>>> SAYI SAYIDA NELER VAR? B LG SAYARLARI B RB R NE BA LAMAK BAS T B R A NASIL KURULUR? YARDIMCI YAZILIMLAR POWER TOYS UYGULAMASININ KULLANIMI.

Transkript

1

2 SAYI 29 TEMEL B LG LER B LG SAYARLARI B RB R NE BA LAMAK BAS T B R A NASIL KURULUR? WINDOWS YARDIMCI YAZILIMLAR POWER TOYS UYGULAMASININ KULLANIMI. PROJELER B Ç M fiablonlari FARKLI DÖKÜMAN KALIPLARI NASIL HAZIRLANIR? INTERNET INTERNET VE B L M-KURGU INTERNET ÜZER NDE B L M-KURGU S TELER. WAP NED R? WAP VE CEP TELEFONLARININ GELECE. WEB SAYFASINDA BA LANTILAR WEB SAYFASI Ç NE BA LANTI YERLEfiT RMEN N PÜF NOK- TALARI. MULTIMEDIA VE E LENCE KOM K RES MLER YARATMAK POWERGOO YAZILIMI VE KULLANIMI. 30. SAYIDA NELER VAR? TEMEL B LG LER VER LER PAYLAfiMAK. WINDOWS EKRAN KORUYUCULAR. PROJELER SUNUM NASIL HAZIRLANIR? INTERNET MODA VE INTERNET. INTERNET ÜZER NDEN SMS GÖNDERMEK. FORM NASIL OLUfiTURULUR? MULTIMEDIA VE E LENCE DVD SÜRÜCÜLER. PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI IV 3 Nisan da Bayilerde Kaç rmay n! PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (3) WINDOWS 98 Ç N ÖNEML PUÇLARI. Bilgisayar n zla ilgili her türlü sorun için Herkes çin Bilgisayar Destek Telefonu Saatleri: , Abone Servisi Herhangi bir say y kaç rd n zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve Herkes çin Bilgisayar eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece Herkes çin Bilgisayar her düzeyden kullan c için eksiksiz bir baflvuru kayna olacak. Genel Yay n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz flleri Müdürü: Mahmut Karsl o lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar m: Murat Çelik, Vogel Sat fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili, Da t m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard mc s : Beste Özerdem, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Ad na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr m -Film Ç k fl ve Bask : As r Matbaac l k Ltd. fiti., Da t m B RYAY A.fi. Vogel Yay nc l k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün fl Merkezi No: 231/ Kas mpafla- STANBUL Tel: (212) Faks: (212)

3 B LG SAYARLARI B RB R NE BA LAMAK TEMEL B LG LER B LG SAYARLARI B RB R NE BA LAMAK E er çal flma ortam nda birden fazla bilgisayar mevcutsa, o zaman bunlar aras nda veri aktarmak ciddi bir sorun haline gelebilir. ki bilgisayar aras nda veri aktarman n en eski yolu disket kullanmakt r, ancak günümüzde veri dosyalar n n boyutlar disketlerin kapasitesini çoktan aflm fl bulunmaktad r. ZIP sürücüsü gibi nispeten yüksek kapasiteli veri depolama ortamlar da bu konuda da pek yard mc olamamaktad r, çünkü bunlar n sürücüleri her bilgisayarda yoktur ve üstelik bu yöntemle veri aktarmak çok yavaflt r. Bu gibi durumlarda çok daha ucuz ve h zl bir yöntemden faydalanmak mümkündür, bu yöntem bir LAN (Local Area Network Yerel Bilgisayar A ) oluflturmakt r. Günümüzde tüzel ya da özel tüm kurulufllar bir yerel bilgisayar a na sahiptirler. Böylelikle veri paylafl - m ve ifllenmesi ifllemleri çok süratli bir biçimde yap labilmektedir. Tabii ki ço u ev kullan c s için bu tarz bir yerel a oluflturmak hem maliyet, hem de teknik aç - dan pek mümkün de ildir. Ne var ki e er evinizde birden fazla bilgisayar n z varsa çok düflük maliyetli bir yerel a oluflturman z mümkündür. Bu size iki temel konuda bnüyük yarar sa layabilir: 1- Diyelim ki yeni bir bilgisayar ald n z, ancak eski bilgisayar n z hâlâ çal fl yor ve siz ondan da faydalanmaya devam etmek istiyorsunuz. Bu durumda iki ya da daha fazla bilgisayar bir yerel a yard m yla birbirine ba layarak hepsinin performans ndan faydalanabilirsiniz. Ba l bilgisayarlar hem birbirlerinin sürücülerini, hem de yaz c gibi ba l ayg tlar rahatl kla paylaflarak kullanabilirler. Ayr ca baz özel veri iflleme uygulamalar e er varsa birden fazla bilgisayar n ifllemcisini kullanarak daha h zl çal flabilme yetene ine de sahip olacak biçimde programlan rlar. Yine bu flekilde ba lanm fl bilgisayarlar ayn Internet ba lant s n da rahatl kla paylaflarak kullanabilirler. 2- Bilgisayar olan hemen herkes zaman I INFO> Bilgisayarlar birbirlerine ba laman n en önemli faydas, iki sistem aras ndaki veri aktar m n ve ayn zamanda yaz c gibi ayg tlar n ortaklafla kullan m n mümkün k lmas d r. Ancak tabii bu ifllemlerin do ru yürütülebilmesi için iflletim sisteminde ilgili ayarlar n da do ru olarak yap lmas gereklidir. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 157

4 TEMEL B LG LER B LG SAYARLARI B RB R NE BA LAMAK zaman oyun oynar, ancak bir süre sonra k s tl bir yapay zekaya sahip olan oyunlar s k c gelebilir. E er ikinci bir bilgisayara sahipseniz, o zaman bunlar ba layarak arkadafllar n zla karfl l kl oyunlar oynayabilir ve oldukça iyi vakit geçirebilirsiniz. Bu pencereden sabit diskinize kimlerin ulaflabilece ini ayarlayabilirsiniz. B LG SAYAR A I (NETWORK) NED R? ki ve daha fazla bilgisayar birbirine ba lamaya yarayan veri aktar m hatlar a na genel olarak Network ad verilir, ancak bunun birkaç farkl çeflidi vard r. En yayg n olarak kullan lan yerel a modeline Ethernet ad verilir. Bu modele özellikle büyük kurulufllarda rastlamak mümkündür. Ethernet a n n yap land rmas nda bir veya daha fazla ana sunucu (Server) bilgisayar mevcuttur. Bu sunucular genellikle oldukça güçlüdürler ve veri depolama kapasiteleri de oldukça yüksektir. Di er kullan c bilgisayarlar (Workstation) bir kablo a yard m yla bu ana bilgisayarlara ve onlar n üzerinden birbirlerine ba lanarak veri al flveriflinde bulunabilir, ayr ca Internet ba lant s sa layabilirler. Bu tarz bir a çok yüksek h zda ve verimde çal flabilir, ne var ki birkaç bilgisayardan oluflan bir sisteme özellikle maliyet aç s ndan pek uygun de ildir. Ev ya da iflyerinde birkaç bilgisayar daha basit ve ucuz bir a ile birbirine ba lamak mümkündür. Bu yöntemde bir ana sunucu bulunmaz ve büyük a larda kullan lan yönlendiriciler gibi pahal ayg tlara da yer verilmez. Böyle basit bir a kurabilmek için ihtiyac n z olan gereçler her bilgisayar için bir adet Ethernet kart, Coaxial tabir edilen özel ba lant kablosu, özel ba lant fiflleri ve sonland r c lard r (Terminator), bunlar n toplam maliyeti yaklafl k USD aras nda tutacakt r. Ancak çok basit gibi görünse de, bu flekilde bir a kurarken de dikkat edilmesi gereken teknik hususlar vard r, bu yüzden konuyu daha iyi bilen birinden yard m istemeniz önerilir. Burada bir a ba lant fifli görülüyor. ki bilgisayar Laplink kablosuyla do rudan ba lad ktan sonra veri aktar m ifllemini gerçeklefltirebilmek için baz ayarlar yapman z gerekecektir. Windows iflletim sistemi kullan c lara bu ifl için oldukça yeterli bir seçenek sunmaktad r. Ba lant y yapt ktan sonra her iki bilgisayara da Windows CD nizde bulunan "Do rudan Kablo Ba lant s " uygulamas n kurman z gereklidir. Bunu "Denetim Masas " alt nda bulunan "Program Ekle/Kald r" diyalog penceresinin "Windows Kur" bölümünden ayarlayabilirsiniz. Yapman z gereken " letiflim" seçene i alt ndaki ilgili fl kk seçmek ve onaylamakt r, Windows gereken bileflenleri kuracakt r. 158 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

5 B LG SAYARLARI B RB R NE BA LAMAK TEMEL B LG LER ALTERNAT F A MODELLER ki bilgisayar birbirine ba laman n çok daha kolay yollar da mevcuttur, bunlardan biri her bilgisayarda bulunan paralel ve seri ba lant portlar ndan faydalanmakt r. ki bilgisayar bu ba lant portlar ndan birbirine ba lamak için "Laplink" tabir edilen özel bir kabloya ihtiyaç vard r. Bu kablonun maliyeti fazla yüksek de ildir ve ba lant kolayca yap labilir. Ne var ki burada birkaç önemli sorun vard r, bunlardan ilki seri ba lant portlar n n veri aktarma kapasitesinin çok düflük olmas d r. Bu portlardan yap lacak bir ba lant - n n sürati gerçekten çok düflük olacakt r. Ayr ca seri portuna bir yaz c ba l ysa o zaman bunu kullanmaktan vazgeçmeniz gerekecektir. Paralel ba lant portu biraz daha h zl veri aktarabildi- inden tercih edilebilir. Ancak her iki flekilde de bilgisayarlar birbirine ba lad ktan sonra özel ayarlar yapman z ve hatta baz özel yaz l mlar kullanman z gerekebilir. Üstelik bu flekilde ba lanm fl iki bilgisayarda karfl l kl oyun oynamak iletiflim protokollerindeki baz sorunlardan dolay pek mümkün olmayabilir. Bir baflka ba lant yönteminde ise USB portlar ndan faydalan labilir. Bugün art k her bilgisayarda iki adet USB portu standart olarak bulunmaktad r. USB portlar veri transfer sürati ve ba lant kolayl aç s ndan di er portlardan çok daha üstündürler. Ancak USB portunu kullanarak iki bilgisayar ba laman za engel olan önemli bir unsur vard r, o da Windows iflletim sisteminin bu tür bir ba lant y destekleyecek yap da olmamas - d r. Bu yüzden bu tür bir ba lant kurabilmek için baz özel yaz l mlara ihtiyac n z olacakt r. Gereken donan m ise özel olarak haz rlanm fl bir kablo * PUCU> ve USB Data Bridge adl parçalardan ibarettir. Bunlar bilgisayar ma azalar nda bulabilmek mümkündür. Bugün için masaüstü bilgisayarlar nda standart olarak bulunmayan Infrared portu sayesinde de iki bilgisayar aras nda ba lant kurabilmek mümkündür. Bu portlar kablo yerine k z lötesi fl nlardan yararlanarak çal fl rlar ve tafl nabilir bilgisayarlar n hemen tüm modellerinde bulunurlar. Özellikle bu ifl için tasarlanm fl olduklar ndan, bu porta sahip iki bilgisayar birbirlerini görebilecekleri biçimde yerlefltirmek ba lant kurabilmek için yeterlidir. E er masaüstü bilgisayar n zda bu teknolojiden PS/2 ba lant portu USB ba lant portu Paralel ba lant portu Seri ba lant portu Bir a yard m yla birbirine ba lanm fl olan bilgisayarlar ayn Internet ba lant s n rahatl kla kullanabilirler. Ancak unutmay n ki bu durum her kullan c n n eriflim süratini düflürecektir. Burada Windows alt nda dosya paylafl m n n nas l yap land r ld n görüyorsunuz. Bu iki pencereden gerekli ayarlar yapt ktan sonra bilgisayar n z yeniden bafllatman z istenecektir, ancak siz bu ifllemi sonraya erteleyin ve öncelikle ayarlar tamamlay n. Tüm ayarlar yap ld ktan sonra birbirine ba lanan iki bilgisayar da yeniden bafllat n. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 159

6 TEMEL B LG LER B LG SAYARLARI B RB R NE BA LAMAK Birbirine ba lanana bilgisayarlar n sabit disklerini ve di er sürücülerini bu resimde görülen flekilde ortak kullan ma açabilirsiniz. Önce sa tufl menüsünden "Paylafl m" seçene- ine t klay n, aç lan diyalog penceresinden de gerekli ayarlar yap n. faydalanmak isterseniz, o zaman bir IrDA (Adaptör) cihaz alman z ve ba laman z gereklidir. Bu genel ev kullan m için biraz fazla maliyetli gelebilir, üstelik IR portlar n n veri aktar m h z oldukça düflüktür. Bu yüzden iki masaüstü bilgisayar n ba lamak için tavsiye edilebilecek bir yöntem say lmaz. Hangi ba lant yöntemini kullan rsan z kullan n, Windows iflletim sisteminin bu konuda pek fazla destek sa lamad n, ancak temel ifllevlere sahip oldu unu göreceksiniz. Ancak bu durum daha çok Windows 95 ve 98 gibi kiflisel kullan ma göre haz rlanm fl sürümlerde böyledir. Windows NT ya da daha sonraki profesyonel kullan ma göre haz rlanm fl sürümlerde bilgisayar a lar için çok genifl bir destek mevcuttur. Ancak ço u ev kullan c s gibi sizin de Windows 98 kulland n z tahmin ederek, özellikle do rudan kablo ba lant s yönteminde size veri aktar - m nda yard mc olacak özel yaz l mlar edinmenizi öneririz. Bunlar n içinde en bilineni LapLink uygulamas d r ve kullan c lara oldukça genifl bir seçenek listesi sunar. Ayr ca bu konu hakk nda Internet üzerinde biraz araflt rma yaparak baflka uygun yaz l mlar da bulabilirsiniz. "Do rudan Kablo Ba lant s " uygulamas n kurarken burada görülen pencere aç lacakt r. Burada bilgisayarlardan birini "evsahibi" di erini de "konuk" olarak ayarlaman z gereklidir. Sonra ki aflamada ise eriflim için hangi portu kullanaca n z seçmelisiniz. Burada "COM" seri portu, "LPT" ise paralel portu temsil etmektedir. Bu ayarlar her iki bilgisayar için de ayr ca yapman z gerekti ini unutmay n. Ayr ca e er isterseniz ba lant n n kullan m n k s tlayabilmek için bir flifre de kullanabilirsiniz. 160 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

7 YARDIMCI YAZILIMLAR WINDOWS YARDIMCI YAZILIMLAR Bu bölümde Power Toys adl oldukça kullan fll bir uygulamay tan taca z. Power Toys ayn zamanda Tweak UI ad yla da bilinir ve Windows için haz rlanm fl özel bir yard mc programd r. Bu program Windows iflletim sisteminin standart bir parças olmad ndan, Internet ya da benzeri bir kaynaktan bulunmas ve bilgisayara kurulmas gereklidir. Kurulum ifllemi oldukça basit say l r, ancak program sadece Denetim Masas alt na yerlefltirilen k sayol simgesinden çal flt rabilirsiniz. Program çal flt r ld nda ekrana onüç k s mdan oluflan bir diyalog penceresi gelir, her k s m farkl ayarlar yapabilmenize imkan tan r. fiimdi burada bu uygulamay inceleyecek ve kullan c ya ne gibi seçenekler sundu unu görece iz. MOUSE (FARE AYARLARI) Bu k s m ad ndan da anlafl labilece i gibi, bilgisayar n za ba l bulunan farenin çeflitli ayarlar n yapabilmenize imkan tan r. Bu pencereden fare imlecinin ekrandaki dolaflma süratini ve fare tufluyla çift t klama h z n istedi iniz gibi ayarlayabilirsiniz. Ayr ca yine bu ekrandaki test k sm nda yapt n z ayarlar s nayarak uygun olup olmad klar n görebilirsiniz. ADD/REMOVE (PROGRAM EKLE/KALDIR) Bu k s mdaki seçenekler sayesinde, bilgisayar - n zda art k kurulu olmad halde Denetim Masas alt ndaki "Program Ekle/Kald r" listesinde mevcut gözüken uygulamalar n isimlerini bu listeden silebilirsiniz. Unutmay n ki bu ifllem bilgisayar - n zdaki herhangi bir uygulamay gerçekten de kald rmaz. Bunu yapabilmek için Denetim Masas alt ndaki uygulamay kullanman z gerekecektir. I INFO> Power Toys kolayl kla Internet üzerinden indirebilece iniz ve kullanabilece iniz ücretsiz bir uygulamad r. Bu program ya da sitelerinde bulabilirsiniz. Ancak dosyan n WinZip ile s k flt r lm fl olarak geldi ini ve kurulumdan önce "aç lmas " gerekti ini hat rlatal m. HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 83

8 WINDOWS YARDIMCI YAZILIMLAR * PUCU> Windows için benzer pek çok yard mc uygulama mevcuttur. Ancak bunlar n uygunluklar tart flmaya aç kt r. Power Toys bilinen en sorunsuz ve uygun yaz l m oldu undan biz onu kullanman z tavsiye ediyoruz. Bu k s mdan fare ayarlar n yapabilirsiniz. REPAIR (ONARIM) E er Windows iflletim sisteminizin çal flmas nda baz gariplikler gözlemliyorsan z, o zaman çeflitli ar zalar söz konusu olabilir. Bu durum al fl lmad k say lmaz ancak bu k s mdaki yedi farkl seçenek size gereken yard m sa layabilir. Mesela belirli bir program sisteminizden kald rd n z halde, program simgeleri sanki uygulama kald r lmam fl gibi görüntülenmeye devam edebilir. Bu durumda e er isterseniz Power Toys simgeleri otomatik olarak gözden geçirebilir ve kullan m d fl kalm fl olanlar tespit ederek silebilir. Benzer bir biçimde daha önce baflka bir programa atad n z k sayol tufl kombinasyonlar n da yeniden düzenleyebilmek mümkündür. Böylece bu kombinasyonlar art k sistemde varolmayan bir uygulamaya aitmifl gibi görünmeyecek, taraf n zdan yeniden kullan labileceklerdir. PARANOIA (G ZL L K) E er bilgisayar n z baflkalar yla paylafl yorsan z ya da birisinin kurcalamas ndan çekiniyorsan z, o zaman bu k s mdaki seçenekler geride gözle görülebilir bir iz b rakman z önleyebilir. Bu k s mdan bilgisayar n her aç ld nda geçmifl belgeler k sm n n temizlenmesini sa layabilirsiniz. Ayr ca "Bul" k sm ndaki aranan dosyalar tarihçesi de silinebilir. Sadece bununla kalmayarak "Çal flt r" bölümünün tarihçesini de bafllang çta temizlemek mümkündür. Yine bu k s mdan otomatik CD okuma fonksiyonunu kapatabilirsiniz, böylece siz istemeden herhangi bir CD çal flt r lmayacakt r. Bu k s mda Windows içinde yapabilece iniz onar mlar n bir listesi mevcuttur. 84 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS

9 YARDIMCI YAZILIMLAR WINDOWS Bu bölümden program listesinde bulunan uygulamalar n isimlerini ekleyebilir ya da silebilirsiniz. GENERAL (GENEL AYARLAR) Genel ayarlar k sm nda Windows un çal flmas n ilgilendiren baz ayarlar yapabilme imkan bulacaks n z. Bunlardan biri çeflitli pencere ve menü animasyonlar n aç p kapatabilme olana d r. Özellikle dosya ve klasörlerle çal fl rken bu animasyonlar s k c bir hale gelebilir, bu yüzden onlar kapatmak isteyebilirsiniz. Ayr ca özellikle pek süratli olmayan sistemlerde bu animasyonlar kapatmak ifllemci gücünden de tasarruf sa layacakt r. Benzer bir flekilde Windows menü ve pencerelerinin üzerine fare imlecini tuttu unuzda beliren küçük yard m etiketlerini devre d fl b rakabilirsiniz. Böylece bunlar hem ifllemciyi yormayacak, hem de ekranda gereksiz yer kaplamayacaklard r. Bu bölümde yapabilece iniz bir baflka ayar da, çal flma esnas nda oluflan hatalar n sesli mesajlarla size bildirilmesini sa lamakt r. Burada hata sinyallerini istedi iniz gibi düzenleyebilir, e er isterseniz tamamen kapatabilirsiniz. Normalde bu seçenek Windows içinde zaten yer almaktad r, ancak çabucak eriflilebilecek bir yerde de ildir ve Power Toys bunu da kolayca ayarlaman za imkan tan yabilir. Bu k s mdaki seçenekler sayesinde tüm tarihçe bölümlerini otomatik olarak temizletebilirsiniz. HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 85

10 WINDOWS YARDIMCI YAZILIMLAR EXPLORER (WINDOWS GEZG N ) Bu bölümde Windows dosya sisteminin görüntülenmesiyle ilgili pek çok özel ayar yapabilirsiniz. Bunlardan biri k sayol simgelerinin görüntülenme tarz d r. Mesela isterseniz k sayol simgelerindeki küçük ok iflaretini kald rabilir ya da farkl biçimde görülmesini sa layabilirsiniz. Benzer biçimde ekrandaki simgelerin fare imlecine tepki vermelerini de sa layabilirsiniz. "Hottracking" denilen bu yöntemde imleç ekranda dolafl rken üzerinden geçti i simgeler farkl renk tonlamalar yla vurgulan rlar. Web sayafalar nda da kullan lan bu yöntem sayesinde ekranda arad - n z bulmak daha kolay olabilir. Genel olarak bak ld nda Power Toys asl nda bilgisayar n za pek fazla bir yenilik getirmiyor gibi görünebilir, çünkü buradaki tüm ayarlar Windows alt ndan farkl flekillerde yap labilir. Ancak Power Toys çok farkl yerlerde bulunan tüm bu ayarlar ayn diyalog penceresi içine toplayarak kullan c ya büyük zaman ve emek kazand ran bir uygulamad r. Buradan farkl menü animasyonlar n kontrol edebilirsiniz. Bu k s mda simgelerle ilgili birçok ayar bulunur. 86 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS

11 B Ç M fiablonlari PROJELER B Ç M fiablonlari Bu bölümde Word ile çal flmay kolaylaflt ran biçim flablonlar n tan t yoruz. Word ile bir metin belgesi haz rlarken çok farkl dökümanlar ortaya koymak mümkündür. Bunun için font tipinden rengine dek pek çok farkl ayar de ifltirmek yeterlidir. Ancak e er oldukça büyük bir belge üzerinde çal fl yorsan z ve belirli bir kal ba uyman z gerekiyorsa ifller biraz kar flabilir. Her seferinde neyi nerede ve nas l kulland n z hat rlamak zordur. flte burada biçim flablonlar ndan faydalanarak iflleri kolaylaflt rabilirsiniz. Ad m 2 Resimde görülen yerden biçim flablonlar listesini aç n. Befl adet flablon mevcuttur, siz Bafl l 1 adl olan seçin. HAZIR B Ç M fiablonlari MS Word uygulamas pek çok kullan ma haz r çablon sunar. Bunlar kullanmak çok kolayd r, afla daki ad mlar izleyerek örne i beraber inceleyelim: Ad m 1 Herhangi bir metin yaz n. Ad m 3 Gördü ünüz gibi yaz biçimi otomatik olarak seçti iniz flablona uygun biçimde de ifltirildi. abcd abcd a abcd HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 99

12 PROJELER B Ç M fiablonlari HAZIR fiablonlari DE fit RMEK E er isterseniz haz r flablonlar istedi iniz biçimde de ifltirebilirsiniz, ad mlar izleyin: Ad m 4 Ekrana gelen listeden de ifltirmek istedi iniz maddeyi seçerek ilgili pencereye girin. Burada ayarlar yapt ktan sonra "Tamam" tufluna t klay n. Ad m 1 fiimdi flablonlardan "Normal" adl olan üzerinde de ifliklikler yapaca z. Öncelikle ekran n üst k sm ndaki seçeneklerden "Biçim" menüsüne girin ve oradan "Biçem" seçene ine t klay n. Ad m 2 Aç lan menüde de ifltirmek istedi iniz flablonu seçin ve sonra da "De ifltir" tufluna t klay n. Aç lacak olan pencereden flablonala ilgili detayl bilgi alabilirsiniz. Ad m 5 Ayn flekilde di er de ifliklikleri de yapt ktan sonra, yap lanlar onaylayarak ifllemi tamamlay n. Ad m 3 Yeni aç lan pencerenin alt nda "Biçim" isimli bir tufl bulunmaktad r, buna t klay n. 100 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER

13 B Ç M fiablonlari PROJELER YEN fiablon OLUfiTURMAK Yeni bir biçim flablonu oluflturmak, t pk haz r olanlar de ifltirmek kadar basit bir ifllemdir. Ad m 1 Bir önceki örnekte anlat ld flekilde "Biçim" seçene i alt ndaki "Biçem" fl kk na gidin. Ancak bu defa "Yeni" fl kk na t klay n. Ad m 2 Burada yeni bir flablon oluflturaca z ve buna bir de isim vermelisiniz. Bundan sonra ise "Sonraki paragraf n biçemi" k sm na "Normal" de eri girilmeli. Sonra da "Biçim" tufluna t klay n. Ad m 3 "Biçim" tuflu menüsünden önce "yaz tipi", sonra da "paragraf" ile ilgili ayarlar yap n ve onaylay n Ad m 4 Tüm de ifliklikleri yapt ktan sonra bunlar onaylay n ve en sonunda da diyalog penceresini kapat n. Art k yeni flablon kullan ma haz rd r. HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 101

14 PROJELER B Ç M fiablonlari fiablonlara KISAYOL TUfiU ATAMAK Word uygulamas k sayol tufl kombinasyonlar n kullanarak çok daha h zl çal flabilmenize imkan tan r. Mesela CTRL + S kombinasyonu üzerinde çal fl lan belgeyi h zl kaydeder, CTRL + K ise seçili metin parças n kal n harflerle yaz lm fl biçimde görüntüler. Ayn flekilde siz de haz rlad n z flablonlar k sayol tufl kombinasyonlar na ba layabilirsiniz. Ad mlar izleyin: Ad m 2 Aç lan pencereden "K sayol tuflu" seçene ine t klay n ve ilgili bölüme girin. Ad m 1 Önceki örnekte oldu u gibi "Biçem" penceresine gidin ve orada k sayol atamak istedi iniz flablonu seçerek "De ifltir" tufluna t klay n. Ad m 3 Bu bölümde "Yeni k sayol tufluna bas" bafll kl sat ra sol fare tufluyla bir defa t klay n, ard ndan da SHIFT + ALT + V tufllar na ayn anda bas n. Komut sat r nda bast n z tufllar görüntülenecektir. Bu bölümde ayr ca seçti iniz k sayol kombinasyonunun baflka bir ifl için kullan l p kullan lmad n da kontrol edebilirsiniz. Yap lan ifli onaylamak için "Ata" tufluna t klay n. Ad m 4 Son olarak "Kapat" tufluna bas n ve pencereyi kapat n. De ifliklikleri onaylad ktan sonra art k k sayol tufl kombinasyonu kullan ma haz rd r. Çal flma esnas nda kombinasyonlar kullanarak h zla flablonlar aras nda geçifl yapabilirsiniz. 102 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER

15 INTERNET VE B L M-KURGU INTERNET INTERNET VE B L M-KURGU E er bilim-kurgu konusuyla yak ndan ilgileniyorsan z, Internet üzerinde bu sayfalar ziyaret etmekten hofllanabilirsiniz. E er bilim-kurgu konulu kitaplar hakk nda bilgi ar yorsan z, o zaman adresine u raman z tavsiye ederiz. Burada sadece kitaplar hakk nda elefltirileri de il, ayn zamanda yazarlar yla yap lan röportajlar da bulabilirsiniz. Fantasy & Science Fiction dergisi 1949 y l nda yay nlanmaya bafllam flt r ve pek çok ünlü yazar n kitaplar n da yay nlam flt r. Bu dergi bir süredir Internet üzerinde de yay nlanmaktad r, e er adresine giderseniz derginin eski ve yeni say lar n bulabilirsiniz. Ülkemizde Uzay Yolu ad yla bilinen Star Trek tüm dünyada inan lmaz bir seyirci kitlesi bulmufltur. Televizyon dizilerinden kitaplar na dek bu fantastik evren pek çok farkl flekilde ifllenmifltir. E er siz de Trek hayranlar ndansan z adresine u raman z flart demektir. Son y llar n en tutulan bilim-kurgu filmi Matrix hakk nda daha fazla ve detayl bilgi edinmek isteyenlere adresine gitmelerini tavsiye ederiz. Filmi haz rlayan firma taraf ndan aç lan bu sitede tüm sorular n za yan t alabilirsiniz. Darth Vader, Luke Skywalker ya da Han Solo isimleri belleklerden asla silinmeyecek gibi görünüyor. Evet, George Lucas n ünlü Star Wars serilerinden bahsediyoruz tabii ki ve bu konuda daha fazla bilgi edinmek için gidilecek en iyi adres olacakt r. E er sadece bilim-kurgu üzerine ihtisas yapm fl bir Internet arama motoruna ihtiyac n z varsa, o zaman adresinde arad - n z bulabilirsiniz. Burada bilim-kurgu konulu herfleye ve daha da fazlas na yer verildi ini söylemek abart say lmaz. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 167

16 INTERNET INTERNET VE B L M-KURGU bilimkurgu.cjb.net/ Her fleyi ile sadece bilimkurgu konusu üzerine hizmet veren site bu özelli i ile di erlerinden farkl bir görünüm çiziyor. Ayr ca oldukça da genifl bir içeri e sahip. Ancak site sahibi siteye olan ilginin azalmas nedeniyle art k bundan sonra güncellemeyece ini bildirmifl. Yine de flu ana kadar sitede var olan içerik sizi uzun bir süre idare edecektir. Özellikle hikayeler bölümü profesyonel ve amatör yazarlardan gelen ilginç hikayeleri bar nd r yor. Wallpaper bölümüne de mutlaka bir göz at n. otostopcu.8m.com/ San r z site garip ismini ünlü bilimkurgu roman olan Otostopçunun Galaksi Rehberi adl romandan alm fl. Zaten sitenin üst bafll ndaki "Bal k için teflekkürler" ifadesi de bunu kan tl yor. Bilimkurgunun yan s ra ayn zamanda mitoloji ve fantezi üzerine de içerik bar nd ran site henüz tam olarak tamamlanm fl de il ama her geçen gün geniflliyor. Tamam Flash ile haz rlanm fl ve oldukça fl k bir tasar ma sahip olan sitede Stanley Kubrick üzerine özel bir bölüm de yer al yor. Kay p kütüphane içinde bilimkurgu içeri- ini sadece tek bir bölüm alt nda bar nd rmas na ra men oldukça çekici ve dolu bir site. A rl kl olarak FRP ve RPG konular üzerine bölümlerin yer ald sitede ilginç konular n yer ald birçok bölüm bulunuyor. Ejderha M zra 'ndaki çevirileri baz alarak oluflturulan AD&D sözlü ü ise oldukça ilginç. Taverna bafll - alt nda bir tart flma forumunun da bulundu u sitede bilimkurgu yaz lar n n d - fl nda korku üzerine de yaz lara ulafl labiliyor. Bilimkurgu ve robot ö elerinin birleflti i site bir robot birli i kurma fikri içinde. Robotlar ile ilgili, onlar n ne oldu u ne olmad konusunda yaz lar n bulundu u sitede bilimkurgu üzerine de yaz lar bulunuyor. Tam olarak bitmemifl noktalar bulunmas na ra men site fikri oldukça ilginç. Üzerinde çok fazla sörf yap lacak ö e bulunmuyor. Ancak siteyi haz rlayan kifliye ait olan ve zaman zaman yenileri eklenen bilimkurgu hikayelerine bir göz at n. Hayal k r kl na u ramayacaks n z. Do rudan bilimkurgu ile ilgili olmasa da uzay ve onunla ilgili konular n bulundu- u, Türkiye UFO ve Paranormal Olaylar Organizasyonu taraf ndan haz rlanm fl site konusunda en iyilerden biri. Üyelik sistemi ile çal flan siteye üye oldu unuzda sadece flifre ile çal flan özel bölümlere ulaflabiliyor, TUVPO araflt rma ve gözlem gezilerine kat lma imkan ve TUVPO ürünlerinde de çok özel indirimlere sahip olabiliyorsunuz. Bunun için ise kendinize özgü bir yaz göndermeniz yetiyor. Türkiye de elle tutulur bilimkurgu konusu üzerine hizmet veren çok fazla site bulunmuyor. Olanlar ise ya kapanmak üzere ya da henüz tam tamamlanmam fl. flte bunlardan biri olan uzayli.com da henüz test aflamas nda ama bu hali ile de çok kötü de il. Uzayl lar ile ilgili ciddi ve flaka olaylar kar fl k olarak girifl sayfas ndan sunan site bir portal görünüflüne sahip. Ancak henüz girifl sayfas n n d fl nda site içinde elle tutulur çok fazla bir içerik yer alm yor. Gene de bir göz atmakta fayda var. 168 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

17 WAP NED R? INTERNET WAP NED R? Günümüzde teknolojik geliflmelerin h z gerçekten de oldukça flafl rt c bir seviyededir. Bundan on y l önce bilgisayarlar ve daha pek çok di er ayg t sadece bilim-kurgu filmlerinde rastlanan fleylerdi. Ancak bugün herfley çok de iflti, teknolojinin ilerlemesi ve evlerimize dek girmesi oldukça h zl oldu. Bir zamanlar sadece filmlerde gördü ümüz lazerli ayg tlar art k s radan e lencelerimizin parças oldu. Günümüz çocuklar arkadafllar yla sokakta oyun oynarken de il de bilgisayarla Internet üzerinden sohbet etmeyi seviyorlar. Ve bir zamanlar sadece Star Trek dizisinde gördü- ümüz tafl nabilir haberleflme ayg tlar art k yediden yetmifle herkes taraf ndan kullan l yor. Evet, özellikle haberleflme teknolojilerindeki geliflmeler tam anlam yla hayret verici diyebiliriz. Daha birkaç sene öncesine dek bir evrak çantas büyüklü- ünde olan tafl nabilir telefonlar art k gömlek cebine s abiliyor ve saatler de il, günlerce flarj edilmeye ihtiyaç duymadan çal flabiliyorlar. Ancak bu alandaki tüm geliflme bu de il, aksine tafl nabilir telefon sistemlerindeki geliflmeler çok daha derin ve etkileyici. Çünkü flimdi WAP var ve yeni nesil telefonlar n ço u bu uygulamay destekliyor. Peki WAP nedir, neden bu denli önemli bir geliflme olarak görülmektedir. WAP kelimesi ngilizce "Wireless Application Protocol" (Telsiz Uygulamalar Protokolü) kelimelerinin k saltmas - d r. Bu protokol tafl nabilir telsiz araçlar n ses sinyalleri d fl ndaki dijital verileri de alabilmesi ve gönderebilmesi için haz rlanm flt r. Daha basit aç klayacak olursak, WAP sayesinde Internet cebinize kadar girebilmektedir. Çünkü WAP arac - l yla tafl nabilir telefonlar n Internet hatlar na ba lanabilmeleri ve buna uygun haz rlanm fl bilgisayarlara ba lanabilmeleri mümkün olur. Bugün için tüm belli bafll telefon üreticileri WAP destekli telefonlar üretmektedirler ve bunlara olan talep gittikçe artmaktad r. Bunun sebebi bu uygulaman n kullan c lara pek çok konuda büyük kolayl k sa lamas, ayr ca geliflmeye de aç k olmas d r. Halen WAP üzerinden yap lan ifllemlerde bafl bankac l k çekmektedir. Uygun ba lant - ya sahip herhangi bir WAP kullan c s tafl nabilir telefonundan banka hesaplar - n yönetebilir, hisse senedi al m ndan borç ödemesine dek pek çok ifllemi yapabilir. Ancak ifl bu kadarla kalmamaktad r, çünkü WAP üzerinden yap labilecek olanlar sadece hayal gücünüzle s n rl d r. Mesela bir firma tafl nabilir telefonun HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 169

18 INTERNET WAP NED R? yerini belirleyerek size gidece iniz yolu tarif edecek bir uygulama üzerinde çal flmaktad r. WAP üzerinden sesli ve yaz l mesajlar di er bilgisayar ve telefon kullan c lar na iletebilmek ise çoktan mümkün olmufltur. Fakat her zaman oldu u gibi WAP konusu da sadece mucizelerle dolu olan bir alan de ildir. Herfleyden önce bu teknolojinin nispeten çok yeni olmas ve h zla geliflmeye devam etmesinin getirdi i baz sorunlar vard r. Bunlar n en önemlilerinden biri tafl nabilir telefonlar n grafik ve veri ifllem kapasitelerinin günümüzdeki bilgisayarlara göre çok düflük olmas d r. Bir tafl nabilir telefonun ekran herhangi bir Web sayfas n oldu u gibi görüntlemeye yetecek kapasitede de ildir, bu yüzden WAP ile görülebilecek siteler özel olarak haz rlanmak zorundad r. Bu da WAP ve Internet e ba lanabilen di er bilgisayarlar aras nda bir uyumsuzluk sorunu yaflanmas na neden olmaktad r. Bugün için bir bilgisayar ve telefon aras nda do rudan veri aktar m sa lamak imkans zd r, araya pek çok uyum problemi girmektedir. Baz firmalar bu konuya farkl bir çözüm getirmekte, tafl - nabilir telefon ve bilgisayar kar fl m cihazlar tasarlamaktad rlar. Bu ürünlerin ilk örnekleri çoktan piyasaya ç km flt r, ancak yine de sorunlar n çözülmesi pek yak n gibi görünmemektedir. Bir di er önemli sorun ise maliyettir. Bugün için dünyada pek çok farkl telefon flirketi vard r ve flüphesiz herbiri farkl fiyat politikalar izlemektedir. Ne var ki yine de WAP erifliminin faturas al fl lm fl Internet erifliminden çok daha pahal ya ç kmaktad r. Bir de veri aktarma h z n n bilgisayarla sa lanan Internet eriflimine k yasla flafl rt c derecede yavafl oldu u düflünülürse, sorunlar daha da anlafl l r olacakt r. Ayr ca yavafl çal flmas n n d fl nda WAP eriflimi al fl lm fl Internet grafiklerini ve kullan m kolayl klar n sunmamaktad r. Yine de tüm olumsuzluklar na ra men WAP konusu gün geçtikçe daha popüler olmakta, daha fazla kullan c bulmaktad r. Bugüne dek al nan yol düflünülürse, önümüzdeki birkaç y l içinde bu konuda da tahmin edilenden büyük geliflmeler olaca rahatl kla söylenebilir. Internet WAP sayesinde günlük hayat m za daha da derin ve vazgeçilmez bir biçimde girecektir. * PUCU> E er masaüstü bilgisayar n zdan WAP sitelerine girebilmek istiyorsan z, bunun için öncelikle bir WAP taray c (Browser) uygulamas kurman z gereklidir. Bu ifl için ha zrlanm fl yaz l mlara en iyi örnek olarak WinWAP adl taray c y gösterebiliriz, bunu Internet üzerinde bulabilirsiniz. 170 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

19 WEB SAYFASINDA BA LANTILAR INTERNET WEB SAYFASINDA BA LANTILAR Bu bölümde bir web sayfas na yerlefltirilen ba lant larla (link) ilgili daha detayl bilgiler verece iz. Bugüne dek ö rendiklerinizden ba lant lar n (link) web sayfalar n birbirine ba layan resim ya da yaz parçalar oldu unu biliyorsunuz. Bu ba lant lar iki ya da daha çok web sayfas n birbirine ba lamak için kullan labilirler. Bir metin ya da resmin ba lant tafl d n, imleç üzerine geldi inde bir el simgesine dönüflmesinden anlayabiliriz. Bir ba lant flu komut sat r yla oluflturulur; do rudan ekranda görüntülemek sorun olabilir, özellikle uzun listeler kullan lm flsa bu durum ortaya ç kacakt r. Bu gibi durumlarda sayfa içinde farkl k s mlara giden ba lant lar kurmak görüntülemeyi kolaylaflt racakt r. Örnek: A HREF="#Rock">Rock/A> A HREF="#Pop">Pop /A> A HREF="#Jazz">Jazz /A> A HREF="belge ad.html">ba lant /A> Burada "ba lant " kelimesi web sayfas ndaki ba lant y temsil eden kelime olarak görüntülenecektir, buna ba l olan adres ise t rnak iflaretleri içindeki belge ad d r. Internet üzerindeki tüm belgeler adreslerle tan mlan rlar, örnek: Buna göre bir web sayfas içine üç farkl türde adrese sahip olan ba lant lar yerlefltirebilmek mümkündür. 1- Kendi bilgisayar n z n haricindeki bir dosyan n adresi, bu durumda dosyan n tam adresi eksiksiz olarak belirtilmelidir. 2- Kendi bilgisayar n zda ama farkl bir klasörün içinde bulunan bir dosyan n adresi, bu durumda yukardakine benzer bir adres oluflturmak gereklidir. Örnek: Burada afla daki komutu da sayfan n ba lant yla gidilecek ilgili k sm na eklemeniz gereklidir: A NAME="Rock"> A HREF=".../fun.htm">Komik Sayfalar/A> Bu komut sat r nda bir üst dizinde bulunan baflka bir web sayfas na ba lant kurulmaktad r. 3- Do rudan sayfan n kendi içinde bulunan ba lant - lar, mesela oldukça uzun bir sayfadaki bilgileri HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 171

20 INTERNET WEB SAYFASINDA BA LANTILAR ÖZEL BA LANTILAR Baz durumlarda özel ba lant lar oluflturmak gerekebilir. Mesela bir sayfada ba lant simgesi için metin yerine resim kullanmak istedi inizi düflünün. Öyleki ziyaretçiniz motorsiklet resmine t klad nda motorsikletlerin yer ald sayfaya gidebilsin. Bunun için flu tarzda bir komut sat r kullanman z gereklidir: A>.../A>, A HREF=" lant.com">img SRC="resim.gif" BOR- DER="0">/A> Böylece kullan lan resim ilgili sayfaya giden bir ba lant haline dönüflecektir. Web sayfan za isteyenlerin indirebilecekleri küçük veri dosyalar koymay planl yorsan z, bu dosyalar n bulundu u konumlar da do ru biçimde belirtmeniz gereklidir. Örnek: A HREF=" lant.com/dosya.zip">dosya.zip/a> Son olarak web sayfan za ziyaretçilerin size kolayca ulaflabilmeleri için e-posta adresinizi koymak isteyebilirsiniz. Bunu do rudan bir ba lant yla yapabilirsiniz, örnek: A HREF="mailto:info@server.com">Bana Yaz n!!/a> Burada t rnak içindeki alana kendi e-posta adresinizi girmeniz gerekti ini de ayr ca hat rlatal m. Böylece bu ba lant ya t klayanlar do rudan size e-posta gönderebileceklerdir. * PUCU> E er ba lant için kulland n z resimlerin etraf nda ince bir çerçeve çizilmesini istemiyorsan z, o zaman BORDER="0" de- erini vermeniz yeterlidir. * PUCU> Web sayfan zdaki metinlerde mümkün oldu unca alt çizili karakterler kullanmay n. Bu ziyaretçilerin kafas n kar flt rabilir ve o kelimelerin ba lant oldu unu sanabilirler. 1-Ba lant lar n zda kulland n z dosya isimlerinde büyük ve küçük harfler önemlidir. Baz iflletim sistemleri büyük-küçük harf ayr m yapmamaktad r, bu da ba lant lar n z n do ru çal flmamas na sebep olabilir. Bunu önlemenin en iyi yolu tüm dosya isimlerini tamamen küçük harfler kullanarak yazmakt r. 2-Web sayfan zda baflka bir siteye ba lant kullanacaksan z, sitenin adresini sadece " fleklinde de il, " fleklinde kullan n. Aksi halde ba lant n z tamamen ilgisiz bir siteye ulaflabilir, bu çok s k rastlanan bir hatad r. 172 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET