ihracatında en çok kullanılan rejim %76,7 lik payla Dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemine tabi tutulan eşyanın yeniden ihracatı rejimi olmuştur. Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın kesin ihracatı, otomotiv ihracatımızın %21,6 sını oluşturmaktadır. 8

11 Tablo 13: Taşıma Yollarına Göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Taşıma Şekli Değişim Denizyolu ,0% ,2% 13,8% Karayolu ,6% ,2% 9,9% Havayolu ,9% ,3% -27,8% Demiryolu ,4% ,2% -40,0% Diğer ,1% ,1% 65,2% Toplam ,0% ,0% 12,1% 2016 yılında en çok otomotiv ihracatı %80 lik payla denizyolu ile yapılmıştır. Denizyolu ile yapılan ihracatı %18,2 lik pay ile karayolu ile yapılan ihracat izlemiştir. Tablo 14: Döviz Cinsine Göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Döviz Cinsi Değişim Avro ,4% ,6% 14,9% A.B.D Doları ,0% ,3% -11,4% İngiliz Sterlini ,0% ,4% -10,4% Yeni Türk Lirasi ,7% ,5% -16,0% Diğer ,9% ,1% 47,4% Toplam ,0% ,0% 12,1% 2016 yılında otomotiv ihracatında en çok kullanılan döviz cinsi %89,6 lık payla Avro olmuştur. Avro yu %6,3 lük payla A.B.D. Doları izlemektedir. Otomotiv ihracatında en çok kullanılan üçüncü döviz cinsi ise %2,4 payla İngiliz Sterlini olmuştur. Tablo 15: Ödeme Şekillerine Göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Ödeme Şekli Değişim Mal Mukabili Ödeme ,3% ,9% 18,6% Vesaik Mukabili Ödeme ,8% ,3% 3,3% Peşin Ödeme ,5% ,7% 18,3% Vadeli Akreditif ,4% ,6% 73,5% Bedelsiz ,3% ,2% -18,9% Diğer ,6% ,2% -47,3% Toplam ,0% ,0% 12,1% 2016 yılında otomotiv ihracatında %65,9 luk oranla en çok mal mukabili ödeme sistemi tercih edilmiştir. Mal mukabili ödemeyi %29,3 lük payla Vesaik Mukabili ödeme şekli takip etmiştir. 9

12 Tablo 16: Firma Yoğunluğuna Göre Otomotiv Sektörü İhracatı( Dolar) Değişim İlk 10 firma ,82% ,18% 16,10% İlk 50 firma ,27% ,10% 13,20% İlk 100 firma ,31% ,91% 12,85% İlk 500 firma ,94% ,33% 12,54% İlk 1000 firma ,13% ,33% 12,30% Toplam İhracat ,00% ,00% 12,08% 2016 yılında otomotiv sektöründe en fazla ihracat gerçekleştiren ilk 10 firmanın otomotiv ihracatındaki payı %68, ilk 50 firmanın payı %83, ilk 100 firmanın %88, ilk 500 firmanın payı %96 ve ilk 1000 firmanın payı %98 dir. Söz konusu dönemde otomotiv sektöründe işlem yapan 8876 ihracatçının %11,3 ünü oluşturan 1000 firma sektörün ihracatının %98 ini gerçekleştirmektedir. A Yılları Dönemi Otomotiv Sektörü İhracatı Tablo 17: Ülkelere göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Ülke Değişim Almanya ,0% ,6% 12,9% İtalya ,2% ,7% 28,9% Fransa ,9% ,3% 28,2% İngiltere ,3% ,0% 20,5% İspanya ,7% ,8% 25,9% ABD ,8% ,0% 63,8% Belçika ,0% ,2% 28,4% Polonya ,5% ,3% 60,6% Slovenya ,7% ,9% 32,2% Hollanda ,3% ,4% -9,8% Diğer ,6% ,9% 20,3% Toplam % % 23,4% 2016 yılı döneminde Türkiye nin en çok otomotiv ürünleri ihracatı gerçekleştirdiği ülke %15,6 lık pay ile Almanya olmuştur. Söz konusu ülkeyi %11,7 lik payla İtalya ve %10,3 lük pay ile Fransa izlemiştir. Tablo 18: Bölgelere göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) 2016 Ocak Ocak- Ülke Grubu Değ. Haziran Haziran 79,1 78,1 Avrupa Birliği ,9% % % Yakın ve Orta Doğu ,5% ,5% 24,0% Kuzey Amerika ,0% ,5% 68,1% Diğer Avrupa (AB Hariç) ,9% ,3% 41,0% 10

13 Kuzey Afrika ,5% ,7% -5,9% Diğer Asya ,6% ,8% 42,3% Diğer Afrika ,9% ,9% 23,2% Güney Amerika ,9% ,8% 14,6% Avustralya ve Yeni Zelanda ,5% ,5% 8,7% Orta Amerika ve Karayipler ,5% ,4% 4,8% Serbest Bölgeler ,6% ,4% -8,3% Belirlenemeyen Ülke ve Askeri Bölgeler ,0% ,0% 45,0% Diğer Okyanusya ve 137, ,0% ,0% Kutup Bölgesi Ülkeleri % Toplam , % % % 2017 döneminde otomotiv sektörü ihracatımızın %78 i AB ye gerçekleştirilmiştir. AB yi %5,5 lik paylar ile Yakın ve Orta Doğu ile Kuzey Amerika bölgeleri izlemiştir. Tablo 19: Gümrüklere Göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Gümrük Adı Değişim İzmit ,2% ,3% 34,3% Gemlik ,4% ,1% 16,9% Derince ,7% ,1% 100,4% Erenköy ,3% ,8% 12,0% Mudanya ,8% ,1% 5,3% Halkalı ,5% ,7% 2,1% Bursa ,0% ,4% 5,8% İzmir ,0% ,3% 0,1% Dilovası ,8% ,1% 44,6% Pendik ,6% ,0% -4,0% Diğer ,8% ,1% 2,3% Toplam ,0% ,0% 23,4% 2017 döneminde otomotiv sektörü ihracatının %26,3 ü İzmit Gümrük Müdürlüğünden, %23,1 i Gemlik Gümrük Müdürlüğünden ve %14 ü Derince Gümrük Müdürlüğünden gerçekleştirilmiştir. Tablo 20: Rejimlere Göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Rejim Adı 2016 Ocak Ocak- Haziran Haziran Değişim Dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemine tabi tutulan eşyanın yeniden ,9% ,2% 28,7% ihracatı Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın kesin ihracatı ,5% ,1% 5,1% 11

14 Muafiyete tabi olmadan serbest dolaşım ile eş zamanlı yurtiçi ,5% ,6% 26,8% kullanıma giren eşyanın kesin ihracatı İhraç edildiği şekli ile geri gelmek üzere geçici ihraç edilen eşyanın kesin ,0% ,1% 241,5% ihracatı Diğer ,0% ,0% -0,7% Toplam ,0% ,0% 23,4% 2017 yılı döneminde otomotiv ihracatında en çok kullanılan rejim %79 luk payla Dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemine tabi tutulan eşyanın yeniden ihracatı rejimi olmuştur. Tablo 21: Taşıma Yollarına Göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Taşıma Şekli Değişim Denizyolu ,5% ,7% 28,4% Karayolu ,8% ,2% 6,3% Havayolu ,3% ,9% -15,2% Demiryolu ,3% ,1% -70,1% Diğer ,1% ,1% 61,4% Toplam ,0% ,0% 23,4% 2017 yılı döneminde otomotiv ihracatı en çok %83 lük payla denizyolu ile yapılmıştır. Denizyolu taşımacılığını %16,2 lik payla karayolu taşımacılığı izlemektedir. Tablo 22: Döviz Cinsine Göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) Döviz Cinsi viz Cinsi Değişim Avro ,2% ,3% 18,1% A.B.D Doları ,6% ,1% 50,5% İngiliz Sterlini ,3% ,7% 48,3% Polonya Ziloti ,1% ,8% 536,5% Yeni Türk Lirası ,5% ,7% 73,4% Diğer ,3% ,4% 553,2% Toplam ,0% ,0% 23,4% 2017 yılı döneminde otomotiv ihracatında en çok kullanılan döviz cinsi %86,3 lük payla Avro olmuştur. Aynı dönemde otomotiv ihracatında en çok kullanılan ikinci döviz cinsi %8,1 lik payla A.B.D. Doları olurken üçüncü döviz cinsi ise %2,7 pay ile İngiliz Sterlini olmuştur. 12

15 Tablo 23: Ödeme Şekillerine Göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) ÖdemeŞekli Değişim Mal Mukabili Ödeme ,7% ,9% 29,4% Vesaik Mukabili Ödeme ,7% ,3% 13,9% Peşin Ödeme ,5% ,3% 16,0% Akreditif ,3% ,0% -2,7% Vadeli Akreditif ,6% ,3% -32,6% Diğer ,3% ,2% -7,6% Toplam ,0% ,0% 23,4% 2017 yılı döneminde otomotiv ihracatında %68 lik oranla en çok mal mukabili ödeme kullanılmış, ardından %28,3 lük oranla en çok vesaik mukabili ödeme tercih edilmiştir. Tablo 24: Firma Yoğunluğuna Göre Otomotiv Sektörü İhracatı (Dolar) 2016 Ocak Ocak- Değişim Haziran Haziran İlk 10 firma ,3% ,5% 33,0% İlk 50 firma ,6% ,4% 27,5% İlk 100 firma ,7% ,5% 25,8% İlk 500 firma ,4% ,8% 23,9% İlk 1000 firma ,5% ,6% 23,5% Toplam İhracat ,0% ,0% 23,4% 2017 döneminde otomotiv sektöründe en fazla ihracat gerçekleştiren ilk 10 firmanın otomotiv ihracatındaki payı %73, ilk 50 firmanın payı %85,4, ilk 100 firmanın %90, ilk 500 firmanın payı %97 ve ilk 1000 firmanın payı %99 dur. Söz konusu dönemde otomotiv sektöründe işlem yapan 7057 ihracatçının %14,2 sini oluşturan 1000 firma sektörün ihracatının %99 sını gerçekleştirmektedir. 13

16 B. OTOMOTİV SEKTÖRÜ İTHALATI B Yılları Otomotiv Sektörü İthalatı Tablo 25: Ülkelere göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Ülke Değişim Almanya ,4% ,8% -9,7% İspanya ,9% ,7% 13,6% İngiltere ,7% ,1% 9,6% İtalya ,4% ,9% 11,4% Polonya ,5% ,0% 12,9% Fransa ,2% ,9% -2,3% Çek Cumhuriyeti ,9% ,6% 21,2% Güney Kore ,0% ,2% 7,4% Çin ,4% ,0% -6,0% Japonya ,0% ,7% 29,4% Diğer ,6% ,1% 5,7% Toplam ,0% ,0% 3,4% 2016 yılında Türkiye nin en çok otomotiv ürünleri ithalatı yaptığı ülke %24,8 lik pay ile Almanya olmuştur. Söz konusu ülkeyi %8,7 lik pay ile İspanya ve %8,1 lik pay ile İngiltere izlemiştir. Tablo 26: Bölgelere göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Ülke Grubu Değişim Avrupa Birliği ,3% ,8% 0,0% Diğer Asya ,3% ,3% 10,0% Kuzey Amerika ,5% ,2% -9,7% Diğer Afrika ,2% ,8% 725,9% Kuzey Afrika ,1% ,7% 62,9% Orta Amerika ve Karayipler ,5% ,9% -33,4% Diğer Avrupa (AB Hariç) ,4% ,5% 13,0% Güney Amerika ,4% ,4% 9,0% Serbest Bölgeler ,4% ,4% 15,0% Yakın ve Orta Doğu ,1% ,1% 23,0% Avustralya ve Yeni Zelanda ,0% ,0% 13,0% Belirlenemeyen Ülke ve Askeri Bölgeler ,0% ,0% 91,9% Diğer Okyanusya ve Kutup Bölgesi Ülkeleri ,0% ,0% 476,5% Toplam % % 3,4% 2016 yılında otomotiv ithalatında AB nin payı %75, Diğer Asya nın payı %17,3 ve Kuzey Amerika nın payı %2 dir. 14

17 Tablo 27: Gümrüklere Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Gümrük Adı Değişim İzmit ,6% ,3% 46,3% Gebze ,2% ,4% -11,6% Derince ,3% ,2% -26,2% Gemlik ,5% ,2% 23,8% Mudanya ,1% ,3% 8,6% Dilovası ,6% ,5% 191,1% Erenköy ,5% ,8% 10,2% Pendik ,1% ,7% 81,4% Yeşilköy (Yeşilköy Otomotiv İhtisas ) ,5% ,7% -15,5% Ambarlı ,8% ,6% -2,9% Diğer ,8% ,3% -10,8% Toplam ,0% ,0% 3,4% 2016 yılında en çok otomotiv ürünleri ithalatının yapıldığı gümrük müdürlüğü %19,3 lük payı ile İzmit Gümrük Müdürlüğü olmuştur. Söz konusu gümrük müdürlüğünü %16,4 lük pay ile Gebze ve %15,2 lik paylar ile Derince Gümrük Müdürlükleri izlemiştir. Tablo 28: Rejimlere Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Rejim Adı Değişim Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın muafiyete ,6% ,7% 8,4% tabi olmadan yurtiçi kullanımı Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın muafiyete tabi ,6% ,2% -8,0% olmadan yurtiçi kullanımı Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın DİR şartlı muafiyet sistemine tabi ,7% ,6% 18,3% tutulması Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın dahilde işleme rejimi şartlı muaf. sist.tabi ,9% ,4% 16,6% tutulması Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın gümrük kontrolü altında işleme ,2% ,1% -10,8% rejimine tabi tutulması Diğer ,1% ,1% 122,5% Toplam ,0% ,0% 3,4% 2016 yılında otomotiv ithalatında en çok kullanılan rejim %44,7 lik payla Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı rejimi olmuştur. Söz konusu rejimi %36,2 lik pay ile Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı rejimi izlemiştir. 15

18 Tablo 29: Taşıma Yollarına Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Taşıma Şekli Değişim Denizyolu ,8% ,8% 3,3% Karayolu ,8% ,1% 5,1% Havayolu ,2% ,0% -5,8% Demiryolu ,2% ,1% -2,2% Diğer ,0% ,0% 94,7% Toplam ,0% ,0% 3,4% Sektörde 2016 yılında ithalat en çok %78,8 lük paya sahip denizyolu taşımacılığı ile yapılmıştır. Tablo 30: Döviz Cinsine Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Döviz Cinsi Değişim Avro ,1% ,3% 5,1% Yeni Türk Lirası ,8% ,7% 18,8% A.B.D Doları ,5% ,9% -24,3% Japon Yeni ,3% ,7% -43,4% İngiliz Sterlini ,2% ,2% -4,2% Diğer ,1% ,1% 21,4% Toplam ,0% ,0% 3,4% 2016 yılı otomotiv ithalatında en çok %77,3 lük payla Avro kullanılmıştır. Tablo 31: Ödeme Şekillerine Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Ödeme Şekli Değişim Peşin Ödeme ,9% ,7% -2,3% Mal Mukabili Ödeme ,6% ,9% 27,2% Vesaik Mukabili Ödeme ,2% ,3% 7,9% Akreditif ,1% ,9% -7,4% Bedelsiz ,6% ,6% -3,4% Diğer ,5% ,6% 26,4% Toplam ,0% ,0% 3,4% 2016 yılında otomotiv ürünleri ithalatında %72 lik pay ile en çok peşin ödeme sistemi tercih edilmiştir. Tablo 32: Firma Yoğunluğuna Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Değişim İlk 10 firma ,15% ,73% 4,36% İlk 50 firma ,68% ,38% 4,23% İlk 100 firma ,75% ,33% 4,05% İlk 500 firma ,97% ,25% 3,66% İlk 1000 firma ,89% ,00% 3,49% Toplam İthalat ,00% ,00% 3,37% 16

19 2016 yılında otomotiv sektöründe en fazla ithalat gerçekleştiren ilk 10 firmanın otomotiv ithalatındaki payı %61, ilk 50 firmanın payı %84,4, ilk 100 firmanın %89, ilk 500 firmanın payı %96,3 ve ilk 1000 firmanın payı %98 dir. Söz konusu dönemde otomotiv sektöründe işlem yapan ithalatçının %9,4 ünü oluşturan 1000 firma sektörün ithalatının %98 ini gerçekleştirmiştir. B Yılları Dönemi Otomotiv Sektörü İthalatı Tablo 33: Ülkelere göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Ülke Değişim Almanya ,5% ,4% -17,1% İngiltere ,1% ,1% 6,6% İspanya ,7% ,6% -17,7% İtalya ,1% ,6% 0,8% Japonya ,8% ,6% 124,1% Fransa ,8% ,1% 0,7% Polonya ,1% ,9% -10,3% Çek Cumhuriyeti ,5% ,6% -3,3% Çin ,1% ,2% -2,9% Güney Kore ,3% ,9% -14,2% Diğer ,1% ,0% -10,2% Toplam ,0% ,0% -5,7% 2017 yılı döneminde Türkiye nin en çok otomotiv ürünleri ithalatı yaptığı ülke %22,4 lük pay ile Almanya olmuştur. Söz konusu ülkeyi %9,1 lik pay ile İngiltere ve %7,6 lık pay ile İspanya izlemiştir. Tablo 34: Bölgelere göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Ülke Grubu Değişim Avrupa Birliği ,0% ,5% -9,9% Diğer Asya ,5% ,1% 14,7% Kuzey Amerika ,2% ,0% -11,2% Kuzey Afrika ,8% ,7% -10,9% Diğer Afrika ,4% ,5% -1,8% Orta Amerika ve Karayipler ,7% ,7% -12,4% Diğer Avrupa (AB Hariç) ,5% ,6% 19,9% Serbest Bölgeler ,4% ,4% -16,1% Güney Amerika ,4% ,3% -15,8% Yakın ve Orta Doğu ,1% ,1% -6,1% Avustralya ve Yeni Zelanda ,0% ,0% 87,2% Belirlenemeyen Ülke ve Askeri Bölgeler ,0% ,0% 199,2% Diğer Okyanusya ve Kutup Bölgesi Ülkeleri ,0% ,0% -2,0% Toplam % % -5,7% 17

20 2017 döneminde otomotiv ithalatının %73 ü AB den gerçekleştirilmiştir. AB yi %20 lik payla Diğer Asya izlemiştir. Tablo 35: Gümrüklere Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Gümrük Adı Değişim İzmit ,2% ,4% -14,4% Derince ,9% ,4% 11,3% Dilovası ,6% ,5% 757,1% Gemlik ,5% ,0% -1,6% Mudanya ,5% ,6% 14,3% Pendik ,1% ,7% 8,9% Erenköy ,8% ,8% -5,5% Yeşilköy ,2% ,3% -25,7% Gebze ,5% ,9% -85,4% Halkalı ,3% ,9% 17,5% Diğer ,5% ,5% -5,4% Toplam ,0% ,0% -5,7% 2017 döneminde en çok otomotiv ithalatının yapıldığı gümrük müdürlüğü %17,4 lük pay ile İzmit Gümrük Müdürlüğü olmuştur. İzmit i %17,4 lük pay ile Derince ve %14,5 lik pay ile Dilovası Gümrük Müdürlükleri izlemiştir. Tablo 36: Rejimlere Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Rejim Adı Değişim Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın muafiyete tabi olmadan ,8% ,9% -11,6% yurtiçi kullanımı Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın muafiyete tabi olmadan ,1% ,1% -16,1% yurtiçi kullanımı Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın DİR şartlı muafiyet sistemine ,1% ,3% 35,4% tabi tutulması Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın dahilde işleme rejimi şartlı muaf ,7% ,4% 7,3% Sist. tabi tutulması Diğer ,2% ,2% -12,5% Toplam ,0% ,0% -5,7% 2017 yılı döneminde otomotiv ithalatında en çok kullanılan rejim %42 lik payla Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı rejimi olmuştur. Söz konusu rejimi %32 lik pay ile Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı izlemiştir. 18

21 Tablo 37: Taşıma Yollarına Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Taşıma Şekli Değişim Denizyolu ,0% ,7% -8,5% Karayolu ,6% ,7% 4,9% Havayolu ,2% ,4% -0,5% Demiryolu ,1% ,2% 2,0% Diğer ,0% ,0% -95,7% Toplam ,0% ,0% -5,7% 2017 yılı döneminde en çok otomotiv ithalatı %76 lık payla denizyolu taşımacılığı ile yapılmıştır. Tablo 38: Döviz Cinsine Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Döviz Cinsi Değişim Avro ,8% ,1% -2,9% Yeni Türk Lirası ,7% ,7% -18,8% A.B.D Doları ,4% ,1% -9,4% Japon Yeni ,8% ,7% -13,9% İngiliz Sterlini ,2% ,3% 54,8% Diğer ,2% ,2% -4,7% Toplam ,0% ,0% -5,7% 2017 yılı döneminde otomotiv ithalatında en çok %79 luk payla Avro kullanılmıştır. Tablo 39: Ödeme Şekillerine Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Ödeme Şekli Değişim Peşin Ödeme ,8% ,3% -15,4% Mal Mukabili Ödeme ,7% ,0% 30,1% Vesaik Mukabili Ödeme ,5% ,9% -25,5% Akreditif ,9% ,5% -24,2% Vadeli Akreditif ,5% ,7% 25,8% Diğer ,6% ,6% -12,7% Toplam ,0% ,0% -5,7% 2017 yılı döneminde otomotiv ithalatında %65 lik pay ile en çok peşin ödeme sistemi tercih edilmiştir. 19

22 Tablo 40: Firma Yoğunluğuna Göre Otomotiv Sektörü İthalatı (Dolar) Değişim İlk 10 firma ,2% ,9% -6,2% İlk 50 firma ,8% ,4% -6,1% İlk 100 firma ,0% ,0% -5,7% İlk 500 firma ,2% ,3% -5,6% İlk 1000 firma ,0% ,1% -5,7% Toplam İthalat ,0% ,0% -5,7% 2017 döneminde otomotiv sektöründe en fazla ithalat gerçekleştiren ilk 10 firmanın otomotiv ithalatındaki payı %61, ilk 50 firmanın payı %83,4, ilk 100 firmanın %89, ilk 500 firmanın payı %96,3 ve ilk 1000 firmanın payı %98,1 dir. Söz konusu dönemde otomotiv sektöründe işlem yapan 8189 ithalatçının %12,2 sini oluşturan 1000 firma sektörün ithalatının %98 ini gerçekleştirmiştir. 20