İnstagram:kimyaci_glcn_hoca ORGANİK BİLEŞİKLER. kimyaci_glcn_hoca

Transkript

1 ORGANİK BİLEŞİKLER

2 PEKİŞTİRME: ALKANLAR: 1-Yanma tepkimesi verir. 2-Halojenlerle Yerdeğiştirme tepkimesi verir. 3-Alkanlardan 1 H çıkarılmasıyla ALKİL elde edilir ALKİNLER 1-Yanma tepkimesi verirler. ALKENLER 1-Yanma Tepkimesi verirler. 2-Katılma Tepkimesi verir.hx ve H2O(markovnikov kuralı) 1 mol Alken + 1 mol H 2 =Alkan Bromlu suyun rengini giderir. 2-Katılma tepkimesi verir 1 mol alkin + 2 mol H 2 =Alkan 3-Asetilen+su=Asetaldehit Alkin+su=Keton Keto Enol Tautomerleşmesi 3-Alkenler, yükseltgenme tepkimesi vererek kuvvetli yükseltgen olan potasyum permanganat (KMnO4) ile seyreltik bazik ortamda ve soğukta diolleri oluşturur. 4-Bromlu suyun rengini giderir 5-Asidik karakterli hidrojen atomu içeren alkinler, asetilen ve uç alkinlerdir Uç alkinlerdeki asidik karakterli hidrojen atomları gümüş ve bakır metalleriyle yer değiştirir ve tuz oluşur. 6-Alkinler-Alkadienler-Sikloalkenler izomerdir. 7-Cis trans izomerliği görülmez. Benzen: Aromatik hidrokarbonların ilk üyesi 6 karbonlu benzendir (C 6 H 6 ). 4-Polimerleşme tepkimesi verirler 5-Alkenlerden 1 H eksilirse Alkenil Elde edilir 5-Alkenler sikloalkanlarla izomerdir. 6-Cis-trans izomerliği görülür. Aromatik Bileşikler (Arenler) Benzenin yapısında bulunan karbon atomları arasında 3 tane tekli, 3 tane ikili bağ vardır. REZONANS Benzendeki pi bağları birbirleriyle sürekli yer değiştirir ve çok kararlı bir yapı oluşturur. Bu duruma rezonans denir. Benzenin rezonans yapısından dolayı karbon atomları arasında bulunan bütün bağlar özdeştir. Benzen kararlı yapısından dolayı doymamış bir hidrokarbon olma sına rağmen katılma reaksiyonu vermez. Aromatik bileşiklerin bir hidrojen eksik hâline aril Benzen halkasının bir hidrojen eksik hâline fenil denir

3 NAFTALİN BENZEN Genel Formülü: C 10 H 8 Benzen, kendine has kokusu vardır, Kolay tutuşur. Oda şartlarında berrak görünümlü, sıvı hâldedir. Kömür ve petrolün damıtılmasıyla elde edilir. Içilmesi ve buharının solunması çok tehlikeli olan bu zehirli maddedir Birçok aromatik bileşiğin sentezlenmesinde başlangıç maddesi olarak kullanılır. Benzenden türetilen aromatik bileşikler boya, plastik, deterjan, patlayıcı, böcek ilacı ve motor yakıtı üretiminde kullanılır. Bu maddelere naftalin, anilin, toluen ve fenol örnek verilebilir. FENOL Aromatik bileşiktir. Benzen halkasına hidroksil ( OH) grubu bağlanmasıyla oluşur Kendine has bir kokusu vardır. Oda şartlarında sıvı hâldedir. Zayıf asit özelliği gösterir. Mikrop öldürücü özelliğinden dolayı tıpta uzunca bir süre antiseptik olarak kullanılmıştır. Ancak deriyi tahriş ettiği için son zamanlarda tercih edilmemektedir. Fenol; plastik, böcek ilacı, vernik ve boya üretiminde kullanılır. Iki benzen halkasının kaynaşmasıyla oluşur. Oda şartlarında beyaz, kristal yapılı bir katıdır Kolayca süblimleşir. Kendine özgü keskin bir kokusu vardır Bu keskin koku sayesinde haşereleri uzaklaştırır kumaş ve yünlerin korunması için günlük hayatta kullanılır. Naftalin lavabolarda oluşan kötü kokuların giderilmesi amacıyla da Aromatik bileşiktir Benzen halkasına metil ( CH 3 ) grubu bağlanmasıyla oluşur Renksiz, kendine has bir kokusu vardır Kolay tutuşabilen bir sıvıdır. Plastik, ilaç, parfüm, boya ve patlayıcı bir madde olan TNT (trinitrotoluen) üretiminde kullanılır. Aromatik bileşiktir. Benzen halkasına amino ( NH 2 ) grubu bağlanmasıyla oluşur. Renksiz, yağ görünümündedir Özel kokulu, zehirlidir ANİLİN TOLUEN Bazik bir sıvıdır Boya sanayisinde kullanılır Anilin ayrıca vernik, mürekkep, kauçuk ve lastik üretiminde kullanılır.

4 Fonksiyonel Grupların Sınıflandırılması ALKOLLER Alkollerin Genel Özellikleri ve Sınıflandırılması Genel Formülü: C n H 2n+2 O Molekül Şekli: Kırık Doğru Açısı:104,5 Monoalkoller, sp 3 hibritleşmesi yapmış karbon atomuna hidroksil grubunun bağlanmasıyla oluşur. 1- OH grubunun bağlı olduğu karbon atomunda OH veya farklı fonksiyonel grubun bağlı olduğu bileşikler alkol değildir 2- OH grubunun bağlı olduğu karbon atomunda pi bağı içeren bileşikler de alkol özelliği göstermez.

5 BİRİNCİL ALKOL OH grubunun bağlı olduğu karbon atomunda (α karbonu) en az iki tane hidrojen atomu bulunan alkollerdir ALKOLLERDE İZOMERİ İKİNCİL ALKOL OH grubunun bağlı olduğu karbon atomunda (α karbonu bir tane hidrojen atomu bulunan alkoller ikincil alkoldür ÜÇÜNCÜL ALKOL OH grubunun bağlı olduğu karbon atomunda (α karbonu hidrojen atomu bulunmayan alkoller ise üçüncül alkol olarak tanımlanır.

6 Alkollerin ADLANDIRILMASI 1. Hidroksil grubunun bulunduğu en uzun karbon zinciri seçilir. 2. Hidroksil grubuna en yakın uçtan başlanarak zincirdeki karbon atomlarına numara verilir. 3. Zincirde bulunan alkil gruplarının ve heteroatomların yeri ve adı belirtilir. 4. Hidroksil grubunun yeri belirtilerek zincirdeki karbon sayısına göre alkan adlandırılması yapılır ve alkanın adının sonuna -ol eki getirilir. Örnek: Alkollerin Fiziksel Özellikleri 1-Alkol molekülleri arasında hidrojen bağı bulunduğundan alkollerin kaynama nok taları aynı karbon sayılı hidrokarbonlardan daha yüksektir 2-Aynı karbon sayılı monoalkollerde dallanmanın artması moleküllerin temas yüzeyini azaltacağından London kuvvetleri zayıflar ve bu durum monoalkollerin kaynama noktasının düşmesine sebep olur. 3-Aynı karbon sayılı ve dallanmanın fazla olduğu tersiyer alkolün kaynama noktasının daha düşük, primer alkolün ise daha yüksek olduğu görülür.

7 Alkollerin Fiziksel Özellikleri Alkollerin Fiziksel Özellikleri 4-Alkollerin yapısındaki hidroksil grubu sayısının artması hidrojen bağı sayısını artırır. Bu durum alkollerin kaynama noktasını da yükseltir. 5-Alkoller, iyonlaşarak çözünmedikleri için elektrolit değildir. 6-Yapılarında OH bulunmasına rağmen suda iyonlaşmadıklarından bazik özellik göstermez. ÖRNEKLER: 7-Alkoldeki hidroksil grubu sayısı arttıkça hidrofil grubun baskınlığı artacağından alkolün suda çözünürlüğü de artar. 8- Aynı sayıda hidroksil grubu içeren alkollerde karbon sayısı arttıkça hidrofob grubun baskınlığı artacağından polarlık azalır. Polarlığın azalması alkollerin sudaki çözünürlüğünü azaltır. ALKOLLERİN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ EK BİLGİ 1-Alkoller Na ve K gibi 1A grubu aktif metalleriyle tepkimeye girerek alkolatları oluşturur ve H2 gazı açığa çıkar. 3-Alkollerin tamamı yanma tepkimesi verir. Alkollerin yanması sonucunda karbon dioksit ve su açığa çıkar. 2-Alkollerden H 2 SO 4 katalizörlüğünde ve yüksek sıcaklıkta (180 o C) 1 mol su çekilirse alken oluşur. Örneğin etil alkolden 1 mol su çekildiğinde eten elde edilir 3-Alkoller eter sentezinde de kullanılır. 2 mol alkolden 140 o C de ve H 2 SO 4 katalizörlüğünde su çekildiğinde eter oluşur 4- Alkoller, hidroksil grubunun bağlı olduğu karbon atomundaki hidrojen sayısı kadar yükseltgenir

8 METANOL Alkollerin en basit üyesi olan metanol, 64,7 o C de kaynar Açık mavi alevle yanar. Odunun havasız ortamda ve yüksek sıcaklıkta damıtılmasıyla elde edildiğinden metanole odun alkolü de denilmektedir. ETANOL 78 o C de kaynayan organik bir bileşiktir. Etanol, şekerin fermantasyonuyla elde edilebilir. C 6 H 12 O 6 2C 2 H 5 OH + 2CO 2 Metanol çok zehirlidir; Günümüzde metanolun alterna tif yakıt olarak kullanılması için çalışmalar yapılmaktadır. ETANDİOL 1-Otomobil radyatörlerinde antifriz olarak kullanılır 2-Sentetik kumaş üretiminde ham madde olarak kullanılmaktadır. 3-Etandiol, suyla tamamen karışır. 4-Hidrojen bağı yapma kapasitesi fazla olduğu için kaynama noktası yüksektir. PROPAN TRİOL Şurup kıvamında, renksiz, suda çözünebilen, kaynama noktası yüksek bir bileşiktir. Yaygın olarak traş köpüğünde, sabunlarda, kullanılır. Sakız ve reçinelerin temel bileşenidir. Patlayıcı endüstrisinde kullanılır ETANOL Alkil halojenürlerin seyreltik NaOH ya da KOH çözeltileri ile tepkimesinden de elde edilebilir CH 3 CH 2 Cl + KOH CH 3 CH 2 Cl + NaOH ETANOL Etanolün büyük bir kısmı etenin asidik ortamda su ile tepkimesinden elde edilir. CH 2 = CH 2 + H2O KULLANIM ALANLARI Yenilenebilir bir enerji kaynağıdır Etanol, sağlık alanında lokal antiseptik olarak kullanılmaktadır. Ek bilgi: Etanol cilt üzerindeki bakterileri %90 a kadar azaltabildiği için cildin bakterilerden arındırılmasında kullanılır. Iyi bir çözücü olan etanol ilaç yapımında, parfüm ve kolonya üretiminde kullanılmaktadır

9 ETER Genel Formülü: CnH2n+2O İzomeri:Mono alkoller Alifatik, aromatik ya da her iki yapıda olabilen eterler, genel olarak R O R ya da R O Rꞌ şeklinde gösterilebilir. Sağlam yapılı bileşiklerdir. Bu nedenle kimyasal tepkimelere karşı ilgisizdirler.( seyreltik asitler, bazlar ve sık kullanılan yükseltgen ve indirgenlerle genellikle tepkime vermez. Çünkü yapısında bulunan C O bağı kolay kopmaz.) Kaynama noktaları, izomerleri olan alkollerin kaynama noktalarından düşüktür. Eterler, su molekülündeki 2 hidrojen atomunun aynı ya da farklı iki radikal grupla yer değiştirmesi sonucu oluşan bileşiklerdir. ADLANDIRMA 1-IUPAC adlandırmasında oksijene bağlı en uzun karbon zinciri seçilerek numaralandırılır. 2- Karbonlara numara verilirken alkoksi (RO ) grubuna yakın uçtan başlanır. 3. Bileşik adlandırılırken alkoksi grubunun yeri ve adı belirtilerek ana zincirdeki karbon sayısına karşılık gelen hidrokarbonun adı söylenir Etil-İzopopil eter

10 ETERLERİN ÖZELLİKLERİ Organik maddeler için iyi bir çözücüdür Eterlerin molekül geometrileri su ve alkol bileşikleri gibi açısaldır Eterler renksizdir ve kendilerine özgü kokuları vardır Polar yapılı bileşiklerdir Eter molekülleri arasında hidrojen bağı yoktur. Ancak eter molekülündeki oksijen atomunun ortaklanmamış elektron çiftiyle su molekülündeki hidrojen atomu arasında moleküller arası hidrojen bağı oluşur. Bu nedenle suda çözünür Dimetil eter gibi düşük mol kütleli eterler suda daha fazla çözünürken karbon sayısı fazla olan dietil eter suda az çözünür Eterler, organik bileşiklerin özütlenmesinde de kullanılır. düşük kaynama noktasına sahip oluşu, özütten kolaylıkla uzaklaştırılabilmesini ve damıtılarak kolaylıkla geri elde edilmesini sağlar Bununla birlikte eterler, yanıcılığı yüksek olan bileşiklerdir. Eterler laboratuvarlarda açıkta bırakılmamalıdır. Çünkü bazı eterler havadaki oksijenle etkileşerek patlayıcı özelliğe sahip peroksitleri oluşturur. KULLANIM ALANLARI İZOMERLİK Dietileterin (lokman ruhu) kaslar üzerinde gevşetici etkisi vardır. Bu nedenle eskiden anestezik olarak kullanılmıştır Ancak yan etkilerinden dolayı eterlerin anestezide kullanımı azalmaktadır. Dimetil eter oda sıcaklığında gaz olup aeresol spreylerde itici olarak kullanılır. Aynı karbon sayılı mono alkoller ile eterler fonksiyonel grup izomeridir. Örneğin dimetileter ve etanolün molekül formülü C2H6O şeklindedir. Ancak yapı formülleri ve fonksiyonel grupları birbirinden farklı olduğundan bu iki madde birbirinin fonksiyonel grup izomeridir.

11 KARBONİL BİLEŞİKLERİ Ikili bağla birbirine bağlanmış karbon ve oksijen elementlerinden oluşan, gruba KARBONİL GRUBU denir Karbonil grubuna bir tane alkil (R) bağlanmasıyla elde edilen radikal gruba AÇİL GRUBU denir Karbonil grubundaki karbonun hibrit türü sp 2 dir Grubun bütün bağ açıları (yaklaşık 120 o ) birbirine eşittir. ALDEHİT Genel Formülleri: C n H 2n O KETON Karbonil grubuna bir tane hidrojen atomu ve radikal grubun bağlanmasıyla oluşan bileşiklerdir Karbonil grubuna iki tane radikal grubun bağlanmasıyla oluşan bileşiklerdir Karbonil grubuna bağlı olan radikal gruplar aynı ise basit (simetrik) keton, farklıysa karışık (asimetrik) keton denir. Aldehitlerin ilk üyesi olan formaldehit bileşiğinde karbonil grubuna iki tane hidrojen atomu bağlanmıştır.

12 Aldehit ve ketonlar halkalı ya da aromatik yapıda olabilir Bileşikte hem aldehit hem de keton grubu bulunabilir. Ketonların ilk üyesi üç karbonlu olduğundan bir ve iki karbonlu aldehitlerin keton izomeri yoktur. ADLANDIRMA 1. Karbonil grubu içeren en uzun karbon zinciri (ana zincir) seçilir. 2. Karbonil grubundan başlanarak uzun zincir numaralandırılır. 3. Aldehitler, dallanmaların bulunduğu karbon numaraları ve dal adları yazılır. 4. Hidrokarbonun adının sonuna al eki getirilir. BİLEŞİK ADLANDIRMA BİLEŞİK ADLANDIRMA

13 KETON Karbonil grubunun yeri belirtilir ve türediği alkanın sonuna on eki getirilir. Üç ve dört karbonlu ketonlarda karbonil grubu farklı konumlarda yazılamayacağından karbonil grubunun yeri belirtilmeden adlandırılır Ketonların yaygın adlandırılmasında, karbonil grubuna bağlı olan radikal grupların adlarından sonra keton kelimesi getirilir. Alkil adları söylenirken alfabetik sıra takip edilir Basit şeker olarak da adlandırılan glikoz aldehit, fruktoz keton yapılı bileşiklerdir. Aldehit ve Ketonların Fiziksel Özellikleri Aldehit ve Ketonların Kimyasal Özellikleri Karbonil grubu içerdiklerinden polar bileşiklerdir. Kaynama noktaları, aynı karbon sayılı hidrokarbonların kaynama noktasından daha yüksektir. 1-Yanma Tepkimesi verirler. 2-Aldehitler yükseltgendiğinde karboksilik asitler oluşur Ancak molekülleri arasında hidrojen bağı bulunan aynı karbon sayılı alkollerin kaynama noktasından düşüktür. Su gibi polar yapılı çözücülerde çözünürler. Karbon sayıları artıkça aldehit ve ketonların polarlıkları azalacağından çözünürlükleri azalır Ketonlar ise karbonil grubuna bağlı hidrojen içermediğinden yükseltgenmez 3- Aldehitlerin ilk üyesi formaldehit, diğer aldehitlerden farklı olarak iki kez yükseltgenerek karbonik asite (H2CO3) dönüşür.

14 Aldehit ve Ketonların Kimyasal Özellikleri TOLUENS AYIRACI Tollens ayıracı amonyaklı gümüş nitrat çözeltisidir. FEHLİNG AYIRACI Fehling çözeltisi bazik ortamda Cu 2+ iyonları içerir Aromatik aldehitler Tollens ayıracı ile yükseltgenirken,fehling ayıracı ile yükseltgenmezler. Bu özellik, alifatik ve aromatik aldehitlerin ayırt edilmesinde kullanılır Aldehitler indirgenirse primer alkoller oluşur. (karbonil grubuna hidrojen katılır.) Ketonlar indirgenirse sekonder alkoller oluşur KULLANIM ALANLARI ASETALDEHİT FORM ALDEHİT Aldehit grubunun ilk üyesidir Suda iyi çözünür. Formaldehit ve polimerleri mikrop öldürücü olduklarından dezenfektan olarak kullanılır. Sıvı sabun ve şampuan yapımında, proteince zengin gıdaların korunmasında kullanılır. Renksiz, keskin kokulu ve zehirli bir sıvıdır. Suyla her oranda çözünür. Asetaldehit orga nik bileşikler ve yapay kauçuk elde etmek için kullanılır. Gıdalarda doğala özdeş aroma verici olarak kullanılır. BENZALDEHİT Aromatik yapılı aldehittir. Kozmetik ve boyar madde endüstrisinde kullanılır

15 KARBOKSİLLİ ASİTLER Genel Formülü: CnH2nO2 Fonksiyonel Grup:-COOH Zayıf Organik asitlerdir. Karbonil grubuna bir hidroksil grubu bağlanması ile oluşan yapıya karboksil grubudur. Karbon atomu sp2 hibritleşmesi yapar. Aynı sayıda C içeren esterlerle izomerdir 1-Karboksilik asit molekülleri polar yapıdadırlar 2-Yoğun fazlarda molekülleri arasında hidrojen bağları bulunur 3-aynı karbon sayılı alkol,eter,aldehit ve ketonlardan daha yüksek sıcaklıkta kaynarlar. Alkan<Eter<Aldehit<Keton<Alkol<Karboksilli asit -Molekül kütlesi arttıkça kaynama noktaları artar. 5-Alkil zinciri uzunluğu arttıkça çözünürlük azalır. Bütün karboksilik asitler organik çözücülerde çözünürler. Hidroksi (oksi) Asit MONOKARBOKSİLİK ASİT Yapısında bir tane karboksil ( COOH) grubu bulunan bir değerlikli asitlerdir AMİNO ASİTLER Yapılarında NH2 (amino) grubu bulunduran asitlerdir. POLİKARBOKSİLLİ ASİT Yapısında birden fazla karboksil ( COOH) grubu bulunan asitlerdir. Polikarboksilik asitlerin değerliği yapısında bulunan karboksil ( COOH) sayısına eşittir... YAĞ ASİTLERİ Çift karbon sayılı ve düz zincirli monokarboksilik asitlerdir Yapılarında OH grubu bulunan asitlerdir Hidroksi asitler meyve asitleridir Laktik asit ekşi yoğurttan, mandelik asit acı bademden, malik asit elmadan, sitrik asit limon veya ıhlamurdan elde edilir..

16 Karboksilik Asitlerin Adlandırılması 1-Yapısında karboksil ( COOH) grubunun bulunduğu en uzun C zinciri seçilir 2. Karboksil (-COOH) grubunun karbon atomundan başlanarak zincirdeki karbon atomları numaralandırılır. 3-Zincire bağlı atom ya da grupların adı, yeri ve sayısı belirtilir. 4-Karboksilik asit, bir alkan gibi belirtilip adının sonuna -oik asit getirilir 5-Karboksilik asit bileşiğindeki karbon zincirinde çift bağ (=) bulunuyorsa çift bağın yeri belirtilir. Formik asit 1-Hem karbonil grubu (aldehit) hem de karboksil grubu içerdiğinden diğer karboksilli asitlerden farklı olarak yükseltgenme tepkimesi verir ve CO 2 gazına dönüşür Özel adlandırmaya göre zincirdeki karbonlara numara yerine α β. gibi harfler verilir Karboksil grubundan sonra gelen karbon α olarak ile başlatılır. 2-Formik asit aldehit grubu içerdiğinden Tollens ve Fehling ayıraçları ile tepkime verir

17 KARBOKSİLİK ASİTLERİN KULLANIM ALANLARI FORMİK ASİT Tekstil sektöründe boyama işlemleri sırasında, soğutucu üretiminde, kuru temizleme fabrikalarında, ayna, ekmek mayası, mürekkep üretiminde, tıpta lokal anestezide kozmetik sektöründe kullanılır. Asetik Asit Cildi tahriş eder Metalleri aşındırır. Özellikle çaydanlıklarda biriken kirecin ve cam yüzeylerin temizlenmesinde kullanılır. Gıda sektöründe katkı maddesi olarak kullanılır. Salisilik Asit Renksizdir ve kristal yapılıdır. Yeşil yapraklı sebzelerde bol miktarda bulunmaktadır. Salisilik asidin cilt sağlığından nasırlara, kolon kanserine kadar pek çok hastalığın tedavisinde önemli faydaları bulunur. Bir çeşit meyve asididir. Malik Asit En çok elmada ve özellikle ekşimsi meyvelerde bulunur. Muz, kiraz, üzüm, armut, erik, brokoli, havuç, patates gibi meyve ve sebzelerde bulunur. Folik Asit Kan yapımında, yeni hücre oluşumunda ve hücrelerin yaşamına devam etmesinde, dna ve RNA üretiminde kullanılan bir vitamindir. Bu vitamine daha çok hamile ve çocuklar ihtiyaç duymaktadır. Genellikle koyu yeşil yapraklı sebzelerde, bazı tahıllarda, baklagillerde, portakal, muz, limon, çilek gibi meyvelerde, fındıkta, balık, yumurta gibi besinlerde bulunur. Benzoik Asit Kristal yapıda olan benzoik asit; katı, renksiz ve toz hâldedir. Marmelat, reçel, meyve suyu ve gazlı içecekler gibi şekerli gıdaların üretiminde kullanılır. Süt ürünlerinde, mantar, karanfil ve tarçında bulunur. Kimyevi, tıbbi malzemelerin üretiminde, kozmetik sektöründe, otomotiv ve tekstil alanında kullanılmaktadır.

18 Karbon zincirinde pi bağı bulunan yağlara doymamış yağ denir. En önemli doymamış yağ asitleri 18 tane karbon atomu içerir. Doymamış yağ asitleri, vücudun üretemediği ancak ihtiyaç duyduğu yağ asitleridir. Bitkisel kaynaklı bu yağlar, vücudun kolesterol seviyesini düşürmeye yardımcı olur. Sağlıklı beslenme için çok önemli olan omega-3 ve omega-6 yağ asitleri doymamış yağ asitlerindendir. Bu yağ asitleri kan basıncını düzenler. Omega-3; balık, soya yağı ve fındık yağında bulunur. Yaygın olarak kullanılan doymuş yağ asitlerinde arasında çift sayıda karbon atomu bulunur. Doymuş yağ asitleri karbon atomları arasında pi bağı içermez. Et, deniz mahsulleri, süt ürünleri, hindistan cevizi gibi besinler doymuş yağ asitleri açısından zengindir. Doymuş yağ asitleri, doymamış yağ asitlerinin hidrojen katılarak doyurulmasından elde edildiğinden katı hâldedir. Doymuş yağlar vücudumuza girdikten sonra kolesterol üzerinde etkili olur. Omega-6; mısır özü yağı, ayçiçeği yağı ve soya fasulyesi yağında bulunur Yeteri kadar omega-3 almak için haftada en az iki kere balık tüketilmelidir.

19 Bitkisel ve hayvansal yağların kuvvetli bazlarla karıştırılarak uygun sıcaklıkta ısıtılmasıyla oluşan tuza sabun, bu olaya da sabunlaşma denir. Gliseril stearatın NaOH ile oluşturduğu sabun, beyaz (katı) sabundur. Gliseril stearatın KOH ile oluşturduğu sabun, halk arasında arap sabunu olarak bilinen yumuşak sabundur. ESTERLER Genel formülleri: CnH2nO2 Esterler aynı karbon sayılı monokarboksilik asitlerle izomerdir ESTERLEŞME Esterler, bir karboksilik asit molekülü ile bir alkol molekülünün tepkimesinden oluşur. Bu tepkimede 1 molekül H 2 O açığa çıkar. Yoğun fazda molekülleri arasında hidrojen bağı bulunmaz. Aynı karbon sayılı karboksilik asitlere göre kaynama noktaları daha düşüktür Karbon sayısı arttıkça sudaki çözünürlükleri azalır Hoş kokulu maddelerdir.yapay tatlandırıcılarda ve parfüm üretiminde kullanılırlar Esterleşme tepkimelerinde açığa çıkan suyun OH iyonu karboksilik asitten, H + iyonu ise alkolden kaynaklanır. Esterleşme tepkimeleri yavaş gerçekleşir ve moleküller arasında oluşur. Esterleşme tepkimelerinin tersi ester hidrolizidir Esterleşme tepkimeleri denge tepkimeleri olduğundan bu tepkimeler çift yönlü ok ile gösterilir

20 Esterlerin Adlandırılması IUPAC adlandırmasında esteri oluşturan alkolün alkil grubunun adından sonra türediği asidin adının sonundaki -ik eki ve asit sözcüğünün yerine -at eki getirilir. Özel adlandırmada önce esteri oluşturan karboksilik asidin adı söylenir, sonra alkolün alkil grubunun adına ester kelimesi eklenir. Ana maddesi alkol ve yağ asitleridir. Açık sarı renkte, merhem kıvamındadır. Hafif kokuludur. Lanolin koyun yününden elde edilir Lanolin; merhem yapımında, Kozmetikte (el ve tıraş kremleri, tüy dökücü kremler) kullanılır. Işıksız ortamda kapalı şekilde saklanmalıdır. Bal mumu balın peteklerden alınmasından sonra peteklerin eritilmesiyle elde edilir 65 o C de sıvı hâle gelen bal mumunun kendisine has bir kokusu ve tadı vardır. Bal mumu, cilt nemlendiricilerinde temizleyici olarak kullanılmaktadır. A vitamini açısından zengindir. İZOMERLİK Bazı çam çeşitlerinden ve tropikal ağaçlardan elde edilir. Özellikle parfüm sanayisinde Genel formülleri C n H 2n O 2 olan aynı karbon sayılı mono karboksilik asit ile esterler birbirinin fonksiyonel grup izomeridir Tıpta öksürük kesmede ve boğaz ağrısı tedavisinde kullanılır Esterler, genellikle çözücü ve seyreltici olarak kullanılır. Özellikle etil asetat; parfüm ve şekerlemelerde yaygın olarak kullanılır.