5228 SAYILI KANUN UN GEÇ C MADDELER GEÇİCİ MADDELER

Transkript

1 5228 SAYILI KANUN UN GEÇ C MADDELER 5228 GEÇİCİ MADDELER 367

2 5228 SAYILI KANUN UN GEÇ C MADDELER 5228 SAYILI KANUN KANUN MADDES N N ESK fiekl KANUN MADDES N N YEN fiekl GEÇ C MADDE 1. - (Yürürlük Tarihi: ) tarihinden önce faaliyete geçen özel krefller, anaokullar ve meslek teknik okullar ile kalk nmada öncelikli yörelerde aç lan özel okullarla ilgili olarak, tarihli ve 625 say l Özel Ö retim Kurumlar Kanununun 3 üncü maddesinin bu Kanunla de ifltirilmeden önceki hükmü uygulan r. Bu iflletmelerden elde edilen kazançlar hakk nda Gelir Vergisi Kanununun 20 nci maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin birinci f kras n n (8) numaral bent hükümleri uygulanmaz. AÇIKLAMA Bu kanunun 27 ve 30. Maddelerinde yap lan de iflikliklere paralel düzenleme yap lm flt r. 01/01/2004 tarihinden önce faaliyete geçen Özel Krefller, Anaokullar ve Mesleki Teknik okullar ile kalk nmada öncelikli yörelerde aç lan özel okullar ile ilgili olarak 625 Say l özel ö retim kurumlar kanunun de iflmeden önceki flekli uygulanacakt r. Bu iflletmeler için GVK.20 ve KVK 8/1(8) madde hükmündeki istisna uygulanamayacakt r. 368

3 5228 SAYILI KANUN UN GEÇ C MADDELER 5228 SAYILI KANUN KANUN MADDES N N ESK fiekl KANUN MADDES N N YEN fiekl GEÇ C MADDE 2. - (Yürürlük Tarihi: ) tarihli ve 5027 say l 2004 Mali Y l Bütçe Kanununun 36 nc maddesi gere ince, Türk Telekomünikasyon A.fi.'nin ayl k gayrisafi has lat üzerinden al nmakta olan % 15'lik pay n hesab nda, 6802 say l Gider Vergileri Kanununun 39 uncu maddesi uyar nca özel iletiflim vergisine tâbi tutulan hizmetlerden elde edilen gelirler dikkate al nmaz. AÇIKLAMA Bu Kanunun 38. maddesiyle yap lan de iflikli e paralel olarak düzenleme yap lm flt r Malî Y l Bütçe Kanununun 36 nc maddesi gere ince, Türk Telekomünikasyon A.fi.'nin ayl k gayrisafi hâs lat üzerinden al nmakta olan %15'lik pay n hesab nda, 6802 say l Gider Vergileri Kanununun 39 uncu maddesi uyar nca özel iletiflim vergisine tâbi tutulan hizmetlerden elde edilen gelirlerin dikkate al nmayaca hüküm alt na al nm flt r. 369

4 5228 SAYILI KANUN UN GEÇ C MADDELER 5228 SAYILI KANUN KANUN MADDES N N ESK fiekl KANUN MADDES N N YEN fiekl GEÇ C MADDE 3. - (Yürürlük Tarihi: ) tarihinden önce tebli edilen trafik ceza tutanaklar na 2918 say l Kanunun bu Kanunla de iflmeden önceki 115 inci maddesi hükmü uygulan r. AÇIKLAMA tarihine kadar trafik ceza tutanaklar na bu kanunun de iflmeden önceki 115 inci madde hükümleri uygulanacakt r. 370

5 5228 SAYILI KANUN UN GEÇ C MADDELER 5228 SAYILI KANUN KANUN MADDES N N ESK fiekl KANUN MADDES N N YEN fiekl GEÇ C MADDE 4. (Yürürlük Tarihi: ) zmir'de gerçeklefltirilecek olan 23 üncü Üniversiteleraras Olimpiyat Oyunlar n n düzenlenmesi iflini üstlenen Organizasyon Komitesinin, bu organizasyon kapsam ndaki faaliyetlerden elde etti i kazançlar kurumlar vergisinden, bu faaliyetlerle ilgili olarak yap lan ifllemler ve düzenlenen ka tlar, katma de er vergisi hariç her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnad r tarihli ve 4811 say l Vergi Bar fl Kanununun 2 nci maddesinin (1) numaral f kras n n (c) bendi ile (5) numaral f kras ve 7, 8, 9, 11, 12, 13, 17, 19 uncu maddeleri hariç olmak üzere, an lan Kanuna göre ödenmesi gereken taksitlerden, bu maddenin yürürlü e girdi i tarihe kadar ödenmemifl olanlar n, ayn Kanunun 18 inci maddesinde öngörülen oranda hesaplanacak fazlas yla birlikte Eylül 2004 ay sonuna kadar ödenmesi halinde, 4811 say l Kanun hükümlerinden yararland r l r. Bu takdirde, ödeme süresi AÇIKLAMA zmir de gerçeklefltirilecek 23 üncü Üniversite Oyunlar n n Düzenlenmesi her türlü Vergi,resim ve harç dan istisna oldu u belirtilmifltir say l Vergi Bar fl Kanunun daki ve afla da belirtilen Af hükümlerden yararlanan mükellefler için ödeme süresi 371

6 5228 SAYILI KANUN UN GEÇ C MADDELER 5228 SAYILI KANUN KANUN MADDES N N ESK fiekl KANUN MADDES N N YEN fiekl uzat lan taksitler için an lan Kanunun 18 inci maddesinin son taksit için öngördü ü bir ayl k ek süre hükmü uygulanmaz. Bu maddenin yürürlü e girdi i tarihten önce an lan Kanun hükümlerine göre taksit ödeme süresi sona ermifl olmas nedeniyle cebren ya da r zaen tahsil edilen tutarlar, tahsil edildikleri tarihler ve yukar daki f kra hükmü dikkate al narak 4811 say l Kanuna göre hesaplanan taksitlere en eski vadeli olan taksitten bafllamak üzere mahsup edilir ve fazla ödenen tutarlar 6183 say l Kanunun 23 üncü maddesine göre red ve iade edilir. AÇIKLAMA 30/Eylül/2004 e uzat lmaktad r. Uzatmadan yararlanmak için; 1- Kesinleflmifl kamu alacaklar, 2- fltirak, teflvik ve yard m fiilleri nedeniyle kesilen vergi ziya cezalar, 3- Tecil edilmifl alacaklar n kalan taksit tutarlar, y l na iliflkin geçici vergilerin gecikme zamm, 5- Kesinleflmemifl veya dava safhas ndaki alacaklar, 6- nceleme ve tarhiyat safhas nda bulunan alacaklar, 7- Piflmanl kla beyanlar, 8- Kendili inden yap lan beyanlar, 9- Ecrimisil alacaklar, 372

7 5228 SAYILI KANUN UN GEÇ C MADDELER 5228 SAYILI KANUN KANUN MADDES N N ESK fiekl KANUN MADDES N N YEN fiekl GEÇ C MADDE 5. -(Yürürlük Tarihi: ) 1. Mükelleflerin bu maddenin yürürlü e girdi i tarihe kadar yapt klar araflt rma gelifltirme harcamalar hakk nda, 193 say l Gelir Vergisi Kanununun bu Kanunla yürürlükten kald r lan 89 uncu maddesinin (2) numaral bendinin alt nc ve yedinci alt bentleri ile 5422 say l Kurumlar Vergisi Kanununun bu Kanunla de ifltirilmeden önceki 14 üncü maddesinin (6) numaral bendi hükümleri uygulan r y l na iliflkin olarak bu Kanunun yay m ndan önce verilen geçici vergi beyannamelerinde bu Kanunla yap lan de ifliklikler nedeniyle herhangi bir düzeltme yap lmaz. AÇIKLAMA için borcu olan Mükellefler,Borç toplamlar n Eylül sonuna kadar ödenmesi koflulu ile Yeni bir hak verilmifltir. 1)-Mükelleflerin Bu maddenin yürürlü ü girdi i tarihe kadar (Yürürlük 31/07/2004) Yapm fl olduklar Ar-ge harcamalar, yürürlük den kald r lan 193 say l kanunun 89-(2) Numaral bendinin alt nc ve yedinci alt bendleri ile 5422 Say l kurumlar vergisi kanunun De ifltirilmeden önceki 14. maddesinin (6) numaral bendi hükümlerinin uygulanaca belirtilmifltir. 2)-2004 Y l na iliflkin olarak verilen 1. Dönem Geçici Vergi Beyannamelerinin, Bu kanun ile yap lan düzenlemelerden dolay düzeltme yap lamayaca belirtilmifltir. 373

8 5228 SAYILI KANUN UN GEÇ C MADDELER 5228 SAYILI KANUN KANUN MADDES N N ESK fiekl KANUN MADDES N N YEN fiekl GEÇ C MADDE 6. - (Yürürlük Tarihi: ) tarihine kadar (bu tarih dahil) yap lacak müracaatlara uygulanmak üzere; Gençlik ve Spor Genel Müdürlü ü teflkilat nca tescil edilmifl olan ve Türkiye'de sportif alanda faaliyette bulunan spor kulüplerinin; Maliye Bakanl na ba l vergi dairelerine ödenmesi gereken ve tarihli ve 213 say l Vergi Usul Kanunu kapsam na giren vergi, resim, harçlar, fon pay ve bunlara ba l vergi cezalar, gecikme faizleri, gecikme zamlar ile tarihli ve 4306 say l Kanuna göre al nan e itime katk pay ve buna ba l gecikme zamlar ndan tarihi itibar yla (bu tarih dahil) vadesi geldi i halde bu maddenin yürürlü e girdi i tarih itibar yla ödenmemifl olanlar teminat hariç 6183 say l Amme Alacaklar n n Tahsil Usulü Hakk nda Kanunun 48 inci maddesinde aran lan flartlar çerçevesinde müracaat tarihinden itibaren 5 y l aflmamak üzere ve uygulanmakta olan tecil faizi oran n n 1/6's dikkate al nmak suretiyle tecil edilebilir. AÇIKLAMA Yap lan düzenleme ile Spor kulüplerinin Vergi,resim,harç fon paylar,vergi cezalar,gecikme faizleri,gecikme faizleri ve E itime katk paylar ndan olaflan borçlar n 5 y l da taksitler halinde tecil edilerek ödemelerine imkan sa lanm flt r. 374

9 5228 SAYILI KANUN UN GEÇ C MADDELER 5228 SAYILI KANUN KANUN MADDES N N ESK fiekl KANUN MADDES N N YEN fiekl Bu madde kapsam ndaki alacaklar n bu maddenin yürürlük tarihinden önce 6183 say l Amme Alacaklar n n Tahsil Usulü Hakk nda Kanunun 48 inci maddesi uyar nca tecil edilip de tecil flartlar na uygun olarak ödenmekte olanlar ndan, kalan taksit tutarlar için mükellefler, talep etmeleri halinde bu madde hükümlerinden yararlanabilirler. Bu takdirde tecil flartlar na uygun olarak ödenen taksit tutarlar için tecil hükümleri geçerli say l r. Kalan taksit tutarlar na verilecek sürenin hesab nda ilk tecil tarihi dikkate al n r. 375

10 5228 SAYILI KANUN UN GEÇ C MADDELER 5228 SAYILI KANUN KANUN MADDES N N ESK fiekl KANUN MADDES N N YEN fiekl GEÇ C MADDE 7.- (Yürürlük Tarihi: ) Bulgaristan dan zorunlu göçe tabi tutulan ve daha sonra Türk vatandafll na al nanlardan, konut veya arsa sahibi olmak üzere baflvuruda bulunarak, öngörülen avans aç lan banka hesaplar na yat rm fl olanlarca (avanslar iade edilenler hariç) kurulan kooperatifler taraf ndan 2000, 2001, 2002 ve 2003 Mali Y l Genel Bütçe Kanunlar hükümleri gere ince sat fl talep edilen ancak, sat fl ifllemleri sonuçland r lamayan Hazineye ait arazi ve arsalar; bu kooperatiflere metrekare de eri birmilyonikiyüzbin Türk Liras ndan afla olmamak üzere harca esas de eri üzerinden do rudan sat l r. Söz konusu kiflilerce yat r lm fl olan avans n yat r ld tarihteki T.C. Merkez Bankas Amerikan Dolar al fl kuru cinsinden karfl l, sat fl n yap laca tarihteki T.C. Merkez Bankas Amerikan Dolar al fl kuru esas al narak Türk Liras na çevrilir ve bu yolla bulunacak tutar sat fl bedelinden mahsup edilir. Geçmifl y llarda bu kooperatiflere sat fl yap lan Hazineye ait arazi ve arsalar ile ilgili olarak belirlenen esas ve usullere uyulmamas nedeniyle aç lm fl tapu iptal ve tescil davalar ndan hangi safhada olursa olsun vazgeçilir, dava aç lmas gerekenler için dava aç lmaz. AÇIKLAMA Bulgaristan dan zorunlu göçe zorlanan ve Türk vatandafll na kabul edilen soydafllara hazineye ait tafl nmazlar n tahsisi neticesi kurulan kooperatiflere ait arsa birim de erleri ve tahsili imkanlar sa lanm flt r. Konu ile ilgili kamu davalar ndan vazgeçilmifltir. 376

11 Dönem : 22 Yasama Y l : 2 T.B.M.M. (S. Say s : 645) Baz Kanunlarda ve 178 Say l Kanun Hükmünde Kararnamede De ifliklik Yap lmas Hakk nda Kanun Tasar s ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (1/840) T.C. Baflbakanl k Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlü ü Say : B.02.0.KKG.0.10/ /3018 TÜRK YE BÜYÜK M LLET MECL S BAfiKANLI INA Maliye Bakanl nca haz rlanan ve Baflkanl n za arz Bakanlar Kurulunca tarihinde kararlaflt r lan Baz Kanunlarda ve 178 Say l Kanun Hükmünde Kararnamede De ifliklik Yap lmas Hakk nda Kanun Tasar s ile gerekçesi iliflikte gönderilmifltir. Gere ini arz ederim. Recep Tayyip Erdo an Baflbakan GENEL GEREKÇE Ülkemiz vergilendirmede bir yap lanma süreci içerisinde bulunmaktad r. Bu süreç bir strateji çerçevesinde yürütülmektedir. Bu stratejinin üç aflamas bulunmaktad r. Birincisi k sa vadede ekonominin önünü t kayan vergi düzenlemelerinin ortadan kald r lmas olup, bu aflama malî milat uygulamas kald r larak tamamlanm fl bulunmaktad r. Stratejisinin ikinci aflamas ekonomide güven ortam n sa layacak vergisel düzenlemelerin yap lmas d r. Bu aflama da vergi bar fl sa lanarak gerçeklefltirilmifltir. Stratejisinin üçüncü ve son aflamas ; vergi sistemindeki yap sal sorunlar n giderilmesi, vergi idaresinin ça dafl ve etkin bir yap ya kavuflturulmas, mükellef ihtiyaçlar n n karfl lanmas, sürdürülebilir bir büyüme ve istihdam art fl için yat r m ortam n n iyilefltirilmesi, ekonomik ve teknolojik geliflmelerin yaratt imkânlar n vergilendirmede kullan lmas n sa layacak düzenlemeleri içermektedir. Sürecin üçüncü aflamas kapsam nda; - Enflasyon muhasebesi uygulamas bafllat lm fl, - Geliflmifllik düzeyi göreceli olarak düflük illerimiz için yat r m ve istihdam teflviki getirilmifl, - E itim, sa l k, kültür ve spor alanlar ndaki geliflmeyi teflvik amac yla yap lan vergisel düzenlemelerle önemli kolayl klar sa lanm fl, - Baflta yat r m indirimi ve ihracat ve döviz kazand r c faaliyetlerle ilgili teflvikler, basit, etkin ve otomatik ifller hale getirilmifl, - Teknolojik geliflmiflli in teflvik edilmesi çerçevesinde teknoparklardaki yaz l m ve ar-ge faaliyetleri için yeni teflvikler getirilmifl, - Kurum kazançlar üzerindeki vergi yükü önemli ölçüde düflürülmüfl, 377

12 - Otomotiv sektörüne, deniz ve hava ulafl m n teflvik edici düzenlemeler yap lm flt r. Bu tasar ve bu tasar yla efl zamanl olarak haz rlanm fl olan vergi idaresinin yeniden yap land r lmas na yönelik düzenlemeleri içeren tasar ile vergi reform sürecinin üçüncü aflamas nda önemli bir mesafe al nm fl olacakt r. Tasar yürütme ve yürürlük maddeleri hariç 58 maddeden oluflmaktad r. Tasar da yer alan düzenlemelere iliflkin aç klamalar ana hatlar yla afla da yer almaktad r. Yurtd fl kazançlar üzerindeki ekonomik çifte vergilendirme, bu kazançlar n Türkiye ye aktar lmas n n önünde önemli bir engel oluflturmaktad r. Bu kazançlar n Türkiye ye aktar larak ülkemiz ekonomisine kazand r lmas için söz konusu kazançlarla ilgili istisna düzenlemesi yap lmaktad r. Öte yandan, di er ülke yat nmc lar n n baflka ülkelerdeki yat r mlar n Türkiye üzerinden yürütmesini ve ülkemiz yat r mc lar n n uluslararas yat r mlar n do rudan Türkiye üzerinden yapmalar n sa lamaya yönelik düzenleme yap lmaktad r. Böylece, sadece vergisel nedenlerle ülke kaynaklar n n baflka ülkeler arac l ile uluslararas yat r ma yönelmesine yol açan unsurlar ortadan kald r larak bu flekilde ortaya ç kacak ekonomik kay plar n giderilmesi, ayn zamanda di er ülke yat r mc lar n n Türkiye yi yat r m üssü olarak seçmeleri sonucu ortaya ç kacak ekonomik katk lar n ülke ekonomisine kazand r lmas amaçlanmaktad r. Teknoloji alan nda yeterli geliflmenin sa lanam yor olmas, ülkemiz ekonomisi için öncelikle önemli bir kaynak aktar m sonucunu do urmakta sa l kl ekonomik büyümeye imkân vermemektedir. Araflt rma ve gelifltirme harcamalar n n düflük düzeyde kalmas teknoloji gelifltirme alan ndaki yetersizli imizin en önemli nedenidir. Bu türden harcamalar n özel sektör taraf ndan yap lmas n teflvik etmek için öteden beri faizsiz vergi ertelemesi formunda uygulanan teflvik, enflasyon ve buna paralel olarak faiz oranlar n n düflmesi nedeniyle önemini kaybetmifltir. Bu nedenle bu teflvik unsuru yeniden düzenlenerek yap lan harcama tutar na ba l olarak daha etkin bir sistem getirilmifltir. Vergi reform sürecinin önceki aflamalar nda e itim alan nda ciddi vergi teflvikleri sa lanm flt r. Ülkemizin gelece i olan çocuklar m z n e itimi her fleyden öncelikli olup bu tasar ile de bu alandaki teflviklere devam edilmektedir. Bu kapsamda özel sektörün e itim alan nda yapt klar yat r mlardan elde ettikleri gelirler befl y l süre ile vergiden istisna edilmektedir. Uygulamada mükelleflere yönelik önemli kolayl klar getiren di er baz düzenlemeler kapsam nda; - Herkes taraf ndan bilinen zor durum hallerinde sa lanan kolayl klardan yararlan labilmesi için baflvuru zorunlulu u kald r lmakta, sistemin otomatik olarak devreye girmesi sa lanmaktad r. - Mücbir sebep dönemlerinde birden fazla vergilendirme dönemi için tek bir beyanname verilmesi imkân getirilmekte, bu beyanname üzerinden tahakkuk eden verginin ödenmesinde kolayl k sa lanmaktad r. Böylece bir takvim y l n n 12 ay na ait 24 adet muhtasar ve KDV beyannamesi yerine iki beyanname verilmesi yeterli olacakt r. Tasar ile ayr ca; - Katma De er Vergisi Kanununda yap lan de iflikliklerle; deniz ve hava limanlar n n inflas, yenilenmesi ve geniflletilmesi ile ilgili olarak vergi istisnas getirilmifl, deniz ve hava tafl ma araçlar için liman ve hava meydanlar nda yap lan hizmetler tam istisna kapsam na al nm fl, k ymetli maden arama faaliyetlerine yönelik istisna öngörülmüfltür. - Özel Tüketim Vergisi Kanununda yap lan de iflikliklerle; malûl ve engellilere yönelik olarak uygulanan vergi istisnas n n kapsam geniflletilmifl, çok amaçl olarak kullan lan araçlar ile ilgili mevcut vergileme rejiminin yaratt adaletsizlik ve rekabet eflitsizli i giderilmifltir. - hracatç lar n kapat lamayan ihracat taahhütleri nedeniyle karfl karfl ya kald klar kaynak kullan m destekleme fonu ve banka ve sigorta muameleleri vergisiyle ilgili sorunlar giderilmektedir. - Toplumsal uzlaflmaya dayal bir vergi sistemi oluflturulmas nda önemli fonksiyonlar üstlenmesi beklenen Vergi Konseyi yasal bir statüye kavuflturulmufltur. - Enflasyon muhasebesi ve kay t d fl ekonomiyle mücadeleye iliflkin düzenlemeler ile di er baz düzenlemelerin uygulanmas sürecinde ortaya ç kan ihtiyaçlara cevap verecek yeni düzenlemeler yap lmaktad r. - Hazine arsa ve arazilerinin ekonomiye kazand r lmas çerçevesinde tar m arazilerinin köylümüze sat fl kolaylaflt r lmakta, tar m reformu kapsam nda kalan tar m arazilerinin sat labilmesi imkân getirilmekte, konut amaçl arsa ve arazi sat fllar ndaki yasal engeller ortadan kald r larak vatandafllar m z n ucuz konut arsas edinebilmesi sa lanmakta, 378

13 belediyeler de planl arsa üretme imkân na kavuflmaktad r. MADDE GEREKÇELER Madde 1. - Maddede yap lan de ifliklik ile mücbir sebep say lan haller nedeniyle il, ilçe, bölge, mahalde bulunan veya afete maruz kalan mükellefler için mücbir sebep hali ilan etmeye ve mücbir sebep hali kapsam na giren dönemlere iliflkin beyannameleri bir veya birden fazla beyannamede toplu olarak verdirmeye ve bu beyannamelere iliflkin yeni beyanname verme süreleri belirlemeye veya mücbir sebep halinin devam etti i süre içerisinde beyanname verme süreleri geçmifl bulunan geçici vergi beyannamelerinin y l sonunda verilerek ilgili hesap dönemi beyannamelerinden mahsup edilme ifllemine gerek kalmayaca ndan geçici vergi beyannamelerini hiç verdirmemeye ve bu yetkileri vergi türleri ve iflyerleri itibar yla kullanmaya iliflkin olarak Maliye Bakanl na yetki verilmektedir. Böylece, mücbir sebep say lan hallerin meydana geldi i il, ilçe, bölge, mahalde bulunan veya afete maruz kalan vergi mükellefleri için mücbir sebep hali ilan edilecek ve birden fazla dönemlere ait mevcut mevzuata göre her dönem için ayr ayr al nmas gereken beyannamelerin tek bir beyannamede topluca al nmas na imkân sa lanarak tarh, tahakkuk ve tahsil ifllemleri kolaylaflm fl olacak veya mahsup dönemi geçmifl olan geçici vergi beyannameleri hiç al nmayabilecektir. Bu yetkiler, vergi türleri ve mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde bulunan iflyerleri itibar yla kullan labilecektir. Yetkinin iflyerleri itibar yla kullan lmas nda, mükellefiyet kayd n n bulundu u il veya ilçe kastedilmedi inden yeni düzenleme hükümleri mücbir sebep halinin meydana geldi i yerde bulunan iflyerleri ile ilgili vergi ödevleri için geçerli olacak, ancak mükelleflerin mücbir sebep hali ilan edilen yerler d fl ndaki iflyerleri için bu hükmün uygulanmas söz konusu olmayacakt r. Madde 2. - Vergi Usul Kanununun 13 üncü maddesinde mücbir sebep halleri say lm fl olup, say lan sebeplere benzer durumlar da mücbir sebep hali olarak kabul edilmifltir. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesi s ras nda ortaya ç kmakla beraber mücbir sebep hali kapsam d fl nda olan ve vergi ödevlerinin zaman nda yerine getirilmesine engel olacak zor durum halleri nedeniyle süre vermeye iliflkin düzenleme ise Vergi Usul Kanununun 17 nci maddesinde yer almaktad r. Maddede zor durumun tan m yap lmad gibi zor durum halleri de tek tek say lmam flt r. Zor durum halinin olup olmad idarenin takdir ve yetkisine b rak lm flt r. Mevcut madde idareye ferdi olarak zor durum hali ile karfl laflan mükellef veya vergi sorumlular n n süre bitmeden önce yaz l olarak baflvuruda bulunmalar halinde kanuni sürenin bir kat n geçmemek üzere süre vermeye iliflkin yetki tan maktad r. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesi s ras nda meydana gelen ve mücbir sebep hali kapsam nda de erlendirilemeyen ancak, mükellef veya vergi sorumlular n n vergi ile ilgili ödevlerini zaman nda yerine getirmesine engel olacak mahiyette zor durum hali kapsam nda de erlendirilen genel nitelikteki olaylarda, zor durumda kalan mükellef veya vergi sorumlular nca süre talepleri için ayr ayr dilekçe verilmesi ve vergi idaresince her bir süre talebinin incelenip sonuçland r lmas zaman ve ifl gücü kayb na neden olmakta, ayr ca zor durum hali ile karfl laflan mükellef veya vergi sorumlular n müflkül durumda b rakmaktayd. Bu düzenlemeyle söz konusu sorunlar n ortadan kald r lmas amaçlanm flt r. Bu düzenlemeyle maddenin birinci f kras nda yap lan de ifliklikle kanunî sürenin bir aydan az olmas halinde bir ay geçmemek üzere süre verilmesine imkân tan nmakta, üçüncü f kras ndaki de ifliklik de genel nitelikteki olaylar n zor durum kapsam nda de erlendirilmesi halinde, Maliye Bakanl na bu olaydan etkilenen belli bölgede, sektörde ya da ifl kolunda bulunan mükellef ve vergi sorumlular ile belli mükellef gruplar na yaz l talepte bulunma flart aranmaks z n süre verme yetkisi verilmifl bulunmaktad r. Madde 3. - Maddeye eklenen f kralar ile mükellef veya Maliye Bakanl nca elektronik ortamda beyanname gönderme yetkisi verilmifl gerçek veya tüzel kifliler taraf ndan beyannamelerin elektronik ortamda düzenlenerek gönderilmesi halinde, elektronik ortamda tahakkuk fiflinin düzenlenece i, düzenlenen tahakkuk fiflinin beyannameyi gönderene iletilece i, bu iletiyle tahakkuk fiflinin mükellefe tebli edilmifl say laca hususlar hüküm alt na al nm fl bulunmakta, maddenin uygulanmas na iliflkin usul ve esaslar n belirlenmesi hususunda Maliye Bakanl yetkili k l nmakta ve madde bafll da buna göre yeniden düzenlenmektedir. Madde 4. - Maddede yap lan de ifliklikle do al afetler nedeniyle mücbir sebep hali ilan edilen bölge, il, ilçe ve mahallerde mükellefiyet kayd bulunanlar n mücbir sebep hali kapsam na giren dönemlere iliflkin beyannamelerini bir veya birden fazla beyannamede toplu olarak vermeleri halinde, bu beyannamelere istinaden tahakkuk ettirilen vergilerin ödenmesi hususunda mükelleflere kolayl k sa lanm fl olacakt r. 379

14 Madde 5. - Maddede yap lan de ifliklikle, yat r m indirimi ve döviz kazand r c faaliyetler için uygulanan damga ve harç istisnas gibi flarta ba l olarak uygulanan istisnalardan yararlan lmas durumunda, bu istisna hükümlerinin ihlâl edilmesi sonucu tahsil edilmeyen vergi, resim ve harçlara iliflkin zamanafl m süresi aç kl a kavuflturularak, uygulamada bu hususta meydana gelebilecek tereddütlerin giderilmesi amaçlanm flt r. Bu düzenleme, yat r m indirimi uygulamas nda de iflikli e yol açmamaktad r. Madde 6. - Sürekli yükümlülü e tâbi olan gerçek ve tüzel kiflilere, ifle bafllama bildirimi üzerine nüfus ve kimlik bilgilerine dayan larak, vergi dairelerince vergi kimlik numaralar verilmekte ve bu suretle mükellefiyet kay tlar tesis edilmektedir. Ancak, ilk mükellefiyet tesisinde kiflilerin gerçekte hiçbir ticari ve mesleki faaliyeti olmad halde, sadece sahte belge düzenlemek amac yla kay t yapt rd klar n bilmek ve tespit etmek mümkün olamad ndan, müracaatlar üzerine kay tlar yap lmaktad r. Bu kiflilerin sahte belge düzenledi i hususu, daha sonraki tarihlerde vergi inceleme elemanlar n n yapt klar araflt rmalar ve incelemeler sonucunda ortaya ç kar labilmekte olup, bu durumun tespiti halinde ilgililer hakk nda vergi inceleme raporu ile birlikte kaçakç l k suçu raporu da düzenlenerek savc l klara suç duyurusunda bulunulmaktad r. Maddenin mevcut halinde yer alan düzenlemeye göre, faaliyetlerine son verdi i ve baflka bir faaliyeti olmad halde ifli b rakma keyfiyetini vergi dairesine bildirmeyen mükelleflerin, yap lacak araflt rmalar sonucunda bu durumlar n n vergi dairesince tespiti halinde, kay tlar re sen silinebilmektedir. Bununla birlikte, sahte belge ticareti yapan kifliler beyannamelerini posta yoluyla vergi dairesine gönderdiklerinden ve bu yönüyle vergi dairesi kay tlar nda faal göründüklerinden sicil kay tlar n n terkini aç s ndan herhangi bir ifllem yap lamamaktad r. Bu kiflilerin beyannamelerinde gösterdikleri adresler ya hayali adresler olmakta veya baflka kiflilere ait bulunmaktad r. Sürekli adres de ifltiren ve seyyar olan bu kiflilere yap lan araflt rmalarda da ulafl lamamaktad r. Sahte belge düzenleme faaliyeti sadece vergi idaresini aldatmakla ve kamu düzenini bozmakla kalmamakta ayn zamanda iyi niyetli mükelleflerin de ma duriyetine neden olmaktad r. Maddenin ikinci f kras nda önerilen de ifliklikle, gayri faal mükelleflerin yan s ra, gerçekte herhangi bir ticari, zirai, mesleki faaliyeti olmad halde sadece sahte belge ticareti yapmak üzere mükellefiyet tesis ettiren kiflilerin de kay tlar n n silinmesine imkân sa lanmaktad r. Kay tlar silinmesi öngörülen bu iki grup mükelleften, gayrî faal oldu u halde keyfiyeti vergi dairesine bildirmeyenlerin kay tlar, baflka bir adreste faaliyet göstermediklerinin tespitine ba l olarak, herhangi bir inceleme raporu aran lmaks z n silinebilecekken, sahte belge ticareti yapt klar tespit edilenlerin kay tlar n n silinebilmesi için mutlaka vergi inceleme eleman nca düzenlenmifl bir raporun varl ve inceleme eleman n n bu kiflilerin kay tlar n n silinmesi gerekti ine iliflkin önerisi aranacakt r. Maddenin yeniden düzenlenen ve üçüncü f kra olarak eklenen hükmünde, kay tlar silinen mükelleflerin kay tlar n n silindi i tarihten önceki yükümlülüklerinin ortadan kalkmayaca ve bu tarihten sonra faaliyette bulunduklar n n tespiti halinde de bu dönemlere iliflkin vergilendirmeye engel teflkil etmeyece i belirtilmek suretiyle, bu kiflilerin vergiye tâbi ifllemlerinin tespiti halinde geriye yönelik vergilendirme yap lmas n n da mümkün oldu u hususuna aç kl k getirilmektedir. Di er taraftan, mükellefiyet kay tlar n n bu flekilde silinmesinin sahte belge düzenleme fiilini iflleyenler hakk nda cezai takibat yap lmas na da engel teflkil etmeyece i hususu, herhangi bir tereddüde yer vermemek amac yla, madde metninde aç k olarak belirtilmifltir. Maddenin dördüncü f kras nda yap lan düzenlemeyle, gayrî faal olmalar veya münhas ran sahte belge düzenlemeleri nedeniyle kay tlar idarece silinen mükelleflerin kimlik bilgileri ile bast rm fl olduklar belgelere ve kulland klar ödeme kaydedici cihazlara iliflkin bilgilerin Maliye Bakanl nca internet veya benzeri araçlarla kamuoyuna duyurulmas ve bu suretle üçüncü flah slar n hukukunun korunmas ve belge güvenli inin sa lanmas hedeflenmifltir. Maddenin beflinci f kras nda uygulamaya iliflkin usullerin Maliye Bakanl nca belirlenece i hususu hükme ba lanmaktad r. Madde 7. - Madde ile Vergi Usul Kanununun 215 inci maddesi bafll ile birlikte de ifltirilmektedir. Madde yeni hali ile iki f kradan oluflmaktad r. (1) numaral f krada defter ve kay tlar n Türkçe tutulmas n n zorunlu oldu u, ancak Türkçe kay tlar bulunmak kayd yla baflka dilden kay t da olabilece i ve bu kay tlar n vergi matrah n de ifltirmeyecek flekilde tasdik ettirilecek di er defterlere de yap labilece i öngörülmektedir. (2) numaral f kran n (a) bendi ile kay t ve belgelerde Türk para biriminin kullan lmas n n zorunlu oldu u; yurt d fl ndaki müflteriler ad na düzenlenen ihracat belgeleri haricinde, yabanc para ile düzenlenen belgelerde ayn gündeki Türk paras karfl l n n da yer alaca hüküm alt na al nmaktad r. Böylece, yabanc para ile düzenlenen belgelerde uygulaman n 380

15 nas l olaca na aç kl k kazand r lmaktad r. (2) numaral f kran n (b) bendi ile maddede belirtilen kriterleri sa layan iflletmelerin kay tlar n Türk para birimi d fl nda baflka bir para birimiyle tutmalar na imkân sa lanmakta ve uygulama esaslar gösterilmektedir. Bu düzenleme, yabanc sermayenin ülkemize gelmesinin önünde yer alan bir engelin daha kald r lmas amac yla yap lmaktad r. Madde say l Kanunun mükerrer 257 nci maddesinin (4) numaral bendinde yap lan de ifliklik ve maddenin sonuna eklenen f kra ile Maliye Bakanl na, vergi beyannameleri ve bildirimlerin, flifre, elektronik imza veya di er güvenlik araçlar konulmak suretiyle nternet de dahil olmak üzere her türlü elektronik bilgi iletiflim araç ve ortam nda verilmesi, beyanname ve bildirimlerin yetki verilmifl gerçek veya tüzel kifliler arac k l narak gönderilmesi hususlar nda izin verme veya zorunluluk getirme hususlar nda yetki verilmekte; söz konusu izin veya zorunluluk çerçevesinde gönderilen beyanname ve bildirimlerin, bu konuda mükellef veya vergi sorumlusu ile gönderme iflini yapacak kifliler aras nda özel sözleflme düzenlenmesi flart yla mükellef veya vergi sorumlusu taraf ndan verilmifl say laca hüküm alt na al nmaktad r. Madde say l Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) f kras n n (2) numaral bendinin (g) alt bendinde yer alan düzeltme tarihindeki ibaresi, borcun al nd tarihteki olarak de ifltirilmekte ve böylece yabanc para üzerinden borçlanmalarda reel olmayan finansman maliyetinin; TEFE art fl oran n n, borcun al nd tarihteki Türk Liras karfl l na uygulanmas suretiyle hesaplanmas sa lanmaktad r. Maddenin (A) f kras n n (5) numaral bendinin beflinci paragraf n n ikinci cümlesinde yap lan de ifliklik ile mükelleflere, öz sermaye kalemlerine ait enflasyon fark hesaplar nda yer alan tutarlar düzeltme sonucu oluflan geçmifl y l zararlar na mahsup edebilmelerine imkân sa lanm fl olunmaktad r. Maddenin (A) f kras na eklenen (9) numaral bent hükmüyle de münhas ran sürekli olarak ifllenmifl alt n, gümüfl al m-sat m ve imali ile ifltigal eden mükelleflerin, Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin (A) f kras n n (1) numaral bendinde yer alan enflasyon düzeltmesi yap labilmesi için gerekli olan flartlar n gerçekleflip gerçekleflmedi ine bak lmaks z n, enflasyon düzeltmesi yapmalar imkân sa lanmaktad r. Esas faaliyeti alt n veya gümüfl al m sat m ve imali olan mükelleflerin bu faaliyetleri s ras nda platin veya k ymetli tafl gibi esasen bu faaliyetlerinin bir cüzünü teflkil eden al m sat m ve imal iflleri de yapmalar bu hükmün uygulanmas na engel teflkil etmeyecektir. Madde Bu madde ile 213 say l Vergi Usul Kanununun Bilgi vermekten çekinenler ile 256, 257 ve mükerrer 257 nci madde hükmüne uymayanlar için ceza bafll kl mükerrer 355 inci maddesinin sonuna yeni bir f kra eklenmektedir. Sözü edilen f kra hükmüne göre, tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumlar veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunlulu una uymayan mükelleflerden her birine, her bir ifllem için bu maddeye göre uygulanan cezalardan az olmamak üzere iflleme konu tutar n %5 i nispetinde özel usulsüzlük cezas kesilmesi öngörülmüfltür. Ancak; maddede yer alan ve özel usulsüzlük cezas kesilmesine ra men mecburiyetlerini yerine getirmeyen mükelleflere yeniden süre verilerek bu mecburiyetlerini yerine getirmelerinin tebli olunaca, verilen sürede bu mecburiyetin yerine getirilmemesi halinde özel usulsüzlük cezalar n n bir kat art r larak uygulanaca na iliflkin hükmün, yeni eklenen f kra uyar nca adlar na ceza kesilen mükellefler hakk nda uygulanmayaca da hüküm alt na al nm fl bulunmaktad r. Madde say l Vergi Usul Kanunun geçici 25 inci maddesine göre maddi duran varl klar, malî duran varl klar ve özel tükenmeye tâbi varl klar ile stoklar n maliyet veya al fl bedelleri içinde yer alan ve tevsik edilebilen reel olmayan finansman maliyeti, ilgili varl n maliyet veya al fl bedelinden düflülmektedir. Ancak mükelleflerin reel olmayan finansman maliyetini tevsik edememeleri halinde, son befl hesap dönemi içinde aktife giren k ymetlerin maliyet bedeline dahil olan finansman giderlerinin reel olmayan k s mlar ; toplam finansman maliyetlerine, ilgili döneme ait TEFE art fl oran n n dönem ortalama ticarî kredi faiz oran na bölünmesi sonucunda belirlenen oranlar uygulanmak suretiyle bulunan tutar n, maliyet veya al fl bedelinden düflülmesi suretiyle bulunmaktad r. Söz konusu maddenin (c) bendinin 3 numaral alt bendinde yap lan de ifliklik ile reel olmayan finansman maliyetinin tevsik edilebilir olmas halinde de yukar da belirtilen yöntemin kullan labilece i öngörülmekte; amortisman süresi bitmemifl olan k ymetlere iliflkin maliyet veya al fl bedelinden düflülen reel olmayan finansman maliyetinin de 2004 ve sonraki y llarda, befl y lda ve eflit taksitte dönem kazanc n n tespitinde gider olarak dikkate al naca da belirtilmektedir. 381

16 Di er taraftan, madde ile geçici 25 inci maddenin (h) bendinin sonuna yeni bir hüküm eklenmektedir. Eklenen hüküm ile Sermaye Piyasas Kurulu ve Bankac l k Düzenleme ve Denetleme Kurumunun yüksek enflasyon dönemlerinde malî tablolar n düzeltilmesine iliflkin düzenlemelerine göre düzeltme yapanlar n Vergi Usul Kanuna göre ay rabilecekleri tutardan fazla amortisman veya karfl l k ay ramayacaklar belirtilmektedir. Böylece, di er kurumlar mevzuat na göre düzeltme yapan mükelleflerin farkl amortisman veya karfl l k ay rmas n n önüne geçilmifl olunacakt r. Ayr ca, maddeye eklenen (l) bendi ile geçici 25 inci madde uyar nca düzeltilen kalemlerin elden ç kar lmas halinde bunlara iliflkin enflasyon düzeltme farklar n n maliyet olarak kabul edilece i, ancak amortismana tâbi olmayan k ymetlerin düzeltilmifl de erinin alt nda bir bedelle sat lmas halinde, düzeltilmifl de erle düzeltme öncesi de er aras ndaki farka isabet eden zarar n gelir veya kurumlar vergisi matrah n n tespitinde dikkate al nmayaca öngörülmektedir. Ayn maddenin (g) bendinin ikinci cümlesinde yap lan de ifliklikle mükelleflere, öz sermaye kalemlerine ait enflasyon fark hesaplar nda yer alan tutarlar, düzeltme sonucu oluflan geçmifl y l zararlar na mahsup edebilmelerine imkân sa lanm fl olunmaktad r. Madde ile Vergi Usul Kanununa eklenen geçici 27 nci madde ile de 213 say l Kanunun mükerrer 354 üncü maddesinin bu Kanunun 50 nci maddesiyle yürürlükten kald r lmas nedeniyle uygulamada oluflabilecek tereddütleri ve kar fl kl klar önlemek amac yla bu Kanunun yürürlü e girdi i tarihten önce belge düzenine uyulmad na iliflkin olarak yap lan tespitlere dayan larak uygulanmas gereken ancak henüz uygulanmam fl olan iflyeri kapatma cezalar n n uygulanmayaca, para cezas na çevrilmifl olup ödeme süresi geçmemifl olanlar n tahsil edilmeyece i, tahsil edilmifl olanlar n da iade edilmeyece i, kapatma karar na karfl idari yarg organlar nda aç l p henüz sonuçlanmam fl olan davalar n konusu kalmad ndan, davalar n ortadan kald r lmas na karar verilece i hüküm alt na al nmaktad r. Madde say l Kanunun 62 nci maddesi hükmü uyar nca, kamu alacaklar n n takip ve tahsili amac yla, amme borçlusunun mal varl n n tespit edilebilmesi için yurt çap nda mal varl araflt rmas yap lmas gerekmektedir. Borçlunun aciz halinin tespiti dahi bu araflt rma sonucuna ba lanm flt r. Mal varl araflt rmas bankalar n flubeleri, belediyeler, tapu sicil müdürlükleri ve ilgili di er kurumlar ile yaz flarak yap lmaktad r. Bankalar n genel müdürlükleri nezdinde haciz uygulamas yap lamamas, her ilde flubelerle ayr ayr ve do rudan yaz flmay gerektirmektedir. Bir çok kurum ve kurulufl bilgisayar ve otomasyon sistemlerine henüz geçmedi i için manyetik ortamda bilgi al flverifli mümkün olmamaktad r. Bu nedenle mal varl araflt rmas yap l rken ilgili kurum ve kurulufllar ile tek tek yaz flma yap lmas gerekmektedir. Vergi dairelerinin gönderdi i mal varl araflt rmas /haciz yaz lar n n yan tlanmas, gerek gönderen gerekse ifllemi yapacak olan kurum aç s ndan zaman ve iflgücü kayb na neden olmaktad r. Bunun yan s ra her bir yaz flman n tamamlanmas için gerekli olan k rtasiye ve posta masraflar toplam bugün itibar yla yaln zca Ankara ili için yaklafl k iki milyar lira civar nda tutmaktad r. Bu araflt rman n ülke düzeyinde yap lmas nedeniyle toplam masraf n yaklafl k olarak 40 milyar liray bulaca tahmin edilmektedir. Mal varl araflt rmas /haciz yaz lar na konu olan amme alaca ço u zaman bu rakam n alt nda oldu u için, amme alaca n n tahsili için yap lacak giderler alacaktan fazla olmaktad r. Maddeye eklenen f kra ile, mal varl araflt rmas ; araflt rman n flekli, alan, kapsam, alaca n türü ve tutar itibar yla s n rland r lmak suretiyle yap labilecek, bu sayede araflt rmaya iliflkin yaz flmalar n say s n n azalmas yla zaman ve iflgücü kay plar azalt larak verimlik artt r lacak, buna paralel olarak amme alacaklar n n tahsili daha da h z kazanacakt r. E-devlet projesinin sonuçlar n n ortaya ç kmaya bafllamas yla birlikte, halen yaz flma yap lmak durumunda kal nan kurum ve kurulufllar n otomasyon sistemleri kullan lmaya bafllanacak, Maliye Bakanl na tan nan bu yetki ile birlikte, bilfiil yaz flmaya gerek kalmadan yap lacak araflt rmalar bilgisayar ortam nda sonuçland r labilecektir. Di er taraftan, Maliye Bakanl na verilen yetki çerçevesinde amme alaca n n türü ve alacakl amme idareleri itibar yla farkl düzenleme yap labilecektir. Ayr ca Maliye Bakanl bu yetkisini kulland takdirde amme alaca n n takibi için yap lacak mal varl araflt rmas borçlunun sadece ifl ve ikametgâh adreslerinin bulundu u iller ile s n rl olabilecektir. Buna paralel olarak da 6183 say l Kanunda düzenlenen aciz halinin tespitinde de bu s n rlama çerçevesinde yap lan mal varl araflt rmas dikkate al nacakt r say l Kanunun tahsil zamanafl m ve tahsil zamanafl m n kesen sebeplere iliflkin hükümleri bütün olarak ele al nd nda, getirilen düzenleme ile verilen yetkiye istinaden, mal varl araflt rmas n n s n rland r lmas na ba l olarak bir k s m alacaklar zamanafl m na u rayabilecektir. Ancak getirilen düzenleme ile hedeflenen amaçlar dikkate al nd nda, bu 382

17 alacaklar n takibi için yap lacak masraflar n azalt lmas ile alaca n zamanafl m na u ramas ndan do abilecek kay plar dengelenmifl olacakt r. Madde Ödeme kaydedici cihaz alma ve kullanma mecburiyeti, perakende ticaretle u raflan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci s n f tacirlere kanunla getirilen bir yükümlülüktür. Yap lan de ifliklikle mükelleflerin söz konusu kanuni yükümlülüklerini yerine getirirken karfl laflacaklar malî külfeti hafifletmeye yönelik bir tedbir olarak, kullan lmak üzere al nan ödeme kaydedici cihazlar için %100 e kadar amortisman oran seçebilme imkân tan nmaktad r. Madde Tasar n n bu maddesi ile öncelikle Katma De er Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinin bafll yap lan yeni düzenlemeye uygun olarak Araçlar, K ymetli Maden ve Petrol Aramalar ile Ulusal Güvenlik Harcamalar ve Yat r mlarda stisna fleklinde de ifltirilmektir. Maddenin 5035 say l Kanunla mülga (b) bendi deniz ve hava tafl ma araçlar için liman ve hava meydanlar nda yap lan hizmetlerin uluslararas rekabete etkisi dikkate al narak tekrar madde kapsam na dahil edilmektedir. Maddenin (c) bendi ise alt n, gümüfl ve platin ile ilgili arama, iflletme, zenginlefltirme ve rafinaj faaliyetlerine yönelik teslim ve hizmetleri de kapsayacak hale getirilerek, ülke ekonomisi bak m ndan büyük önem tafl yan bu faaliyetlerin vergiden ar nd r lmas sa lanmaktad r. Ülkemizin co rafî özellikleri nedeniyle büyük imkânlar vadeden deniz ve hava tafl mac l ndan beklenen geliflmenin sa lanabilmesi için limanlar ile hava meydanlar n n say olarak artmas ve kalite itibariyle uluslararas standartlara yaklaflmas önem tafl maktad r. Bu husus göz önüne al narak, maddeye eklenen (e) bendi ile yeni liman ve hava meydanlar yap lmas n ve mevcutlar n standartlar n n art r lmas n teflvik amac yla liman ve hava meydanlar n n inflas, yenilenmesi ve geniflletilmesi ifllerini kendisi yapan veya yapt ran mükelleflere bu ifllere iliflkin olarak yap lan mal teslimleri ve inflaat taahhüt iflleri katma de er vergisi yönünden tam istisna kapsam na al nm flt r. Ayr ca maddeye ilave edilen (f) bendi ile de iç ve d fl güvenlik kurulufllar na millî savunma ve iç güvenlik ihtiyac için yap lacak silah, makine, cihaz, sistem ve benzeri al mlar n teslim ve hizmetler ile bu ifllemleri yapacak olanlara ifllemle ilgili olarak ifa edilecek teslim ve hizmetler istisna kapsam na al nm flt r. Maddede say lan mallar n yurt d fl ndan temin edilmesi, Katma De er Vergisi ve Gümrük Kanunu hükümlerine göre istisna kapsam na girmekte, bu mallar n yurt içinden temininde ise katma de er vergisi uygulanmas gerekmektedir. Bu durum, sözü edilen al mlarla ilgili ihalelere kat lmak isteyen yerli sanayi kurulufllar m z aleyhine bir rekabet eflitsizli ine yol açmaktad r. leri teknoloji gerektiren, istihdam, katma de er ve döviz kazand r c özellikleri itibariyle büyük imkânlar vadeden savunma sanayiinin ülkemizde geliflimini olumsuz yönde etkileyen bu rekabet eflitsizli inin giderilebilmesi için, sözü edilen mallar n yurt içi teslimleri de ithalata paralel olarak istisna kapsam na al nm flt r. Uluslararas ihalelere konu olan iç ve d fl güvenlik amac na yönelik mal ve hizmetlerin yurt içi ve yurt d fl al mlarda katma de er vergisi fark n ortadan kald ran böyle bir düzenlemeye ihtiyaç duyulmufltur. Di er taraftan maddeye ilave edilen f kra hükmü ile de Maliye Bakanl na maddede düzenlenmifl bulunan istisnalar n kapsam na girecek mal ve hizmetler ile bunlar n asgari tutarlar n ve bu maddenin uygulanmas na iliflkin usul ve esaslar tespit etme konusunda yetki verilmektedir. Madde Bu madde ile Katma De er Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin (2) ve (4) numaral f kralar na baz bentler eklenmekte, söz konusu f kralardaki mevcut bentlerden baz lar ise de ifltirilmektedir. 17 nci maddenin 2 nci f kras nda afla daki de ifliklikler yap lm flt r. - f kran n (b) bendinde yap lan de ifliklik ile üniversiteler ve yüksekokullar ile 625 say l Kanun Hükümlerine göre ilgili Bakanl ktan faaliyette bulunma izni alan özel okullarda, ö renci kapasitesinin % 10 unu geçmemek üzere bedelsiz olarak verilen e itim ve ö retim hizmetleri istisna kapsam na al nm flt r. 625 say l Kanunun ek 4 üncü maddesinde, özel okullara ö renci kapasitelerinin % 2 sinden az olmamak üzere ücretsiz ö renci okutmak zorunlulu u getirilmekte, Millî E itim Bakanl na bu oran % 10 a kadar art rma konusunda yetki verilmektedir. Bakanl k % 2 oran nda bir art rma yapmam flt r. 17 nci maddenin sözü edilen 2/b bendinde Kanunlar n gösterdi i gerek üzerine bedelsiz olarak üzerine yap lan mal teslimi ve hizmet ifalar istisna kapsam nda al nd ndan % 2 s n r dahilinde ö rencilere bedelsiz olarak verilen e itim ve ö retim hizmetleri istisna kapsam na girmektedir. Ancak ö retim kurumlar n n kendi istekleriyle bu s n r n üzerinde verdikleri bedelsiz hizmetlerde istisna uygulanamamaktad r. Bedelsiz mahiyetteki e itim ve ö retim hizmetlerinin bir k sm nda vergi uygulan p bir k sm nda uygulanmamas bir çeliflki yaratt ndan, 625 say l Kanunun Millî E itim Bakanl na tan d azami s n r göz önüne al narak, ö retim kurumlar nda ö renci kapasitesinin % 10 una kadar verilen bedelsiz e itim ve ö retim hizmetleri baflka bir flart aran lmaks z n istisna 383

18 kapsam na al nm flt r. 17 nci maddenin 2 numaral f kras na eklenen (d) bendi ile kamu kurumu niteli indeki meslek kurulufllar n n, Kanunlarla kendilerine verilen görev gere i ve kurulufl amaçlar na uygun ruhsat, izin, onay ve benzeri hizmetleri ile bu hizmetlerle ilgili olarak kullan lacak bas l ka tlar n bu kurulufllar taraf ndan teslimi (motorlu tafl tlar tescil plaka teslimleri hariç), istisna kapsam na al nmaktad r. Di er taraftan maddenin 4 üncü f kras ndaki de ifliklik ve eklerin mahiyeti k saca flöyledir: - Millî Piyango daresi Genel Müdürlü ünce tertiplenen veya oynat lan piyango, say sal loto, hemen kazan gibi oyunlar bu tasar ile 6802 say l Kanun kapsam nda flans oyunlar vergisine tâbi tutulmas öngörüldü ünden, bu ifllemlerin mükerrer vergilenmesini önlemek amac yla (f) bendinde yap lan de ifliklikle katma de er vergisinden istisna edilmektedir say l Kanunla hurda veya at k metalleri teslimi katma de er vergisinden istisna edilmifl olup yap lan yeni düzenleme ile kapsama lastik ve kauçuk da dahil edilmifltir. Ayr ca uygulamada ortaya ç kan tereddütlerin giderilmesi amac yla hurda metallerin külçe olarak veya külçe haline getirildikten sonra teslimlerinde de istisnan n geçerli oldu una aç kl k getirmek üzere (g) bendine parantez içi hüküm eklenmektedir. Di er taraftan k ymetli tafllar (elmas, p rlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet, inci, kübik virconia) istisna kapsam na dahil edilirken dore külçe alt n istisna kapsam d fl na ç kart lmaktad r. - Bu tasar ile deniz ve hava tafl ma araçlar için liman ve hava meydanlar nda yap lan hizmetlerin Katma De er Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinin (b) bendine aktar lmas nedeniyle bu f kran n ( ) bendi yaln zca serbest bölgelerde sunulan hizmetleri kapsayacak flekilde yeniden düzenlenmektedir. - Ülkemize girifl ve ç k fl bölgelerinde kurulan ve vergisiz mal sat lan iflyerlerinin kiralanmas n n katma de er vergisine tâbi tutulmas buralarda sat lan mallara dolayl bir vergi yükü getirmektedir. Di er ülkelerdeki benzer sat fl üniteleriyle rekabet aç s ndan olumsuz sonuçlar do urmas nedeniyle free-shop olarak da bilinen bu iflyerleri ile bunlara ait depo ve ardiye gibi ba ms z birimlerin kiralanmas ifllemleri f kraya eklenen (o) bendi ile istisna kapsam na al nm flt r. Ayr ca yap lan bu düzenleme gümrük antrepolar ve geçici depolama yerleri ile gümrük hizmetlerinin verildi i gümrüklü sahalarda ithalat ve ihracat mallar için verilen depolama, ardiye, terminal hizmetleri de katma de er vergisinden istisna edilmektedir. Maddeye ilave edilen (p) bendi ile ise Kanunun 1 inci maddesinde düzenlenmifl bulunan Hazinece yap lacak tafl nmaz teslimlerini katma de er vergisinin konusu d fl nda b rakan istisna karakterli hüküm kanun tekni i dikkate al narak bu maddeye tafl nm flt r. Di er taraftan Arsa Ofisi Genel Müdürlü ünce yap lan tafl nmaz mal teslimleri de yap lan bu düzenleme ile k smi istisna kapsam na al nm flt r. Madde Katma De er Vergisi Kanununun 18 inci maddesinin (1) numaral f kras nda, vergiden müstesna ifllemleri yapanlara, ayn maddenin (2) numaral f kras nda belirtilenler hariç olmak üzere, ifllem baz nda istisnadan vazgeçme imkân getirilmifltir. stisnadan vazgeçmenin, Kanunun istisnalar düzenleyen maddelerinin tamam nda, bir f kras nda ya da bir bendinde say lan ifllemlerin tümünü kapsamas flart de ildir. Maddenin (2) numaral f kras nda say lanlar hariç olmak üzere, istisna kapsam na giren ifllemlerin bir ya da bir kaç bak m ndan istisnadan vazgeçilmesi mümkündür. Ancak maddenin mevcut hali bu konuda tereddüt yarat r mahiyette oldu undan, konuya aç kl k getirilmesi amac yla bu de iflikli e ihtiyaç duyulmufltur. Maddenin (2) numaral f kras nda yap lan de ifliklik ile de Kamu menfaatine yararl dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan nan vak flar n kurulufl amaçlar na uygun olarak iflletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri teslim ve hizmetler için kendilerine tan nm fl olan istisnadan vazgeçme hakk tan nmaktad r. Yap lan bu düzenleme bu kurum ve kurulufllara katma de er vergisi mükellefi olma imkân tan nmakta ve bu mahiyetteki özel sektör iflletmeleri ile rekabet flans tan nmaktad r. Madde Katma De er Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (c) bendi hükmü uyar nca mallar deprem ve sel felaketi sebebiyle zarar gören mükellefler bu zayi olan mallar için sat n ald klar esnada ödemifl olduklar katma de er vergisini indirim konusu yapabilmektedir. Maddede yap lan de ifliklik ile Maliye Bakanl taraf ndan mücbir sebep ilan edilen yerlerdeki yang nlar nedeniyle mallar zayi olan mükelleflerde zayi olan mallar için ödemifl olduklar katma de er vergilerini indirim konusu yapabileceklerdir. Madde Bu madde ile katma de er vergisi sisteminin iflleyifli dikkate al narak ithalat s ras nda vergisi ödenmeyen veya eksik ödenen vergilerin tahsili konusunda yap lacak ifllemler düzenlenmektedir. 384

19 Madde Geçici 19 uncu madde ile mevcut geçici maddede yer alan ve sadece Asya Kalk nma Bankas na 2003 y l için tan nm fl olan istisnan n kapsam geniflletilmifl, maddenin yürürlükte kalma süresi uzat lm flt r. Uluslararas anlaflmalar, taraf olan ülkeler aras nda konferans, sempozyum gibi toplant lar n yap lmas n gerektirmekte, periyodik özellikler de gösterebilen bu toplant lar, üye ülkeler aras nda belirli bir düzene göre de yap labilmektedir. Yabanc ülkelerin hemen tamam nda bu gibi organizasyonlarla ilgili harcamalarda katma de er vergisi ve benzeri vergiler uygulanmamaktad r. Ülkemiz vergi mevzuat nda ise bu konuda özel istisna hükümleri tam bir aç kl kla yer almad ndan bu tür toplant larla ilgili mal ve hizmet al fllar nda katma de er vergisi uygulanmas gerekmektedir. Bu konuda, geçici 19 uncu maddede yap lan de ifliklikle, tarihine kadar uygulanmak üzere bir istisna düzenlemesi yap lmaktad r. Geçici 21 inci maddeyle Karayollar Genel Müdürlü ünce yap lacak tafl nmaz mal teslimleri ile Orman Genel Müdürlü ü Döner Sermaye sabit k ymetlerinde kay tl tapulu tafl nmaz mallar n teslimleri tarihine kadar katma de er vergisinden istisna edilmifltir. Böylelikle bu kurulufllar n sat fllar n n kolaylaflt r lmas amaçlanmaktad r. Geçici 22 nci madde Katma De er Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin 2 numaral f kras na bu kanun ile eklenen (d) bendi uyar nca istisna edilen ifllemlerle ilgili olarak bu maddenin yürürlü e girdi i tarihten önce yap lan tarhiyatlardan vazgeçilece i ve tahakkuk eden tutarlar n terkin edilece i hükmü getirilmifltir. Yap lan bu düzenleme ile Katma De er Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin 2 numaral f kras na eklenen (d) bendinin yürürlü ünden önce tesis edilmifl olan tarhiyatlardan vazgeçilecek, tahakkuk eden tutarlar terkin edilecektir. Tahakkuk ettirilerek tahsil edilenlerde ise herhangi bir düzeltme iflleminin yap lmayaca tâbiidir. Madde Malûl ve engelli vatandafllar n ÖTV ödemeksizin araç edinebilme haklar geniflletilerek, sakatl k derecesi % 90 veya fazla olan malul ve engellilerin maddede belirlenmifl araçlar, tadilat yapt r l p yapt r lmad na bak lmaks z n ÖTV siz edinebilme imkân sa lanm flt r. Ayr ca malul ve engellilerin sakatl k derecesine bak lmaks z n, sakatl na uygun hareket ettirici özel tertibat yap lan araçlar bizzat kullanma amac yla ilk iktisab nda uygulanan ÖTV istisnas da, kapsamdaki araçlar; otomobil, kapal kasa kamyonet ve motosikletler ile s n rland r larak muhafaza edilmektedir. Madde say l Kanunun 12 nci maddesinin (2) numaral f kras n n (b) bendinde yap lan de ifliklikle, Kanuna ekli (III) say l listedeki mallar için maktu vergi ve/veya asgari maktu vergi tutar belirlenmesinde kriter olarak kullan lan özellikler kavram, madde bendine fiyat gruplar kavram eklenerek daha aç k hale getirilmektedir. Kanunun 12 nci maddesinin (2) numaral f kras n n (a) bendinin mevcut halinde, Bakanlar Kurulunun ( I ) say l listedeki mallar için uygulanan maktu vergi tutarlar n her bir mal itibariyle; mal cinsleri, özellikleri, kullan m yerleri veya ithalat n flekline göre farkl tutarda belirleme yetkisi vard r. An lan maddenin (4) numaral f kras nda yap lan de ifliklikle, Bakanlar Kurulunun farkl ÖTV tutarlar belirlemesi halinde, Maliye Bakanl na vergi farkl laflt r lmas n, verginin mükellefe ya da vergiye tâbi iflleme taraf olanlara iadesi yöntemiyle uygulama, teminat isteme ve de uygulamaya yönelik usul ve esaslar belirleme konular nda yetki verilmektedir. Madde Bu maddede yap lan düzenleme ile tarife pozisyonundaki azami yüklü kütlesi 4500 kilogram geçmeyip, istiap haddi 1000 kilogram n alt nda olan ve sürücü s ras ndan baflka oturma yeri veya sürücü s ras d fl nda yanda pencereleri olan araçlar içerisinde yer almayan araçlar n daha sonra bu gruptaki araçlara dönüfltürülmesi halinde, ilk iktisapta ortaya ç kabilecek vergi kay plar n n engellenmesi amaçlanmaktad r. Madde Mevcut yasal düzenlemede G.T..P. numaras nda Di erleri bafll alt nda yer alan mallardan, yaln zca Gazya özel tüketim vergisinin konusuna girmekteydi. Ancak bu G.T..P. numaras nda yer alan mallar n tamam Gazya özelli i gösterdi i için G.T..P. numaras nda yer alan mallar n tümü ÖTV nin konusuna al nmaktad r. Yap lan bu düzenlemenin imalat sektörüne ek yük getirmemesi için, an lan mallar yine G.T..P. numaras ile birlikte (A) cetvelinden ç kar larak (B) cetveline konulmaktad r. Madde Kamyonet olarak pozisyonunda yer alan, ancak sürücü s ras ndan baflka insan tafl mak üzere koltuklar veya sürücü s ras n n haricinde yanda pencereleri olan araçlar n, binek otomobili gibi kullan lmas na ra men kamyon ve kamyonet gibi araçlarla ayn oranda vergilendirilmesi sonucu oluflan rekabet eflitsizli inin giderilmesi ve vergi adaletinin sa lanmas amac yla, bunlar n vergi oranlar yeniden belirlenmifltir. Söz konusu araçlar n eflya tafl maya mahsus araçlardan ayr flt r lmas nda; Sanayi ve Ticaret Bakanl nca onaylanan uygunluk ve tip onay belgelerindeki teknik aç dan izin verilen azami yüklü kütlesi, istiap haddi ile sürücü s ras n n d fl nda oturma yeri veya sürücü s ras n n 385

20 d fl nda yanlar nda pencere bulunmas kriterleri esas al nm flt r. Madde Beflinci Befl Y ll k Kalk nma Plan ndan bafllamak üzere, özel okullar n teflvik edilmesi Devlet politikas olarak belirlenmifltir. Ancak gelinen noktada bu politikan n tam olarak hayata geçirilemedi ini ve e itimin birinci öncelik olmaya devam etti ini göstermektedir. Özel okullar n teflvik edilerek say lar n n artt r lmas suretiyle Devletin üzerindeki malî yükün azalt lmas na bugün her zamankinden daha fazla ihtiyaç vard r. Bu politika çerçevesinde düzenlenen bu madde ile okul öncesi e itim, ilkö retim, özel e itim ve orta ö retim özel okullar n n iflletilmesinden elde edilen kazançlar n 5 vergileme dönemi gelir vergisinden istisna edilmesi öngörülmektedir. Bu maddede geçen; Okul Öncesi E itim Okulu, 1739 say l Millî E itim Temel Kanununun 19, 20 ve 21 inci maddelerine göre kurulan ve mecburi ilkö retim ça na gelmemifl çocuklar n e itimini sa layan okullar, lkö retim Okulu, 1739 say l Kanunun inci maddelerinde belirtilen ve 6-14 yafllar ndaki çocuklar n e itim ve ö retimini sa layan okullar, Orta Ö retim Okullar, 1739 say l Kanunun uncu maddelerinde belirtilen ilkö retime dayal, en az üç y ll k ö renim veren genel, mesleki ve teknik ö retim okullar n, Özel E itim Okullar ise engelliler için aç lan okul öncesi, ilkö retim ve ortaö retim okullar n, ifade etmektedir. Yukar da belirtilenlerin d fl nda kalan; ö rencileri istedikleri derslere yetifltirmek, bilgi düzeylerini yükseltmek amac yla faaliyet gösteren dershaneler ile kiflilerin sosyal, kültürel ve mesleki alanlarda bilgi, beceri, yetenek ve deneyimlerini gelifltirmek veya serbest zamanlar n de erlendirmek üzere faaliyet gösteren özel ö retim kurumlar (üniversiteye veya Anadolu liselerine haz rl k kurslar, bilgisayar kurslar, floför okullar, dans, bale ve mankenlik okullar gibi) ile ö renci etüt e itim merkezlerinin iflletilmesinden elde edilen kazançlar n bu maddede yer alan istisnalardan yararlanmas söz konusu olmayacakt r. stisna, okullar n faaliyete geçti i vergilendirme döneminden bafllamak üzere 5 vergilendirme döneminde uygulanacakt r. Örne in, Eylül 2004 tarihinde faaliyete geçen bir ilkö retim okulu için, mükellefin bu tesisin iflletilmesinden vergilendirme dönemlerinde elde etti i kazançlar na istisna uygulanmas gerekir. Öte yandan, e itim tesislerinde yer alan kantin, büfe, kafeterya, kitap sat fl yeri gibi tesislerin gerek bizzat iflletilmesinden gerekse kiraya verilmesinden elde edilen kazançlara istisna uygulanmayacakt r. Ancak, tafl ma, yemek ve yatma bedelinin okul ücretine dahil oldu u durumlarda bu faaliyetler de e itim faaliyetleri içinde kabul edilerek istisna uygulamas na konu olabilecektir. Ancak, bu faaliyetlerin okul iflletmecisi taraf ndan sa lanmamas halinde, bu faaliyetlerden elde edilen kazançlar için istisna uygulanmayacakt r. Madde Araflt rma ve gelifltirmeye yönelik faaliyetleri teflvik etmek amac yla vergi sistemimizde yer alan vergi ertelemesine yönelik düzenleme önce üçer ayl k kazançlar üzerinden geçici vergi al nmas uygulamas na geçilmesi ve özellikle enflasyon oran n n önemli ölçüde afla ya çekilmesi ile teflvik edici niteli ini önemli ölçüde kaybetmifltir. Ülkemizin kalk nmas nda ve uluslararas rekabet gücümüzün art r lmas nda araflt rma ve gelifltirmeye yönelik harcamalar n gayri safi millî has la içindeki pay n n art r lmas büyük önem tafl maktad r. Bu nedenle araflt rma ve gelifltirme harcamas yapan özel sektör kurumlar n n bu alandaki çabalar n n desteklenmesi için etkisi azalm fl olan vergi ertelemesi teflviki kald r larak yerine araflt rma ve gelifltirmeye yönelik harcamalar n % 40 n n beyan edilen gelirden indirilmesine olanak sa layan bir düzenleme yap lmaktad r. Araflt rma ve gelifltirme harcamalar niteliklerine göre, muhasebe uygulamalar çerçevesinde, do rudan veya amortisman yoluyla gider olarak kaydedilmek suretiyle kurum kazanc n n tespitinde dikkate al nmaktad r. Yine kurumlar n araflt rma ve gelifltirme departmanlar nda kulland klar amortismana tâbi iktisadî k ymetler, di er flartlar da tafl malar kayd yla, yat r m indirimi uygulamas ndan yararlanmaktad r. Getirilen Ar-Ge indirimi uygulamas ile, ilgili dönemde gider kaydedilen Ar-Ge harcamalar na ilave olarak bunlar n % 40 n n ilgili dönemde beyan edilen gelirden indirilmesine imkân sa lanmaktad r. Kapsama sadece iflletme içi araflt rma ve gelifltirme faaliyetlerine yönelik harcamalar girmektedir. Bu yönüyle Ar-Ge faaliyetlerine yönelik olarak 4691 say l Teknoloji Bölgeleri Kanununda yer alan teflvik edici düzenlemenin bir tamamlay c s niteli indedir. 386