BİZİM MENKUL DEĞERLER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BİZİM MENKUL DEĞERLER"

Transkript

1 İTTİFAK HOLDİNG A.Ş. BİZİM MENKUL DEĞERLER

2 İMKB Başkanlığı Kotasyon Müdürlüğü ne İstanbul Konu: Değerleme Raporu Bizim Menkul Değerler A.Ş. olarak, nin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası na (İMKB ye) kotasyon işlemlerine ilişkin değerleme çalışmasını yapmış bulunmaktayız. Bu çalışmanın amacı Şirket in İMKB de işlem görmesi için referans fiyatı belirlemek ve Şirket hakkında yatırımcılara ve Şirket ortaklarına bilgi vermektir. Kote işlemlerine ilişkin değerleme elde ettiğimiz finansal verilerin ve diğer bilgilerin gözden geçirilip, yönetimin beklentiler ile ilgili düşünceleri ve değerleme tarihi itibariyle hakim olan ekonomik ve finansal koşulların analizinden oluşmaktadır. Şirketlerin finansal durumuna ait bilgiler Sermaye Piyasası Kurulu Seri XI No:29 Sayılı Tebliği ne göre bağımsız denetimden geçmiş 30 Haziran 2009, 31 Aralık 2008, 31 Aralık 2007 ve 31 Aralık 2006 tarihli mali tablolardan elde edilmiştir. ye bağlı şirketler indirgenmiş nakit akımı, piyasa çarpanları ve özkaynak yöntemi ile değerlemeye tabi tutulmuş ve bu değerleme metotlarına belirli ağırlıklar verilerek şirket değerleri tespit edilmiştir. Holding değeri ise şirketlere direkt ve dolaylı iştirak oranı ile şirketlerin belirlenen piyasa değerlerinin çarpımlarının toplamı olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak nin piyasa değeri 574 milyon TL; hisse başı fiyatı ise 57,4 TL olarak hesaplanırken Holding değerinin %67,7 sini 389 milyon TL lik piyasa değeri ile Adese AVM A.Ş. oluşturmaktadır. DEĞERLEME Değer (TL) Holding Değeri Hisse Başı Fiyat 57,4 Kaynak: BMD Bizim Menkul Değerler A.Ş. DEĞ ERLEM E Emre Ergün KARATAŞ Değer Holding Değeri Mali ve İdari İşler Müdürü Hisse Başı Fiyat Fatma SELÇUK Kurumsal Finansman Müdürü Kaynak: BM D 2

3 İçindekiler İTTİFAK HOLDİNG A.Ş TEMETTÜ ÖDEMELERİ... 8 SERMAYE ARTTIRIMLARI... 9 KONSOLİDE FİNANSAL ANALİZ... 9 ADESE AVM A.Ş DÜNYA PERAKENDE SEKTÖRÜ TÜRK PERAKENDE SEKTÖRÜ ADESE AVM A.Ş Mağazalar ve Müşteri Sayısı Satışlar ve Ürünler Finansal Analiz DEĞERLEME İndirgenmiş Nakit Akımı Analizi Kira Operasyonu Piyasa Çarpanları SELVA GIDA TÜRKİYE DE MAKARNA SEKTÖRÜNÜN GELİŞİMİ SELVA GIDA SANAYİ A.Ş Yatırımlar Satışlar Maliyetler Finansal Analiz DEĞERLEME İndirgenmiş Nakit Akımı Piyasa Çarpanları SEHA İNŞAAT DÜNYA İNŞAAT SEKTÖRÜ TÜRKİYE İNŞAAT SEKTÖRÜ SEHA İNŞAAT TAAHHÜT TİC. MÜH. A.Ş FİNANSAL ANALİZ DEĞERLEME İndirgenmiş Nakit Akımı Piyasa Çarpanları İMAŞ MAKİNA A.Ş FİNANSAL ANALİZ VE DEĞERLEME ADESE GENÇ OTO SAN. TİC. LTD. ŞTİ FİNANSAL ANALİZ VE DEĞERLEME ADESE PETROL A.Ş FİNANSAL ANALİZ VE DEĞERLEME İRENT OTO KİRALAMA TİCARET A.Ş

4 FİNANSAL ANALİZ VE DEĞERLEME AES SİGORTA ARACILIK HİZM. A.Ş FİNANSAL ANALİZ VE DEĞERLEME İNVİTO KUYUMCULUK TİCARET A.Ş FİNANSAL ANALİZ VE DEĞERLEME ADEN GAYRİMENKUL YÖNETİCİLİK YATIRIM İÇ VE DIŞ TİC. SAN. A.Ş FİNANSAL ANALİZ VE DEĞERLEME ELİTE DANIŞ. ARAŞ. GELİŞ. REKLAM VE HALKLA İLİŞ. TİC. LTD. ŞTİ FİNANSAL ANALİZ VE DEĞERLEME KULE YÖNETİM ORG. VE DAN. A.Ş FİNANSAL ANALİZ VE DEĞERLEME SELET ENTEGRE ET VE SÜT ÜRÜNLERİ A.Ş FİNANSAL ANALİZ VE DEĞERLEME BELYA TURİZM İNŞAAT ENERJİ BİLİŞİM SANAYİ TİC AŞ FİNANSAL ANALİZ VE DEĞERLEME SELEKS İÇ VE DIŞ TİCARET A.Ş AFTA İŞLETMECİLİK DANIŞMANLIK İNŞAAT İLETİŞİM SANAYİ TİCARET A.Ş KONESTAŞ KONYA GIDA PETROL HAYV. EĞT. SAN. TİC. A.Ş BİG PLANLAMA VE YÖNETİM MÜŞAVİRLİK A.Ş NET AKTİF DEĞER DEĞERLEME METODOLOJİSİ

5 BİZİM MENKUL DEĞERLER A.Ş Yönetici Özeti 5 Ekim Temelleri 20 iş adamının sermayelerini birleştirmeleriyle Konya da atılan ve 1988 yılında kurulan İttifak, 1993 yılında holdingleşmiş, 1994 yılında sermayesinin %100 ü halk ortaklığına açık bir şirket olarak Sermaye Piyasası Kurulu nun kayıtlarına girmiştir. Grup, zamanla binlerce ortak edinerek çalışma alanlarını genişletip çeşitlendirirken 2009 yılı itibariyle gıda, makine, inşaat, perakendecilik, alışveriş merkezleri, hayvancılık, gibi farklı sektörlerde faaliyet göstermektedir. İttifak Holding in bünyesinde bulunan 18 şirketin önemli bir bölümü imalat ve hizmet sektörle rinde faaliyet göstermektedir yılında 700 milyon konsolide TL ciro rakamına ulaşan Holding, 2009 yılı için 905 milyon TL gelir hedeflemektedir yılında Grubun cirosunun yaklaşık %87 si Adese Alışveriş Merkezi, Seha İnşaat ve Selva Makarna nın gelirlerinden oluşurken 1994 yılında 298 kişiye istihdam sağlayan Holding in 2009 yılı Haziran ayı itibariyle ortalama çalışanı bulunmaktadır. Holding çalışanlarının %75 i Adese Alışveriş Merkezinde görev yapmaktadır. Grubun en büyük şirketi olan Adese AVM, 2008 yılında 456 milyon TL lik ciroya ulaşırken Adese nin perakende mağazaları 8 şehirde 131 şubeye ulaşmıştır. Adese, Fortune Dergisi nin 2008 yılı verilerine göre hazırladığı Türkiye nin En Büyük 500 Şirketi araştırmasında 136. sırada yer alırken Capital dergisinin 2009 yılı Temmuz ayında yayınlanan En Değerli Markalar Araştırması nda Türkiye en en değerli 58. markası olmuştur. Adese AVM, 2009 yılında 11 Prestij mağazasını varlık devri yoluyla satın alarak Marmara bölgesine güçlü bir giriş gerçekleştirirken önümüzdeki 5 yılda her yıl net satış alanını 20 bin metrekare artırmayı hedeflemektedir. Grubun makarna markası Selva Gıda, 2008 yılını %36 lık büyüme ile kapatırken inşaat şirketi Seha Yapı ise Türkiye'nin farklı bölgeleri ile yurtdışında özellikle Libya ve Suudi Arabistan'da yeni yatırımlar planlamaktadır. Seha Yapı, Konya nın ve İç Anadolu nun en yüksek, Türkiye nin ise 7. en yüksek yapısının üreticisi olurken Konya da bir yılda en fazla konut üretme kapasitesine sahip firmadır. Makine sektöründe faaliyet gösteren İmaş Makine, 2008 yılında 40'a yakın ülkeye ihracat gerçekleştirirken değirmen makineleri üreticileri arasında ISO 9001:2000 in normlarına uygun anahtar teslimi komple un ve irmik değirmenleri otomasyon sistemini tasarım boyutu dahil uygulayan Türkiye'deki ilk firmadır. İttifak Holding'e bağlı şirketler Aden Gayrimenkul, Adese AVM, Adese Genç Oto, AES Sigorta, Afta İşletmecilik, İnvito Kuyumculuk, Belya Turizm, Big Planlama, Elite Reklam, İmaş Makine, İrent Oto, Konestaş, Kule Yönetim ve Organizasyon, Adese Petrol, Seha İnşaat, Seleks İç ve Dış Ticaret, Selet ve Selva Gıda olarak sıralanabilir. Grup, 2008 yılında toplam 32,9 milyon TL yatırım harcaması gerçekleştirirken son 3 yılda toplam 132,9 milyon TL yatırım gerçekleştirmiş ve önümüzdeki yıllarda özellikle perakende sektöründe büyümek için yatırımlarına devam etmeyi hedeflemektedir. Grubun perakende şirketi Adese AVM, 2009 yılında 50 milyon dolarlık yatırım planlarken önümüzdeki 5 yılda 180 milyon dolarlık yatırım hedefi belirlemiştir. Grup şirketlerinden Selva Gıda ve İmaş Makine öncülüğünde 2008 yılında 54,2 milyon TL (38,1 milyon $) yurtdışı satış gerçekleştirilirken son 3 yılda toplam 110,4 milyon TL lik ihracat kaydedilmiştir. 5

6 İTTİFAK HOLDİNG A.Ş. İttifak Holding in temelleri 20 iş adamının sermayelerini birleştirmeleriyle Konya da atılmıştır. İlk şirketi 1988 yılında kurulan İttifak, 1993 yılında holdingleşmiş, 1994 yılında sermayesinin %100 ü halk ortaklığına açık bir şirket olarak Sermaye Piyasası Kurulu nun kayıtlarına girmiştir. Zamanla binlerce ortak edinerek çalışma alanlarını genişletmiş ve çeşitlendirmiştir. Gıda, makine, inşaat, perakendecilik, alışveriş merkezleri, hayvancılık, gibi farklı sektörlerde faaliyet göstermektedir. Bağlı ortaklığın ismi Faaliyet konusu Kuruluş Yılı Adese Alışveriş Merkz. Tic.A.Ş. Perakende mağazacılık ve işyeri kiralama 1991 Seha İnşaat Müh. Mad. Turizm San. ve Tic. A.Ş. İnşaat 1988 Selva Gıda Sanayi A.Ş. Makarna,un ve irmik üretimi 1988 Big Planlama ve Yön. Müş. A.Ş. Yatırım, organizasyon 1997 İmaş Makine Sanayi A.Ş. Değirmen ve zirai makine üretimi 1989 Adese Genç Oto ve Petrol Ür. San. Tic. Ltd. Şti. Petrol ve petrol ürünleri satışı, Opet ve 1996 Petrol Ofisi bayiliği Adese Petrol Ürünleri Taş. San. Tic. A.Ş. Petrol ve petrol ürünleri satışı, Opet 1995 bayiliği Afta İşl. Danışmanlık İç ve Dış Tic. A.Ş. Zirai ürünlerin alım satımını yapmak 1990 Aden Gayrimenkul Yön. Yat. İç ve Dış Tic. A.Ş. Gayrimenkul alım satımı ve bunlarla ilgili 1999 komisyonculuk İttifak Altın Ticaret A.Ş. Perakende altın ticareti 1993 Belya Turizm İnş. Enerji Blş. San. ve Tic. A.Ş. Bilişim ve yazılım hizmetleri 1995 Elite Danş. Ar-Ge Rek. Ve Hlk. İlş. Tic. Ltd. Şti. Reklamcılık ve tanıtım hizmetleri 1996 Konestaş Konya Gıda Petrol Hayv. Eğt. San.Tic.A.Ş. Unlu mamuller imalatı 1975 Kule Yön. ve Org. ve Danışmanlık A.Ş. Yönetim ve organizasyon 2000 Selet Entegre Et ve Süt Ürünleri San. Tic. A.Ş. Et ürünleri üretimi ve toptan satışı 1993 Seleks İç ve Dış Ticaret A.Ş. Gıda ve tarım ürünlerinin ihracatını ve 1994 ithalatını yapmak. İrent Oto Kiralama Tic. A.Ş. Oto kiralama ve oto satışı 1996 AES Sigorta Arac.Hizm.A.Ş. Sigortacılık hizmetleri 1999 Kaynak: İttifak Holding Misyon... Ülke insanının tasarruf niyetiyle ekonominin dışına taşımış olduğu değerleri tekrar fiili ekonomiye kazandırmak, İstihdama katkı sağlamak, Gelir dağılım dengesinin tesisinde etkili olmak, Ülke sınırlarımızla kalmayıp global pazarda da yer edinerek dünya ve ülke ekonomisine olumlu katkılarda bulunmak, Sağladığı bu katkılarda tüm paydaşlarına değer yaratacak üstün nitelikli ürün, hizmet ve iş çözümleri sunmak, Yatırım yaptığı alanlarda kalite, verimlilik ve istikrarı en yüksek seviyelere taşıyarak büyümesini sürdürülebilir kılmak. 6

7 Vizyon... Milli ve manevi değerlere saygılı olmak ve sahip çıkmak, Her yeni günde bir önceki günden daha ileride olmak, Tüm kurumsal paydaşlarına ve müşterilerine en iyi ürün ve hizmeti sunmak, Sosyal ve toplumsal hayata pozitif değerler katmak, bu bilinçle çevreye saygılı olmak, Her zaman sermayedar, müşteri ve çalışanların değerlerine saygılı olmak ve kazançta maksimum seviyeye ulaşmalarını sağlamak. İttifak Holding in bünyesinde bulunan 18 şirketin önemli bir bölümü imalat ve hizmet sektörle rinde faaliyet göstermektedir yılında 700 milyon TL konsolide ciro rakamına ulaşan Holding, 2009 yılı için 905 milyon TL ciro hedeflemektedir yılında İttifak Holding in cirosunun yaklaşık %87 si Adese Alışveriş Merkezi, Seha İnşaat ve Selva Makarna nın cirolarından oluşmaktadır.1994 yılında 298 kişiye istihdam sağlayan Holding in 2009 yılı haziran ayı itibariyle çalışanı bulunmaktadır. Holding çalışanlarının %75 i Adese Alışveriş Merkezinde görev yapmaktadır. Şirket İttifak Holding in iştirak ve bağlı ortaklık payları yukarıdaki tabloda görülmektedir. Burada görülen paylar İttifak Holding in doğrudan ve dolaylı olarak adı geçen şirketerdeki pay sahipliğini ifade etmektedir. Holding in dışındaki payların tümü gerçek kişilere ait paylardır. İttifak Holding şirketlerinin geçmişte gerçekleştirmiş oldukları başarılarından bazıları şu şekilde sıralanabilinir; Adese; Konya nın ilk ve en büyük hipermarketini Türkiye de metrekare büyüklüğünde ilk 10 mağaza arasına girerek hizmete sunmuştur. Adese, Fortune Dergisi nin 2008 yılı verilerine göre hazırladığı Türkiye nin En Büyük 500 Şirketi araştırmasında 136. Sırada yer almaştır. Ayrıca Adese, Capital dergisinin 2009 yılı Temmuz ayında yayımlanan En Değerli Markalar Araştırmasında Türkiye en en değerli 58. Markası olmuştur. Seha Yapı; Konya nın ve İç Anadolu nun en yüksek, Türkiye nin ise 7. en yüksek yapısının üreticisidir. Seha Yapı; Konya da bir yılda en fazla konut üretme kabiliyeti ve kapasitesine sahip firmasıdır. 7 Pay Aden Gayrimenkul Yön. Yat. İç ve Dış Tic. A.Ş. 61,98% Adese Alışveriş Merkz. Tic.A.Ş. 99,84% Adese Genç Oto ve Petrol Ür. San. Tic. Ltd. Şti. 98,67% Aes Sigorta Arac.Hizm.A.Ş. 12,50% Afta İşl. Danışmanlık İç ve Dış Tic. A.Ş. 99,16% İttifak Altın Ticareti A.Ş. 99,15% Belya Turizm İnş. Enerji Blş. San. ve Tic. A.Ş. 90,49% Big Planlama ve Yön. Müş. A.Ş. 100,00% Elite Danş. Ar-Ge Rek. Ve Hlk. İlş. Tic. Ltd. Şti. 80,00% İmaş Makine Sanayi A.Ş. 99,70% İrent Oto Kiralama Tic. A.Ş. 98,65% Konestaş Konya Gıda Petrol Hayv. Eğt. San.Tic.A.Ş. 99,97% Kule Yön. Ve Org. ve Danışmanlık A.Ş. 99,60% Adese Petrol Ürünleri Taş. San. Tic. A.Ş. 99,10% Seha İnşaat Müh. Mad. Turizm San. ve Tic. A.Ş. 99,93% Seleks İç ve Dış Ticaret A.Ş. 75,00% Selet Entegre Et ve Süt Ürünleri San. Tic. A.Ş. 99,90% Selva Gıda Sanayi A.Ş. 99,09% Kaynak: Bağımsız Denetim Raporu

8 Son dönemde Konya da en fazla konut üreten firma Seha Yapı dır. Program yazılımı yerli olarak üretilen Türkiye nin PLC otomasyonla çalışan ilk un fabrikasını Selva kurmuştur. Bacasından dumanın çıkmadığı ve kanalizasyon sistemine hiçbir atık bırakmayan çevreye duyarlı ilk un fabrikasını Selva kurdu. LPG ile makarnayı kurutan, bacasından siyah dumanın çıkmadığı Türkiye nin ilk makarna fabrikası Selva dır. Selva, dünya ölçeğinde tertiplenen worldstar ambalaj yarışmasında Türkiye yi temsil eden ilk makarna markasıdır. Değirmen Makineleri üreticileri arasında ISO 9001:2000 in normlarına uygun Anahtar Teslimi komple un ve irmik değirmenleri otomasyon sistemini tasarım boyutu dahil uygulayan Türkiye'deki ilk firma İttifak ın İmaş Makine A.Ş şirketidir. Hava Stabilizasyon Sistemini üreterek, değirmen randımanında çok önemli adımlar atılmasına ve sektörünün gelişimine öncülük eden firma İmaş tır. Elektronik Nem ve Akış Kontrol Sistemi ile değirmen fabrikalarının ihtiyaç duyduğu otomatik tavlama makinesini üreten marka İmaş tır. Kırmızı et işleme ve modifiye atmosferde ambalajlama sistemini Türkiye nin en büyük tesislerinden birisi olarak Konya da ilk kuran firma Selet tir, Tarım ve hayvancılık sektöründe büyükbaş, küçükbaş hayvancılık, yumurta üretimi ve tarla ziraati alanlarında Konya nın kurumsallaşmış en büyük firması Selet tir. Yumurta tasnifleme ve paketleme tesisini Konya ya ilk kazandıran firma Selet tir. Konya nın ve bölgenin metrekare büyüklüğü ve marka mağaza sayısı itibarıyla en büyük Alışveriş ve Eğlence Merkezi Kulesite dir Temettü Ödemeleri Yıl Dağıtılan Kar Dağıtılabilir Kar % % % % % Toplam % Kaynak: İttifak Holding İttifak Holding in son 4 yılda yapmış olduğu temettü ödemeleri yukarıdaki tabloda özetlenmiştir. Holding in tarihinde yapılan Olağan Genel Kurul Toplantısında, 2008 yılı karı olan ,05 TL nin, %25 i oranındaki TL nin kar payı olarak dağıtılmasına karar verilmiştir. Dağıtılabilir kar o sene için oluşan gelirin yasal yedekler ayrıldıktan sonra temettü olarak ortaklara dağıtılabilecek toplam tutarı ifade etmektedir yılında oranın %109 çıkmasının sebebi şirketin geçmiş yıl karlarından da temettü dağıtmış olmasından kaynaklanmaktadır. İttifak Holding son dört yılda iştiraklerinden sağlamış olduğu temettü gelirinin ortalama %60 ını ortaklarına kar payı olarak dağıtmıştır. 8

9 Sermaye Arttırımları Sermaye (TL) Bedelli Sermaye Arttırımı (TL) Bedelsiz Sermaye Arttırımı (TL) Tarih Kaynak: İttifak Holding İttifak Holding in TL olan kuruluş sermayesi 16 yıllık süreçte bedelli ve bedelsiz sermaye artışlarıyla TL ye ulaşmıştır yılında yapılan bedelsiz sermaye artışı ile nominal değeri 0,5 TL olan 10 milyon hissenin, nominal değeri 1 TL ye yükseltilmiştir. Holding kuruluşun ilk yıllarında yeni ortakların bünyeye katılmasıyla 4 kere bedelli sermaye arttırımına gitmiş, daha sonraki dönemde ise yeterli sermaye düzeyine ulaşan Holding bedelsiz sermaye arttırımı yoluyla sermayesini arttırmıştır. Konsolide Finansal Analiz Aşağıdaki tabloda 2007 ve 2008 yılları için İttifak Holding in özet gelir tablosu verilmiştir yılında Holding konsolide cirosunu bir önceki döneme göre %15 arttırmıştır yılında global krizden en fazla etkilenen sektörlerden biri konumunda olan inşaat sektörünün cirosu bir önceki yıla göre %48 düşmesine rağmen, imalat ve parakende sektörlerinde meydana gelen ciro artışı konsolide holding cirosunu %15 arttırmıştır. Gelir Tablosu TL Değişim (%) Satışlar % Satışların Maliyeti % Brüt Kar % Brüt Kar Marjı 19% 18% 9% Esas Faaliyet Karı % Esas Faaliyet Karı Marjı 5% 6% -14% Amortisman % FAVÖK % FAVÖK Marjı 6% 7% -10% Net Dönem Karı % Net Kar Marjı 1% 4% -77% Kaynak: Bağımsız Denetim Raporu 2008 yılında yeni faaliyete geçen 19 adet Adese Mağazası ciroda meydana gelen artışın başlıca sebebi olarak görülmektedir. Holding in imalat sektöründe faaliyet gösteren Selet, Selva ve İmaş ın bu dönemde cirolarında meydana gelen %36 lık ciro artışı da konsolide cironun artmasına neden olmuştur. İttifak Holding in ciro içinde önem arz eden şirketlerinden sadece Seha İnşaat ın bu dönemde cirosunda daralma meydana gelmiş, diğer büyük iştiraklerin ciroları krizin etkilerini görmeye başladığımız 2008 yılında artmıştır. 9

10 Önümüzdeki dönemde yatırımlarlarına hızla devam etmeyi planlayan İttifak Holding in kısa orta vadede yatırımlarının ciroya olumlu yansıyacağını düşünmekteyiz yılında Adese nin 11 adet Prestij mağazasını satın alarak İstanbul pazarına girişi ve Konya Ereğli de yapılan AVM nin açılışı önümüzdeki dönem için Holding in cirosuna olumlu yansıyacaktır. İmaş ve Selva nın kapasite kullanım oranlarını arttırmak amacıyla yapmış oldukları pazarlama-reklam harcamaları ve Pazar araştırmaları da ciroya olumlu yansıyacaktır yılında %18 olan brüt kar marjı 2008 yılında %19 seviyesine yükselmiştir. Holding in cirosunun önemli bir bölümünü oluşturan Adese Alışveriş Merkez inin brüt kar marjının dönemler itibariyle değişmemesi, Holding in brüt kar marjının dalgalanmasını engellemektedir.2008 yılında Seha İnşaat ın brüt kar marjının 2007 yılına göre yaklaşık %100 artması Konsolide brüt kar marjını olumlu yönde etkilemiştir.2008 yılında konsolide ciro %15 artmasına rağmen faaliyet karının sabit kalmasında Adese Alışveriş Merkezleri nin faaliyet giderlerinde meydana gelen artma neden olmuştur yılında Adese nin Mercek Mağazaları ile birleşmesinden doğan tek seferlik giderler ve dışarıdan sağlanan hizmetlerini tekrardan şirket bünyesinde toplanması 2007 yılında %15 olan faaliyet gideri marjını, 2008 yılında %18 e yükseltmiştir. Bölümlere Göre Gelir Tablosu-2008 TL İmalat-Üretim İnşaat Perakende Hizmet-Ticaret Eliminasyon Toplam Satış Gelirleri Satışların Maliyeti Brüt Kar Faaliyet Gideri Faaliyet Karı Amortisman FAVÖK Finansman Geliri Finansman Gideri Vergi Öncesi Kar Kaynak: İttifak Holding Konsolide FAVÖK marjı nın 2008 yılında azalmasının sebebi yukarıda da bahsedildiği üzere faaliyet giderlerinde maydana gelen artma olarak görülmektedir yılında Holding şirketlerinin yabancı para cinsinden olan borçlarından dolayı net dönem kar marjı %4 den %1 seviyesine gelmiştir. Bu dönemde yüksek oranda kambiyo zararının oluşmasından dolayı şirketin karlılığı düşmüştür. Yukarıdaki tabloda İttifak Holding in 2008 yılı için sektörlere göre dağılımlı olarak gelir tablosu verilmiştir yılında konoslide cironun %65 i perakende sektöründe faaliyet gösteren Adese Alışveriz Merkezin den gelmektedir. Adese Alışveriş Merkezleri cironun %60 ını ve brüt karın %68 ini oluşturmasına rağmen faaliyet karının sadece %23 ünü oluşturuyor olması, parekende sektöründeki yüksek faaliyet gideri marjından kaynaklanmaktadır yılında konsolide net finansman geliri oluşturan Holding, 2008 yılında yabancı para borçlanmasından kaynaklanan kambiyo zararından dolayı net finansman gideri yazmıştır. Selva, Selet, İmaş imalat-üretim sektörünü, Seha İnşaat sektörünü, Adese perakende sektörünü diğer şirketler ise hizmet ticaret sektörünü oluşturmaktadır. İttifak Holding konsolide bilançosu son 2 yıl karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda görülmektedir yılında konsolide bilanço büyüklüğü bir önceki yıla göre %81 büyümüştür. Duran varlıkların ve yatırım amaçlı gayrimenkullerin yeniden değerlemeden oluşan farkı göz ardı edildiğinde aktif büyüklüğünde gerçekleşen büyüme %6.9 civarındadır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle 649 milyon TL olan aktiflerin %34 ü dönen varlıklardan oluşmaktadır. 10

11 VARLIKLAR % Değişim Dönen Varlıklar % Hazır Değerler % Ticari Alacaklar % İlişkili Taraflardan Alacaklar % Diğer Alacaklar % Stoklar % Diğer Dönen Varlıklar % Duran Varlıklar % Finansal Yatırımlar % Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller % Maddi Olmayan Duran Varlıklar % Diğer Duran Varlıklar % Maddi Duran Varlıklar % TOPLAM VARLIKLAR % YÜKÜMLÜLÜKLER Kısa Vadeli Yükümlülükler % Finansal Borçlar % Ticari Borçlar % İlişkili Taraflara Borçlar % Diğer Borçlar % Diğer Yükümlülükler % Uzun Vadeli Yükümlülükler % Finansal Borçlar % Borç Karşılıkları % Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler % Özkaynaklar % Sermaye % Sermaye Düzeltmesi Farkları % Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi (-) % Hisse Senedi İhraç Primleri % Değer Artış Fonları A.D. Kar Yedekleri % Net Kar % Geçmiş Yıl Zararları % Azınlık Payları % TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER % Kaynak: Bağımsız Denetim Raporu 11

12 Oranlar Cari Oran 1,04 1,05 Borçlanma Oranı 0,41 0,67 Aktif Karlılık 1% 7% Aktif Devri Hızı 1,08 1,70 Likidite Oranı 0,37 0,49 Özsermaye Karlılığı 2% 7% 2007 yılında 219 milyon TL olan cari aktiflerde önemli bir değişiklik meydana gelmemiş ve 2008 yılında 220 milyon TL olmuştur yılında konsolide gelir bir önceki döneme göre %15 artma gösterirken aynı dönemde ticari alacaklar %25 azalmıştır. Ciro büyürken ticari alacakların azalması sonucunda ticari alacak devir hızında artma meydana gelmiş olması olumlu bir gösterge olarak göze çarpmaktadır yılında stokların cari aktifler içerisindeki payı %40 olarak gerçekleşmiş ve önceki döneme göre ciroda gerçekleşen büyümeye paralel olarak %6 oranında artma göstermiştir yılında işletme sermayesi açığında bir önceki döneme göre %5 oranında azalma olması, şirketin 2008 yılında işletme sermayesi fonu oluşturduğunu göstermeketdir yılında %15 artan ciroya rağmen işletme sermayesi açığının önceki döneme göre azalma göstermesi önümüzdeki dönemlerde şirketin finansal yapısına olumlu yansıyacak etkenlerin başında gelmektedir. Parekende sektöründe faaliyet gösteren Adese Alışveriş Merkezleri nin işletme sermayesi fazlası ile faaliyet gösteriyor olması ve yapmış olduğu yatırımlar ile konsolide ciroyu önümüzdeki dö nemde en fazla artıracak şirket olduğu göz önüne alındığında orta vadede konsolide olarak Holding in işletme sermayesi fazlası oluşturacağı düşünülmektedir. Konsolide bilançoda görülen diğer dönen varlıkların artmasının sebebi Seha İnşaat ın ödemiş olduğu arsa avanslarından kaynaklanmaktadır. Finansal Borçlar Döviz Cinsi Döviz Tutarı Faiz Oranı TL Karşılığı USD %7,36-%11, EUR %6,36-%14, YTL % Toplam Kaynak:İttifak Holding Konsolide bilançonun pasif bölümü incelendiğinde kısa vadeli yükümlülüklerde dönemler itibariyle önemli bir değişiklik olmadığını görmekteyiz yılında 238 milyon TL olan konsolide borç %11.3 oranında artarak 265 milyon TL ye yükselmiştir. Artan borçlardan gelen fon, yapılmakta olan yatırımlarda kullanılmıştır yılında 72 milyon TL olan toplam finansal borçlar, 2008 yılı sonu itibariyle 103 milyon TL ye yükselmiştir. %45 oranında gerçekleşen finansal borçlardaki artmanın ana sebebi yeni borçlanma olmasından değil, mevcut borçların artan kurdan dolayı artmasından kaynaklanmaktadır yılı finansal borç anaparaları 2008 sonu itibariyle değerlendiğinde, 2008 yılında finansal borçların sadece %11 oranında arttığı gözlemlenmiştir. Holding in işletme sermayesi açığında önümüzdeki dönemde artma olmayacağı düşünüldüğünde orta vadede finansal borçların azalması beklenmektedir. Konsolide finansal borçların %47 si USD, %44 ü EUR ve %9 u TL olduğu görülmektedir yılında 358 milyon TL olan özsermaye %81 artış göstererek 2008 yılında 649 milyon TL ye yükselmiştir. Özsermayenin artmasında 266 milyon TL olan sabit kıymet, yatırım amaçlı gayrimenkul ve yapılmakta olan yatırımların yeniden değerleme farkı etkili olmuştur. Özsermaye nin aktif büyüklüğe oranının %59 olması şirket için olumlu bir göstergedir. İttifak Holding konsolide aktif devir hızının 1,04 ile 1 in üze rinde yer alması Sirket in satış kabiliyetinin yuksek olduğunu göstermektedir. Temel karlılık rasyosu olan aktif karlılığı 2008 yılında yatırılmış ve bağlanmış tüm fonların %1 oranında getiri sağladığını göstermektedir. Borçlanma oranının 2008 yılında düşmesi, yapılmakta olan yatırımların ve sabit kıymetlerin yeniden değerlenerek özsermayenin artması ndan kaynaklanmaktadır yılında %2 olarak gerçekleşen özsermaye karlılığı, her 1 TL şirkete yatırılan fon karşısında 0,02 TL getiri oluştuğunu göstermektedir. 12

13 (Trilyon Dolar). ADESE AVM A.Ş. Dünya Perakende Sektörü Yatırımlar Gelişmekte Olan Pazarlara Kaymaktadır... Economist Intelligent Unit in yaptığı ve 60 ülkeyi kapsayan bir araştırmaya göre 2004 yılında dünya perakende satışları 10,4 trilyon dolar olarak gerçekleşirken 2008 yılında yaklaşık 12 trilyon dolara ulaştığı tahmin edilmektedir. Dünyada perakende satışları büyümesi OECD ülkelerindeki para politikasının sıkıştırılması ile 2005 yılından itibaren yavaşlama sürecine girmiştir. Ayrıca ABD ve Batı Avrupa ülkelerindeki yüksek kişisel borç düzeyi gelişmiş pazarlarda önümüzdeki dönem talebi kısıtlayacak bir etken olarak gözükmektedir. Bu yavaşlamanın küresel ekonomik krizin de etkisiyle 2009 yılında da sürmesi beklenirken, 2010 yılından itibaren Asya ve Doğu Avrupa ülkelerinin etkisiyle yüksek büyümenin devam edeceği tahmin edilmektedir. Büyük ve dünya çapındaki perakendeciler yaşlı ve tüketmeyen Avrupa yerine gelişmekte olan pazarlara yönelmektedirler. Önümüzdeki dönem hızla büyümekte olan Doğu Avrupa ve Asya ülkelerine yatırımların yoğunlaşacağını öngörmekteyiz. Dünya gıda perakende sektörünün 2008 yılında 4,4 trilyon dolarlık bir büyüklüğe ulaştığı tahmin edilirken yılları arasında yıllık ortalama %4,1 lik büyüme beklenen sektörün 2010 yılında 4,7 trilyon dolara ulaşacağı öngörülmektedir Dünya Perakende Sektörü (2008) 12 İndirim Mağazacılığı Güçleniyor OECD ülkelerinde perakende sektörünün gelişiminin fiyat odaklı olması ve indirim mağazalarının payının artması beklenirken, Doğu Avrupa ve Asya ülkelerinde pazarın düzenli büyümesi için potansiyel bulunmaktadır. Global perakende Kaynak: Şirket & BMD Tahmin Dünya Perakende Pazarı 4,4 Dünya Gıda Perakende Pazarı sektöründe birleşmelerin devam etmesi ve büyük uluslararası firmaların büyümekte olan pazarlara yayılması öngörülmektedir. Bir ABD şirketi olan Wal-Mart, 2009 yılı sonuna kadar uluslararası satışlarının toplam satışlar içindeki payını %16 dan %33 e çıkarmayı hedeflemektedir. İnternet Alışverişte Ön Plana Çıkacaktır Son dönemde yaşanan yenilikler verimliliğin artırılması ve maliyetlerin düşürülmesi üzerine odaklanırken internetten alışverişe olanak sağlayan yöntem ve teknolojide yaşanan yenilikler önemini korumaya devam etmekte; perakendecilerin talep merkezli yeniliklere yönelik ilgisi de giderek artmaktadır. Bu strateji, üyelik kartları ve online satın alma alışkanlıkları aracılığı ile tanımlanan ve müşteriler hakkındaki bilgileri kapsayan müşteri veri tabanlarının ve müşteri odaklı bilgilerin daha fazla kullanılmasını gerektirecektir. Önümüzdeki dönem perakendeciler müşterilerinin satın alma alışkanlıklarına bağlı olarak aynı ürün için müşterilerine farklı fiyat uygulayabileceklerdir. Bütün müşteriler için her ürün aynı derecede öneme sahip olmamaktadır. Bu nedenle birçok perakendeci tüketici tercihlerine yönelik bilgilerini sezon, satın alma kanalı, bölge ve ürün karmasına bağlı olarak farklı fiyat uygulaması amacıyla kullanılabilecektir. 13

14 Dünyadan Perakende Sektörü Gelişmeleri Küresel ekonomide 2007 sonu itibariyle baş gösteren yavaşlama 2008 yılında yerini durgunluğa bırakırken tüketiciler harcamalarını giderek azaltmaya ve indirimli mağaza zincirlerine yönelmeye başlamışlardır. İngiltere İngiliz perakende satışları 2008 yılında %3,2 büyüme gösterirken sektör satışlarında yaşanan artışa rağmen İngiliz perakendecileri son 25 yılın en kötü sezonunu geçirmektedirler. Euro bölgesinde ise yıllık perakende satışlar %1,7 oranında gerilemiştir. ABD ABD de motorlu taşıtlar hariç perakende satışlar 2008 yılında %0,6'lık küçülmeyle 3,6 trilyon dolara gerilerken NRF e göre mevsimsel düzeltme yapılmamış satış miktarı düşüşü %2,2 oranında gerçekleşmiştir. Hazır giyim mağazalarındaki satışlar ise yıllık %7,1 oranında gerilerken Aralık-Ocak aylarındaki tatil dönemi satışlarında yaşanan %2,8 lik daralma sektörde 1995'ten bu yana ilk kez bir artış görülmemesi anlamına gelmektedir yılında satışların azaldığı ABD perakende sektöründe gerilemenin önemli boyutunu lüks tüketim malları oluşturmaktadır. İtalya İtalya da 13,1 milyon metrekare toplam kiralanabilir alan ve yaklaşık 800 alışveriş merkezi mevcuttur. Alışveriş merkezlerinin ortalama alanı ise metrekaredir. Gıda fiyatları baz alındığında ise İtalyan perakende satışları 2008 yılında yaklaşık %2 lik bir büyüme sergilemiştir. Rusya Rus perakende sektörü 2008 yılı satışları %17 lik artışla 417 milyar dolara ulaşırken gıda perakendesi %15 oranında büyüyerek 172 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. Polonya Polonya perakende satışları 2008'de yükselişini sürdürürken zayıflayan ekonomi ve tüketici harcamalarındaki düşüşten de etkilenmiştir yılındaki yıllık perakende satış büyümesi %12,9 ile önceki yılın üzerinde gerçekleşse de bu büyümenin temelinde yılın ilk yarısındaki yüksek performans etkili olmuştur. Artan işsizlik ve harcanabilir gelir seviyesindeki gerilemenin 2009 yılının ilk yarısında satışlarda bir miktar gerilemeye neden olması beklenmektedir. Çin Çin perakende sektörü 2008 yılında %21,6 oranında büyüyerek 1,6 trilyon dolar seviyesine ulaşırken sektör, devlet teşvikiyle sağlanan tüketim harcamalarındaki artıştan beslenmektedir. Buna ek olarak Amerikan ekonomisindeki bozulmalar Çin in bu ülkeye olan ihracatını etkilemiş ve bu durum yurtiçi fiyatların gerilemesine; tüketicilerin talebinde önemli bir oranda artışa neden olmuştur. Çin perakende sektörü devlet teşviği ve kampanyalar ile 2009 yılında satışlarını artırmayı planlamaktadır. Hindistan Bir uluslararası danışmanlık firmasına göre, 2008 yılında toplam ticaret içinde %15 lik paya sahip Hint organize perakende sektörü, geçtiğimiz yıl %30 büyüyerek 400 milyar dolar ciroya ulaşırken 2010 yılında organize perakendenin toplam ticarette %20 lik oran ile 700 milyar dolar seviyesine çıkacağı öngörülmektedir. Organize gıda perakendesi cirosunun toplam perakende cirosu içerisindeki payı %3,7 olarak kaydedilirken Hint hükümeti, gıda perakendesinde önümüzdeki 5 yılda %400 büyüme hedeflemektedir. Bu amaçla hükümet, vergi indirimi ve gıda işleme sektörü için çeşitli teşvikleri uygulamayı planlamaktadır. Hindistan doğrudan yabancı yatırım kanununu gevşeterek uluslararası perakende yatırımlarını artırmayı hedeflemektedir. 14

15 Uluslararası Perakendeciler, Cari Fazla Veren ve Gelişmekte Olan Ülkelere Yöneliyor Hint hükümetinin sağladığı teşvikler ile birlikte Hindistan da proje halinde 300 AVM, 325 katlı mağaza ve süpermarket bulunmaktadır. Wal-Mart uluslararası satışlarını yüzde 10 büyütme hedefini tutturabilmek için 2009 yılında Güney Asya'ya yayılmayı hedeflerken Hindistan da ilk mağazasını 2009 da açacak olan şirket, yerel ortağı Bharta Enterprises ile birlikte gelecek 7 yılda şube sayısını civarına çıkarmayı planlamaktadır. Metro, Hindistan a yapacağı 120 milyon dolarlık yatırımla ülkedeki mağaza sayısını 8 e çıkarmayı planlarken Carrefour, Tahran'da güçlü bir konuma gelmeyi hedeflemektedir. Perakende devi Tesco, özellikle Malezya ve Polonya da güçlü büyüme kaydederken, Çin de hızlı bir yayılma gerçekleştirmektedir. Wal-Mart Açık Ara Önde Deloitte nin Perakendenin Küresel Güçleri raporunda dünyanın en büyük 250 perakende şirketi listesinde Wal-Mart 1 inci, Carrefour 2 inci, Tesco ise 3 üncü sırada yer alırken Türkiye den Migros 190. sırada yer almıştır. Rapora göre sektörün en büyük 250 şirketinin toplam cirosu 2007 yılında 3,6 trilyon dolara ulaşmıştır satış verilerine göre performans sıralaması oluşturulurken raporda yer alan 250 şirketin 25 i Türkiye de de faaliyet göstermektedirler. İndirimli satış zincirlerinin öne çıkmaya başladığı tüketiciye cazip gelen çeşit ve fiyat avantajları nedeniyle büyüme ivmesini sürdüren sektörün en büyük 250 firması, gelirlerini 2007 yılında bir önceki yıla göre %11,4 oranında artırmıştır. Perakende zincirlerinden Wal-Mart 374 milyar dolarlık perakende satış geliri ile liste başındaki yerini korurken en yakın rakibi Carrefour 112 milyar dolarlık geliri ile 2. olmuştur. Tesco, 94,7 milyar dolar ile 3., Metro AG 87,5 milyar dolar ile 4. The Home Depot 77 milyar dolar ile 5. sırada yer almıştır. Sektörde dünyanın ilk 5 zinciri 2007 itibariyle 746 milyar dolar ciro elde etmiştir. Perakende sektörü açısından en önemli yatırım alanları arasında gösterilen Çin ve Rusya dan toplam 6 şirketin listeye ilk kez girmesi dikkat çekerken en büyük 250 listesinde özel ilgi alanlarına hitap eden perakende zincirlerinin sayısında da artış görülmüştür. Tüketici elektroniğinde uzmanlaşan zincirlerin sayısı 37 ye; mobilya, oyuncak, mücevher, oto parçaları ve kırtasiye gibi özel alanlarda faaliyet gösteren zincirlerin sayısı ise toplamda 88 e yükselmiştir. İlk 250 içerisinde 133 marka ile hızlı tüketim ürünleri en çok şirketin faaliyet gösterdiği kategori olurken ikinci sırada 53 marka ile dayanıklı tüketim ürünleri yer almıştır. Bu kategorileri 49 marka ile hazır giyim perakendecileri izlemektedir. Hızlı tüketim ağırlıklı satış yapan ancak ilk 3 grubun ürünlerini aynı çatı altında buluşturan Wal-Mart, Carrefour, Tesco ve Metro Group listenin ilk 5 sırasını domine eden markalar olarak dikkat çekmektedirler. (Milyar $) 2008/2007 (%) 2007/2006 (%) Wal-Mart 8,3% 19,9% Carrefour 8,9% 20,4% Metro 8,6% 26,8% 95 87, Tesco -5,3% 36,2% Kroger 8,6% 6,1% Target 3,2% 6,8% Costco 12,5% 6,7% Toplam 6,9% 18,8% ,5 728 Kaynak: FT Ş K a 15

16 (Milyar $). Ciro Büyümelerinde Yavaşlama Gözlemlenmektedir Dünyanın en büyük gıda perakendecilerinin son 3 yıl itibariyle ciro gelişimine baktığımızda ise 7 büyük perakendecinin 2008 yılında toplam satışlarını önceki yıla göre %6,9 oranında artırarak 924 milyar dolara ulaştığını; sıralamada 405 milyar dolar ile Wal-Mart ın liderliğini koruduğunu görmekteyiz. Şirket ciroları 2007 yılına göre büyümesini sürdürmesine rağmen küresel krizin de etkisiyle dünya tüketici güven endekslerinde yaşanan gerileme toplam ciro artışının 2007 yılında yaşanan %18,8 lik büyümenin altında kalmasının en büyük nedeni olarak gösterilmektedir ,4% 33,3% 40,0% 35,0% ,4% 26,1% 21,9% 30,0% 25,0% ABD Rusya Çin Türkiye Hindistan 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Kaynak: IMF & AMPD Perakende Pazar Büyüklüğü Perakende/GSYH Türk Perakende Sektörü Yüksek Büyüme Potansiyeline Sahip Perakende sektör büyüklüğünün ülkelerin GSYH içindeki oranlarına baktığımızda ise Türk perakende sektörünün gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin verilerine göre yüksek büyüme potansiyeline sahip olduğunu görmekteyiz. Rusya, Çin ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerde bu rakam ortalama %32 seviyelerinde yer alırken Türk perakende sektörünün ekonomi içerisindeki büyüklüğü henüz %21,9 seviyesindedir. ABD de ise perakende ticaret GSYH nin %25,4 ünü oluşturmaktadır. 16

17 35,0% 30,0% ,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0% -10,0% İngiltere Polonya Euro Bölgesi ABD Rusya Çin Türkiye Hindistan Nominal Ekonomik Büyüme -7,1% 23,5% 10,6% 2,2% 23,1% 29,4% 12,3% 9,1% Perakende Büyümesi 3,2% 12,9% -1,7% -0,6% 17,0% 21,0% 7,0% 30,0% Kaynak: IMF&AMPD Nominal Ekonomik Büyüme Perakende Büyümesi Ülkelerin 2008 yılında perakende sektörü ve GSYH büyüme oranlarına nominal bazda baktığımızda ise genel olarak sektör büyümesinin ekonomik büyümenin altında gerçekleştiğini görmekteyiz. Konsolidasyon Süreci Güçlenecek Küresel durgunluk nedeniyle yavaşlama gösteren tüketici talebi doğal olarak perakendecilik sektörünü de etkilemektedir. Kredi piyasasında yaşanan daralma etkisini dünyanın diğer bölgelerinde de göstermekte; büyük ya da küçük tüm kurumların kısa vadeli finansman ihtiyaçları da olumsuz yönde etkilenmektedir. Sürekli ve sağlıklı bir nakit döngüsü gerektiren perakende sektöründe zor durumda olan şirketlerin diğerleri tarafından satın alınması veya bazı şirket birleşmeleri de olağan gelişmeler olarak beklenmektedir. 17

18 Avrupa ülkelerinde en büyük ciroya sahip 3 perakendecinin toplam pazar içindeki paylarına baktığımızda ise pazar yoğunluğunun ortalama %50 nin üzerinde gerçekleştiğini görmekteyiz. Avrupa daki trendin Türk perakende sektöründe de orta vadede yaşanması beklenmektedir. Türkiye de bu oranın 2007 verilerine göre sadece organize pazarda henüz %19 larda yer alması önümüzdeki dönem Türk perakende sektöründe önemli konsolidasyonların gerçekleşeceğine işaret etmektedir. Amerikan ekonomisinin en erken 2009 sonu gibi durgunluktan çıkacağı öngörülürken 2010 yılında tüketici harcamalarının yeniden yükselişe geçmesi beklenmektedir. Önümüzdeki dönemde Amerikan tüketicisinin talebi dünyanın ekonomik büyümesini sürdürmeye tek başına yetmeyeceği düşünülürken küresel perakende kuruluşlarının Doğu Asya bölgesine daha fazla odaklanmaları beklenmektedir. ABD ekonomisindeki gelişmelere bağlı olarak Çin in ihracatında bir yavaşlama olduğuna ve Çin hükümetinin enflasyonu kontrol altında tutma nedeniyle tüketici harcamalarında önemli bir sapma y aşanmadığı dikkat çekmektedir. Dolayısıyla Çin perakende zincirleri küresel durgunluktan çok fazla etkilenmemiş gözükmektedirler. Buna karşın tüketici talebinin düşmesi ve kredi pazarındaki daralmayla mücadele etmek zorunda olan perakendeciler, ekonomik durgunluğun etkisini maliyet yönetimi ile avantajlarına kullanabilecekler ve tedarikçileri ile daha iyi şartlar üzerinden anlaşarak satın almada etkinlik sağlayabileceklerdir. Tedarik zinciri operasyonları tek bir lokasyonda ya da büyük bir tedarikçi de yoğunlaşan perakendeciler mevcut yapının tekrar gözden geçirilmesi yoluna gitmeli satın alma çeşitliliği sağlamalıdırlar. Perakende sektöründe müşterilerin ürüne, zaman ve finansal kısıtlara yönelik farklı alandaki ihtiyaçlarını karşılarken bir yandan da eğlenmelerini ve şaşırmalarını sağlayabilecek donanıma sahip insan kaynağı kalitesinin sağlanmasında ve yönetilmesinde zorluklar yaşanmaktadır. Çalışanların eğitimine daha çok zaman ve bütçe harcanması çalışan devir hızının azaltılması için sadakati artıracak ek çalışmaların uygulamaya konulması, çalışan verimliliğinin artırılması için ücretlerin iyileştirilmesi gibi bazı zorlayıcı adımların atılması gerekecektir. Büyümenin yavaş olduğu bir ortamda perakendecilerin marka değerini geliştirmek ve müşterilerinin dikkatini çekerek mağaza ziyaretlerini artırmak için rakiplerinden farklılaşmalıdırlar. Farklılaşmayı yaratabilmek için müşteri hizmetleri, mağaza düzeni ve tasarımı, ürün bilgilendirmesi, ürün bulma kolaylığı, etkin ve hızlı ödeme imkânı, ürün teşhirleri ve satış sonrası hizmetlere odaklanılarak müşterinin mağaza deneyimi kalitesi artırılmalıdır. Gelecek dönemde en başarılı perakendecilerin internet imkânlarını kullanarak ürünü ve bilgiyi mağaza deneyimiyle birleştirerek müşteriye sunanlar arasından çıkması beklenmektedir. Geçmiş dönemde operasyonel verimliliğin artırılması ve müşteriye tek satış noktası üzerinden alışveriş deneyimin in yaşatılması ihtiyacının vurgulanması ile birlikte büyük mağazalar daha önemli bir konum kazanmıştır. Gelecekte büyük mağazaların perakende sektörü büyümesinde geçmiş dönemde olduğu gibi önemli bir rol oynaması beklenmemektedir. Gelecek dönemde dev perakende zincirlerinin büyük ve daha küçük mağazaların kombinasyonundan oluşan bir yapı ile farklı müşterilerin farklı durumlardaki ihtiyaçlarını karşılamayı hedeflemeleri beklenmektedir. Gelişmiş ülkelerde alt ve üst gelir seviyesine sahip hane halkı sayısındaki artışla birlikte orta sınıfın toplam içerisindeki payında düşüş gözlemlenmektedir. Tüketici pazarı da yaşam biçimleri açısından bölünmüştür. Bu doğrultuda kitlesel pazarın ihtiyaçlarını karşılamak tedarikçiler için olduğu kadar perakendeciler için de gittikçe büyüyen bir sorun haline gelmiştir. Dolayısıyla indirim ve lüks perakendeciliğin büyümekte olduğu görülmektedir. Pazarlama faaliyetleri yön değiştirecek ve kitlesel reklama yönelik yaklaşım yerine müşte ri ile mağazada ya da internet üzerinden etkileşime odaklanılacaktır. Perakendecilerin web siteleri sadece satışta kritik rol oynamayacak 18

19 aynı zamanda müşterileri mağazalara yönlendirmek için de müşteri ile aralarında güçlü bir bağ oluşturacaktır. Dev perakendeciler mevcut iş modelleri ve birimlerini tutarak bunları özel istekleri bulunan tüketici gruplarına göre özelleştireceklerdirler. Geçmiş 20 yıl içerisinde dünyanın en büyük perakendecileri tüm dünyayı etkileyen verimli tedarik zinciri yöntemini geliştirmişlerdir. Fakat günümüzde durum değişmektedir. Son zamanlarda enerji fiyatlarında yaşanan düşüşe rağmen gelecek birkaç sene içerisinde yükselme yaşanacak ve nakliye maliyetleri de geçmiş senelere göre çok daha pahalı bir hale gelecektir. Birçok şirket planlamadan, tedarike ve dağıtıma kadar tüm t edarik zinciri döngüsünü tekrar değerlendirmeye başlayacaklardır. Son 20 sene değerlendirildiğinde birçok perakendecinin globalleşmeyi seçtiği, birçoğunun yerel kaldığı görülmektedir. Globalleşmeyi gerçekleştirenler hem tahminlerinden daha çok mücadele etmişler hem de tahmin ettikleri kadar kar elde edememişlerdir. Bununla birlikte globalleşmeyi getiren gereklilikler de ortadan kalkmamıştır. Son zamanlarda gelişmiş ülkelerde özellikle de Amerika da yaşanan gelişmeler doğrultusunda değişen ekonomik yapı nedeniyle perakende harcamalarındaki büyüme zayıf kalmıştır. Dünyanın lider perakendecileri kendi ülkelerinde pazar payını artırmanın yanı sıra büyümeyi yeni pazarlara özellikle gelişmekte olan ülkelere giderek yapacaklardır. Dünyanın en büyük perakendecileri başta gıda perakendecileri olmak üzere kendi ülkeleri dışındaki ülkelere büyük yatırımlar yapmaktadırlar. Bunlara ek olarak gelişmekte olan ülkelerdeki perakendecilerin de kendi ülkeleri dışındaki diğer gelişmekte olan ülkelere yatırım yapması beklenmektedir. 19

20 Türk Perakende Sektörü Perakende Sektörü 160 Milyar Dolar Büyüklüğünde Türkiye de marketçilik 1954 te Migros ve Gima ile başlarken döneminde özel sektör girişimleri ile büyük marketler yaygınlaşmıştır. Tüketim malları ithalatında liberal açılımların yapıldığı 1980 li yıllarda ambalaj sanayinin gelişmesi, tüketim alışkanlıklarındaki değişim Türkiye de süpermarketlerin gelişimine uygun bir zemin hazırlarken 90 lı yıllar Türkiye için perakendecilik konusunda atılımların yapıldığı yıllar olmuştur Krizi ile Verimlilik Sektörde Ön Plana Çıkmıştır Hızlı kentleşme ve yüksek tüketim büyük mağaza ihtiyacı doğurmuş büyük kentlerde kişi başı gelirin artması hipermarketleri oluşturmuştur. Özel oto sahipliği toplu alışverişi kolaylaştırırken bireysel bankacılıktaki ilerleme, tüketici kredileri ve kredi kartı kullanımının artması hipermarketlerden alışverişi kolaylaştırmıştır sonrası değişen ekonomik ve kültürel yapı ile önem kazanan perakende sektörüne olan ilgi özell ikle 1990 sonrası dönemde artmış hem yurtiçinde faaliyet gösteren Koç, Sabancı ve Doğuş Grubu gibi gruplar hem de Fransız Carrefour, Alman Metro gibi uluslar arası büyük oyuncular organize perakendecilik alanındaki yatırımlarına hız vermiştir yılında Türkiye de bulunan hiper, süper ve zincir market sayısı 2008 yılı itibariyle e ulaştığı tahmin edilmektedir. Satış alanını büyüterek gerçekleştirilecek ölçek ekonomisi ve artacak olan tedarikçilerle pazarlık gücünün operasyonel karlılığa ulaşmada önemli bir faktör olduğu sektörde oyuncular satış alanlarını ve pazar paylarını artırmak amacıyla yoğun yatırım programlarına girişmişlerdir krizi sonrasında operasyonel karlılığın ön plana çıktığı ve yaratılan nakit kullanılarak elde edilen faaliyet dışı gelirlerin ortadan kalktığı bir döneme girilmiştir. Uzun vadede pazar payını artıran yüksek alım gücüyle tedarikçilerle olan ilişkilerde avantajlı duruma geçecek ve müşteriye aynı ürünü daha rekabetçi fiyatlarla sunacak olan oyuncular öncelik ka zanacaktır. Avrupa nın 7. Büyük Perakende Pazarı Türkiye de enerji, sağlık ve eğitimden sonra 4. büyük sektör olan perakendenin 2007 sonunda toplam 150 milyar dolarlık cirosu (gıda ve gıda dışı) 2008 de 60 milyar doları organize olmak üzere toplam 160 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşırken ve 2011 yılına kadar sektörün 196 milyar dolar olarak gerçekleşeceği beklenmektedir. Deloitte nin verilerine göre Türk perakende sektörü mevcut durumu itibariyle Avrupa nın gıda harcamalarında 5., gıda dışında 8. büyük ülkesidir. Perakende sektörü Türkiye nin son yıllarda en hızlı büyüdüğü sektörlerden biri olmuştur. Özellikle alışveriş merkezi yatırımlarıyla perakende sektörü kayıt altına alınırken yerli markalar önemli büyüme oranları yakalarlarken bu durum gıdadan elektroniğe, mobilyadan hazır giyime yabancıların da Türkiye ye gelmesini beraberinde getirmiştir yılında metrekarede %27 büyüyen organize perakende sektörü geçtiğimiz yıl %20 lik bir büyüme sergilemiştir yılında %13 büyüyen organize pazar 2008 yılında hedeflediği %10 oranını tutturamamış ve %7 lik bir yükseliş sergilemiştir. Ciro artışının metrekare artışının gerisinde kalması sektörün en büyük problemlerinden biri olarak görülmektedir. 20

21 Organize Perakendenin Toplam Perakendedeki Payı Artıyor Türk perakende sektörü geleneksel perakendecilikten modern perakendeciliğe doğru kayda değer bir değişimin eşiğindedir. Hâlihazırda Türk perakende sektörünün yaklaşık %62 sinin geleneksel perakende ve %38 inin ise modern perakende sektörüne ait olduğu bilinmekte; modern perakende sektörünün büyüklüğü yaklaşık olarak 60 milyar dolar olarak tahmin edilmektedir. Organize kesimin pazar payının düşük seviyelerde yer aldığı perakendecilik sektöründe orta-uzun vadede geleneksel perakendecilikten organize perakendeciliğe geçişin hız kazanması ve daha az oyuncunun daha fazla pazar payına sahip olduğu pazar şartlarına ulaşılması beklenilmektedir. Organize Gıda Perakendeciliği 29,8 Milyar Dolar Büyüklüğünde Genel olarak Türk perakende sektöründe en büyük pay ise toplam satışların %53 ünün (85 milyar dolar) oluşturan gıda perakendeciliğine aittir. Organize perakende sektörünün gıda perakende sektörü içindeki payı ise henüz 29,8 milyar dolar seviyelerindedir. Bu rakamın içine tüm hipermarketler, süpermarketler ve yerel zincirler de dahildir. Organize Perakende Sektörü Önemli Potansiyelleri Barındırmaktadır Genel olarak günümüz Türk perakende sektörü yaklaşık %62 oranındaki geleneksel perakende pazar payı ile 1970 lerin Avrupa perakende pazarına çok benzemektedir. Buna karşın AB de modern perakendecilerin pazar payı her geçen gün artmış ve 1980 de %51 iken 2008 de bu oran %90 a yükselmiştir. Öte yandan AB ülkelerinde her 1 milyon nüfusa ortalama 15 hipermarket ve 150 süpermarket düşerken bu rakam Türkiye de henüz 3 hipermarket ve 17 süpermarket civarındadır. 21

22 100% Avrupa'da Pazar Payları 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Modern Perakendeciler 51% 59% 69% 72% 73% 75% 76% 78% 79% 80% 81% 82% 83% 83% 83% 84% 85% 86% 87% 89% 90% Geleneksel Perakendeciler 49% 41% 31% 28% 27% 25% 24% 22% 21% 20% 19% 18% 17% 17% 17% 16% 15% 14% 13% 11% 10% 0% Kaynak: AMPD Modern Perakendeciler Geleneksel Perakendeciler AB deki perakende pazarında yaşanan gelişimi ele alacak olursak, modern perakende sektörünün geleneksel perakende sektöründen pazar payı kazanmaya başlaması, perakende sektöründeki istihdam verimliliği seviyesinin yükselmesi, ölçek ekonomisi ve uluslararası pazarlara yayılmanın faydalarının yanı sıra tedarik zinciri yönetiminde modern bilgi işlem sistemlerinin de kullanımının artması ile gerçekleşmiştir. Uzmanlaşan Geleneksel Mağazalar Ayakta Kalabilecektir Verimlilik ve ölçek ekonomisinden dolayı geleneksel perakendecilerin uzmanlaşmadan faaliyetini sürdürdüğü bir satış noktası ile organize perakende sektörüne ait bir satış noktasının müşterilerine sunduğu aynı üründeki fiyat farkı %20-30 oranında geleneksel perakende aleyhine görülmektedir. Organize perakende sektörü tüketici harcamalarının gerek hacmi gerekse niteliği bakımından geleneksel kesimden ayrılmaktadır. Gerek fiyat seviyesi, gerekse de fiyat aralıklarının genişliği bakımından organize ve geleneksel işletmeler arasındaki fark, organize işletmelerin tamamen tüketici lehine olan tutarlı fiyat politikalarına işaret etmektedir. Söz konusu geleneksel satış noktasının bu verimsizliğe rağmen ticari faaliyetlerini ikame ettirmesi ancak kayıt dışı enstrümanları kullanarak mümkün olmaktadır. Geleneksel perakendecilerden belirli bir alana odaklanarak uzmanlaşanlar ise mağazalarında binlerce farklı çeşidi ucuz fiyatlarla sunabilen ulusal ve uluslar arası organize perakendecilere rağmen son derece başarılı olabilmektedirler. Örneğin oyuncak marketleri, yapı marketleri, elektronik marketler organize perakendeci konumuna geçmeden önce geleneksel uzman mağazalar olarak hizmet vermişlerdir. Enflasyonun düşmesi ve fiyat istikrarının görece sağlanması tüm ekonomik kesimlerde olduğu gibi geleneksel perakendede de verimsiz yapıların elenmesinde etkili olmuştur. Türkiye de 2000 yılından bu yana geleneksel yapıdaki bakkal işletmeciliğinin doğal bir süreç içinde gerilediği ancak günümüzde hala pazar için de çok yüksek bir orana sahip olduğu bilinmektedir. Geleneksel perakendenin önemli bir ayağı olarak Türkiye de kent merkezlerinde bir haftada ortalama 4 bin semt pazarı kurulmakta; gün başına düşen pazar sayısı 570 seviyesinde yer almaktadır. Bu kesim belediyeye günlük olarak ödedikleri sabit ve cüzi bir meblağ dışında her tür vergiden muaf bulunmaktadır. 22

23 Gelecek Vaat Eden Ekonomik Görünüm Perakendeciliği Çekici Hale Getirmektedir 2009 yılında %6 daralacağını varsaydığımız Türk ekonomisinin DPT beklentisine göre yılları arasında yıllık ortalama %5,6 büyüyeceği öngörülmektedir yılında 42 bin dolar kişi başı gelir öngörülürken Türkiye nin dünyanın en büyük 12. ekonomisi olacağı beklenmektedir. Türk ekonomisi yükselen trendi ile potansiyel vaat ederken 76 milyon nüfusu ve 742 milyar dolar tutarındaki GSYH sı ile bölgesindeki en büyük ekonomilerden birisidir. Enflasyon ve faiz oranlarındaki düşüş, üretkenlikte yaşanan iyileşme, doğrudan yabancı yatırımlarda artış ve dış ticaret hacmindeki artış gibi faktörlerin sonucunda Türkiye nin önümüzdeki yıllarda %5 in üzerinde GSYH büyüme oranına sahip olması beklenmektedir. Kişi başı milli geliri 2008 yılında 10 bin dolar olan Türkiye, perakendeciler için çok büyük bir pazardır. Hızlı büyüme ve gelecek vadeden ekonomik görünüm perakendeciliği yatırım yapılabilecek en çekici sektörlerden birisi haline getirmiştir. Türkiye nin AB ye katılım sürecinde daha da fazla değişimler geçireceğini dikkate aldığımızda Türk perakende sektöründe ciddi bir potansiyelin mevcut olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Türk Ekonomisi GSYH (Milyar $) Kişi Başı Gelir ($) Kaynak: TUİK Giderek artan genç ve orta gelir grubundaki nüfustan kaynaklanan büyüme potansiyeli ve gelişmeye açık pazar koşulları yatırımcıları perakende sektörüne yatırım yapmaya çeken ana etkenlerdir. Ülkenin üretim faktörleri, demografik özellikleri, yaşam ve tüketim alışkanlıklarındaki değişimlerin yanı sıra harcanabilir gelirdeki artış perakende sektöründeki beklentileri en üst düzeye getirmiştir. Türkiye de 76 milyonluk nüfusun %67 si yaş arası, %26 sı 0-14 yaş arası, %44 ü 0-25 yaş arası olarak sınıflandırılırken ortalama yaş 28,5 seviyesindedir. Türkiye bu ortalama ile Avrupa nın en genç nüfus ortalamasına sahip ülkesidir. Kişi başına gelir yükseldikçe, kentleşme oranları arttıkça ve kadınlar iş hayatı içerisinde daha fazla kendilerine yer bulmaya başladıkça tüketim tarzları da hızla değişmektedir. Düşen enflasyon ve artan satın alma gücü ile yıllar itibariyle tüketimde önemli bir yükseliş yaşanırken tüketici kredileri ve kredi kartları faiz oranlarının düşmesi nedeniyle dayanıklı eşyalara özellikle araba ve beyaz eşyaya yönelik talepte patlama olmuştur. Önümüzdeki dönem Türk perakende sektöründeki eğilimleri belirleyecek faktörler olarak şunları sıralayabiliriz; a) Ekonomide sağlanan serbestleşme, b) Harcanabilir gelirlerdeki artış, c) Kentleşme oranının yükselme, d) Çalışan kadın sayısındaki artış, e) Batı yaşam tarzından etkilenen genç bir nüfusun varlığı, f) Dışarıda yemek yeme alışkanlığının giderek toplumda yaygınlaşması, g) Artan yaşam temposu ve çalışan kadın sayısının artması ile tüketicilerin günlük yaşamlarının en az kesintiye uğratacak alışveriş imkânlarının aranması, h) KDV nin gelecekte tüm ürünlerde %8 e indirilmesi ve Basel II ile kayıt dışı perakendenin giderek azalacak olması, 23

24 (Milyar TL) (Milyon Adet) , , , , , Kredi Kartı İşlem Hacmi Kredi Kartı Sayısı Kaynak: BKM Yüksek Büyüme Potansiyeli Türkiye de organize perakende sektörü yaşanan kriz ortamına rağmen 2008 yılında da büyümesini sürdürebilmiştir. Gelişmiş ülkelerde organize perakende sektörünün doygunluğa ulaşmasına rağmen Türkiye gibi gelişmekte ol an ülkelerde pazarın düşük seviyelerde seyretmesi yüksek büyüme potansiyeline işaret etmektedir. Bu nedenle küresel kriz ortamı ve büyüme oranlarındaki düşüşün gıda sektöründeki canlılığı görece az etkileyeceğini söylemek mümkündür. Özellikle temel gıda maddeleri sunan şirketlerin krizden minimum düzeyde etkileneceğini öngörmekteyiz. Avrupa Birliği ne aday ülke konumunda olan Türkiye, kriz koşulları içinde kısa vadeli bir durgunluğa girse de organize perakende pazarındaki gelişimini sürdürecek ve geleceğe yönelik yüksek büyüme potansiyelini koruyacaktır. Gelişmiş ülkelerde büyüme rakamları %0,5 i geçemezken, Türkiye perakende sektörünün önümüzdeki 5 yılda ortalama %5-10 arasında büyüyeceği öngörülmektedir. Gıda Dışı Perakendecilik Tüketicilerin gıda dışı kalemlere daha fazla harcama yapma eğiliminin ötesinde tüketicilerin refah seviyesinin yükselmesi ve yabancı kökenli gıda dışı perakendecilerin Türk pazarına yönelik ilgisinin artması önümüzdeki yıllar için gıda dışı perakendeciliği daha çekici kılmaktadır. Özellikle kentleşme oranındaki artış, demografik dinamikler, birikmiş konut talebi ve faiz oranlarındaki keskin düşüş sonucu inşaat sektöründeki canlanmayla birlikte dayanıklı tüketim mallarının satış hacminde yükselme yaşanmıştır. Harcanabilir gelirlerin artması tüketicilerin cep telefonu, dizüstü bilgisayar, PC, ev sinema sistemleri, mp3 çalar gibi teknolojik ürünler için daha fazla harcama yapmasına olanak sağlamıştır. Türkiye de nüfusun yaklaşık %14 ü haftada en az bir kez internet kullanmaktadır ve b u sayı hızla yükselmektedir. E- ticaret önde gelen perakendeciler arasındaki artan rekabet sonucu satış kanalı haline gelmiştir. Mevcut internet penetrasyon oranı Avrupa ortalamalarıyla karşılaştırıldığında çok düşük olmakla beraber gelecekte artması beklenmektedir. Başlıca organize perakendeciler tarafından sağlanan ürün ve hizmetlerdeki yükselen trendler özel markalı gıda ürünleri, telefon ve internet vasıtası ile mal satımı, eve teslim ve üyelik kartlarını kapsamaktadır. Organize perakendeciler telefon ve internet alımları için teslimat sağlarken, söz konusu hizmetler müşteriler tarafından fazla tercih edilmemektedir. İnternete erişebilen insanların sayısındaki artışa rağmen internet üzerinden alışverişin hala %3 seviyesinde olduğu tahmin edilmektedir. 24

25 Yeni Trend Özel Markalı Ürünler Perakendeciler, maliyetlerini düşürebilmek bu şekilde tüketicilere daha uygun fiyatlarla ürünler satabilmek için özel markalı ürünlere daha fazla önem vermektedirler deki ekonomik krizden sonra müşteriler kendilerine fiyat avantajı sağladığı için özel markalı veya markasız ürünlere daha fazla eğilim göstermişlerdir. Türkiye nin genel ekonomik durumu dikkate alındığında çok iyi yönetilen özel markaların kendi pazar paylarını hızla artırma şansı olduğu göze çarpmaktadır. Artan sayıdaki büyük indirim mağazalarının kendi markalarını taşıyan ürünlere raflarda sıkça yer vermeleri tüketicilerin bu tip ürünleri benimsemelerine yardımcı olmuştur. Türkiye deki özel markalı ürünler kalite açısından çoğu kez ulusal markalar ile karşılaştırabilir olmakla beraber %30-50 arasında daha düşük fiyatlarla satılmaktadır. Öte yandan küçük süpermarket zincirlerinin çoğunun kendi markalı ürünleri yoktur. Bu durum, bu tip yerel-küçük perakende zincirlerinin müşterilerinin bazılarını kaybedebileceği sonucunu doğurabilmektedir. Perakendeciler için kendi markalı ürünlerinin satılması doğal hale geldikçe fiyatın rekabette tek ayırt edici özellik olması olasılığı azalacaktır. CRM Faaliyetleri Önem Kazanmakta Organize perakendeciler mevcut müşterilerini koruyabilmek ve marka sadakatini yaratabilmek amacıyla CRM faaliyetlerine önem vermekte ve müşteri davranışlarını dikkatle izlemektedirler. Organize perakendecilerin pek çoğu sadakat programı uygulamakta; mağazanın kartına sahip müşterilere extra fay dalar sunmaktadırlar. Kredi kartı kullanımını artırmak ve bunun karşılığında tüketicilere extra faydalar veya indirim sunmak için bankalar ile stratejik ortaklıklar geliştirmek modern perakendeciler tarafından yaygın biçimde kullanılmaktadır. 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Gıda Perakendeciliği Pazar Payları 0% T 2010 T 2011 T Geleneksel 77,8% 72,0% 65,0% 64,0% 60,0% 55,0% Organize 22,2% 28,0% 35,0% 36,0% 40,0% 45,0% Kaynak: Şirket, BMD Tahmin Gıda Perakendeciliği 85 Milyar Dolarlık Bir Pazara Sahip Türkiye de organize gıda perakendeciliğinin payı %35 iken bu oran gelişmiş Avrupa ülkelerinde %90 a ulaşmaktadır. Perakende sektörünün önemli paydaşlarından olan gıda perakendeciliğinin pazar büyüklüğü yaklaşık 85 milyar dolardır. Bu tutarın yaklaşık 30 milyar doları organize pazar tarafından kontrol edilmekte olup bu oran her geçen yıl artmaktadır. Sektördeki bu hızlı gelişim hem tarımsal hem de endüstriyel üretim modellerinin yanı sıra dağıt ım, kayıtlı ekonomi ve istihdam konularında da Türkiye ekonomisine olumlu katkılar sağlamaktadır. 25

26 Sektördeki Şirketler Türk perakende sektöründe göze çarpan şirketler Migros (Migros, Şok, Tansaş ve Makro markaları altında hipermarket, süpermarket ve indirim formatlarında faaliyet göstermektedir), Kiler ve büyük indirim marketleri işletmecisi olan BİM dir. Çok uluslu şirketlerden Carrefour grubu CarrefourSA da Sabancı Holding le ortak faaliyet yürütürken Metro grubu Real hipermarketlerinin yanı sıra cash and carry mağazalarını işletmektedir yılında Tesco, Ege bölgesinin hipermarket işletmecisi Kipa daki çoğunluk hisselerini satın alarak pazara girmiş ve hızlı bir büyüme göstermiştir. Şirketler Hizmet Formatları Mağaza Sayıları (2008) Satış Alanı m 2 (2008) Satışlar (2008) Migros HPM, SPM, İndirim BİM İndirim CarrefourSA HPM, SPM, İndirim Tesco-Kipa HPM, SPM ADESE HPM, SPM, İndirim Kaynak: Şirket & İMKB Organize Gıda Perakendeciliği Pazar Payları (2008) Şirketler Hizmet Formatları Mağaza Sayıları (2008) Satış Alanı m 2 (2008) Satışlar (2008) Migros BİM HPM, SPM, İndirim İndirim ,7% CarrefourSA HPM, SPM, İndirim ,9% Tesco-Kipa HPM, SPM ,6% ADESE HPM, SPM, İndirim Kaynak: Şirket & İMKB 66,1% 3,7% 1,2% Migros BİM CarrefourSA Tesco-Kipa Adese Diğer 26

27 İndirim Mağazacılığı Güçleniyor Türkiye de gıda perakendecileri ile ilgili olarak son 5 yılda süpermarketlerin ve indirim mağazalarının sayısında önemli bir artış gözlenmektedir. Süpermarketlerin ve indirim mağazalarının yükselişi Türk ekonomisi açısından yeni bir oluşum olarak görülürken bu tarz marketlere ulaşımın kolay olmasından konut alanlarına yakın olması ve alış veriş için daha az zaman harcanması sebebiyle Türkiye de giderek artan sayıda insan bu tür yerlerden alış verişi tercih etmektedir. Kriz Döneminde Sepetler İhtiyaca Göre Doldu Ekonomik krizden beklenen düzeyden daha fazla etkilenen gıda sektöründe tüketici davranışlarında değişiklikler yeni trendleri belirlemektedir. Ucuzluk marketleri ve özel markalı ürünler pazarın devlerinin karşısında giderek güçlenirken alış veriş sepetleri artık sadece ihtiyaca göre dolmaktadır. Rekabette sınır tanımayan güçlü markalar özel marka gibi yeni rakiplerle karşı karşıya gelmektedir. Tüketicinin yeni eğilimini fark eden gıda firmaları ise daha küçük paket, daha çok promosyon yapmaktadırlar. Kriz öncesi haftalık ya da aylık olarak yapılan büyük hacimli alışverişler yerini günlük ve acil ihtiyacı karşılayacak satın almalara bırakırken indirim mağazaları krizde ön plana çıkmaya devam etmiştir. Krizin gıda sektörü üzerindeki en belirgin trendi özel markalara ilgi olarak ortaya çıkarken 2008 de %35 büyüme ile 1 milyar dolarlık pazara ulaşan sektör 2009 da yüksek büyüme hedeflemektedir. Önde gelen perakendecilerin birçoğu büyüyen perakende sektöründe küçük yerel oyuncularla birleşerek pazar payını artırmayı hedeflemektedirler. Birçok perakendeci şu anda sahip oldukları hipermarket zincirinden çok indirimli mağaza zincirlerinin genişletilmesi üzerinde odaklanmaktadır. Alman tipi büyük indirim mağazaları, BİM ve Şok un atılımı sonucunda 1995 ten bu yana Türkiye de de aktif hale gelmiştir. Bu iki şirket ve DiaSA büyük mağaza ağları kurmayı başarmış ve indirim mağazaları şu anda Türkiye deki perakende sektörü içerisinde önemli bir büyüme formatı haline gelmiştir. İndirim mağazaları, birçok tüketicinin fiyat açısından daha rekabetçi ürün arayışı içinde 1999 ve 2001 yıllarındaki ekonomik çöküşler sırasında daha çok öne çıkmıştır. Eve yakın olması ve alış veriş için daha az zaman gerekmesi gibi kolaylıkları nedeniyle Türkiye de giderek artan sayıda tüketici süpermarketler ve indirim mağazalarından alış veriş yapmayı tercih etmektedirler yılından bugüne gıda perakendecileri arasında hipermarketlerin pazar payları ve süpermarketler ile indirim mağazalarının pazar payları hızla büyümüştür. Bakkallar, pazar payındaki düşüş eğilimine rağmen hala en yüksek paya sahiptir. Yaşanan global krizde indirim formatlarının pazar paylarını daha da artırması beklenirken önümüzdeki yıllarda makroekonomik durumda iyileşme trendi beklense de indirim mağazalarının pazardan pay kapmaya devam edecekleri ve bu büyümenin diğer gıda perakendecilerini etkileyeceği öngörülmektedir. KMG Araştırma nın tüketicinin perakende kanallarına ilişkin yaptığı araştırma son yıllarda Şok, BİM ve DiaSA nın aralarında yer aldığı indirim marketlerinin tercih edilme sıklığının arttığını ortaya koymaktadır. Araştırmaya göre 2006 yılında yaklaşık 28,4 milyon hane indirim marketlerinden en az 1 defa alım yaparken 2007 yılında hane sayısı 32,6 milyona çıkmıştır. Araştırma sonuçları; ulusal zincirlerin yeni müşteri kazanmakta ve mevcutta sepet başına 27

28 satış payını artırmakta zorlandığını; indirim zincirleri, tekil süpermarketler ve büfe, kuruyemişçi, benzin istasyonu marketleri gibi uzman perakendecilerin ise etkinliğinin arttığını ortaya koymaktadır. Türk Perakende Sektör Göstergeleri T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T Toplam Perakende Satışlar (Milyar $) Gıda Perakende Satışları (Milyar $) Nüfus (Milyon) 72,3 73,3 74,3 75,2 76,2 77,2 78,1 79,1 80,3 81,5 Kişi Başına Düşen Perakende Satışlar ($) Kişi Başına Düşen Gıda Perakende Satışlar ($) Kaynak: Migros & BMD Tahmin (Milyar $) T 2010 T 2011 T Toplam Perakende Geleneksel Perakende 89,1 93,0 99,2 96,4 100,9 105,8 Organize Perakende 48,0 57,0 60,8 61,6 76,1 90,2 Gıda Perakendeciliği Geleneksel Gıda Perakendeciliği 56,0 58,3 57,8 54,4 56,4 56,7 Organize Gıda Perakendeciliği 16,0 22,7 27,2 30,6 37,6 46,4 Kaynak: BMD Tahmin & AMPD 70% Toplam Perakende Pazar Payları 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% T 2010 T 2011 T Geleneksel 65,0% 62,0% 62,0% 61,0% 57,0% 54,0% Organize 35,0% 38,0% 38,0% 39,0% 43,0% 46,0% Kaynak: Şirket, BMD Tahmin 28

29 (Milyar $) 90% 88% 86% 89,4% 88,4%. Bakkal ve Büyük Market Sayısı 87,4% 86,9% 86,0% 85,4% 4,7% 5,3% 7% 5,8% 6% 5% 84% 82% 80% 1,9% 2,5% 2,9% 3,0% 3,4% 3,9% 84,6% 83,9% 82,9% 4% 3% 2% 1% 78% T 0% Kaynak: Migros & BMD Tahmin Bakkallar HPM,SPM, Zincir Mağ. Satış Kanalları (%) 20,0% 7,7% 58,9% 13,2% Organize Olmayan Zincir Mağazalar İndirim Mağazaları Diğer HPM ve SPM Kaynak: Migros Sunum ,5% 54,0% 53,5% 53,0% 52,5% T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T Toplam Perakende Cirosu Gıda Perakende Cirosu Gıda/Toplam Perakende 52,9% 53,9% 52,6% 54,0% 53,1% 54,0% 53,0% 52,5% 52,0% 51,5% 52,0% 51,5% 51,0% 50,5% 50,0% Kaynak: Migros & BMD Tahmin 29

30 Sektörde Satın Alma ve Birleşmeler Sürecektir 2008 yılının Şubat ayında sektörün uzun süredir beklediği gıda perakendeciliğinin devi Migros Koç Holding tarafından İngiliz yatırımcı devi BC Partner a satılırken 2007 yılının sonunda Afra yı satın alarak sektörde ses getiren Makromarket, 2008 yılının son çeyreğinde bir satın alma daha gerçekleştirdi ve 14 şubeli Kayseri Ofis Evim Market i satın aldı. Silivri, Tekirdağ ve Çengelköy deki toplam 13 bin metrekare satış alanına sahip Max i mağazaları Migros a satılırken geçtiğimiz yıl Eylül ayında yılın en önemli satışlarından birine de Kiler imza attı ve Yimpaş ın Afyon, İskenderun, Kahramanmaraş, Gaziantep, Aksaray, Nevşehir, Tokat, Amasya, Sivas, Çekerek, Edirne, Turhal, Sorgun, Yerköy ve Alaca kentlerindeki mağazalarını kiraladı ve demirbaşlarını satın aldı. Hem organize hem de organize olmayan kesimde çok sayıda oyuncunun bulunduğu perakende sektöründe yaşanan rekabet karlılığı olumsuz etkilemektedir. En büyük üç oyuncunun pazar payının ortalama %50 olduğu Avrupa ortalamasına karşılık Türkiye de bu rakam henüz %28 lerdedır. Çin, Rusya, Romanya gibi gelişmekte olan ekonomilerle birlikte perakende alanında büyük fırsatların olduğu ülkelerden birisi olan Türkiye ye geçmişte olduğu gibi gelecekte de yabancı oyuncu ilgisinin sürmesi beklenmektedir. Gelecek yabancı sermaye ile kalite ve rekabet standartları artacak yeni oluşacak şartlara ayak uyduramayan küçük ölçekli oyuncular pazardan çekilmek zorunda kalacaklardır. Oluşacak konsolidasyon hareketi ile birlikte perakende sektörü daha az oyuncunun daha verimli bir şekilde faaliyet göstereceği bir şekil alacaktır. Orta vadede yabancı sermaye girişi ve yerli birleşmeler sonucu oldukça dağınık olan sektör yapısının daha konsantre hale gelmesi kaçınılmaz gözükmektedir. Değişen ekonomik ortam sonucunda düşen kar marjlarının verimliliğe ve operasyonel karlılığa verilen önemin artmasıyla birlikte orta vadede tekrar yükselmesini beklemekteyiz. Perakende sektörü düşen enflasyon oranları ve artan rekabetten dolayı daralan kar marjlarıyla karşı karşıyadır. Pazarlık gücünü güçlendirme daha iyi ölçek ekonomilerine erişme ve daha büyük tüketici kesimine ulaşma gereksiniminden dolayı perakende zi ncirlerinde konsolidasyon süreci devam edecektir. Konsolidasyon sonrasında tedarikçiler nezdinde güçlenmenin yanı sıra perakendeciler daha rasyonel bir fiyatlama stratejisi benimseyeceklerdir. Sonuç olarak krizde finansman ihtiyacı çeken firmaların likiditesi güçlü firmalar tarafından satın alınacağını öngörmekteyiz yılı Türkiye için zor bir yıl olmuş GSYH sadece %1,1 artış göstermiştir. Özellikle son 2 çeyrekte sabit fiyatlarla büyüme hızı -%6,2 olurken 2007 yılında %10,6 seviyesinde olan işsizlik 2008 yılında %13,6 ya yükselmiştir yılına ilişkin daha olumlu beklentiler olsa da 2004 yılından beri tek haneli rakamlarda kalan TÜFE, 2008 yılında çift haneye çıkmış ve %10,06 olarak gerçekleşmiştir yılında Nielsen verilerine göre hızlı tüketim ürünleri perakendeciliği sektörü dolar bazında yaklaşık %13,7 büyümüş ve 35 milyar dolara ulaşmıştır. Toplam ticaret 2008 yılında enflasyondan arındırılmış TL bazında %2,4 seviyesinde büyüme gösterirken sektörde miktar bazında büyüme %4,3 olmuştur. Gıda ve perakendedeki yıllık fiyat artışı ise %8,7 dir. Özel Kesimin Talebi 2008 Yılında Geriledi Perakende sektörünü yakından ilgilendiren göstergelerden biri olan özel kesimin tüketim talebinde yılın ilk yarısında belirgin bir düşüş gözlenmiş üçüncü çeyrekte yaşanan toparlanma son çeyrekte devam edememiştir. Talep ve beklentilerle ilgili olarak Merkez Bankası ve TÜİK in ortak yürüttüğü Tüketici Güven Endeksi yaz aylarında yükselme gösterse de Aralık 2008 de 69,9 olarak gerçekleşerek 2007 yılına göre %26 azalmış ve talep düşüşünün en büyük göstergesi olmuştur. Gıda Sektörü Defansif Bir Yapıya Sahip TÜİK verilerine göre 2008 yılında yerleşik ve yerleşik olmayan hane halklarının yurt içi gıda, içki ve tütün harcamaları 181 milyar TL ye ulaşmış ve reel olarak sadece %2,4 nominal bazda %13 artış göstermiştir. İlk çeyrekte %6,2, ikinci çeyrekte %1,9 ve üçüncü çeyrekte %0,2 artış gösteren gıda, içki ve tütün harcamaları son çeyrekte %1,8 reel artış göstermiş; sektördeki büyüme GSYH büyümesinin üzerinde yer almıştır. Tüm sektörlerin reel olarak 30

31 gerilediği üçüncü çeyrekte dahi gıda sektöründeki yatay seyir sektörün defansif yapısıyla genel ekonomik koşullardaki olumsuz koşullardan daha az etkilendiğini göstermektedir. Perakende Sektörü 2008 Yılında %7 Büyüdü Metrekare Başı Cirolar Geriledi AMPD verilerine göre Türk organize perakende sektörü 2007 yılında 150 milyar dolarlık büyüklüğe sahipken sektörün 2008 yılındaki ciro artışı %7 olmuş; gıda perakende sektöründeki yıllık ciro artışı ise %5 olarak kaydedilmiştir. Organize perakende sektöründeki yatırımların göstergesi niteliğinde olan satış alanları yıl içinde %20 artarken gıda perakende sektöründe de aynı oranda bir yükseliş yaşanmıştır yılında mağaza sayısında %14 lük bir yükseliş sergilenirken sektörün verimliliğini hesaplamakta kullanılan en önemli veri olan metrekare başına ciro endeksi Aralık ayında 2007 yılının aynı ayına göre %13 gerilemiştir. Gıda perakende sektöründe ise metrekare başına cirolar 2007 Aralık ayına göre %15 gerilerken sektörde istihdam edilen kişi sayısı yıl içinde %17 artmıştır. Gıda perakende sektöründe organize perakendeciler yıl içinde organik bazda yeni mağaza yatırımları ile hızlı büyümeye devam ederlerken sektörde küçük ölçekli satın alma ve birleşmeler de yaşanmıştır. Sektör önümüzdeki yıllara ilişkin büyüme potansiyelini ve cazibesini korumakla birlikte ekonomik krizin etkisi ve daralan talep neticesinde sektördeki oyuncular için 2009 yılının zor geçeceği beklenmektedir. Sektörde, önümüzdeki dönemde kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınmasına yönelik yapılacak düzenlemeler vergi gelirlerini artıracak ve istihdamın gelişmesine katkıda bulunacaktır. Perakende Yasası Küçük ölçekli, geleneksel tarzda faaliyet gösteren oyuncuları korumayı amaçlayan yasa, satış alanı 400 metrekarenin üzerinde olan mağazaların kuruluş ve işleyiş esasları ile ilgili bağlayıcı tedbirler getirmeyi amaçlamaktadır. Hipermarket formatında büyüme stratejisi olan organize perakendecilerin önünü tıkayabileceğini düşündüğümüz tasarı, sektöre giriş yapmayı düşünebilecek yabancı sermayenin de işini zorlaştıracaktır. Organize perakendeciliği kısıtlayan kanun tasarısını bir risk olarak algılarken yasanın mevcut haliyle yasalaşmasının zor olduğunu düşünmekteyiz. Perakende Sektörü Ekonominin Barometresi Otomotiv, perakende ve tekstil krizin en yoğun hissedildiği alanlar olarak dikkat çekerken perakende sektörü ekonominin barometresi olarak görülmektedir. Sektör, üretici ile tüketicinin bir araya geldiği ilk iletişim noktası olduğu için krizlere hemen tepki vermektedir. Krizde satın alma eğilimi ve likidite oranının gerilemesi harcamaların azalması ve iç pazarın daralmasına neden olurken daralan pazar ve pazar payına baktığımızda krizin ilk etkilerini perakende sektöründe görmekteyiz. Son aylarda bir yükseliş trendine girse de tüketici güven endeksinin 2008 ve 2009 un ilk çeyreğinde önemli oranda gerilemesi bu durumu net bir şekilde açıklamaktadır Perakende İçin Zor Bir Yıl Olacak 2009 yılında perakende sektöründe önceki yıllarda yapılan yüksek yatırımların sindirileceği varsayılmakta ve düşük yatırım yapılacağı beklenmektedir. Metrekare başına gelirlerde bir miktar azalma tahmin edilirken fiş sayısının artacağı öngörülmektedir. Başka bir deyişle tüketiciler krizde likit kalmak için daha düşük sepet miktarlarında alış veriş yaptıkları için daha sık alış veriş yapmak zorunda kalacaklardır yılında organize perakende sektörünün hacminin sınırlı büyüyeceği beklense de 2008 yılında açılan metrekarelerin gelirlere önemli oranda katkı sağlayacağı beklenmektedir. Ancak yeni açılan metrekarelerin maliyetleri yeni satışlardan gelen gelirlerle karşılanamayacağından perakendecilerin ciddi zararlara uğraması beklenebilir. Bu anlamda 2009 yılında sektörde istihdam azatlımı, daha az reklam verme ve kira ödemelerinde gecikmeler öngörülürken tedarikçilere olan borçlarda da gecikmeler beklenebilir. Tüketici, fiyat-kalite denklemine her zamankinden daha fazla önem verirken 2009 yılının ilk yarısında perakende sektöründe metrekare başına gelirlerin küçüleceği tahmin edilmektedir. Kriz döneminde tüketici davranışlarını anlamak her zamankinden daha önemli bir hal alırken genel ekonominin daralma sürecine girdiği süreçlerde tüketiciler daha az çeşit ve alış veriş gerçekleştirirken alış veriş başına daha daha az harcama yapmaktadırlar. Bu açıdan 2009 yılında satış noktalarının verimliliği daha fazla önem kazanacak ve müşteri beklentilerine ve değişen tüketim alışkanlıklarına cevap verebilen mağazalar ayakta 31

32 kalabilecektir. Sektörde müşteri sadakatini artırmak için ürün bazındaki kategorileri tüketicilerin kategorilere yaklaşımını detaylı inceleyerek yönetmek gerekmektedir. Ayrıca kategori bazında marka -ürün portföyü, fiyat, promosyon ve raf düzeni belirlemek önemli bir hale gelmiştir. Düşen enflasyon ve faizler ile sektörde nakit yönetimi ile karlılık dönemi geride kalırken yüksek karlılık için en önemli değişken verimlilik olarak gözlenmektedir. Kriz Gıda Dışı Satışları Vurdu 2008 yılının 3.çeyreğinde başlayan krizle birlikte sektörde gıda dışı ürünlerin satışında ciddi geril emeler yaşanırken düşüşün en belirgin özelliği temizlik ürünlerinde dikkat çekmektedir. Gıda satışları olumsuz ekonomik koşullardan daha az etkilenirken 2009 yılında gıda cirolarında da gerileme tahmin edilmektedir. Yaşanan krizle birlikte 2009 yılının perakende sektörü için zorlu bir yıl olacağı söylense de petrol fiyatlarının 140 dolar seviyesinden 70 dolar seviyesine inmesi ve hükümetin açıkladığı özel paketler tüketici talebini diri tutabilecek önemli etkenler olarak görülmektedir AMPD Endeksleri AMPD de tüm gıda perakendecileri temsil edilmemesine rağmen ulusal zincirlerin tamamı ve önemli yerel zincirlerin endekse üye olmalarından dolayı endekse üye kuruluşların verilerinden yola çıkarak sektörün genel resmi hakkında fikir edinmek mümkün gözükmektedir. AMPD nin üye perakende şirketlerinden edindiği verilere göre geçtiğimiz yılı değerlendirdiğimizde 2008 yılında Türk organize perakende sektörünün büyümesini sürdürdüğünü organize perakende sektörünün ise %7 lik bir büyüme sergilediğini görmekteyiz. Ekim ayı ve sonrasında finans sektöründe başlayan ve reel sektörde de ciddi anlamda hissedilen küresel krize rağmen, organize perakende sektörü ciro ve istihdam büyümesini sürdürmüştür. Sektörde Son Çeyrekte %3 Daralma Yaşanmıştır Organize perakendenin önceki aylarda da hissedilen yavaş büyüme trendine girmesi sonucunda yıllık büyümesi de tahminlerin altında gerçekleşmiştir. Sektör cirosu 2008 yılı ilk yarısında 2007'nin aynı dönemine göre %11 büyürken, bu oran ikinci yarıda %3'e gerilemiştir. Mevsimsellik faktörü de göz önünde bulundurularak çeyreklerdeki büyüme dikkate alındığında son çeyrekte %3 daralma olduğu gözlenmektedir. Diğer sektörlerdeki daralmalar düşünüldüğünde, organize perakende etkili kampanyalarla cirolarını görece olumlu bir seviyede tutmayı başarmıştır. Kriz yılında istihdamdaki artış grafiği 2008 de de sürdürülmüş ve geçtiğimiz yıl sektör istihdamı %10 artmıştır deki %13'ü aşan işsizlik seviyesinin Türkiye yi 58 ülke içinde 3. sıraya çıkarttığı düşünüldüğünde, bu artış sektörü ekonominin temel İstihdam yaratıcıları arasına koymuştur Yatırım Yılı Oldu Organize perakende sektörünün yatırımları 2008 yılında devam etmiş ve mağaza sayısı %21 büyürken yıl içindeki yatırımlarla toplam satış alanı da %20 artmıştır. Kriz yılında gözlenen düşük talebe karşın artan mağaza yatırımları sektörün en önemli verimlilik göstergesi olan metrekare başı ciroya olumsuz yansırken bu durum istihdam oluşturmuştur. Geçtiğimiz yıl tüketici güveni ve beklenti endekslerinin en düşük seviyelerini görmesiyle Ekim ayı sonrasında görülen tüketimdeki gerileme Türk perakende sektörüne olumsuz yansımıştır. ABD 1964'ten beri en düşük tüketim seviyelerini yaşamış, İngiltere ve Almanya da da perakende tüketiminde tarihi düşüşler kaydedilmiştir. Öte yandan, gelişmekte olan pazarlarda büyüme devam etmiş; Hindistan organize perakende pazarı yıl içinde %30 büyüyerek perakende yatırımlarını çekmeyi sürdürmüştür. Benzer şekilde Çin de %21, Rusya da ise %17 ciro büyümesi yaşanmıştır. Türkiye nin de içinde bulunduğu Doğu Avrupa ülkelerinin, 2008 yılında olduğu gibi 2009'da da yatırım çekmeye devam etmesi beklenmektedir. 2008'de Ciro Artışı Hız Kesti AMPD ciro endeksine göre organize perakende sektörü ciro artısı 2008 yılında hız keserken ciroların mevsimsel olarak önemli bir artış gösterdiği Aralık ayında bile görece düşük bir performans sergilenmiştir Aralık ayı 2007'nin aynı dönemiyle kıyaslandığında aylık ciroda %4 daralma yaşanırken 2007 Aralık ayının bir önceki yılın aynı 32

33 dönemiyle kıyasında ise %11 lik büyüme gözlenmiştir. Organize perakende sektör cirosunun enflasyondan arındırılmış cirosunun 12 aylık büyümesi ise %7 olarak kaydedilirken organize gıda perakende cirosunun 2008 yılındaki reel büyümesi %4,3 olarak gerçekleşmiştir. Tüketici Güvenindeki İyileşme Cari Yılın İkinci Çeyreğine Olumlu Yansımıştır Kötü geçen ilk çeyrekten sonra 2009 yılının ikinci yarısında ekonomik verilere dair olumlu beklentilerle yükselen tüketici güven endeksi perakende cirolarına da olumlu yansımış ve Mayıs ayında organize perakende sektörü cirolarında aylık ve yıllık bazda yükselişler sergilenmiştir. Organize perakende sektöründe Mayıs ayı ciroları Nisan ayına kıyasla %9 artarken 2008 yılının Mayıs ayına göre aylık değişim %9 seviyesinde yer almıştır Mayıs ayındaki yıllık ciro artışı ise (Mayıs'dan-Mayıs'a) %3 düzeyinde gerçekleşirken 2009 yılının ilk 5 ayını 2008 yılının aynı dönemiyle kıyasladığımızda, enflasyondan arındırılmış organize perakende cirosunun artan mağaza yatırımlarının etkisiyle %3 büyüdüğü görülmektedir. Krizde Organize Perakende Toplam Perakendeden Pay Almaya Devam Ediyor TÜİK'ten açıklanan 3 aylık ticaret-hizmet ciro endeksi verilerine göre, 2009 ilk çeyreğinde toplam perakende sektörü ciroları 2008 ilk çeyreğine göre %12 daralırken aynı dönemde organize perakende sektörü ciroları %0,8 artış yaşamıştır. Sonuçta, organize perakende sektörü ciroları geleneksel perakendeye göre krizden daha az etkilenerek toplam perakende sektöründen pay almaya devam ederken ancak bir önceki yıla göre ciro gelişiminde fark edilir bir yavaşlama gözlenmiştir Toplam Perakende Ciro Endeksi Kaynak: TUİK 15,0% 13,5% 12,7% 10,0% 5,0% 7,2% 6,8% 0,0% -5,0% -3,8% -10,0% -15,0% -11,8% Kaynak: TUİK 33

34 2009 Yılına Genel Bakış Alt sektörler bazında cirolar incelendiğinde, gıda perakendesi cirosunda 2009 Mayıs ayında önceki aya göre %8 seviyesinde bir artış yaşandığı görülmektedir. Gıda dışında ise aylık ciro değişimi %11 artış olarak gerçekleşmiştir. Aylık bazda geçen yılın Mayıs ayıyla kıyaslandığında, gıda perakendesi ciroları %7 artarken, gıda dışı perakende cirosu %11, hazır giyim cirosu %16 büyümüştür. Yıllık olarak bakıldığında ise gıda cirolarının %1 arttığı görülmektedir. Öte yandan gıda dışındaki %7 lik büyüme dikkat çekerken 2008 Mayıs ayında yıllık %13 büyüme yaşayan hazır giyim sektörü, gıda dışı perakendedeki büyümenin lokomotifi görevini görmektedir. Gıda Dışını Artıran Temel Etkenler ÖTV İndirimi 2009 un ilk 5 ayını 2008 yılının ilk 5 ayıyla kıyasladığımızda, gıda ciroları %2 artarken, gıda dışı %6, hazır giyim ise %10 luk büyüme gerçekleştirmiştir. Tüketici Güven Endeksi, 85,3 seviyesinden 99,4 seviyesine çıkarak 15 aylık zirveye ulaşırken tüketici güvenindeki bu iyileşme tüketime de kısmen yansımıştır. Bu artışta ağırlıklı olarak otomotiv satışları etkili olsa da genel olarak tüketici güveni yavaş yavaş tüketime dönüşmeye başlamıştır. Beyaz eşya, elektronik ve mobilyadaki ÖTV ve KDV indirimlerinin 30 Eylül 2009'a kadar uzatılması da tüketici harcamalarını harekete geçirecek olumlu bir gelişmedir. Vergi indirimlerine rağmen gıda dışı organize perakende sektöründe sınırlı büyüme yaşanması dikkate değer bir konu olup artan tüketici güveninin alışverişe tam olarak yansımadığını işaret etmektedir. Bu vergi indirimlerinin eylül ayının sonuna dek sürmesi kararı, mevsimsel alışverişler için önemli bir teşvik oluşturacaktır. 150 Aylık AMPD Ciro Endeksi Kaynak: AMPD Yılında Son Çeyrekte Cirolar Geriledi yıllarının 12 aylık hareketlerini kıyasladığımızda, 2008 yılı özellikle Eylül ayından sonra mevsimsel trendlerin dışında kalan dalgalanmalarıyla öne çıkmaktadır. Bu dalgalanmayı incelerken özellikle hazır giyim perakendesinden kaynaklanan, Ağustos dönemindeki ciro artışlarının da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Sektör önceki yıllarda da bu dönemde ciro artısı yaşamış; ancak 2008 de bu artış daha yüksek gerçekleşmiştir. Öte yandan, takip eden Eylül-Ekim dönemindeki düşüşten sonraki aylık cirolarda görece toparlanma olmuş; ama 2008 yılı son çeyreğinde 2007 yılı aynı dönemine göre %3 lük daralma yaşanmıştır. Organize Perakende Özel Tüketim Harcamalarının Üzerinde Büyümektedir Organize perakende büyümesinin 2007 yılında olduğu gibi 2008'de de özel tüketim harcamalarının üzerinde yer aldığı görülmektedir. Özel tüketimde 3 aylık dönemleri önceki yılın aynı dönemleriyle kıyasladığımızda yıl içinde fark edilir bir yavaşlama; hatta küçülme yaşanmıştır yılı dünya genelinde olduğu gibi Türkiye de de tüketici 34

35 (AMPD Ciro Endeksi) (CNBC-E Güven Endeksi). harcamalarında daralma yılı olurken son çeyrekteki organize perakende daralması özel tüketim harcamalarının daralmasından daha az gerçekleştiğinden, sektör düşüş yaşadığı dönemi bile görece iyi bir şekilde kapatmıştır. 14% 13,6% 11% 8% 6,0% 9,0% 8,1% 5% 3,0% 2% -1% -0,2% -4% -3,0% -7% -6,0% Ç Ç Ç Ç Özel Tüketim Harcamaları Artışı Organize Perakende Ciro Artışı Kaynak: TUİK & AMPD Organize perakende sektörü, 2008 yılında tüketici güvenindeki hareketleri yakından takip etmiş ve tüketicinin hassasiyetlerini bire bir yaşamıştır. Nisan-Mayıs ve Eylül-Ekim dönemlerindeki politik istikrarsızlık ve ekonomik daralma özel tüketim seviyelerine yansıması doğal olarak perakende sektörü üzerinden gerçekleşmiştir. Güven endeksleri organize perakende ciro endeksiyle önemli bir korelasyona sahip gözükürken CNBC -e Tüketici Güven Endeksi, geçtiğimiz yılın Kasım ayında 53,6 ile en düşük seviyelerini görmüş; aynı dönemde TÜİK Tüketici Güven Endeksi ise en düşük değerini kaydetmiştir. Öte yandan, özel tüketimdeki düşüş ve beklentilerdeki olumsuz tabloya rağmen organize perakende ciroları olumlu performansını sürdürmüştür. Dolayısıyla, Türk tüketicisi, tüketim seviyesinin düştüğü kriz dönemlerinde kaliteli ve güvenilir alışveriş kaygısı, indirim dönemlerinden faydalanmak amacıyla gelenekselden organize perakendeye yönelmiştir AMPD Ciro Endeksi CNBC-E Güven Endeksi Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, AMPD 35

36 Oca.06 Mar.06 May.06 Tem.06 Eyl.06 Kas.06 Oca.07 Mar.07 May.07 Tem.07 Eyl.07 Kas.07 Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 (Toplam Çalışan Sayısı Endeksi) (Çalışan Başına Aylık Ciro Endeksi) Toplam Çalışan Sayısı Endeksi Toplam Çalışan Başına Aylık Ciro Endeksi Kaynak: AMPD Organize perakende istihdamı arttırmaya devam ediyor 2008 yılı boyunca mevsimsellik etkisi dışında organize perakende sektörü istihdam artışını düzenli bir şekilde sürdürürken önceki yıla göre istihdam artısı %10 olarak gerçekleşmiştir. Toplam çalışan başına aylık ciro endeksi, yatırımların dönüşüne istihdamın katkısını anlamak ve verimliliği ölçmek için önemli bir göstergedir Aralık ayında çalışan başına ciro, önceki yıllardaki mevsimsel yükselişini yakalayamamıştır. Bu durumda istihdamdaki %10'luk artışın %7'lik ciro artışının önünde seyretmesi etkili olmuştur. Organize perakende sektörü, kısa dönem ciro hareketlerinin etkisinde kalmadan, istihdamda uzun vadeli bir politika izlemektedir İlk Çeyrekte Organize Perakende İstihdamı %3 Büyüdü 2009 yılının Mayıs ayında sektör istihdamı Nisan ayına göre %2; yıllık olarak ise %1 azalmıştır. Yıllık bazda istihdam düşüşü ilk kez Mayıs ayında kaydedilirken TÜİK tarafından açıklanan 3 aylık ticaret-hizmet istihdam endeksi verilerine göre, 2009 ilk çeyreğinde toplam perakende sektörü istihdamı 2008 ilk çeyreğine göre %2 daralmıştır. Öte yandan aynı dönemde organize perakende sektörü istihdamı %3 artış yaşamıştır. Toplam çalışan sayısında Aralık 2008 sonundan 2009 yılının Mayıs ayına kadar %7 lik bir düşüş yaşanırken bu durumda krizin etkisini vurgulamak gerekmektedir. Buna karşın 2008 Mayıs ayında 2007 Mayıs ayına göre yaşanan %19 istihdam artışı, sektörün istihdamdaki patlamadan sonra bu düşüşü yaşadığını ortaya çıkarmaktadır. Sektör istihdamındaki bu düşüş, diğer sektörlere kıyasla daha geç oluşmuş ve daha düşük bir seviyede gerçekleşmiştir. Bilindiği gibi Türkiye genelindeki 2008 yıllık istihdam büyüme oranı yalnızca %2 düzeyinde kaydedilmiş buna karşın yıllık işsizlik oranı %11'e ulaşmıştır Mayıs ayında işsizlik, %13,6 olarak açıklanmıştır. 2008'de perakende sektörüne yatırımlar devam etti Toplam mağaza sayısı 2008 yılında 2007 ye göre %21 oranında yükselirken gıda perakendesi mağaza sayısı %33, gıda dışı perakende mağaza sayısı ise %13 artmıştır. AMPD satış alanı endeksine göre 2008 de toplam metrekare alanı yıllık %20 artarken bu artış gıda perakendesinde %20, gıda dışında ise %19 seviyesinde gerçekleşmiştir. Yıl boyunca sektöre yapılan yatırımlar hızlı bir şekilde sürmüş ve net satış alanı büyümesi ciro gelişiminin üzerinde yer almıştır yılında sektör yatırımlarının sürmesi; ama önceki yıllara göre hız kesmesi beklenmektedir. Organize perakende sektörü yaşadığı yoğun yatırım ve hızlı büyüme dönemini sindirme fırsatı bulacaktır. Hızlı bir büyüme dönemi sonrasında sektör belli konularda yenilenme ihtiyacı duymaktadır. Bu yenilenme, süren yatırımlar için de alt yapı oluşturacaktır. Tedarik zinciri ve stok politikasının gözden geçirilmesi, İK eğitimleri ve müşteri odaklı 36

37 Oca.06 Mar.06 May.06 Tem.06 Eyl.06 Kas.06 Oca.07 Mar.07 May.07 Tem.07 Eyl.07 Kas.07 Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 ( AMPD Endeksi (2006=100). araştırmalar sayesinde hizmet alanı artışının gerektirdiği değişiklikler gerçekleştirilecektir. Böylece büyümenin cirolara da yansıması ve metrekare basına ciro endeksinin yükselmesi sağlanacaktır. Yatırımlara Ara Verildi 2009 Mayıs ayında metrekare endeksinde yıllık olarak %17 lik bir artış yaşanmasına rağmen 2008 Nisan ayındaki bir yıllık büyümenin %25 olarak kaydedilmesi yatırım büyüme hızında yavaşlama trendine girildiğinin bir göstergesidir. Aralık 2008 sonuna kıyasla 2009 yılı ilk 5 aylık metrekare artışı ise %4 oranında gerçekleşmiştir. Gıda Perakendesi Yatırımlarına Devam Ediyor Mayıs 2009 da yıllık metrekare artışı gıdada %19, gıda dışında %13 seviyesinde gerçekleşirken hazır giyimde %15 olarak kaydedilmiştir. Gıdada 2008 yılı Mayıs ayındaki yıllık artış %18 iken, 2009 yılı Mayıs ayında bu oran %19'a yükselmiştir. Aralık 2008 sonuna kıyasla 5 aylık büyümeye baktığımızda da, en yoğun metrekare artışının %5 ile gıda perakendesinde olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, 2009 yılı için planlanan yatırımların sürmesi sebebiyle yıllık ve 5 aylık metrekare gelişiminde organize gıda perakendesi öncü konumdadır Kaynak: AMPD Aylık Toplam Metrekare Mağaza Sayısı Endeksi Verimlilik Ölçütü: Metrekare Başı Ciro Sektör yatırımlarının realizasyonunun önemli bir göstergesi olana metrekare basına ciro endeksine dönemine bakıldığında, metrekare artış hızıyla metrekare basına ciro artış hızı arasındaki makasın giderek açıldığı, sektöre yapılan büyük yatırımın henüz ciro büyümesine aynı oranda yansımadığı görülmektedir Kaynak: AMPD Aylık Toplam Metrekare Endeksi 37 Metrekare Başına Ciro Endeksi

38 Yılın İkinci Çeyreğinde Metrekare Başı Cirolar Yükseliyor Aylık bazda metrekare başına ciroda görülen iyileşme sektör oyuncuları için önemli bir trend göstergesi olarak kabul edilmektedir. Mayıs 2009'da metrekare başına ciro endeksi, Nisan ayına göre %9 artarken 2008 Mayıs ayına kıyasla ise aylık bazda %2 lik düşüş görülmektedir. Alt sektörlere baktığımızda; Nisan ayına göre gıdada %7 artış yaşanırken, 2008 yılı aynı dönemine göre ise %6 düşüş gerçekleştiği görülmektedir. Organize perakende sektörü toplamda verimlilik konusunda geçen yıla göre geride seyretse de mevsimselli k ve metrekarelerdeki sınırlı büyümenin de etkisiyle aylık bazda toparlanma yaşamaktadır. Gıda perakendeciliğinde yatırımlar sürerken gıda dışı perakende sektörü yatırımları yavaşlatarak karlılığı arttırma eğilimi içine girmiştir. Tüketici daha sık; ama daha az alışveriş yaptı Kayıtlı ekonominin itici gücü olan organize perakende sektörü, ciro artışının yanında fiş sayısını da temel bir gösterge olarak almaktadır. Fiş sayısı 2008 yılı içinde toplamda %17 artarken gıda perakendesinde bu artış %15, gıda dışı perakendede ise %23 olarak gerçekleşmiştir Kaynak: AMPD Fiş Sayısı Fiş Başına Ciro Endeksi Fiş başına ciro endeksi tüketicinin alışveriş sıklığı ve alışveriş basına harcama alışkanlığını yansıtırken fiş sayısının %17 arttığı bir dönemde ciroların %7 artması Türk tüketicisinin 2008 de alışveriş sıklığını artırdığını ancak alışveriş basına harcadığı miktarı düşürdüğünü göstermektedir. Müşterilerin kriz döneminde daha likit kalabilmeleri için gramajı daha düşük ürünlere yönelerek daha az harcama yaptıkları ama düşük gramajdan dolayı daha sık mağaza ziyareti yaptıklarını söyleyebiliriz Mayıs ayında Nisan ayına göre organize perakende fiş sayıları %6 artarken, 2008 Mayıs ayına kıyasla aylık artış %15 seviyesinde gerçekleşmiştir. 2009'un ilk 5 ayı 2008 yılının ilk 5 ayıyla kıyaslandığında %14 düzeyinde fiş sayısı artışı yaşanırken yıllık yükseliş %15 olarak meydana gelmiştir. Fiş sayısındaki artış kayıtlı ekonominin gelişimine katkıda bulunurken tüketicinin sık alışverişe çıksa da her defasında daha az ürün satın aldığına işaret etmektedir. Mayıs ayında gıda perakendesi fiş sayısı 2008 Mayıs ayına göre yıllık %14 artarken, gıda dışında bu oran %19 olmuştur. İndirim kampanyalarının yaşanan fiş sayısı artışında önemli bir etkisi bulunurken tüketici, vergi indirimleri gibi alınan sağduyulu önlemlere anında olumlu cevap vermektedir. Dayanıklı ürünler ve yatırım aracı olarak otomotiv gibi ürünlerin tüketimi artarken, diğer ürünlerde hala sık ama azar azar alışveriş yapmayı tercih etmektedir. 38

39 Kaynak: AMPD AMPD Ciro Endeksi Fiş Sayısı Endeksi 2008 yılı Hızlı Tüketim Ürünleri Pazar Değerlendirmesi AC Nielsen 2008 yılı araştırmasına göre, 2007 de 31,3 milyar dolar olan Hızlı Tüketim Ürünleri (FMCG) pazarı 2008 de %13 büyüyerek 35,4 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. Hızlı Tüketim Ürünleri Ticareti (Mn $) Değişim Ç Ç Ç 4Ç-08/03Ç-08 Değişim 4Ç-08/4Ç-07 Değişim Toplam Ticaret ,7% ,2% -15,1% Toplam Ticaret (Sigara Hariç) ,5% ,6% -13,8% Gıda ,7% ,2% -13,9% Temizlik ,4% ,9% -16,7% Kişisel Bakım ,6% ,1% -10,7% Diğer ,6% ,5% -17,9% Tütün ,7% ,4% -16,9% Kaynak: Nielsen Sigara hariç büyüme %13,9 olarak gerçekleşirken enflasyondan arındırılmış reel büyüme sigara dahil %2,4, sigara hariç %3,1 olmuştur. Toplam HTÜ cirosunun %87'si gıda ve sigara satışlarından oluşurken geriye kalan büyüme kişisel bakım ve temizlik ürünlerinden gelmektedir. Enflasyondan Arındırılmış Büyümeler Değişim 4Ç-08/03Ç-08 Değişim 4Ç-08/4Ç-07 Değişim Toplam Ticaret 2,4% -6,7% -0,9% Toplam Ticaret (Sigara Hariç) 3,1% -7,3% 0,5% Gıda 3,3% -7,9% 0,4% Temizlik 1,6% -5,3% -3,1% Kişisel Bakım 3,3% -3,0% 3,9% Diğer -2,8% -26,0% -4,3% Tütün 1,4% -5,7% -2,9% Kaynak: Nielsen 39

40 Enflasyondan Arındırılmış Büyümeler Ç Ç Ç 1Ç-09/04Ç-08 Değişim 1Ç-09/1Ç-08 Değişim Toplam Ticaret ,0% -21,3% Toplam Ticaret (Sigara Hariç) ,6% -19,1% Gıda ,4% -19,9% Temizlik ,2% -17,6% Kişisel Bakım ,5% -15,3% Diğer ,2% -18,2% Tütün ,8% -24,5% Kaynak: Nielsen Hızlı Tüketim Ürünleri Ticaret Payları (2007) Hızlı Tüketim Ürünleri Ticaret Payları (2008) 4,7% 7,5% 4,8% 7,6% 45,3% 46,0% 41,8% 40,0% Gıda Tütün Temizlik Ürünü Kişisel Bakım Gıda Tütün Temizlik Ürünü Kişisel Bakım Kaynak. AMPD Kaynak. AMPD Marketlerde Kredi Kartı Harcamaları 2008 de %31 Arttı Bankalar arası Kart Merkezi ne göre banka kartı ve kredi kartıyla yapılan harcamaların toplam cirosu 2008 yılında ortalama olarak %31 artmıştır. Kredi kartı kullanım adedi yıl içinde ortalama olarak %17 artarken bu artışta, 2008 yılında tüketicinin ödemeyi geciktirmek veya taksitlendirmek için kredi kartı kullanmasının da payı vardır. Banka Kartı ve Kredi Kartı Harcamaları (milyon TL) Sektörler Yıllık Değişim (%) Market ve AVM'ler % Giyim Aksesuar % Yemek % Çeşitli Gıda % Elektrik-Elektronik, Bilgisayar % Kuyumcular % Kaynak: BKM 40

41 AMPD Endeksleri. Gıda Perakendesi Ciro m2 başı ciro Aylık toplam m2 Aylık toplam çalışan sayısı Kaynak: AMPD Gıda Perakendesi Kaynak: AMPD Ciro Endeksi Fiş Sayısı Endeksi 41

42 Gıda Perakendesi Kaynak: AMPD Fiş Sayısı Fiş Başına Ciro Endeksi 170 Gıda Perakendesi Aylık Toplam Metrekare Endeksi Metrekare Başı Ciro Endeksi Kaynak: AMPD 42

43 (Milyon TL) Gıda Tüketim Payı) (GSYH). Toplam Tüketim Gıda &İçki &Tütün Giyim Konut Ev Aletleri Sağlık Ulaştırma Eğlence Eğitim Lokanta ve Oteller Diğer ,2% 12,0% 10,8% 9,4% 2,6% 14,2% 5,9% 0,7% 6,6% 7,5% ,8% 9,2% 14,4% 8,8% 3,0% 15,5% 5,2% 0,8% 5,9% 8,4% ,5% 8,7% 15,8% 8,3% 3,1% 17,5% 5,1% 0,8% 6,3% 7,9% ,1% 8,8% 16,8% 7,6% 3,5% 16,1% 4,6% 0,8% 6,4% 8,3% ,1% 9,1% 16,2% 7,3% 3,7% 16,8% 4,8% 0,9% 6,2% 6,9% ,4% 9,4% 15,8% 7,2% 3,5% 17,7% 4,5% 0,9% 5,7% 6,8% ,8% 9,1% 15,8% 7,4% 3,6% 18,1% 5,0% 1,0% 6,0% 7,1% ,6% 7,3% 16,7% 8,2% 3,9% 18,5% 4,9% 1,2% 6,0% 6,7% ,8% 6,6% 17,7% 8,1% 4,1% 18,7% 4,7% 1,3% 6,1% 7,0% ,6% 6,2% 19,1% 7,8% 4,1% 18,0% 4,2% 1,3% 6,0% 7,5% ,1% 5,8% 20,3% 7,1% 4,1% 18,0% 4,0% 1,3% 6,1% 7,2% Ç 25,9% 6,0% 20,8% 8,4% 4,3% 16,8% 4,1% 1,9% 4,8% 7,1% Ç 26,7% 5,4% 24,5% 7,2% 4,5% 14,2% 3,7% 1,9% 5,3% 6,5% Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 31% 30% 29% 28% % 26% 25% 24% 23% Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Gıdanın Tüketimdeki Payı Sabit Fiyatlarla GSYH (Milyon TL) Toplam Tüketim ve Gıda Tüketimi Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Toplam Tüketim (TL) Gıda Tüketimi (TL) 43

44 (Milyon TL) Toplam Tüketim ve Gıda Tüketimi Ç Ç Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Toplam Tüketim (TL) Gıda Tüketimi (TL) 14% 12% Gıda Enflasyonu ve TÜFE 12,30% 12,10% 11,30% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 9,35% 6,30% 7,72% 4,90% 9,65% 8,39% 10,06% 1,83% 3,63% Kaynak: TCMB Gıda Enflasyonu TÜFE 44

45 ADESE AVM A.Ş. Faaliyetlerine 1993 Yılında Başladı Adese nin faaliyetleri, bağlı bulunduğu İttifak Holding in, 1991 yılında Seydişehir de kurulan Simpaş Seydişehir İhtiyaç Maddeleri Pazarlama San. ve Tic. A.Ş yi 1993 yılında satın alması ile başlamıştır. Adese, ilk atılımını 1994 yılında, metrekare ticari alanıyla Konya nın ilk ve en büyük marketi olan Otogar Adese Mağazası nı açarak gösterirken aynı yıl içerisinde Beyşehir mağazasını açan Şirket, ilerleyen yıllarda mağaza sayısını hızla artırmıştır yılında Aziziye, 1997 yılında Hakimiyet ve Zafer mağazalarını hizmete açan Adese, 1998 ve 1999 yıllarında birer, 2000 yılında ise dört mağaza açarak mağaza sayısını kısa sürede 14 e çıkarmıştır yılında Konya içinde 2 mağaza açan Adese, dışa açılma atılımlarından birisi olan Ankara Keçiören mağazasını yap-işlet-devret modeli ile faaliyete geçirmiştir. Kriz Döneminde Büyüme Stratejisi yıllarındaki kriz döneminde Şirket, büyüme stratejisi benimsemiş ve Beğendik Marketleri ne ait Ankara da iki ve Mersin de üç mağazayı bünyesine dahil etmiştir. Ayrıca, aynı yıl içerisinde Eryaman Adese açılmış ve bu mağaza 2004 yılında Optimum Alışveriş Merkezleri içine taşınmıştır. Mercek ile Birleşme Gelişimini her yıl aralıksız artıran Adese, 2007 yılı Aralık ayına gelindiğinde 31 mağazaya ulaşırken Adese nin indirim marketler zinciri Mercek ise 2007 yılı sonuna dek Konya merkezinde altmış dokuz yeni şube açmıştır yılı sonunda kendi indirim marketleri zinciri olan Mercek Gıda ile birleşen Adese, yeni yapılanması ile, 2008 yılına 100 şube ile girmiş ve 2008 yılında İstanbul, İzmit, Ankara, Mersin ve Konya da açtığı mağazalarla mağaza ağını sürekli genişletmiştir yılı sonunda Şirket, 92 mağazasının bulunduğu Konya nın yanı sıra, 16 şube ile Ankara da, 5 şube ile Mersin de, ikişer şube ile Aksaray ve Karaman da, birer mağaza ile İstanbul ve İzmit te hizmet verir duruma gelmiştir. 11 Prestij Mağazası Satın Alındı 2009 yılına gelindiğinde Şirket, Konya merkez ve Beyşehir de açtığı iki yeni mağazaya ek olarak Prestij Marketler Topluluğu nun İstanbul, Kocaeli ve Sakarya da hizmet veren toplam 11 mağazasını Varlık Devri Yöntemi ile satın alarak Marmara Bölgesi ndeki ağırlığını artırmıştır. İstanbul da Üsküdar, Sultanbeyli, Ümraniye, Maltepe, İçerenköy, Çekmeköy, Başakşehir de bulunan yedi, Kocaeli nde üç ve Sakarya da bir adet mağazanın Adese hizmet halkasına eklenmesiyle Adese nin Marmara Bölgesi ndeki mağaza sayısı 13 e, toplam mağaza sayısı ise 131 e ulaşmıştır. Yaptığı bu atılım ile ulusal bir marka olma sürecinde büyük bir adım atan Adese krizde büyüme politikasının başarılı uygulamalarından birini sergilemiştir. Güçlü İnsan Kaynağı Adese, perakendecilik sektörü için yeni teknolojiler ve analiz yöntemleri geliştirebilecek güçlü insan kaynağına sahiptir. Özsermaye tabanlı bir yapılanma olmasının yanı sıra, Adese, kendi teknolojilerini üretebilecek insan kaynakları potansiyeline de sahiptir. Bünyesinde kullanmış olduğu Back Office programı kendi yazılım ekibi tarafından 45

46 oluşturulmuş ve geliştirilmeye devam edilmektedir. Ayrıca verimlilik artışını sağlamak ve iletişimi artırmak için tedarikçiler ile iletişimi sağlayan B2b sistemini de yine kendi yazılım ekibi oluşturmuştur. En Hızlı Büyüyen 4. Perakende Markası Adese, Capital Dergisi nin Türkiye nin En Büyük 500 Özel Şirketi araştırmasında (2007 verilerine göre) 188. sırada yer almıştır. Bir önceki yıl aynı araştırmada 199. sırada yer alan Adese, listede yer alan 14 perakende firması arasında büyümesini en çok artıran dördüncü perakende markası olma başarısını da göstermiştir. Adese, Ekonomist Dergisi nin Anadolu nun en büyük firmalarını belirlediği araştırmasında 2007 yılında Anadolu nun en büyük yirmi üçüncü firması olarak gösterilmiştir. Şirket, aynı zamanda, sektörünün Anadolu daki en büyük temsilcisi olarak yer almış ve Anadolu nun Perakende Markası unvanını hak ettiğini göstermiştir. Son olarak, müşteri memnuniyeti ve hizmet kalitesinde gösterdiği üstün başarısından ötürü, Tüketici Akademisi tarafından verilen AB Kalite Ödülü ne layık görülen Adese, 2009 Haziran itibariyle, sekiz şehirdeki 131 mağazası ve çalışanı ile İttifak Holding in ulusal perakende markası olarak her ay dört buçuk milyonun üzerinde tüketiciye hizmet vermektedir. Adese, yabancı yatırımcıların paylarının her gün biraz daha arttığı perakende sektöründe, Anadolu dan doğan bir değer olarak yükselmektedir. ADESE AVM A.Ş. Ana Faaliyet Konusu Kuruluş Tarihi Çalışan Personel Sayısı Ödenmiş Sermaye Mağaza Sayısı Net Satış Alanı Kaynak: Şirket Perakende Ticaret m 2 Ortaklık Yapısı 12,6% 21,2% 66,2% Kaynak: Şirket İTTİFAK HOLDİNG A.Ş. BİG PLANLAMA YÖN.VE MÜŞ A.Ş. SEHA İNŞ.MÜH.MAD.TUR.SAN.A.Ş. 46

47 Toplam Metrekare Toplam Mağaza Sayısı yılı sonu itibariyle Şirket in ortaklık yapısına bakıldığında ise İttifak Holding %66,2 lik doğrudan ortaklık oranı ile en büyük ortak olarak gözükürken Big Planlama ve Seha İnşaat sırasıyla %21,2 ve %12,6 lık paylara sahiptirler. İttifak Holding, doğrudan ve dolaylı olarak Adese AVM A.Ş. nin %99,8 ine sahip bulunmaktadır. Adese AVM, 2009 yılı itibariyle gayri faal olan Konestaş Gıda San. A.Ş. nin %99 una, değirmen ve testere imalatı alanında faaliyet gösteren İmaş Makine San. A.Ş. nin %2 sine, gayrimenkul kiralama ve satışı gerçekleştiren Aden Gayrimenkul Tic. A.Ş. nin %10,9 una, reklam sektöründe faaliyet gösteren Elite Danışmanlık LTD. ŞTİ nin %80 ine, alışveriş merkezleri yönetim organizasyonlarında faaliyet gösteren Kule Yönetim A.Ş. nin %99 una, oto kiralama ve satışı gerçekleştiren İrent Oto A.Ş. nin %23 üne iştirak ederken 2009 yılında gerçekleşen hisse alımı ile birlikte Şirket, İttifak Holding hisselerinin %5,8 ine sahip olmuştur. BAĞLI ORTAKLIK İSMİ KONESTAŞ UNLU GIDA SAN.A.Ş. UNLU MAMULLER ,97% İMAŞ MAKİNA SAN.A.Ş. DEĞİRMEN VE TESTERE MAK. İMALATI ,00% ADEN GAYRIMENKUL YON.YAT. TİC.A.Ş. GAYRIEMNKUL KİRALAMA VE SATIŞ ,98% ELİTE DANIŞMANLIK LTD.ŞTİ. REKLAM VE TABELACILIK HİZMET ,00% KULE YÖNETİM ORG.DAN.A.Ş. YÖNETİM ORGANİZSYON ,60% İTTİFAK HOLDİNG A.Ş. YÖNETİM DENETİM ,83% İRENT OTO KİRALAMA A.Ş. OTO KİRA,BAKIM VE SATIŞI ,07% Kaynak: Şirket FAALİYET KONUSU KURULUŞ TARİHİ SERMAYE (TL) İŞTİRAK PAYI Mağazalar ve Müşteri Sayısı Mayıs Net Satış Alanı Mağaza Sayısı * Mağaza sayıları ve net satış alanı her senenin Aralık ayı itibariyle alınmıştır. Kaynak: Şirket Marmara Bölgesinde Büyüme Stratejisi 2005 yılında 23 mağazaya sahip olan Adese, 2009 Mayıs ayı itibariyle 131 mağazaya ulaşırken perakende noktalarındaki temel büyüme 2007 yılının Aralık ayında Mercek mağazaları ile olan birleşme ile başlamıştır. Bir Adese şirketi olan Mercek A.Ş. nin mağazalarının ortalama 500 metrekarenin altında olması birleşme sonrası bu mağazaların Adese nin soft-discount segmenti olan adesemlere dönüşmesine sebep olmuştur yılında mağaza sayısında %244 lük büyüme sağlanmasına karşın metrekare büyümesinin sadece %36,5 olarak gerçekleşmesinin en 47

48 büyük nedeni de budur yılında Adese, 19 mağaza açarak mağaza sayısını %19 büyütürken açılan mağazaların 10 u indirim mağazacılığı sektörüne hitap eden adesemlerdir. Geçtiğimiz yıl yaşanan krizin de etkisiyle tüketiciler sık ama daha az harcama yapabildikleri ve yerleşim yerlerine yakın indirim mağazalarını tercih ederlerken bu durumun yarattığı talebi karşılayabilmek için Şirket, indirim mağazacılığına önem vermiş ve adesem sayılarını artırma kararı almıştır. Şirket, 2009 yılının ilk 5 ayı itibariyle 12 mağaza daha açarak mağaza sayısını 131 e çıkarırken açılan mağazaların tamamının 500 metrekarenin üzerinde yer alan Adese mağazası olması net satış alanının 2008 sonuna göre %16,3 gibi yüksek bir oranda yükselmesini sağlamıştır. Şirket Konya ve Ankara da mağazaları ile önemli bir etkinliğe sahipken özellikle Marmara bölgesinde zayıf kalması önemli bir risk unsuru olarak algılanmış ve yönetim tarafından Marmara bölgesinde büyüme kararı alınmıştır. Bilindiği üzere Türkiye deki tüm perakende devleri satın alma gücü ve refah düzeyinin yüksekliğinin yanı sıra tüketim alışkanlıkları ile tüm Türkiye ye yön veren Marmara bölgesinde öncelikli büyüme stratejisi gütmektedir. Buna ek olarak yaşanan krizde firmaların likidite sıkıntısı içerisine girmesi ve varlık fiyatlarının bu süreçte gerilemesi Şirket in satın almalar ile büyümesine olanak sağlamış ve 2009 yılının ilk çeyreğinde Prestij Mağazalar Zinciri nin Marmara bölgesindeki 11 mağazası varlık devri yolu ile satın alınmış ve yüksek metrekareleri nedeniyle adese mağazaları olarak hizmet vermeye başlamışlardır. Şirket in 2009 ve 2010 yıllarında büyümesini satın almalar ile devam etmesini beklerken 2011 sonrasında tekrar organik büyümeye döneceği öngörülmektedir. Net satış alanının 2005 yılında metrekareyken cari dönemde açılan mağazalara paralel önemli bir büyüme sergilediğini ve %133 oranında büyüyerek metrekareye ulaştığını görmekteyiz yılında 500 metrekarenin altındaki Mercek mağazalarının Adese bünyesine katılması ile net satış alanı, %36 oranında büyürken 2008 yılında toplam ticari alan metrekareye ulaşmış ve %20 lik bir büyüme sergilemiştir Kaynak: Şirket Mağaza Sayısı (2009 Mayıs) Adese Adesem Diğer 131 Mağaza 2009 Mayıs itibariyle mevcut duruma bakıldığında Şirket in cari dönemde 131 gıda perakendeciliği mağazası 1 restoranı ve 1 de ayakkabı mağazası bulunmaktadır. 131 mağazanın 86 sı 500 metrekarenin altında, kriz döneminde perakende pazarından pay kapmaya devam eden soft-discount segmentine hitap eden, yerleşim yerlerine yakın, daha az çeşit ve temel ihtiyaçları ürün portföyünde barındıran, gıda dışı ürünlere mağaza formatında yer vermeyen ve maliyetleri düşürücü uygulamaların ön planda olduğu adesem mağazalarından oluşmaktadır. Bu mağazaların sektördeki en büyük rakipleri DiaSA, Şok ve Bim mağazaları olarak gösterilebilir. Şirket, bünyesinde 45 Adese mağazası barındırmakta ve bu mağazalar ortalama 500 metrekarenin üzerinde yer almaktadır. Adeseler adesemlere göre daha çok ürün çeşidini bünyesinde barındıran, mağaza başı daha çok personelin çalıştığı, daha pahalı ve cadde kenarlarında konuşlanan, sektördeki en büyük rakipleri CarrefourSA ve Migros olan ve gelirlerinin yaklaşık %25 i gıda dışı ürün satışlarından kaynaklanan mağazalardan oluşmaktadır. Şirket önümüzdeki dönem 48

49 Adese tipi mağazalar ile büyüme stratejisi belirlerken kriz sonrasında artan refah düzeyi ile fazla çeşit barındıran, hızlı ve lüks tüketime hitap eden büyük mağazacılık yapısının tekrar sektörde pay kapmaya başlayacağı öngörüsünde bulunmaktadır. Aralık 2008 Mağaza Metrekare Dağılımı Mayıs 2009 Mağaza Metrekare Dağılımı 71,97% 0,50% 78,59% 0,43% 27,53% 20,98% Kaynak: Şirket Adese Diğer Adesem Kaynak: Şirket Adese Diğer Adesem Mağaza Sayılarının Bölgesel Dağılımı (2009 Mayıs) 9,9% 6,9% 12,2% 71,0% Kaynak: Şirket Konya Ankara Marmara Diğer 2008 sonu itibariyle 85 bin metrekare net satış alanına sahip olan Şirket in toplam ticari alanının %71,9 unu adese mağazaları oluştururken %27,5 i adesem mağazalarından oluşmaktadır yılı Mayıs ayı itibariyle tamamı adese mağazası olarak hizmet vermeye başlayan Prestij mağazalarının devri sonrasında toplam net satış alanının %78,6 sı adese mağazalarından oluşur hale gelmiştir. Mağazaların %71 i Konya da 2009 Mayıs ayı itibariyle Şirket mağazalarının 3 büyük bölgede yoğunlaştığını gözlemlemekteyiz. Son 3 yıla bakıldığında Konya ve Ankara bölgesinde mağazalaşma ağı hızla artarken cari dönemde Marmara bölgesinde önemli bir gelişim süreci yaşanmaktadır. 131 mağazanın %71 i Konya da, %12,2 si Ankara da konuşlanırken Prestij operasyonu sonrasında Marmara bölgesindeki mağaza sayısı 13 e yükselmiş ve Marmara daki toplam mağaza sayısı içindeki oranı %9,9 olmuştur. Önümüzdeki dönem Şirket mağazalarının adese tipi büyük mağazalar şeklinde Marmara bölgesinde gelişimini sürdüreceğini öngörmekteyiz. 49

50 Mağaza Sayısı Mayıs KONYA ANKARA MERSIN MARMARA AKSARAY KARAMAN DENIZLI TOPLAM *Mercek Mağazaları da dahil edilmiştir. Kaynak: Şirket Müşteri Sayısı *Toplam Müşteri Sayısına Mercek Mağazaları da dahil edilmiştir. Kaynak: Şirket 50

51 27,4 Milyon Müşteri Şirket mağazalarının gelişimine paralel artan marka değerinin de etkisiyle her geçen yıl müşteri sayısının arttığını görmekteyiz yılında Mercek mağazaları dahil 14,1 milyon müşteriye sahip olan Adese, 2008 yılında toplam müşteri sayısını kümülatifte %94 oranında artırarak 27,4 milyon kişiye ulaşmıştır. Müşteri sayısı en hızlı gelişimini 2007 yılında sergilerken net satış alanının %20 arttığı 2008 yılında toplam müşteri sayısı %24 artarak 27,4 milyon adede yükselmiştir Mayıs ayı itibariyle Adese mağazalarını yaklaşık 12,5 milyon müşteri ziyaret ederken yaşanan krizle birlikte tüketici harcamaları ve sepet değerlerinin azalmasına rağmen müşteri sayısının arttığını gözlemlemekteyiz. Krizle birlikte daha küçük sepet değerlerinde alışveriş yapan tüketiciler nakitte kalabilmek adına sepet başı harcamalarını kısarlarken alışveriş sıklıklarını artırmışlar bu durum sonucunda Şirket in toplam müşteri sayısında bir artış yaşanmıştır. Buna ek olarak Adese nin ülke çapında artan mağaza ağıyla birlikte bilinirliği ve marka değerinin yükselmesi müşteri sayısını olumlu etkileyen bir diğer unsur olarak ele alınabilir. Mağaza Müşteri Sayıları KULESITE POZCU ETLİK ZAFER KEÇİÖREN OPTİMUM PARKSİTE Kaynak: Şirket Müşterilerin mağazalara göre dağılımına bakıldığında ise 7 büyük Adese mağazasında tüm müşterilerin yaklaşık %30 unun yoğunlaştığını gözlemlemekteyiz. Şirket in gelirleri açısından en büyük mağazası olan Kule Site Adese mağazasını 2008 yılında yaklaşık 2,4 milyon müşteri ziyaret ederken bu rakam toplam müşteri sayısının %9,1 ine karşılık gelmektedir. Müşteri sayısı açısından Şirket in en büyük 2. mağazası ise yaklaşık 1,4 milyon müşterisi ile Pozcu mağazasıdır. 10,0% 9,1% Müşteri Sayısı (2008) 8,0% 6,0% 5,1% 4,0% 2,0% 3,6% 3,6% 3,5% 3,3% 2,4% 0,0% Kaynak: Şirket 51

52 Net Satış Alanı (m2) Kaynak: Şirket Toplam müşteri sayısının %30 unun 7 büyük mağazada yoğunlaşması önemli bir risk unsuru olarak görülmemektedir. Zira bu mağazalar net satış alanları itibariyle de toplam ticari alanın yaklaşık %34 ünü oluşturmaktadırlar. 35 Metrekare Başı Müşteri Sayısı Kaynak: Şirket Nisan Ayı ile Birlikte Olumlu Bir Trend Başladı Aylar itibariyle metrekare başı müşteri sayısına bakıldığında; 2008 yılında Eylül ayına kadar metrekare başı müşteri sayısı ortalama 29 olarak gerçekleşirken, krizin Türkiye de keskin bir şekilde hissedilmeye başladığı Ekim ayında mağazalarda metrekareye düşen müşteri sayısı Ramazan ayında 30 olan seviyesinden birden 25 e gerilemiş ve mevsimselliğin de etkili olduğu 2009 Şubat ta 24 ile son 1 yılın dip seviyesini görmüştür yılının Mart ayı ile birlikte küresel krizin etkilerinin bir miktar durgunlaşması ve artan tüketici güveninin yanı sıra Adese nin Marmara bölgesindeki Prestij mağazalarını satın alması ile yükselen marka bilinirliliği mağazalarda metrekare başına düşen müşteri sayısına olumlu yansımış Mayıs 2009 itibariyle 30 seviyesine ulaşılmıştır. Yaz dönemi boyunca bu trendin süreceğini metrekare başı müşteri sayısının Ramazan ayında yılın en yüksek seviyesini göreceğini öngörmekteyiz. 52

53 Müşteri Yoğunluğu 86,1% 8,3% 2,6% 1,2% 1,9% (TL) (TL) (TL) (TL) (TL) Kaynak: Şirket 2009 yılının ilk çeyrek rakamlarına göre Adese müşterilerinin sepet büyüklüğüne bakıldığında müşterilerin %86,1 i 0-25 TL aralığında alış veriş gerçekleştirirken %8,3 ünün sepet değeri TL bandında seyretmiştir. 100 TL üzerinde alışveriş yapanların oranı ise %1,9 seviyesindedir Endeksler Kaynak: Şirket Net Satış Alanı Endeksi Aylık Müşteri Sayısı Endeksi Metrekare Başı Müşteri Sayısı Endeksi Marka Bilinirliliği Artıyor Ocak 2008-Mayıs 2009 döneminde net satış alanı endeksi önemli bir artış gösterirken temel kırılmanın Mart 2009 da Prestij operasyonu ile gerçekleştiğini görmekteyiz. Net satış alanı artışına paralel aylık müşteri sayısı endeksi Ekim 2008 e kadar sürekli artarken bu dönem sonrası yaşanan krizle birlikte endeks önemli bir gerileme sergilemiş; bu süreçte yatırımlara ara verildiğinden dolayı satış alanı endeksi sabit kalmıştır. Şubat 2009 sonrası net satış alanı endeksindeki artışa paralel aylık müşteri sayısı endeksi de bir yükseliş trendine girmiştir. Mart 2009 da satış alanı endeksi %15,7 artarken müşteri sayısı endeksi %29 luk bir yükseliş sergilemiş; benzer durum Nisan ve Mayıs aylarında da gözlenmiş müşteri sayısı endeksi satış alanı endeksinden daha keskin yükselmiştir. Marmara bölgesinde yapılan yatırım atağının yanı sıra tüketici güven endekslerinde görülen iyileşmenin etkisi ve artan marka bilinirliliği bu durumu tetikleyen ana unsurlar olarak gösterilebilir. 53

54 Aylık Müşteri Sayısı Toplam Net Satış Alanı Kaynak: Şirket Aylık Müşteri Sayısı Net Satış Alanı (m2) 54

55 Satışlar ve Ürünler Cironun %78,1 i Gıda Cirosundan Kaynaklanmakta Şirket in perakende operasyon satışları hızlı tüketim ürünleri, gıda dışı ürün grubu ve diğer ürün grubu satışlarından kaynaklanırken 2008 yılı itibariyle gelirlerin %78,1 i hızlı tüketim grubu satışlarından oluşmuştur. Geçtiğimiz yıl gıda dışı ürünlerin ciro payı %18,4 olarak kaydedilirken diğer ürün grubu satışları toplam cironun %3,4 ü seviyesinde yer almıştır. Ciro kırılımının 2007 ye göre değişimine bakıldığında ise gıda dışı ve diğer ürünler grubunun toplam ciro içerisindeki payı küçülürken yaşanan krizin etkisiyle tüketicilerin lüks tüketim ürün grupları ve temel ihtiyaçlar dışına ayırdıkları harcama kaleminin küçülmesi sonucunda gıda cirosunun payının arttığını görmekteyiz yılında bu durum daha da keskinleşmiş; gıda dışı ürün grubunun toplam ciro içerisindeki oranı %17,6 ya gerilemiştir. Ciro Kırılımı (2007) Ciro Kırılımı (2008) 75,8% 78,1% 20,5% 18,4% Gıda Gıda Dışı Diğer *Ciro primi gibi diğer gelirler dahil edilmezken Mercek gelirleri dahil edilmiştir. Kaynak: Şirket 3,6% Gıda Gıda Dışı Diğer *Ciro primi gibi diğer gelirler dahil edilmezken Mercek gelirleri dahil edilmiştir. Kaynak: Şirket 3,4% Ciro Kırılımı (2009 Mayıs) 80,3% 17,6% Gıda Gıda Dışı Diğer *Ciro primi gibi diğer gelirler dahil edilmezken Mercek gelirleri dahil edilmiştir. Kaynak: Şirket 2,1% Manav Gelirleri En Hızlı Büyüyen Segment Geçtiğimiz yıl Adese, hızlı tüketim ürün satışlarından 316,6 milyon TL gelir elde ederken bu rakam 2007 yılına göre %12,3 lük bir büyümeye işaret etmektedir. Ürün grupları arasında manav gelirleri %42,5 ile en hızlı büyümeyi gösterirken temel gıda ürün grubu %12 oranında büyüyerek 178,3 milyon TL ye ulaşmıştır. Şirket in 2008 yılı içerisinde outsource olarak mağazalarda yer alan bazı manavları devralması manav cirosundaki artışın en büyük nedeni olarak açıklanabilir. Et ürünleri cirosu ise krizin de bir miktar etkisiyle %1,3 daralmış ve 36,5 milyon TL olarak kaydedilmiştir yılı itibariyle hızlı tüketim grubu satışlarında en büyük kalemi gıda ürünleri oluştururken; manav ürünleri ve et ürünleri diğer büyük kalemler olarak gözükmektedirler. Ürün gruplarının ciro payına bakıldığında 2009 Mayıs itibariyle manav cirosu toplam ciro içerisindeki payını 2008 yılına göre yaklaşık 2 puan artırarak %11,6 ya ulaşırken temel gıda grubunun ciro payı %42,9 55

56 olarak gerçekleşmiştir yılında toplam cirodan %9,9 oranında pay alan et ürünlerinde görülen gerileme 2009 yılında da devam etmiş ve bu oran %8,7 ye kadar çekilirken hızlı tüketim ürün gelirleri 139,6 milyon TL olarak kaydedilmiştir. SATISLAR (TL) 2007 Oran 2008 Oran 2009 Mayıs Oran ET URUNLERI ,9% ,0% ,7% FIRIN ,4% ,3% ,6% GIDA ,8% ,0% ,9% KAGIT GRUBU ,6% ,5% ,8% KISISEL TEMIZLIK URUNLERI ,5% ,6% ,8% KOZMETIK ,1% ,1% ,0% MANAV ,1% ,3% ,6% TEMIZLIK URUNLERI ,5% ,3% ,0% HIZLI TÜKETİM ÜRÜNLERİ TOPLAMI TOPLAM CİRO * Satışlara KDV dahil değildir. Mercek gelirleri dahil edilirken ciro primi gibi diğer gelirler dahil edilmemiştir. Kaynak: Şirket SATIŞLAR (TL) Mayıs TOPLAM TOPLAM - Diğer hariç TOPLAM - Kömür Hariç * Satışlara KDV dahil değildir. Mercek gelirleri dahil edilirken ciro primi gibi diğer gelirler dahil edilmemiştir. Kaynak: Şirket Kriz Çocuklara Yansıtılmadı 2008 yılı itibariyle gıda dışı ürün grubu önceki yıla göre %2,1 oranında gerileyerek 74,7 milyon TL gelir yaratırken, gerilemedeki en büyük neden ses ve görüntü ürünlerinde yaşanan yaklaşık %35 lik azalmadır. Bu gerileme 2009 Mayıs itibariyle de sürmüş, ses ve görüntü ürünlerinin 2008 sonunda %1,3 olan ciro payı %1,1 e gerilemiştir. Hırdavat, züccaciye ve deri ürünlerindeki daralma gıda dışı ürün grubundaki gerilemeyi desteklerken en yüksek ciroya sahip olan konfeksiyon ürünlerindeki %5,1 lik artış; ayakkabı, halı mobilya ve kitap kırtasiye ürün satışlarındaki olumlu seyir gıda dışındaki daralmanın sadece %2,1 seviyesinde kalmasında etkili olmuştur. Yaşanan krizin etkisiyle tüketicilerin lüks ürün kategorisine girebilecek ürün tercihlerinde görülen keskin düşüş bu gerilemeyi açıklarken temel ihtiyaçlar sınıfında değerlendirilemeyecek oyuncak grubundaki yatay seyir tüketicilerin krizi çocuklarına hissettirmemeye çalıştıkları şeklinde yorumlanabilir Mayıs sonu itibariyle mevsimselliğin de etkisiyle konfeksiyon ve kitap kırtasiye ürün grubu cirosunun toplam ciro içerisinde önemli bir gerileme yaşanırken züccaciye ürünlerindeki iyileşme de dikkat çekmektedir. Gıda dışı ürünlerin 2009 Mayıs cirosu 30,6 milyon TL olarak gerçekleşirken ciro payı 2008 sonuna göre yaklaşık 2 puan gerilemiş ve %17,6 olarak kaydedilmiştir. 56

57 SATISLAR (TL) 2007 Oran 2008 Oran 2009 Mayıs Oran AYAKKABI ,8% ,8% ,9% BAHCE VE HAYVAN MALZ ,0% ,0% ,1% BILGISAYAR URUNLERI ,4% ,4% ,6% DERI GRUBU ,5% ,4% ,3% DAYANIKLI TUKETIM ,1% ,0% ,8% ELEKTRIK URUNLERI ,7% ,6% ,5% EV TEKSTILI ,7% ,7% ,7% HALI MOBILYA ,7% ,7% ,7% HIRDAVAT ,2% ,2% ,2% KISISEL AKSESUAR ,1% ,1% ,1% KONFEKSIYON ,8% ,7% ,3% KITAP VE KIRTASIYE ,4% ,4% ,0% OTO URUNLERI ,4% ,4% ,3% OYUNCAKLAR ,7% ,7% ,6% SES VE GORUNTU URUNLERI ,1% ,3% ,1% SPOR MALZEMELERI ,3% ,3% ,2% ZUCCACIYE ,5% ,9% ,2% GIDA DIŞI TOPLAMI TOPLAM CİRO SAT ET FIR GID KA KIS KO MA TEM HIZ TO * Sa Kay * Satışlara KDV dahil değildir. Mercek gelirleri dahil edilirken ciro primi gibi diğer gelirler dahil edilmemiştir. Kaynak: Şirket En Yüksek Ciro: Kule Site Adese 2008 yılı itibariyle Adese AVM nin en yüksek ciroya sahip mağazası 91,3 milyon TL ile Konya daki Kule site Adese mağazası olurken bu mağaza gelirinin toplam cirodan aldığı pay %22,6 olarak kaydedilmiştir. Tamamı Adese tipi mağaza olan en büyük 9 mağazanın toplam cirodan aldığı payın 2008 yılı itibariyle %51,7 olarak gerçekleştiği ve bu mağazaların metrekarelik net satış alanı ile 2008 yılındaki toplam metrekarenin %51,5 ini oluşturduğu düşünüldüğünde önemli bir risk unsuru olarak görülmemektedir. Kule site, Pozcu, Keçiören, Etlik, Optimum, Parksite, Zafer, Akköprü ve Gözneyolu adese mağazaları geçtiğimiz yıl toplamda 208,7 milyon TL gelir elde etmiş ve cironun yarısından fazlasını oluşturmuşlardır. 57

58 (1000 TL) yılının ilk 5 ayında ise Kule site mağazası 31,2 milyon TL lik cirosu ile en büyük mağaza olma unvanını korurken en yüksek ciroya sahip 9 adese mağazası toplam cironun %43,9 unu oluşturmuşlardır yılının ilk çeyreğinde gerçekleşen Prestij operasyonu ile Şirket in toplam net satış alanındaki %16 lık büyüme en büyük 9 mağaza cirosunun toplam ciro içerisindeki oranının 7,8 puan gerilemesinde etkili olduğu söylenebilir Mağaza Ciroları (2009 Mayıs) Kaynak: Şirket 58

59 2008 de Metrekare Başı Cirolar Geriledi Perakende sektöründe verimliliği ölçen en önemli gösterge olarak kabul edilen metrekare başı aylık ciroya adese ve adesem mağazaları için ayrı ayrı bakıldığında ise 2008 yılında bu rakam adese mağazaları için 401 TL; adesem mağazaları için de 378 TL olarak kaydedilmiştir. Geçtiğimiz yıl krizin de etkisiyle 2007 yılına göre her 2 mağaza formatında da metrekareye düşen cirolar gerilerken 2008 yılında adese mağazaları indirim mağazalarına göre daha verimli bir yıl yaşamış; 2009 yılında ise adese ve adesem mağazalarında metrekareye düşen aylık cirolardaki küçülme devam etmiştir. Daha fazla çeşit barındıran, temel ihtiyaçlar dışındaki ürünlere portföyünde önemli oranda yer veren ve gıda dışının toplam cirodan ortalama %25 pay aldığı Adese mağazalarının metrekare başı cirosu 2009 Mayıs ında 2008 verilerine göre %14,2 gerileyerek 344,7 TL olarak kaydedilirken adesem mağazalarının metrekare başı cirosunda ise %5 lik bir daralma olmuş ve 359,1 TL olarak gerçekleşmiştir. Yaşanan kriz ile birlikte gerileyen tüketici güveni ve düşen enflasyon ortamı metrekareye düşen gelirlerin küçülmesine neden olurken 2001 yılındaki krizde olduğu gibi indirim mağazacılığının kriz ortamında sektör içerisindeki payını artırması nedeniyle adesem mağazalarının metrekare başı geliri daha sınırlı bir gerileme yaşamıştır. Tüketicilerin kriz ortamında daha düşük gramajda ürünler satan ve markalı ürünlere göre daha ucuz olan özel markalı ürün cirosu daha yüksek olan indirim mağazalarını tercih etmesi bu sınırlı gerilemede önemli bir etken olarak görülmektedir verilerine göre adese mağazalarında metrekare başı müşteri sayısı 21 olarak gerçekleşirken adesem mağazalarında bu rakam 50 kişi olarak kaydedilmiştir. Metrekaresi düşük indirim formatındaki mağazalara tüketici talebinin kriz ortamında artması metrekareye düşen müşteri sayısının 2 mağaza formatında bu denli farklı olmasını açıklamaktadır. 59

60 370 Ortalama Metrekare başı Ciro (2009 Mayıs-TL) , ,7 320 ADESE Mağazaları ADESEM Mağazaları *Yıl içerisindeki Ortalama Metrekareler Alınmıştır. Kaynak: Şirket Verimlilik ölçümüne mağaza bazlı baktığımızda 2008 yılında aylık metrekare başı cirosu en yüksek olan mağaza 969 TL ile Meram mağazası olurken en fazla gelire sahip Kule site mağazasının da 887 TL ile yüksek hacminin yanı sıra yüksek performans ile çalıştığını görmekteyiz yılının Mayıs verilerine göre ise Meram adese mağazasının birinciliği bırakmadığını fakat sıralamadaki tüm mağazaların metrekare başı gelirlerinin azaldığını gözlemlemekteyiz yılında metrekare başı cirosu en yüksek 9 mağazanın 5 i adesem mağazası olarak hizmet verirken cari yılda bu rakam 7 ye yükselmiştir. 60

61 Metrekare Başı Ciro (2009 Mayıs) * Ciro primi gibi diğer gelirler dahil edilmezken kömür ve hizmet gelirleri dahil edilmiştir. Kaynak: Şirket Şirket Cirosunun %72,7 si Adese Mağazalarından Kaynaklanıyor Şirket cirosunun mağaza tiplerine göre kırılımına baktığımızda 2007 yılında adese mağazalarından elde edilen gelir toplam cironun %75,7 sini oluştururken 2008 yılında krizin de etkisiyle adesem mağazalarına olan talep ve indirim mağazalarının daha verimli çalışmasının yanı sıra diğer mağazalardan elde edilen gelirlerdeki hızlı yükseliş sonrasında adese mağazalarının cirosu toplam cironun %72,7 sine gerilemiş; adese ve adesem dışındaki diğer mağazalardan elde edilen gelirler %4,7 seviyesinde yer almıştır yılında ise tamamı yüksek cirolu Prestij mağazalarının adese olarak Şirket bünyesine katılmasından sonra adese mağazalarının ciro payı %73,8 e yükselirken diğer mağaza gelirleri payının %5,5 e ulaştığını görmekteyiz. 61

62 Diğer Gelirlerin Toplam Cirodaki Payı Artıyor Şirket in diğer gelirleri 2008 yılı itibariyle Repose ayakkabı mağazası, catering satışları, kömür satışları, manav satışları ve Kule Restoran gelirlerden oluşmakta olup 19 milyon TL seviyesindedir. Geçtiğimiz yıl diğer gelirlerin toplam cirodaki payının 2007 yılına göre yaklaşık 2,7 puan artması ayakkabı mağazası ve Kule Restoran ın 2008 yılında hizmete girmesi ve daha önce outsource olan manavların Şirket bünyesine katılmasıyla manav cirosunda meydana gelen artıştan kaynaklanmaktadır. Bu dönemler arasında catering satışları %55 oranında artarak 4,9 milyon TL ye ulaşırken kömür operasyonundan kademeli olarak çıkma stratejisi doğrultusunda kömür satışları %30 gerilemiş ve 1,7 milyon TL olarak kaydedilmiştir yılında ise catering satışlarındaki olumlu seyir ve Kule Restoran ın artan pozitif etkisi nedeniyle diğer gelirler 9,6 milyon TL olarak gerçekleşirken ciro payı %5,5 e yükselmiştir. Şirket yaşanan kriz ortamında adesem mağazaları ile sektörden pazar payı kaparken önümüzdeki yıllarda artması beklenen refah düzeyi ve lüks tüketime yatkın tüketici davranışları nedeniyle indirim mağazacılığından ziyade; yüksek cirolu, daha çok çeşit içeren ve gıda dışının ürün portföyünde önemli yer tuttuğu adese tipi mağazalarda büyümeyi hedeflemektedir. Diğer Gelirler-2007 CATERING Toptan Satış DENİZLİ KÖMÜR Kömür HAL KONYA Manav TOPLAM Diğer Gelirler-2008 REPOSE Ayakkabı - Deri CATERING Diger DENİZLİ KÖMÜR Kömür HAL KONYA Manav KULE RESTORAN Restoran TOPLAM Diğer Gelirler-2009 Mayıs REPOSE Ayakkabı - Deri CATERING Diger DENİZLİ KÖMÜR Kömür HAL KONYA Manav KULE RESTORAN Restoran UNLU MAMULLER KONYA URETIM TESISI Unlu Mamüller RESTORE GODENE Restoran TOPLAM Kaynak: Şirket 62

63 Müşteri Başı Gelir Sepet geliri açısından en değerli mağazalara bakıldığında 2008 yılı itibariyle müşteri başı geliri en yüksek mağaza 37 TL ile Kule site adese mağazası olurken ilk 10 mağazanın müşteri başı gelirinin ortalama 22 TL olduğunu ve hepsinin adese mağazası olduğu görülmektedir. Daha elit müşteri kitlesine hitap eden ve Meram mağazası dışında yüksek satış alanlarına sahip bu mağazalarda metrekareye düşen ortalama müşteri sayısı 263 tür. Toplam Kart Sayısı: 824 Bin Perakende şirketleri için kartlı satışlar ve güncellenen kart sayısı müşteri sadakati oluşturmak ve bağlılığı ölçmek açısından çok önemli bir gösterge olarak kabul edilmektedir. Şirket, kart sahibi olan müşterilerini cinsiyeti, yaş aralığı, medeni hali, eğitim düzeyi, adres bilgileri, mesleki durumu, çocuk sayıları, otomobil sahipliği, ev sahibi veya kiracı olmalarına göre sınıflandırarak bu grupların satışlarını detaylı olarak incelemekte ve belirlenecek gruba özel kampanyalar yapabilmektedir. Ayrıca, yeni mağazaların açılması da bölgedeki diğer adese mağazalarından elde edilen kart bilgilerine göre yapılmakta; Adese kartlarından elde edilen veriler yatırımlar için önemli bir analiz olarak kullanılmaktadır. Adese nin 2007 yılında 503 bin olan kart sayısının 2009 Nisan verilerine göre %63,7 oranında artarak 824 bin âdede ulaştığını görürken aynı dönemler arasında bilgisi güncellenen kart sayısındaki yükseliş %52 olarak kaydedilmiş ve 431 bin adede ulaşmıştır. 63

64 Kartlı Satışların Ciro Payı Geriliyor Toptan ve kömür satışlarını içermeyen ve kartlı yapılabilecek düzeltilmiş ciroya göre Adese nin kartlı satışlarının toplam ciro içerisindeki oranının 2007 yılından bu yana gerilediğini görmekteyiz yılındaki 7,5 puanlık gerileme Mercek mağazalarının Şirket bünyesine katılmasından kaynaklanırken 2009 Nisan ayında kartlı satış oranın geçtiğimiz yıla göre 5,2 puan gerileyerek %53,3 olarak kaydedilmesinde Prestij operasyonunun etkisi olmakla birlikte Adese nin müşteri portföyüne yeni müşterilerin de girmesi etkili olmuştur. Zira 2008 yılında 2007 ye göre Mercek mağazalarının birleşmesi sonucu müşteri sayısı %60 artarken; 2009 Ocak-Mayıs döneminde geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre müşteri sayısındaki yükseliş %12,5 olarak kaydedilmiştir. Adesem Ciroları Daha Hızlı Büyüdü Toplam gıda perakende cirosu (diğer gelirler hariç) 2008 yılında yükselen enflasyona rağmen düşen azalan metrekare başı ciro ve net satış alanındaki sınırlı artışın etkisiyle sadece %6,9 oranında büyüyerek 385,8 milyon TL olarak kaydedilmiştir. Bu dönemler arasında adese cirosu %5,5 oranında artarak 294,5 milyon TL olurken adesem gelirleri %11,8 yükselmiş ve 91,3 milyon TL olarak gerçekleşmiştir Mayıs itibariyle ise toplam perakende cirosu (diğer gelirler hariç) 164,2 milyon TL olarak kaydedilirken adese mağazalarının cirosu 128,4 milyon TL seviyesinde yer almıştır. 64

65 2008 Fiyat Artışı %9,3 Şirket enflasyonuna baktığımızda TÜFE nin %8,4 olduğu 2007 yılında Adese ürünlerindeki fiyat artışı %10 olurken geçtiğimiz yıl %9,3 olan Adese enflasyonu %10,1 olan fiyatlar genel düzeyinin bir miktar altında kalmıştır yılında hızlı tüketim ürünlerindeki fiyat artışı %10,6 olarak kaydedilirken fiyatların 2007 yılında gerilediği gıda dışı segmentte enflasyon geçtiğimiz yıl ortalama %2,3 seviyesinde yer almıştır. Yıllık Ortalama Fiyat Artışı 14,0% 12,0% 10,0% 12,4% 10,6% 10,0% 9,3% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% -2,0% -4,0% Kaynak: Şirket -1,7% 2,3% Gıda Gıda Dışı Toplam yılında en yüksek fiyat artışları Ramazan ayı öncesi gıda ve toplam enflasyonda sırasıyla %18 ve %14 ile Temmuz ayında gerçekleşirken Ekim ayında küresel krizin Türkiye de de hissedilmeye başlamasıyla fiyat artışlarındaki yükseliş keskin bir şekilde kırılmıştır yılında gıda segmentinde en yüksek fiyat artışları %39 ve %23 ile sırasıyla unlu mamüller ve et ürünlerinde meydana gelirken gıda dışı segmentte satışları önemli oranda gerileyen ses ve görüntü ürünlerindeki fiyat değişimi -%12,6 olarak kaydedilmiştir. 65

66 Migros a Göre Ucuz, CarrefourSA ya Göre Pahalı Şirket, 2009 yılı 0cak-Nisan dönemleri arasında bir araştırma şirketine Türkiye nin farklı bölgelerindeki Adese ve diğer perakende şirketlerinin fiyat kıyaslama çalışması yaptırmıştır. Farklı dönem ve farklı bölgelerde yapılan fiyat araştırmasından çıkan sonuçların ortalaması alınırken tüm şirketlerde satılan ve %95 i gıda olan ürünler seçilmiştir. Fiyat araştırması sonuçlarına göre Adese ye operasyonel yapısı bakımından en çok benzeyen Migros un ürün fiyatları Adese fiyatlarının %6,5 üzerinde yer alırken Makro, Kiler ve Real mağazaları da benzer ürünlerde müşterilerden daha yüksek fiyatlar talep etmektedirler. Araştırma sonuçlarına göre CarrefourSA ürün fiyatları Adese fiyatlarının %5,6 altında yer alırken fiyat seviyesi açısından Adese ye en çok benzeyen mağazalar zinciri Kipa olarak görülmektedir. Ürün Bazlı Brüt Marjlar Ürün bazlı brüt kar marjlarına baktığımızda hızlı tüketim ürünlerinde brüt kar marjı geçtiğimiz yıl %9,3 olarak gerçekleşirken 2009 Mart ayı itibariyle bu rakam %10,7 ye yükselmiştir yılında hızlı tüketim ürünlerinde en yüksek brüt kar marjı %14,5 ile kozmetikte kaydedilirken et ürünlerindeki marj %10,1 olarak gerçekleşmiştir yılında temizlik ürünlerinde negatif brüt kar marjı meydana gelirken 2009 Mart ayı itibariyle temizlik ürünleri hariç tüm ürün gruplarının brüt kar marjlarında yükselme yaşanmıştır. Temizlik ürünlerindeki negatif brüt kar marjının sebebi ise temizlik ürünleri tedarikçilerinin kendi markalarının pazardan pay kapabilmeleri için Adese ye yüksek hizmet geliri önermeleri ile ürünlerinin düşük fiyatlardan satılmasını talep etmelerinden kaynaklanmaktadır. Bu segmentte cirosal anlamda en çok yer tutan gıda ürünlerinin brüt kar marjı 2008 yılında %11,7 olurken 2009 Mart ayı itibariyle bu rakam %12,9 a yükselmiştir. Ürün Bazlı Brüt Kar Marjları Mart ET URUNLERI 10,1% 13,2% GIDA 11,7% 12,9% KAGIT GRUBU -0,3% 8,6% KISISEL TEMIZLIK URUNLERI 7,4% 5,1% KOZMETIK 14,5% 18,2% MANAV 5,0% 6,4% TEMIZLIK URUNLERI -3,5% -6,8% Hızlı Tüketim Ürünleri Toplamı 9,3% 10,7% Gıda Dışında Kriz Nedeniyle Marjlar Geriledi Bir çok perakendeciye göre gıda dışı ürünlere portföyünde önemli oranda yer ayıran Şirket in bu ürün grubundaki brüt kar marjı geçtiğimiz yıl %22 olarak gerçekleşirken 2009 Mart itibariyle kriz kaynaklı gıda dışına olan talepteki gerilemenin 66

67 olumsuz etkisiyle marj %20,7 ye gerilemiştir. Gıda dışında 2008 yılında 18,9 milyon TL ile en yüksek ciroya sahip konfeksiyon grubunda brüt marj %25,7 olarak gerçekleşirken marj, 2009 Mart döneminde %21,2 ye gerilemiştir. Gıda dışında geçtiğimiz yıl %28,7 ile en yüksek brüt kar marjına sahip deri grubunun 2009 Mart itibariyle marjı yaklaşık 8 puan gerilerken cari dönemde ayakkabı grubundaki 11 puanlık brüt marj gerilemesi satışlara olum yansımış ayakkabı ürün grubu ciro payı önceki yılın üzerine çıkmıştır. Gıda dışında en düşük brüt kar marjı ise 2008 yılında %7,9 ile satışların %39 gerilediği ses ve görüntü ürünlerinde meydana gelmiştir. Ürün Bazlı Brüt Kar Marjları Mart AYAKKABI 23,5% 12,1% BAHCE VE HAYVAN MALZ. 27,7% 33,6% BILGISAYAR URUNLERI 11,8% 9,4% DERI GRUBU 28,7% 20,2% DAYANIKLI TUKETIM 17,1% 23,9% ELEKTRIK URUNLERI 21,7% 24,6% EV TEKSTILI 26,6% 27,1% HALI MOBILYA 19,7% 21,9% HIRDAVAT 28,3% 25,9% KISISEL AKSESUAR 25,1% 33,3% KONFEKSIYON 25,7% 21,2% Konfeksiyon - ERKEK 26,0% 21,3% Konfeksiyon - BAYAN 26,2% 24,0% Konfeksiyon - ÇOCUK 23,9% 15,2% KITAP VE KIRTASIYE 27,1% 29,3% OTO URUNLERI 20,8% 21,4% OYUNCAKLAR 21,4% 22,5% SES VE GORUNTU URUNLERI 7,9% 4,8% SPOR MALZEMELERI 21,0% 25,6% ZUCCACIYE 21,9% 21,3% Gıda Dışı Toplamı 22,0% 20,7% Kaynak: Şirket Ürün Bazlı Brüt Kar Marjları Mart HIZMET 56,2% 24,5% RESTORANT 46,5% 44,9% SARF MALZEMELERI 150,8% 154,7% YAKACAK URUNLERI 26,9% 30,8% DİĞER TOPLAM 41,6% 37,1% Kaynak: Şirket Pazar Payı Şirket tarafından içerisinde BİM gibi bir perakende devi olmamasına karşın yine de önemli bir gösterge niteliği taşıyabilecek 32 ulusal ve lokal zincirin yer aldığı pazar payı çalışmasına göre Adese nin pazar payı tüm şirketler arasında 2008 yılında ortalama %2,87 olarak kaydedilirken 2009 Mayıs dönemine kadar ortalama %2,82 olarak gerçekleşmiştir. Aylık bazlı değişime bakıldığında yılın ilk 8 ayında ortalama %2,91 lik pazar payı elde eden Adese, her yıl olduğu gibi yıl içerisindeki en yüksek pazar payına %3,37 ile Ramazan ayının etkili olduğu Eylül ayında ulaşmış sonrasında Ekim ayı ile birlikte küresel krizin Türkiye de ciddi bir şekilde hissedildiği dönemde Şirket in önemli bir pazar kaybına uğradığı görülmüştür. Yaşanan kriz ortamında yerleşim birimlerine yakın olan ve özel markalı ürünleri nedeniyle tüketicilere daha likit kalmalarını 67

68 sağlayabilecek ve daha ucuz ürünler sunan indirim mağazaları sektördeki payını artırmış ve indirim segmentinin cirodaki payı ortalama %20 olan Adese gibi perakende şirketleri bu dönemde pazar payı kaybetmişlerdir. Buna ek olarak Adese birçok perakende şirketine göre ürün portföyünde gıda dışına yaklaşık %30 gibi yüksek bir oranda yer ayırması nedeniyle kriz ortamında tüketicilerin temel gıda ihtiyaçları dışındaki ürünlere olan talepteki gerileme Adese nin 2008 Ekim-Şubat dönemindeki pazar payı kaybının bir diğer önemli nedenidir yılının Şubat ayından itibaren ise Şirket in pazar payının yükselişe geçtiğini Mayıs ayı itibariyle %3,24 e ulaştığını görmekteyiz. Bu dönemde artan tüketici güveniyle tüketicilerin gıda dışına olan taleplerindeki göreceli iyileşme ve Prestij mağazalarının Şirket bünyesine katılmasıyla Marmara bölgesinde 11 mağazaya ulaşan Şirket in pazar payında bir iyileşme gözlenmektedir. Şirket in sadece lokal zincirler arasındaki ortalama pazar payı ise geçtiğimiz yıl %13,7 olurken 2009 Mayıs itibariyle %14,3 olarak kaydedilmiştir. 68

69 Nisan Ayında Yukarı Yönlü Trend Başladı 2008 yılında ciro endeksinin aylık gelişimine baktığımızda en yüksek seviyesine Ramazan ayının etkisiyle Eylül ayında ulaştığını Ekim ayına kadar düzenli bir yükseliş içerisinde olduğunu görmekteyiz Ocak-Eylül döneminde net satış alanındaki %21 lik yükseliş aylık müşteri endeksindeki %24 lük yükselişi açıklarken aylık müşteri başı gelirlerdeki %23 lük yükselişin de etkisiyle ciro endeksi önemli bir yükseliş sergilemiş ve Ocak ayı seviyesine göre Eylülde %53 lük bir artış gerçekleştirmiştir. Ekim ayı ile birlikte yaşanan krizde net satış alanı endeksinin sabit seyrettiğini ve yatırımlara ara verildiğini görmekteyiz. Eylül ayından Ekim ayına geçilirken hem kriz kaynaklı azalan talep hem de Ramazan ayı nedeniyle gıda stokunda gözlenen artışın etkisiyle müşteri sayısı endeksindeki 19 puanlık gerilemeye karşın ciro endeksi 55 puan gerilemiş 98 seviyesi ile Ocak cirosunun da gerisine düşmüştür. Bu keskin düşüşte azalan müşteri sayısının yanı sıra cironun bir diğer önemli değişkeni olan müşteri başı gelir endeksindeki 30 puanlık gerileme etkin olmuştur. Yılbaşının etkisiyle müşteri başı gelirdeki artış sonucu Kasım ve Aralık aylarında ciro endeksi yükselmiş ve yılı 111 ile Ocak ayının %11 üzerinde yıllık ortalamanın ise 1 puan altında kapatmıştır yılında Ocak ve Şubat aylarında mevsimsellikten dolayı hem müşteri sayısında hem de müşteri başı gelirdeki azalma ciro endeksinin son 14 ayın en düşük seviyesini görmesine neden olurken Mart ayında Prestij operasyonu ile Adese nin net satış alanı endeksinde 19 puanlık artış müşteri sayısının önceki aya göre %29 artmasına neden olurken ciro endeksinde 25 puanlık bir yükselişi beraberinde getirmiştir. Adese nin Mart ve Nisan aylarında yatırımlara ara vermesine rağmen tüketici güvenindeki iyileşme ile müşteri başı harcamadaki artış ve Prestij operasyonu ile Adese marka değerindeki yükselişin diğer mağazalara pozitif etkisi müşteri sayısı endeksinin son 17 ayın en yüksek seviyesine yükselmesine neden olmuş ve bu sayede ciro endeksi Mayıs ayında önceki aya göre %13 sene başına göre ise %46 lık bir artış göstermiştir. 69

70 Ciro ve Pazar Payı Endeksi 160% 150% 140% 130% 120% 110% 100% 90% 80% Kaynak: Şirket Aylık Ciro Endeksi Pazar Payı Endeksi Sektör Ciro Endeksi Pazar Payı Yükseliyor Şirket in pazar payı, Adese ciro endeksi ile %83; sektör ciro endeksi ile %36 lık bir korelasyona sahip bulunurken 2008 yılında Haziran ayına kadar Adese pazar payı sene başına göre sabit bir seyir izlemiştir. Eylül ayına kadar Şirket ciro gelişiminin pozitif bir seyir izlemesine rağmen sektör ciro artışının altında kalınması sonucu Adese, bir miktar pazar payı kaybederken Eylül ayında sektör içerisinde gelirleri en hızlı yükselen şirketlerden birinin Adese olması pazar payının keskin bir şekilde yükselmesine neden olurken kriz döneminde ciro gelişiminin sektörün altında bir performans sergilemesi sonucu Şirket, önemli bir pazar payı kaybına uğramıştır Mart ayında Adese ciro endeksindeki sabit seyre karşın sektör ciro endeksindeki gerileme ile pazar payı endeksi bir miktar yükselirken Mart sonunda gerçekleşen Prestij operasyonu ile Adese cirosunun sektör cirosundan daha hızlı bir yükseliş sergilemesi pazar payının bir yükseliş trendine girmesini sağlamış ve pazar payı endeksi 2009 Mayıs ayında 112 ye yükselirken sene başının %12; 2008 ortalamasının ise %13 üzerinde yer almıştır. Perakende şirketleri için en önemli verimlilik göstergesi olan metrekare başı cironun yıllar itibariyle gelişimine bakıldığında 2007 yılında 455,9 TL olan aylık ortalama metrekare başı cironun geçtiğimiz yıl %12,9 gerileyerek 396,3 TL olarak gerçekleştiğini görmekteyiz yılında artan enflasyona rağmen yaşanan kriz ile tüketici güveninde gözlenen azalma 70

71 ve tüketicilerin perakende alış verişlerinde gıda dışına ayırdıkları harcama miktarındaki keskin gerileme Adese gibi gıda dışı cironun toplam gelirlerde önemli bir orana sahip olduğu perakende şirketlerinin metrekare başı cirolarının daralmasına neden olmuş ve daha ucuz fiyata temel gıda satışı gerçekleştiren indirim mağazacılığı önemli bir pazar payı elde etmiştir Ocak-Mayıs itibariyle metrekare başı ciro önceki senenin aynı dönemine göre %14,7 gerileyerek 348,4 TL olarak kaydedilirken metrekareye düşen gelirlerin önemli bir değişkeni olan müşteri başı gelirlerde de ciddi bir küçülme gözlenmektedir yılında müşteri başı gelir önceki yıla göre %20,3 azalarak 14,1 TL olarak kaydedilirken 2009 Ocak-Mayıs döneminde önceki yılın aynı dönemine göre küçülme %5,8 olmuş ve 13,1 TL olarak kaydedilmiştir yılının ilk 5 ayında toplam müşteri sayısının 2008 in ilk 5 ayına göre artmasına rağmen müşteri başı gelirin gerilediğini görmekteyiz. Bu durumu açıklayan ilk varsayım müşterilerin kriz döneminde daha likit kalabilmeleri için gramajı daha düşük ürünlere yönelerek daha az harcama yaptıkları ama düşük gramajdan dolayı daha sık mağaza ziyareti yapmaları şeklinde yorumlanabilir. Bu varsayıma ek olarak müşteri sayısının artması diğer Adese mağazalarındaki daha sık ziyaretten ziyade Prestij mağazalarının bünyeye katılmasından da kaynaklanabilir. Metrekare Başı Cirolar Yükseliyor Şirket in 2009 dönemindeki ortalama metrekare başı ciro rakamı 2005 ortalamasının dahi gerisinde yer alırken krizin etkisinin yanı sıra yılın ilk çeyrekte mevsimselliğin de etkisiyle önemli bir küçülme yaşanmaktadır yılında Nisan ayından bu yana dünya ve Türkiye de ekonomik verilere dair olumlu gelişmelerin yaşanmaya başlamasına paralel TÜİK tarafından yayınlanan tüketici güven endeksinde yukarı yönlü bir seyre girilmesi ve Prestij gibi yüksek cirolu ve verimli çalışan 11 mağazanın Adese bünyesine katılması sonucu metrekare başı gelirlerde olumlu bir trende girilmiş ve 2009 Mayıs ayı metrekare başı ciro 2008 Mayıs ının bir miktar üzerine çıkarak 410 TL olarak kaydedilmiştir. 700 Metrekare Başı Ciro Karşılaştırması Kaynak: Şirket ADESE Sektör Şirketleri Metrekare Başı Ciroda Sektör Ortalamasının Altında Aylar itibariyle bakıldığında Adese nin metrekare başı ciro olarak sektör ortalamasının altında kaldığı ve Şirket cirosunu artırmak için açılan mağaza sayılarının yanı sıra mevcut mağazalardaki düşük metrekare başı ciro rakamları önemli bir potansiyel olarak görülebilir. Adese metrekare başı cirosu 2008 yılında en yüksek seviyesine 514 TL ile Ramazan ın etkili olduğu Eylül ayında ulaşırken en düşük seviyesini 328 TL ile baz etkisinin yanı sıra Türkiye için krizin başlangıç ayı olan Ekim ayında görmüştür. Geçtiğimiz yıl Şirket metrekare başı cirosu hiçbir ayda sektör metrekare başı cirosuna ulaşamazken ortalama olarak sektörün %31 altında kalmıştır. Birçok büyük perakendecinin Türkiye de bir dev olmadan önce İstanbul da büyüdüğünü görmekteyiz. Adese ise öncelikle Anadolu da büyük bir marka olmuş fakat İstanbul ve Marmara bölgesinde hiçbir etkinliğinin bulunmaması metrekare başı ciro ve bilinilirlik açısından Şirket için olumsuz bir görünüm oluşmasına neden olmuştur. Bu durum karşısında Marmara bölgesinde varlık devri yoluyla 11 mağaza satın alan Şirket bu bölgede 71

72 satın alma yoluyla büyüme stratejisi gütmektedir. Bilindiği üzere İstanbul da güçlü bir marka olmak taşradaki diğer mağazalara da marka değeri ve bilinilirlik açısından olumlu yansıyacak ve metrekare başı cirolarda artışlar yaşanacaktır. Ekonomik göstergelerdeki olumlu gelişmelerin yanı sıra verimli çalışan Prestij mağazalarının da pozitif etkisiyle 2009 Nisan ında 341 TL; yılın ilk çeyreğinde ise 328 TL olan metrekare başı ciro 2009 Mayıs ta 410 TL ye ulaşırken yükselen trendin yaz dönemi boyunca Ramazan ayının olumlu etkisiyle devam edeceğini öngörmekteyiz. İMKB de işlem gören ve Türk gıda perakendeciliğinin en büyük şirketleri olan Migros, Kipa, CarrefourSA ve BİM de 2008 yılında aylık ortalama metrekare başı ciro 522,8 TL olarak gerçekleşirken operasyonel açıdan Adese ye en çok benzeyen Migros, fiyatları açısından Adese nin %6,5 üzerinde olmasına rağmen 604,5 TL ile 1. BİM ise 573 TL ile ikinci sırada yer almıştır. 72

73 . Finansal Analiz 2008 de Metrekare Başı Ciro Geriledi 2008 yılında Adese nin net satışlarının %34,4 oranında büyüyerek 456,9 milyon TL lik ciroya ulaştığını görürken toplam gelir 2005 yılındaki seviyesinin %71 üzerine çıkmıştır. Geçtiğimiz yıl ciro büyümesi yaklaşık %11 artan aktif büyüme rakamının üzerinde yer alarak verimli bir büyüme işareti verilmiş ve varlıkların gelir büyüme hızı varlık büyüme hızının üzerinde yer almıştır yılındaki ciro büyümesinin ana nedeni Mercek mağazalarının Adese ile birleşerek Şirket bünyesinde indirim Kaynak: Şirket mağazacılığı formatında hizmet vermesi olarak gösterilebilir. Buna karşın Şirket ürün fiyatlarının %9,3 arttığı ve ortalama net satış alanının %47 yükseldiği bir dönemde ciro büyümesinin sadece %34,4 te kalması mağazalardaki reel satışlar ve metrekare başı ciroların krizin de etkisiyle önemli bir gerileme gösterdiğine işaret etmektedir yılında Adese nin ortalama aylık metrekare başı cirosu yaklaşık %13 gerilemiş ve 396,3 TL olarak kaydedilmiştir. Geçtiğimiz yıl artan enflasyona rağmen yaşanan kriz ile tüketici güveninde gözlenen azalma ve tüketicilerin perakende alışverişlerinde gıda dışına ayırdıkları harcama miktarlarındaki keskin gerileme Adese gibi gıda dışı cironun toplam gelirlerde önemli bir orana sahip olduğu perakende şirketlerinin metrekare başı cirolarının daralmasına neden olmuş ve daha ucuz fiyata temel gıda satışı gerçekleştiren indirim mağazacılığı önemli bir pazar payı elde etmiştir. Bu dönemler arasında metrekare başı cironun önemli bir değişkeni olan müşteri başı gelir %20,3 azalmış ve 14,1 TL olarak kaydedilmiştir. TL Satışlar Satışların Maliyeti Brüt Kar Brüt Kar Marjı Esas Faaliyet Karı Esas Faaliyet Kar Marjı Amortisman FAVÖK FAVÖK Marjı Net Dönem Karı Net Kar Marjı ,4% ,0% ,5% ,6% ,3% ,9% ,3% ,5% Değişim 34,4% 34,5% 34,1% -0,2% -13,2% -35,4% 25,0% -5,7% -29,8% -55,2% -66,7% 73 23,0% 19,6% 22,4% 18,6% 24,5% 18,9% 16,4% 13,0% 23,1% 21,1% 26,1% 26,2% 25,6% 20,0% 22,3% 18,4% Perakendede Brüt Marj %20,3 Son 4 yılda ortalama %21,4 brüt kar marjı Brüt Marj ve Faaliyet Giderleri Ciro Payı ile çalışan Adese nin 2008 yılındaki marjı önceki yıla göre paralel bir seyir izlemiş ve 30,0% %22,3 olarak kaydedilmiştir. Şirket satışlarında gıda dışının brüt kar marjı 25,0% gıda marjının oldukça üzerinde yer alırken 20,0% restoran ve kira operasyonu gibi hizmet sektörüne hitap eden faaliyetlerdeki 15,0% yüksek brüt kar marjı dikkat çekmektedir. 10,0% Kira operasyonu gelir ve giderleri mali tablolardan ayrıştırıldığında Adese nin son 5,0% 3 yılda brüt kar marjı ortalaması %20,1 olurken 2008 yılında %20,3 olarak 0,0% gerçekleşmiştir. Şirket in maliyet kalemleri incelendiğinde ticari mal maliyetinin toplam maliyetlerin %99 unu Kaynak: Şirket & İMKB oluşturduğu gözlenirken %1 lik hizmet maliyetleri Şirket bünyesindeki restoran ve yemekhanelerin maliyetlerinden kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak 2008 yılında Adese nin brüt karı ciro ve maliyetlerdeki paralel seyrin etkisiyle %34,5 artmış ve 102 milyon TL olarak kaydedilmiştir.

74 2008 yılında faaliyet giderleri önceki yıla göre %51,4 artarak 84,3 milyon TL olarak gerçekleşmiş ve faaliyet karlılığına olumsuz bir şekilde yansımıştır. Yaklaşık %21 inin genel yönetim giderlerinden oluştuğu faaliyet giderlerinin ciro payı 2007 yılında %16,4; son 3 yıl ortalaması ise %15,3 olmasına rağmen geçtiğimiz yıl bu oran %18,4 olarak gerçekleşmiştir. Şirket faaliyet giderleri ciro payının benzer şirketlerin ortalamasına göre düşük kalmasına rağmen Adese, bu şirketlerin ortalama brüt kar marjlarının da altında ürün satışı gerçekleştirmektedir. Mağaza Ağındaki Hızlı Büyüme Yüksek Faaliyet Giderlerinin Ana Nedeni Genel yönetim giderleri bu dönemler arasında %26,4 artarak 17,6 milyon TL olurken faaliyet giderlerindeki artışın temel nedeni %59,8 artarak 66,6 milyon TL ye ulaşan pazarlama ve dağıtım giderleri olarak görülmektedir. Öncelikle 2008 yılında ortalama net satış alanındaki %47 lik büyüme faaliyet giderlerindeki yüksek artışın en önemli nedeni olarak gösterilebilir. Açılan yeni mağaza sayısındaki artış bu mağazaların tanıtımları ve bölgelerindeki pazar payı kapmaları için gerçekleştirdikleri agresif kampanyalar faaliyet giderlerini yükseltirken Mercek mağazaları ile gerçekleşen birleşme süreci bu döneme has tek seferlik giderlerin de oluşmasına neden olmuştur. Mercek birleşmesi ile bünyeye katılan adesem mağazaları kriz döneminde önemli bir gelir yaratamazken bu mağazaların faaliyet giderlerindeki sabit gider oranının yüksekliği faaliyet giderlerindeki keskin artışın bir diğer nedenidir. Buna ek olarak Mercek mağazalarının birleşmesi sonrasında idari personel ve pazarlama bölge müdürlüklerinde yeniden yapılanma gerçekleşmiş hem idari personel sayısı hem de pazarlama ve satış bölge müdürlükleri sayısında meydana gelen artış özellikle personel ücretlerinde keskin bir yükselişi beraberinde getirmiştir. Burada dikkat edilmesi gereken Mercek mağazalarından gelen pazarlama ve satış bölge müdürlerinin Adese bölge müdürlerinin altında çalışmaması nedeniyle unvan karmaşasını önlemek için yeni ve fazladan bölge müdürlüklerinin oluşturulması ve bu durumun faaliyet giderlerine olumsuz yansımasıdır yılında faaliyet giderlerinin %79 unu oluşturan pazarlama giderlerinin son 2 yıldaki kırılımına baktığımızda en büyük kalemin %45,8 ile personel giderlerinden oluştuğunu görmekteyiz. Kira giderleri %12 lik payı ile en büyük 2. kalem olurken enerji giderlerinin payı geçtiğimiz yıl %9,2 olarak kaydedilmiştir. Mercek birleşmesi ve yeni açılan mağazaların etkisiyle personel sayısındaki artış ve birleşmenin yarattığı yeniden yapılanma sonucunda personel giderleri 2008 yılında %59 artmış pazarlama giderlerindeki oranı 2007 yılına göre 2 puan artış göstermiştir. Geçtiğimiz yıl elektriğe yapılan zamlarla ısıtma ve elektrik giderlerinin %83 artması faaliyet giderlerine olumsuz yansırken bu dönem içerisinde Konya dışına açılan mağaza sayısının artması mal ve taşıma maliyetlerinin %40 artmasında etkili olmuştur. Mağazalaşma ağının artmasıyla pazarlama giderlerinin en büyük 2. kalemi olan kira giderleri %72 oranında artarken Mercek ile birleşmeden kaynaklı danışmanlık giderleri de önemli bir yükseliş sergilemiştir. Pazarlama Giderleri (2008) 13,7% 5,2% 2,2% 3,5% 12,0% 8,3% 9,2% Kaynak: Şirket 45,8% Personel Giderleri Enerji Reklam Kira Akaryakıt Giderleri Bakım Onarım Ambalaj Malzemeleri Diğer 74

75 Pazarlama Giderleri (2007) 14,0% 5,3% Personel Giderleri Enerji 4,6% 3,8% 10,6% 43,8% Reklam Kira Akaryakıt Giderleri Bakım Onarım 10,1% 7,8% Ambalaj Malzemeleri Diğer Kaynak: Şirket Ciro ve brüt kardaki %34 lük artışa rağmen faaliyet giderlerinin 2008 yılında %51,4 oranında yükselmesi esas faaliyet karının 2007 yılında 20,4 milyon TL olan seviyesinden yaklaşık %13 lük bir düşüşle 17,7 milyon TL ye gerilemesine neden olurken esas faaliyet kar marjı önceki yılın 2,1 puan altında %3,9 olarak gerçekleşmiştir. Yüksek Finansal Borç Şirket in 2008 yılında önceki yıla paralel 4,5 milyon TL finansman geliri yazmasına rağmen finansman giderlerinin %189 oranında artarak 11,1 milyon TL ye ulaşması vergi öncesi karın %55 oranında gerileyerek 8,8 milyon TL olarak gerçekleşmesine sebep olmuştur yılında finansal borçların neredeyse tamamı euro cinsinden oluşurken geçtiğimiz yıl finansal borçların %69 u dolar; kalan miktar euro cinsinden kaynaklanmaktadır. Bu durum Şirket i kurlardaki harekete hassas bir hale getirirken Adese, riski minimize etmek için her hangi bir türev araçtan faydalanmamaktadır. Finansal borçları kur etkisinden arındırdığımızda Adese nin reel olarak 2008 yılında finansman kullandığını ve artan finansal borcun yanı sıra dönem sonu dolar kurunun %32; euronun ise %25 artması ile oluşan kambiyo zararları sonucu finansman giderlerinin ciddi bir yükseliş yaşadığını görmekteyiz. Buna ek olarak perakende sektöründe müşteriler ile olan faaliyetlerden kaynaklanan vade farkları da finansman giderini artırıcı bir etken olarak düşünülebilir ki 2008 yılında ticari alacaklar 2 katına yükselmiştir. Ayrıca Adese, yatırımlarını fonlamak ve kredi taksitlerini ödemek için grup şirketlerinden borçlanmakta ve bu durum sonucunda Merkez Bankası tarafından belirlenen adat oranlarına göre finansman gideri yazmaktadır. 75

76 (Milyon TL) (Milyon TL). Ereğli Yatırımı Borçları Artırdı Geçtiğimiz yıl Adese grup şirketlerinden 23,4 milyon TL finansman temin etmiştir. Şirket in 2008 yılında toplam finansal borçları 20,4 milyon TL ye ulaşırken kullanılan kredilerin %90 ı Ereğli AVM ve Ereğli Adese mağaza yatırımı için kullanılmıştır. Buna ek olarak kömür operasyonunda ithal kömür alımı için küçük bir miktar kredi kullanımı gerçekleşmiştir. Bilançoda Şirket in toplam vergi gideri 1,8 milyon TL olarak kaydedilirken, vergi sonrası net kar, artan faaliyet ve finansman giderleri ile yaklaşık %55 oranında gerilemiş ve 7 milyon TL seviyesinde yer almıştır sonunda Adese nin net kar marjı önceki yıla göre yaklaşık 3,1 puan gerileyerek %1,5 olarak kaydedilirken kar marjındaki gerilemenin ana nedenleri faaliyet giderleri ciro payının 2 puan ve finansman giderleri ciro payının ise 1,3 puan yükselmesi olarak gösterilebilir. %5,3 lük FAVÖK Marjı yılında esas faaliyet karının %13,2 oranında azalmasına rağmen azalan karlılıkta amortismanın payının yükselmesi FAVÖK teki gerilemenin sınırlı bir seviyede kalmasını sağlamış ve faiz vergi amortisman öncesi kar %5,7 azalarak 24 milyon TL seviyesinde yer almıştır. Geçtiğimiz yıl brüt marjının 2007 ye göre paralel bir seyir izlemesine karşın faaliyet giderlerinin ciro gelişimi üzerinde yer alması FAVÖK marjının 2007 yılına göre 2,2 puan gerileyerek %5,3 seviyesinde yer almasına neden olmuştur Kaynak: Şirket 25,4 24,1 19,8 457,0 337,3 339, Net Satışlar FAVÖK

77 VARLIKLAR (TL) Değişim Oran (2007) Oran (2008) Dönen Varlıklar ,0% 42,3% 38,5% Nakit ve Benzerleri ,2% 19,0% 11,9% Ticari Alacaklar ,0% 3,1% 5,8% Stoklar ,6% 17,8% 20,0% Diğer Alacaklar ,4% 0,1% 0,0% Diğer Dönen Varlıklar ,5% 2,2% 0,6% Duran Varlıklar ,2% 57,7% 61,5% Finansal Yatırımlar ,0% 0,8% 0,8% Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller ,7% 36,3% 29,8% Maddi Duran Varlıklar ,8% 12,6% 24,7% Maddi Olmayan Duran Varlıklar ,9% 5,5% 6,0% Ertelenmiş Vergi Varlığı ,9% -0,8% -0,7% Diğer Duran Varlıklar ,1% 3,4% 0,8% TOPLAM VARLIKLAR ,9% Aktiflerin %57,7 si Duran Varlıklardan Oluşmakta Aralık 2008 itibariyle 223,3 milyon TL olan toplam aktiflerin %57,7 sinin duran varlıklardan oluşması Şirket in varlıklarının likit bir yapıya sahip olmadığının bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir yılında 85 milyon TL olan cari aktiflerin %1 oranında artarak 2008 yılında 85,9 milyon TL ye ulaştığını görmekteyiz. Brüt işletme sermayesinde ticari alacaklar ve stoklarda sırasıyla %108 ve %24,6 lık büyümeler dikkat çekerken bu durum Şirket için çeşitli risk unsurları doğurmaktadır. Stokların büyümesi maliyetleri artırırken, ticari alacakların artması işletme sermayesi açığı ortaya çıkarmakta ve likidite sıkıntısı yaratmaktadır. Bununla birlikte liberal bir kredi politikası şüpheli ticari alacak oranının yükselmesine neden olabileceği gibi şirket cirosunun büyürken ticari alacakların artış göstermesi şirketler için olağan kabul edilmektedir. Şirketler bilançolarında ticari alacaklarını artırarak ciro artışı kaydedebiliyor ve sektörde pazar payı kaparak sadık müşteri kitlesi yaratabiliyorsa alacak artışı konjonktürel olarak şirketlere avantaj sağlayabilir. Alacak miktarının artması işletme sermayesi yaratmasına karşın alacak artışı ile yükselen satışlar stokların daha hızlı dönmesini sağlayacak ve bu durum işletme sermayesine olumlu yansıyacaktır. Bilanço payı açısından bakıldığında Adese de ticari alacakların bilanço payı %5,8 olarak kaydedilirken stoklar bilançonun %20 si kadardır. Adese ye benzer kabul edilebilecek Migros ve CarrefourSA da son 2 dönem itibariyle ticari alacak ve stok bilanço payı sırasıyla ortalama %3,8 ve %12,8 olarak gerçekleşmiştir. Genel olarak ticaret şirketlerinde ticari alacak ve stokların bilanço payına baktığımızda Adese çok riskli bir pozisyonda durmamaktadır. Şirket ticari alacakların önemli bir kısmı toptan satışı gerçekleştirilen catering satışlarından kaynaklanırken kiracılardan kaynaklanan alacaklarda bulunmaktadır. Şirketlerin satış gelirleri arttığında ticari alacakların da artması normal karşılanırken Adese nin ticari alacaklarında %108 lik bir yükselme kaydedilmiş ve alacakların bilanço payı 2008 yılında %5,8 seviyesinde gerçekleşmiştir. Temettü ve Yatırımlar Nakdin Azalmasına Neden Oldu Türkiye de şirketlerin aktiflerinin ortalama %10 u oranında nakit bulundurmaları istenirken nakit yaratma kabiliyeti yüksek olan perakende şirketlerinde bu oran daha da yükselmektedir. Migros ve CarrefourSA son 2 dönem itibariyle bilançolarında ortalama %19 u oranında nakit ve benzerleri bulundururken Adese de bu oran 2008 sonu itibariyle %11,9 seviyesindedir. Hazır değerlerin bilanço payının yüksek olması atıl değer oluşturmasına karşın %10 un altında yer alması ani likidite ihtiyaç durumunda Şirket i zor durumda bırakabilir. Adese nin 2007 yılında bilançosunun %19 u oranında nakit bulundurmasına karşın 2008 sonu itibariyle 26,6 milyon TL lik nakdi önceki yıla göre %30 luk bir gerileme gösterirken bu durumun en büyük nedeni 2008 yılında dağıtılan temettü ve gerçekleşen yoğun yatırımlar olarak gösterilebilir. 77

78 (Milyon TL). Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerde Yüksek Bilanço Payı Şirket varlıklarının %24,7 si maddi duran varlıklardan oluşurken bu oran Migros ve CarrefourSA da son 2 dönem ortalaması itibariyle %29 olarak gerçekleşmiştir yılında maddi duran varlıklar Ereğli AVM yatırımı ile %117 oranında artmış ve 55,1 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Burada asıl dikkat çeken nokta ise yatırım amaçlı gayrimenkullerdir. Birçok perakende şirketi daha likit kalmak amaçlı bilançolarında yatırım amaçlı gayrimenkule çok az yer verirken Adese portföyünde önemli miktarda gayrimenkul bulundurmaktadır. Migros ve CarrefourSA da yatırım amaçlı gayrimenkullerin ortalama bilanço payı %3,2 olmasına karşın Adese de bu oran %29,8 seviyesindedir. Önemli bir kısmı Kule Site Alışveriş merkezi ve Kule Plaza dan kaynaklanan yatırım amaçlı gayrimenkuller 2008 yılında Kule Plaza daki ofis satışları ile %8,7 oranında gerilemiş ve 66,6 milyon TL olarak kaydedilmiştir. Bilançoda %6 oranında yer tutan maddi olmayan duran varlıklar ise leasing yolu ile alınan teçhizat ve özel maliyetlerden kaynaklanmaktadır. YÜKÜMLÜLÜKLER (TL) Değişim Oran (2007) Oran (2008) Kısa Vad. Yükümlülükler ,0% 60,4% 65,9% Finansal Borçlar ,6% 4,0% 4,4% Ticari Borçlar ,8% 53,6% 58,8% Diğer Borçlar ,0% 0,1% 0,0% Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü ,2% 0,3% 0,2% Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler ,7% 2,4% 2,5% Uzun Vadeli Yümlülükler ,1% 2,1% 6,9% Finansal Borçlar ,0% 4,8% Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlşkin Karşılıklar ,5% 2,1% 2,1% Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 0 0 Özsermaye ,6% 37,5% 27,2% Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar ,6% 37,5% 27,2% Ödenmiş Sermaye ,0% 9,0% 8,2% Sermaye Düzeltmesi Farkları ,0% 8,3% 7,5% Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi 0 0 Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler ,8% 1,3% 1,4% Geçmiş Yıl Karları ,4% 11,0% 7,0% Net Dönem Karı ,5% 7,9% 3,2% TOPLAM PASİFLER ,9% Kaynak: Şirket Özsermaye Finansal Borçları Örtücü Bir Yapıya Sahiptir yılında Şirket in kısa vadeli borçları önceki yıla göre %21 oranında bir artış kaydederek 147,2 milyon TL ye ulaşmıştır. Bir perakende şirketi olması nedeniyle ticari borçlar bilançoda önemli bir seviyede yer alırken kısa vadeli finansal borçların Y ılla r İt ib a r iy F in a n s a l B o r ç la r bilanço 60 payı %4,4 olarak gerçekleşmiş; bu rakam 50uzun vadeli finansal borçlarda %4,8 seviyesine ulaşmıştır. Finansal borçların 40 bilanço payının yaklaşık %9,2 oranında yer ,6 alması Migros ve CarrefourSA ortalaması 20 olan %4,9 un bir miktar üzerinde yer alsa ,4 4 9, ,3 Finansal Borçlar 18, Kaynak: Şirket da Şirket için önemli bir risk unsuru olarak 0 değerlendirilmemektedir yılında 2006 finansal kaldıraç 2007oranı %10 olmasına rağmen geçtiğimiz yıl bu oranın %33 olarak K a y n a k : gerçekleşmesi B ir k o A.Ş yatırımlar nedeniyle artan finansal borcun yanı sıra düşen karlılık ve dağıtılan temettü 8 20

79 nedeniyle azalan özsermayeden kaynaklanırken bu durum borçların ani tasfiyesi gibi bir durumla karşılaşıldığında özsermayenin borçların tamamını örtücü bir yapıya sahip olduğunu göstermekte ve olumlu bir tablo olarak değerlendirilmektedir. Migros ve CarrefourSA da finansal kaldıraç oranı ortalama %9,25 olarak gerçekleşirken Adese de bu oranın bir miktar yüksek olduğu görülse de Ereğli AVM yatırımı için finansal borçların bir miktar artması ve dağıtılan temettü ile özsermayenin azalması nedeniyle bu durum olağan karşılanabilir. Adese nin 2008 sonu itibariyle 9,8 milyon TL si kısa vadeli olmak üzere toplam 20,4 milyon TL finansal borcu bulunmakta ve finansal borçların önemli bir kısmı dolar cinsinden oluşmakta olup ortalama %12,25 faiz maliyetlidir. Bu durum Şirket i kurlardaki hareketlenmeye daha hassas kılarken Adese, kur riskini Grubun ihracat gelirleri ile dengelemeye çalışmakta ve vadeli döviz alım-satım işlemlerden yararlanmamaktadır. Bunlara ek olarak finansal borçların yaklaşık %51,7 sinin uzun vadeye yayılması risk düzeyini azaltmaktadır. Ayrıca Şirket in borçlanma maliyetinin ortalama %12,25 olması bir başka olumlu gösterge olarak değerlendirilebilir. Şirket in 26,6 milyon TL nakit bulundurduğu dikkate alınırsa Adese nin 2008 sonu itibariyle 6,1 milyon TL nakit pozisyonda yer aldığını düşen nakit ve artan borçlulukla 2007 yılındaki 30,1 milyon TL net nakdin önemli bir oranda gerilediğini görmekteyiz. Temettü ile Özsermaye Geriledi 2007 yılında 75,5 milyon TL olan Şirket özsermayesi 2008 yılında yaklaşık %19,6 oranında gerileyerek 60,7 milyon TL olarak gerçekleşmiştir yılında önceki yılların da temettüsünü içeren 21,8 milyon TL lik temettü dağıtılması ve düşen karlılık özsermaye gerilemesinin ana nedenleri olarak görülmektedir. Şirketler için özsermayenin nakit kısmı önem teşkil etmekte ve maddi özsermayenin bilanço payının minimum %20 olması beklenmektedir. Adese için 16,7 milyon TL olan sermaye düzeltme farkı dışında kalan maddi özsermayenin aktifler içerisindeki payı %19,7 seviyesinde yer almakta ve Şirket için olumlu bir tablo olarak değerlendirilmektedir. 25,0% 20,0% 22,4% 22,3% 21,0% 15,0% 11,6% 10,0% 5,0% 7,5% 5,3% 6,0% 3,9% 0,0% FAVÖK Marjı Brüt Kar Marjı Esas Faaliyet Marjı Özsermaye Karlılığı Kaynak: Şirket İşletme Sermayesi Fazlası İle Yatırımlar Fonlanmakta Adese, 18,3 nakit çevrim süresi ile 2008 yılında 22,9 milyon TL işletme sermayesi fazlası ile çalışırken Şirket, ortalama %15 lik getiri oranı ile 3,4 milyon TL finansman geliri yazma potansiyeline sahip olsa da işletme sermayesi fazlası ile yoğun yatırımlarını finanse etmekte ve önemli bir finansman geliri yazmamaktadır. Bu durum dönemsel karlılığa olumsuz yansısa da önemli büyüme trendin de olan Adese için mağazalaşma ağını güçlendirmektedir yılında cari oran 0,58 olarak gerçekleşmiştir. Bu rakam bize Şirket in kısa süreli borçlarını brüt işletme sermayesi ile ödeme gücüne sahip olmadığını gösterse de kısa vadeli borçların %90 ını vadeleri alacak ve stok gün sayısının üzerinde Oranlar (2008) Cari Oran 0,58 Finansal Kaldıraç 33,0% Aktif Karlılık 3,1% Aktif Devir Hızı 2,04 Özsermaye Karlılığı 11,6% Kaynak: Şirket 79

80 yer alan ve düşük maliyetli ticari borçlardan oluşması riski minimize etmektedir. İşletme sermayesi fazlası nakit pozisyonunu desteklerken Adese, işletme sermayesi fazlası ile faaliyetleri ve yatırımlarını fonlamaktadır. Bilançoda dikkat çeken bir diğer nokta ise Şirket in ilişkili taraflardan kaynaklanan ticari borçlarındaki önemli artıştır. Adese, yatırımlarını fonlamak için grup şirketlerinden ticari anlamda borçlanırken 2008 yılında temettünün bir kısmı nakit olarak dağıtılırken kalan kısım ortaklara borç olarak ticari borçlarda kaydedilmiş ve ilişkili taraflara olan ticari borçlardaki artışın en önemli sebeplerinden biri olmuştur Adese BİM Migros CarrefourSA Alacak Gün Süresi 24,4 9, Stok Gün Süresi 44,3 20,5 43,2 33 Borç Ödeme Gün Süresi 87 46, Nakit Çevrim Süresi 18,3 16,6 49,8 30 Kaynak: Şirket & İMKB Düşük Aktif Karlılık Migros ve CarrefourSA da kaldıraç oranı ortalama %43 seviyesinde yer alırken 2008 yılında Adese aktiflerinin %72,8 i dış kaynaklarla finanse edilmesi bir risk unsuru olarak görülse de varlıkların finansmanında ticari borçların %58,8 gibi yüksek bir orana sahip olması riski minimize etmektedir. Şirketlerin temel karlılık rasyosu olan aktif karlılığa baktığımızda ise 2008 yılında Adese ye yatırılmış ve bağlanmış tüm fonların sadece %3,1 oranında getiri sağladığını görmekteyiz. Bu durumdaki temel neden 2008 yılında Mercek ile birleşme ve mağazalaşma ağının güçlenmesi ile artan faaliyet giderlerinin yanı sıra kurlardaki yükseliş ve borçluluktaki artış sebebiyle finansman giderlerindeki keskin yükseliş ile düşen karlılık olarak gösterilebilir. Bir perakendeciye göre Adese nin duran varlık portföyünde önemli oranda gayrimenkul bulundurması sebebiyle yüksek amortisman giderlerinin oluşması karlılığı düşüren bir diğer etken olarak gösterilebilir. Buna ek olarak kriz ortamında gerileyen metrekare başı gelirler karlılıktaki olumsuz tabloda etkili olmuştur. Adese nin aktif devir hızının 2008 yılında 2,04 ile 1 in üzerinde yer alması Şirket in satış kabiliyetinin yüksek olduğuna işaret etmektedir. Başka bir deyişle Şirket in asıl gücü yüksek marjlı katma değeri yüksek ürünler satmaktan ziyade sürümden kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak bilançoya toplu bir bakış yapıldığında bilançonun 2008 yılında 22 milyon TL büyüdüğü görülürken ticari borçlardaki artış ile stok ve alacakların fonlanmasına karşın alınan krediler, Kule Plazadaki ofis satışları ve bilançoda ticari borç olarak kaydedilen grup şirketlerinden alınan borçlar ve ortaklara olan temettü borcu ile Ereğli yatırımı gerçekleştirilmiştir. Özsermaye Karlılığı Geriledi Karlılıktaki düşüşün %55,2 ile özsermaye daralmasının üzerinde yer alması özsermaye karlılığının 2008 yılında %11,6 ya kadar gerilemesine neden olmuştur. Özsermaye karlılığının cari dönemde gösterge tahvil getirisine yakın seyretmesine rağmen en çok işlem gören tahvilin 2008 ortalamasının altında kalması olumsuz bir gösterge olarak kabul edilebilir. Benzer perakende şirketlerinin özsermaye karlılığı ortalamalarına bakıldığında %28,5 lik bir rakam görülürken 2008 yılında arsa satışından dolayı olağan üstü bir kar elde eden CarrefourSA yı ortalamadan çıkardığımızda rasyo ortalaması %26,2 olarak gerçekleşmektedir yılında %21 lik özsermaye karlılığı elde eden Adese, 2008 yılında karlılığı düşüren tek seferlik giderler, kur etkisi ve yüksek amortisman giderleri ile özsermaye karlılığında sektör ortalamasının altında yer almıştır. Şirket in FAVÖK marjı ise 2008 yılında %5,3 ile ortalamanın 0,5 puan Migros un 2,1 puan altında kalmıştır. 80

81 Özsermaye Karlılığı (2008) FAVÖK Marjı (2008) 50,0% 42,9% 8,0% 7,5% 7,5% 7,7% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 11,6% 16,1% 35,1% 19,7% 28,5% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 5,3% 4,3% 4,5% 3,5% 5,9% 5,8% 0,0% 0,0% Adese Migros CarrefourSA BİM Wal-Mart Ortalama Kaynak: Şirket & İMKB & FT Kaynak: Şirket & İMKB & FT Özsermaye Yüksek Satış Kabiliyetinden Kaynaklanmaktadır Şirket özsermayesinin nereden kaynaklandığını analiz ettiğimizde ise borçlanma oranının yüksekliğine rağmen borçlanma maliyetlerinin altında aktif karlılık üretildiğini görmekteyiz. Başka bir deyişle Şirket, bu şekilde bir borçlanma politikası yürütmeye devam ettikçe daha düşük özsermaye karlılığına ulaşacaktır. Aşağıdaki tablodan da anlaşıldığı gibi tüm perakende şirketlerinin özsermaye karlılığı net kar marjından ziyade borçlanma ve satış/aktif oranlarından kaynaklanmaktadır. Adese, 2008 yılında 1 liralık varlığından 2 lira gelir elde ederken yüksek satış kabiliyeti, pazarlama ve dağıtım gücü özsermaye karlılığını oluşturan ana nedenler olarak gözükmektedir yılında %21 olan özsermaye karlılığı geçtiğimiz yıl %11,6 ya gerilerken satış kabiliyetindeki olumlu seyre karşın Şirket in maliyetlerini kontrol edememesi ve artan borçluluğun yarattığı yüksek finansman gideri rasyoyu olumsuz etkileyen nedenler olarak görülmektedir. DUPONT ANALİZİ ADESE 2007 ADESE 2008 BİM 2008 WAL-MART 2008 Aktif/Özsermaye 266,0% 367,0% 315,3% 253,1% Net Satış/Aktif 169,0% 204,0% 505,7% 231,7% Net Kar/Satış 4,6% 1,5% 2,7% 3,4% ÖZSERMAYE KARLILIĞI 21,0% 11,6% 42,9% 19,7% Kaynak: Şirket & FT & İMKB Z Score Modeli Şirket iflaslarının tahminine yönelik kullandığımız şirketlerin likidite, birikim, esas faaliyet karlılığı, borçluluk ve satış kabiliyetini ölçen Z Score Modeli, Amerikan şirketleri için iflasların 2 yıl önceden yüksek bir yüzde ile (%72-80) başarılı bir şekilde tahmin edilebileceğini ortaya koymuştur. Modelin en büyük dezavantajı ise Amerikan şirketlerini dikkate alarak oluşturulması ve iflasa giden yolda yönetim ayağını dikkate almamasıdır. Buna rağmen dikkate değer bir model olduğunu önemli göstergeleri barındırdığını düşünmekteyiz. 10,00 Z SCORE 7,98 8,00 6,00 4,00 3,47 3,3 3,79 3,65 2,00 0,00 Adese-2007 Adese-2008 BİM Wall-Mart Migros Kaynak: FT & Şirket 81

82 . Z score modele göre ticaret şirketlerinin 2,60 ın üzerinde yer alması firmaların güçlü bir mali yapıya sahip olduğunu gösterirken 1,10 un altında kalınması önemli bir risk göstergesi olarak nitelenmektedir. Adese ise 2008 bilanço verilerine göre gerçekleştirdiği 3,30 luk skoru ile tehlikeli bölgeden çok uzakta yer almaktadır. Geçtiğimiz yıl esas faaliyet karlılığı bilanço payında gözlenen gerileme, düşen karlılık ve artan borçluluk modelde önemli bir ağırlığa sahip net satışlardaki yükselişe rağmen Z score da 2007 yılının altında kalınmasına neden olmuştur. Riskler Şirket için önümüzdeki dönem en büyük risk ise sektördeki rakiplerin artmasıyla marjların baskı altına girecek olması olarak gösterilebilir. Perakende sektöründe birçok şirketin olmasının yanı sıra sektöre her geçen gün yeni şirketlerin girmesi ve dev perakende şirketlerinin indirim mağazacılığı sektörüne gireceği beklentisi sektörde rekabeti daha da artırabilir. Özellikle Migros un satışı ile yeni alıcının sektöre daha agresif hamlelerle gireceği ve Şok mağazaların sayısında önemli bir büyüme hedeflediği tahmin edilirken küresel güçteki şirketlerin pazara girmesi marjların küçülmesi anlamına gelecektir. Bunlara ek olarak düşen enflasyon ortamı perakende şirketlerinin nominal büyümesini olumsuz etkileyebilir yılı sonunda %10,1 olan TÜFE nin cari yılın sonunda %6 seviyelerinde gerçekleşeceği öngörülmektedir. TL Satışlar Satışların Maliyeti Brüt Kar Brüt Kar Marjı Esas Faaliyet Karı Esasa Faaliyet Kar Marjı Amortisman FAVÖK FAVÖK Marjı Net Dönem Karı Net Kar Marjı 2008/ / / /06 Değişim (09/08) ,4% ( ) ( ) ( ) ( ) 8,6% ,6% 20,9% 21,8% 21,1% 22,4% ( ) 2,7% 3,5% 1,0% -0,1% ,5% ,5% 4,2% 4,9% 3,6% 2,2% ( ) (51.619) 2,2% 2,2% -2,3% 0,0% Kaynak: Şirket Satın Almalar Sürebilir 2009/06 Satışları 2009/06 rakamları açısından Şirket i 61,8% 70,0% değerlendirdiğimizde ise cironun %61,8 inin 60,0% Konya bölgesinden kaynaklandığı görülürken Ankara bölgesi toplam cironun 50,0% %15,9 unu oluşturmuştur. Marmara 40,0% bölgesinde büyüme stratejisi gereği 30,0% bünyeye katılan Prestij mağazalarının 15,9% etkisiyle Marmara bölgesi cirosunun 11,9% 20,0% 7,2% toplam cirodan %11,9 luk pay aldığını 3,2% 10,0% görmekteyiz yılının ilk çeyreğinde 0,0% krizin keskin bir şekilde hissedilmesiyle Ankara Mersin Marmara Konya Diğer gerileyen tüketici güveni bu dönemde Bölgesi Bölgesi Bölgesi Bölgesi mağaza gelirlerine de ciddi oranda Kaynak: Şirket yansımıştır. GSYH nın %13,8 daraldığı ilk çeyrekte mağazaların metrekare başı cirolarının %21 gerilemesine karşın bu dönemler arasında ortalama net satış alanının %23 oranında büyümesi çeyreksel bazda cironun gerilemesini önlemiştir. Yılın ilk çeyreğinde açılan mağazalardan kaynaklanan faaliyet giderlerine rağmen cironun artış göstermemesi ve artan borçluluğun yanı sıra yükselen kurlar finansman giderlerine olumsuz yansımış ve Adese nin 2,3 milyon TL zarar yazmasına neden olmuştur. 82

83 Bununla birlikte Nisan ayıyla birlikte tüketici güven endeksinde pozitif bir seyir başlamış ekonomik beklentilerde görülen iyileşmeler ile mağazaların reel satışlarında olumlu bir trend oluşmaya başlamıştır. Şubat ayında 311 TL ye gerileyen metrekare başı ciro Mayıs ayında 410 TL ye kadar yükselmiştir. Genel ekonomik trendlerdeki olumlu seyrin yanı sıra yüksek metrekare başı ciroya sahip Prestij mağazalarının Adese bünyesine katılması ve özellikle yılın ikinci çeyreğinde Adese nin Marmara bölgesinde daha etkin olmaya başlamasıyla marka değerindeki görülen yükselme tüm mağazalardaki metrekare başı cirolara olumlu yansımıştır. Yılın ikinci çeyreğinde metrekare başı cirolarda daha olumlu bir seyir gözlenmektedir. Net Satış Alanı %22 Büyüdü Yılın ilk çeyreğinde 328 TL olan metrekare başı aylık ciro ikinci çeyrekte %18,1 oranında artarak 387 TL ye yükselmesine karşın ilk çeyreğin negatif etkisi 2009/06 rakamlarına olumsuz yansımıştır. 2008/06 da ortalama metrekare başı ciro 402 TL olmasına karşın cari dönemde bu rakam %11,1 oranında gerilemiş ve 357 TL olarak kaydedilmiştir. İlk yarıyılda özellikle ilk çeyreğin etkisiyle kriz perakende şirketlerinde keskin bir şekilde hissedilirken mevsimselliğin de etkisiyle satışlarda bir gerileme yaşanmıştır. Buna karşın bu dönemler arasında ortalama net satış alanında görülen %22 lik büyüme toplam cironun cari dönemde 2008/06 rakamlarına göre %9,4 büyüyerek 238,7 milyon TL olarak kaydedilmesini sağlamıştır. Talepteki Artış İkinci Çeyrekte Marjlara Olumlu Yansıdı Cari dönemde özellikle yılın ikinci çeyreğinde görülen %23 lük marj ile 2009 yılının ilk yarıyılında brüt kar marjı marjı önceki yılın aynı dönemine göre 0,6 puan yükselmiş ve %22,4 olarak gerçekleşmiştir. Yılın ikinci çeyreğinde yüksek marjlı gıda dışına olan talepte görülen iyileşmenin yanı sıra devralınan Prestij mağazalarında Adese nin ürün portföyünde yer almayan ürün ya da markaların bir miktar fiyat indirimleri ile hızlı bir şekilde stoktan çıkarılması yüksek marjlı ürünlerin ciro içerisindeki oranının artmasına sebep olmuş ve ikinci çeyrekteki brüt kar marjına olumlu yansımıştır. Buna ek olarak yılın ilk çeyreğinde satılan ürünlerden elde edilen ciro primi gibi diğer gelirler 2008 yılındaki anlaşmalara göre gelirleştirilirken yılın ikinci çeyreğinde yeni anlaşmalar ile ürünlerden elde edilen gelirlerde Adese daha güçlü şartlar koyabilmiş ve bu durum diğer gelirlerin artmasına neden olmuştur. Cari dönemde 2008/06 verilerine göre faaliyet giderleri %34,5 oranında artarak 53,7 milyon TL ulaşmış ve bu durum geçtiğimiz yıl 7,6 milyon TL olan esas faaliyet karlılığının zarara dönmesine neden olmuştur. Faaliyet giderlerinin %60 ı ikinci çeyrekte gerçekleşirken artıştaki temel etkenler Prestij mağazalarının bünyeye katılması ve bu dönemlerde Şirket marka değerinin artırıcı reklam faaliyetleri olarak görülmektedir. İkinci çeyrekte bir Adesem, bir Adese ve bir de ayakkabı mağazası açılırken Marmara bölgesinde yeni bünyeye katılan 11 Adese mağazası faaliyete başlamıştır. Açılan yeni mağazalar için Adese markası adı altında pazar payı oluşturmak için ilk aylarda agresif kampanyalar gerçekleştirilmiş ve bu durum sonucunda bünyeye katılan yeni mağazaların giderlere olan etkisi gelirlere olan etkisinden daha yüksek olmuş ve bu durum esas faaliyet karlılığının negatife dönmesine neden olmuştur. Prestij in alımından kaynaklana damga vergisi gibi tek seferlik giderler faaliyet giderlerine olumsuz yansırken özellikle yılın ikinci çeyreğinde Türkiye de Adese markasını güçlendirmek için artan reklam giderleri bu dönem faaliyet giderlerinin ciro artışının üzerinde olmasının bir diğer nedenidir. Bu dönemler arasında faaliyet gideri ciro payında gözlenen yaklaşık 4 puanlık artışa karşın brüt marjındaki iyileşme ve giderler içerisinde amortisman oranının yükselmesi ile FAVÖK marjı sadece 2,7 puan gerilemiş %2,2 olarak kaydedilmiştir. FAVÖK ise %34 artan faaliyet giderlerinin etkisiyle %50 gerilemiş ve 2009/06 ta 5,3 milyon TL olarak kaydedilmiştir Mart ta Prestij operasyonu için döviz ve TL cinsi çekilen krediler ve yükselen grup içi borçlanma ile net finansman giderleri önceki döneme göre ciddi bir oranda artarak 5,9 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Artan finansman ve faaliyet giderlerine karşın ikinci çeyrekte Kule Plaza dan satılan ofisler ve arsa satışı ile net 5 milyon TL diğer gelir yazılması ilk çeyrekte 2,3 milyon TL zarar olan net dönem karının ilk yarıyılı 51 bin TL lik zarar ile kapatmasını sağlarken 2008/06 da 4,7 milyon TL olan karlılığın önemli oranda altında kalınmıştır. 83

84 (1000 TL) Finansal Borçlar Ticari Borçlar Nakit ve Benzerleri Maddi Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar Kaynak: Şirket 2008/ / /06 itibariyle bilançonun 2008 sonuna göre %27 oranında büyüyerek 283,9 milyon TL ye ulaştığını görmekteyiz. Varlık büyümesindeki temel faktörler 2009 Mart ında çekilen banka kredisi, grup içi şirketlerden temin edilen fonlar ve artan ciroya paralel ticari borçların yükselmesi olarak gösterilebilir. Artan finansal borçlarla Prestij yatırımı fonlanırken cirodaki artış ile ticari borçların 164,8 milyon TL ye yükseldiğini; ticari borçlardaki artış ile nakit ve benzerleri, stoklar ve maddi olmayan varlıkların fonlandığını söyleyebiliriz. Cari dönemde devralınan mağazaların leasing borçları nedeniyle maddi olmayan duran varlıklar artarken 2009 yılında bir miktar İttifak Holding hisselerinin Adese tarafından alınması ile yazılan şerefiye maddi olmayan duran varlıklardaki artışın bir diğer nedenidir. Bu dönem cirodaki artış ile birlikte poslu satışların yükselmesi nakit ve bezerlerinin 2008 sonuna göre %37 artarak 36,6 milyon TL olarak kaydedilmesini sağlamıştır. 84

85 VARLIKLAR (TL) /06 Değişim Dönen Varlıklar ,0% Nakit ve Benzerleri ,4% Ticari Alacaklar ,7% Stoklar ,4% Diğer Alacaklar ,3% Diğer Dönen Varlıklar ,6% Duran Varlıklar ,2% Finansal Yatırımlar ,4% Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller ,7% Maddi Duran Varlıklar ,0% Maddi Olmayan Duran Varlıklar ,4% Ertelenmiş Vergi Varlığı Diğer Duran Varlıklar ,4% TOPLAM VARLIKLAR ,1% YÜKÜMLÜLÜKLER (TL) /06 Değişim Kısa Vad. Yükümlülükler ,0% Finansal Borçlar ,7% Ticari Borçlar ,5% Diğer Borçlar Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler ,2% Uzun Vadeli Yümlülükler ,5% Finansal Borçlar ,3% Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlşkin Karşılıklar ,0% Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü Özsermaye ,8% Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar ,8% Ödenmiş Sermaye ,9% Sermaye Düzeltmesi Farkları ,0% Karşılıklı İştirak Sermaye Düzeltmesi Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler ,9% Geçmiş Yıl Karları ,6% Net Dönem Karı TOPLAM PASİFLER ,1% Kaynak: Şirket 85

86 DEĞERLEME İndirgenmiş Nakit Akımı Analizi %16,03 lük Sermaye Maliyeti Adese AVM A.Ş nin değerini belirlerken perakende ve gayrimenkullerden elde edilen nakit akımları ayrı ayrı değerlendirilmiş Adese nin gelir tablosundan kira geliri elde edilen gayrimenkullerin gelir ve giderleri ayrıştırılmıştır. İndirgenmiş nakit akımı yöntemini kullanmayı daha uygun bulduğumuz Adese AVM nin perakende operasyonu için, yılları arasında yaptığımız tahminlerde nominal %16,03 ağırlıklı özsermaye maliyeti ve uç değer için %13,54 ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti kullanılmıştır. İMKB ye kote olduğunda hissenin piyasaya göre şiddetini ve yönünü gösterecek olan beta değeri ise Şirket in sektördeki önemli rakipleri olan Migros, BİM, Kipa ve CarrefourSA nin yanı sıra yurtdışı perakende şirketleri Tesco, Wal-Mart, Target Corporation, Sainsbury, WM Morrison Supermarkets PLC ve Walmex in son 2 yılda sergilemiş oldukları ortalama beta değeri olan 0,68 olarak belirlenmiştir. Risksiz getiri oranı en uzun vadeli Türk tahvilinin getirisini baz olarak tahmin edilirken finansal borç/özsermaye oranı, Şirket ve sermaye piyasası risk primlerinin incelenen dönemde değişmeyeceği varsayılmıştır. Şirket özsermayesine maddi duran varlık değerleme farkı eklenmiş özsermaye güçlendirilmiştir. Beta Değerleri Migros 0,53 BİM 0,56 Kipa 0,75 CarrefourSA 0,56 TESCO 0,81 Wal-Mart 0,21 Target Corporation 1,19 Sainsbury 0,75 WM Morrison Supermarkets PLC 0,57 Walmex 0,87 Ortalama 0,68 Kaynak: İMKB & FT %24,9 luk Ortalama Yıllık Ciro Büyümesi yılları arasında Adese için ortalama yıllık %24,9 luk bir satış artışı öngörürken, bu periyot içerisinde Şirket in toplam 175,4 milyon TL yatırım harcaması yapacağını tahmin etmekteyiz. Adese nin planlanan 5 yılda her yıl ortalama %16,4 oranında net satış alanını artıracağını ve 2013 yılında metrekarelik ortalama net satış alanına sahip olacağını öngörmekteyiz yılının ilk çeyreğinde gerçekleşen Prestij operasyonun Adese nin yılsonu cirosuna olumlu yansıyacağını beklemekle birlikte Prestij mağazalarının giderlere olan etkisinin gelirlere olan etkisinden daha fazla olacağını öngörmekteyiz. Cari yılda mağazalaşma ağındaki keskin yükselişin açılan mağazalarda gerçekleştirilen kampanyalar ile pazar kapma mücadelesi neticesinde 2009 yılında özellikle pazarlama giderlerindeki artışın ciro artışının üzerinde gerçekleşeceğini öngörmekteyiz. Pazar kapma mücadelesinin neticesinde agresif kampanyalarla artan faaliyet giderlerine karşın kriz yılında gelirlerdeki artış gider artışının gerisinde kalacaktır. Adese nin Marmara bölgesinde daha etkin bir pozisyon almaya başlaması ile reklam giderlerinde de 2009 yılında bir yükseliş beklemekteyiz. Faaliyet giderleri ciro payındaki artış ve brüt kar marjındaki bir miktar azalış beklentisi ile perakende FAVÖK marjı cari yılda %2,56 olarak öngörülmüştür yılları arasında ise faaliyet giderleri ciro payının daha normalize bir seyir izleyeceğini öngörürken faaliyet gider artışının içerisindeki sabit giderlerin de etkisiyle ciro büyümesinin altında bir seyir izleyeceği beklentisi ile FAVÖK marjının bir yükseliş trendine gireceğini ve 2013 yılında %5,7 seviyelerinde yer alacağını öngörmekteyiz. Projekte edilen dönemde Türk perakende sektörünün barındırdığı potansiyelleri nedeniyle yeni rakiplerin sektöre gireceğini ve bu durumun fiyat baskısı yaratması ile Şirket brüt kar marjına olumsuz yansıyacağını tahmin etmekteyiz yılında perakende faaliyetlerinde %20,1 lik brüt kar marjı tahmin ederken 2013 yılında marjın %20 olarak kaydedileceğini öngörmekteyiz. 86

87 AOSM. İskonto Oranı Uç Değer Risksiz getiri oranı 13,0% 12% Beta katsayısı 0,68 0,68 Kaldıraçlı beta katsayısı 0,76 0,76 Sermaye piyasası risk primi 5,0% 3% Özsermaye maliyeti 16,40% 14,04% Kaldıraçlı özsermaye maliyeti 16,82% 14,29% Borçlanma maliyeti 17,50% 13,50% Vergi oranı 20,00% 20,00% Toplam finansal borçlar (T) Toplam özkaynaklar (T) AOSM 16,03% 13,54% Duyarlılık analizine göre Şirket in piyasa değeri milyon TL aralığında hareket ederken belirlenen tüm değerlerin ortalaması 205 milyon TL seviyesindedir. İNA nın %1 uç değer büyüme oranı ve %16,03 iskonto oranı ile işaret ettiği optimum piyasa değeri ise 205 milyon TL dir. İNA Duyarlılık Analizi Uç Değer Büyüme Oranı %0,5 %1,0 %1,5 17,03% Firma Değeri ('000 TL) 16,03% ,03% ,03% 18,5 18,9 19,4 FD/FAVÖK (x) 16,03% 19,9 20,4 20,9 15,03% 21,4 21,9 22,5 17,03% Piyasa Değeri ('000 TL) 16,03% ,03% Cironun Değişkenleri; Metrekare Başı Ciro ve Ortalama Net Satış Alanı Metrekare başı aylık ciroyu belirleyen temel etkenler fiyat artışları ve mağazaların reel satış değişimleri olarak görülürken yapılan tahminlerde Şirket ürün fiyatlarının 2009 yılında TÜFE ye paralel bir seyir izleyeceği 2010 yılı ile birlikte hem pazarda daha geniş bir alana yönelebilmek hem de sektöre yeni rakiplerin dahil olmasının yaratacağı fiyat baskısı nedeniyle fiyat artışlarının TÜFE nin bir miktar altında gerçekleşeceğini öngörmekteyiz. Mağazalardaki reel satış büyümesinin ise GSYH değişimlerine paralel bir seyir izleyeceği varsayılırken metrekare başı aylık cironun 87

88 cari yılda 2008 yılına paralel bir seyir izleyeceği 2010 yılında ise önceki yıla göre %10,2 artarak 436 TL olarak kaydedileceğini tahmin etmekteyiz. METREKARE BAŞI CİRO (TL) 2009 T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T Beklenen Enflasyon 6,0% 7,0% 7,0% 6,0% 5,0% Şirket Enflasyonu 6,0% 6,0% 5,0% 5,0% 4,0% GSYH Büyümesi -6,0% 3,0% 5,0% 5,0% 5,0% Mağazalar Reel Satış Büyümesi -6,0% 4,0% 5,0% 5,0% 5,0% Metreare Başı Aylık Ciro Yılında 530 Milyon TL Ciro Şirket gelirlerinin en önemli değişkenleri metrekare başı aylık ciro ve net satış alanı olarak görülürken ortalama net satış alanının 2009 yılında %21,7 artarak metrekareye ulaşacağı tahmin edilmektedir. Planlanan dönemde metrekare başı cirodaki yıllık ortalama artış %7,9 olurken bu rakam ortalama net satış alanı büyümesinde %16,4 olarak varsayılmıştır. Şirket yöneticileri her yıl net satış alanını 20 bin metrekare büyütmeyi hedeflerken varsayımlarımızda daha muhafazakâr davranmayı makul gördük. Sonuç olarak 2013 yılında metrekare başı aylık cironun 579 TL, ortalama net satış alanının ise metrekare olacağı öngörülmüştür. Ürünlerden elde edilen diğer gelirler (ciro primi, hizmet bedeli vb) için ise 2009 yılında diğer gelirlerin esas gelirlerdeki oranının %13; 2010 ve sonrasında son 3 yılın ortalaması oranında gerçekleşeceği varsayılmıştır. Bu varsayımlar altında Adese AVM nin 2009 yılında beklenen perakende cirosu 530,8 milyon TL olarak belirlenirken net satışların 2013 yılında 1,3 milyar TL yi aşacağı öngörülmüştür. NET SATIŞLAR (TL) T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T Metrekare Başı Aylık Ciro 429,0 455,0 397,0 395,6 436,1 480,8 530,1 578,8 Değişim (%) 6,1% -12,7% -0,4% 10,2% 10,3% 10,3% 9,2% Ortalama Net Satış Alanı Değişim (%) 11,9% 47,0% 21,7% 24,0% 16,3% 10,5% 9,5% Mağaza Satış Gelirleri Değişim (%) 18,5% 27,8% 21,5% 36,7% 28,2% 21,8% 19,6% Ürünlerden Kaynaklanan Diğer Gelirler Esas Gelirlerdeki Oranı 9,9% 9,5% 15,1% 13,0% 12,0% 12,0% 12,0% 12,0% Toplam Gelirler Kaynak: BMD Tahmin & Şirket 88

89 FAALİYET GİDER MODELİ 2009 T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T Amortisman Hariç Genel Yönetim Gid Değişim 9,0% 9,0% 7,0% 6,0% Beklenen Enflasyon 7,0% 7,0% 6,0% 5,0% Amortisman Hariç Pazarlama Gid Değşim 31,5% 23,0% 17,0% 14,5% Ciro Büyümesi 35,5% 28,2% 21,8% 19,6% Toplam Amortisman Toplam Faaliyet Giderleri Kaynak:BMD Tahmin & Şirket Yüksek Faaliyet Giderleri Faaliyet giderlerini tespit ederken amortisman hariç genel yönetim giderleri ve pazarlama giderleri ayrı ayrı değerlendirilmiştir. %99 u sabit giderlerden oluşan genel yönetim giderlerinin yılları arasında beklenen enflasyonun bir miktar üzerinde artacağı varsayılırken genel yönetim giderlerinden önceki yılda gerçekleşen bazı tek seferlik giderlerin çıkarılması ile amortisman hariç gider artışı cari yılda sınırlı bir düzeyde kalmıştır. Planlanan dönemde %89 u değişken giderlerden kaynaklanan pazarlama giderlerindeki değişim de ise net satış alanındaki büyüme ve ciro artışı temel etkenler olmuşlardır. Yıllar itibariyle pazarlama giderleri artışının ciro büyümesinin bir miktar altında gerçekleşeceği varsayılırken cari yılda pazar kapma mücadelesinin neticesinde agresif kampanyalarla artan faaliyet giderlerine karşın krizin etkisiyle gelirlerdeki artış gider artışının gerisinde kalacaktır. Adese nin Marmara bölgesinde daha etkin bir pozisyon almaya başlaması ile reklam giderlerinde de 2009 yılında bir yükseliş beklemekteyiz. Sonuç olarak amortisman dahil toplam faaliyet giderlerinin 2009 yılında önceki yılın %25,8 üzerinde 105,6 milyon TL olarak gerçekleşeceği tahmin edilmiştir. Burada dikkat çeken bir diğer unsur ise faaliyet giderleri içerisinde amortisman gider oranının yükselmesidir. İşletme Sermayesi (TL) Ortalama Ticari Alacaklar Ortalama Ticari Borçlar Ortalama Stoklar Satışlar Maliyetler Faaliyet giderleri Amortisman SMM+FG- Amorts Günlük Giderler Günlük Ciro Alacak Devir Hızı 12,44 11,15 14,91 14,00 14,50 14,50 15,00 15,50 Stok Devir Hızı 9,26 7,94 8,23 8,23 8,23 8,23 8,23 8,23 Borç Devir Hızı 4,63 4,04 4,20 4,20 4,40 4,45 4,50 4,55 Alacak Gün Sayısı 29,3 32,7 24,5 26,1 25,2 25,2 24,3 23,5 Stok Gün Sayısı 39,4 46,0 44,4 44,3 44,3 44,3 44,3 44,3 Borç Gün Sayısı 78,8 90,3 86,9 86,9 83,0 82,0 81,1 80,2 Nakit Açık Gün Sayısı 10,0 11,6 18,0 16,5 13,4 12,5 12,4 12,3 Nakit Fazlası (TL) Değişim Kaynak: BMD Tahmin & Şirket 89

90 Gün Sayıları Gerileyecek Bir perakende şirketi olması nedeniyle Adese, işletme sermayesi fazlası ile çalışırken yoğun yatırım döneminde sermaye fazlası ile yatırımları ve faaliyetlerini finanse etmekte işletme sermayesinden her hangi bir finansman geliri yazmamaktadır. Bu durum karlılığı düşüren önemli etkenlerden biri olurken yatırımların geri dönüşü buradan kaynaklanan olumsuz tabloyu değiştirecektir. Buna ek olarak Adese nin her geçen yıl çalıştığı ulusal tedarikçi sayısının artması ve sektördeki dinamikler doğrultusunda planlanan dönem içerisinde alacak ve borç ödeme gün sürelerinin azalacağı öngörülmüş stok gün süresi ise sabit tutulmuştur yılında 22,5 milyon TL olan işletme sermayesi fazlasının cari yılsonunda 23,9 milyon TL ye yükseleceği tahmin edilirken 2009 yılında küresel krizin yarattığı likidite sıkıntısı nedeniyle alacak gün süresi bir miktar artırılmış sonraki yıllarda normalize edilmiştir. İNA ('000 TL) T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T 2014 T 2015 T 2016 T 2017 T 2018 T Uç değer PERAKENDE OPERASYONU İndirgeme Katsayısı 1 0,86 0,74 0,64 0,55 0,48 0,41 0,35 0,30 0,26 0,26 Ortalama Net Satış Alanı (m 2 ) Net Satışlar FAVÖK FAVÖK Büyümesi -1% 94% 55% 40% 35% FAVÖK Marjı 3,07% 2,56% 3,66% 4,44% 5,09% 5,72% Faiz Vergi Öncesi Kar Faiz Vergi Öncesi Kar Büyümesi -89% 689% 133% 60% 61% Vergi Oranı 20,0% 20,0% 20,0% 20,0% 20,0% Düzenlenmiş Vergiler Vergi Sonrası Net Faaliyet Karı Vergi Sonrası Net Faaliyet Karı Büyümesi 689% 133% 60% 61% Amortisman Net Yatırım Giderleri İşletme Sermayesi Değişimi Toplam Nakit Akımı Nakit Akımındaki Büyüme -%81,87 -%204,61 %315,26 %51,39 %10,00 %8,00 %7,00 %5,00 %5,00 %1,00 AOSM %16,03 %16,03 %16,03 %16,03 %16,03 %16,03 %16,03 %16,03 %16,03 %16,03 %13,54 İndirgenmiş Nakit Akımı Şimdiki Değer Net Nakit Piyasa Değeri Uç Değer Payı 55,7% Hedef Piyasa Değeri Hedef Çarpanlar T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T FAVÖK Hedef FD/FAVÖK 18,6 18,7 9,7 6,2 4,5 3,3 Belirlenen Değer 0,54 lik FD/Satış Oranına Karşılık Geliyor Sonuç olarak belirtilen varsayımlar altında İNA modeline göre Adese AVM nin piyasa değerini 205 milyon TL olarak hesaplarken belirlenen değer sürüm ve ciroyu baz alması nedeniyle perakende sektörü şirket değerlemeleri için en değerli rasyo olan FD/Satışlar ile test edildiğinde Adese nin son 1 yılda elde ettiği perakende cirosuna göre 0,54 lük FD/Satışlar a sahip olduğunu görürken bu oran yurtiçi benzer şirketlerde ortalama 0,66 yurtdışı şirketlerde ise ortalama 0,75 seviyesindedir. 90

91 FD/Satışlar 1,60 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 Kaynak: İMKB & FT Perakende Gelir Tablosu (TL) 2009 T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T Net Satışlar Satışların Maliyeti Brüt Kar Brüt Kar Marjı 20,1% 20,3% 20,2% 20,1% 20,0% Faaliyet Giderleri Esas Faaliyet Karı Amortisman FAVÖK FAVÖK Marjı 2,56% 3,66% 4,44% 5,09% 5,72% İşletme Sermayesi Fazlası YATIRIMLAR Kaynak: BMD Tahmin 91

92 Kira Operasyonu Kule Site ve Ereğli AVM Adese AVM bünyesinde yer alan Kule Site ve Ereğli AVM nin değerlerini tespit etmek için alışveriş merkezleri gelir üreten birer işletme olduklarından nakit akım yöntemini kullanmayı daha uygun bulurken alışveriş merkezini oluşturan tüm bağımsız bölümler ve diğer gelir yaratan unsurlar dikkate alınmıştır. Kira değerleri alışveriş merkezi yönetiminden alınmış ve kiralanmayan mekânlara da bu durum dikkate alınarak kira değerleri öngörülmüştür. Ereğli AVM nin 2009 Ağustos unda açılacağı ve açılışta %75 lik doluluk oranına sahip olacağı varsayılırken 2009 yılı için 4 aylık gelir yaratacağı öngörülmüştür. Ereğli AVM ve Kule Site deki kiralanmayan alanlar için potansiyel kira getirileri hesaplanmıştır. Nakit akışlarının dolar cinsinden hesaplandığı yılları arasında %10 ve sonrası için %6,5 indirgeme oranı kullanılırken alışveriş merkezlerinde yer alan Adese marketlerinden kaynaklanan değer İNA da bulduğumuz perakende değerin içerisinde yer aldığı için tespit edilen toplam değerin %77,6 sı alınmış; bu oranın belirlenmesinde adese mağazalarının yıllık kira gelirlerinin alışveriş merkezlerinin toplam kira gelirleri içerisindeki oranı dikkate alınmıştır. Sonuç olarak Ereğli ve Kule Site alışveriş merkezlerinin toplam değeri 218,7 milyon TL olarak tespit edilirken İNA modeline eklenecek değer ise 169,7 milyon TL olarak hesaplanmıştır. ($) Uç Değer KULE AVM Gelirler Giderler EREĞLİ AVM Gelirler Giderler Toplam Giderler Toplam Gelirler Toplam Nakit Akımı AOSM 10% 10% 10% 10% 10% 10% 6,5% İndirgenmiş Nakit Akımı Toplam Değer ($) Toplam Değer (TL) Market Değerleri 22,4% Kalan Değer (TL) Aksaray AVM Değerlemesi yapılan gayrimenkul hakkı ER-YAY Gazetecilik ve Adese AVM A.Ş. arasında yapılan sözleşme çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Sözleşmeye göre Aksaray AVM arsasının 30 yıllık üst hakkı ER-YAY gazetecilik lehine tescil edilmiştir. ER-YAY da bu üst hakkına istinaden Adese AVM A.Ş. ile 20 yıllık bir süreyi içeren bir sözleşme hazırlayarak belirli haklarını Adese AVM A.Ş. ye bırakmıştır. Bu durumda Adese AVM A.Ş. söz konusu arsa üzerinde Park Site AVM yi inşa edecek ve inşaat maliyetlerini 84 ay boyunca elde edilecek olan gelirlerden mahsup edecek bu 84 ay boyunca sadece kendisinin işletmekte olduğu Adese market için ER-YAY a kira ödemesi yapacaktır. 84 ay sonra ise elde edilen kira gelirlerinin belirli bir yüzdesi ER-YAY a ödenirken Adese, 20 yıllık süreç sonunda taşınmazın işletme haklarını ER-YAYA a devredecektir. İşletme süresinin üzerinden 1 yıl geçmiş olması nedeniyle nakit akımları için 19 yıl hesaplanırken bugünkü rakamlarla, mahsup edilmesi gereken inşaat maliyeti, 7,2 milyon TL olarak beyan edilmiş olup, 84 ay tamamlandığında bunun sadece 6 milyon TL si mahsup edilebilmektedir. Geriye kalan 1,2 milyon TL, bugünkü net değerden doğrudan çıkarılmıştır. Cari yıl için geriye kalan ayların gelirleri dikkate alınırken 2027 yılında sadece Ocak-Haziran dönemi için kira geliri yazılmıştır. Nakit akışları TL olarak hesaplanırken indirgeme oranı (risksiz getiri + bölgesel, sektörel risk) %15 olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak Aksaray AVM nin Adese nin payına düşen gelirler ile tespit edilen değeri 15,5 milyon TL dir. 92

93 AKSARAY AVM (TL) Net Nakit Akımı AOSM 15% 15% 15% 15% 15% 15% 15% İndirgenmiş Nakit Akımı Toplam Değer Mahsup Değer Kalan Değer Milyon TL lik Yatırım Amaçlı Gayrimenkul Nakit akımları ile değerlerini belirlediğimiz Kule Site, Aksaray ve Ereğli alışveriş merkezlerinin yanı sıra Adese AVM A.Ş. nin yatırım amaçlı gayrimenkul portföyünde yer alan ve Vektör Gayrimenkul Değerleme A.Ş. tarafından incelenen Kule Plazanın değeri ise 26,7 milyon TL olarak hesaplanmış ve her yıl ofis satışları nedeniyle nakit yarattığı için değerlemeye dahil edilmiştir. Şirket gayrimenkullerinde yer alan ve ekspertiz raporuna göre 44,6 milyon TL lik değerde olduğu hesaplanan Konya Selçuklu Otopark, Karatay Arsa, Alakova Arsa, Ticaret Merkezi, Kadınhanı Fabrikası ve Karatay varlıklarından oluşan gayrimenkul portföyü nakit akımı yaratmadıkları için toplam değere dahil edilmemişlerdir. Sonuç olarak Adese AVM nin nakit yaratan yatırım amaçlı gayrimenkullerinin bugünkü değeri 212 milyon TL olarak tespit edilirken İNA ile belirlediğimiz perakende değeri ile birlikte Adese AVM A.Ş. nin toplam piyasa değeri 417,1 milyon TL ye ulaşmaktadır. Gayrimenkuller Değer (TL) DEĞERLEME Değer (TL) Kule Plaza İNA Değeri Kule Site ve Ereğli AVM Ana Faaliyet Dışı Gayrimenkul Değerleri Aksaray AVM Toplam Şirket Değeri TOPLAM DEĞER Kaynak: Expertiz Raporu & BMD Tahmin Kaynak: BMD Tahmin & Şirket Gayrimenkuller Değer (TL) Kule Plaza Konya Selçuklu Otopark Karatay Arsa Alakova Arsa Ticaret Merkezi Kadınhanı Fabrikası Karatay Kule Site ve Ereğli AVM Aksaray AVM TOPLAM DEĞER Kaynak: Expertiz Raporu & BM D Tahmin 93

94 Piyasa Çarpanları Güçlenen Özsermaye ile Yüksek Piyasa Değeri Aşağıdaki hesaplamalar Şirket in 2009 yılı ilk altı aylık mali tabloları dikkate alınarak yapılırken benzer şirketlerin son 1 yıldaki bilanço ve gelir tablosu kalemleri kullanılmış; piyasa değerleri ise 20 Ağustos 2009 tarihli itibariyle alınmıştır. Adese AVM A.Ş. ve bazı perakende şirketlerinin incelenen dönemde düşük kar ya da zarar açıklamaları nedeniyle fiyat kazanç oranı değerleme hesaplamalarına dahil edilmezken yeniden değerleme farkı ile özsermayesi önemli oranda güçlenen Adese AVM nin PD/DD rasyosu ile yüksek bir piyasa değerine ulaştığı dikkat çekmektedir. Piyasa çarpanları ile değerleme yapılırken perakende sektöründe en önemli rasyo olarak kabul edilen FD/Satışlar a %50 oranında ağırlık verilirken FD/FAVÖK ve PD/DD rasyolarına sırasıyla %30 ve %20 ağırlık verilmiştir. Yurtiçi Şirketlerinde FD/Satışlar Ortalaması 0,66 İMKB de işlem gören gıda perakendecileri Migros, CarrefourSA, Kipa ve BİM in piyasa çarpanlarına göre Şirket in piyasa değeri 383,3 milyon TL olarak tespit edilmektedir. F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD Yurtiçi Benzer Şirketler (TL) A.D Piyasa Değeri (TL) F/K FD/FAVÖK FD/Satışlar PD/DD Migros 14,19 7,07 0,54 2,27 CarrefourSA 27,70 16,52 0,62 1,40 Kipa -11,27 16,13 0,55 1,64 BİM 32,52 19,53 0,95 13,58 Kaynak: İMKB Adese AVM A.Ş., İMKB-100 ün piyasa çarpanlarına göre 388 milyon TL lik bir değere sahip gözükmektedir. F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD İMKB-100 (TL) A.D Piyasa Değeri (TL) İMKB-TÜM ün çarpanlarına göre ise Şirket değerini 373,6 milyon TL olarak hesaplamaktayız. F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD İMKB-TÜM A.D Piyasa Değeri(TL) Adese AVM A.Ş., yurtdışı benzer şirketler olan Tesco, Wal-Mart, Target Corporation, Soriana,WM Morrison Supermarkets PLC ve Walmex ile kıyaslandığında ise piyasa değeri 345,9 milyon TL olarak tespit edilmektedir. F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD Uluslararası Şirketler A.D Piyasa Değeri (TL)

95 Uluslararası Şirket Çarpanları Ülke F/K FD/FAVÖK FD/Satışlar PD/DD TESCO İngiltere 14,64 9,40 0,76 2,25 Wal-Mart Amerika 14,53 8,02 0,59 2,99 Target Corporation Amerika 15,92 9,60 0,78 2,28 Soriana Meksika 25,42 12,00 0,74 1,89 Sainsbury İngiltere 22,87 6,59 0,40 1,33 WM Morrison Supermarkets PLC İngiltere 15,21 8,02 0,53 1,54 Walmex Meksika 24,79 14,92 1,46 5,10 Kaynak: Reuters & FT Adese AVM A.Ş., İMKB deki ticaret sektörü piyasa çarpanlarına göre 346,6 milyon TL lik bir değere sahip gözükmektedir. F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD XU TİCARET (TL) A.D Piyasa Değeri (TL) Şirket değeri İMKB deki hizmet sektörü piyasa çarpanlarına göre ise 427,9 milyon TL olarak tespit edilmektedir. F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD XU HİZMET (TL) A.D Piyasa Değeri (TL) ADESE AVM A.Ş. (TL) Değer (TL) Ağırlık Değer Yurtiçi Benzer Şirketler % İMKB-TÜM % 0 Uluslararası Şirketler % İMKB % 0 XU TİCARET % 0 XU HİZMET % 0 İNA % Toplam Değer 100% Kaynak: BMD Tahmin Toplam Değer 389 Milyon TL Adese AVM A.Ş. nin değerini belirlemek için yapılan nakit akımı ve gayrimenkul değerleme analizinin yanı sıra piyasa çarpanlarına göre de bir değerleme gerçekleştirilmiş değerleme yapılırken Adese nin özsermayesi yeniden değerleme rakamlarına göre güçlendirilmiştir. Fiyatı belirleyen temel piyasa çarpanları uluslararası şirketler ve yurtiçi benzer şirketlerin çarpanları olurken İMKB-TÜM, İMKB-100, İMKB-Ticaret ve İMKB-Hizmet sektörü çarpanlarına göre de Adese için bir fiyat tespiti yapılmıştır. Uluslararası şirketlere %30 oranında ağırlık verilirken yurtiçi benzer şirketlerin çarpanlarına %20 lik ağırlık verilmiştir. Şirket değerini hesaplamada daha doğru sonuca ulaşıldığına inandığımız indirgenmiş nakit akımına ise %50 oranında ağırlık verilmiş ve tüm bu kriterler sonucunda Adese Alışveriş Merkezleri Ticaret A.Ş. nin toplam piyasa değeri 389 milyon TL olarak belirlenmiştir. 95

96 Türkiye de Makarna Sektörünün Gelişimi SELVA GIDA Türkiye de makarna üretimi Cumhuriyet Dönemi nde başlamıştır. Önceleri tamamı ev yapımı olarak "Erişte" adı altında tüketilen makarnanın sanayi olarak Türkiye ye giriş tarihi yılıdır. İlk makarna tesisi İzmir-Bayraklı da kurulmuş olup, Türkiye de üretim 1950 lere kadar küçük kapasiteli tesislerde gerçekleştirilmiştir yılından sonra Türkiye deki makarna fabrikası sayısı ve üretim kapasitesinde artışlar olmuştur yılında ton/yıl olan kurulu kapasite, 1970 li yıllarda büyük fabrikaların açılmaya başlamasıyla 100 bin ton/yıla, 1980 yılında 250 bin ton/yıla ve yeni fabrikaların kurulmasıyla birlikte diğer fabrikaların da kurulu kapasitelerini arttırmaları sonucu 2003 yılı sonu itibariyle kurulu kapasite 1 milyon ton/yılı aşmış bulunmaktadır. Sektördeki mevcut üretim tesisleri coğrafi olarak makarnalık buğdayın yetişme alanları olan Güneydoğu Anadolu, Orta Anadolu ve Batı Anadolu da yoğunlaşmaktadır. Gaziantep ili en önemli üretim bölgesidir. Türkiye de mevcut üretim kapasitesinin yaklaşık %40 ı burada bulunmaktadır. Diğer önemli üretim bölgesi ise toplam üretim kapasitesinin %30 unu gerçekleştiren Orta Anadolu bölgesidir. Ege bölgesinin toplam üretimdeki payı da %23`tür. Sektörde dış pazarlarda pay sahibi olan entegre tesislerin yanı sıra, mahalli özellik arz eden tesislerle birlikte 26 fabrika bulunmaktadır. Halen 22 fabrika faal olarak çalışmaktadır yılında sektörde kişi çalışırken, 1997 yılında kurulu kapasitenin artmasının yanı sıra ihracatın ve dolayısıyla üretimin de en yüksek seviyeye çıkmasıyla çalışan sayısı e yükselmiş ancak 1999 ve 2000 yıllarında yaşanan ekonomik kriz sonucunda bu sayı lere kadar inmiş olup halen sektörde kişi istihdam edilmektedir. Türk makarna fabrikaları teknolojik olarak İtalyan üreticilerle rekabet edebilecek düzeydedir. Özellikle dış pazarlarda pay sahibi olan üreticilerimiz oldukça modern 2000 li yılların teknolojisine sahip bilgisayar destekli entegre tesislere sahiptirler. Makarnalık Buğday Üretimi Buğdayın insan gıdası olarak kullanımında makarna, ekmekten sonra ikinci sırada yer almaktadır yılı itibariyle yaklaşık 550 milyon ton olan dünya buğday üretiminin 35 milyon tonu durum buğdayıdır. Makarnalık buğdaylar, dünyada belli bölgelerde yetiştirilen ve ekmeklik buğdaya göre daha yüksek fiyatla alıcı bulan değerli buğdaylardır. Dünya durum buğdayı üretiminin %20 si Türkiye nin de içinde bulunduğu Yakın Doğu Asya ülkeleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Dünya Durum Buğday Üretimi (1000 Ton) Ülkeler AB(25) Kanada İtalya Türkiye Kazakistan Fransa Suriye İspanya ABD Meksika Yunanistan Diğer Dünya Kaynak:Uluslararası Tahıl konseyi 96

97 Durum buğdayı soğuk ve yarı kurak iklimlerde ve ayrıca Akdeniz ülkelerinde yetiştirilmektedir. Türkiye durum buğdayının önemli gen merkezlerinden biridir. Durum buğdayı yetiştiren en önemli ülkeler sırasıyla A.B, Kanada, İtalya, ABD, Türkiye ve Suriye dir. Türkiye, makarna üretiminin temel hammaddesi olan durum buğdayı üretiminde de dünyanın en önemli üretici ülkeleri arasında yer almaktadır. Üretim özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Orta Anadolu Bölgelerinde ve bir miktar da Ege bölgesinde yapılmaktadır. Ancak Türkiye de üretilen durum buğdayı miktar olarak makarna fabrikalarının ihtiyaçlarını karşılamaya yeterli olmakla birlikte kalite açısından yetersizdir li yıllarda durum buğdayı ekim alanlarının buğday ekim alanları içindeki payı Güneydoğu da %70, Trakya da %60, Orta Anadolu da %50 ve Ege-Akdeniz de %25 iken bugün bu oran Türkiye genelinde %8-10 lar seviyesine inmiştir. Üretimde karşılaşılan bu düşüşün en önemli nedeni uygulanan destekleme politikaları ile ekim alanlarının yüksek verimli ekmeklik buğday çeşitleri tarafından ele geçirilmesidir. Halen 3 milyon ton olan durum buğdayı üretiminin %30-40 ı irmik ve makarna sektörü tarafından değerlendirilmektedir. Dünya Makarna Üretimi 2008 Ülke Bin Ton İtalya A.B.D Brezilya Rusya 858 Türkiye 614 Mısır 400 Venezuella 335 Argantin 291 Meksika 285 Almanya 285 Fransa 239 Peru 230 İspanya 228 Kanada 170 Polonya 150 Diğer Dünya Kaynak: UNAFPA Türkiye Makarna Üretiminin Yıllara Dağılımı Yıllar Üretim İç Talep (Ton) Kaynak: TMSD Türkiye Dünya Makarna Üretiminde Beşinci Dünyada makarna ürünlerine olan genel talep istikrarlı bir artış içinde olmasına rağmen ülkemizdeki makarna tüketimi beklenen düzeye ulaşmamış olup, bölgesel farklılıklar göstermektedir. Bu arada ülkemizde makarna kültürünün henüz gerçek anlamda gelişmemiş olması da tüketimde beklenen artışların yaşanmasını engellemektedir. Dünya makarna üretimi bin ton olup makarna üretimi birkaç ülkede yoğunlaşmıştır. İtalya bin ton ve %27 pay ile dünyanın en büyük üreticisidir. İtalya yı %17 ile ABD, %8 ile Brezilya ve %7 ile Rusya izlemektedir. Türkiye, dünya makarna üretiminde 5. sırada olup, üretimdeki payı %5,1 dir ve 1999 yıllarında dünyada yaşanan küresel kriz ve Rusya krizine bağlı olarak sektörde faaliyet gösteren firmalar özellikle Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinde büyük pazar kaybına uğramış, ihracattaki azalışa bağlı olarak, üretim bir önceki yıla göre 31 bin ton azalırken, ihracattaki azalma 42 bin ton olmuştur yılından itibaren üretim sürekli artmış ve 2003 yılından itibaren de bu üretim artışına paralel ihracatımız da sürekli artış göstererek 2006 yılında rekor düzeye ulaşmıştır yılında ise ülkemizle beraber dünyada da makarnalık buğday üretiminin yeterli olmaması sonucu, makarna fiyatlarının anormal yükselmesi neticesinde ihracatımız gerilemiş ve buna bağlı olarak üretimimiz düşmüştür yılında da üretim bir önceki yıldan farklı olmamıştır. Türkiye deki tüm makarna fabrikaları üretimleri için gerekli olan irmiği kendileri üretmektedir. Oysa bu durum Avrupa ve ABD üreticilerinde fazlaca yaygın olmayan bir sistem olup, Türk üreticilerine öncelikle düşük maliyet, standardizasyon, araştırma-geliştirme ve yüksek kalite gibi avantajlar sağlamaktadır. Ülkemizde makarna üretimi yıllar itibariyle artış göstermekle birlikte son yıllarda iç ve dış talebe bağlı olarak dalgalı bir seyir izlemektedir. Üretimi belirleyen unsurların başında sert durum buğdayının rekoltesi gelmekte ve rekoltenin düşük olduğu yıllarda ise üretim artışı yavaşlamaktadır. 97

98 %. Sektörde Kapasite Kullanımı Kapasite Kullanım Oranları 80% 72% 70% 69% 66% 64% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 56% 45% 44% 42% 44% 46% 51% 55% 60% 55% Kaynak: TMSD Kapasite kullanım oranı düşük olan makarna sektörü iç ve dış talebi karşılayacak düzeyde bulunmakta olup toplam kapasite yıllık 1,1 milyon tonu aşmıştır. Üretim kapasitesindeki artışla talepteki artış aynı paralelde gerçekleşmediğinden kapasite kullanım oranları sürekli düşmüştür yılında %72 olan kapasite kullanım oranı 1995 yılında %69 a, 1997 yılında %65 e inmiş ve 2001 yılında %42 gibi en düşük seviyesine ulaşmıştır. Ancak 2002 ve 2003 yıllarında sektör kendini toparlamaya başlamış, özellikle 2004 ve 2005 yıllarında ihracatta yakalanan başarılı çizginin 2006 yılında da devam etmesi ve iç piyasanın da canlanmasıyla kapasite kullanım oranı %60 lar seviyesine yükselmiştir ve 2008 yıllarında tonaj bakımından makarna ihracatının düşmesi, iç talebin artmaya devam etmesine rağmen kapasite kullanım oranını azaltmıştır. Bu dönemlerde ihracatın düşmesinin ana sebebi ise, Türkiye de kurak geçen üretim sezonu neticesinde, makarnanın hammaddesi olan durum buğdayı üretimindeki azalış ve makarna hammaddesi olan buğday fiyatlarındaki artıştır. Kişi Başı Yıllık Tüketim 6 Kg Dünyada kişi başı makarna tüketiminde 28 kg ile İtalya ilk sırada yer alırken İtalya yı 13 kg ile Venezüella ve 11,7 kg ile Tunus izlemektedir. Türkiye nin kişi başına makarna tüketimi 1962 yılında 1,2 kg iken, 1978 yılında 3,9 kg, 90 lı yılların başında 4,3 kg olup sürekli artış göstererek 2008 yılında fert başına yıllık tüketim 6 kg a yükselmiştir. Burada sektörün hedefi fert başına tüketimi yıllık 8 kg seviyesine çıkarmaktır. Dünyada Fert başına Makarna Tüketimi (Kg/Kişi Yıl) İtalya 28.0 Türkiye 6.0 Finlandiya 3,2 Venezuella 13.0 Rusya 6.0 Kolombiya 3,2 Tunus 11,7 Brezilya 5,7 Kosta Rika 3,0 Yunanistan 10,0 Avusturya 5,6 Polonya 3,0 İsviçre 9,4 Belçika 5,4 Romanya 2,7 A.B.D. 9,0 Estonya 5,3 Meksika 2,7 İsveç 9,0 Slovak Cum. 5,0 Ekvator 2,6 Peru 8,5 İspanya 4,9 İngiltere 2,5 Şili 8,1 Bolivya 4,8 Guetamala 2,0 Fransa 7,5 Hollanda 4,4 Danimarka 2,0 Arjantin 7,2 Litvanya 4,4 Libya 2,0 Almanya 7,1 Letonya 4,1 Japonya 1,7 Macaristan 7,0 Dominik 4.0 Mısır 1,2 Portekiz 6,7 Avustralya 4.0 İrlanda 1,0 Çek Cumhuriyeti 6,5 İsrail 4.0 ElSalvador 1,0 Kanada 6,5 Panama 3,8 Kaynak: UNAFPA 98

99 Türkiye`de makarna tüketiminin arzu edilen seviyeye gelememesinde, Sos kültürünün Türk mutfağında yerleşik olmaması, Makarna pişirilmesi konusunda halkın yeterince bilgi sahibi olmaması, Üretimde çeşitliliğin yeni başlamış olması, Makarnanın besleyici değerinin yeterince anlatılamamış olması gibi nedenler etkili olmaktadır. Günlük karbonhidrat ihtiyacını ekmekten karşılayan Türk halkı, makarnayı gerek bulgur ve gerekse pirinç pilavında olduğu gibi ana yemek olarak kabul etmemiştir. Ancak son yıllarda hızlı nüfus artışı, makarnanın ekonomik olması, pazarlama ve ulaşım olanaklarının artması, hızlı kentleşme sonucunda çalışan kadınların hazır gıdaları tercih etmelerinin makarna tüketimini arttıracağı öngörülmektedir İhracatı 175,6 Bin Ton Türkiye de ilk makarna ihracatı, makarna sanayisinin üretime geçtiği 1922 yılından 48 yıl sonra, 1970 yılında gerçekleşmiştir. Bu tarihten itibaren makarna ürünleri ihracatında, dönemsel olarak görülen dalgalanmalara rağmen, uzun vadede önemli artışlar gözlenmiştir. Türkiye'nin Yıllar İtibariyle Makarna İhracatı Yıllar Miktar (Ton) Değer (1000$) Kg Fiyati ($) , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 Kaynak: TUİK 2008 yılında makarna ihracatı toplam 175,6 bin ton ve 181,9 milyon USD düzeyinde gerçekleşerek bir önceki yıla göre miktar bazında %1,3 oranında azalma, buna karşın değer bazında %68,6 lık artış gözlenmiştir. Bunun nedeni özellikle 2007 ve 2008 yıllarında Türkiye de kurak geçen üretim sezonu neticesinde, durum buğdayı rekoltesindeki azalış ve buna bağlı olarak fiyatlarda meydana gelen yükselmedir. Genel olarak, Türk makarna ihracatının seyrine ve sonrası dönemleri olarak iki ayrı devrede incelemek mümkündür. İlk dönemde makarna ihracatının, yeni açılan makarna fabrikalarının devreye girmesi ve mevcut olanların da kapasitelerini arttırması sonucu istikrarlı ve oldukça hızlı bir artış eğilimi içerisine girdiği görülmüştür. Ancak bu artışlar, makarna ürünlerine yönelik yurtiçi talebin, bu ürünlere ait arz miktarlarıyla paralel seyretmesi ve aradaki miktar farklarının yüksek dış satım rakamlarına izin vermemesi sebebiyle yüksek seviyelere 99

100 ulaşamamıştır yılında sadece 13 ton olan makarna ihracatımız, 1989 yılında 169 kat artarak tona, yılları arasında da 6 kat artarak tona yükselmiştir ve sonrasını kapsayan 2. dönemde ise ihracata yönelik sanayileşme stratejisinin ağırlıklı olarak uygulanmasıyla, ihracat potansiyeli olan firmalar üretim miktarı ve kapasite kullanım oranlarını arttırarak oluşturdukları yurtiçi talep fazlasını ihracata yöneltmişlerdir. Öte yandan 1990 lı yıllarda Sovyetler Birliğinin dağılması ile birlikte bağımsızlıklarına kavuşan Türk Cumhuriyetleri nin yeni pazarlar olarak ortaya çıkması, tarihinden itibaren uygulamaya geçen Gümrük Birliği Antlaşması ve dahilde işleme izin belgesi kapsamında ihracatçılara son yıllarda dünya fiyatları üzerinden makarnalık buğday alımının sağlanması gibi etkenler makarna ihracatımızın yıllar itibariyle artmasına neden olmuştur. İhracat Yapılan Başlıca Ülkeler Ton Birleşik Arap Emirlikleri Irak Benin Japonya Angola Togo Nijer Almanya İsrail Cibuti Diğer Toplam Kaynak: İGEME Ancak Türkiye nin makarna ihracatının 30 yıllık seyrinde kaydedilen gelişmelere karşın, son 10 yıl içerisinde sektörün dış satım gücünü olumsuz yönde etkileyen önemli olaylar, makarna ürünleri ihracatımızın 1999 ve 2000 yılları itibariyle 1988 yılı seviyesine kadar gerilemesine neden olmuştur. Söz konusu olaylar kronolojik bir şekilde incelendiğinde, 1991 körfez krizi sonucu 4. büyük makarna ürünleri pazarımız olan Irak a konulan ambargo, 1996 yılında en önemli ihraç pazarımız olan ABD nin anti-damping uygulaması, 1997 Güneydoğu Asya ve sonrasında 1998 Rusya krizleri ihracatımızı olumsuz yönde etkilemiştir. En Büyük Pazar Birleşik Arap Emirlikleri yılları arasında ABD, yılları arasında Rusya Federasyonu, 2000 yılında Belçika ve 2001 yılında Gürcistan makarna ürünleri ihracatçılarımızın yöneldiği en önemli pazarlar olurken, 2003 ve 2004 yıllarında, Birleşik Arap Emirlikleri ve Azerbaycan en önemli ihraç pazarımız olarak öne çıkmıştır. 2005,2006 ve 2007 yıllarında ise Birleşik Arap Emirlikleri ve Irak en önemli ihraç pazarımız olurken 2008 yılındaki en büyük ihraç pazarlarımız sırasıyla Birleşik Arap Emirlikleri, Irak, Benin ve Japonya olmuştur. AB ülkelerine yapılan makarna ihracatında 20 bin tonluk kotanın olması bu ülkelere yapılan ihracatı sınırlandırmakta ve Türk makarna ihracatçılarını başka pazarlara kaymaya zorlamaktadır yılından önce AB ülkeleri tarafından tarım payı altında alınan vergiler uzun uğraşlar sonucunda kaldırılmış ancak miktar kotası getirilmiştir. Türkiye'nin Makarna İthalatı Yıllar İthalat (Ton) Kaynak: TUİK Düşük Seviyede İthalat 2003 yılına kadar yıllık ton arasında gerçekleşen ithalat, 2003 yılından itibaren sürekli artış göstermiş ancak bu artışlara rağmen ithalat 2008 yılında bin ton a ulaşmıştır. Genel olarak ihracatçı ülke konumunda olan Türkiye de yapılan makarna ithalatı daha ziyade lüks tüketime giren mallara yönelik olarak yapılmakta, bu tür ürünler lüks otel ve lokantalarda tüketilmektedir. Türkiye nin makarna üretimi tüketim ihtiyacını yeterince karşılayacak düzeyde olduğundan, çok düşük düzeyde ithalat yapılmaktadır. Türkiye de yaygın olarak üretimi yapılan 100

101 çeşitlerden ziyade az rastlanan çeşitler ithal edilmektedir. Tür olarak kurutulmuş sınıfına giren makarnalar ithal edilirken gümrük tarife cetvelinde DİĞER kısmına giren makarnalarda yoğunluk gözlenmektedir. Makarna En Önemli Makarna İthalatçıları Ülke 2008 (Ton) Almanya A.B.D Fransa İngiltere Kaanda Japonya Hong-Kong Hollanda Belçika İspanya Kaynak: Tradem AP ithalatında İtalya nın dünyada olduğu gibi Türkiye de de üstünlüğü belirgin olarak görülmektedir. Türkiye nin makarna ithalat miktarlarında Çin, Güney Kore, Tayland ve Japonya nın ilk on ülke arasında yer alması, Uzakdoğu yiyecek kültürünün merak edilmesi ve özellikle lüks lokantalarda bu yörelerin yiyeceklerine olan talepten kaynaklanmaktadır. Makarna ürünlerinin, üretimin temel hammaddesi olan durum buğdayına bağımlılığı ve makarnalık sert buğday türünün dünyanın belirli bölgelerinde yetişiyor olması bu ürünlerin talep edildiği ancak, üretimin yurtiçi talebi karşılamaya yetmediği veya hiç üretim yapılmadığı ülkeleri net ithalatçı konumuna sokmaktadır. Ülkeler, bazı zamanlarda kendi iç pazarlarında ürün çeşitliliğini sağlamak amacıyla da ithalat yapmaktadırlar. Makarna ürünlerinin dünyadaki en önemli ithalatçıları ABD, Almanya, Fransa, İngiltere ve Kanada dır. İtalya bu ülkelerin en önemli tedarikçisi konumunu uzun yıllardır muhafaza etmeyi başarmıştır. Tutar bazında dünyanın en büyük makarna ithalatçısı olan ABD, ürünlerini başlıca İtalya, Kanada ve Çin den temin etmektedir. SELVA GIDA SANAYİ A.Ş Yılında Kuruldu 1988 yılında İttifak Holding in ilk iştiraki olarak; İttifak Un ve Pazarlama San. Tic. A.Ş. adıyla faaliyete başlayan daha sonra Selva Gıda Sanayi A.Ş. ismini alan kuruluş, ilk fabrikasını Konya 2. Organize Sanayi Bölgesi nde kurmuştur. Konya 2. Organize Sanayi Bölgesindeki modern tesislerinde; SELVA markası altında irmik, makarna ve un üretilmektedir. Uzun araştırma ve planlama çalışmaları sonucunda kurulan tesislerdeki üretim teçhizatı, dünyanın en uzman makine üreticisi firmaların ürünleri arasından titizlikle seçilmiştir. Günümüzün yeni nesil üretim teknolojisi ile donatılmış modern tesislerde, üretim hijyenik koşullarda gerçekleşmektedir. Üretim tesislerinin, günlük 300 ton durum buğdayı kırma ve 120 ton makarna üretim kapasitesine sahiptir. Üretilen ürünler Türk Standardına Uygunluk Belgesi ve TSE markasına sahiptir. Kurumun TS-EN-ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi ve ISO Gıda Güvenlik Yönetim Sistemi TSE tarafından belgelenmiştir. Selva Gıda Sanayi A.Ş. son yıllarda bayi ağını genişleterek ülke çapında bir kuruluş haline gelmiş, dış pazarlarda da tercih edilen bir marka olmuştur. En Büyük Ortak Big Planlama Selva Gıda nın %91,1 lik payına grup şirketlerinden Big planlama yönetim sahiptir. Şirketin yaklaşık %99 luk hissesine grubun iki şirketi olan Big planlama ve Seha inşaat sahip olmakla birlikte geri kalan %1 lik kısma gerçek kişiler sahiptir. 101

102 Ortaklık Yapısı Ortak Miktar % Big Planlama Yönetim ,1% Seha İnşaat Müh. Müt ,0% Fahri Akay ,9% Ali Körpe 85 0,0% Adem Ergün 75 0,0% Osman Baydar 10 0,0% Ahmet Akman 5 0,0% Toplam ,0% Kaynak: Şirket Big Planlama Yönetim A.Ş. nin 250 bin TL tutarında ödenmemiş sermayesi bulunmaktadır. Sermayenin geri kalan kısmı ise ortaklar tarafından ödenmiştir. İştirak Yapısı İştirak Yapısı İştirakler İştirak Sermayesi Sermaye Payı Afta İşletmecilik ,0% Seha İnşaat Müh. Müt ,0% Kaynak: Şirket Yukarıdaki Tabloda Selva Gıda nın iştirak tablosu görülmektedir. Selva Gıda %38 oranında Afta İşletmecilik e, %1 oranında ise Seha İnşaat a iştirak etmiştir. Temettü Politikası Ödenen Temettü Yıl Kaynak: Şirket Tutar (TL) Selva Gıda yılları karının bir bölümünü 2005 yılının sonunda temettü olarak dağıtmıştır. Bu yıllar hariç temettü dağıtımında bulunmamıştır. Şirketin ortaklarından gerçek kişiler temettü ödemelerini nakit olarak almışlar fakat tüzel kişilere ödeme henüz yapılmamıştır. Selva ve Rakipleri 90 lı yılların sonunda 32 tane olan makarna üretici firma sayısı bugün itibariyle 22 ye gerilerken bunun en önemli sebebi sektördeki rekabet ve pazarın beklenilen seviyelerde büyüme oranı gerçekleştirememesidir yılında 346 bin ton civarında olan makarna tüketimi 2008 yılında 435 bin ton civarında gerçekleşmiştir. Yıllık bazda %2,5 civarında büyüyen yurtiçi makarna tüketimi, üretici firmaları pazarı büyütmek amacıyla ihracat yapmaya yönlendirmiştir. Kişi başına yıllık 6 kg makarna tüketimi ile Türkiye Avrupa ülkelerinin oldukça gerisindedir. 102

103 Makarna Sektörü Pazar Payları 38,3% 23,7% 4,3% 5,0% 6,1% 22,6% Kaynak: Şirket Filiz Nuhun Ankara Selva Pastavilla Piyale Diğer Sektör firmaları gerek kapasite kullanım oranlarını arttırmak gerekse de maliyetleri düşürmek amacıyla kişi başına makarna tüketimini arttırmaya yönelik çalışmalar yapmaktadır. %6,1 lik Pazar Payı Selva Gıda 2008 yılının Eylül ayı itibariyle değişim projesi kapsamında paketlerinin ambalajlarını değiştirmiştir. Selva Gıda nın bu değişim kampanyasında hedeflediği Türkiye makarna tüketicilerine sos kültürü kazandırmak ve kişi başı makarna tüketimini arttırmaktır. Makarna pazarının en önemli 2 oyuncusu Filiz ve Nuhun Ankara toplamda pazarın yaklaşık %47 sine sahiptir. Selva Gıda nın 2009 Mayıs ayında başlatmış olduğu ve ulusal kanallarda yayınlanan reklam kampanyası, 2008 yılının 2. yarısında yeniden yapılanma çerçevesinde yapmış olduğu ambalajlardaki değişimler ve Migros ve Tansaş ile 2009 yılında yapılan anlaşma çerçevesinde Selva Makarna nın Türkiye perakende sektörünün %22 sine sahip bu zincirin raflarında yer almaya başlaması gibi etkenlerden dolayı 2009 yılında pazar payını arttıracağını beklemekteyiz yılının Eylül ayında piyasaya Bizim markasıyla giren Ülker sektör oyuncularını etkilemiş ve özelikle markalaşmaya çalışan Selva, Kartal, Beşler gibi firmalardan pazar payı almıştır yılından beri durum buğdayı fiyatlarındaki artıştan dolayı sürekli artma eğiliminde olan makarna fiyatları 2008 Eylül ayında tavan yapmış ve hammadde fiyatlarının esnemesiyle birlikte düşmeye başlamıştır de Fiyatlar Maliyet Odaklı Yükseldi Selva Gıda makarna, irmik ve paket un olmak üzere 3 farklı ürün grubunda ihracatını gerçekleştirmektedir yılından 2008 yılı sonuna kadarki dönemde ihracatını %142 oranında arttırmıştır. İhracatının önemli bir kısmını Afrika ülkelerine yapan şirket aynı zamanda Avrupa ve Asya ülkelerine de ihracat gerçekleştirmektedir. Şirket, son yıllarda yapmış olduğu atılımlar ile özellikle Japonya pazarına girmeyi başarmıştır ve bu pazarda büyüme stratejisini devam ettirmektedir. Selva Gıda ihracatını distribütörleri aracılığı ile yapmaktadır. Pazardaki rakiplerinin aksine şirket yurtiçi satışlarda ve ihracatında tek marka Selva ile satışlarına devam etmektedir. 103

104 Selva İhracat 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0, Miktar (Ton) Gelir (Bin USD) Fiyat/kg 0,39 0,4 0,59 1,04 0,00 Kaynak: Şirket Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere dolar bazında gelir son 4 yılda ortalama yıllık %34 büyümesine rağmen tonaj olarak yıllık sadece yüzde %4,7 oranında büyüme gerçekleştirmiştir yılında ihraç edilen makarna tonajında yaklaşık %24 düşüş gerçekleşmesine rağmen fiyatlardaki oluşan aşırı yükselmeden dolayı ihracat cirosu artmaya devam etmiştir yılından itibaren yükselmeye başlayan ve 2008 Temmuz ayında maksimum noktasına ulaşan durum buğdayı fiyatlarından dolayı, fiyatlar yükselmiştir Temmuzdan sonra başlayan hammadde fiyatlarındaki düşüşler 2009 yılında da devam etmekte ve 380 dolar civarında seyretmektedir. Yaşanan küresel krizden dolayı 2009 Haziran ayı itibariyle Türkiye nin toplam ihracatı 2008 yılının aynı dönemine göre %33 azalmıştır. Yaşanan bu azalmanın 2009 yılında makarna sektörü ihracatını da etkilemesi beklenmektedir. Aşağıdaki grafikte Selva Gıda nın ihracatının önemli bir kısmını oluşturan makarna satışlarının ülkelere göre dağılımı verilmiştir. Nijer e yapılan satışların toplam satış gelirinin %28 ini oluşturmuş olması ve grafikte görülen 7 ülkeye yapılan satışların toplam satış gelirinin yüzde %64 ünü oluşturuyor olması Selva Gıda nın yoğunlaştırılmış bir müşteri portföyüne sahip olduğunu göstermektedir. Satış geliri(bin USD) Kaynak: Şirket 104

105 (Ton). Yatırımlar Türkiye de bin ton makarna üretim kapasitesi olduğu hesaplanmaktadır. Bu kapasitenin 2008 yılında yaklaşık 600 bin tonluk kısmı kullanılmıştır. Kapasite kullanım oranı %55 ler civarında seyretmektedir. Bu durumda üreticilerin sabit giderlerden dolayı hem maliyetleri artmakta hem de kapasite atıl beklemektedir. Selva Gıda nın makarna bölümü 3 vardiya şeklinde 24 saat tam kapasite ile çalışmaktadır. Mevsimsel dalgalanmalardan dolayı tam kapasite ile çalışmasına rağmen bazı dönemlerde talebe karşılık verememektedir. Talebi karşılayabilmek adına şirket yeni yatırımlar yapmak yerine Türkiye deki atıl kapasiteyi değerlendirme yoluna gitmiştir. Talebin fazla olduğu dönemlerde, Gaziantep ve Karaman da bulunan tesislerde fason üretim yaptırılmaktadır. Genel itibariyle yapılan fason üretimler ihracat için kullanılmakta Konya daki merkeze uğramadan ihraç edilmektedir. Un paketleme ve irmik değirmeni kapasiteleri orta vadede şirkete yeterli gelecek seviyededir. İrmik değirmeni kapasite kullanımı 2008 yılında %55 lerde gerçekleşmiştir. Son 3 yılda irmik değirmeni kapasitesinde bakım onarım amacıyla yapılan yatırımlardan dolayı, verimlilik artışından kaynaklanan kapasite artışı meydana gelmiştir. Şirketin ton civarında olan stok deposu, talebin fazla olduğu dönemlerde talebi karşılayabilmek ve üretimi 12 aya yayabilmek için arttırılmış ve tona yükseltilmiştir Kapasite Gelişimi Kaynak: Şirket İrmik Değirmeni Kapasitesi Makarna Üretim Kapasitesi Un Paketleme Kapasitesi 105

106 Tonaj. Satışlar Satışlar ,60 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0, ,20 0 Kaynak: Şirket Satış (Ton) Gelir( bin YTL) fiyat 0,00 Yukarıdaki grafikte son 3 yılda gerçekleşmiş olan makarna ve irmik satış tonajları, ortalama birim satış fiyatları ve gelir miktarı verilmiştir. Grafikten de anlaşılacağı üzere 2008 yılındaki ciroda gerçekleşen artışın sebebi fiyatların artmasıdır yılının Temmuz ayına kadarki olan dönemde gerçekleşen hammadde fiyatlarındaki artış satış fiyatlarına yansımıştır yılında durum buğdayı rekoltesinin dünyada ve Türkiye de yüksek beklenmesi, satış fiyatlarında gevşeme beklentisini de beraberinde getirmektedir. Selva'nın Yurtiçi ve İhracat Tonajları Kaynak: Şirket Yurtiçi İhracat

107 Fiyat. Yukarıdaki grafikte son 3 yılda yurtiçi ve yurtdışı ayrı ayrı olmak üzere satılan mamul tonajları (un hariç) verilmiştir yılındaki tonaj miktarında gerçekleşen artış Türkiye deki hammadde fiyatlarının yurtdışına göre daha ucuz olmasından ve bundan dolayı Selva Gıda nın fiyatlarının rakiplerine oranla daha düşük olmasından kaynaklanmıştır yılında gerçekleşen finansal kriz şirketin ihracatını olumsuz etkilemiştir yılında şirketin yurtiçi piyasadaki satış tonajı artmış fakat hala 2006 seviyesine gelmemiştir. İhracatın toplam satışlar içindeki payı yıllar itibariyle farklılık göstermektedir. Yurtdışı makarna fiyatlarının zirve yapması ve TL nin dolar ve Euro karşısında değer kaybetmesine bağlı olarak ihracat gelirinin artması sonucu 2007 yılında TL bazında ihracatın toplam gelirler içindeki payı %60 seviyesine yükselerek maksimum seviyesine ulaşmıştır. Maliyetler En Büyük Maliyet Durum Buğdayı Makarna yapımının hammaddesi olan durum buğdayı, makarna maliyetinin önemli bir kısmını oluşturmaktadır yılından itibaren yükselmeye başlayan durum buğdayı fiyatları 2008 yılı Temmuz ayında zirve yapmış ve kg fiyatı 0,8609 TL olmuştur. Daha sonra hem küresel krizle birlikte talebin daralması hem de 2009 rekoltelerinin yüksek seyretme beklentisi fiyatlarda aşağı yönlü baskıyı kuvvetlendirmiştir Haziran ayı itibariyle kg başına durum buğdayı fiyatı 550 kuruş civarında seyretmektedir. Selva Gıda nın maliyetleri incelendiğinde, yıllar itibari ile makarna maliyetinin içerisindeki durum buğdayı oranı artmıştır yılında %78 olan makarna maliyeti içerisindeki hammadde maliyeti, 2008 yılında %86 seviyesine yükselmiştir. Önümüzdeki dönemlerde fiyatların aşağıya gelmesiyle birlikte eski seyrine dönmesi beklenmektedir. Durum buğdayından sonra maliyetlerde en yüksek oranı %5 ile ambalaj giderleri almaktadır. 100 kg buğdaydan 65 kg civarında irmik üretilmekte, 65 kg irmikten ise yaklaşık 62 kg makarna üretimi yapılmaktadır. Bu süreçte kepek, ruşeym ve razmol gibi yan ürünler oluşmaktadır. Selva Gıda ve pazardaki diğer rakiplerinin hammadde fiyatlarından dolayı maliyetlerinde oluşan artmayı fiyatlarına yansıtmışlardır. Durum Buğdayı & Makarna Fiyatlari 1,60 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 0,99 0,81 0,72 0,38 0, ,45 Kaynak: Şirket Makarnalık Buğday Fiyat Makarna Satış Fiyatı Yukarıdaki grafikte son 3 yıl itibariyle ortalama durum buğdayı ve makarna satış fiyatları verilmiştir yılında durum buğdayı fiyatları ortalama %34 artarken Selva Gıda bunun sadece %19 luk kısmını fiyata yansıtabilmiş bundan dolayı brüt kar marjında düşüş gerçekleşmiştir yılı dikkate alındığında ise, %42 artan durum buğdayı fiyatlarına karşılık Selva gıda kg başına fiyatlarını ortalama %41 artırmış ve maliyetlerdeki artışını fiyatlarına 107

108 yansıtarak brüt kar marjını arttırmıştır. Durum buğdayı fiyatları 2008 Eylül ayından itibaren düşme eğilimindedir ve 2009 Haziran ayı itibariyle durum buğdayı fiyatları 2008 yılı ortalamasının %30 altında seyretmektedir. Dağıtım Ağı Selva Gıda yurtiçi ve yurtdışı satışlarını distribütörler aracılığıyla yapmaktadır. Şirket prensip olarak yurtdışında herhangi bir ülkede sadece bir dağıtıcı ile çalışmakta ve bundan dolayı distribütörün kendi ülkesindeki dağıtım ağı Selva için büyük önem arz etmektedir. Yurtdışında showroom tarzı bir yapılanma şu an itibariyle bulunmamaktadır. Yurtiçinde ise bölge ve şehir bazlı distribütörlerle çalışılmaktadır. Aşağıdaki tabloda miktar bazında 2008 yılında en fazla satış yapılan müşteriler verilmiştir. Yurtiçi Satışlar Miktar/Ton Tutar/Bin TL Celka Gıda Ltd. Şti Bim Birleşik Mağazalar A.Ş Altıntaş Gıda Ltd. Şti Adese A.Ş Yeditepe Gıda Ltd. Şti Ulaş Gıda Ltd. Şti Ak Tem Gıda A.Ş Öz Rize A.Ş Gülel Gıda Ltd. Şti Ertekin Gıda Ltd Toplam Kaynak: Şirket Yurtiçine yapılan satışların %54 ü en büyük 10 müşteriye yapılmaktadır Mayıs ayında Migros ve Tansaş ile yapılan anlaşma sonucunda, Türkiye nin büyük perakende zincirlerinden biri olan grubunda bu listeye önümüzdeki dönemlerde dahil olması beklenebilir. Selva Gıda sadece BİM e fason olarak Kardelle markası altında üretim yapmaktadır. Geri kalan tüm yurtiçi ve yurtdışı satışlarında Selva markası kullanılmaktadır. Celka Gıda, Selva nın Konya distribütörüdür ve 2008 yılında en büyük müşteri olarak göze çarpmaktadır. Adese A.Ş. grup şirketlerinden olmakla birlikte, 2008 yılında yurtiçi satışların %5 ini oluşturmaktadır. Adese nin hızlı bir şekilde büyümeye devam etmesi de önümüzdeki dönemlerde Selva nın satışları içerisindeki payını arttıracağı anlamına gelmektedir. 108

109 Finansal Analiz Cirodaki Artış Fiyat Kaynaklı Selva Gıda nın satışları 2008 yılında 2007 yılına göre %36 oranında büyüme kaydetmiştir yılında satış tonajı %12 küçülmesine rağmen, cirodaki artışın sebebi, fiyatlardaki artıştan kaynaklanmaktadır. Satışların maliyetinin önemli kısmını durum buğdayı fiyatları oluşturduğu için, buğday fiyatlarındaki değişimler maliyetleri önemli ölçüde etkilemektedir yılında makarna fiyatlarının maliyetlere oranla daha fazla artması ve dolar kurunda gerçekleşen yükselmeden dolayı ihracat marjının artması brüt kar marjını 2008 yılında 2007 yılına göre 1 puan arttırmıştır. Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere 2008 yılında birim maliyetler 2007 yılına göre ortalama %39 artış gösterirken, aynı dönemde birim satış fiyatlarında meydana gelen TL bazında %46 artma brüt kar marjındaki değişime sebebiyet vermiştir. Brüt kar marjında meydana gelen 1 puanlık artma bundan kaynaklanmaktadır. Gelir Tablosu Bin TL 2009/06 Değişim 2008 Değişim 2007 Satışlar % % Satışların Maliyeti % % Brüt Kar % % Brüt Kar Marjı 18,3% 17,3% 15,0% Esas Faaliyet Karı % % 542 Esas Faaliyet Karı Marjı 1,2% 5,8% 0,7% Amortisman FAVÖK % % 946 FAVÖK Marjı 1,7% 6,2% 1,3% Net Dönem Karı Net Kar Marjı -0,4% 4,8% 0,4% Kaynak: Şirket Yukarıdaki tabloda 3 dönem karşılaştırmalı olarak Selva Gıda nın gelir tablosu verilmiştir. Durum buğdayının 2007 yılında maliyetlerin içindeki payı %82 iken, durum buğdayı fiyatlarının diğer giderlere oranla daha fazla yükselmesinden dolayı maliyetler içindeki payı 2008 yılında %86 ya yükselmiştir yılının ilk yarısında durum buğdayı fiyatlarında 2008 yılının sonunda başlayan düşme eğilimi devam etmiş ve maliyetler içerisindeki payı %80 olmuştur. Maliyetlerin içindeki bir diğer önemli kalem ise %6 pay ile genel üretim giderleridir. Genel üretim giderleri elektrik, amortisman, bakım giderleri ve yemek giderlerini içermektedir yılında hem döviz kurunda yaşanan yükselme hem de fiyatların artmasından dolayı ciro %36 artarak 98,2 milyon TL ye ulaşmıştır yılının ilk yarısında küresel kriz sebebiyle ihracatın düşmesine paralel olarak ciro önceki senenin aynı dönemine göre %9 gerilemiş ve 44,7 milyon TL olarak kaydedilmiştir yılında artan satışların yanı sıra yüksek brüt kar 109

110 Net Satışlar FAVÖK. marjı brüt karı %57 oranında artarak 17 milyon TL olarak gerçekleşmesini sağlamıştır. Brüt kar marjı 2008 yılında hammadde fiyatlarının artmasına karşın fiyat geçişlerini sağlanması sonucu önceki yıla göre 2 puan yükselirken cari dönemde kurun hala yüksek seviyede olması ve Selva Makarna nın markalaşma yolunda atmış olduğu adımlar, brüt kar marjının 2008 yılsonuna göre 1 puan arttırmıştır yılının 1. yarısında FAVÖK marjının azalmasına faaliyet giderlerinde reklam kampanyasına bağlı olarak meydana gelen artış neden olmuştur yılının ilk yarısında 2 milyon TL lik reklam harcaması gerçekleşmiştir. Ulusal kanallarda yayınlanan ve Selva Makarna nın piyasada bilinirliğini arttırmaya yönelik olan lansman kampanyasının faaliyet giderleri içerisindeki etkisi sıfırlandığında, 2009 yılının birinci yarısı için FAVÖK marjı 6,1 milyon TL olarak gerçekleşmekte bu da 2008 yılı marjı ile hemen hemen aynı seviyeyi işaret etmektedir. Net Satışlar & FAVÖK (Milyon TL) 120,0 98,3 6,1 100,0 80,0 72,4 60,0 53,8 44,7 40,0 20,0 1,4 0,6 0,8 0, /6 Net satışlar 53,8 72,4 98,3 44,7 FAVÖK 1,4 0,6 6,1 0,8 Kaynak: Şirket 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0, Yılında FAVÖK Marjı Yükseldi Selva Gıda nın satışları 2006 yılından 2008 yılına kadarki 3 yıllık süreçte %82 oranında artış göstermiştir. FAVÖK yıllar itibari ile dalgalanma göstermiş ve 2008 yılında 6,1 milyon TL olmuştur yılında FAVÖK deki daralma brüt kar marjında meydana gelen daralmadan kaynaklanmaktadır. Bu dönemde artan hammadde fiyatlarını şirketin hızlı bir şekilde fiyatlara yansıtamaması neticesinde brüt kar marjı düşmüş ve FAVÖK marjını olumsuz etkilemiştir yılında ise FAVÖK marjının son 2 yıla göre oldukça yüksek seviyede seyretmesi iki sebepten kaynaklanmıştır: 1) Bu dönemde satışların %36 artmasına rağmen faaliyet giderlerinin %6,4 artmış olması. 2)Mamul fiyatlarının maliyetlere oranla daha fazla yükselmesi. Yukarıda da bahsedildiği üzere 2009 yılının ilk yarısında FAVÖK marjının azalmasının sebebi lansman giderinden kaynaklanmaktadır yarı dönem cirosunun 2008 yılının ilk yarısına göre %7,4 azalmasında ihracatta yaşanan daralma neden olmuştur. Faaliyet giderlerinin önemli bir kısmının sabit giderlerden oluşmasından dolayı ciroda meydana gelen artma Selva gıdanın marjına önümüzdeki dönemde olumlu yansıyacaktır. 110

111 VARLIKLAR Değişim (%) Dönen Varlıklar % Hazır Değerler % Ticari Alacaklar % İlişkili Taraflardan Alacaklar % Stoklar % Diğer Dönen Alacaklar % Duran Varlıklar % Finansal Yatırımlar % Maddi Olmayan Varlıklar % Diğer Duran Varlıklar % Maddi Varlıklar % TOPLAM VARLIKLAR % YÜKÜMLÜLÜKLER Kısa Vadeli Yükümlülükler % Finansal Borçlar % Ticari Borçlar % İlişkili Taraflara Borçlar % Diğer Borçlar % Diğer Yükümlülükler % Uzun Vadeli Yükümlülükler % Finansal Borçlar % Borç Karşılıkları % Özsermaye % Sermaye % Özsermaye Enflasyon Düzeltmesi % Kar Yedekleri % Net Kar % Geçmiş Yıl Zararları/Karları % TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER % Kaynak:Şirket Yukarıdaki tabloda Selva Gıda nın ve dönemleri karşılaştırmalı bilançoları verilmiştir yılının 1. yarısında Selva Gıda nın aktif büyüklüğü %35 oranında artmıştır. Büyümenin ana sebebi ise grup şirketlerinden Seha Yapı nın fonlanmasına karşılık olarak, Selva nın uzun vadeli borçlanmasıdır yılında 16 milyon TL olan Seha Yapı dan alacaklar dönem sonu itibariyle 38 milyon TL ye yükselmiştir tarihi itibariyle 88,7 milyon TL olan aktiflerin %90 ının dönen varlıklardan oluşması şirketin oldukça likit bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir tarihi itibariyle 31mn TL olan grup şirketleri adına çekilen kredilerin tutarı, 2009 yılının yarı döneminde 52mn TL ye yükselmiştir. Grup şirketleri adına alınan kredi 111

112 (Mn TL). tutarındaki 21 mn TL lik artma varlık büyümesini açıklamaktadır. Hammadde fiyatlarının sürekli artma eğiliminde olduğu dönemlerde tedarikçilerle peşin çalışan Selva Gıda, durum buğdayı fiyatlarının düşmesiyle birlikte tedarikçilerle vadeli çalışmaya başlamış ve buna paralel olarak ticari borçlarda artma meydana gelmiştir tarihi itibariyle varlıkların %63 ünü ilişkili taraflardan alacaklar oluşturmaktadır. Nakit oranının %5 seviyesinde olması şirketin kısa vadede likidite sorunu yaşayabileceğine işaret etmektedir. Fakat şirketin ticari alacaklarının, ticari borçlara oranla yüksek olması ve ortalama vadelerinin aynı olması sebebiyle oradan kaynaklanan fon nakit açığını kapatmada kullanılabilir. Selva Gıda nın kısa ve uzun vadeli finansal borçlarının 6 milyon TL lik kısmı işletme sermayesi ihtiyacı için alınan tutardan kaynaklanmakta, geri kalan 52 milyon TL lik kısım ise grup şirketleri adına alınan kredilerden oluşmaktadır. Yıllar itibariyle Finansal Borç Kaynak: Şirket 58 40,3 25,8 13, / yılında şirketin kısa vadeli finansal borçları 2007 yılının aynı dönemine göre %34 artış göstermiş ve 34,6 milyon TL ye ulaşmıştır yılının ilk 6 aylık döneminde ise finansal borçlar %45 oranında artma göstermiş ve 58 milyon TL olmuştur. Bu tutarın yaklaşık 6 milyon TL si işletme sermayesi ihtiyacından dolayı Selva Gıda nın kendi adına kullanmış olduğu kredi borcundan, geri kalan kısım ise grup şirketleri adına çekilen kredi miktarından oluşmaktadır. Finansal borçların bilanço payının %66 seviyesinde olması şirket için bir risk unsuru olarak düşünülmesine rağmen, finansal borcun %90 ının grup şirketleri adına alınan kredilerden oluştuğu düşünüldüğünde risk unsuru taşımadığı görülecektir. Şirketin finansal borçlarının %53 ü dolar bazında geri kalan kısım ise euro bazındadır. Şirket sadece ihracat kredisi kullandığı için TL bazında kredisi bulunmamaktadır. Selva yabancı para cinsinden olan kredi miktarını yabancı para cinsinden olan alacaklarıyla dengelemekte ve döviz açık pozisyonu taşımamaktadır. Kurun çok dalgalı seyrettiği ve yükseldiği 2008 yılında dahi şirket kambiyo zararı yazmamıştır. Oranlar Cari Oran 1,8 Borçlanma Oranı 4,4 Finansal Kaldıraç Oranı 3,5 Aktif Devir Hızı 1,0 Özsermaye Karlılığı -1% Kaynak: Şirket Yandaki tabloda verileri baz alınarak Selva Gıda için önemli rasyolar hesaplanmıştır. Yukarıda da bahsedildiği üzere borçlanma oranının yüksek olmasının sebebi grup içi şirketler adına alınan borçlardan kaynaklanmaktadır. Şirketin kendi adına kullanmış olduğu kredi miktarı dikkate alındığında borçlanma oranı 0,4 e düşmektedir. Aktif devir hızının 1 olması şirketin satış kabiliyetinin yüksek olduğunu göstermektedir yılında %29 olan özsermaye karlılığı, 2009 yılının ilk 6 aylık döneminde negatif olmuştur. Şirketin faaliyetlerinde ve satışlarında karlılığı olumsuz etkileyecek çok önemli bir durum olmamasına rağmen lansman harcamaları dolayısıyla zarar etmesi özsermaye karlılığının negatif olmasına neden olmuştur. 112

113 Z Score Modeli Şirket iflaslarının tahminine yönelik kullandığımız şirketlerin likidite, birikim, esas faaliyet karlılığı, borçluluk ve satış kabiliyetini ölçen Z Score Modeli, Amerikan şirketleri için iflasların 2 yıl önceden yüksek bir yüzde ile (%72-80) başarılı bir şekilde tahmin edilebileceğini ortaya koymuştur. Modelin en büyük dezavantajı ise Amerikan şirketlerini dikkate alarak oluşturulması ve iflasa giden yolda yönetim ayağını dikkate almamasıdır. Buna rağmen dikkate değer bir model olduğunu önemli göstergeleri barındırdığını düşünmekteyiz. Z score modele göre üretim şirketlerinin 2,90 ın üzerinde yer alması firmaların güçlü bir mali yapıya sahip olduğunu gösterirken 1,10 un altında kalınması önemli bir risk göstergesi olarak nitelenmektedir. Selva Gıda için bu modeli uygularken PD/Toplam Borçlar rasyosunun hesaplanmasında Şirket için değerlememizde belirlediğimiz 51,1 milyon TL lik piyasa değeri kullanılırken Şirket bilançosunda grup şirketlerini fonlamak için bankalardan çekilen ve faiz oranları tamamen Grup şirketlerine yansıtılan kısa vadeli finansal borçlar ve kısa vadeli ilişkili taraflara olan ticari borçlar çıkarılmış ve Selva nın gerçek bilançosu oluşturulmuştur. Selva Gıda 2008 bilanço verilerine göre gerçekleştirdiği 6,44 lük skoru ile tehlikeli bölgeden çok uzakta yer almakta ve güçlü bir bilanço resmi ortaya çıkarmaktadır. Du Pont Analizi 2007 yılında %2,6 olan özsermaye karlılığının geçtiğimiz yıl %28,6 olarak kaydedildiğini görmekteyiz. Şirketin varlıklarının finansmanında özsermayesinin oranının artması ile borçlanma oranı düşerken özsermayedeki artışın nedeni 2007 yılına göre geçtiğimiz yıl karlılığın önemli oranda artırılmasıdır. Aynı şekilde varlıkların getirisi 2008 yılında bir miktar yükselmiş 1 liralık varlık 1,49 lira gelir yaratmıştır. Başka bir deyişle 2008 yılında maliyetlerin kontrol altında tutularak kar marjının artırılması ve satış kabiliyetinde görülen hafif iyileşme özsermaye karlılığındaki artışın temel nedeni olarak gösterilebilir. DUPONT ANALİZİ SELVA 2007 SELVA 2008 Aktif/Özsermaye 444,6% 400,8% Net Satış/Aktif 146,0% 149,8% Net Kar/Satış 0,4% 4,8% ÖZSERMAYE KARLILIĞI 2,6% 28,6% Kaynak: Şirket & İMKB DEĞERLEME İndirgenmiş Nakit Akımı İndirgenmiş nakit akımı yöntemini kullanmayı daha uygun bulduğumuz Selva A.Ş için, yılları arasında yaptığımız tahminlerde nominal %15,29 ağırlıklı özsermaye maliyeti ve uç değer için %13,10 ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti kullanılmıştır. Özsermaye maliyetini hesaplarken kullandığımız ve hissenin piyasaya göre şiddetini ve yönünü belirleyen beta değerini hesaplamak için İMKB ye kote gıda şirketlerinin betalarının ortalamaları alınmıştır. Ağırlıklı ortalama sermaye maliyetini hesaplarken şirketin finansal borçları olarak sadece kendi adına almış olduğu borçlar dikkate alınmıştır. Grup şirketleri adına aldığı borçlardan şirketin herhangi bir finansman gideri ödeme yükümlülüğü olmadığı için böyle bir yöntem seçilmesi uygun görülmüştür. Risksiz getiri oranı en uzun vadeli Türk tahvilinin getirisini baz olarak tahmin edilirken finansal borç/özsermaye oranı, Şirket ve sermaye piyasası risk primlerinin incelenen dönemde değişmeyeceği varsayılmıştır. 113

114 AOSM. İskonto Oranı Uç değer Risksiz getiri oranı 13,0% 12% Beta katsayısı 0,63 0,63 Kaldıraçlı beta katsayısı 0,76 0,76 Sermaye piyasası risk primi 5,0% 3% Özsermaye maliyeti 16,15% 13,89% Kaldıraçlı özsermaye maliyeti 16,79% 14,28% Borçlanma maliyeti 16,00% 13,50% Vergi oranı 20,00% 20,00% Toplam finansal borçlar (T) Toplam özkaynaklar (T) AOSM 15,29% 13,10% Duyarlılık analizine göre şirketin piyasa değeri milyon TL aralığında hareket ederken belirlenen değerlerin ortalaması 58 milyon TL seviyesindedir. İNA nın %1 uç değer büyüme ve %15,29 iskonto oranı ile işaret ettiği optimum piyasa değeri ise 58,4 milyon TL dir. İNA Duyarlılık Analizi Uç Değer Büyüme Oranı %0,5 %1,0 %1,5 15,00% Firma Değeri ('000 TL) 15,29% ,50% ,00% 10,2 10,4 10,6 FD/FAVÖK (x) 15,29% 10,0 14,3 10,4 15,50% 9,9 10,1 10,3 15,00% Piyasa Değeri ('000 TL) 15,29% ,50%

115 İNA ('000 TL) T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T 2014 T 2015 T 2016 T 2017 T 2018 T Uç değer İndirgeme Katsayısı 1 0,87 0,75 0,65 0,57 0,49 0,43 0,37 0,32 0,28 0,28 Net Satışlar FAVÖK FAVÖK Büyümesi -81% 270% 56% 37% 17% FAVÖK Marjı 6,18% 1,38% 4,55% 6,29% 7,79% 8,30% Faiz Vergi Öncesi Kar Faiz Vergi Öncesi Kar Büyümesi -87% 426% 61% 39% 18% Vergi Oranı 20,0% 20,0% 20,0% 20,0% 20,0% Düzenlenmiş Vergiler Vergi Sonrası Net Faaliyet Karı Vergi Sonrası Net Faaliyet Karı Büyümesi 426% 61% 39% 18% Amortisman Net Yatırım Giderleri İşletme Sermayesi Değişimi Toplam Nakit Akımı Nakit Akımındaki Büyüme -%577,21 -%28,84 %60,23 %18,91 %20,00 %15,00 %15,00 %10,00 %10,00 %1,00 AOSM %15,29 %15,29 %15,29 %15,29 %15,29 %15,29 %15,29 %15,29 %15,29 %15,29 %13,10 İndirgenmiş Nakit Akımı Şimdiki Değer Net Nakit Piyasa Değeri Hedef Çarpanlar T 2010 T 2011 T 2012 T FAVÖK Hedef FD/FAVÖK 10,2 52,9 14,3 9,2 6,7 115

116 Net nakit şirketin kendi adına almış olduğu finansal borçlarından şirketin nakit ve nakit benzeri varlıklarının çıkarılması sonucu elde edilmiştir. Selva İnşaat ın diğer grup şirketleri adına alınan finansal borçlar hesaplamaya dahil edilmemiş ve hangi grup şirketi adına alındıysa o şirketin net nakdine dahil edilmiştir yılları arasında Selva Gıda için ortalama yıllık %8,9 luk satış artışı öngörülürken, bu dönem içerisinde şirketin toplam 3 milyon TL yatırım harcaması yapacağını tahmin etmekteyiz. Şirketin 2009 yılında başlatmış olduğu reklam kampanyası ve öncesinde 2008 yılında yapmış olduğu ambalaj ve görünümündeki değişimlerin bu büyümeyi destekleyeceğini düşünmekteyiz. Aynı zamanda Şirketin Türkiye nin en büyük makarna ihracatçısı konumunda olması bu büyüme trendini destekleyeceğini göstermektedir yılında %17 olan brüt kar marjını, yıllar itibariyle şirketin hem yurtiçi hem de yurtdışı piyasadaki konumunu güçlendireceği ve bunu fiyatlara yansıtacağı varsayımıyla %19 a yükselttik yılında küresel kriz dolayısıyla ihracatında daralma beklediğimiz Selva gıda nın satışlarının 2008 yılına göre %14 oranında düşeceğini düşünmekteyiz. Ciroda beklenen bu daralmanın en önemli sebebi durum buğdayı fiyatlarında meydana gelen azalmadan dolayı ürün fiyatlarının düşmesidir yılında lansman harcamaları için harcanması planlanan 4 milyon TL nin 2 milyon TL lik kısmı ilk 6 ayda harcanmıştır yılından itibaren Şirket cironun %1-%1,5 lık kısmını reklam harcaması bütçesi olarak planlamaktadır. Bizde önümüzdeki 5 yıl faaliyet giderleri projeksiyonun yaparken bu reklam giderlerini dikkate aldık. Gelir Tablosu (TL) 2009 T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T Net Satışlar Satışların Maliyeti Brüt Kar Faaliyet Giderleri Esas Faaliyet Karı Amortisman FAVÖK İşletme Sermayesi İhtiyacı YATIRIMLAR Kaynak: BMD Tahmin Yurtiçi 2009 T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T Makarna Kg Fiyat 1,2 1,2 1,25 1,3 1,4 Gelir (TL) Un Kg Fiyat 0,84 0,92 0,98 1,01 1,06 Gelir (TL) Toplam Yurtiçi İhracat 2009 T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T Kg Fiyat 1,1 1,2 1,2 1,3 1,3 Gelir (TL) Yan ürün Geliri Diğer* TOPLAM CİRO (TL) Kaynak: BMD Tahmin 116

117 Piyasa Çarpanları İMKB Gıda sektörü incelendiğinde şirketin piyasa değeri 57,2 milyon TL olarak hesaplanmıştır. Yapılan Gıda sektörü çalışmasına İMKB de işlem gören içecek hariç tüm gıda şirketleri dahil edilmiştir. F/K oranının hesaplanmaya alınmamasının sebebi 2009 yılının ilk yarısı itibariyle yıllık bazda İMKB gıda şirketlerinin önemli bir kısmının zararda olmasıdır. TL F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD Gıda Sektörü A.D Piyasa Değeri Şirket İMKB-100 şirketlerinin aşağıda görülen üç rasyosuna göre değerlendiğinde piyasa değeri 48 milyon TL çıkmaktadır. Bankalar hariç tüm İMKB-100 şirketleri hesaplamaya dahil edilmiştir. TL F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD İMKB-100 A.D Piyasa Değeri Faaliyet alanı açısından Selva Gıda ya benzeyen Tat Konserve nin piyasa çarpanlarına göre piyasa değeri 47 milyon TL olarak hesaplanmaktadır. TL F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD Tat A.D Piyasa Değeri Selva Gıda yurtdışı benzer şirketler olan American İtalian Pasta Coorporation, Brasil Foods S.A ve Montery Gourmet Food Incile kıyaslandığında piyasa değeri 54,9 milyon olarak hesaplanmaktadır. TL F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD ULUSLAR ARASI A.D Piyasa Değeri Aşağıda yapmış olduğumuz İNA ve çarpan analizi sonucunda çıkan piyasa değerleri ağırlıklandırılmış ve Selva Gıda nın piyasa değeri bulunmuştur. Selva Gıda nın piyasa değeri 51,1 milyon TL olarak hesaplanmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışmasında en fazla ağırlık indirgenmiş nakit akımı yöntemine verilmiş, geri kalan kısım ise çarpan analizi sonucu çıkan piyasa değerleri arasında paylaştırılmıştır. SELVA GIDA Değer (Bin TL) Ağırlık Değer(Bin TL) Tüm Gıda Sektörü % İMKB % Tat Konserve % Uluslararası Şirketler % İNA % Toplam Değer 100% Kaynak: BMD Tahmin 117

118 Dünya İnşaat Sektörü SEHA İNŞAAT Dünya inşaat sektörü 2000 li yılların başında düşüşler yaşamasına rağmen, 2003 yılından itibaren toparlanmış ve 2008 yılına kadarki dönemde %3 ile %6 arasında büyüme kaydetmiştir yılında ise dünya inşaat sektörünün yaklaşık %24 ünü oluşturan Amerika da konut kredilerindeki geri ödemelerde yaşanan sıkıntılar sebebiyle sektör yavaşlamış ve 2008 yılında %1 oranında artış gösterip 4,8 trilyon dolara ulaşmıştır. İnşaat Malzemeleri Birliği nin raporuna göre sektördeki toplam üretimin 2009 yılında %19 azalması beklenmektedir. Aynı rapora göre 2010 yılında düşüşte bir miktar yavaşlamayla sektörün %5 daralması beklenmektedir. Yeni başlanan inşaat sayısı Temmuz 2009 itibariyle tarihinin en düşük seviyelerini görürken sektördeki küçülme geçen senenin aynı dönemine göre %40 olarak gerçekleşmiştir. Dünya İnşaat Sektörü Büyümesi 6% 5% 4,6% 5,2% 5,0% 4% 3,0% % 3% 2% 1,0% 1% 0% Kaynak: CPA Aşağıdaki grafikte görüldüğü üzere, 2008 yılında Amerika hariç diğer ülkelerde inşaat harcamalarında artış meydana gelmiştir. Özellikle Çin, Hindistan, Kore gibi Uzakdoğu Asya ülkelerinde sektör hızla büyümeye devam etmektedir. Dünya inşaat sektörünün yaklaşık %24 ünü oluşturan ABD de meydana gelen daralma dünya inşaat sektöründeki büyümeyi yavaşlatmış ve 2008 yılının %1 büyüme ile sonlanmasına neden olmuştur. Dünya inşaat sektörünün en büyük 3 oyuncusu sırasıyla ABD, Japonya ve Çin olmasına rağmen önümüzdeki dönemde yüksek büyüme oranları gerçekleştirmesi beklenen Çin in sektörün Amerika dan sonra en büyük oyuncusu olması beklenmektedir. 118

119 İnşaat Harcamalarındaki değişim (2008) 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% -2,0% -4,0% Kaynak: CPA Avrupa Özellikle yaşlı nüfusun konut edinme ihtiyacının azalmasından dolayı inşaat sektörünün büyüme hızının Avrupa da önümüzdeki dönemde yavaşlaması beklenmektedir. Ancak Euro da meydana gelen değer artışları ve özellikle de Almanya nın Avrupa bölgesinde sektördeki baskınlığı sektör için istikrar vaat etmektedir yılında bölgede inşaat sektörü 2006 ya göre biraz yavaşlayarak %2 büyümüştür de ise büyüme hızı %1,4 sevilerinde gerçekleşmiştir. Batı Avrupa da konut talebi düşerken, Doğu Avrupa da ise tam tersi bir durum söz konusudur. Özellikle İspanya, İrlanda nın içinde olduğu bölge 2008 yılında %1 büyüme kaydederken, Orta ve Batı Avrupa da ise 2010 yılı beklentileri %9,2 seviyelerindedir. Ofis, altyapı ve fabrika yapıları Avrupa da inşaat sektörünü domine etmektedir. ABD 2009 Haziran ayı itibariyle ABD de inşaat sektörüne yapılan toplam harcama yıllık bazda 965,7 milyar dolardır yılı boyunca 6 ay içerisinde yapılan harcama ise 455,6 milyar dolardır. Özel sektör inşaat harcamaları 2008 in Haziran ayından 2009 Hazirana kadar yıllık bazda 643,9 milyar dolar civarında gerçekleşmiştir. 246 milyar doları konut yatırımlarından, geri kalan kısım ise konut dışı yatırımdan kaynaklanmaktadır. Yukarıdaki tabloda ABD nin son 1 yılda gerçekleşen konut ve konut dışı inşaat harcamaları görülmektedir. Tablodan da anlaşılacağı üzere Amerika da sektörün olumsuz etkilenmesinin ana sebebi konut sektöründe yaşanan daralma olarak göze çarpmaktadır. Daha önce de bahsedildiği üzere bunun sebebi ise mortgage kredilerinin geri ödemelerinde yaşanan sıkıntılardır. 119

120 %. Türkiye İnşaat Sektörü Türkiye de 1980 li yıllardan itibaren ciddi gelişim göstermiş olan inşaat sektörünün büyüme eğilimi 1988 yılından sonra yavaşlamıştır yılında liberalizasyon süreci ve artan faizlerle yükseliş gösteren yatırım maliyetleri sonucu talep daralmıştır yılları döneminde Türkiye ekonomisi %26,13 oranında büyürken inşaat, ana sektörler arasında küçülen tek sektör olarak %22,4 daralma göstermiştir. Daralmanın en önemli etkenlerinden biri kamu inşaat sektörü yatırımlarındaki düşüş olarak görülmüştür yılı öncesinde konut inşaatlarının da düşük seviyede olması nedeniyle kamu yatırımları sektörün belirleyicisi olmuştur. Konut yatırımlarının bu dönemde yetersizliğinin en önemli nedenlerinin başında, yüksek faiz ve döviz kurları nedeniyle bireysel tasarrufların konut yatırımları yerine kamu kağıtlarına yönelmiş olması gelmektedir. Konut sektörü 2004 yılından itibaren canlanmaya başlamış, 2005 yılının ilk yarısında inşaat ruhsatlarındaki artış oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre %40 olarak gerçekleşmiştir krizinin ardından 2002 yılından itibaren Türkiye ekonomisinde görülen hızlı büyüme süreci 2006 sonuna kadar devam etmiştir yılında ise gerek milli hesaplama sisteminde yapılan düzenlemeler gerekse de ülkedeki genel ekonomik ve sosyal politikaların umulanın aksine ülkede yeterli istikrarlı ortamı yaratamaması ve küresel dalgalanmaların da etkisiyle inşaat sektörü gelişme hızı, geçen yılların aksine düşük bir seviyede seyrederek %5,7 olarak gerçekleşmiştir. Sektör, bu büyüme oranıyla 2006 yılının aksine oldukça küçük bir büyüme eğilimi göstermiştir. Global krizin derinleşmesi ile birlikte 2008 yılında inşaat sektöründe daralma derinleşmiş ve %6,7 oranında sektör küçülmüştür. Yükselen emtia fiyatları sonucu üretim maliyetlerinin artması, küresel likidite krizi sonucunda ortaya çıkan nakit sıkıntısı, konut kredilerinin faizlerinde meydana gelen yükselmeler ve kriz ortamından dolayı konut fiyatlarının ileriki dönemlerde daha da düşeceği beklentisi hem arzı hem de talebi bu dönemde düşürmüştür GSYH & İnşaat Sektörü büyümesi İnşaat Sektörü -17,4 13,9 7,8 14,1 9,3 18,5 5,7-7,6 GSYH -5,7 6,2 5,3 9,4 8,4 6,9 4,7 1,1 Kaynak: TUİK 120

121 . Son 8 yıl dikkate alındığında bu dönemde ortalama inşaat sektörü %5,5 büyürken, GSYH aynı dönemde ortalama %4,5 oranında büyüme kaydetmiştir ve 2008 yıllarındaki kriz dönemlerinde inşaat sektörü GHYH ya göre büyük miktarda düşme göstermiş fakat krizden çıkma devresinde ise en hızlı büyüyen sektör olarak dikkat çekmiştir ve 2006 yıllarındaki büyümenin temelinde konut sektöründeki canlanma yatmaktadır. İnşaat sektörü ile GHYH nin bir önceki yıla göre kendi içindeki değişim oranları karşılaştırıldığında iki değişken arasındaki korelâsyonun 0,9 olduğu görülmektedir. Bu da iki değişken arasında güçlü bir ilişki olduğunu, inşaat sektörü ile GSYH nin Türkiye koşullarında birbirine bağımlı değerler olduğunu ifade etmektedir. Fakat yukarıdaki grafikten de anlaşılacağı üzere inşaat sektöründeki büyüme ve daralmanın GSYH ye oranla çok daha sert olduğu görülmekte, bu da 2009 yılında inşaat sektörünün GSYH ye oranla daha fazla küçüleceğini ortaya koymaktadır. Sektörlere Göre Son 5 Yıllık Değişimler (Sabit Fiyatlarla) % Tarım 3,1% 6,9% 1,4% -6,7% Sanayi 10,8% 9,1% 8,3% 5,8% Diğer Hizmetler 8,9% 8,8% 6,1% 6,0% İnşaat 14,1% 9,3% 18,5% 5,7% ,1% 1,1% 1,5% -7,6% Kaynak:Tuik 2006 yılında %18,5 gibi yüksek bir büyüme oranı yakalayan sektörün 2007 yılında büyüme hızında görülen daralma, 2008 yılında küçülmeye dönüşmüştür yılında %7,6 küçülen sektörün aynı yıl GSYH den aldığı pay %5,9 olmuştur. İnşaat dışındaki tüm sektörler 2008 yılını büyüme ile kapatmıştır. Fakat tarım hariç diğer sektörl erde belirgin bir yavaşlama söz konusudur. İnşaat Sektör Gelişimi 25 18, , ,8 6, ,5 5,9 6,1 5, /1 2009/1 5, , ,1-18,3-25 İnşaat Sektörü Büyümesi GSYH içinde Sektörün Payı Kaynak: TUİK Yukarıdaki grafikte son 4 yılda inşaat sektörünün GSYH den aldığı pay ve sektörün büyüme eğrisi görülmektedir yılından itibaren küçülmeye başlayan sektörün, GSYH içindeki payının da zamanla azalması inşaat sektörünün diğer sektörlere oranla daha fazla daraldığına işaret etmektedir. 121

122 . Sabit Sermaye Yatırımları ve İnşaat Harcamaları Yatırımlar Sabit Sermaye Yatırımları (Cari) İnşaat Harcamaları Toplamı İnşaat Harcamaları İçinde Kamu Payı (%) İnşaat Harcamaları İçinde Özel Yatırım Payı (%) /1 2009/ Kaynak: TUİK 2009 yılı ilk çeyrek yatırımları, harcamalar yöntemiyle cari fiyatlarla 40 milyar 122 milyon TL dir. Bu miktar içerisinde 19 milyar 230 milyon TL lik kısım inşaat yatırımlarına ayrılmıştır. Böylece Türkiye de gerçekleştirilen toplam yatırım tutarının %48 ini inşaat yatırımları oluşturmuştur. Ocak-Mart döneminde yapılan 19,2 milyar TL lik inşaat yatırımlarında kamu yatırımlarının payı 7 milyar TL lik cari fiyatlarla %36, özel sektör yatırımlarının payı ise 12,2 milyar TL lik cari fiyatlarla %64 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde inşaat harcamaları içinde kamu yatırımı payı bir önceki yılın aynı dönemine göre 9 puanlık artış göstermiştir. İnşaat sektörü cirosu %4 arttı... Üç aylık inşaat sektörü ciro endeksi 2008 yılı 4. döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %4 artmıştır. Bina inşaatı ciro endeksi %5,9 azalarak 242,9 dan 228,5 e düşerken; bina dışı inşaat ciro endeksi %23,6 artarak 199,5 den 246,7 ye yükselmiştir. İnşaat sektöründe üretim %12,2 azaldı... Üç aylık inşaat sektörü üretim endeksi 2008 yılı 4. döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %12,2 oranında azalmıştır. Bina inşaatı üretim endeksi %16,9 azalarak 119,4 den 99,2 ye düşerken; bina dışı inşaat üretim endeksi %11,7 artarak 123,5 den 137,9 a yükselmiştir. Türk Müteahhitleri Türk inşaat firmalarının, 1970 li yıllarda Libya başta olmak üzere birkaç Ortadoğu ülkesiyle başlayan yurtdışı müteahhitlik hizmetleri, 2008 yılında 34 ülkede 23,6 milyar dolar büyüklüğe ulaşmıştır. Proje Tutarı( Milyar dolar) 23,6 19, ,9 9,8 20 6,5 1, Kaynak: TMB Yukarıdaki grafikte 2003 yılından 2008 yılına kadarki dönemde Türk Müteahhitleri nin yurtdışında almış oldukları projelerin dolar bazında yıllar itibari ile büyüklüğü görülmektedir. Türkiye Müteahhitler Birliğine göre yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinin son 5 yılda hızlı bir şekilde büyümesinin ve yaklaşık 13 katına çıkmasının sebepleri şu şekilde sıralanabilir; 122

123 Petrol fiyatlarındaki artışın zenginleştirdiği ülkelerle yakın ilişkiler kurulması, Türkiye de 2001 krizi nedeniyle ülke içinde iş yapamayan müteahhitlerinin yurtdışına yönelmeleri, yılları arasında yurtiçinde yabancılarla ortak işler yapan Türk Müteahhitleri nin uluslararası koşullara uygun üretim, proje ve sözleşme yönetiminde deneyim kazanmaları. Türk müteahhitlik sektörü, 2008 yılında yurtdışında 23,6 milyar dolar tutarında proje üstlenmiştir. Bu projeleri sırasıyla %44,3 ile yapı, %25,9 ile ulaşım, %13,2 ile endüstri, %10,5 ile su işleri ve %6 ile altyapı işleri oluşturmaktadır. Söz konusu projelerin bölgelere göre dağılımında, BDT ülkeleri 7,5 milyar dolar ile ilk sırada yer almaktadır. En büyük pazar ise Libya olarak görülmektedir ve 2008 de üstlenilen projelerin ülkelere dağılıma bakıldığında 7 milyar dolarlık iş hacmi ile Türk Müteahhitlik şirketleri ön sıralarda bulunmaktadır. Uluslararası inşaat sektörü dergisi Engineering News Record tarafından her yıl dünyanın en büyük 225 uluslararası müteahhitlik firmasının belirlendiği araştırmaya göre 2008 yılında Türkiye den 23 inşaat şirketi bu listeye dahil olmuştur. Söz konusu araştırmada Türkiye ABD ve Çin den sonra listeye en fazla şirket sokan 3. ülke konumundadır. Türk Müteahhitler anahtar teslimi fabrika kurmaktan otoyollar, havalimanları, boru hatlarına kadar her alanda faaliyet göstermektedir. Sektör bazında en fazla proje hastane, askeri tesis, idari bina, konut, sosyalkültürel tesis, ticaret merkezi ve turistik tesis yapımında gerçekleştirilmektedir. TAV İnşaat'ın Katar, Dubai ve Kahire'de halen devam etmekte olan işlerinin toplam tutarı 2 milyar dolar civarındadır. Katar'ın dünyaya açılan kapısı olarak büyük önem taşıyan 5 milyar dolarlık Doha Uluslararası Havalimanı Projesi'nin en büyük paketi olan terminal binası projesinin ihalesini alan TAV İnşaat A.Ş. doğalgaz zengini bu ülkede faaliyet gösteren en prestijli firmalar arasında yer almaktadır. Tunus'taki havalimanı inşaatlarının tamamlanmasıyla grubun diğer şirketi TAV Havalimanları Holding ocak ayında Tunus Monastir Havalimanı'nı, 2009'un ilk yarısında da Tunus Enfidha Havalimanı'nı işletmeye alacaktır. Rusya'da çok sayıda proje gerçekleştiren Enka, Romanya ve Hırvatistan'da otoyol, Kazakistan'da Hazar Denizi'nde suni ada, Sierra Leone'de ABD elçilik binası gibi iddialı projeler gerçekleştirmiştir. Enka'nın Moskova'da inşa ettiği Uluslararası Konser Sarayı şimdiden dünyada mimarisi ile ün yapmıştır. Yine Enka İnşaat ın yapmış olduğu Moskova'daki Swissotel'in işlettiği otel binası ve alışveriş merkezi Moskova'nın çağdaş simgelerinden biri halini almıştır. Alarko ise çalışmalarını Orta Asya ve İran'da yoğunlaştırmıştır. Özbekistan'da British American Tabacco için, Kazakistan'da Philip Morris için sigara fabrikası kuran Alarko, İran'da sıvılaştırılmış petrol gazı tankları inşa ederken, Kazakistan ve Türkmenistan'da havaalanı inşaatlarına imza attı. Tekfen de Katar, Suudi Arabistan, Azerbaycan'da otoyol, fabrika, boru hattı inşası gibi birçok projeyi yürütmektedir. Çalık Grubu'na ait GAP İnşaat da halen Türkmenistan, BAE, Sudan, Libya ve Suudi Arabistan gibi birçok ülkede faaliyet halindedir. Türk inşaat şirketlerinin 1970 li yıllarda Libya başta olmak üzere birkaç Ortadoğu ülkesiyle başlayan ve 34 ülkede 24 milyar dolara ulaşan müteahhitlik işleri, küresel krizin etkisiyle sıkıntılı bir sürece girmiştir. Özellikle Rusya ve Dubai de özel sektörle çalışan Türk Müteahhitleri nin en büyük sıkıntısı, bu şirketlerin yaşadıkları finansman sorunları nedeniyle yürüttükleri işlerin durma noktasına gelmiş olmasıdır. Fakat Körfez ve Ortadoğu ülkelerinde Türk Müteahhitler tarafından yürütülen projelerde sıkıntı olmadığı ve önümüzdeki dönem için bu pazarlarda yüksek yatırım potansiyeli olduğu belirtilmektedir. Toki Ülkemizin yaşadığı hızlı nüfus artışı ve hızlı kentleşme nedeniyle artan konut finansman sıkıntısını, yaygın ve büyük oranlı kredi mekanizmaları yaratarak çözmek maksadıyla, 1984 yılında Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı (TOKİ) kurulmuştur. TOKİ nin asıl görevi, özellikle dar gelirlilere yönelik konut üretimini arttırarak var olan konut talebinin planlı bir biçimde karşılanmasını sağlamak olmuştur. Konut üretimi 1993 yılında 270 bin seviyesine ulaşmıştır. Ancak aynı yıl içerisinde, Toplu Konut Fonu genel bütçe kapsamına alınmış ve idarenin kaynakları azaltılmıştır yılında yaşanan krizle beraber konut talebinde yaşanan düşüş de sermayenin yüksek getirili yatırım araçlarına kaymasına sebep olarak toplu konut üretimindeki düşüşü pekiştirmiştir. Bu bağlamda TOKİ 123

124 kurulma amacını ve işlevini büyük ölçüde yitirmiştir. Toplu konut idaresinin 2003 yılında başlatmış olduğu Planlı Kentleşme ve Konut Üretimi Seferberliği kapsamında, 2003 yılından 16 Haziran 2009 tarihine kadar geçen sürede 81 il ve 543 ilçede, 1256 şantiyede konut rakamına ulaşılmıştır. Sosyal konut niteliğinde yapılan TOKİ yatırımlarının ( ) dağılımı aşağıdaki grafikte verilmiştir. Toki Konutları 3,0% 1,1% 12,3% 29,0% 54,6% Dar ve Orta Gelirli Grubu Alt Gelir ve Yoksul Grubu Gecekondu dönüşüm Afet konutları Tarım köy uygulamaları Kaynak: TOKİ Konut Yatırımları ve Maliyetler Yapı ruhsatına göre ikamet amaçlı bina sayılarının günümüze dek gelişimi incelendiğinde, konut ruhsatları sayısının gün geçtikçe artış göstermesi beklenirken, 1988 yılından bu yana dalgalı seyir izlediği, 2006 yılında konut ruhsatlarında önceki 2 yılda %60 lar seviyesinde olan artışın %9,6 ya düştüğü görülmektedir de ise verilen konut ruhsatı sayısı bir önceki yıla göre düşmeye başlamış, 2008 yılında bu düşüş %13,8 i bulmuştur yılının ilk çeyreğinde düşüş eğilimi yine devam etmiş, bu dönem verilen konut ruhsatlarında bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,7 lik azalma saptanmıştır. Verilen Konut Ruhsatlarının Yılları Göre Değişimi Daire Sayısı Önceki Yıla Göre Değişim Yüzölçümü(Bin M2) Ortalama konut birim alanı % % % % % % / / % Kaynak:TUİK Yukarıdaki tablo incelendiğinde yıllar itibari ile ortalama konut birim alanında küçülme meydana geldiği görülmektedir. Türkiye de ortalama hane halkı sayısında yıllar itibari ile görülen düşüş ortalama birim metre kare ye yansımıştır. TÜİK verilerine göre 2009 yılının ilk çeyreğinde ruhsat almış olan adet konut amaçlı binanın 674 adedi kamu sektörü, adedi özel sektör, 987 adedi ise yapı kooperatifleri tarafından inşa edilmiştir. 124

125 2008 yılı yatırımları cari fiyatlarla 193 milyar TL dir. Bu miktar içerisinde 91 milyar TL lik kısım inşaat yatırımlarına ayrılmıştır. Böylece Türkiye de gerçekleşen toplam yatırım miktarının %47 si inşaat yatırımlarından oluşmaktadır yılında 91 milyar TL lik inşaat yatırımlarında kamu yatırımlarının payı 30 milyar TL lik cari fiyatlarla %33, özel sektör yatırımlarının payı ise 61 milyar TL lik cari fiyatlarla %67 olarak gerçekleşmiştir yılında inşaat harcamaları içinde kamu yatırımı payı bir önceki yıla göre %4 artış göstermiştir. Konut İnşaat Maliyeti (m²) Yıl Cari (TL) Değişim % TÜFE % 11% % 8% % 10% % 8% % 10% 2008/ % 2009/ % 5% Kaynak: TUİK Yandaki tabloda metre kare başına konut inşaat üretim maliyetinin yıllara göre değişimi verilmiştir. Son 5 yılda konut inşaat maliyetindeki artış enflasyonun üzerinde seyretmektedir. Burada en önemli faktör son 5 yılda konut açığından kaynaklanan taleptir yılının ilk döneminde metre kare inşaat maliyeti 2008 yılının ilk dönemine göre %3 düşmüştür yılındaki yüksek emtia ve petrol fiyatlarının gerilemesiyle maliyetlerde düşme meydana gelmiştir yılı ikinci döneminde bina inşaat maliyet endeksi toplamda bir önceki döneme göre %0,88, dört dönem ortalamalara göre ise %1,07 artarken, bir önceki yılın aynı dönemine göre %11,16 azalmıştır yılının Haziran ayında ÜFE artış oranları ise bir önceki aya göre %0,94, on iki aylık ortalamalara göre de %7,34 olmuştur. Bina inşaat maliyetlerinde genel inşaat malzemelerinin girdi payı %64,5, tesisat malzemelerinin payı %14,2, işçiliklerin payı ise %21,3 tür. Kullanım amaçlarına göre ise maliyetlerin %8 i bir daireli ikamet amaçlı binalar, %65,5 i iki ve daha fazla daireli ikamet amaçlı binalar için harcanmaktadır. Bina İnşaat Maliyeti Bir Önceki Döneme Göre Değişim % 2009 Yılı 2. Dönem 2008 Yılı 2. Dönem Toplam İşçilik Malzeme Toplam İşçilik Malzeme 0,88 1,22 0,77 10,8 2,71 13,09 Bir Önceki Yılın Aynı Dönemine göre Değişim % -11,16 3,69-14,97 22,29 10,77 25,65 Dört Dönem Ortalamalara Göre Değişim % 1,07 7,93-0,87 11,29 11,16 11,32 Kaynak:TUİK 125

126 Bin m2. Konut Dışı Bina Yatırımları Konut ve konut dışı bina karşılaştırması Konut Konut dışı bina Kaynak: Şirket 2008 yılı verilerine göre Türkiye de yapılan binaların %72 si konut yapımı için inşa edilmektedir. Geri kalan %28 lik kısım ise ofis binaları, toptan veya perakende alışveriş merkezleri, oteller, işyerleri, hastaneler, eğitim kurumları gibi yatırımlardan oluşmaktadır yılı ilk çeyreğinde değer bakımından toplam inşaat yatırımları içindeki payı %29 dolayında olan konut dışı bina üretiminin yüzölçümü bakımından toplam bina yatırımları içindeki payı genellikle %20 ile %30 arasında değişmektedir yılı Ocak-Mart ayları toplamında yapı ruhsatı verilen binaların toplam kullanım alanının %56,3'ü konut kullanım alanı, %14,4 ü ortak kullanım alanı, %29,3 ü ise konut dışı kullanım alanı olarak hesaplanmıştır. İnşaat Malzemeleri Sanayi Türkiye inşaat malzemeleri sanayisinin temel alt kollarında önemli üretim kapasitelerine ve buna bağlı olarak önemli üretim büyüklüklerine sahiptir. Özellikle çimento, inşaat demiri, demir-çelik inşaat aksamı ve ürünleri, plastik ve alüminyum inşaat malzemeleri, seramik, cam, boya, mermer gibi ürünler yüksek üretim miktarıyla iç talebi karşılamakla kalmayıp, kaliteleri ile uluslararası pazarlarda rekabet avantajı elde etmektedir. Günümüzde çimento, cam, demir-çelik ve seramik ürünlerinde dünyanın en büyük 12 üreticisi arasında Türkiye nin de yer aldığı, son yıllarda hazır beton ve plastik sektörlerinde de önemli gelişmeler olduğu görülmektedir. Türkiye giderek bölgesinde inşaat malzemesi üretiminde bir merkez haline gelmektedir. Sektör hem benimsediği AB mevzuatına, hem de bir deprem ülkesi olması nedeniyle uygulamaya konulan ek mevzuatlara uyum sağlamaktadır. AB ülkelerine yapılan yoğun ihracat nedeniyle birçok üretici AB mevzuatına uyum sağlamış durumdadır. Sektörün gelecekte gelişme potansiyeli hem yakın komşularda yaşanan talep, hem de yurtiçinde genç nüfus ve yeni konut ihtiyacı ile mevcut yapı stoğunun yenilenme ihtiyacı nedeniyle oldukça yüksek görünmektedir. İnşaat malzemeleri sanayisinin 11 alt kolu uluslararası alanda önemli üretim kapasitelerine ve büyüklüklere sahiptir. Bu alt sektörlerde Türk inşaat malzemeleri sanayi dünyada belirleyici ve yönlendirici üreticiler arasında yer almaktadır. 126

127 Sektör Çimento Hazır Beton Gaz Beton Demir Çelik Düz Cam Seramik Kaplama Seramik Sağlık Gereçleri İnşaat Boyaları Doğaltaş Çelik Boru Plastik Profil Kaynak:TİM Uluslarası Konumu Dünya üretiminde %2.02 pay, İhracatta Avrupa birincisi Dünya üretiminde %5.6 pay, Avrupa'nın 3. büyük üreticisi Avrupa'nın 2. büyük üreticisi Dünya üretiminde %1.85 pay, Avrupa'nın 3. büyük üreticisi Dünya üretiminde %2.3 pay Dünya üretiminde %3.9 pay Avrupa'nın 3. büyük üreticisi Dünya üretiminde %8.4 pay, Avrup'nın en büyük üreticisi Dünya üretiminde %1.9 pay, Avrupa'nın 6. büyük üreticisi Dünya üretiminde %8.4 pay, Dünya'nin 5. büyük üreticisi Dünya üretiminde %2.3 pay, Avrupa'nın 3. büyük üreticisi Avrupanın 3. büyük üreticisi Seha İnşaat Taahhüt Tic. Müh. A.Ş yılında kurulan ve 1987 yılına kadar inşaat ve harita mühendislik hizmetlerinin yanında küçük ölçekli yapı taahhüt hizmetleri ile faaliyetlerini sürdüren SEHA Ya pı 1987 yılından sonra orta ölçekli müteahhitlik hizmetlerinde bulunmuştur. Seha Yapı 1992 yılında İttifak Grubu na katılmış ve hızlı bir büyüme sürecine girmiştir. Son beş yılda in üzerinde konutun yanında, alışveriş merkezleri, altyapı, köprü ve yol projeleri gibi inşaat sektörünün farklı alanlarında da hizmet üreten gelişmiş bir yapı markası olan Seha Yapı, farklı şehirlerde faaliyet göstermeye devam etmektedir. Konutlar, hastaneler, endüstriyel yapılar, iş ve alışveriş merkezleri, sosyal tesislerden oluşan pek çok projeyi gerçekleştiren Seha Yapı, başarısını yetkin kadrosu, güçlü öz kaynakları, iş ortakları seçiminde gösterdiği özen ve toplam kaliteyi önemseyen çağdaş çalışma alışkanlıkları ile kazanmıştır. Seha Yapı üstlendiği her işin başlangıcında teknik, mali ve idari planlamayı proje süreçlerinin önemli bir parçası olarak özenle yürütmektedir. Arazi geliştirmeden sorumlu birim, kazancın en önemli aşaması olan satın alma esnasında titizlikle en uygun yer en uygun maliyet prensibi ile çalışmaktadır. Seha Yapı Ekonomist Dergisi nin 2008 Ağustos ta yayımladığı Anadolu nun En Büyük 250 Şirketi listesinde Anadolu nun en büyük yapı firması ve Anadolu nun en büyük 23. şirketi olarak gösterilmiştir. Seha Yapı nın portföyünde, bireysel yaşam kalitesini yükselten, sosyal hayata canlılık kazandıran ve modern iş yaşamının gerekliliklerini her yönden karşılayan yapılar bulunmaktadır. Seha Yapı nın iki yıl içinde inşa ettiği ve 2006 yılında hizmet vermeye başlayan Kule Plaza, gerek İttifak Holding in gerekse Anadolu nun yükselen ekonomik canlılığının bir sembolü olmuştur. Gökdelen in mimari projesinden tüm teknik yapı işlerinin her aşaması Seha Yapı tarafından gerçekleştirilmiş bulunan Kule Plaza, Anadolu nun en yüksek beşinci binası olup, sadece yüksekliği ile değil, modern iş yaşamına uygun teknolojik alt yapısı ve prestiji ile Konya nın kalite standartlarını yeniden belirleyen önemli bir kazancıdır. Seha Yapı nın yine aynı bölge içerisinde yer alan m²'lik Kule Site AVM, halen Konya nın en çok ziyaret edilen alışveriş merkezidir. 127

128 Kule Site alışveriş merkezinin konsepti, teknik yapısı, mimari projesi de tamamen Seha Yapı tarafından yapılmıştır. Her türden ve her sosyal kesime yönelik konutlar inşa eden Seha Yapı; Beyzade, Sehavet, Beyaz Zambak, Begonya, Yeni Kent, Kardelen, Manolya, Mavi Palmiye, Şelale, Lalezar, Devran gibi konut projelerinin yanı sıra Anamur ve Düzce de TOKİ konutlarını da inşa etmiştir. Seha Yapı nın imzasını taşıyan konutlar arasında, Ankara nın seçkin semtlerinden Orankent te inşa edilen ve seçkin daireden oluşan Orankent Konutları da bulunmaktadır. Seha Yapı nın diğer projeleri arasında İttifak Ticaret Merkezi, Ankara Keçiören Adese Mağazası, Adese Genel Merkez, İmaş Makine Fabrika Binası, Selva Makarna Binası, Konya Selçuklu Hastanesi, Karatay Belediyesi Selim Sultan Kompleksi, Üsküdar Belediyesi Sağlık Tesisi, Konya Büyükşehir Belediyesi Pompa İstasyonu, Ankara Adana Yolu Köprü Islahı bulunmaktadır. Halen, Konya Meram Toki Konutları, Ereğli TuvanaSite AVM, Konya Kulekonaklar ve Defne Konutları gibi projelerini sürdüren Seha Yapı, 2007 yılında Kurumlar Vergisi dalında Konya nın en çok vergi ödeyen dördüncü şirketi olma başarısını göstermiştir. Seha Yapı nın, her tür ihtiyacını kendi bünyesinde çözebileceği lojistik parkı, taş ocağı ve modern tamir bakım atölye ve depoları mevcuttur. 245 kişilik personel işgücünün 93 personelini mimar ve mühendisler kadrosu, birim amirleri ve teknik yöneticiler, şef, uzman ve teknik personel, 77 personel ustabaşı, tesisatçı, operatör vb. vasıflı çalışan, 81 personel ise vasıfsız işçi olarak oluşturmaktadır. Seha Yapı tecrübeli ve kalifiyeli iş gücü ile İttifak Holding in vizyonuna uygun atılımlarına devam etmektedir. Ortaklık Yapısı Seha İnşaat ın %49 luk kısmı grup şirketlerinden Big Planlama A.Ş ye ait olmakla birlikte İmaş Makine, Belya Bilgisayar, Selva Gıda gibi grup şirketleri de şirkette pay sahibidir. Şirketin 2008 yılı sonu itibariyle ödenmemiş sermayesi veya sermaye taahhüdü bulunmamaktadır. Grup Şirketlerinin yanı sıra Seha İnşaat ta gerçek kişilerin de payı olmakla birlikte oran oldukça düşüktür yılında gerçek kişilerin paylarının bir kısmını Selva Gıda almış ve şirkete %1 oranında ortak olmuştur. Seha İnşaat ın doğrudan ve dolaylı olarak %99,93 lük payına İttifak Holding sahiptir. Ortaklık Yapısı Ortak Tutar % Big Planlanlama Yön. ve Müş. A.Ş ,2% İmaş Makina Sanayi A.Ş ,7% Belya Bilgisayar Elek.Sis.Sn.Tic.A.Ş ,4% Selva Gıda Sanayi A.Ş ,0% ,7% S.Mehmet BUĞA ,0% Ahmet BUĞA 500 0,0% Ali KÖRPE 500 0,0% Toplam % Kaynak: Şirket İştirak Yapısı Seha İnşaat Grup şirketlerinden Selva Gıda, Adese Alışveriş ve İrent Oto ya iştirak etmiş bulunmaktadır. İştirak Yapısı İştirakler İştirak Sermayesi Sermaye Payı Selva Gıda A.Ş % Adese Alışveriş Merkezleri A.Ş % İrent Oto Kiralama Tic.A.Ş % Kaynak: Şirket Seha İnşaat ın iştiraklerinden sadece Adese Alışveriş merkezine ödeme taahhüdü bulunmakta diğer iştiraklerine iştirak sermayeleri %100 oranında ödenmiştir. 128

129 Devam Eden Projeler Gökkonaklar Gökkonaklar olarak yapılmasına karar verilmeden önce aynı arazi üzerinde kule konaklar yapılmasına karar verilmiş ve 2007 yılının sonunda faaliyete geçilmiştir. Fakat bu proje için istenilen piyasa şartları oluşturulamadığı için proje durdurulmuş ve 2009 yılında proje değiştirilerek kule konaklar halini almıştır. Kule konaklar 1 blok 21 kat ve toplam 152 daireden oluşmaktadır. Toplamda daire, daire ve daire den oluşmaktadır. Ayrıca girişte 4 adet mağaza ve konut hizmet alanı mevcuttur. 152 dairenin 31 tanesi 2009 Mayıs sonu itibariyle satılmıştır. Satışlar Seha Yapı nın diğer projelerine göre yavaş ilerlemekte, bunun sebebi ise metre kare satış fiyatının diğer projelere göre oldukça yüksek olmasıdır. Defne konutları Defne konutları projesi Konya nın Selçuklu bölgesinde, daha önce Seha Yapı nın tamamlamış olduğu Menekşe konutları projesinin yanındaki bölgede konumlandırılmış ve yapımına 2008 yılında başlanmıştır. Defne konutları toplam 392 daireden oluşmakta olup, 7 blok zemin artı 13 kattan oluşmaktadır. Toplam metre kare alan üzerine inşa edilen projenin %75 i yeşil alandan oluşmakta ve 2 adet basketbol sahası ile çocuk oyun parklarını kapsamaktadır yılında 170 adet, 2009 yılında ise 107 daire satılmış böylece toplam daire miktarının %71 i 2009 Mayıs itibariyle tükenmiştir. Toki Konya Meram bölgesinde toplu konut idaresi tarafından 974 daire, 2 cami, 2 sağlık ocağı, çocuk bahçesi, otopark ve 1 sağlık ocağından oluşan projenin ihalesi Seha Yapı tarafından tarihinde alınmış ve 2009 yılının Mart ayında inşaata başlanmıştır. Etimesgut Ankara nın Etimesgut ilçesinde gecekondu mahallelerinin yenilenmesi süreci kapsamında belediye ile olan sözleşme gereği, Seha Yapı nın 980 daire inşa etmesine karar verilmiştir. Toplam daire miktarının %25 i arsa bedeli olarak gecekondu sahiplerine verilmiş, yeterli olmayınca belediye tarafından 103 daire daha satın alınmıştır. Toplam 21 bloktan ve 2 adadan oluşan projede oyun parkları ve otoparklar yapılması planlanmaktadır. Ereğli Adese Konya nın Ereğli ilçesinde İttifak Holding in iştiraklerinden Adese alışveriş merkezi için AVM yapılmaktadır. Toplam 54 mağaza, 5 sinema salonu ve 1 Adese alışveriş merkezinden oluşması planlanmıştır. Aşağıdaki tabloda aktif olarak devam eden projelerin detayları verilmiştir. Gökkonaklar projesi 2007 yılında kule konaklar olarak başlamış fakat daha sonra durdurulmuş olduğundan tamamlanma yüzdesi sıfır görünmektedir başından itibaren proje Gökkonaklar olarak başlamış ve devam etmektedir. Gelir bütçesi rakamı projelerden beklenen geliri temsil etmekte, maliyet bütçesi ise projenin beklenen maliyetini göstermektedir. Toki projesi 2009 yılında başladığı için tarihi itibariyle tamamlanma yüzdesi %0 olarak görülmektedir. Başlama Tarihi Bitiş Tarihi Maliyet Bütçesi(TL) Gelir Bütcesi(TL) Tamamlanma yüzdesi Ankara Etimeskut % Gökkonaklar % Defne % Toki % Ereğli AVM % Kaynak: Şirket 129

130 Finansal Analiz Seha İnşaat ın 2008 yılında inşaat hizmetlerinden kaynaklanan satışlarında bir önceki yıla nazaran %47 azalma görülmektedir yılında yeni Toki projesine başlanmaması cirodaki düşüşün önemli sebeplerinden biri olarak göze çarpmaktadır. Ayrıca global krizin etkisiyle birlikte artan konut kredi faizlerinden dolayı devam eden projelerinin satışlarının yavaş gitmesi de satışlarda meydana gelen daralmanın bir diğer önemli sebebidir yılında yeni bir Toki projesine başlamayan şirket 2009 Ocak ayında tekrardan Toki ile anlaşmış ve Konya Meram bölgesinde yapılacak olan Toplu konut yapımına 2009 yılının Mart ayında başlamıştır. Toki projesinin ciroya olan olumlu etkisi ve kredi faizlerinin düşmesine paralel olarak talepte olan artma göz önüne alındığında Şirket in 2009 yılında satışlarını arttırması beklenmektedir. Gelir Tablosu TL Değişim (%) Satışlar % Satışların Maliyeti % Brüt Kar % Brüt Kar Marjı 17% 8% 103% Esas Faaliyet Karı % Esas Faaliyet Karı Marjı 10% 5% 114% Amortisman % FAVÖK % FAVÖK Marjı 11% 5% 112% Net Dönem Karı % Net Kar Marjı 0 6% -151% Kaynak: Şirket 2007 yılında %8 olan brüt kar marjı 2008 yılında %17 e yükselmiştir. Brüt kar marjında gerçekleşen bu önemli yükselmenin en önemli sebebi 2007 yılında kar marjı düşük olan Toki projelerinin ağırlıkta olmasından kaynaklanmaktadır yılı satışlarının yaklaşık %51 ini oluşturan Toki Düzce ve Toki Anamur projelerinden kar edilememesi 2007 yılındaki brüt kar marjını düşüren en önemli etkendir Mayıs ayında başlanan Toki Meram projesinin bütçelenmiş karının %7 seviyesinde olması ve emtia fiyatlarında gerçekleşen düşüşlerle birlikte bütçe üzerinden %10 civarında tasarruf edildiği düşünüldüğünde şirketin önümüzdeki dönemlerde Toki projelerinden de kar elde edeceği görülmektedir. Satışlarının önemli bir kısmının 2008 yılında gerçekleştiği Menekşe Konutlarının kar marjının %34 seviyesinde olması da 2008 yılının kar marjının yükselmesinde önemli bir etken olmuştur. Seha İnşaat gerekli yatırımlarını tamamladığı ve yeterli üretim kapasitesine sahip olduğu için 2008 yılında tamirat ve yenilemeler hariç yatırım gerçekleşmemiş, bundan dolayı da dönemler itibariyle amortisman miktarlarında önemli bir değişiklik olmamıştır yılının FAVÖK miktarı 2007 yılından %12 oranında fazla olmasına rağmen 2008 yılında yaklaşık 2,2 milyon TL zarar gerçekleşmiş, 2007 yılında ise 8,3 milyon TL net kar elde edilmiştir. Şirketin finansal borçlarının yabancı para cinsinden olması ve 2008 yılında kurda gerçekleşen yükselme Şirket in 2008 yılında zarar etmesine neden olmuştur. 130

131 Net Satışlar FAVÖK. Gelir Tablosu TL 2009/6 2008/6 Değişim (%) Satışlar % Satışların Maliyeti % Brüt Kar % Brüt Kar Marjı 28% 18% Esas Faaliyet Karı % Esas Faaliyet Karı Marjı 23% 6% Amortisman % FAVÖK % FAVÖK Marjı 23% 7% Net Dönem Karı % Net Kar Marjı 17% 5% Kaynak: Şirket Yukarıda Seha İnşaat ın 2009 ve 2008 yıllarının ilk 6 aylık dönemlerinin gelir tablosu incelenmiştir yılının ilk 6 aylık döneminde Seha İnşaat ın cirosu bir önceki yılın aynı dönemine göre önemli bir değişiklik göstermemektedir. İnşaat sektörü için oldukça kötü olması beklenen bu dönemde cironun sabit kalması oldukça önemlidir yılının ilk döneminde %18 olan brüt kar marjı 2009 yılının aynı döneminde önemli bir artış göstererek %28 seviyesine ulaşmıştır. Kar marjında gerçekleşen bu çarpıcı yükselmenin ana sebebi bu dönemde inşaat malzemeleri fiyatlarında oluşan düşmedir. Fakat bu kar marjının önümüzdeki dönemde devam ettirilemeyeceğini düşünmekteyiz. Kısa vadede hammadde fiyatlarında gerçekleşen azalma marja olumlu yansımış olmasına rağmen, uzun vadede hammadde fiyatlarında gerçekleşen azalma, Seha İnşaat ın konut satış fiyatlarına yansıyacağı için brüt kar marjının normal seviyesi olan %18-%20 aralığına geri dönmesini beklemekteyiz. Net Satışlar & FAVÖK (Milyon TL) 160,0 147,5 8,8 140,0 120,0 7,8 100,0 77,9 80,0 69,0 60,0 40,0 20,0-1,8 0, Net satışlar 69,0 147,5 77,9 FAVÖK -1,8 7,8 8,8 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0-2,0-4,0 Kaynak: Şirket Son 3 yıl itibariyle gerçekleşen net satışlar ve FAVÖK yukarıda grafize edilmiştir yılında negatif gerçekleşen FAVÖK yıllar itibariyle yükselmiş ve 2008 yılında 8,8 milyon TL olmuştur. Şirketin 2007 yılında satışlarında 2006 yılına göre %113 oranında yükselme meydana gelmiştir. Bunun en önemli sebebi şirketin bu dönemde hem TOKİ projelerine devam etmesi hem de yap-sat usulü Konya da konut projelerine ağırlık vermesidir. Bu dönemde Seha Yapı Menekşe ve Kardelen Konut projelerinin önemli bir bölümünün satışını gerçekleştirmiştir yılında 131

132 VARLIKLAR Dönen Varlıklar Hazır Değerler Ticari Alacaklar İlişkili Taraflardan Alacaklar Stoklar Diğer Dönen Alacaklar Duran Varlıklar Finansal Yatırımlar Maddi Olmayan Varlıklar Diğer Duran Varlıklar Maddi Varlıklar Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller TOPLAM VARLIKLAR satışlarda meydana gelen daralmada şirketin yeni taahhüt işine başlamamış olması ve küresel kriz sebebiyle inşaat sektöründe satışlarda meydana gelen daralmalar etkendir. FAVÖK yıllar itibariyle yükselmesine rağmen marjda dalgalanmalar dikkat çekmektedir yılı satışlarının 2007 yılı satışlarının yaklaşık yarısı olmasına rağmen, 2008 yılı FAVÖK ünün 2007 yılına göre yüksek olmasının sebebi, şirketin 2008 yılında kar marjı düşük TOKİ projelerinin toplam gelirde oransal olarak düşük pay elde etmesi ve yeni konut projesine başlanmadığı için yapımı biten konut projelerinin yüksek marjla satılmasından kaynaklanmaktadır. Şirketin FAVÖK ünün 2006 yılında negatif olmasında en büyük etken 2006 yılı için brüt kar marjının %2,5 seviyesinde olmasından kaynaklanmaktadır. YÜKÜMLÜLÜKLER Kısa Vadeli Yükümlülükler Finansal Borçlar Ticari Borçlar İlişkili Taraflara Borçlar Devam Eden İnşaat Hakediş Bedelleri Diğer Yükümlülükler Uzun Vadeli Yükümlülükler Finansal Borçlar Borç Karşılıkları Özsermaye Sermaye Özsermaye Enflasyon Düzeltmesi Kar Yedekleri Net Kar Geçmiş Yıl Zararları/Karları TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER Aralık 2008 tarihi itibariyle 127 milyon TL olan aktiflerin %83 ü dönen varlıklardan oluşmaktadır. Diğer dönen varlıkların %63 lük kısmı Konya Büyükşehir belediyesinden alınan arsa bedellerinden oluşmaktadır. Tapu devri henüz gerçekleşmediği için Gökkonaklar ve defne konutlarının arazileri için ödenen bedeller diğer dönen varlıklarda takip edilmektedir. Seha İnşaat ın bilançosu incelendiğine şirketin kendini iç fonlardan daha çok dış fonlarla fonladığı görülmektedir sonu itibariyle şirketin 39 milyon TL finansal borcu bulunmaktadır. Şirket in 2008 sonu itibariyle borçluluk oranının yüksek olmasının nedenleri arasında yatırımların ve projelerin hız kazandığı 2007 yılında daha sonraki dönemler için proje oluşturmak amacıyla yüksek maliyetler ile arsa alınması fakat 2008 yılında krizin etkisiyle bu projelerin ertelenmesi sonucunda şirketin finansal borçla alınan bu arsaların finansman maliyetine katlanılması ve devam eden projelerin yükselen konut faizlerinin etkisiyle satışlarında meydana gelen yavaşlama sonucunda fon oluşturamaması gelmektedir. Stoklarda bekleyen arsaların projelendirilmesi ve devam eden projelerde satışların beklenen düzeye ulaşması şirketin finansal yükünü azaltacaktır. Ayrıca 2008 yılında kambiyo dan dolayı şirketin zarar açıklaması, Şirket in borçlanmasını arttırmıştır. Şirketin finansal borçlarının tamamına yakını yabancı para cinsinden olup yaklaşık %57 si euro geri kalan kısım ise dolar cinsindendir. Diğer yükümlülükler kısmında şirketin satmış olduğu fakat tapu el değiştirmesi gerçekleşmeyen Ankara Çankaya daki arsanın alınan avansı bulunmaktadır sonu itibariyle şirketin borçlanma oranı 9,6 olarak hesaplanmıştır. Daha önce de bahsedildiği üzere borçlanma oranının bu kadar yüksek olmasının sebebi Seha İnşaat ın borçlanma ile almış olduğu arsaları projelendirme aşamasında gerçekleşen gecikmeden kaynaklanmaktadır. Seha İnşaat ın 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle nakit oranı %0,6 seviyesinde olması şirketin kısa vadede likidite sorunu yaşayabileceğine işaret etmektedir. Seha İnşaat ın finansal kaldıraç oranının 3,2 seviyesinde olması şirketin özkaynaklarının finansal borçlarını örtücü bir yapıya sahip olmadığını göstermektedir. 132

133 Z Score Modeli Şirket iflaslarının tahminine yönelik kullandığımız şirketlerin likidite, birikim, esas faaliyet karlılığı, borçluluk ve satış kabiliyetini ölçen Z Score Modeli, Amerikan şirketleri için iflasların 2 yıl önceden yüksek bir yüzde ile (%72-80) başarılı bir şekilde tahmin edilebileceğini ortaya koymuştur. Modelin en büyük dezavantajı ise Amerikan şirketlerini dikkate alarak oluşturulması ve iflasa giden yolda yönetim ayağını dikkate almamasıdır. Buna rağmen dikkate değer bir model olduğunu önemli göstergeleri barındırdığını düşünmekteyiz. Z score modele göre üretim şirketlerinin 2,90 ın üzerinde yer alması firmaların güçlü bir mali yapıya sahip olduğunu gösterirken 1,10 un altında kalınması önemli bir risk göstergesi olarak nitelenmektedir. Seha İnşaat için bu modeli uygularken PD/Toplam Borçlar rasyosunun hesaplanmasında Şirket için değerlememizde belirlediğimiz 50 milyon TL lik piyasa değeri kullanılırken 2008 bilanço verilerine göre gerçekleştirdiği 1,10 luk skoru ile dikkat edilmesi gereken bölgede yer almakta ve zayıf bir bilanço resmi ortaya çıkarmaktadır. Şirketin varlıklarına göre düşük satışları, esas faaliyet karlılığındaki zayıf görünüm, net dönem zararında bulunulması ve likidite rasyosundaki olumsuz tablonun yanı sıra toplam borçların Şirket için belirlediğimiz piyasa değerinin üzerinde yer alması skoru olumsuz etkileyen temel nedenler olarak görülmektedir. Du Pont Analizi 2007 yılında %36,5 olan özsermaye karlılığının geçtiğimiz yıl -%19,08 olarak kaydedildiğini görmekteyiz. Şirketin varlıklarının finansmanında özsermayesinin oranının 2008 yılında %9 a gerilemesi yüksek borçlanma nedeniyle önemli bir risk unsuru olarak değerlendirilebilir. Artan borçluluğun yarattığı finansman giderleri ve maliyetlerin kontrol altına alınamaması ile yazılan zarara ek olarak aktif devir hızının 2007 yılına göre gerilemesi özsermaye karlılığındaki olumsuz görünümün temel sebepleridir. Başka bir deyişle bu seviyelerin üzerinden borçlanmaya devam ettikçe daha riskli bir pozisyona girebilir. Artan borçluluğun özsermaye karlılığına olumsuz yansıma nedenleri ise borçlanma maliyetlerinin aktif karlılığın üzerinde yer almasıdır. DU PONT ANALİZİ SEHA İNŞAAT-2008 SEHA İNŞAAT-2007 Aktif / Özkaynak 1085,4% 534,3% Net Satış/ Aktif 61,1% 121,2% Net Kar / Satış -2,9% 5,6% ÖZSERMAYE KARLILIĞI -19,08% 36,50% DEĞERLEME İndirgenmiş Nakit Akımı İndirgenmiş nakit akımı yöntemini kullanmayı daha uygun bulduğumuz Seha İnşaat için, yılları arasında yaptığımız tahminlerde nominal %14,40 ağırlıklı özsermaye maliyeti ve uç değer için %12,55 ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti kullanılmıştır. Özsermaye maliyetini hesaplarken kullandığımız ve hissenin piyasaya göre şiddetini ve yönünü belirleyen beta değerini hesaplamak için İMKB ye kote inşaat şirketlerinin betalarının ortalamaları alınmıştır. Ağırlıklı ortalama sermaye maliyetini hesaplarken şirketin finansal borçları olarak şirketin kısa ve uzun vadeli finansal borçlarının toplamı ile grup şirketlerinden alınan finansal borç mahiyetindeki borçların neti dikkate alınmıştır. 133

134 AOSM. İskonto Oranı Uç değer Risksiz getiri oranı 13,0% 12% Beta katsayısı 0,92 0,92 Kaldıraçlı beta katsayısı 1,51 1,51 Sermaye piyasası risk primi 5,0% 3% Özsermaye maliyeti 17,60% 14,76% Kaldıraçlı özsermaye maliyeti 20,54% 16,53% Borçlanma maliyeti 17,00% 15,00% Vergi oranı 20,00% 20,00% Toplam finansal borçlar (T) Toplam özkaynaklar (T) AOSM 14,40% 12,55% Duyarlılık analizine göre şirketin piyasa değeri milyon TL aralığında hareket ederken belirlenen değerlerin ortalaması 52,9 milyon TL seviyesindedir. İNA nın %1 uç değer büyüme ve %14,40 iskonto oranı ile işaret ettiği optimum piyasa değeri ise 52,9 milyon TL dir. Yapılan İNA analizinde 2008 sonu FAVÖK ü dikkate alındığında, %1 uç değer büyümesi ve %14,40 iskonto oranı ile şirketin FD/FAVÖK oranı 12,4 olarak hesaplanmaktadır. Grubun diğer şirketlerine göre iskonto oranının az olmasının sebebi şirketin finansal kaldıraç oranının yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. İNA Duyarlılık Analizi Uç Değer Büyüme Oranı %0,5 %1,0 %1,5 15,00% Firma Değeri ('000 TL) 14,40% ,00% ,00% 11,8 12,0 12,2 FD/FAVÖK (x) 14,40% 12,1 12,4 12,7 14,00% 12,4 12,7 12,9 15,00% Piyasa Değeri ('000 TL) 14,40% ,00% , , ,49 134

135 yılları arasında Seha İnşaat için ortalama yıllık %10,6 lik satış artışı öngörülürken, bu dönem içerisinde şirketin toplam 8,1 milyon TL yatırım harcaması yapacağını tahmin etmekteyiz. Global kriz sebebiyle 2008 yılında hem taahhüt işlerinden oluşan gelirde hem de konut satışlarında önemli düşüşler meydana gelmiştir yılı ortasından itibaren yeniden toparlanması beklenen konut sektörünün Seha yapının satışlarını da olumlu ölçüde etkileyeceğini düşünmekteyiz yılında satışların faiz oranlarındaki yükselmeler ve likidite sorunu sebebiyle azalmasından ve Seha yapı nın yeni projelerini ertelemesi sebebiyle stoklarında artma meydana gelmiş, buda şirket de yüksek ölçüde işletme sermayesi açığı meydana getirmiştir sonu itibariyle %18 civarında gerçekleşen brüt kar marjında, 2009 yılının ilk 6 aylık döneminde önemli değişim meydana gelmiş ve %28 seviyesine yükselmiştir yılında marjda meydana gelen bu değişimde, hammadde fiyatlarında meydana gelen düşme etkili olmuştur. Seha İnşaat ın bu dönemde satış fiyatlarında aşağı yönlü değişime gitmemesi, brüt kar marjının %28 lere gelmesini sağlamıştır yılının ikinci yarısında ve sonraki dönemde brüt kar marjının tekrardan %18 seviyesine geleceğini tahmin etmekteyiz. Seha İnşaat ın yüksek miktarda finansal borcu olmasına rağmen şirketin önemli miktarda finansman gideri oluşmamaktadır. Bunun sebebi ise vadeli satışlardan dolayı şirketin finansal yükünün önemli bir kısmı müşteriler tarafından yüklenilmektedir yılında ekonomik aktivitenin yavaşlaması sonucunda Merkez Bankası nın faizleri kademeli olarak indirmesi konut kredi faiz oranlarına olumlu yansımıştır. Konut faizlerin beklenenden önce düşme eğiliminde olması ve ekonominin toparlanma sinyalleri vermesi inşaat sektörü için oldukça olumlu karşılanmakta olup 2010 için beklentileri arttırmaktadır. Gelir Tablosu (Mn TL) 2009 T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T Net Satışlar Satışların Maliyeti Brüt Kar Faaliyet Giderleri Esas Faaliyet Karı Amortisman FAVÖK İşletme Sermayesi İhtiyacı Yatırımlar Kaynak: BMD Tahmin Yıllar Üretim Kapasitesi Kapasite Kullanım Oranları Toplam Üretilen Metre Kare Toplam Metre Kare Satış Miktari Metre Kare Fiyatı Ciro Maliyet % % % % T % T % T % T % T %

136 Piyasa Çarpanları İMKB İnşaat sektörü incelendiğinde şirketin piyasa değeri 46,6 milyon TL olarak gerçekleşmektedir. Yapılan İnşaat sektörü çalışmasına İMKB de işlem gören Enka İnşaat ve Tekfen Holding dahil edilmiştir. Çarpan analizi yapabilmek için kullandığımız FAVÖK,satış ve net kar son 4 çeyrekten oluşmakta, piyasa ve firma değeri ise cari rakamlardan oluşmaktadır. F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD İnşaat Sektörü Piyasa Değeri (TL) İMKB-100 şirketlerinin çarpanları Seha inşaat ile karşılaştırıldığında, Şirket in piyasa değeri 51,1 milyon TL, hisse değeri ise 16,73 TL olarak görülmektedir. IMKB-100 ün FD/FAVÖK çarpanı inşaat sektörüne göre daha yüksek olduğu için, Seha İnşaat ın bu çarpandan çıkan değerinin daha yüksek olduğu göze çarpmaktadır. F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD İMKB-TÜM Piyasa Değeri (TL)

137 Faaliyet alanı açısından Seha İnşaat a benzeyen Enka İnşaat ın piyasa çarpanlarına göre Şirket in piyasa değeri 46,6 milyon TL, hisse değeri ise 15,25 TL olarak hesaplanmaktadır. F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD Enka İnşaat Piyasa Değeri (YTL) Seha İnşaat yurtdışı benzer şirketlerle karşılaştırıldığında ise değeri aşağıdaki gibi olmaktadır. Rasyoların altındaki değerler firma değerini temsil etmektedir ve tüm rasyolar aynı ağırlıkta değerlemeye dahil edilmiştir. F/K FD/FAVÖK FD/SATIŞ PD/DD ULUSLAR ARASI Piyasa Değeri Aşağıda yapmış olduğumuz İNA ve Çarpan analizi sonucunda çıkan piyasa değerleri ağırlıklandırılmış ve Seha İnşaat ın piyasa değeri bulunmuştur. Seha İnşaat ın piyasa değeri 50,6 milyon TL olarak hesaplanmaktadır. Yapılan ağırlıklandırma çalışmasında en fazla ağırlık indirgenmiş nakit akımı yöntemine verilmiş, geri kalan kısım ise çarpan analizi sonucu çıkan piyasa değerleri arasında paylaştırılmıştır. Seha İnşaat Değer (Bin TL) Ağırlık Değer(Bin TL) İnşaat Sektörü % İMKB % Enka İnşaat % Uluslararası Şirketler % İNA % Toplam Değer 100% Kaynak: BMD Tahmin 137

138 İMAŞ MAKİNA A.Ş yılında 300 m 2 kapalı alanla Karatay Sanayisi nde İttifak Makine Sanayi A.Ş. unvanıyla kurulan şirketin ilk faaliyet konusu, genel un fabrikaları üretimi olmuştur yılında 2. Organize Sanayi Bölgesindeki kendi mülküne taşınmış ve 1992 yılında m 2 lik bir fabrikada üretim yapan bir şirket haline gelmiştir yılından itibaren ihtisas çalışmalarına başlayan şirket yem fabrikası makineleri, yol ve iş makineleri, bazı teknik tarım makinelerinin yanı sıra değirmen sektörünün kalbi ve beyni konumundaki vals ve kare eleklerin üretimine odaklanmıştır yılında ürettiği Şerit Testere Tezgâhlarına CE plaketini takarak o dönemde Türkiye nin 7 Sınaî kuruluşu arasında yerini alan ve 1996 yılında ise m2 lik bir kapalı mekâna kavuşan firma; Vals, Elek ve Hidrolik Şerit testere üretiminde hat sistemine geçmiştir yılında unvanını İMAŞ MAKİNA SAN. A.Ş. olarak değiştiren şirket aynı zamanda logosunu da yenilemesine rağmen ürünler hala firma ismiyle üretilmeye devam etmiştir. Marka oluşturma çalışmalarını 2003 yılında tamamlayan şirket değirmen makineleri için Milleral, testere tezgahları içinse Cuteral markalarını tescil ettirmiş ve kullanmaya başlamıştır. Cuteral markasıyla ürettiği şeritli testere tezgâhlarıyla sanayiciye zamanında teslim, hızlı servis prensibiyle kalite ve güveninin markasını oluşturmuştur. Milleral markasıyla da; değirmen diyagram, projelendirme, üretim, montaj ve devreye alma dahil komple sistemler üretme kabiliyeti ve kalitesini müşterileriyle paylaşmaktadır yılında kapalı alanını m2 ye çıkarmış olan İMAŞ, cirosunu da ilk yıllara oranla % artırmıştır. İMAŞ A.Ş. nin dünya piyasalarındaki pazar payını artırmak üzere dünyanın büyük üreticileri ile fiyatın yanı sıra verimlilik, kalite, gıda güvenliği, iş ve çevre güvenliği, güvenilirlik, yüksek teknoloji kullanımı alanlarında da yüksek rekabet şansına sahip olan, yüksek düzeyde otomasyona dayalı gelişmiş öğütme teknolojisi üretmek, geliştirilmiş öğütme teknolojisinin gerektirdiği teknolojik özelliklere sahip yeni bir değirmen makineleri platformu oluşturmak amacıyla, grup şirketlerinden Selva Makarna ile TÜBİTAK Teydeb e uluslararası piyasalarda yüksek rekabet gücüne sahip değirmen ve yeni nesil değirmen makineleri geliştirme projesi sunmuştur. Proje TÜBİTAK tarafından desteklenmeye değer görülmüştür. Akabinde de gerekli çalışmalara başlanmıştır. Kuruluş aşamasından günümüze uzanan işletmecilik faaliyetlerinde kurumsal gelişimini her yeni günde pozitif değerler ile güçlendiren İmaş; güçlü sermayesi, profesyonel çözümler üreten kadrosu, 20 yıllık kurumsal hafızası, sektörün geleceğine dair hedefleri ve projeleri ile faaliyette olduğu alanda sadece makine üretmek için değil, teknoloji, kalite, güven ve müşterileri için konfor üretmek için çaba sarf etmektedir. Üretim Süreci İMAŞ ın testere tezgahları ve değirmen makineleri üretim süreci aşağıda anlatıldığı gibidir. Talaşlı İmalat ve Sac İşleme: İşletme bünyesinde mevcut metal işleme makineleri (sac kesim, büküm, tornalama ve tesfiye) ile makine imalatında kullanılan parçalar üretilmektedir. Mevcut makine parkuru içinde dört adet dikey işlem CNC makinesi, iki adet tornalama CNC makinesi ile çelik ve döküm parçalar hassas bir kalite kontrol denetiminde işlenmektedir. Az sayıda talaşlı imalat parçası Konya da mevcut tedarikçilerden temin edilmektedir. Galvanizleme, sertleştirme gibi işlemler dış tedarikçilerden karşılanmaktadır. Kaynaklı Konstrüksiyon: Üretilen makinelere ait kaynaklı birleştirme işlemlerinin tamamı şirket bünyesindeki fabrikada yapılmaktadır. Talaşlı imalat ve sac kesim büküm ünitelerinden temin edilen parçalar ile her makine için kendi üretim hattında kaynaklı birleştirme işlemi uygulanmaktadır. Boyama İşlemleri: Fabrikada üretilen tüm makine ve ekipmanlar işletmenin astar, macun, boya ve fırın ünitelerinde işlem görebilmektedir. 138

139 Montaj: Üretilen ve boyanan makine şaseleri, montaj hatlarında diğer yardımcı montaj parçaları ile birleştirilmektedir. Mamul deneme platformlarında ilk çalıştırma ve ayarları yapılan makineler, proje uygulamalarına göre tasniflenerek ilgili depo alanlarında sevkiyata hazır durumda stoklanmaktadır. Üretim Destek Birimleri: Makinelerde kullanılan elektrik üniteleri ve otomasyon tasarımları elektrik ve otomasyon birimi tarafından hazırlanmakta ve montaj işlemleri gerçekleştirilmektedir. Makine tasarımları teknik resim birimi tarafından çizilmekte ve portatif üretimler işletme bünyesinde gerçekleştirilmektedir. Şirket 2004 yılında uygulamaya başladığı üretim kaynak planlama programı ile üretim planlama ve iş merkezleri planlama fonksiyonunu başarıyla yürütmektedir. İMAŞ ın proje yönetiminin, siparişe dayalı üretim ve tasarıma göre değişen ürün bileşenleri gibi farklı üretim ve iş metotlarını bünyesinde taşıması bilgi teknolojilerini iyi kullanmasını gerektirmektedir. Başarılı bir MRP2 uygulaması yürüten şirket, bağlı bulunduğu Holding bünyesinde yer alan yazılım ekibi ile işletme ihtiyaçlarını tüm yönleri ile karşılayan yeni bir ERP2 yazılımını yürütmektedir. Değirmen Projelendirme ve Değirmen Kurulumu İMAŞ ın ana faaliyet konusunu oluşturan Komple Değirmen Tesisi Kurulumu, müşterinin taleplerine uygun değirmen diyagram tasarımları oluşturma, makine ve ekipman parkurları planlama ve bu parçaları değirmen binasında montajlama faaliyetlerini içermektedir. Müşteri talebi pazarlama ve satış elemanları tarafından tespit edilip, müşteriye karar alma sürecinde un değirmeni ve üretimi konusunda teknik bilgi ve görüş sunularak, müşteri talebine uygun tasarım değirmen proje birimi tarafından hazırlanmaktadır. Makine ve ekipmanlar tedarik edildikten sonra sevkiyatın gerçekleşmesi ile demonte olan makine ve ekipmanlar değirmen binasında montajlanmaktadır. Deneme üretimi yapılarak müşteriye taahhüt edilen öğütme kapasitesi ve ürün kalitesi temin edilmekte ve taahhütlerin sözleşme şartlarına göre tam ve eksiksiz yerine getirildiği konusunda müşteri mutabakatı alınarak proje sonlandırılmaktadır. Tasarım ve Kurulumu Yapılan Un Değirmenlerinde Un Üretim Prosesi Un üretimi bir proses üretimdir. Buğday, mısır, çavdar, yulaf ve pirinç gibi tahıllar proses üretim tekniğine tabi tutularak öğütülüp un elde edilmektedir. Bu üretim sırasında kepek gibi bazı yan ürünler de elde edilmektedir. Buğday öğütmek için tasarlanmış bir değirmende, genel üretim prosesi aşağıda açıklandığı gibi gerçekleşmektedir. Buğday, boşaltma alanından (tremi) elevatörler ile değirmen binasının en üst katına taşınır. Buğday ilk işlem olarak çöp, toz, metal gibi malzemelerden arındırılacak şekilde temizleme işlemine tabi tutulur. Ön temizliği yapılan buğday, kuru buğday silolarına taşınır. Buğday silolarından alınan değişik özelliklerdeki buğdaylar belli oranlarda karıştırılır ve tavlama öncesi temizlik ünitesine taşınır. Buğdayın içinde olabilecek farklı hububat taneleri, yabani ot tohumları, taş, çöp gibi yabancı cisimlerin tamamı bu ünitede buğday tanesinden ayrıştırılır. Temizlenen buğday, öğütme öncesinde belirli bir nem kazanması için su ile karıştırılır ve tav silolarında beklemeye alınır. Elde edilecek un özelliğine göre farklı buğday tiplerinden oluşturulan karışım, tav silolarından alınır ve öğütme ünitesine aktarılır. Öğütme ünitesi, buğdaydan elde edilecek un çeşidi ve müşteri talebine uygun un, irmik, kepek ürünlerini temin edecek şekilde tasarlanır. Öğütme sonucu elde edilen ürünler silolara taşınır. Her bir ürün satışa sunulma şekline göre tartı ve paketleme işlemlerine tabi tutulur. Şirket, buğdayın un olma serüveninin her aşamasında enerji, bina, hammadde ve insan kaynağını en verimli şekilde kullanacak tasarımlar ve bu tasarımların uygulamada etkinliğini sağlayacak makineleri üretmek için çalışmaktadır. 139

140 Satış Organizasyonu Şirket, şeritli demir ve çelik kesme testereleri, değirmen makineleri, hububat öğütmeye yarayan değirmen tasarımları ve kurulumları ile ilgili üretim, araştırma ve geliştirme, pazarlama ve satış faaliyetlerini kendi bünyesinde yapmaktadır. Bu faaliyetlerinin yanında, 2007 yılından beri, Borusan firmasının Olimpian marka jeneratörlerinin Konya, Aksaray, Niğde bayiliğini de yürütmektedir. Ürünlerini farklı satış organizasyonları ile müşteriye sunan şirket, testere ürün grubunu Konya, Ankara, İzmir, Adana ve İstanbul gibi sanayi bölgelerinde bayiler vasıtasıyla müşteriye ulaştırmaktadır. Bununla birlikte Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde, şirketin kendi pazarlama elemanları faaliyet göstermektedir. Dış ticaret birimi yurt dışı testere satışlarını, çeşitli ülkelerde ilişkide olduğu temsilci firmalar ve mevcut personelin pazarlama satış faaliyetleri ile yürütmektedir. Değirmen makineleri ve değirmen tesis satışları, yurt içinde şirketin kendi pazarlama satış personeli tarafından yürütülmektedir. Yurt dışı pazarlama ve satış faaliyetlerinde, ülke bazında veya bazen bölge ülkeleri bazında satış temsilcisi kişi ve firmalar ile çalışılmaktadır. Bu tür organizasyonun kurulamadığı ülkelerde ise şirketin kendi dış ticaret personeli pazarı takip etmektedir. Jeneratör satışları, bayilik bölgesi içinde pazarlama satış elemanları ile yürütülmektedir. Tüm ürün gruplarında etkin bir satış sonrası hizmet verebilmek için, gerek işletme teknik servisi, gerekse yurt içi ve yurt dışı temsilcilikler çalışmalarını sürdürmektedir. Sektör Oyuncuları Değirmen tesisi kurulumu sektörüne ait çok net ve detaylı veriye ulaşabilmek mümkün değildir. Şirketten almış olduğumuz verilere göre değirmen tesisi piyasasında dünyada en çok satış yapan ilk 3 firmanın pazar payı %90 seviyelerinde seyretmektedir. İsviçre orijinli Bühler firması %50 pazar payıyla dünya birinciliğini elinde tutarken onu Japonya-İngiltere ortaklığı Satake %25 payla ve İtalya orijinli Ocrim-GBS %15 payla izlemektedir. Türkiye ise toplamda %10 pazar payına sahip olup dünyada dördüncü sırada yer almaktadır. Çorum merkezli Alapala firması %20 pazar payıyla Türkiye de ilk sırada yer alırken İmaş %15 ile 2. sırada yer almaktadır. 140

141 Ortaklık Yapısı Ortak Hisse Tutarı Yüzde Big Planlama Müş.A.Ş ,70% Adese Alışveriş Merk ,00% M.Ali Korkmaz ,10% Fahri Akay ,10% Hüsamettin Yaldız 998 0,10% Tahir Atila 17 0,00% Toplam ,00% Kaynak: Şirket İMAŞ MAKİNE A.Ş ORTAKLIK YAPISI Yukarıdaki tabloda İmaş Makine A.Ş. nin ortaklık yapısı görülmektedir. İmaş ın %97,7 hissesi Big Planlama ya aittir. İttifak Holding in danışmanlık ve organizasyon şirketi olan Big Planlama gruba ait birçok firmaya iştirak etmektedir. %2 hisse oranıyla Adese Alışveriş Merkezleri A.Ş. de diğer kurumsal ortaktır. Diğer ortaklar %0,1 ve daha az oranlarla gerçek kişilerdir. İttifak Holding in direkt ve dolaylı olarak İmaş a iştirak oranı %99,70 tir. İştirak Yapısı İştirak Yapısı İştirakler İştirak Sermayesi Sermaye Tutarı Sermaye Payı Seha İnş. Müh. Müt. Tic. A.Ş % Kaynak Şirket İştirak Yapısı tablosundan görüldüğü üzere, İmaş Makine A.Ş. nin tek iştirak ettiği şirket %33 pay ve TL sermayeyle Seha İnş. Müh. Müt. Tic. A.Ş. dir. Finansal Analiz ve Değerleme İMAŞ YURTİÇİ/YURDIŞI SATIŞLAR T Kaynak: Şirket YURT İÇİ SATIŞLAR TOPLAMI (TL) YURT DIŞI SATIŞLAR TOPLAMI (TL) 141

142 İmaş daha önceki yıllarda yapmış olduğu pazarlama ve tanıtım faaliyetlerinin faydasını 2007 yılından itibaren görmeye başlamıştır. Yurt dışında yapılan pazar araştırma ve şirket tanıtımı sonrası şirketin yurtdışı satışları ivme kazanmış ve 2008 yılında TL yi geçmiştir. Şirket 2009 yılı için TL ihracat hedeflemektedir. İmaş ın karşılaştırmalı gelir tablosuna baktığımızda, satışların %91 artış kaydettiğini görmekteyiz. Satışların bu denli artması firmanın proje bazlı çalışmasından dolayı 2007 de yapılan bazı projelerin gelirlerinin 2008 de kaydedilmesinden kaynaklanmıştır. Bunun yanında 2008 yılında hacim olarak daha büyük projeler yapılmış ve gelirlerin yanında brüt kar marjı da arttırılmıştır ve 2008 yılında net karın faaliyet karının çok üzerinde olmasının sebebi, İmaş ın iştiraki olan Seha İnşaat tan elde etmiş olduğu temettü geliridir. İmaş ın 2009 yılının ilk 6 ayında geçen senenin aynı dönemine göre satışları %20 düşmüştür. Bu düşüşün sebebi proje bazlı satış yapıldığından dolayı devam eden üretim ve projelerin gelirinin henüz yazılmamış olmasıdır da yeniden yapılanma içine giren İmaş, personel sayısını artırmış bu da faaliyet giderlerini artıran temel sebep olmuştur. 142

143 Faaliyet zararı 2009 ilk 6 aylık döneminde geçen seneninkine göre %353 artmış ve 2 milyon TL nin üstünde gerçekleşmiştir. Geçen senenin 6 aylık net karı, İmaş ın iştirak etmiş olduğu Seha Yapı dan almış olduğu temettü gelirinden dolayı 4,2 milyon TL iken, cari yılın aynı döneminde temettü geliri olmadığı için net dönem zararı 1,7 milyon TL olarak gerçekleşmiştir ikinci yarıyılda devam eden projeler biteceğinden dolayı şirketin projeksiyonumuzda belirlemiş olduğumuz satış ve kar miktarlarını yakalayacağını düşünmekteyiz. İndirgenmiş nakit akımı yönetimini kullanmayı daha uygun bulduğumuz İmaş için, yılları arasında yaptığımız tahminlerde nominal %16,34 ve uç değer için %13,58 ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti kullanılmıştır. Özsermaye maliyetini hesaplarken kullandığımız ve hissenin piyasaya göre şiddetini ve yönünü belirleyen beta değerini hesaplamak için İMKB ye kote metal eşya üretici şirketlerin betalarının ortalamaları alınmıştır. Ağırlıklı ortalama sermaye maliyetini hesaplarken şirketin finansal borçları olarak sadece kendi adına almış olduğu borçlar dikkate alınmıştır. Grup şirketleri adına aldığı borçlardan şirketin herhangi bir finansman gideri ödeme yükümlülüğü olmadığı için böyle bir yöntem seçilmesi uygun görülmüştür. 143

144 Duyarlılık analizine göre şirketin piyasa değeri milyon TL aralığında hareket ederken belirlenen değerlerin ortalaması 34 milyon TL seviyesindedir. İNA nın %1 uç değer büyüme ve %16,34 iskonto oranı ile işaret ettiği optimum piyasa değeri ise 33,8 milyon TL dir. 144

145 İmaş Makine için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak İmaş Makine nin Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 31,9 milyon TL olarak hesaplanmıştır. İmaş Makine Değer (Bin TL) Ağırlık Değer İNA % Piyasa Çarpanları % Toplam Değer % Kaynak: BMD Tahmin 145

146 ADESE GENÇ OTO SAN. TİC. LTD. ŞTİ yılında Petrol Ofisi bayii olarak faaliyete başlayan Adese Genç Oto. ve Petrol Ürünleri San. Tic Ltd. Şti 1997 yılında Opet ten de bayilik almış ve istasyon sayısını 2 ye çıkarmıştır yılında Milangaz A.Ş Oto Gaz firmasıyla anlaşılıp LPG satışlarına başlamıştır yılı içerisinde sözleşmesi sona eren istasyonlardan bir tanesi Konya Büyükşehir Belediyesi ne devredilmiştir. Aynı yıl içerisinde Petrol Ofisi nden Antalya Çevre Yolunda bir istasyon 2018 yılına kadar kiralanmıştır yılında da istasyon kiralama işlemi devam etmiş ve Adana Çevre Yolunda 10 yıllığına Petrol Ofisi nden bir istasyon, Ladik Belediyesi nden 10 yıllığına bir istasyon daha kiralanmıştır yılında 79 çalışanıyla, 4 istasyonda Oto Market-Gıda Market-Yıkama bölümlerinde hizmetini sürdürmektedir. Ortaklık Yapısı Ortak Hisse Tutarı Yüzde Big Planlama Yönetim Ve Müşavirlik A.Ş ,67% Hüsamettin Yaldız 750 0,50% Fahri Akay 500 0,33% Mehmet Ali Korkmaz 500 0,33% Ali Körpe 250 0,17% Toplam ,00% Kaynak: Şirket ADESE GENÇ OTO. PET. ÜR. TİC. LTD. ŞTİ ORTAKLIK YAPISI Yukarıda Adese Genç Oto. Petrol Ürünleri San. Tic. Ltd. Şirketi nin ortaklık yapısı verilmiştir. Şirket in yaklaşık %99 luk payına Big Planlama sahiptir. Diğer ortaklar küçük paylarla gerçek kişilerden oluşmaktadır. İttifak Holding in Adese Genç Oto daki direkt ve dolaylı pay oranı %98,67 dir. Finansal Analiz ve Değerleme 146

147 Satışlar 2008 de %57 arttı Yukarıda Adese Genç Petrol ün yılları karşılaştırmalı olarak gelir tablosu verilmiştir yılında Ladik ve Kunduracılar İstasyonun devreye girmesi ve toptan olarak satılan akaryakıt satışlarının artması cironun 2007 ye göre %57 artarak 31 milyon TL nin üstüne çıkmasını sağlamıştır. Toptan satışların marjı perakende satıştan düşük olduğu için brüt kar marjı azalarak %11 ken %9 olmuştur yılında yeni istasyonların devreye girmesi faaliyet giderlerini artırmış ve faaliyet karının 2007 yılına göre %67 gerileyerek 199 bin TL olmasına sebep olmuştur da Satışlarda Gerileme Var Adese Genç Oto nun 2008/06 ve 2009/06 dönemi özet gelir tablosu yukarıda verilmiştir yılının ilk 6 aylık döneminde krizin insanların üzerindeki etkisinden dolayı akaryakıt giderlerini azalttığını; bunun yanında ucuzlayan petrol ve azalan talebin benzin fiyatlarını düşürdüğünü ve dolayısıyla Adese Genç in 2008 ilk yarıya göre cirosunun %4 azaldığını görmekteyiz. Ciro %4 düşerken satılan malın maliyeti hemen hemen hiç değişmemiş bu durum da brüt kar marjının 2 puan düşerek %9 dan %7 ye gerilemesine sebep olmuştur. Faaliyet giderleri Adese Petrol deki fazla elemanların Adese Genç e geçmesinden dolayı artan şirketin, 2008 ilk yarıda 276 bin TL lik FAVÖK ü, 2009 yılının aynı döneminde -443 bin TL olmuştur. Önümüzdeki yıllar için satış projeksiyonunu aşağıdaki tablomuzda göstermekteyiz. Yapılan bu projeksiyon sonrası Adese Genç Oto için bulduğumuz piyasa değeri 8,55 milyon TL dir. 147

148 Adese Genç Petrol için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak Adese Genç Petrol ün Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 8,2 milyon TL olarak hesaplanmıştır. Genç Petrol Değer (Bin TL) Ağırlık Değer İNA % Piyasa Çarpanları % Toplam Değer % Kaynak: BMD Tahmin 148

149 ADESE PETROL A.Ş. Adese Petrol A.Ş yılında kurularak 3 istasyonda Tuta Petrolcülük A.Ş. dağıtım firmasının bayiliği altında faaliyete başlamıştır yılında Organize Sanayi Bölgesi ndeki istasyon Adese Genç Petrol e devredilmiştir yılında Milangaz A.Ş. Oto Gaz firmasıyla 10 yıllığına anlaşma yapılmıştır. Adese Petrol 2001 yılında Tuta Petrolcülük le olan sözleşmesini fesh edip yerine Eski Sanayi de Opet Petrolcülük A.Ş. yle, Meram Sanayi deki istasyon da Sun Pet A.Ş. yle anlaşarak faaliyetlerine devam etmiştir. Meram Sanayideki istasyonun 2004 yılı Ekim ayında mülk sahibi değiştiği için sözleşmesi fesh olmuştur. Şirket 2009 yılında Eski Sanayi de bulunan tek istasyonda 31 personel ile faaliyetine devam etmektedir. Bu istasyonun sözleşmesi Konya Büyükşehir Belediyesi nden Yap- İşlet-Devret modeline göre 15 yıllığına alınmış olup 17 Nisan 2011 tarihinde sona erecektir. Ortaklık Yapısı Ortak Hisse Tutarı Yüzde B.İ.G. A.Ş ,73% ,38% Hüsamettin Yaldız 994 0,50% Fahri Akay 800 0,40% Ali Körpe 6 0,00% Toplam ,00% Kaynak: Şirket Adese Petrol A.Ş. ORTAKLIK YAPISI Yukarıdaki tabloda Adese Petrol A.Ş nin ortaklık yapısı verilmiştir. Adese Petrol un %96,73 lük payına Big planlama Yönetim ve Müşavirlik A.Ş sahiptir. İttifak Holding %2,38 lik payla diğer kurumsal ortakken, diğer ortaklar küçük paylarla gerçek kişilerden oluşmaktadır. İttifak Holding in Adese Petrol deki direkt ve dolaylı pay oranı %99,10 dur. Finansal Analiz ve Değerleme 149

150 2008 de Brüt Kar Marjı Arttı... Yukarıdaki tabloda Adese Petrol ün son 2 yıl karşılaştırmalı gelir tablosu görülmektedir yılında satışlarda meydana gelen düşmenin sebebi belediyenin yapmış olduğu yol ve kavşak çalışmasının Adese Petrol ün tam önünde yapılması ve müşterilerin yolu kullanamamasından dolayı satış yapılamamasıdır. Yol çalışması bittikten sonra yapılan tünelin, araç geçiş güzergahını Adese Petrol ün uzağına taşıması ve gelen araç sayısındaki düşüş Adese Petrol ün müşteri sayısı ve satış gelirlerini olumsuz etkilemiştir yılında brüt kar marjında gerçekleşen yükselme marjı düşük olan akaryakıt satışlarının düşmesi ve brüt kar marjı daha yüksek olan diğer hizmet gelirlerinin (yıkama, yağlama, bakım...) satışlar içerisindeki payının artmasından kaynaklanmaktadır Daha Karlı TL 2009/ /06 Değişim (%) Satışlar % Satışların Maliyeti % Brüt Kar % Brüt Kar Marjı 16% 11% 5% Esas Faaliyet Karı % Esas Faaliyet Karı Marjı 5% -6% 12% Amortisman % FAVÖK % FAVÖK Marjı 6% -6% 12% Net Dönem Karı % Net Kar Marjı 5% -6% 10% Kaynak: Şirket Adese Petrol A.Ş Özet Gelir Tablosu Adese Petrol ün karşılaştırmalı 6 aylık özet gelir tablosu yukarıda yer almaktadır. Buna göre cirosu hemen hemen değişmemesine rağmen satılan malın maliyeti %5 gerilemiş bu da brüt kar marjını %11 den %16 ya yükseltmiştir. Brüt kar marjının artmasında marjı az olan akaryakıt gelirlerinin satışlar içindeki payının azalması ve brüt marjı yüksek olan yıkama, yağlama, bakım gibi servis gelirlerinin satışlar içindeki payının artması etkili olmuştur. Faaliyet giderlerinin azalmasındaki temel etken Adese Petrol deki fazla elemanların Adese Genç Oto ya geçmiş olmasıdır. Faaliyet giderlerini azaltan şirket 2008 ilk yarıda -207 bin TL FAVÖK e sahipken 2009 ilk yarıda 202 bin TL FAVÖK oluşturmuştur. Verimlilik Artışı... Şirketin verimliliği artırmak adına yapmış olduğu bu adım gelecek dönem için yapmış olduğumuz projeksiyonlarımızı olumlu etkilemiştir. Gelecek dönem için yapmış olduğumuz satış projeksiyonu aşağıdaki tabloda bulunmaktadır. Bu tabloya göre şirketin piyasa değerini 3,8 milyon TL olarak hesaplamaktayız. 150

151 Adese Petrol için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak Adese Petrol ün Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 3,4 milyon TL olarak hesaplanmıştır. Adese Petrol Değer (Bin TL) Ağırlık Değer İNA % Piyasa Çarpanları % 555 Toplam Değer % Kaynak: BMD Tahmin 151

152 İRENT OTO KİRALAMA TİCARET A.Ş. İttifak Holding in otomotiv sektöründe faaliyet gösteren şirketi İrent Oto Kiralama Tic. A.Ş. Hyundai marka araçların Konya yetkili bayiliğini ve satış sonrası yetkili servis hizmetlerini yürütmekte aynı zamanda araç kiralama işi de yapmaktadır yılında faaliyete başlayan İrent, 2008 yılında Seha İnşaat a yaptırılan, Hyundai yetkililerinin de yeni açılan bayilere örnek gösterdiği son derece modern yeni plazasına taşınmıştır metrekare kapalı alan olmak üzere, araç bakım onarım bölümü, mekanik kaportahane, boyahane, yedek parça bölümleri ile birlikte toplam metrekarelik bölümde faaliyet göstermektedir. ISO 9001 kalite belgesine sahip olan İrent, 40 kişilik uzman kadrosu ile günlük 25 araç girişi olan teknik bir servise sahiptir. Ortaklık Yapısı Ortak Hisse Tutarı Yüzde Seha İnşaat Müt.Müh.Mad.San.Tic.A.Ş ,21% Big Planlama Yönetim Ve Müşavirlik A.Ş ,11% Adese Alışveriş Merkz.Tic.A.Ş ,07% Hüsamettin Yaldız ,25% ,26% M.Ali Korkmaz ,08% Fahri Akay ,03% Toplam ,00% Kaynak: Şirket İRENT OTO KİRALAMA A.Ş ORTAKLIK YAPISI Ortaklık tablosunda da görüldüğü üzere, İrent Oto Kiralama A.Ş. nin %52 si Seha İnşaat Müt. Müh. Mad. San. Tic. A.Ş. ye, %23 erlik kısmı Big Planlama Yönetim ve Müşavirlik A.Ş. ve Adese Alışveriş Merkezleri Tic. A.Ş. ye aittir. Diğer ortaklar gerçek kişilerden oluşmaktadır ve payları düşüktür. İttifak Holding in İrent Oto daki direkt ve dolaylı pay oranı %98,65 tir. Finansal Analiz ve Değerleme TL Değişim Satışlar % Satışların Maliyeti % Brüt Kar % Brüt Kar Marjı 10% 10% 0% Esas Faaliyet Karı % Esas Faaliyet Karı Marjı -8% -6% -2% Amortisman % FAVÖK % FAVÖK Marjı -3% -4% 1% Net Dönem Karı % Net Kar Marjı -10% -6% -5% Kaynak: Şirket İrent Oto Kiralama Tic. A.Ş. Özet Gelir Tablosu 152

153 Taşınmanın Satışlara Etkisi Olumsuz... Sektörde brüt kar marjının düşük olması ve 2006 yılında yaklaşık 14 milyon TL olan satışların son 2 yılda yaklaşık %35 düşmesi şirketin karlılığını önemli ölçüde etkilemiştir. Satışların %35 düşmesinin temel sebebi İrent in yeni plazasına taşınması ve bu taşınmayı tam olarak duyuramayışıdır. Azalan satışlara kıyasla İrent Oto nun faaliyet giderlerinde önemli değişiklik olmaması bu dönemde faaliyet zararının oluşmasına sebep olmuştur. Önümüzdeki dönemde şirket faaliyet giderlerini satışlara oranla azaltmayı hedeflemekte ve gerçekleşmesi beklenen ciro artışıyla faaliyet gelirini arttırmayı planlamaktadır. TL 2009/ /06 Değişim (%) Satışlar % Satışların Maliyeti % Brüt Kar % Brüt Kar Marjı 8% 9% -2% Esas Faaliyet Karı % Esas Faaliyet Karı Marjı 1% -8% 9% Amortisman % FAVÖK % FAVÖK Marjı 5% -3% 8% Net Dönem Karı % Net Kar Marjı 0% -8% 8% Kaynak: Şirket İrent Oto Kiralama Tic. A.Ş. Özet Gelir Tablosu ÖTV İndirimi 2009 da Satışları Canlandırdı İrent in ilk 6 aylık karşılaştırmalı özet gelir tablosu yukarıdadır. Satışlarını %70 artırarak 7,9 milyon TL ye, brüt karını %73 artırarak 607 bin TL ye çıkaran şirketin -367 bin TL olan 2008/06 FAVÖK ü 2009/06 da 118 bin TL olarak gerçekleşmiştir. Bu gerçekleşmenin ana sebebi devletin uygulamış olduğu ÖTV indirimidir. Krizden dolayı ertelenmiş olan otomobil talepleri ÖTV indirimi ile beraber tekrar canlanmış ve sektör olarak otomotivciler krizin olumsuz etkisini biraz olsun azaltmışlardır. Şirketin faaliyet giderlerini azaltarak negatif FAVÖK ten 358 bin TL FAVÖK e geçtiğini görmekteyiz. Bu adımı önümüzdeki dönem için yapmış olduğumuz aşağıdaki tabloda bulunan satış projeksiyonumuzda olumlu görmekte ve indirgenmiş nakit akımı yöntemi ile şirketin piyasa değerini 3,9 milyon TL bulmaktayız. 153

154 İrent Oto Kiralama için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak İrent Oto Kiralama nın Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 4,1 milyon TL olarak hesaplanmıştır. İrent Oto Değer (Bin TL) Ağırlık Değer İNA % Piyasa Çarpanları % Toplam Değer % Kaynak: BMD Tahmin 154

155 AES SİGORTA ARACILIK HİZM. A.Ş İttifak Holding grup şirketlerinden AES Sigorta Aracılık Hizmetleri A.Ş., 1999 yılında kurulmuş olan Statü Alışveriş Merkezi A.Ş. nin unvan değişikliğine gidilmesiyle oluşturulmuştur yılında İrent Plaza daki yeni yerinde faaliyet göstermeye başlayan AES Sigorta, Axa Sigorta A.Ş., Ergo İsviçre Sigorta A.Ş., Anadolu Sigorta.A.Ş. ve Güneş Sigorta A.Ş. nin yetkili acenteciliğini yürütmekteyken; 2007 Temmuz ayında Anadolu Sigorta A.Ş. ile Acenteciliğini kapatmış, diğer şirket acentecileriyle faaliyetine devam etmiştir. AES Sigorta Aracılık Hizmetleri A.Ş. yapmış olduğu hizmet karşılığında anlaşmalı sigorta acentelerinden komisyon alarak faaliyetini sürdürmektedir. Hayat sigortası haricinde her türlü sigorta poliçesi hazırlayıp acentesi olduğu sigortalardan fiyat teklifi alarak müşterisine sunan AES; 4 tanesi lisans, 2 tanesi ön lisans mezunu olmak üzere toplam 7 personelle faaliyetine devam etmektedir. Ortaklık Yapısı Ortak Hisse Tutarı Yüzde FAHRİ AKAY ,25% MEHMET ALİ KORKMAZ ,25% AHMET AKMAN ,25% İTTİFAK HOLDİNG A.Ş ,50% NECATİ LORAS ,88% HÜSAMETTİN YALDIZ ,88% Toplam ,00% Kaynak: Şirket AES Sig. Arac. Hizm. A.Ş ORTAKLIK YAPISI AES Sigorta TL sermaye sahip olup bu sermayenin %26,25 erlik kısımları Fahri Akay ve Mehmet Ali Korkmaz a aittir. İttifak Holding in direkt ve dolaylı payı ise %12,5 tir. Şirket yönetimi İttifak Holding e ait olduğu için bağımsız denetim raporunda tam konsolidasyona tabi tutulmuştur. Finansal Analiz ve Değerleme 155

156 Satışlar ve Net Kar Marjı 2008 de arttı... Şirketin gelirleri müşteri ile sigorta şirketlerini buluşturduğu için kesmiş olduğu komisyonlardan oluşmaktadır yılında sigorta poliçe ücretleri düşmüş olmasına rağmen AES müşteri sayısını arttırdığı için satışlarında %5 artma meydana gelmiştir. Müşteri grubunda hem grup içi şirketler, hem de grup dışından şirketler bulunmaktadır. Hyundai bayii İrent Oto ile aynı plazada yer alan şirket Hyundai müşterilerine de sigorta hizmeti sunmaktadır aylık ciro artışı %54 TL 2009/ /06 Değişim (%) Satışlar % Satışların Maliyeti 0 0 0% Brüt Kar % Brüt Kar Marjı 100% 100% 0% Esas Faaliyet Karı % Esas Faaliyet Karı Marjı 43% 47% -4% Amortisman % FAVÖK % FAVÖK Marjı 45% 49% -4% Net Dönem Karı % Net Kar Marjı 62% 67% -5% Kaynak: Şirket AES Sigorta Aracılık Hizmetleri A.Ş. Özet Gelir Tablosu aylık özet gelir tablosu karşılaştırmasına bakıldığında şirketin cirosunu %54 artırdığını, buna karşın FAVÖK ünü %41 arttığını görmekteyiz. Satışlardaki artış ÖTV indirimi dolayısıyla artan araç satışının sigortaya olan talebi artırmasından kaynaklanırken, FAVÖK ün satışlara kıyasla az artmasının sebebi AES nin yeni personel alarak faaliyet giderlerini artırmasıdır. Net kar marjı da aynı sebepten 5 puan gerilemiş ve %67 den %62 olmuştur. Gelecek dönem faaliyetlerinde herhangi bir risk unsuru görmediğimiz şirketin satışlarını ve faaliyet giderlerini aşağıdaki projeksiyonumuzda yansıtmaktayız. Bu projeksiyona göre şirketin piyasa değeri 1,9 milyon TL hesaplanmaktadır. 156

157 AES sigorta için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak AES Sigorta nın Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 2 milyon TL olarak hesaplanmıştır. AES Sigorta Değer (Bin TL) Ağırlık Değer İNA % Piyasa Çarpanları % 614 Toplam Değer % Kaynak: BMD Tahmin 157

158 İNVİTO KUYUMCULUK TİCARET A.Ş. 16 Eylül 1993 yılında İttifak Döviz Altın ismiyle faaliyete başlayan şirket, unvanını İttifak Altın Ticaret A.Ş olarak değiştirdiği 3 Mayıs 1996 tarihine kadar döviz alım ve satımında faaliyet göstermiştir. Şirket 1996 yılında döviz bürosundan kuyumculuk işine girmiştir. Altında markalaşmak isteyen şirket yetkililerinin marka çalışması faaliyetleri sonucunda şirketin unvanı 11 Ağustos 2009 da İnvito Kuyumculuk Ticaret A.Ş. olarak değiştirilmiştir. Şu anda Kule Site AVM deki mağazasında 7 kişi ile faaliyet gösteren şirketin önümüzdeki 5 yıl içinde Konya da 5 yeni mağaza açma hedefi ve sonraki dönemler için yurt çapında 10 mağaza açma hedefi bulunmaktadır. Bunlardan birisi olarak düşünülen Ereğli AVM deki mağazanın Ağustos ayı itibariyle faaliyete geçmesi planlanmaktadır. Ortaklık Yapısı İnvito Kuyumculuk un yukarıdaki ortaklık tablosundan görüldüğü üzere, %99,15 i İttifak Holding e ait olup kalan paylar gerçek kişiler aittir. Finansal Analiz ve Değerleme 158

159 Kriz Satışları Etkiledi... Yukarıdaki tabloda İnvito Kuyumculuk un özet gelir tablosu görülmektedir de satışlarında krizin de etkisiyle azalma görülmesine rağmen brüt karında, marjı yüksek olan ürünlerin satışının artmasından dolayı artış kaydedilmiştir yılında faaliyet zararı bulunan şirket 2008 yılında brüt karının artmasına bağlı olarak faaliyet karı elde etmiştir da Satışlar Artarken Brüt Kar Marjı Düşüyor İnvito Kuyumculuk a ait aylık karşılaştırmalı özet tablo yukarıda bulunmaktadır. Tabloya göre şirketin satışları %61, FAVÖK ü %29 artmıştır. Brüt kar marjında 8 puanlık azalmanın sebebi marjı yüksek olan altın ve ziynet eşyaların satışlar içindeki payının azalmasıdır. Faaliyet giderlerini değiştirecek herhangi bir yatırım ya da işçi alımı olmadığı için faaliyet giderleri hemen hemen aynı kalmıştır. Net dönem karı bir önceki döneme göre %31 artarak den e çıkmıştır. Satış projeksiyonları aşağıdaki tabloda olan İnvito Kuyumculuk un piyasa değerini 3,9 milyon TL olarak hesaplamaktayız. 159

160 İnvito Kuyumculuk için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak İnvito Kuyumculuk un Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 3,4 milyon TL olarak hesaplanmıştır. İnvito Kuyumculuk Değer (Bin TL) Ağırlık Değer İNA % Piyasa Çarpanları % 440 Toplam Değer % Kaynak: BMD Tahmin 160

161 ADEN GAYRİMENKUL YÖNETİCİLİK YATIRIM İÇ VE DIŞ TİC. SAN. A.Ş tarihinde Adese alışveriş merkezlerinin toptan gıda alımları için kurulan şirketin unvanı Anadolu iç ve dış Tic. A.Ş. iken, Adese nin direkt üreticilerle çalışmaya başlamasıyla kuruluş amacı sona ermiş ve 3 yıl Adese için çalıştıktan sonra emlak piyasasındaki talepten faydalanmak amacıyla emlak komisyonculuğu yapmaya başlamıştır tarihinde unvanını Aden Gayrimenkul Yöneticilik Yatırım İç ve Dış Tic. San. A.Ş. olarak değiştirmiş ve faaliyetine Apartman Yöneticiliği ve emlak alım satımını da eklemiştir. Şu anki çalışan sayısı 1 olan şirketin 2010 yılında yeniden organize edileceği ve çalışan sayısının 5 e yükseltileceği belirtilmektedir. Ortaklık Yapısı Yukarıdaki ortaklık yapısından görüldüğü üzere Aden Gayrimenkul ün %62 hissesi Adese Alışveriş Merkezleri A.Ş ye ait, diğer hisseler küçük paylarla gerçek kişilere aittir. İttifak Holding in Aden Gayrimenkul deki direkt ve dolaylı payı %61,98 dir. Finansal Analiz ve Değerleme Aden Gayrimenkul Yöneticilik Yatırım İç ve Dış Tic. A.Ş ORTAKLIK YAPISI Ortak Hisse Tutarı Yüzde Adese Alışveriş Merkezleri Tic.A.Ş ,98% Fahri Akay ,00% Ahmet Akman ,00% Ali Körpe ,00% Hasan Özülkü ,00% Abdullah Azimli ,00% Mustafa Özeskiciler ,02% Toplam ,00% Kaynak: Şirket 161

162 ye Göre Daha Faal Aden Gayrimenkul ün karşılaştırmalı özet gelir tablosuna baktığımızda 2008 de satışların 2007 ye göre %2180 arttığını görmekteyiz. Bu artışın sebebi 2007 de sadece komisyon geliri varken 2008 yılında gayrimenkul alım ve satımı da yapılmış olmasıdır da Faaliyet Artıyor Aden Gayrimenkul e ait aylık karşılaştırmalı özet gelir tablosuna göre, şirket cirosunu TL den 1 milyon TL ye çıkarmıştır. Bunun nedeni emlak komisyonculuğu yapmış olmasıdır. Şirket almış olduğu arsa, konut gibi gayrimenkulleri satarak gelir elde etmiş ve cirosunu bu şekilde 2008 in aynı dönemine göre arttırmıştır. Bu satış işleminden dolayı 2008 ilk yarıyılda faaliyet zararı olan şirket 2009 aynı dönemde TL faaliyet karı, TL de net kar elde etmiştir. Önümüzdeki yıllar için yaptığımız satış projeksiyonu aşağıdaki tabloda bulunmaktadır. Bu tabloya göre şirketin piyasa değerini TL olarak hesaplamaktayız. 162

163 Aden Gayrimenkul için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak Aden Gayrimenkul ün Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 573 Bin TL olarak hesaplanmıştır. ADEN GAYRİMENKUL A.Ş. (TL) Değer (TL) Ağırlık Değer Piyasa Çarpanları % İNA % Toplam Değer 100% Kaynak: BMD Tahmin 163

164 ELİTE DANIŞ. ARAŞ. GELİŞ. REKLAM VE HALKLA İLİŞ. TİC. LTD. ŞTİ. 29 Kasım 1996 tarihinde Konya merkezli Diafo Reklam Gıda ve İnşaat Tic. Ltd. Şti. unvanıyla kurulan şirket, 1 Ekim 2001 tarihinde unvanını Elite Danış. Araş. Geliş. Reklam ve Halkla İliş. Tic. Ltd. Şti. olarak değiştirmiştir. Faaliyet konusu reklamcılık ve tanıtım hizmetleridir. Reklam tabelaları, totemler, clp baskı, folyo ve germe vinil dijital baskı işlemlerinin üretimini yapmaktadır. Ayrıca Elite, reklâm, halkla ilişkiler, istihdama yönelik çözümler ve ar-ge gibi hizmetlerini grup içi ve grup dışı şirketler için yürütmektedir. Şirket Reklamcılıkla alakalı tabela tasarım baskı ve montaj gibi işleri kendi bünyesinde yapabilmektedir. Ortaklık Yapısı Ortak Hisse Tutarı Yüzde Adese Alısveris Merkezleri A.S ,00% Ahmet Izgi ,00% Ramazan Keser ,00% Ali Körpe ,00% Mustafa Özeskiciler ,00% Toplam ,00% Kaynak: Şirket Elite Reklam Tic. Ltd. Şti. ORTAKLIK YAPISI Elite Reklam ın ortaklık yapısına bakıldığında Adese Alışveriş Merkezleri A.Ş. nin %80 oranla tek tüzel kişi ortak olduğu, diğer dört ortağın %5 lik paylarla gerçek kişilerden oluştuğu görülmektedir. İttifak Holding in Elite Reklam daki direkt ve dolaylı pay oranı %80 dir. Finansal Analiz ve Değerleme 164

165 2008 de Gelirler %103 arttı Elite Reklam ın özet gelir tablosu yukarıdadır. Bu tabloya göre Elite Reklam satışlarını %103 oranında artırmış, brüt karını da TL den TL ye çıkartmıştır. Bu artış Elite nin eskisine göre daha faal hala gelmesinden ve holding şirketlerinin yapmış olduğu reklam kampanyalarının organizatörü olmasından kaynaklanmaktadır. Satışını ve brüt karını artıran şirket net karını da %350 artırarak TL ye çıkarmıştır da Satışlar Artarken Marjlar Düşüyor Elite nin aylık özet gelir tablosu yukarıdadır. Bu tabloya göre şirket satış gelirlerini 2009 ilk yarıyılda %34 artırırken satışların maliyeti %76 artmıştır. Bu durum brüt kar marjının %27 den %4 e gerilemesine sebep olmuştur ilk 6 ayda TL FAVÖK ü olan şirket brüt kar marjının azalması sebebiyle 2009 ilk yarıyılda FAVÖK oluşturabilmiştir. Net karı 2008 ilk 6 ayda TL iken düşen faaliyet karına paralel olarak 2009 ilk 6 ayda olmuştur. Önümüzdeki dönemler için şirketin satış projeksiyonu aşağıdaki tablomuzda bulunmaktadır. Bu tabloya göre şirketin piyasa değeri 2,7 milyon TL olarak hesaplanmaktadır. 165

166 Elite Danışmanlık için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak Elite Danışmanlık ın Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 2,3 milyon TL olarak hesaplanmıştır. ELİTE DANIŞMANLIK A.Ş. (TL) Değer (TL) Ağırlık Değer Piyasa Çarpanları % İNA % Toplam Değer 100%

167 KULE YÖNETİM ORG. VE DAN. A.Ş yılında Kule Site Alışveriş Merkezinin yönetimini üstlenmesi amacıyla kurulan Kule Yönetim Org. ve Dan. A.Ş. daha sonra Aksaray AVM nin de yönetimini almış ve ADESE nin Ereğli de Ağustos ta açmayı planladığı AVM nin de yönetimini üstlenmiştir. Şirketin ana faaliyeti boş olan mağazalara belirlenmiş olan marka karması dahilinde kiracı bulmak, kiracılarla ilişkileri düzenlemek, güvenlik, temizlik ve bakım-onarım gibi ortak giderleri paylaştırmak, gerekli reklam ve promosyonlarla hem AVM nin bilinirliğini artırmak hem de müşteri sayısını artırarak kiracılarının gelirini yükseltmektir. Ortaklık Yapısı Ortak Hisse Tutarı Yüzde ADESE ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ A.Ş ,60% RAMAZAN KESER 500 0,10% ALİ KÖRPE 500 0,10% HÜSAMETTİN YALDIZ 500 0,10% AHMET BUĞA 500 0,10% Toplam ,00% Kaynak: Şirket KULE YÖNETİM ORG. ve DAN. A.Ş. ORTAKLIK YAPISI Kule Yönetim in %99,6 sı Adese Alışveriş Merkezleri A.Ş. ye ait olup kalan diğer paylar eşit şekilde gerçek kişilere aittir. İttifak Holding in Kule Yönetim deki doğrudan ve dolaylı pay oranı %99,60 tır. Finansal Analiz ve Değerleme 167

168 2008 de Artan Satışa Rağmen Marjlar Düştü Kule Yönetim, AVM lerdeki ortak giderleri mağazalara m2 büyüklüğüne göre fatura etmektedir de satışlar %45 artış kaydederken satışların maliyeti %52 artmıştır son çeyrekte meydana gelen krizin mağazaları olumsuz etkilemesinden dolayı Kule Yönetim oluşan fazla gideri mağazalara yansıtmamış ve brüt kar marjı bu yüzden azalmıştır. Aynı sebepten dolayı faaliyet karı da azalan şirket net karını da TL den TL ye düşürmüştür İlk 6 Ayda Satışlar %44 Arttı Kule Yönetim in aylık karşılaştırmalı özet gelir tablosu yukarıdadır. Bu tabloya göre şirket satışlarını ve satışların maliyetini aynı oranda artırmıştır. Bundan dolayı brüt kar marjı değişmeyen şirketin her iki yılda da faaliyet zararı vardır. Oluşan ortak fazla giderleri sene sonunda kiracılara ve yatırımcısına fatura eden şirket ara dönem mali tablolarında zarar etmiş görünmektedir. Sene sonu itibariyle tekrar pozitif faaliyet karı ve dönem karı oluşturacağı beklenmektedir. Önümüzdeki yıllar için yapılan projeksiyonumuza göre şirketin piyasa değeri 2 milyon TL olarak hesaplanmaktadır. 168

169 Kule Yönetim A.Ş için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak Kule Yönetim A.Ş. nin Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 2 milyon TL olarak hesaplanmıştır. KULE YÖNETİM A.Ş. (TL) Değer (TL) Ağırlık Değer Piyasa Çarpanları % İNA % Toplam Değer 100% Kaynak: BMD Tahmin 169

170 SELET ENTEGRE ET VE SÜT ÜRÜNLERİ A.Ş yılında İTTİFAK ORMAN ÜRÜNLERİ A.Ş. unvanıyla kurulan şirket daha sonra unvanını Selet Entegre Et ve Süt Ürünleri A.Ş. olarak değiştirmiştir. Tatlıcak Büyükbaş Besi Çiftliği ve Karahüyük Tavuk çiftliği ile hayvansal üretime başlamıştır. Daha sonra Tömek köyünde alınan arazilerle tarımsal faaliyete de başlayan şirket, 1999 yılında bünyesine Pamukçu Tavuk Çiftliğini ekleyerek yumurta üretiminde Konya da ilk sırada yer almıştır. Yine aynı yıl Tömek Küçükbaş besi çiftliğini kurarak küçükbaş hayvan besleme faaliyetlerine de başlamıştır yılında ise kurmuş olduğu yeni ve modern bir tesis ile et işleme ve paketleme sektöründe faaliyetine başlamış olup organize perakende sektöründe faaliyet gösteren grup şirketlerinden Adese marketlerinin kırmızı et ihtiyacını karşılamaya başlamıştır yılında ise ileri işlenmiş et ürünleri üzerine yatırımlarını tamamlayarak üretimine başlayan şirket şuan yem üretimi, yarka üretimi, yumurta üretimi ve paketlenmesi, büyükbaş hayvancılık, küçükbaş hayvancılık ve tarımsal üretim, kırmızı et işleme ve paketleme, ileri işlenmiş et ürünleri üretimi (sucuk, köfte v.s ) alanlarında faaliyet göstermektedir. Şirket entegre bir tesis olup üretimini yaptığı ürünlerin tamamını ilk aşamasından itibaren kendi tesislerinde üretmektedir. Hammadde olarak giren ürünler üretim aşamalarından sonra mamul madde olarak pazara sunulmaktadır. Besi çiftliklerine alınan hayvanlar şirket bünyesinde üretilen yemlerle veteriner hekim kontrolünde beslenmektedir. Kesim ağırlığına gelmiş hayvanlar Konya Büyükşehir Belediyesi ne ait kesimhanede kestirilmekte, elde edilen karkaslar et işleme tesisine getirilerek işlenmekte ve üretilen ürünler piyasaya arz edilmektedir. Yumurta üretiminde işletmeye alınan civcivler şirketin kendi tesislerinde yarka haline getirildikten sonra yumurta kümeslerine alınarak yumurta üretilmekte ve üretilen yumurta işlenerek paketlenmektedir. Şirket üretmiş olduğu kırmızı et ürünlerinin tamamını ve yumurtanın % 60 lık kısmını Adese Alışveriş Merkezine, kalan yumurta arz fazlasını da piyasaya kendi pazarlama imkanları ile pazarlamaktadır. Türkiye yumurta üretimi yıllık yaklaşık 17,5 milyar adettir. Selet in yıllık üretimi ise 50 milyon adettir. Türkiye yumurta üretim pazarından şirket % 0,3 pay almaktadır. Et üretimi olarak ise Türkiye genelinde net pazar payı verilerine ulaşabilmek mümkün değildir. Bunun nedeni sektördeki üretimin yaklaşık % 40 nın kayıt dışı olmasıdır. Türkiye de yumurta üretimi eski teknolojiler ile yapılmaktadır. Sektördeki kapasite artırımları ise yeni teknoloji ile olmaktadır. Yeni teknolojiden kasıt otomatik toplama, otomatik havalandırma sistemleridir. Bu sayede işçilikten, firelerden önemli ölçüde tasarruf sağlanmaktadır. Ayrıca Türkiye nin Avrupa Birliği ile uyumu çerçevesinde son yıllarda yumurtanın ağırlıklarına göre tasniflenmesi için gerekli teknoloji ve yumurta markalama sistemleri de kullanılmaktadır. Yumurta üretiminde yabancı payı sadece yumurtanın ihracatında mevcuttur. Yumurta piyasasının arz talep dengesini karşılamadığı dönemler yurt dışına yapılan ihracatlar sektörü ayakta tutmuştur. Bunun yanında sektördeki en önemli olumsuzluk kanatlı hayvanlarda görülen kuş gribi gibi hastalıklardır. Besicilikte ise son yıllarda ülkemiz önemli gelişmeler kaydetmiş olmasına rağmen, sektör karkas et üretiminde Avrupa Birliğinin çok gerisindedir. Türkiye de ortalama bir hayvandan alınan karkas et kilogramı 183 kg iken Avrupa Birliğinde bu rakam 316 kilogramdır. (2003 yılı verilerine göre) Avrupa Birliği nin gerisinde olmamızın sebepleri ise Türkiye de yapılan besiciliğin büyük bir kısmının küçük aile işletmeleri tarafından yapılması ve besleme teknolojilerinde geleneksel yöntemlerin kullanılmasıdır. Son yıllarda devletin de uyguladığı teşvikler sayesinde büyük kapasiteli işletmeler kurulmakta ve son sistem besleme teknolojileri ile hayvanlar yetiştirilerek sektör kayıt altına alınmaktadır. Et üretimi teknolojisinde ki en önemli yenilik etlerin raf ömrünün uzatılabilmesi için Avrupa da uygulanmakta olan MAP (Modifiye Atmosfer Paketleme) sistemleridir. Selet bu uygulamada Türkiye de ilkler arasındadır. Şirket 2009 yılında 83 çalışanıyla faaliyetlerine devam etmektedir. 170

171 Ortaklık Yapısı Yukarıdaki tabloda Selet in ortaklık yapısı bulunmaktadır. Şirketin %99,9 hissesi Big Planlama ya aittir. Diğer ortaklar gerçek kişi olup %1 in altında hisseye sahiptirler. İttifak Holding in Selet teki direkt ve dolaylı pay oranı %99,9 dur. Finansal Analiz ve Değerleme Adese'ye Yapılan Satışlar Toplam Satış Yüzde 88% 86% 84% 82% 80% 78% 76% 74% 72% 70% 68% 66% Selet in son 3 yıl toplam satış ve Adese AVM ye yapmış olduğu satış grafiğine bakıldığında, toplam satışın 2006 da %85, 2007 de %75, 2008 de %85 i Adese ye yapılmıştır. Bu durum Selet için hem avantajlı hem de dezavantajlı bir durum oluşturmaktadır. Ürettiği malların tamamını grup şirketi olan Adese ye satması Selet in ilerde oluşabilecek kapasite fazlası üretimini Adese nin satış kabiliyetinin düşmesi ihtimalinde başka satış kanallarına aktarması gerekecektir. Aksi halde Selet in kapasite fazlası atıl kalacaktır. Şu anki durumda Selet ürettiği kırmızı et ürünlerinin tamamını Adese ye satmasına rağmen Adese nin kırmızı et ihtiyacının tamamını karşılayamamaktadır. Adese nin büyüme hedefleri göz önüne alındığında, Selet in herhangi bir kapasite artırımı sonrasında da ürettiği malı satma sorunu yaşamayacağını tahmin etmekteyiz. 171

172 TL Değişim Satışlar % Satışların Maliyeti % Brüt Kar % Brüt Kar Marjı 5% 10% -5% Esas Faaliyet Karı % Esas Faaliyet Karı Marjı 1% 5% -5% Amortisman % FAVÖK % FAVÖK Marjı 2% 6% -5% Net Dönem Karı % Net Kar Marjı 1% 5% -5% Kaynak: Şirket Selet Ent. Et ve Süt Ür. A.Ş. Özet Gelir Tablosu 2008 de Marjlar Düşüyor Yukarıda yer alan karşılaştırmalı gelir tablosuna göre Selet in satışları 2008 de %1 lik bir artış kaydetmesine rağmen satılan malın maliyeti %7 artmıştır. Bunun sebebi ise 2008 yılında Adese ye yapılan satışların kar marjının 2007 yılına göre düşürülmesi, ambalaj giderlerinin 2007 yılında pazarlama giderleri hesabında takip edilirken 2008 de satılan malın maliyetine atılmış olması ve mısır fiyatlarında meydana gelen yükselmeler olarak göze çarpmaktadır. 2009/06 da Daha Yüksek Performans 2009 ilk 6 ayda şirketin satışlarında ve marjlarında gerçekleşen artma göze çarpmaktadır. Brüt kar marjı %4 ten %10 a çıkmıştır. Bunun en temel sebebi Adese ye yapılan satışlarda marjların artırılması ve 2008 de satılan malın maliyetine atılmış olan ambalaj giderlerinin 2009 yılında pazarlama ve dağıtım giderlerinde takip edilmiş olmasıdır. 172

173 Şirketin satış kabiliyeti ve kapasitesi göz önünde bulundurularak yapmış olduğumuz satış projeksiyonu aşağıdaki tablomuzda bulunmaktadır. Bu projeksiyona göre şirketin piyasa değerini 12,5 milyon TL olarak hesaplamaktayız. 173

174 Selet için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak Selet in Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 16,1 milyon TL olarak hesaplanmıştır. SELET A.Ş. (TL) Değer (TL) Ağırlık Değer Piyasa Çarpanları % İNA % Toplam Değer 100% Kaynak: BMD Tahmin 174

175 BELYA TURİZM İNŞAAT ENERJİ BİLİŞİM SANAYİ TİC AŞ. 5 Aralık 1995 tarihinde Belya Bilgisayar ve Elektronik Sistemleri Sanayi Tic. A.Ş. unvanıyla kurulan şirket; bilgi sayar aksamı ve yazılım oluşturup satma, fabrika otomasyonu üretme faaliyetlerinde bulunurken, 2002 yılında otomasyon kısmını İmaş Makine ye ve yazılım kısmının bir bölümünü Adese ye teslim etmiş, bilgisayar malzeme satış kısmıyla 2004 yılına kadar faaliyetine devam etmiştir. Grup içi bütün firmaların entegre edilmiş olduğu Belit adlı yazılımı üretmiş ve holding şirketlerine kullandırmıştır. 7 Şubat 2005 tarihinde unvanını, Antalya da turizm tesisi açabilmek ve turizm sektöründe faaliyet gösterebilmek için Belya Turizm İnşaat Enerji Bilişim Sanayi Tic. A.Ş. olarak değiştirmiştir. Grup içi firmaların her türlü yazılım talebine cevap vermeye çalışan şirket 2009 yılında taşınmış olduğu teknokentte 11 kişi ile faaliyetine devam etmektedir. Ortaklık Yapısı Yukarıda Belya nın ortaklık yapısı yer almaktadır. Şirketin %91 hissesi Big Planlama ya ait olup Big Planlama haricinde tüzel kişi ortağı yoktur. Diğer ortaklar küçük paylarla gerçek kişilerden oluşmaktadır. İttifak Holding in Belya daki direkt ve dolaylı pay oranı %90,49 dur. İştirak Yapısı İştirak Yapısı İştirakler İştirak Sermayesi Sermaye Tutarı Sermaye Payı Seha İnş. Müh. Müt. Tic. A.Ş % Belya Turizm TL sermeye miktarı ve %16 lık payıyla Seha İnş. Müh. Müt. Tic. A.Ş nin ortağıdır. Seha nın 2007 ve 2008 yıllarında yapmış olduğu temettü dağıtımından Belya 2007 de TL ve 2008 de TL temettü geliri elde etmiştir. 175

176 Finansal Analiz ve Değerleme TL Değişim Satışlar % Satışların Maliyeti % Brüt Kar % Brüt Kar Marjı 80% 42% 38% Esas Faaliyet Karı % Esas Faaliyet Karı Marjı 29% -52% 81% Amortisman % FAVÖK % FAVÖK Marjı 30% -45% 76% Net Dönem Karı % Net Kar Marjı 401% 869% -468% Kaynak: Şirket Belya Turizm İnşaat Enerji Bilişim Sanayi Tic. A.Ş. Özet Gelir Tablosu 2008 de Satışlar ve Brüt Kar Arttı Yukarda Belya Turizmin karşılaştırmalı özet gelir tablosu yer almaktadır. Şirket satışlarını %231 artırarak, 2007 de faaliyet zararındayken 2008 de TL faaliyet karı elde etmiştir. Şirketin net karının fazla olmasının sebebi iştiraki olan Seha İnşaat tan elde ettiği temettü gelirleridir. TL 2009/ /06 Değişim (%) Satışlar % Satışların Maliyeti % Brüt Kar % Brüt Kar Marjı 80% 13% 67% Esas Faaliyet Karı % Esas Faaliyet Karı Marjı 33% -18% 50% Amortisman % FAVÖK % FAVÖK Marjı 34% -10% 44% Net Dönem Karı % Net Kar Marjı 36% 3181% -3145% Kaynak: Şirket Belya Turizm İnşaat Enerji Bilişim Sanayi Tic. A.Ş. Özet Gelir Tablosu 176

177 2009 da Satışlardaki Artış Devam Ediyor Belya Turizm in karşılaştırmalı 6 aylık özet gelir tablosu yukarıdadır. Bu tabloya göre satışlarını %555 artıran şirket 2008 ilk yarıda negatif FAVÖK e sahipken 2009 ilk yarıda TL FAVÖK oluşturmuştur. Şirket proje bazlı çalışmasından dolayı satışları yıl içerisinde projenin bitim tarihine göre değişiklik göstermekte ve marjları bu duruma göre değişmektedir. Şirketin önümüzdeki yıllar için yaptığımız satış projeksiyonu sonucunda şirketin piyasa değerini 1,2 milyon TL olarak hesaplamaktayız. Belya Turizm için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak Belya Turizm in Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 1,4 milyon TL olarak hesaplanmıştır. BELYA TURİZM (TL) Değer (TL) Ağırlık Değer Piyasa Çarpanları % İNA % Toplam Değer 100%

178 SELEKS İÇ VE DIŞ TİCARET A.Ş. Seleks İç ve Dış Tic. A.Ş. 14 Kasım 1994 tarihinde TL sermaye ile iç ve dış pazarlama faaliyetlerinde bulunmak ve İttifak Holding e bağlı şirketlerin ithalat ve ihracatını desteklemek amacı ile kurulmuştur. İşletme şu anki sermayesi olan TL ye tarihinde ulaşmıştır. İşletme 2001 yılından sonra faaliyetlerini sınırlandırmış ve daha çok Holdinge bağlı şirketlerin ithalat ve ihracat işlemleri ve pazarlama faaliyetlerini yürütecek şekilde organize olmuştur yılından itibaren şirket faaliyetleri oldukça sınırlandırılmıştır. Ortaklık Yapısı Seleks in yukardaki ortaklık yapısını gösteren tabloya bakıldığında, %75 hisse oranına sahip ve tek tüzel kişi ortak İttifak Holding dir. Diğer ortaklar küçük paylara sahip olup hepsi gerçek kişidir. İttifak Holding in Seleks teki direkt ve dolaylı payı %75 tir. Yapılan İndirgenmiş Nakit Akımı analizi sonucunda Seleks İç ve Dış Tic. A.Ş. için TL piyasa değeri hesaplanmıştır. 178

179 Seleks İç ve Dış Ticaret A.Ş. için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak Belya Turizm in Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 286 bin TL olarak hesaplanmıştır. SELEKS Değer (Bin TL) Ağırlık Değer İNA % Piyasa Çarpanları % Toplam Değer % Kaynak: BMD Tahmin 179

180 AFTA İŞLETMECİLİK DANIŞMANLIK İNŞAAT İLETİŞİM SANAYİ TİCARET A.Ş. İşletme 30 Kasım 1990 tarihinde EL-PA Eleme Paketleme ve Pazarlama Ticaret Anonim Şirketi olarak TL sermaye ile kurulmuştur tarihinde SH Danışmanlık Tarım İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketi olarak ticaret unvanı yeni halini almıştır tarihinde ise şirketin yeni unvanı Afta İşletmecilik Danışmanlık İnşaat İletişim Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi olmuştur tarihinde şirket sermayesini TL ye çıkarmıştır. Şirketin Mersin Serbest Bölge de işletme hakkı bulunan bir şubesi mevcuttur. Şirket Holdinge bağlı şirketlerin ihracat ve ithalat işlemlerini özellikle Mersin Serbest Bölge üzerinden yürütmektedir. Şirket faaliyetleri 2008 yılından itibaren oldukça sınırlandırılmıştır. Ortaklık Yapısı Afta İşletmecilik Dan. İnş. İletişim San. ve Tic. A.Ş. ORTAKLIK YAPISI Ortak Hisse Tutarı Yüzde Selva Gıda San.A.Ş ,16% Hasan ÖZÜLKÜ 800 0,32% Bahri BIÇAKÇI 800 0,32% Osman AYRANCI 400 0,16% Tahir ATİLA 100 0,04% Toplam ,00% Kaynak: Şirket Afta İşletmeciliğin ortaklık yapını gösteren tabloya göre, şirketin çoğunluk hissesine %99,16 oranla Selva Gıda San. A.Ş. sahiptir. Diğer ortaklar gerçekler kişilerden oluşmakta ve hisse oranları %1 i geçmemektedir. İttifak Holding in Afta İşletmecilik teki direkt ve dolaylı payı %99,16 dır. Yapılan İndirgenmiş Nakit Akımı analizi sonucunda Afta İşletmecilik için TL piyasa değeri hesaplanmıştır. 180

181 İNA ('000 TL) T 2010 T 2011 T 2012 T 2013 T 2014 T 2015 T 2016 T 2017 T 2018 T Uç değer İndirgeme Katsayısı 1 0,85 0,72 0,62 0,52 0,45 0,38 0,32 0,28 0,23 0,23 Net Satışlar FAVÖK FAVÖK Büyümesi -115% 5% -5% -62% 24% FAVÖK Marjı -26,60% 12,00% 11,49% 9,97% 3,43% 3,88% Faiz Vergi Öncesi Kar Faiz Vergi Öncesi Kar Büyümesi -115% 5% -5% -62% 24% Vergi Oranı 20,0% 20,0% 20,0% 20,0% 20,0% Düzenlenmiş Vergiler Vergi Sonrası Net Faaliyet Karı Vergi Sonrası Net Faaliyet Karı Büyümesi 5% -5% -62% 24% Amortisman Net Yatırım Giderleri İşletme Sermayesi Değişimi Toplam Nakit Akımı Nakit Akımındaki Büyüme -%52,75 -%52,06 -%252,63 -%69,91 %20,00 %15,00 %10,00 %9,00 %8,00 %1,00 AOSM %17,50 %17,50 %17,50 %17,50 %17,50 %17,50 %17,50 %17,50 %17,50 %17,50 %13,47 İndirgenmiş Nakit Akımı Şimdiki Değer 71 Net Nakit 16 Piyasa Değeri 87 Azınlık Payları 0 Hedef Piyasa Değeri 87 Hedef Çarpanlar T 2010 T 2011 T 2012 T FAVÖK Hedef FD/FAVÖK -0,2 1,2 1,1 1,2 3,1 Afta İşletmecilik için yapılan İNA analizi ve piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değerler aşağıda görülmektedir. İNA analizinde çıkan Şirket değeri %75 ile Piyasa çarpanı analizi sonucunda ortaya çıkan değer ise %25 ile ağırlıklandırılarak Belya Turizm in Şirket değerine ulaşılmıştır. Yapılan ağırlıklandırma çalışması sonucunda Şirket in değeri 128 bin TL olarak hesaplanmıştır. AFTA Değer (Bin TL) Ağırlık Değer İNA % Piyasa Çarpanları % Toplam Değer % Kaynak: BMD Tahmin 181

182 KONESTAŞ KONYA GIDA PETROL HAYV. EĞT. SAN. TİC. A.Ş yılında un ve gıda fabrikaları kurmak, kiralamak ve her türlü ticari faaliyet amacıyla kurulmuş olan Konestaş şu an gayri-faal durumda olduğundan dolayı ana faaliyetiyle alakalı her hangi bir geliri yoktur, dolayısıyla İndirgenmiş Nakit Akımı analizi yapılmamıştır. Özkaynak yöntemi ile değerlemeye dahil ettiğimiz şirketin piyasa değeri 7,2 milyon TL olarak belirlenmiştir. Ortaklık Yapısı 182

183 BİG PLANLAMA ve YÖNETİM MÜŞAVİRLİK A.Ş. Big Planlama 1997 yılında İttifak Holding ve iştiraklerinin yönetim ve yatırım alanlarında danışmanlık ve organizasyon hizmeti vermesi amacıyla kurulmuştur. Ortaklık Yapısı Yukardaki ortaklık yapısından da görülebileceği üzere Big Planlama nın %99,995 i İttifak Holding e ait olup kalan paylar gerçek kişilere aittir. İştirak Yapısı Big Planlama grup içi şirketlerin birçoğunda ana ortak pozisyonundadır. Selva, Selet, Seha, İmaş, Belya, İrent, Adese Petrol, Seleks, Adese Genç Petrol Big Planlama nın iştirak etmiş olduğu şirketlerdir. Yapılan İndirgenmiş Nakit Akımı analizi sonucunda Big Planlama için TL piyasa değeri hesaplanmıştır. 183

TÜRK PERAKENDE SEKTÖRÜ VE BEKLENTİLERİMİZ

TÜRK PERAKENDE SEKTÖRÜ VE BEKLENTİLERİMİZ TÜRK PERAKENDE SEKTÖRÜ VE BEKLENTİLERİMİZ Türkiye de perakende sektörü, 300 milyar dolara ulaşan büyüklüğü, 365 bin mağaza sayısı ve 2009-2013 yılları arasında yıllık bileşik %7 büyüme ile öne çıkan sektörler

Detaylı

2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılına iyi başlayan ülkemiz halı ihracatı, yılın ilk dört ayının sonunda bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 23,1 oranında artarak

Detaylı

30 Mart 2007 CCI 2006 YILI SONUÇLARINI AÇIKLADI

30 Mart 2007 CCI 2006 YILI SONUÇLARINI AÇIKLADI 30 Mart 2007 Mali Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar CCI 2006 YILI SONUÇLARINI AÇIKLADI Şirket in işlevsel ve raporlama para birimi Yeni Türk Lirası dır ( YTL ). Ekte sunulan bağımsız denetimden geçmiş

Detaylı

2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2009 yılında ülkemiz halı ihracatı % 7,2 oranında düşüşle 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk çeyreğinin sonunda

Detaylı

2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ Ülkemiz halı ihracatı 2009 yılını % 7,2 oranında düşüşle kapanmış ve 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk ayında ise halı

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş Gruplara Yönelik Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları

Detaylı

2014 Yıl Sonu Sonuçları Yatırımcı Sunumu

2014 Yıl Sonu Sonuçları Yatırımcı Sunumu 2014 Yıl Sonu Sonuçları Yatırımcı Sunumu ANA BAŞLIKLAR 2014 YILI Güçlü Satış: Net satışlar 14,5 Milyar TL ye ulaştı (+22% yıllık satış artışı) FAVÖK ve net kar marjı: FAVÖK 618,6 Milyon TL (3,8% yıllık

Detaylı

2010 ŞUBAT AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 ŞUBAT AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 ŞUBAT AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ Ülkemiz halı ihracatı 2009 yılını % 7,2 oranında düşüşle kapanmış ve 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk iki ayının

Detaylı

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 YILI DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılı Ocak-Mart döneminde, Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı % 13,7 artışla 247,8 milyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde

Detaylı

Lojistik. Lojistik Sektörü

Lojistik. Lojistik Sektörü Lojistik Sektörü Gülay Dincel TSKB Ekonomik Araştırmalar dincelg@tskb.com.tr Kasım 014 1 Ulaştırma ve depolama faaliyetlerinin entegre lojistik hizmeti olarak organize edilmesi ihtiyacı, imalat sanayi

Detaylı

2010 OCAK HAZİRAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK HAZİRAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK HAZİRAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılına iyi başlayan ülkemiz halı ihracatı, yılın ilk yarısının sonunda bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 19,7 oranında artarak

Detaylı

ULUSOY UN SANAYİ VE TİCARET A.Ş. DEĞERLENDİRME RAPORU-2 ŞEKER YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 29 EYLÜL 2015

ULUSOY UN SANAYİ VE TİCARET A.Ş. DEĞERLENDİRME RAPORU-2 ŞEKER YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 29 EYLÜL 2015 ULUSOY UN SANAYİ VE TİCARET A.Ş. DEĞERLENDİRME RAPORU-2 ŞEKER YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 29 EYLÜL 2015 1 Değerlendirme Raporunun Amacı Bu rapor Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayınlanan 22.06.2013

Detaylı

Şok l Halka Arz Profili l SMK

Şok l Halka Arz Profili l SMK Şok l Halka Arz Profili l SMK 07.05.208 Yönetici Özeti Şok Marketler Ticaret A.Ş. («Şok» veya «Şirket»), 995 yılında Koç Grubu na ait olan Migros Ticaret A.Ş tarafından kurulmuştur. Şirket toplamda 5.00

Detaylı

Teknosa İç ve Dış Ticaret A.Ş. 01.01.2012 31.03.2012 Ara Dönem Faaliyet Raporu

Teknosa İç ve Dış Ticaret A.Ş. 01.01.2012 31.03.2012 Ara Dönem Faaliyet Raporu Teknosa İç ve Dış Ticaret A.Ş. 01.01.2012 31.03.2012 Ara Dönem Faaliyet Raporu Kurumsal Künye Ticaret Unvanı Merkez Adresi Bağlı Bulunduğu Ticaret Sicili Memurluğu : Teknosa İç ve Dış Ticaret A.Ş. : Teknosa

Detaylı

İTTİFAK HOLDİNG A.Ş. 01.01.2009 31.12.2009 FAALİYET RAPORU

İTTİFAK HOLDİNG A.Ş. 01.01.2009 31.12.2009 FAALİYET RAPORU İTTİFAK HOLDİNG A.Ş. 01.01.2009 31.12.2009 FAALİYET RAPORU ŞİRKETİN FAALİYET KONUSU İttifak Holding Türkiye de şube benzeri işletmeleri ve bağlı ortaklıkları ile birlikte farklı sektörlerde faaliyet göstermektedir.

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 17 Ekim 2016, Sayı: 40. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 17 Ekim 2016, Sayı: 40. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 40 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya Deniz Bayram 1 DenizBank

Detaylı

2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi

2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi 2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisadi ve Mali Analiz Yüksek Lisansı Bütçe Uygulamaları ve Mali Mevzuat Dersi Kıvanç

Detaylı

Bankacılık sektörü. 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri

Bankacılık sektörü. 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri Bankacılık sektörü 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri Şubat 2012 İçerik Bankacılık sektörünü etkileyen gelişmeler ve yansımalar 2012 yılına ilişkin beklentiler Gündemdeki başlıca konular 2

Detaylı

2013 YILI VE 2014 YILININ İLK ÇEYREK DEĞERLENDİRMESİ, 15 MAYIS 2014, İSTANBUL, SWISS HOTEL

2013 YILI VE 2014 YILININ İLK ÇEYREK DEĞERLENDİRMESİ, 15 MAYIS 2014, İSTANBUL, SWISS HOTEL 2013 YILI VE 2014 YILININ İLK ÇEYREK DEĞERLENDİRMESİ, 15 MAYIS 2014, İSTANBUL, SWISS HOTEL Uyum a Genel Bir Bakış Uyum Gıda A.Ş. 1998 yılında kuruldu. Kurumsallaşma ve büyüme planlarını uygulamak adına

Detaylı

Arçelik. Şeker Yatırım Araştırma

Arçelik. Şeker Yatırım Araştırma 1Ç16 Sonuçları Dayanıklı tüketim ürünleri 25 Nisan 2016 Arçelik 1Ç16: Kuvvetli operasyonel performans, ve işletme sermayesi yönetiminde devam eden iyileşme R. Fulin Önder Analist fonder@sekeryatirim.com

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 15 Ağustos 2016, Sayı: 32. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 15 Ağustos 2016, Sayı: 32. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 32 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya 1 DenizBank Ekonomi Bülteni

Detaylı

30.09.2007 TARİHİNDE SONA EREN DOKUZ AYLIK DÖNEME AİT FİNANSAL SONUÇLARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLENDİRME YAZISI

30.09.2007 TARİHİNDE SONA EREN DOKUZ AYLIK DÖNEME AİT FİNANSAL SONUÇLARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLENDİRME YAZISI 30.09.2007 TARİHİNDE SONA EREN DOKUZ AYLIK DÖNEME AİT FİNANSAL SONUÇLARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLENDİRME YAZISI Şirketimizin, yerli ve yabancı yatırımcı kişi ve kurumları bilgilendirmek amacıyla, Sermaye Piyasası

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER (NİSAN 2015)

TÜRKİYE EKONOMİSİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER (NİSAN 2015) TÜRKİYE EKONOMİSİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER (NİSAN 2015) Hane Halkı İşgücü İstatistikleri 2014 te Türkiye de toplam işsizlik %10,1, tarım dışı işsizlik ise %12 olarak gerçekleşti. Genç nüfusta ise işsizlik

Detaylı

Yapı Kredi olarak müşteri merkezli bir strateji izliyoruz. 6,5 milyon aktif müşteriye hizmet veriyoruz.

Yapı Kredi olarak müşteri merkezli bir strateji izliyoruz. 6,5 milyon aktif müşteriye hizmet veriyoruz. bankacılık ve sigortacılık Müşteri odaklı yaklaşımlarımız, güçlü finansal yapımız, milyonlarca aktif müşteri sayımızla Türkiye nin lider bankacılık ve sigortacılık grubu olarak anahtar biziz! Yapı Kredi

Detaylı

SAY REKLAMCILIK YAPI DEKORASYON PROJE TAAHHÜT A.Ş HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

SAY REKLAMCILIK YAPI DEKORASYON PROJE TAAHHÜT A.Ş HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU SAY REKLAMCILIK YAPI DEKORASYON PROJE TAAHHÜT A.Ş HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU 26 Aralık 2013 Raporun Amacı Sermaye Piyasası Kurulu ( SPK, Kurul ) tarafından yayınlanan

Detaylı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya da 400-450 un değirmeni olduğu biliniyor. Bu değirmenlerin yıllık toplam kapasiteleri 6 milyon tonun üzerine. Günde 100 tonun üzerinde üretim gerçekleştirebilen

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 14 Kasım 2016, Sayı: 44. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 14 Kasım 2016, Sayı: 44. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 44 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya Deniz Bayram 1 DenizBank

Detaylı

TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU

TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU Hazırlayan: Sıla Özsümer Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı Türkiye Düzenli Ekonomi Notu ve Raporun İçeriği Hakkında

Detaylı

BİM BİRLEŞİK MAĞAZALAR ANONİM ŞİRKETİ

BİM BİRLEŞİK MAĞAZALAR ANONİM ŞİRKETİ BİM BİRLEŞİK MAĞAZALAR ANONİM ŞİRKETİ SERİ:XI NO:29 SAYILI TEBLİĞE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ 31 MART 2012 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FAALİYET RAPORU İÇİNDEKİLER Sayfa Şirket in Faaliyet

Detaylı

12.03.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ

12.03.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ 12.03.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ Ocak ayı cari işlemler açığı piyasa beklentisi olan -5,2 Milyar doların altında -4,88 milyar dolar olarak geldi. Ocak ayında dış ticaret açığı geçen yılın aynı ayına göre

Detaylı

LOGO YAZILIM SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. 1 Ocak-31 Mart 2013 ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU

LOGO YAZILIM SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. 1 Ocak-31 Mart 2013 ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU LOGO YAZILIM SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. 1 Ocak-31 Mart 2013 ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU Sayfa No: 3 1. Çeyrek Özeti LOGO, üç yıldır sürdürdüğü çift haneli büyüme ivmesini 2013 yılının ilk çeyreğine de taşıdı.

Detaylı

ARBUL ENTEGRE TEKSTİL İŞLETMELERİ ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

ARBUL ENTEGRE TEKSTİL İŞLETMELERİ ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU ARBUL ENTEGRE TEKSTİL İŞLETMELERİ ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU 14 Nisan 2015 Arbul Entegre Tekstil İşletmeleri Anonim Şirketi Halka Arz Fiyat Tespit Raporuna İlişkin

Detaylı

ADEL HİSSE ANALİZİ. ADEL Endeksin Üzerinde Getiri 03.09.2014. Hisse Data Hisse Kodu ADEL

ADEL HİSSE ANALİZİ. ADEL Endeksin Üzerinde Getiri 03.09.2014. Hisse Data Hisse Kodu ADEL 03.09.2014 ADEL HİSSE ANALİZİ ADEL için kararımız Endeksin Üzerinde Getiri yönündedir ve yapmış olduğumuz değerleme sonucunda %16 getiri potansiyeli ile 61,90 TL fiyat hedefine ulaşmış bulunmaktayız. Değerleme

Detaylı

11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ

11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ 11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ Ekim ayı cari işlemler açığı piyasa beklentisi 2,9 Milyar dolar eksiyken, veri beklentilere paralel 2,89 milyar dolar açık olarak geldi. Ocak-Ekim arasındaki 2013 cari

Detaylı

ARBUL ENTEGRE TEKSTİL İŞLETMELERİ ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

ARBUL ENTEGRE TEKSTİL İŞLETMELERİ ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU ARBUL ENTEGRE TEKSTİL İŞLETMELERİ ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU 16 Şubat 2015 Arbul Entegre Tekstil İşletmeleri Anonim Şirketi Halka Arz Fiyat Tespit Raporuna İlişkin

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi. HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi Aralık 2017 Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi 1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017

Detaylı

Logo Yazılım A.Ş. Türkiye nin Teknoloji Markası

Logo Yazılım A.Ş. Türkiye nin Teknoloji Markası Logo Yazılım A.Ş. Türkiye nin Teknoloji Markası 2012 3. Çeyrek Sonuçları 1984 yılında kurulan LOGO Türkiye nin en büyük bağımsız yazılım kuruluşudur. 28 yılı geride bırakırken LOGO, Ar-Ge ye ve inovasyona

Detaylı

İZMİR FIRÇA SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

İZMİR FIRÇA SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU İZMİR FIRÇA SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU 01 Temmuz 2015 İzmir Fırça Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Halka Arz Fiyat Tespit Raporuna İlişkin Değerlendirme

Detaylı

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter 2013 yılı, dünya ekonomisi için finansal krizin etkilerinin para politikaları açısından

Detaylı

FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN ANALİST RAPORU 7 Kasım 2014

FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN ANALİST RAPORU 7 Kasım 2014 AvivaSA Emeklilik ve Hayat A.Ş. Fiyat Tespit Raporu Hakkında Değerlendirme ve Analiz Raporu 1 Amaç A1 Capital Menkul Değerler A.Ş. tarafından hazırlanmış olan bu rapor, AvivaSA Emeklilik ve Hayat A.Ş.

Detaylı

AB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler

AB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler AB inin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Sayfa No Nüfus (Bin Kişi) 1 Nüfus Artış Hızı (%) 2 Cari Fiyatlarla GSYİH (Milyar $) 3 Kişi Başına GSYİH ($) 4 Satınalma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYİH

Detaylı

Tüm Sektörlerin Finansal Analizi

Tüm Sektörlerin Finansal Analizi 2013 Yılı Sektörel Bilançolar Tüm Sektörlerin Finansal Analizi 2013 Yılı Özeti Likidite Durağan İşletme Sermayesi İhtiyacı Artıyor Borçluluk Yükseliyor Finansman Giderleri Yükseliyor Net Kar Düşüyor Merkez

Detaylı

13.02.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ

13.02.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ 13.02.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ Aralık ayı cari işlemler açığı piyasa beklentisi olan -7,5 Milyar doların üzerinde -8,322 milyar dolar olarak geldi. 2013 yılı cari işlemler açığı bir önceki yıla göre

Detaylı

TEB MALİ YATIRIMLAR A.Ş. 2010 YILI 1. ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU. Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2010 31.03.2010

TEB MALİ YATIRIMLAR A.Ş. 2010 YILI 1. ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU. Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2010 31.03.2010 TEB MALİ YATIRIMLAR A.Ş. 2010 YILI 1. ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2010 31.03.2010 Şirketin Ticaret Ünvanı : TEB Mali Yatırımlar A.Ş. Genel Müdürlük Adresi : Meclis-i

Detaylı

Tu rkiye de Sekto rlerin Karlılıkları. Merkez Bankası Verileri 2008-2012

Tu rkiye de Sekto rlerin Karlılıkları. Merkez Bankası Verileri 2008-2012 Tu rkiye de Sekto rlerin Karlılıkları Merkez Bankası Verileri 2008-2012 2011 yılında kurulan Besfin, portföyünde bulunan 20 farklı sektörde faaliyet gösteren 42 müşterisine toplam faaliyetlerinden doğan

Detaylı

20 Kasım YILI ÜÇÜNCÜ ÇEYREK SONUÇLARI AÇIKLAMASI

20 Kasım YILI ÜÇÜNCÜ ÇEYREK SONUÇLARI AÇIKLAMASI 20 Kasım 2007 2007 YILI ÜÇÜNCÜ ÇEYREK SONUÇLARI AÇIKLAMASI Mali Tabloların Sunumuna İlişkin Esaslar Şirket in işlevsel ve raporlama para birimi Yeni Türk Lirası dır ( YTL ). Ekte sunulan bağımsız denetimden

Detaylı

HALKA ARZ FĠYAT TESPĠT RAPORUNA ĠLĠġKĠN DEĞERLENDĠRME RAPORU

HALKA ARZ FĠYAT TESPĠT RAPORUNA ĠLĠġKĠN DEĞERLENDĠRME RAPORU HALKA ARZ FĠYAT TESPĠT RAPORUNA ĠLĠġKĠN DEĞERLENDĠRME RAPORU 29 Kasım 2013 1 1. Değerlendirme Raporu nun Amacı Sermaye Piyasası Kurulu nun ( SPK ) 22.06.2013 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanan Pay TebliğiSeri:

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 14 Aralık 2015, Sayı: 39. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 14 Aralık 2015, Sayı: 39. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni 14 Aralık 2015, Sayı: 39 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya İnci Şengül

Detaylı

2008 Yılı Finansal Sonuçları

2008 Yılı Finansal Sonuçları Arçelik A.Ş. 2008 Yılı Finansal Sonuçları 2008... Zor piyasa koşullarına rağmen ciroda artış Tüm pazarlarda korunan veya artan pazar payları Kar marjları üzerinde olumsuz etki yaratan gelişmeler Hammadde

Detaylı

2008 Yılı 1. Çeyrek Karşılaştırmalı Finansal Sonuçları

2008 Yılı 1. Çeyrek Karşılaştırmalı Finansal Sonuçları 2008 Yılı 1. Çeyrek Karşılaştırmalı Finansal Sonuçları 1/ Genel Değerlendirme 2008 yılının ilk çeyreğinde mali piyasalarda yaşanan dalgalanmalar dikkat çekmektedir. 2007 yılını 55.538 puandan kapatan İMKB

Detaylı

ALAN YATIRIM. Trakya Cam YS 2006 Sonuçları. 21 Mart Hedef PD: Mn US$ Cari PD: Mn US$

ALAN YATIRIM. Trakya Cam YS 2006 Sonuçları. 21 Mart Hedef PD: Mn US$ Cari PD: Mn US$ ALAN YATIRIM 21 Mart 2007 Trakya Cam YS 2006 Sonuçları YS06 da Trakya Cam ın Cirosu, dolar bazında %14 oranında artış göstermiştir. Trakya Cam ın ortaklık yapısında, T.Şişe ve Cam Fabrikası A.Ş. %60.8,

Detaylı

ÜLKELERİN 2015 YILI BÜYÜME ORANLARI (%)

ÜLKELERİN 2015 YILI BÜYÜME ORANLARI (%) 2016/17 Global İhracat-Büyüme Tahminleri Kaynak : EDC Export Credit Agency - ÜLKE ANALİZLERİ BÜYÜME ORANLARI ÜLKELERİN YILI BÜYÜME ORANLARI (%) Avrupa Bölgesi; 1,5 % Japonya; 0,50 % Kanada ; 1,30 % Amerika;

Detaylı

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik

Detaylı

3Ç 2018 satış gelirleri 1.0 milyar TL; 9A 2018 dönemi satış gelirleri 2,7 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

3Ç 2018 satış gelirleri 1.0 milyar TL; 9A 2018 dönemi satış gelirleri 2,7 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. BİZİM TOPTAN 30 EYLÜL 2018 DE SONA EREN DÖNEME AİT ÜÇÜNCÜ ÇEYREK 2018 DÖNEMİ FİNANSAL SONUÇLARINI AÇIKLADI İstanbul, Türkiye 22 Ekim 2018 Ülke genelindeki 175 mağazası ile Türkiye nin önde gelen organize

Detaylı

İş Yatırım Menkul Değerler PEGASUS. 2. Değerlendirme Raporu

İş Yatırım Menkul Değerler PEGASUS. 2. Değerlendirme Raporu İş Yatırım Menkul Değerler PEGASUS 2. Değerlendirme Raporu 14 Mart 2014 PEGASUS 2. DEĞERLENDİRME RAPORU MART 2014 1 Raporun Amacı Sermaye Piyasası Kurulu ( SPK, Kurul ) tarafından yayınlanan VII-128.1

Detaylı

BANK MELLAT Merkezi Tahran Türkiye Şubeleri 2013 I. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU

BANK MELLAT Merkezi Tahran Türkiye Şubeleri 2013 I. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU BANK MELLAT Merkezi Tahran Türkiye Şubeleri 2013 I. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU İ Ç İ N D E K İ L E R I. GENEL BİLGİLER 1. Şubenin Gelişimi Hakkında Özet Bilgi 2. Şubenin Sermaye ve Ortaklık Yapısı 3. Müdürler

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi Mayıs 2017 2 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017 NİSAN İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME

Detaylı

Te-mapol Polimer Plastik ve İnş. San. Tic. A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporuna İlişkin 1. Değerlendirme Raporu

Te-mapol Polimer Plastik ve İnş. San. Tic. A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporuna İlişkin 1. Değerlendirme Raporu Te-mapol Polimer Plastik ve İnş. San. Tic. A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporuna İlişkin 1. Değerlendirme Raporu Neta Yatırım Menkul Değerler A.Ş. 07.08.2014 1. Değerlendirme Raporu nun Amacı Sermaye Piyasası

Detaylı

KREDİ TALEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Ders:

KREDİ TALEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Ders: KREDİ TALEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Ders: 21.11.2017 YARARLANILAN KAYNAKLAR - KREDİ TALEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Öztin AKGÜÇ (ARAYIŞ BASIM) - MALİ TABLOLAR ANALİZİ Dr. Öztin AKGÜÇ (ARAYIŞ BASIM)

Detaylı

SEKURO PLASTİK AMBALAJ SANAYİ A.Ş. HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

SEKURO PLASTİK AMBALAJ SANAYİ A.Ş. HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU SEKURO PLASTİK AMBALAJ SANAYİ A.Ş. HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU Şeker Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından hazırlanan bu rapor SPK nın VII-128.1 nolu Pay Tebliği nin

Detaylı

Senkron Güvenlik ve İletişim Sistemleri A.Ş. Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu

Senkron Güvenlik ve İletişim Sistemleri A.Ş. Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu Senkron Güvenlik ve İletişim Sistemleri A.Ş. Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu Bu değerlendirme raporu Sermaye Piyasası Kurulu nun 22/06/2013 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanan Seri: VII 128.1

Detaylı

PINAR ENTEGRE ET VE UN SANAYİİ A.Ş.

PINAR ENTEGRE ET VE UN SANAYİİ A.Ş. PINAR ENTEGRE ET VE UN SANAYİİ A.Ş. Yatırımcı Sunumu Haziran 08 1 SUNUM PLANI Yaşar Grubuna Genel Bakış Et & Et Ürünleri Sektörü AB Uyum Süreci Şirkete Genel Bakış Finansal Göstergeler Satış Prosedürü

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 17 Ağustos 2015, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 17 Ağustos 2015, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni 17 Ağustos 2015, Sayı: 23 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya İnci Şengül

Detaylı

YATIRIMCI SUNUMU 09 MAYIS 2018

YATIRIMCI SUNUMU 09 MAYIS 2018 YATIRIMCI SUNUMU 09 MAYIS 2018 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut İnşaat İzinleri (Adet) (2017) 2 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut Satışları (Adet) (1Ç 2018) 3 AVM Gelişimi

Detaylı

Kote Olunacak Hisse Tipi B Grubu Mevcut Ortakların Rüçhan Hakkı Kısıtlanarak Sermaye Artırımı ve Ortak Satışı

Kote Olunacak Hisse Tipi B Grubu Mevcut Ortakların Rüçhan Hakkı Kısıtlanarak Sermaye Artırımı ve Ortak Satışı Bu rapor, SPK nın 12.02.2013 tarih ve 5/145 nolu İlke Kararı nda bahse konu halka arza aracılık eden kuruluş dışında farklı bir kuruluş tarafından hazırlanan rapor kapsamında olmayıp, sadece müşterilerimizi

Detaylı

YATIRIMCI SUNUMU 09 KASIM 2018

YATIRIMCI SUNUMU 09 KASIM 2018 YATIRIMCI SUNUMU 09 KASIM 2018 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut İnşaat İzinleri (Adet) (1.YY 2018) 2 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut Satışları (Adet) (9AY 2018) 3 AVM

Detaylı

FINANS SEKTÖRÜNDE HIZMET AĞINI SÜREKLI GELIŞTIREREK, MÜŞTERISINE EN IYI ÜRÜN VE HIZMETI SUNMAK IÇIN GECE GÜNDÜZ ÇALIŞAN

FINANS SEKTÖRÜNDE HIZMET AĞINI SÜREKLI GELIŞTIREREK, MÜŞTERISINE EN IYI ÜRÜN VE HIZMETI SUNMAK IÇIN GECE GÜNDÜZ ÇALIŞAN 74 KOÇ HOLDİNG 2014 FAALİYET RAPORU biz değilsek KIM FINANS SEKTÖRÜNDE HIZMET AĞINI SÜREKLI GELIŞTIREREK, MÜŞTERISINE EN IYI ÜRÜN VE HIZMETI SUNMAK IÇIN GECE GÜNDÜZ ÇALIŞAN BIZIZ KOÇ HOLDİNG 2014 FAALİYET

Detaylı

2011-2013 Perakende Sektörü Finansal Analizi

2011-2013 Perakende Sektörü Finansal Analizi 2011-2013 Perakende Sektörü Finansal Analizi Yönetici Özeti Bu çalışma 3 farklı gruptan oluşan toplamda 8 şirketin Bilanço yapısı, Gelir Tablosu ve Finansal Rasyolarını incelemiştir. Firmaların grupları

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 22 Mayıs 2017, Sayı: 21. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 22 Mayıs 2017, Sayı: 21. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 21 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya Deniz Bayram 1 DenizBank

Detaylı

YATIRIMCI SUNUMU 17 AĞUSTOS 2018

YATIRIMCI SUNUMU 17 AĞUSTOS 2018 YATIRIMCI SUNUMU 17 AĞUSTOS 2018 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut İnşaat İzinleri (Adet) (1.YY 2018) 2 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut Satışları (Adet) (1.YY 2018)

Detaylı

UŞAK SERAMİK SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ Sayfa No: 1 SERİ:XI NO:29 SAYILI TEBLİĞE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU I GİRİŞ

UŞAK SERAMİK SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ Sayfa No: 1 SERİ:XI NO:29 SAYILI TEBLİĞE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU I GİRİŞ Sayfa No: 1 I GİRİŞ 1. RAPORUN DÖNEMİ : 01 Ocak 2008 30 Haziran 2008 2. ORTAKLIĞIN ÜNVANI : UŞAK SERAMİK SANAYİİ A.Ş. 3. YÖNETİM KURULU - DENETİM KURULU VE YETKİLERİ YÖNETİM KURULU Ana sözleşmemizin 8.

Detaylı

BASIN DUYURUSU ŞUBAT AYI ENFLASYONU, İLERİYE YÖNELİK BEKLEYİŞLER VE FAİZ ORANLARI

BASIN DUYURUSU ŞUBAT AYI ENFLASYONU, İLERİYE YÖNELİK BEKLEYİŞLER VE FAİZ ORANLARI Sayı: 2002-21 14 Mart 2002 BASIN DUYURUSU ŞUBAT AYI ENFLASYONU, İLERİYE YÖNELİK BEKLEYİŞLER VE FAİZ ORANLARI I. GENEL DEĞERLENDİRME 1. TÜFE ve TEFE aylık artışları Şubat ayında sırasıyla yüzde 1,8 ve yüzde

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Hollanda ya ihracat yapan 361 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

DESPEC BİLGİSAYAR Halka Arz Öndeğerlendirme Raporu Halka Arz Fiyat: 7,15 TL

DESPEC BİLGİSAYAR Halka Arz Öndeğerlendirme Raporu Halka Arz Fiyat: 7,15 TL 22.11.21 DESPEC BİLGİSAYAR Halka Arz Öndeğerlendirme Raporu Halka Arz Fiyat: 7,15 TL Halka Arz Detayları Şirket Profili Sektör Arz Büyüklüğü (Pay Adedi) Halka Arz Öncesi Çıkarılmış Sermaye Ortak Satışı

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 29 Ağustos 2016, Sayı: 34. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 29 Ağustos 2016, Sayı: 34. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 34 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya 1 DenizBank Ekonomi Bülteni

Detaylı

Aselsan l Halka Arz Profili

Aselsan l Halka Arz Profili Aselsan l Halka Arz Profili 25.05.2018 Yönetici Özeti Aselsan Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. («Aselsan» veya «Şirket»), Türk silahlı Kuvvetleri nin haberleşme ihtiyaçlarının karşılanması için 1975 yılında

Detaylı

PINAR ENTEGRE ET VE UN SAN. A.Ş Yılı Finansal Sunumu

PINAR ENTEGRE ET VE UN SAN. A.Ş Yılı Finansal Sunumu PINAR ENTEGRE ET VE UN SAN. A.Ş. 2015 Yılı Finansal Sunumu 2015 Başlıca Gelişmeler 2015 yılında ciro bazında %13 büyüyen, tonaj bazında %1 daralış gösteren işlenmiş et ürünleri pazarının* miktar olarak

Detaylı

2017 2Ç satış gelirleri 727,3 milyon TL; 1YY da ise 1.325,4 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

2017 2Ç satış gelirleri 727,3 milyon TL; 1YY da ise 1.325,4 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. BİZİM TOPTAN 30 HAZİRAN 2017 DE SONA EREN DÖNEME AİT İKİNCİ ÇEYREK VE İLK YARI YIL 2017 SONUÇLARINI AÇIKLADI İstanbul, Türkiye 08 Ağustos 2017 Ülke genelindeki 167 mağazası ile Türkiye nin önde gelen organize

Detaylı

MAKROEKONOMİK GELİŞMELER 2011

MAKROEKONOMİK GELİŞMELER 2011 KKTC DEVLET PLANLAMA ÖRGÜTÜ MAKROEKONOMİK GELİŞMELER 2011 EKONOMİ VE ENERJİ BAKANLIĞI İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 1 KKTC EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER... 2 1. BÜYÜME HIZI VE GSYİH NIN BİLEŞİMİ... 2 2. EKONOMİNİN

Detaylı

İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. 1 OCAK 31 MART 2015 KONSOLİDE OLMAYAN ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU

İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. 1 OCAK 31 MART 2015 KONSOLİDE OLMAYAN ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. 1 OCAK 31 MART 2015 KONSOLİDE OLMAYAN ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. 2015 Yılı I. Dönem Faaliyet Raporu İÇİNDEKİLER Başlık... Sayfa

Detaylı

Ak Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Ak Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. 1. Amaç Bu rapor Sermaye Piyasası Kurulu nun 12/02/2013 tarih ve 5/143 sayılı ilke kararına dayanılarak, TSKB A.Ş. tarafından Ak Yatırım Menkul Değerler A.Ş. nin hazırladığı Ak Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Detaylı

Beymen l Halka Arz Profili l SMK

Beymen l Halka Arz Profili l SMK Beymen l Halka Arz Profili l SMK 20.04.2018 Yönetici Özeti Beymen Mağazacılık A.Ş. («Beymen» veya «Şirket»), 1969 da hazır giyim faaliyetine, Osman Boyner in, İtalyan moda tasarımcısı Silvano Corsini ile

Detaylı

YATIRIMCI SUNUMU 02 MAYIS 2017

YATIRIMCI SUNUMU 02 MAYIS 2017 YATIRIMCI SUNUMU 02 MAYIS 2017 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut İnşaat İzinleri (Adet) (2016) 2 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut Satışları (Adet) (1Ç 2017) 3 AVM Gelişimi

Detaylı

BANK MELLAT Merkezi Tahran-İran Türkiye Şubeleri 1 OCAK 31 MART 2009 ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU

BANK MELLAT Merkezi Tahran-İran Türkiye Şubeleri 1 OCAK 31 MART 2009 ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU BANK MELLAT Merkezi Tahran-İran Türkiye Şubeleri 1 OCAK 31 MART 2009 ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU 1 GENEL BİLGİLER Şubenin Gelişimi Hakkında Özet Bilgi Şube Tahran İran da kurulu Bank Mellat ın Türkiye de

Detaylı

YATIRIMCI SUNUMU 08 AĞUSTOS 2017

YATIRIMCI SUNUMU 08 AĞUSTOS 2017 YATIRIMCI SUNUMU 08 AĞUSTOS 2017 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut İnşaat İzinleri (Adet) (1Ç 2017) 2 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut Satışları (Adet) (1YY 2017) 3 AVM

Detaylı

1/6. TEB HOLDĠNG A.ġ. 2011 YILI 1. ARA DÖNEM KONSOLĠDE FAALĠYET RAPORU. Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2011 31.03.2011

1/6. TEB HOLDĠNG A.ġ. 2011 YILI 1. ARA DÖNEM KONSOLĠDE FAALĠYET RAPORU. Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2011 31.03.2011 TEB HOLDĠNG A.ġ. 2011 YILI 1. ARA DÖNEM KONSOLĠDE FAALĠYET RAPORU Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2011 31.03.2011 ġirketin Ticaret Ünvanı Genel Müdürlük Adresi : TEB Holding A.Ş. : TEB Kampüs Saray Mahallesi

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 18 Temmuz 2016, Sayı: 28. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 18 Temmuz 2016, Sayı: 28. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 28 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya 1 DenizBank Ekonomi Bülteni

Detaylı

AKSA AKRİLİK KİMYA SANAYİ A.Ş. 30 EYLÜL 2008 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU

AKSA AKRİLİK KİMYA SANAYİ A.Ş. 30 EYLÜL 2008 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU AKSA AKRİLİK KİMYA SANAYİ A.Ş. 30 EYLÜL 2008 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU 1- KISACA AKSA Faaliyet Konusu Ana faaliyet konusu akrilik esaslı tow, tops ve elyaf

Detaylı

AKSA AKRİLİK KİMYA SANAYİ A.Ş. 30 HAZİRAN 2008 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU

AKSA AKRİLİK KİMYA SANAYİ A.Ş. 30 HAZİRAN 2008 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU AKSA AKRİLİK KİMYA SANAYİ A.Ş. 30 HAZİRAN 2008 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU 1- KISACA AKSA Faaliyet Konusu Ana faaliyet konusu akrilik esaslı tow, tops ve elyaf

Detaylı

Senkron Güvenlik ve İletişim Sistemleri Anonim Şirketi FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

Senkron Güvenlik ve İletişim Sistemleri Anonim Şirketi FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU Senkron Güvenlik ve İletişim Sistemleri Anonim Şirketi FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU 4 Eylül 2015 Senkron Güvenlik ve İletişim Sistemleri Anonim Şirketi Halka Arz Fiyat Tespit Raporuna

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş BÜYÜME AMAÇLI HİSSE SENEDİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş BÜYÜME AMAÇLI HİSSE SENEDİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş BÜYÜME AMAÇLI HİSSE SENEDİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş Büyüme Amaçlı Hisse Senedi Emeklilik Yatırım Fonu nun 01.01.2004-31.12.2004

Detaylı

BANK MELLAT Merkezi Tahran İstanbul Türkiye Merkez Şubesi 1 OCAK 31 MART 2010 ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU

BANK MELLAT Merkezi Tahran İstanbul Türkiye Merkez Şubesi 1 OCAK 31 MART 2010 ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU BANK MELLAT Merkezi Tahran İstanbul Türkiye Merkez Şubesi 1 OCAK 31 MART 2010 ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU 1 İ Ç İ N D E K İ L E R I. GENEL BİLGİLER 1. Şubenin Gelişimi Hakkında Özet Bilgi 2. Şubenin Sermaye

Detaylı

YATIRIMCI SUNUMU 30 EKİM 2017

YATIRIMCI SUNUMU 30 EKİM 2017 YATIRIMCI SUNUMU 30 EKİM 2017 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut İnşaat İzinleri (Adet) (6AY 2017) 2 TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ GÖRÜNÜMÜ Türkiye Konut Satışları (Adet) (9AY 2017) 3 AVM

Detaylı

Arçelik (ARCLK.IS) ŞİRKET RAPORU. TUT Mevcut / 2007-yıl sonu Hedef Fiyatı: 8.85 / 11.3YTL

Arçelik (ARCLK.IS) ŞİRKET RAPORU. TUT Mevcut / 2007-yıl sonu Hedef Fiyatı: 8.85 / 11.3YTL Arçelik (ARCLK.IS) ŞİRKET RAPORU TUT Mevcut / 2007-yıl sonu Hedef Fiyatı: 8.85 / 11.3YTL ABD$ 10.0 9.0 8.0 7.0 6.0 5.0 4.0 3.0 01/06 ARÇELİK (2006-2007) 01/07 11/06 10/06 09/06 08/06 07/06 05/06 04/06

Detaylı

Bizim Toptan Satış Mağazaları A.Ş. 1. Çeyrek 2011 Yatırımcı Güncellemesi İMKB kodu: BIZIM; Bloomberg: BIZIM.TI. 27 Nisan 2011

Bizim Toptan Satış Mağazaları A.Ş. 1. Çeyrek 2011 Yatırımcı Güncellemesi İMKB kodu: BIZIM; Bloomberg: BIZIM.TI. 27 Nisan 2011 Bizim Toptan Satış Mağazaları A.Ş. 1. Çeyrek 2011 Yatırımcı Güncellemesi İMKB kodu: BIZIM; Bloomberg: BIZIM.TI 27 Nisan 2011 Önemli Not Bu sunum yayınlandığı tarih itibarı ile geleceğe ilişkin belirli

Detaylı

FİNANS KOÇ HOLDİNG 2013 FAALİYET RAPORU

FİNANS KOÇ HOLDİNG 2013 FAALİYET RAPORU FİNANS Koç-Amerikan Bank ile 1980 li yıllarda büyümeye başladığımız bankacılık sektöründe ülkemiz ekonomisi ve sektördeki değişimleri doğru okuduk ve 2005 yılında Yapı Kredi Bankası nı bünyemize katarak

Detaylı

2013 İkinci Çeyrek & İlk Yarı Sonuçları

2013 İkinci Çeyrek & İlk Yarı Sonuçları 2013 İkinci Çeyrek & İlk Yarı Sonuçları ISE: BIZIM.TI 1 SATIŞ GELİRLERİ (MTL) - 2.Ç. Toplam Büyüme 2.Ç. 2013 LFL Büyümesi Tütün 6,9% Tütün 2,6% Ana Kategori 22,4% Ana Kategori 10,5% Toplam 18,3% Toplam

Detaylı

PINAR ENTEGRE ET VE UN SAN. A.Ş Ç Finansal Sunumu

PINAR ENTEGRE ET VE UN SAN. A.Ş Ç Finansal Sunumu PINAR ENTEGRE ET VE UN SAN. A.Ş. 2016-1Ç Finansal Sunumu 2016-1Ç Başlıca Gelişmeler 1 2016 birinci çeyreğinde geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre ciro bazında %0,1, tonaj bazında %7,2 daralış gösteren,

Detaylı

ARAP TÜRK BANKASI A.Ş. VE KONSOLİDASYONA TABİ BAĞLI ORTAKLIĞI 1 OCAK 30 HAZİRAN 2016 KONSOLİDE ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU

ARAP TÜRK BANKASI A.Ş. VE KONSOLİDASYONA TABİ BAĞLI ORTAKLIĞI 1 OCAK 30 HAZİRAN 2016 KONSOLİDE ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU ARAP TÜRK BANKASI A.Ş. VE KONSOLİDASYONA TABİ BAĞLI ORTAKLIĞI 1 OCAK 30 HAZİRAN 2016 KONSOLİDE ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU Ana Ortaklık Banka nın: Ticaret Unvanı : Arap Türk Bankası Anonim Şirketi Genel

Detaylı