ORTADOĞU GÜNCESİ 1 HAZİRAN - 30 HAZİRAN Günce No: 78. Firuze Yağmur GÖKLER

Transkript

1 ORTADOĞU GÜNCESİ 1 HAZİRAN - 30 HAZİRAN 2015 Günce No: 78 Firuze Yağmur GÖKLER

2 Aylık Ortadoğu Güncesi Haziran Haziran 2015: -Mısır'da 2013'te Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin devrilmesinden sonraki 18 ay içinde çıkan olaylarda en az 2600 kişinin öldüğü, bunların yaklaşık yarısının Mursi'yi destekleyenlerden oluştuğu bildirildi. - İran, Birleşmiş Milletler yetkililerinin müzakereler kapsamında askeri tesisleri kontrol etmesine ve tesislerde çalışan bilim adamlarıyla görüşmesini bir kez daha reddetti. - Afganistan'da emniyet müdürlüğüne düzenlenen saldırıda 16 kişi yaralandı ve 4 saldırgan öldü. - Irak'ın Samarra kentinde "bomba yüklü bir tankla, silah deposuna düzenlenen" intihar saldırısında ilk belirlemelere göre, 45 kişi öldü. - Irak Şam İslam Devleti terör örgütü Suriye nin kuzeyinde Halep ile Kilis arasındaki Öncüpınar sınır kapısı yakınlarında bazı bölgeleri ele geçirdi. 02 Haziran 2015: -Irak eski Cumhurbaşkanı ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) Genel Başkanı Celal Talabani, üç yılın ardından ilk kez partisinin toplantısına katıldı. - Mısır da mahkeme darbeyle görevinden uzaklaştırılan seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi için verilen idam kararıyla ilgili nihai kararını açıklamayı 16 Haziran a erteledi. 03 Haziran 2015: -Resmi temaslarda bulunmak üzere Almanya'ya gelen Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-sisi ve beraberindeki heyet protestolarla karşılandı. 04 Haziran 2015: -Fransız telekomünikasyon şirketi Orange ın İsrail pazarından çekilme kararına Netanyahu hükümeti sert tepki gösterdi. Orange yönetimi bunun siyasi değil ticari bir karar olduğunu savunsa da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu bu yapılanın affedilmeyeceğini söyledi. - Mısır da Temyiz Mahkemesi, devrik Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek in göstericileri öldürmek suçlamasında verilen beraat kararını bozdu. Dava 5 Kasım da yeniden görülecek. - Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İran'ın Şanghay İşbirliği Örgütü'ne (ŞİÖ) tam üyeliğinin önünde engel bulunmadığını söyledi. - Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi'nden yapılan açıklamada, Irak'taki yardımlara yönelik 497 milyon dolar yardım çağrısında bulunuldu. Açıklamada görüşlerine yer verilen BM Irak İnsani Yardım Koordinatörü Lise Grande, yardım operasyonlarının yüzde 50'den fazlasının acilen kaynak sağlanmazsa duracağını bildirdi. - Irak'ta, terör örgütü IŞİD e karşı savaşmak için özel eğitim almış 800 askerin Ramadi'ye gönderildiği bildirildi. Savunma Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, "İçişleri Bakanlığı'na bağlı Federal Polis Merkezi, terör örgütü IŞİD'e karşı savaşmak için Enbar'ın kent merkezi Ramadi'ye özel eğitim almış 800 asker gönderdi" ifadelerine yer verildi. 05 Haziran 2015: - Suriye'deki silahlı muhalefetin, "çifte standart" uyguladığını iddia ettiği ABD öncülüğündeki uluslararası koalisyona yönelik öfkenin tırmanışa geçtiği, bu nedenle koalisyona ait uçaklara rahatsızlıklarını göstermek için sembolik ateş açtığı bildirildi.

3 - Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-sisi ülkesinde yılsonuna kadar parlamento seçimlerinin yapılabileceğini söyledi. -Saddam Hüseyin döneminde üst düzey görevlerde bulunan Tarık Aziz hayatını kaybetti. 06 Haziran 2015: - Afganistan İçişleri Bakanlığınca yapılan yazılı açıklamada, Helmand, Kandahar, Host, Paktiya, Paktika, Gazne, Uruzgan, Cevizcan, Badahşan, Kunduz ve Tahar kentlerinde Taliban a yönelik düzenlenen operasyonlarda, 96 militanın öldürüldüğünü duyurdu. - Mısır'da darbe sonrası yönetime gelen Sisi ile ticari ilişkilere hız veren Batılı ülke ve şirketler, Mısır'la yaklaşık 138 milyar doları bulan anlaşma imzaladı. -Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesut Barzani, Kürtlerin, bölgede devam eden mezhep çatışmalarının bir parçası olmayacağını söyledi. - Mısır da yüksek mahkeme, alt mahkemenin Şubat ayında Filistin in Gazze kenti yönetimini elinde bulunduran Hamas Hareketi nin terör örgütü olarak tanımlanmasına yönelik verilen kararı iptal etti. Mahkeme yetkilileri tarafından yapılan açıklamada, kararın, yetkisizlik nedeniyle iptal edildiği ifade edildi. 07 Haziran 2015: - Suriye nin Haseki kentine bağlı Sülük kasabası ve çevresinde IŞİD ile YPG güçleri arasındaki çatışmaların başlamasının ardından evlerini terk ederek sınır hattına gelen 3 bin 660 Suriyeli Türkiye ye alındı. -İsrail savaş uçaklarının, Gazze'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya beldesinde Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-kassam Tugayları'na ait askeri sahalara saldırı düzenlediği bildirildi. 08 Haziran 2015: -Eski İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, Avrupalı bazı şirket ve kurumların İsrail mallarına uyguladığı boykotu "Bir çeşit savaş" olarak niteledi. - Suriye Sivil Savunma Heyeti Başkanı Raid es- Salih, yaptığı açıklamada, "Rejim uçaklarının İdlib'te muhalif çatı birliği Fetih Ordusu'nun kontrolü altında olan Cisr eş-şuğur ilçesi yakınlarındaki Cenudiye kasabasına düzenlediği saldırıda 50 kişi hayatını kaybetti, 117 kişi yaralandı" dedi. - Yemen Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Başbakan Halid Mahfuz Bahhah, 14 Haziran'da Cenevre'deki müzakereler için,"cenevre'deki Yemen müzakerelerine gitmeye hazırız" dedi. - Yemen topraklarından Suudi Arabistan'ın Güney Zahran iline roket atılması sonucu 2 askerin hayatını kaybettiği bildirildi. 09 Haziran 2015: -Nükleer silah programı konusunda uluslararası anlaşmaları imzalamaya yanaşmayan İsrail in çölde radyoaktif materyal içeren bomba test ettiği iddia edildi. - Suriye nin güneyindeki Dera vilayetinde silahlı muhalif gruplar, Beşar Esad a bağlı ordu birliklerinin kontrolündeki stratejik bir bölgeyi ele geçirdi. - Mısır da Port Said Ceza Mahkemesi, 74 kişinin öldürüldüğü Stat katliamıyla ilgili kararını verdi. Başkent Kahire de görülen duruşmada yargıç, 11 kişinin idamına, 10 kişinin 15 yıl, 14 kişinin 10 yıl ve aralarında eski Port Said Emniyet Müdürü ile El-Mısri takımı yöneticisinin de bulunduğu 15 kişinin de 5 yıl hapis cezasına hükmetti. 21 kişinin ise beraatine karar verildi. 10 Haziran 2015:

4 - ABD merkezli New York Times gazetesinde yer alan habere göre terör örgütü IŞİD'e ait bazı güvenlik ve finansal işleyişe dair bilgiler, ABD istihbaratının eline geçti. Haberde ABD birliklerinin, 16 Mayıs'ta Suriye'de düzenledikleri operasyonda IŞİD'e ait çok sayıda laptop, cep telefonu ve diğer elektronik iletişim cihazı ele geçirdiği kaydedildi. - ABD Savunma Bakanlığı Pentagon Sözcüsü Steve Warren, Irak'taki askeri eğitim programlarına daha fazla Sünninin ve Sünni kabilesinin katıldığını görmek istediklerini belirtti. - Tunus'ta, Libya'daki krizi görüşmek için özel toplantı düzenleyen 5+5 girişim ülkelerinin savunma bakanlarının, Libya'daki krizin siyasi yollarla çözümünü destekledikleri bildirildi. - Rusya ve Mısır, Akdeniz'de ortak askeri tatbikat başlattı. - Irak'ın başkenti Bağdat'ta gerçekleştirilen saldırılarda 9 kişinin öldüğü, onlarca kişinin yaralandığı bildirildi. 11 Haziran 2015: - Yemen'in Ma'rib, Cevf ve Dali kentlerinde 3'ü Husi Ensarullah hareketinin önde gelen komutanı 12 kişinin öldürüldüğü bildirildi. - Irak'ın Enbar kentinde düzenlenen operasyonda IŞİD'in yerel liderlerinin de aralarında bulunduğu 16 militanın öldürüldüğü, 11'inin yaralandığı bildirildi. -Mısır'da Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'in devrilmesiyle sonuçlanan 25 Ocak 2011 devriminin gerçekleşmesinde etkin rol oynayan 6 Nisan Hareketi, hükümetin politikalarını protesto etmek için "sivil itaatsizlik" çağrısı yaptı. 13 Haziran 2015: - Irak Parlamentosu Başkan Yardımcısı ve Goran (Değişim) Hareketi üyesi Aram Şeyh Mahmut, yaptığı açıklamada, "Eğer Erbil, Irak'ın bir parçası ise Bağdat'ın, Kürtlerin bütçe ve memur maaşlarını göndermesi gerekir. Aksi takdirde fiili parçalanmanın önü açılmış olur" dedi. -Cezayir'in Gardaya kentinde Araplar ile ibadi mezhebi mensubu Amazigler arasında başlayan şiddet olaylarında 1 kişi öldü, 17'si polis 40 kişi yaralandı. 14 Haziran 2015: - Feylek el Şam grubundan Ebu Muhammed, Atme Kampı ve çevresinin, Özgür Suriye Ordusu'na bağlı birliklerin kontrolünde bulunduğunu bildirdi. - Irak'ta IŞİD ile mücadelede orduya destek olmak amacıyla Şii milislerden oluşturulan Haşd-i Şabi birliklerindeki savaşçı sayısının 100 bine ulaştığı bildirildi. -Yemen'de barışın sağlanması için Cenevre'de müzakereler yapılacak. Yemen'deki siyasi tarafların temsilcilerinin, müzakerelere katılmak üzere ülkeden ayrıldığı bildirildi. 15 Haziran 2015: - ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, ABD ordusuna ait savaş uçaklarının Libya'nın doğusunda gerçekleştirdiği operasyonun El- Kaide liderlerinden Muhtar Belmuhtar'ı hedef aldığını teyit etti. - İsrail hükümeti, cezaevinde açlık grevi yapan Filistinlilerin "zorla beslenmesine" imkan sağlayan yasayı onayladı. Zorla beslemenin, doktorların önerisiyle hayati tehlikesi bulunan mahkumlara uygulanacağı bildirildi. - Suriyeli muhalif gruplar yaptıkları ortak basın açıklamasında "PYD ye bağlı YPG güçlerinin, uluslararası koalisyonun desteğiyle Haseke'nin batı kesimleri ile Rakka'nın Tel Abyad

5 bölgesinde yaptığı "etnik ve mezhepsel temizlik" ve saldırılar nedeniyle halkın köylerini terk etmek zorunda bırakıldığını" belirtti. - Irak'ta IŞİD'den kurtarılan Tikrit iline dönüşler başladı. Daha önce Kerkük'e sığınan 50 Tikritli aile, Tikrit e dönmeye başladı. -Suriye'nin Tel Abyad bölgesindeki hava bombardımanından kaçan 5 bin 291 Suriyeli Türkiye'ye giriş yaptı. 16 Haziran 2015: - Terör örgütü El Kaide'nin Yemen kolunun lideri Nasır el-vuhayşi'nin, Amerika Birleşik Devletleri'ne (ABD) ait insansız hava aracı (İHA) tarafından düzenlenen saldırıda öldüğü bildirildi. - Irak'ın Bakuba kentinde servis aracının geçtiği esnada bombanın infilak etmesi sonucu 4 kız öğrencinin hayatını kaybettiği, 6'sının yaralandığı bildirildi. - "Casusluk" davasında müebbet hapse mahkum edilen Mısır'ın seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Mursi hakkında "Hapishaneler baskını" davasında ise idam cezası verildi. - Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde yaklaşık bir yıldır devam eden ekonomik kriz nedeniyle 100 konaklama merkezi kapatıldı. - Suriye'de rejim güçlerinin başkent Şam'ın Dareyya ilçesinde bulunan Mezze Askeri Havaalanı'nın etrafındaki yaklaşık 500 evi Şam'a olası saldırı ihtimaline karşı havaya uçurduğu *bildirildi. - Suriye'de PYD ye bağlı YPG güçlerinin, ülkenin kuzeyindeki Rakka iline bağlı Tel Abyad'da binlerce Arap ve Türkmen'i köylerinden çıkardığı belirtildi. - İsrail'in işgal altında tuttuğu Suriye sınırındaki Golan Tepeleri'ni askeri bölge ilan ettiği ve bölgeye sivillerin girişini yasakladığı bildirildi. 17 Haziran 2015: - İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Dışişleri Bakanları Yemen Olağanüstü Toplantısı'nda, Husi milislere başkent Sana, Aden ve diğer vilayetlerden çekilme, bütün silahlarını anayasal kurumlara bırakma ve devletin meşru yetkililerinin güvenliği sağlamalarına izin verme çağrısı yapıldı. - İnsan Hakları İzleme Örgütünce (HRW), demokratik yollarla seçilmiş ilk cumhurbaşkanı Muhammed Mursi ile Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) liderlerine yönelik idam kararında kişisel suçun değerlendirilmediği ve yargılamanın hatalı yapıldığı bildirildi. HRW, Mısır yönetimine yaptığı çağrıda infazların durdurulmasını istedi. 18 Haziran 2015: - ABD Savunma Bakanı Carter, Irak taki eğitim çalışmalarımız, eğitilecek elemanların azlığı nedeniyle yavaşlamış durumda. Yeterince asker toplanmadı" dedi. -Suriye'nin yurtdışında imha edilen kimyasal silahlarından artakalan atıkların yok edildiği bildirildi. 19 Haziran 2015: - Suriye'de rejim muhalifi Nuriddin el Zenki'ye bağlı birlikler, "Halep'in batısındaki Raşidiye Şimali (Kuzey Raşidiye) bölgesinin denetimini tamamıyla sağladık" dedi. - Eski Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref'in, hakkında görülen Lal Mescit operasyonuna ilişkin davaya zorla getirilmesine karar verildi.

6 - Tunus Dışişleri Bakanı Et-Tayyib el-bekkuş, ülkesinin Libya'nın başkenti Trablus'ta bulunan konsolosluğunun kapatıldığını açıkladı. -BM'nin Yemen Özel Temsilcisi İsmail Valed Şeyh Ahmed, Cenevre'deki Yemen müzakerelerinde anlaşmaya varılamadığını söyledi. 21 Haziran 2015: -Irak Kürdistan İslami Birlik Partisi (Yegirtu) milletvekili Adil Nuri, eski Başbakan Nuri el- Maliki'nin "terör örgütü IŞİD'in Musul'u almasındaki sorumluluğundan dolayı" Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde (UCM) yargılanması gerektiğini savundu. 22 Haziran 2015: - Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-sisi, 3 yıl aradan sonra İsrail'e büyükelçi atadı. - Celal Talabani'nin lideri olduğu Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB), Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ndeki (IKBY) "Başkanlık seçiminin", Meclis tarafından yapılmasını istedi. -Suriye'de terör örgütü IŞİD'e karşı savaşan muhalif çatı birliği Burkan el-fırat birlikleri ile PYD'nin silahlı kanadı YPG'nin Rakka'nın kuzeyindeki Ayn İsa yakınlarındaki 93'üncü Tugay'ın kontrolünü sağladığı bildirildi. 23 Haziran 2015: - Musul İl Meclis Başkan Yardımcısı Nurettin Kaplan, Irak hükümetinin önceliğinin Enbar'ı terör örgütü IŞİD'in elinden kurtarmak olduğunu, Musul operasyonunun bir başka bahara ertelendiğini belirtti. - Libya'nın Moskova Askeri Ataşesi Sifao, emrindeki personelle kontrol altına aldığı elçilik binasına Büyükelçi As-Sarrad'ın girişini yasakladığını duyurdu. 24 Haziran 2015: - Somali'nin başkenti Mogadişu'da, Birleşik Arap Emirlikleri diplomatlarının bulunduğu konvoya düzenlenen saldırıda, 3 kişi öldü, 10 kişi yaralandı. -BM'nin Yemen Özel Temsilcisi Ahmed, Yemen'de kıtlığa bir adım kaldığını belirterek tüm taraflara insani yardım ulaştırılabilmesi için çatışmalara ara vermeleri çağrısında bulundu. 25 Haziran 2015: - IŞİD ile Kürt gruplar arasındaki çatışmalar Kobani kent merkezinde yoğunlaştı. Mürşitpınar Sınır Kapısı yakınlarında meydana gelen patlamada ilk belirlemelere göre 8 kişi öldü, 38 kişi de yaralandı. - Suriye Devrim Koordinasyonundan (SRC) yapılan açıklamada, terör örgütü IŞİD'in Halep'in kuzeydoğusundaki Kobani ilçesinde, "PYD güçlerine ait kıyafetler giyerek bomba yüklü iki araçla saldırı düzenlediği" belirtildi. - Suriye'de terör örgütü IŞİD'in ülkenin kuzeydoğusunda yer alan Haseke kentinin güney bölgelerine saldırdığı, saldırılarda 50 kişinin yaşamını yitirdiği bildirildi. - IŞİD'in Kobani merkezindeki "uyuyan hücreleri" ve Cerablus'tan sızan militanlarıyla düzenlediği saldırıda, stratejik binaları ele geçirdiği öğrenildi. -Filistin yönetimi, İsrail hakkında hazırladığı şikayet dosyasını Uluslararası Ceza Mahkemesi ne (UCM) iletti. 26 Haziran 2015: - Vatikan ile Filistin Devleti arasında imzalanan anlaşma ile Vatikan Filistin i devlet olarak tanıdı. -Irak'ta terör örgütü IŞİD in sözde Maliye Bakanı Muhammet Zelan'ın öldüğü belirtildi.

7 - Tunus'un Susa kentinde turistik bir otele düzenlenen saldırıda ilk belirlemelere göre 28 kişi hayatını kaybetti. - Başkent Kuveyt'teki İmam Sadık Camisi'nde cuma namazı sırasında düzenlenen intihar saldırısında 10 kişi öldü, 50 kişi yaralandı. -Kuveyt Başbakanı Sabah, İmam Sadık Camisi'ne düzenlenen saldırıyı IŞİD'in Suudi Arabistan'daki kolu "Vilayeti Necd" üstlendiğini söyledi. 27 Haziran 2015: - IŞİD'in Haseke'ye saldırması sonrası yaşanan çatışmalardan dolayı 60 bin kişinin yaşadıkları yeri terk ettikleri bildirildi. - Tunus'un Susa kentindeki bir otele düzenlenen ve aralarında turistlerin de bulunduğu 39 kişinin ölümüne yol açan saldırıyı terör örgütü IŞİD'in üstlendiği bildirildi. - İngiltere Başbakanı David Cameron, Tunus'un Susa kentindeki bir otele düzenlenen saldırıda hayatını kaybedenlerin çoğunun İngiliz vatandaşı olduğunu söyledi. -Suriye'de terör örgütü IŞİD'in, Haseke kentindeki Aziziye bölgesinin bir kısmında denetimi ele geçirdiği ve şiddetli çatışmaların yaşandığı bildirildi. 28 Haziran 2015: - ABD öncülüğündeki uluslararası koalisyon güçlerinin Irak'ın Enbar ve Musul vilaytlerinde düzenlediği hava saldırılarında, IŞİD militanı 33 kişinin öldüğü bildirildi. -Avrupa ülkelerine gitmek için Diyarbakır'da barındıkları kamptan ayrılan, seyahatlerine izin verilmeyince geceyi boş arazide geçiren 600 Ezidi, Vali Yardımcısı Mimar Sinan Batmaz ile görüşmelerinin ardından kampa geri döndü. - İngiliz medyası, Tunus'un Susa kentindeki bir otele düzenlenen saldırıda hayatını kaybedenlerden en az 30'unun İngiliz vatandaşı olduğunu ileri sürdü. - Katar, Fas'ın Sahirat kentinde BM gözetiminde diyalog görüşmeleri gerçekleştiren Libyalı taraflara ulusal uzlaşı hükümeti kurma çağrısı yaptı. -Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Hükümeti Sözcüsü Sefin Dizayi, merkezi hükümetle imzaladıkları "petrol anlaşması"na uymaya devam ettiklerini söyledi. - Tunus İçişleri Bakanı Muhammed Nacim el- Garseli, Susa kentindeki bir otelin plajında yaşanan terör saldırısını gerçekleştirenlerden bir kaçının yakalandığını söyledi. 30 Haziran 2015: - ABD yönetimi, 2011 yılında ülkedeki gösterilerde sert müdahalede bulunulduğu için Bahreyn'e durduğu güvenlik yardımlarının yeniden serbest bırakılacağını bildirdi. - Afganistan'ın güneyindeki Helmand kentinde Emniyet Müdürlüğüne bomba yüklü araçla düzenlenen intihar saldırısında ilk belirlemelere göre, 2 kişi öldü, 51 kişi yaralandı. - Kuveyt'te camiye saldırıda 60 kişi gözaltına alındı,"suriyeliler için yardım toplayan" bir dernek, "kurallara uymadığı" gerekçesiyle kapatıldı. -BM Genel Sekreteri Ban, uluslararası topluma, Suriye'de siyasi geçiş sürecinin başlatılmasını isteyen Cenevre Bildirisi'nin hayata geçirilmesi için çaba gösterme çağrısı yaptı. 29 Haziran 2015: