Osmqnlr torihyaztmrndo

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Osmqnlr torihyaztmrndo"

Transkript

1 Osmqnlr torihyaztmrndo "Lole Devri" Elegtirel bir degerlendirme SELIM KARAHASANOGLUosmanh lmparatorlusu'nun 1718-I730 yrllanna tesaduf eden donemi, Ahmed Refik'in 19I5te aynr adr ta$lyan kitabrnrnl yayrmlanmasrnrn ardrndan "lale devri" olarak adlandrnlagelmig; boylece bu donemlendirme uluslararasr gohret bulmugtur. Bahsi geqen tarih srnrrlamasr, bir padigahrn saltanat donemini ilade etmez. Zira devrin padigahr Iil. Ahmed'in sahanarr, 1703 ile 1730 yrllan arasrnr kapsar. Dolayrsryla, aqrktrr ki "lale devri" adlandrrmasr, dewin padigahrndan qok, onun l7i8-i730 yrllan arasrnda sadarer makamrnr iggal eden vezirine igaret eder. Yani denilebilir ki "lale devri" adlandrrmasr, Nevgehirli Damad lbrahim Paga ile 6zdeg bir adlandrrmadrr. osmanh tarihyazrcrh$rnda "lale dewi" adlandrrmasrnrn kullanrmrnrn ce- (') New York Eyolet Universitesi-Binghomron, Torih Brilijmii. Foydolr degerlendirmeleri igin, forih ve Toplum: Yeni Yo&asmlo/rn ononim hokemine mijtesekkirim. I AhmedRefik, lolehvri:1t30 l/ljisronbul: Teshil-i ToboorMorboosr, l33l[1915].eser,iince 1908 yrhndo klail4a yoyrmlonmrs, sonrodon kitoploemrlrr. Dcinem uzerine, bilinjigi gelli ile, girie mohiyetinde derli roplu bilgi igin bkz. l. M6likoff, "Ldle Devri", Encyclopoedio of i/orn, N.- Edition, cilt: 5, Leiden, 1979, s osmonh forihinin yozrmrzo konu olon donemi, hig 9uphesiz en popi.iler dcinemlerinden biridir. Boyle olunco, dijnem iizerine populer literoii.ir ozrmsonomcyocok soyrdodrr. Her ne kodqr bu yozrdo kendimizi okodemik gol,;.olonn deserlendirilmesi ile srnrrlosok ve dcinem ijzerine populer gohlmolorrn onolizinin opoyn bir yo., ko,iuw oldulunu diigiinsek de, d,ijnem uzerine popijler ve okodemik literotijrijn birblrinden tomomen svn kulvo-rlordo.ilerlemedi$inin forkrndoyrz.ve birblri ile etkilegrigi ve hofio 6rtijqriigij noktolorrn goklugunu g.;, ordr ediyor degiliz. Bu bokrmdon sodece temsili olmiosr ogrsrndon burido birkoc popi;ler-esereieferons vermeliyim: Musohipzode Cela t-ole Devri: $o*ilt Torihi Operet, isronbui:'konoot Kitobevi, 1936; Foik ozonsoy, Nedim ve L6le Devri, Ankoro: Milli Egirim Bosrmevi, 1950; Rerod Ekrem Kol gv, Esircibov: lole bwi'nde Bi Ask Romonr,2. boskr, isronbul: Dogon.Kirop, 2001; Arev Lyrle croulier, Leylo: The Black rulp Middleton: Pleosonr Compony, 2003, Gijl irepoglu, Gt;igemi Brok nm Lole Bohgelerinde, istonbul: Dogon Kitop, Iorih retoplum Yeni Yoklogrmlor o Soyr 7. Bohor -Yoz2OOB. 129

2 Selim Korohosono!lu gitli problemleri oldu$u kannrnda olmama ra$men literatur 0zerine bu makalede bu adlandrrmayr kullanmaya devam edece$im. Bu durumun dosurabilecegi geligkilerin farkrndapm; ancak "lale devri" adr altrnda Ahmet Refik'ten bu yana geli$en literaturtin aqmazlan da henriz agrlmrg de$ildir. Bu yazrda, Osmanh tarihinin bir doneminin adr olarak de$il de s6z konusu ad- Iandrrmanrn zikri anlamrnda "lale dewi" tabiri kullamlacaktrr. Modern Ttirk tarihyazrmrnda "lale dewi" olarak genig kabul gorm0g bu donemin Batr dil- Ierinde ort^ya qrkan literaturde de aynr gekilde yaygrnhk kazandrsrnr adlandrrmanrn populerli$i bakrmrndan belirtelim. DOnemle ilgili Ingilizce literaturde Tulip Age, Almanca'da Tulpenzeit, Fransrzca'da ise "Siecle de la Tulipe" baqhgr altrnda yayrnlar gergeklegtirilmiqtir.2 Bu adlandrrma, Osmanh tarihini ddnemlendirme anlamrnda ve 18. yuzyrl bagr tarihsel gerqeklik ile gagdag/modern tarihyazrcrh$rnrn 6rttigme/a)'n9ma noktalannr etkili biqimde ortaya koyacak bir'lale dewi'monografisi doneme yonelik bilgilerimizi/algrlanmrzr duzeltene kadar populerli$ini koruyacak gibi gozukmektedir.3 Ozetle, "lale devri" diye incelenmig bir ddnemi konu alan literatur uzerine bu yaztda "lale dewi" tabirini kullanmaktan ictinab edemeyecefim; zira yakrn tarihli qahgmalarda da "lale dewi"nin bilinen gekli ile yorumlanmasr soz konusudur.a Bu da mevcut paradigmanrn canhh$rnrn aqrk bir delilidir. ingilizce literoliirijn delerlendirmesini o;olrdo yopryorum. Donemi, Almqnco literotijrdele oron, yozorrn bosrlmomrg doktoro tezine doyol, klosik olgutlu bir yoyrn gudur: Wilhelm Heinz, "Die Kultur der Tulpenzeit des Osmonischen Reiches", Wiener Zeitschrih fur die Kunde des Morgenlondes, 6l, 1967, s. 62- I 16. Fronsrzco'do diinem tjzerine gergeklelirilmig okodemik bir yoyrn yoktur; fokot "lole devri " tobirinin itholi onlomrndo S. Essod-Arseven'in 1952 yrlrndo Poris'te Louvre Miizesinde verdili, donem ijzerine girig mohiyetinde bilgiler veren, ;u konugmosrnr zikredelim: "Le Sidcle de lo Tulipe en Turquie (R6sume d'une Conf6rence foite ou Musee du Louvre d Porisl", Touring et Automobile Club de Turquie, 122, 1952, s.2l-23. Torih ile lorihyozrcrlr$rnrn do torihsel gergeklik ile torihyozrmrndoki onlotrlorrnrn Osmqn[ torihi <jzelinde nosrl birbiri igerisine gegtilinin gok ogrk bir botko cirnelini ll. Osmqn'rn kotli konusundo (Hoile-i Osmoniye) gcirijriiz. Yokrn donemde, Hoile-i Osmoniye'yi konu olon iki goh9mo gergekleglirifmigir: Bqki Tezcon, Seorching for Osmon: A Reossessment of the bposition of the Ottomon Suhan ll (t6lb 1622), Princeton Universifesi, Dohoro Tezi, 2O0l; Gobriel Piterberg, An Ottomon Trogedy: History ond Historiogrophy ot Ploy, Berkeley: University of Colifornio Press "lole Devri" olgrlorr 6zelinde ise yokrn zomondo yoyrmlonon ve donemin odlondrrmosrno re yorumlonmosrno torihyozrcrlr$r perspektifinden elegtiri getiren bir mokole iqin bkz. Con Erimton, 'The Sources of Ahmed Refik's tdle Devri ond the Porodigm of the Tulip Age': A Teleologicol Agendo", Ess.oys in Honor Ekmeleddin lhsonoqlu: Societies, Cultures, Sciences: A Collection of Ar ticles, ci[: l, lstonbul: lrcica, 2006, s Shirine Homodeh, I 703 sorrrqsr soroyrn istonbul'o totrnmosr ve tokip e&n sijregle, yoni I 8. yuzyrl istonbul'undo, pehir ve sonotsol ktiltiirtinceledigi, henijz yoyrmlonon go[gmosrndo doneme yonelik olgrlonn (Homodeh 6rnelinde, Botr rlormo) ihtiyot korgrlonmosr gerektigini vurgulor: The City's Pbasures: Istonbul in tk fighteenth Century, Seotle: University of Woshingon Press, 2008, s. 8. Bir <jrnek olorok bkz. Fuot Andrg ve Sijphon Andry, Bat/yo Aglon Pencere: Ldh Devri, istonbul: Eren Yoyrncrlk, 2@6. I 30. Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor. Soyr Z. Bohor - Yoz 20OB

3 "[ole Osmonlr lorihyozrmrndo Devri": Eleglirel bir delerlendirme Dolayrsryla, bu literatrini konu alan bir yazrnrn bu baghk altrnda ele altnmasr bir zorunluluk te$kil etti. Bu makale, "lale dewi" tizerine modem literatiirun bir degerlendirmesini amaglamaktadrr.s "Lale dewi" adlandrrmasrnrn ifade etti$i anlam, daha genel anlamda Osmanlt tarihi algrlanmrz igin ima ettikleri ve banndrrdrtr problemler [zerinde durulacak ve sonuq olarak bu donem analizi igin alternatif bir eereeve sunulacaktrr. "Lale dewi"ne yonelik algrlan temel olarak'uq bashk altrnda toplayabilirim. Bu oe bakrq birbirinden aynsan, farkh argtimanlan ve farkh kaynaklan olan uq farkh bakrg desildir. Bilakis, birbiri igerisine geqmig, olabildigince girift, oldukqa karmagrk bir mahiyet ^rz eder. Oyle ki, "moderlegme"/"batrhlagma", hem "klasik" duzenin bozulmasr, hem ahlaki qdkiintunun haztrlayrcrsr hem de 6nune gegilemez bir gerilemenin (decline) gostergesi olabilir. Metinde bu ug bakrgr bir arada sunacaglm; elbette ki bu formnlasyonlann drgrna qrkan bakrg aqrlan da soz konusudur. Bunlar da metin igerisinde izlenebilecektir. l. Osmanh/Turkiye tarihinde keskin bir donemeq: Battltlagmantn baglangrcr, modemlegmenin tetikleyicisi olarak "Lale Devri" 2. lki asrrhk "kufrun" ilk tohumlan: "Klasik"6 Osmanh duzeninin bozulmasrnda ilk agama olarak "Lale Dewi" 3. "Sefih" Sultan, "sunnetsiz" Sadrazam: Bir ahlaki deformasyon d6nemi olarak "Lale Dewi" Ahmed Refik'in anlatrsrnda "lale devri" bir e$lence, sefahat ve zevk donemidir. O, bu ddnemin Osmanhlar iqin bir aydrnlanma donemi oldu!,unu ve Dogu'da farkh bir Batr yayrlmasr oldusunu ifade eder; trpkr Sadabad kogklerinde oldugu gibi lstanbul'un yonetici elitleri de muthig bir Fransrz etkisi altrndadrr. Refik, bu donemdeki Osmanh-Avrupa kargrhkh etkilegiminin siyasi ya da askeri de$il bu kez sanat ve mimari anlamrnda oldutunun altrnr qizer. Refik'e gore "lale devri", bir zihinsel agrkhk donemidir; bu zihni aqrkhk, topluma nufuz etmigtir etmesine de, halk, bu def,igime yeterince hazrr olmadrgr igin degigim sadece gegici bir degigimdir. Ahmed Refik'in "lale devri" anlatlslnln elit-eksenli ve lstanbul-merkezli bir anlatr oldu$unda guphe yoktur. Oyle ki Ahmed Refik'in d6nemi resmedigini esas alan bir Modern literoti]rden bohisle, "lole devri" literotilrij kopsomrno girebilecek yo do Osmonh torihinin 17l8-173O d6nemi ile 9u veyo bu gekilde ilgili yoyrmlonmrp lijm gohgmolorrn bir envonterini grkormqyr omogromryorum; omocrm belli bodr yoyrnlor gergevesinde d6neme ytinelik olgrlorrn eleptirel bir degerlendirmesini sunmokhr. Osmonlr torihyozrmrndo "klosik d6nem" periyodizosyonunun dolurobilece{i sorunloro ilitkin yetkin bir degerlendirme igin bkz. Oktoy Ozel, "Modern osmonh Torihyozrmrndo 'Kl6sik Donem': Bir Elelirel Degerlen dirme", Torih ve Toplum: Yeni Yoklagmlar, 4,2006, s. 273'294. Torih vetoplum Yeni Yoklogrmlor r Soyr 7. Bohor-Yoz l3l

4 Selim Korohosono!lu araqtlrmacr, Osmanh Argivleri'nde ya da donemin di$er argiv belgeleri ozerinde bir gahgmaya koyuldugunda Osmanh Devleti'nin mevcur belgelerdeki icraatrnr ve grindemini anlamada oldukqa zorlanacak, Refik'in qizdigi portreyi anlamlandrrmakta gucluk qekecektir. Devrin devlet belgeleri uzerinde yaprlacak bir inceleme devletin igleyiginde herhangi bir insicam bozuklu- $undan bahsetmenin zor oldu$unu gosterecektir. O halde, Refik'i bu tarz bir "lale devri" portresi gizmeye sevk edebilecek kaynaklar nelerdir? Bu noktada, oldukqa net bir gekilde sdylenebilir ki donemin belli baph bazr tarlh yazarlarrnrn anlatrlan, Ahmed Refik'in doneme dair kurgusunu belirlemigtir. Bu noktada, Abdi Efendi'nin Tarih'i,7 gemdanizade Frndrkhh S0leyman Efendi'nin Mir'it-Tevarih'i,8 ve do$al olarak lstanbul ve ydnetici elit eksenli bir tarih eseri ortaya koyan d6nemin vak'anuvisi Knqiik-qelebizade lsmail Asrm E fendi'nin Tarih' inle zikretmeliyiz. I 0 Bu noktada, Refik'in gu comlelerine bakahm 6rne$in: Sultan Uguncu Ahmed gecelerini zevk ve safa ile gtindiizleini Tersane Bahqesi'nde, Karaagag Kogku'nde, Sadabad'da, Ok Meydanfnda ok talimleriyle geqirdi$i srrada, veziri lbrahim Paga da devlet igleriyle meggul oluyor, zevh ve safayt disiplin altrna almaya qahgryordu. Gergekten de dokuz ph geqen bir zaman iqinde Isranbul'dartrk barut kokusu, kan lekesi gdrulmemeye baglamrg, fikirlerde bir nezaket, ahlahta ve yagayrgta bir degipiklikendini gostermigti.l I (vurgular benim) gimdi r,urgulanmdaki paralellikleri de gozden kaqrrmayarak donemin elitlerini gece ve gunduz zevk alemlerinde tasvir eden, ulkenin dort bir yanrnr dugman eepeeewe sarsa zevklerine devam edecek bir grup olarak lanse eden donemin yazarlanndan Abdi'nin abartrh anlatlmlna kulak verelim: 8 9 l0 il Abdi Tarihi, yoyrno hozrrloyon: Foik Re5it Unot, Ankoro: Tijrk Torih Kurumu Bosrmevi, &n'dani-za& Frnd*hh Saleymon Efendi TArihi, l4iir'it-tev6rih,l, yoyrno hozrrloyon: M. Mijnir Aktepe, lsfonbul: Edebiyol Foki;ltesi Motboosr, Kiieiik qelebi-zode ismoil Asm, Torih (Ro9id Zeyli), isronbul, Bu soydr$rm koynoklorr birincil 6nemde olmolorr yoni]yle zikrediyorum. Ornekler gogoltrlobilir; lokin bu yozrdo kendimi modern lilerotijr ile srnrrlondrnyorum. Modern gohlmolonn koynoklorrnln lorh$mosr oyn bir yozt konusu, oldukgo uzun bir bolko bohis oldulundon bu yozrdo uzun uzodryo gundeme getirmeyecesim., 730 Bunun yonrndo, 18. yiizyrldon 2Q. yuzytlo uzonrrken, l7l8- dcineminin resmediligi konusundo, biirun bir 19. yilzyrhn torih yozorlorrnr g<iz ordr ediyor delilim. Bunlor orosrndo <;zellikle Ahmed Cevdet Pogo'nrn donemi ele ohl bigiminin dcinem qnlohlonnrn yirminci 20. oktorrmrnr koloylogtrrdrlrnr soyleyebiliriz. Torih-i Cevdet, "lole devri" onlohsrnrn bugun bildigimiz pekli ile ortcyo grkmosrndo roli,i olon eserlerdendir. Yozorrn "Domod ibrohim Pogo Devri" bog gr oltrndo ele oldr!r krsrmdo, gizdigi ponoromo igin bkz. Tarih-i Cevdet, cilt: l,lstonbul, 1302, s.5l-54. Ahrned Re{ik, Lale Devri, istonbul: Timos Yoyrnlorr. s. 69. I 32. Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor. Soyr 7. Bohor - Yoz 2008

5 Osmonlr torihyozrmrndo "[ole Devri": Elegtirel bir de$erlendirme Ehl-i mansrp olanlarrn ekserisi leyl t nehar zevh u sat'a ve Ceng I cegane ile meclis araste idi. Memalik-i ali osman harab olmak degil, canib-i erbasrnr dugmen neuzu billah zabteylemek sadedine olsa belki biz zevhimizde olahm derlerdi. I 2 (vurgular benim) Burada ahntrladr$rm srnrrh Omeklerle "lale devri" kurgusunun, donemin bazt yazarlannrn abartrh anlatrmlarlnln sonucu oldu$una yaklagryoruz. $imdi de donemin yazarlarrndan bir baqkasr $emdanizade'den neredeyse bugune kadar "lale devri" baghsr altrnda uretilen literaturde amenru gibi tekrarlanan kuguk birkaq pasaj gorelim. "Lale devri" ile ilgili modern literaturon takipqileri belki $emdanizade'nin ashnl okumamry olacaklardrr ama bu pasajlan kelime kelime bilmeseler de kurgu anlamrnda gok tanrdrk gelecektir:...rical ve nisd mahl0t ve kadrncrklar sahncasa binup iner iken gah-baz yigidler kadrnlarr kucakla'na alup, sahnca$a koyup, qrkarup kadrnlann sahncakda uqkurlan meydanda hog sadi ile garkrlar Qagrrrugrnda...l3 Ehl-i rrz diyecek her mahallede be9 hatun kalmadr...vezir yahlarda orurup fiske ile avratla'n yagmaglna frndrk altrnr atmagla, avratlara bir g0ne yuz dahi verdi...la...sa'd-abid'r bini' ederiken kereste ve ahcar nakline meigul olan payzenleri, Yahudi awatlanna havale ve icri'-i mel'anet ettiklerini temasa etdgiqun qok zaman cuhud karrlanna yah mr yaparsrn, kazrk mr kakarsrn, kuyu mu kazarsrn payzen qelebi deyri takrlrrlar idi.l5 D6nemin tarihini vak'aniivisler uzerinden yazmanrn yonetici elit ve lstanbul eksenli bir osmanh tarihyazrmr sonucu verecefi aqrktrr; sorun bunu genel Osmanh toplumu resmi olarak yansrtmaktadrr. Donemin vak'anuvisi Ktquk Qelebizade'nin "...sahilsaray-r dilpesend ferah efzalannda iktiza-yr husn-u tabiat ile nigande-i dest-i himmetleri olan enva-r 9tk0- lenin herbirisi seramed dekayrk ve letafet fasl-r nevbahari ile kugade olan lalelerin tema$asl gevketlu hunkara layrk olup...",l6 "...m6h-r $aban'rn onbirinci yekgenbe gecesi Sadrazam ve $eyhiilislam ve Kapudan-r Derya Mustafa Paga hazeritrnr temaga-yr Qrra!,an'a davetle ikram"lt buyurmasr "...padigah-r alempenah halledellahu ve ebkah hazretleri...sadabad'dan Begiktag'ta vaki' sahilsaray-r Asafiye pevket ve ikbal ile azimer buyurmalarile 12 Abdi forihi, s.26. l3 gemdonizode, s.3. l4 gemdonizode, s.3. l5 gemdanizode, s. 4. l6 l7 Celebizode,29. Qelebizode,3l. Ayrrco bkz. 100, 366. Iorih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor. Soyr 7 o Bohor - Yoz I 33

6 Selim Korohosono!lu Damad-r muhteremlerini i'zdz ve tebcil..."l8 eylemesi, "...Saferu'l-haynn... sekizinci penqgenbe gun0 dahi Anadolu Hisan'nda vaki'kapudan Musrafa Paga hazretlerinin sahilsaray-r dilaralannda... ruhani ve cismani tertib-i ziyafet"lc eylemeleri, ya da "...damad-r ekrem sadrazam hazretlerini...hil'at samur libnsile mazhar-r inayet ve ikram"20 buyurmalan, hediyelegmeleri, krsacasr birbirlerini taltif etmeleri donemin yonetici elitlerinin yagam tarzlnl gosterir bir tarih anlatlsldtr. "Lale Devri"ne yonelik algrlann 0nemli bir krsmrnr bu donemi bir modernlegme ya da Batrhlasmantn baglangrcr olarak gorme olugturur.2l Zira, bu donemde "Turkiye'de" (Burada Osmanh lmparatorlugu yerine Tiirkiye'yi bilinqli olarak kullanryorum. Zira "laie devri"ni bir modernlegme/batrhlagma ddnemi olarak ele alan bakrgrn, ulus-devlet perspektifinden geriye dogru bakarak Osmanh lmpararorlu!,u'na bir bakrg agrsr geligtirdigini dugunuyorum) Batrhlagmanrn k6kenlerinin tespit edilebilecef,i anlamh veriler bulmak zor de$ildir. Avrupa'ya siyasi ya da askeri amag gurmeyen ilk seyahat bu donemde gergeklegtirilmigtir. Yirmisekiz Mehmed Qelebi isimli bu seyyahrn donugunde Sadabad'rn qizimine esas tegkil edecek planlar ile dondugu soylenir.22 Aynca, Yirmisekiz Qelebi'nin seyahatinde kendisine eglik eden grupta bulunan oglu Yirmisekiz Qelebizade Said Efendi de ileride (1726) matbaanrn kurulmasrna Oncriluk edecektir. Bu iki veri, Turkiye'de modernlegme/batrhlagma baglangrcr olarak bu d0nemin ahnmasrnr oldukqa megru krlacak bir zemin sa$lamaktadrr. D0nemin bu dolayrmda bir analizi, Osmanh'yr Once gdzlemleyen ardrndan taklit eden, kendi gerili- $inin farkrna dahi varmaktan aciz, ancak Batr'ya gonderdi$i elqi ile, dolayrsryla Batr ile kar5rlagma nericesinde bu geriliginin larkrna varabildigini ima eden bir yaklagrmdrr. Bu donemi, bir Batrhlagma ya da modernlegme donemi olarak ele alan bakrgta donemin genlik ve e$lence alemlerinin "sekulerligi" ya da "dunyevil8 Celebizode, s.119. l9 Celebizode, s Qelebizode,254. Aynco bkz. 31, 135, Ahmer O. Evin, Nedrm: Poet of the Tulip Age, The Beginning o( Western lnfluences and Westernizotion.in Turkey: l7l8-1730, Doktoro Tezi, Columbio University, 1973; oynr yozor, 'The Tulip Age ond Definitions of tvesternizofion"', Sociol ond Economic History of Turkey ( ), ed. O. Okyor ve H. inolcrk, Ankoro: Metekson, I 980, s. I 31 - l 45; qynt yozor,' "Borrhlogmo ve L6fe Devri", 9ev. Deryo K,ijmiircij, ktonbul Armodom 4: l6le Devn, istonbul: istonbul Btipkgehir Belediyesi Kiilhjr illeri Doire Bo;konhgr Yoyrnlorr, 2000, s. 4l Yirmisekiz Mehmed (elebi'nin seyohoti ekseninde dcinemi botrhlogmo gergevesi icerisindele ofon bir bokrg icin bkz. Fotmo Miige Gi59ek, Eost Encounters West: Fronce ond the Ottomon Empire in the Eighteenth Century, Oxford: Oxford University Press, I 34. Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor. Soyr 7. Bohor - Yoz 2008

7 "[ole Osmonh lorihyozrmrndo Devri": Elegtirel bir de$erlendirme ligine" vurgu vardrr.23 Bu noktada, Osmanh yonetici elitini ya da Osmanh toplumunu/kitlelerini dunyevi lezzetlerin farkrna vardrracak ani de$igimin ya da toplumsal zihniyeti bu denli sarsacak surpriz geligmenin ne oldugu soruldugundabu tarz bir yaklagrmrn tarihselligi oldukqa gupheli hale gelecektir. Bu bakrq aqlsl iqerisinde, Patrona isyanr, bu de$igime rl,gnen bir konumdadrr; yani, belli bagh tepkiler (isyan) $u veya bu gekilde soz konusu olmugtur, lakin modernlegme gabalan bir kez baglamrgtrr. Bu anlamda, Orhan Erdenen'in "lale dewi"ni, "drinya felsefe tarihinin ugoncu ve son donemi olan Yeni Qa$ felsefesinin'tenkit gaf,r"' igerisinde gundeme getirmesi anlamhdrr: "Bu onug yrla yakrn sure, imparatorlugun nadir d6nemlerinden olup, bir nevi pragmatist varolugguluk felsefesinin, o zamanrn mistik temeli "2a uzerinden atlamastydr. "Lole dewini bitiren isyon": Potrono isyonr "Lale devri"ne iligkin algrlardan koparamayacaglmlz bir tarihsel vak'a da Patrona isyanrdrr. Zira, en kestirme yoldan s6ylenecekse, bu isyan: "Lale dewi'ni bitiren isyandrr". lsyan, "lale devri"ni "bitirmigtir" bitirmesine de gdrog aynhklan bu bitirigin yommlanmasr noktasrndadrr. Regad Ekrem Koqu, durugunu daha romanlnrn alt baghgrnda ortaya koyar: Patrona Halil: Bir Serserinin Romanla$tlnlmrg Hayatrzs (vurgu benim). Kogu'nun analizinde Patrona Halil, bir serseridir. Sorun, tam da buradan baqlamaktadrr. Bir serseri, Kogu'nun analizinde sultanl tahtrndan etmig, sadrazam ve ekibinin kellelerini almrg, ekibi ile birlikte imparatorlukta uzun sayrlabilecek bir sure yonetimi ele geeirmigtir. Kogu'nun analizinde hem Patrona ihtilali bir ekip faaliyeti olarak ele ahnmaz, hem de isyancrlann bir serseri guruhu olarak k0gtimsenigi Osmanh'nrn bu ddnemde devlet olarak gucunu zayrl g6sterir. Koqu'nun d6nemin de$igimini anlamada dahili faktorlere relerans verme- 23 Niyozi Berkes, bir ttir Rtinesons donemi olorok odlondrrdrlr bu sijregfe, T0rk toplumsol, kolttirel, ohloki yogomrndo bir dunyeviligin (worldlinessl/degigimin meydono gelmeye boglodrgrnr sownur: "Silhouetfe of o Renoissonce", The Development of Seculorism in Turkey, Montreol: McGill University Press, 1964, s Cem Alptekin'in de doktoro gohlmosrno konu olon donem, Osmonlr Devleti'nde sekijler diigiincenin geliliminin boglongrg noktosrnr oluqturur: Eighteenth-Century French Influences in the hvelopment of Liberol ond Seculor Thought in the Abmon Stote ( ), Dohoro Tezi, New York University, Orhon Erdenen, Loh Devri ve Yonsrmolorr, istonbul: Tiirk Diinyosr Aroghrmolorr Vokfr, 2003, s. 12, 24. Modeline C. Zilfi'nin de mistik &gerler iizerinde sekiiler bir otmosferin hokim olugunu ifode eden oynr ydndeki g6rugijne o;olrdo delinecefim. 25 Regod Ekrem Kogu, Potrono Holil: Bir Serserinin Romonloshrilm6 Hoyott, istonbul: Yoylocrlk Mobqosr, Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor o Soyr Z o Bohor - Yoz I 35

8 Selim Korohosono$lu si 0nemlidir. Fakat bu, Koqu'nun analizinde mevcut ikilemi ortadan kaldrrmaz. Patrona isyanrnr birkaq muhalifin isyanr olarak gorur. Bu analiz,.,basit" bir isyanrn "muhtegem" bir ddneme nasrl son verdigini aqrklamada eksik kalrr. Koqu'nun devlet-merkezli tarihgilik anlayrgr, isyanr basit bir hadi, se olarak kugumseyigini anlamh krlar, lakin devletin bu denli "basit" bir olayr kontrol edememek noktasrndaki zaah da bir ikilem olugturur. Koqu, lbrahim Paga'nrn sadareti donemini bir altrn qa$ olarak nitelendirir ve bu donemde toplumun butun kesimlerinin ferah bir hayat surdusono ifade eder. sadabad'rn Versay'a bir tepki oldusunu reddeder, eglence alemlerinin Onceki donemlerden agrn bir boyutta olmadrsrnr belirtir, hatta bu donemde Nedim26 diye bir gair yagamamrg olsaydr, "lale dewi" diye adlandrracak bir donemin bile olmayaca$rnr ifade eder. Lakin devlet eksenli bakrg agrsr, patrona isyanrnrn arkasrndaki sebepleri ve toplumun qok farkh kesimlerinin bu isyana katrhmrnr yadsrmasrna yol agar. Esasen, Koqu'nun Patrona isyanrnr donemin ekonomik ve sosyal konteksti igerisinde anlamlandrrmaya qahqmaksurn serseri olarak damgalamasr anlagrlabilir bir durumdur. Z\ra, Patrona bu ddnemin tarihyazrmrnda bir semboldur. Kogu'nun anlatrmrnda serseri Patrona, bir bagka poptiler yazar Mustafa lslamoglu'nun bir "halk kryamr" olarak adlandrrdrsr qahgrrasrnda adeta bir kahramana donuqur. Oyle ki, Parrona Halil, Batrhlagmanrn tehlikelerini "[ark etmig" ve derhal harekere gegerek bu gidiqe bir dur demigtir. Patrona, bir "kufur" s0recini durdurmugtur. Kogu, Patrona'yl toplumdan soyutlayrp marjinallegtirirken, lslamo$lu, onu kitlelerin sesi olarak yansrrrr. Zira, lslamof,lu'na gore isyanrn nedenleri, osmanhlann Batr ile temasl, eglence-sefahat ve bunun vergilerle halka kesilen faturasr, DoSu ile savas-batl ile bang ve lbrahim Paga'nrn yakrn gewesine iltimaslan idi. Kogu'nun anali, zinde halk sriregiden surecc adapte oluyorken ve de$igim, bu adaptasyonun dogal sonucu iken, lslamoblu, halkrn bu suree iqerisinde asla yer almadrgrnr ve dolayrsryla isyanrn katrhmcrlan olduklannr lfade eder.27 Patrona isyanrna dair tek akademik monogra[i, donemin kaynaklannrn usta igqisi Miinir Aktepe'ye airrir.28 Aktepe'nin odagrnda isyanrn tarifi ya da ardrndan gelen hadiselerden qok isyanrn sebepleri vardrr. Dolayrsryla esasen 26 t6 Diinemin 6nemli bir figurti olorok Nedim Ahmed Efendi'nin torihsel bollom igerisinde degerlendirmesigin bkz. Kemol Srloy, Nedim and the Petics of the Ottomon Court: Medievol lnheiritonce ond the Need for Chonge, Bloomington: Indiono University Turkish Studies Series, I 994. Mustofo islomollu, serdengegtihr Horeketi lt730j: Bir Holk Ktyomtnrn Anotomisi, z. boskr, isionbul: Denge Yoyrnlorr, M. Mijnir.Aktepe, Patrono.isyon (1730), istonbul: Edebiyot Foki.ihesi Bosrmevi, Aktepe'nin dcineme doir temel koynoklorrnopiri olmosr y<inuyle olono en <inemli kotkryr yophlr teslim edilmelidir. I 36. Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor o Soyr Z. Bohor - Yoz 2008

9 Osmon torihyozrmrndo "Lole Devri": Elegtirel bir delerlendirme Aktepe, "lale devri" denen doneme rgrk tutmayr amaglar. Tabii ki isyan ile ilintili olmasr munasebetiyle ddnemde rahatsuhk yaratan mevzular ilzerine odaklanrr. Aktepe, eserinin giriginde birkag cumle ile Osmanh tarihinin diter isyanlan ile bir mukayese yapar ve heniiz Patrona isyanr, vak'a anlamrnda yeterince aydrnlatrlmrg olmadrsr bir ddnemde eserini kaleme aldrsr iqin olacak bu kadarla yetinir. Aktepe, di$er isyanlar iqerisinde Patrona rsyanrnrn Ozgul karakterini tespit etmez ve dolayrsryla hala Patrona isyanr "lale dewi"ni "bitiren" isyandrr (Patrona isyanrnr "lale dewini" bitiren isyan konumundan grkarmak, onu oncesi ve sonrasrndaki di$er isyanlann karakteristikleri ile kryaslayrp gergek ekonomik ve sosyal nedenleri ile tanrmlamak ile mumkundur. Ornegin Edirne Vak'asr ve KabakEr Mustala Vak'asr ile bir kryas soz konusu olabilir). Zira Aktepe a)men gunu ifade eder: Bu isyan geleneksel de$erlerine saldrnlan halkrn lbrahim Paga'ya isyanrdrr. Aktepe, donemde rahatsrzhk yaratan siyasi, ekonomik ve soysal meseleler 0zerinde durur. Yo$un olarak donemin geriye sicilleri, muhimme ve gikayet defterlerine bagr,urur. Aktepe'nin gahgmasrnrn rizerinden yarrm aslr gegtikten sonra o d6nemde ulagrlmasr mumkun olmayrp gimdi gahgrlabilir kaynaklar dugunuldugunde denebilir ki; gik6yet nokralannrn gergekgi bir tespiti, ancak donemin yonetici elitinin iktidar a$lannrn tespiti, ardrndan askeri kassamrn tespiti ve bu askeri kassamrn qegitli Osmanh toplumsal katmanlannln zenginlik ve yagam d0zeyleri ile kryaslanmasr ile mtmkun olabilir. Patrona isyanr ile ilgilenmig Amerikah tarihgi Robert Olson, makalelerinde2e ve kitabrnrn Patrona isyanrna aynlmrg bir bolumunde3o isyana y0nelik yo$unlukla esnaf gruplannrn uzerinde durur. lsyan sonrasr, L Mahmud'a yaklagan esnaf gruplannrn isyan 6ncesi en buyuk rahatsrzhk yagamri gruplar olduklannrn kanrtr oldu$unu ileri s0rer. Olson, Patrona isyanrnrn Osmanh tarihinin donemlendirmesini desigtirecek 0nemde bir hadise oldugunu, lll. Selim donemi reformlanndan daha onemli bir tarihsel gereeklige igaret etti$ini3l ya da bug0n Turkiye Cumhuriyeti'nde isyanrn eok Onemli 29?l Robert W. Olson,'The Esnof ond the Porrono Holil Rebellion of l73o: A Reolignmenr in Ottomon Politics?", hurnol of the Economic ond $ciol History of the Orient, 17: 3, 1g76, s Olson, Potrono isyonrnrn bir seri etkileri oldu$unu ve istqnbul'do 1740 yrhndo meydono gelen isyonrn do Polrono'nrn isyonrnrn bir sonucu oldulunu iddio eder: "Jews, Jonissories, Esnof ond lhe Revolt ol lzlo in lsfonbul: Sociol Upheovol ond Politicql Reolignment in the Otomon Empire", Journol of the Economic ond hciol History of the Orient,20: 2, 1977, s Robert W. Olson, IAe Siege o( Mosul ond Ottomon-Persion Relations, l7t8-1743: A Stvdy ol Rebellion in the copitol ond wor in the Provinces of the ottoman Empire, Bloomington: Indiono University Publicotions, 1975, s Robert W. Olson, "The Potrono Holil Rebellion ond Ottomqn-Persion Wors ond Eighteenth Century Oilomon Historiogrophy'', Turkic Culture: Continuity ond Chonge, ed. Sobri M. Akurol, Bloominglon: f ndiono University Turkish Studies Series, 1987, s Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor o Soyr Z. Bohor - Yqz I 37

10 Selim Korohosono!lu etkilerinin oldu$unu ifade eder; ancak bu ba$lantr noktalan okuyucuya tamamryla net gozukmez. * * * "Lale devri", 1990 sonrasl Amerikah tarihgilerce de makale bazrnda ga- Itgmalara konu olmugtur. Amira Sonbol'un "lslam Tarihinde Kadrn" konulu edisyonunda, Madeline Zilfi'ye ait "lale devri"nde kadrn konulu bir Qahgma yer alrr.32 Zilfi, bu donemde kadrnlann yagamrnda, IlI. Selim donemi ve Avrupa ekonomik yayrhmr Oncesi bir 0zgurluk gdzlemlendi$inden ve bu donemin toplumsal yagam kahplan anlamrnda ve halkrn saray yagantrsrnrn gdrunurlugu anlamrnda Ozgur bir ddnem oldusundan bahseder. Bu baglamda, donemin bir tolerans ddnemi olarak ifade edilebilecesini soyler. Zilfi'nin argumanrnrn oz0nu gu c0mlesi olugturur: "Osmanh gucu ve kutsah bu donemde sefahat ve ttiketim ile mucadele etti". Donemin tlketim kahplannda desigim yon0ndeki arguman, giyim-kugamr duzenleyen Ill. Ahmed'in 1726 tarihli bir fermanrna dayanmaktadrr.33 Bu anlamda, kryafet yasalannln sultanln giicunun farkh bir tarzda sergilenmesi anlamrna gelebilece$i hatrrlatrlabilir. Yani, kryafet yasaslnln bir tarihsel vak'aya lgaret etmesinden Ote sultanrn megruiyet kaygrsrnrn bir tur sergilenme biqimine igaret etmesi munkundur.3a Ariel Salzmann ise daha genig bir periyod igerisinde ( ) donemin tuketim kahplanna, iligkin makalesinde Osmanh'nrn bu donemi iqin kitle tiiketimi, tuketimin ahgkanhklannda radikal desigim gibi olgulann soz konusu oldugu kanrsrndadrr.3s Salzmann'a g6re Patrona isyanr, bir lale-karqn/laleye tepki ("anti-tulip rebellion") isyanrdrr-"lale devrini bitiren isyan" tanrmlamamrn burada tekrar altrnr qizeyim. Tuketim kahplannda degigimin tarihsel gerqeklik ile uygunlu$u yukarrda da belirtti$imiz gibi ara$trrmaya muhtagtlr. Fariba Zarinebaf- Shahr ise Osmanh sultanlan (padigah krzlan) tzerine qahgmasrnda def,i- 'ta 34 Modeline C. Zilfi, 'Women ond Society in the Tulip Ero, l7l8-1730", Women, the Fomily ond Divorce Lows in lslomic History, ed. Amiro El Azhory Sonbol, Syrocuse: Syrocuse University Press, 1996, s ger'i Siciller Arlivi, btonbul Kdlgr, sicil No. 24, vr. 12, Fermonrn yoyrmlonmrs holi icin bkz. Sodrk Alboyrok, led.l Osmanlt'do Sosyol Yapt ve istonbul,2. boskr, istonbul: KiPTAg, 2C{]lO, s.75. Osmonh Devleti'nde kryofet yosolorrnrn, bu yozrdo s,ijz konusu donemi de kopsoyon bir gergerede torihsel boglomr igerisinde nosrl okunobilece!ine iligkin bkz. Donold Quoloert, "Clothing Lows, Slole ond Society in the Ottomon Empire, ", lnternotionol Journol of l"liddle Eost Studies, 29:3, 1997, s Ariel Solzmonn, 'The Age of Tulips: Confluence ond Conflia in Eorly Modern Consumer Culture (l 550- I 7301, Consumption Stvdies ond the History of the Onomon Empire, 55Q 1922, ledj Donold Quoloert, Albcny: SUNY Press.20O0, s I 38. Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor o Soyr 7. Bohor - Yoz 2008

11 Osmonlr forihyozrmrndo "[ole Devri": Elegtirel bir delerlendirme gen sosyal kahplar rizerinde durur ve kadrnlann artrk daha fazla kamusal katrhmrndan soz eder yuzyrl bagrnda Bof,aziEi ve Haliq yahlan uzerine odaklanan qahgmasrnda Ttlay Artan, donemin siyasi yaprlanmasrndaki de$igim uzerinde durur ve bu donemde kaybedilen siyasi ve askeri megruiyetin bu bolgelerdeki mimari eserlerde teqhir edilen gue ve zenginlik ile telafi edildigini ifade eder.37 Bir bagka deyigle bu donemde, sultanln gahsrna odaklanmrg kaybedi- Ien "karizmatik liderlik", "gtcun sembolik gosrerimine" yerini brrakmrgtlr.38 Artan, bu d0nemde sultan ve sadrazamrn gevresinde genigleyen bir gug halkasrndan bahseder ve Osmanh sultanlannrn yiikselen guctine vurgu yapar.3e Yazann tuketimi sa$layacak ekonomik gucu ve dolayrsryla istesi anlamada zenginlik kaynaklanna odaklanmasr Ozel bir Oneme sahiptir.ao Artan, Avrupa'daki burjuva slnrfinln ynkseligi benzeri bir yaprlanma gibi IlL Ahmed ile birlikte burokratlann yanrnda tuccar slnrfinrn ve kuguk Ureticinin de Osmanh elitinin birer grig ortagr haline geldiklerini s6yler.al "l-ale dewi"ne yonelik bu gahgmalann yanrnda, donemi bahsi geqen modernlegme/batrhlagma, ahlak anlayrglan gibi meselelerden bafrmsu ele alan, donemin bilimsel gahgmalanna odaklanan bazr gahpmalar soz konusudur. llk qahgma Mehmet lpgirli'ye aittir.az lpgirli, donemin rercume edilen eserlerine dikkatleri geken ilk gahgmayr kaleme alrr. Salim Ayduz ise konuyu tercume edilen bagka eserleri de katarak genigletir.a3 Ramazan $egen ise aynr kapsamda degerlendirilebilecek makalesinde bir bagka nokr.a uzerinde 36 Foribq Zorinebof-Shohr, 'The Weolth of Ofiomon Princesses During the Tulip Age". The Great Ottomon-Tu*ish Civilisotion, c. 2, ed. Kemol Cicek, Ankoro: Yeni Tiirkiye Yoyrnlon, 2000, s Tijloy Arton, Architecture os o Theotre ol Life: Profile of the Eighteenth Century Bosphorus, Doktoro Tezi, Mossochusetfs lnstitute of Technology, Ayrrco bkz. oynr yozor, "18. yozyrl boglorrndo ycinetici elitin sohonohn mesruiyet oroytlno kohhmr", Toplum ve Bilim,83, lggg j2c/]x]., s Tiiloy Arton, "From Chorismotic Leodership to Colleaive Rule: Inkoducing Moteriqls on the Weolth ond Power of Ottomqn Princesses the Eighteenth Centuy'', Nntj ve Bughniiyle Toplum ve Ekonomi,4: 1993, s Arfon. "From Chorismotic Leodership to Colledive Rule", s Nlon, Architeciure os o Theotre of Life, s. 47-l TUloy Arton, "Mohremiyet: Mohrumiyetin Resmi", Deher, 20, 1993, s. I I I - l Mehmet lpgirli, "Lole Devrinde Tetkil Edilen Tercijme Heyetine Doir Bozr Gizlemler", Osnanlt ilmi vemesleki Cemiyetleri,l.Milli Ti,rkBilimTorihi Sempozyumu,isronbul, 1987,s Solim Ayd0z, "Lole Devri'nde Yoprlon ilmi Fooliyetler", Divon, 1:3,1997, s ; mokolenin genigletilmig bir bogko.versiyonu icin bkz. "Bilimsel Fooliyetler Agrsrndon Lole Devri", istanbul Armolam 4: Lole Devri,lstonbul: istonbul B0y0kgehir Belediyesi Ki]lfiir igleri Doire Bogkonhlr Yoyrnlorr, 200O, s ; Ayrrco oynr cilt igerisinde bkz. Alut Kozoncrgil, "Lole Devri'nde Bilim Hoyoh", s. I Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor. Soyr Z r Bohor - Yoz I 39

12 Selim.(orohosono!lu durarak cografi eserlerden yaprlan tercumelere dikkat qeker.aa $egen, bu tercumelerin Ozellikle Onemli oldu$unu, zira O$renme arzusunun yanrnda dunya hakkrnda genel bir merakrn ifadesi olduklannr vurgular. Osmqnh eyoletlerinde "lole dewi" Bir ust gatr olarak "lale devri", Osmanh lmparatorlu$u'nun bu donemi iqin ytirurlukte oldukga Osmanh eyaletlerine iligkin qalrymalar da bu ust eatlnln etkisi altrnda gekillenmigtir diyebiliriz. YusuI KUgukda$, "Lale Devri'nde Konya"as baghkh doktora tezinde hakh olarak gerek donemin kroniklerinde gerekse modern gahgmalarda bu donemde lstanbul'a odaklanan bir tarih anlatrslna dikkat qeker ve d6nemin eyaletlerine iligkin bilgilerimizin krthgrna vurgu yapar. Yukanda, lstanbul eksenli "lale dewi" analizlerinin banndrrdrgr problemlerin yansrmalannr donemin eyaletleri uzerine odaklanan qahgmalarda da kaqrnrlmaz olarak tekrarlandr$rnr goniruz. "Lale devri" paradigmasr, butun canhh$r ile Osmanh tarihyazrmrnda cari oldusu surece eyalet qahgmalannln da mezkur kahplar igerisinden qrkmasr zor g6ztikmektedir. Osmanlr eyaletleri iizerine gergeklegtirilen gahgmalarda kargrlagrlan en buyuk aemaz, donemin eyaletlerinin sosyal ve idari yaprsrnrn lstanbul'a referansla analize gahgrlmasrdrr. Dolayrsryla her ne kadar eyaletler merkeze ahnryor gibi gozukse de esasen bu ttir qahgmalar lstanbul-merkezli Osmanh tarihyazrmrnr beslemektedir. Zira, bakrg aqrsr, "lstanbul'da 'lale devri', eyaletlerde ne devri?" gibi bir krsrrhk igerisinde kalmaktadrr. Dolayrsryla donemin taprasrndaki imar faaliyetlerinin anlamr da gerqek ba$lamrnda degil de lstanbul'daki iinar ve inga faaliyeti ile birlikte anlagrlmaya gahgrlmakta, "acaba bir kuquk 'lale devri' mi?" gibi bir bakrga yonlendirmektedir. "Lale devri" adlandrrmasrnrn lstanbul merkezli bir Osmanh tarihi yansrttlgr, Osmanh lmparatorlufu'nun Anadolu, Arap eyaletleri ve Balkanlar ile butuncul bir algrsrnr engelledigi muhakkaktrr. Lale grlgrnhgr ya da zevk ve sefahat eksenli bir Osmanh tarihyazrmrnrn bu donem Osmanh'srnda Diyarbakrr, $am ya da Samokov'u anlamada ne kadar yardrmcr olabilecef,i oldukea tartl$mahdlr. 44 Rqmozon $e'en, "Lole Devrinde Yenilegme Horeketleri ve Tercijme Edilen Eserler", Journol of Tu*ish Studies, 28 / X, 2@4, s ,l Yusuf Kiigtikdog, Lole Devri'nde Konyo,Dohoro Tezi, Selguk Universitesi, lb. yiizyrhn ilk yorrsrndo geqitli soncoklon konu olon pek gok 9o 9mo mevcuttur. Ancok, "lole devri" boghlr olhndo.kiigiikdog'rn gohpmosrno iloveten bir goh9mo doho mevcunur: Hiiseyin GUneg, (Wltt. Yijz yilm lkinci Qeyregi): Ldle Devrf nde Antosyo, Doktoro Tezi, Ondokuz Moyrs Universitesi, 2QQ l Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor. Soyr Z. Bohor - Yoz 2008

13 Osmonlr forihyozrmrndo "Lole Devri": Elegtirel bir delerlendirme Sonug yerine: "[ole dewi" giiziimlemesi igin olternotif bir gerqeve denemesi: Ahlqk ve tiiketim Burada, Lale Dewi galqmalanndaki geligkilere, kliqelere, agmazlara bir alternatif olusturabilecek remel olarak iki boyuta indirgeyebilecef,im bir eerqeve onerecesim. Bunlardan birincisi donemin sefahat, e$lence ve zevkperest yorumuna bir alternatii olugturabilecegini diigundusum "ahlak" perspektifinden bir bakrgtrr. lkincisi merkeze "ttketim" konusunu alan bir bakrgtrr. Aynntrya girildiginde, modernlegme/batrhlagma, donemin siyasi erki, lg. yuzyrl osmanh devleti/toplumu uzerine genellegtirmeler ve daha genig qaph qrkanmlann soz konusu olabilece$i bu iki noktaylrbiraz agahm. "Ahlaki tefessoh" donemi olan "lale devri"ni ahlak meselesini remele alan bir bakrqrn bu donem igin kritik onemde oldugunu dtigunuyorum. goyle ki: Ahlaki tefessuh,/bozulma (moral corruption) 18. yuzyrlda sadece osmanh iqin gegerli bir s0ylem de$ildir. Evet, d6nemin osmanh yazarlart bir ahlaki tefessuhten bahsederler. Lakin, sorun bu anlatlnrn donemin ahlaksrzhsrna mr yoksa bagka bazr ekonomik ve sosyal gerqeklere mi igaret edip etmedigi noktasrndadrr. Yani tarihgi, tarih kaynagrnr okurken bilgileri dilz anlamr ile, kelimesi kelimesine gergeklik ifadesi olarak almanrn yanrlgrsr igerisindedir. Bunu biraz agarsak, ticari kapitalizm ile birlikte paranrn toplumsal iligkiler iqinde yaygrn dolagrmr (monetitation of economy) ve roplumsal iligkilerin degigimi daha bagka cobrafyalarda da aynr rarz argumanlann ortaya qrkmasrna neden olmuqtur. osmanh'daki nasihat literaturu benzeri eserlerin ise farkh cosrafyalarda da uretildi$ini biliyoruz. 18. yuzpl lngiltere'si igin de benzer tartrgmalar soz konusudur. Toplumsal iligkilerin etik temelli kurallannrn artrk yerini hukuk eksenli kurallara brrakrgr bir tartlgma konusu olmugtur. lngiliz tarihgi J.G.A. pocock,a6 bu noktada irirazrnr geririr. Pocock'a gore etibin gittigi hukukun geldigi yonundeki kaba tanrm, mevcut toplumsal desigimi izahta yanrltrcrdrr. Zira, lb. yuzyrhn degigen tngiliz toplumunda erdem (virtue), yine hukuk ile birlikte var olmaktadrr, lakin bir bagka gekilde varhgrnr surdurmektedir. Bu yeni gekil, g0rgo kurallan (manners) olarak tanrmlayabilecebimiz bir gekilde varlrtrnr surduror. Yani, erdem olarak de$il ama iqerisinde hem etik/ahlaki degerleri hem de hukuki normlan birle$tiren bir gekilde g6rgu kurallan (manners) bigiminde ortaya elkar. Bu noktada, uzerinde durulmasr gereken nokta gudur: lg. yrizyrl bagrnda 46 J.G.A. Pocock, "Virtues, rights ond monners:.a model for historions of politicol thovght", Virtue, Comlercg old Hilory: Essays on Politicol Thought and History, Chieily in the Eigiteenth Cen. lu4r, Combridge: Combridge Universiry Press, 1985, s Torih vetoplum Yeni Yoklogrmlor. Sqyr 7. Bohor-yoz l4l

14 Selim Korohosono!lu de$igen ekonomik iligkiler ile birlikte, yeni bir elit/servet sahibi srnrlrn ortaya grkrgr ve bu srnrfrn genig bir kitle olarak tezahur etmesi donemin yazarlannr bugun ahlaki bozulma olarak okudugumuz yeni toplumsal iligkileri kendi perspektiflerinden anlatmaya itmig olabilir. Bu ba$lamda, donemin kaynaklannrn bahsettigimiz toplumsal iliqkilerin donugumu ile birlikte okunmasr hayati Onem arz etmektedir. Burada, f8. I'uzyrl Qin Omeginden bahsetmek zorundayrm. Qin urihgisi Ti mothy Brook, tam da bu bahsetti$im hususlara odaklanan The Confisions of Pleasur/T (Zevk Karmagasr) isimli galqmasrnda, I8. yuzyrl Qin devletini amansu bir gerileme igerisinde resmeden kronik yazan Zhang Tao uzerinde durur. Zhang Tao'nun, 18. yuzyrl Qin toplumu igin argumanr gudur: Uretimin saslanabilmesi iqin tuketimin tegviki toplum igerisindeki ahlaki tesan0tu (dayanrgma) yerle bir etmigtir. Brook ise tam bu noktada, ticaretin hacminin geligmesi ile birlikte elit srnrla yaklagan tuccar srnlfrnm elit-tuccar birlikteligindeki onemine igaret eder ve Ming hanedanrndan (f368-f644) Qing hanedanrna (16+4-f 9f l) geqigte bu srnrfrnrn tagr)4crolunden bahseder. Sonuq olarak, iligkilerin defigtigi do$rudur ama bu ahlaki bozulma ya da toplum ve devlet bazrnda gdkuntu soyleminin bu yeni iligkiler asrnda Sagkrnhk gegiren bireylerin soylemi oldusu, tarihsel gergeklik iladesi olarak okunamayacaf,rnr ortadadrr. lkinci noktaya, yani d0neme yonelik kligelerin ciddi bir revizyonuna imkdnr veren "lale devri" ozelinde t0ketim konusuna geqmeden 6nce Osmanh tuketim tarihine yaprlacak bir katkrnrn daha genig anlamda ne tur bir onem ilade edecetine krsaca de$inmeliyim. Osmanh t0ketim dunyasrna girmek, Avrupa-merkezli tarihyazrmrnr sorgulama ve elegtiri imkanrnr sa$layacaktrr. Burada, yazrrr,rzrr. amaglan agrsrndan uzun uzadrya Batr'da geligtiri len tuketim teorilerine girecek de$ilim.ab Sadece gu kadannr s6ylemekle yetinecegim. Neil McKendrick, 18. yuzyrlda lngiltere'de bir tuketim devrimi gerqeklegti$inden bahseder ve gerek soysal gerekse entelektuel altyapr anlamrnda bu patlamayr sa$layabilecek yegane gucun lngiliz toplumunda oldu- $unu savunur. Ona gore, Londra, lngiltere'nin bagkenti olarak gapr ve gehir karakteriyle bir tuketim toplumunun yaratllmasl iqin muthiq bir potansiyel sunmu$tur ve sadece Londra sunmugtur.4e Peki bahsi geqen ddnemde Os Timothy Brook. The Confusions of Pleasure: Commerce and Culture in lvling Cfirno, Berkerey: 'l University of Colifornio Press, 998. TUketim gohgmolorr ile ilgili temel, oynntrl eser ;udur: John Brewer ond Roy Porter, (ed.) Consumption and the World of Goods, London ond New York, I 993. Tuketim teorilerin derli toplu bir ozetigin ise bkz. Robert Bocock, Consumptrbn, London ond New York: Routledge, Bkz. 9u edisyondo McKendrick'in mokolesi: Neil McKendrick, John Brewer, ond J.H. Plun,b, Ifre Binh of,. 3onsumer Sociely: The Commerciolizotion of Eighteenth'Century Englond, Bloominglon: Indiono University '1982. Press, 142. Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor o Soyr 7. Bohor - Yoz 2OO8

15 Osmonh lorihyozrmrndo "Lole Devri": Elegtirel bir delerlendirme manh lmparatorlugu'nun konumu ne idi? osmanh'da paralel srireglerden bahsetmek mumkun olabilir mi? Awupa-merkezli tarihyazrmrna alternatif olarak osmanh tarihi iqin sordubumuz bu soru, daha once bir bagka Asya imparatorlu$u igin sorulmugtur. ein tarihqisi craig Clunas, erken modem donem Avrupa'srndaki tuketim tavrrlannrn benzersiz suregler olmadr$rnr ifade eder ve Qin toplumundaki koleksiyoncular-degerli malzeme toplayrcrlan- ve bu gergevede maddi kulttir uzerine gergeklegtirdi$i gahgmasr ile tezinin kanrtlannl olugturur. McKendrick'in yegane potansiyel sahibi olarak yansrttlgl donemin lngilterebine kargrn Clunas, ein toplumunda da bu donemde paralel geligmeler izlendigini g6sterir.$ "Lale devri", meghur oldugu gekli ile bir tuketim grlgrnhsr, tuketim kahplannda de$igim, orta srnlftn hareketliligi, orta srnrflann elitlere ttiketim a1gkanhklannda ozenmesi gibi noktalar rizerinde durur. Bu noktada, lg. yrizyrhn askeri kassamr 0zerine aynntrh bir gahgma yaprlmakszrn bu doneme iligkin bu tilr yargrlann geqerliligi sorgulanabilir. Ancak, lg. yuzyrhn bahsi geqen doneminde servetin birikimi ve da$rhmrnrn tespiti ile bu verilerin Onceki ve sonraki devirlerle kryasr gergek bir desigim, donugum ya da hareketliligin ipuqlannr bize sunabilir. Tuketim kahplannr qahqmak, bize lg. ynzyi bagrnda toplumsal tabakalaqma ile ilgili fikir vereceginden orra srnrf olarak tabir edilen gruplar kimlere kargrhk geliyor ise bunlann tespiti ve gergekten triketim ahgkanhklan nokrasrnda bir "6ykunme" olup olmadrf,rnrn tespitine imkan saglayacaktrr. Bu noktada da orta srnrflar (lg. yuzyrl osmanh toplumu iqin orta srnrf kapsamrna koyuran grupla'n kimler oldu- Sunun ner olmamasr ile birlikte boyle bir argumanrn var oldu$unu belirtmeliyrm. Oyleyse, Oncelik orta srnrlrn tespiti noktasrndadrr.) olarak adlandrnlan bu gruplann tuketim ahgkanhklannrn yukandan aga$rya bir tuketim analizi ile degil de bu gruplann kendi iqlerinde bir tuketim gerqevesigerisinde analiz edilmeleri gerektiginin altrnr qizmeliyim.st Bu da d6nemrn yagam standartlan ve toplumsal ya$amln resmi konusunda daha saahkh bir analiz qerqevesi sunacaktrr. servet gostergeleri, ttlrketim sektorleri ve emtianrn tespiti muhtelif gruplann yagam tarzlarrnr ofiaya grkaracak; donemin grkar gruplannl ve dolayrsryla eatl$anlar ile uzlaganlan belirginlegtirecek bu 50 Croig Clunos, Superfluous Things: Material Culture ond Social Stotus in Early /vlodern Chino, Combridge: Poliry, l DiiliiVorto gelir gruplorrnrn eliilere.oflinmeci tiiketim ohgkonhklon gelilirdikleri yciniindeki orgiimon, Veblen'in bugijn gokgo.elegtirilen ve oykijndijgii sciylenen grupljrrn tijketim d'oronrgtorrnr on. fomoyt gijgleglirdigi ifode edilen."giisleri9gi li.jketim" (conspicuous consumptionl teorisine ooyonrr: Thorstein Veblen, IAe Theory of thi Leisure Closs, New YorL: The Mocrnillon Componv, Veblen'in leorisinin hosrr olh efiikleri igin bkz. Colin Compbell'in 9u ciltteki mokolesi:'.lohn Brewer ond Roy Porter, ld.l Consumption ond the World of C,ads, London ond New york Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor o Soyr Z. Bohor - yoz 2OOB. I 43

16 Selim Korohosono!lu da 18. yuzyrhn bu doneminde toplumun butun kesimleri ile buyuk bir refah, huzur ve zenginlik iqerisinde yagadr$r tezini test imkinr sa$layacaktrr. Boylece, 1730 Patrona isyanrnr da "lale devri"ni bitiren isyan olarak degil, serseri Patrona'nln omuzlanna yrkrlmrg, bireysellegtirilmig bir hadise olarak da de$il, yukanda bahsetti$imiz eatrganlar ile uzlaganlann dolaytsrylakazanan ekip ile kaybeden ekibin bir hesaplagmasr olarak daha net, kigisellikten, duygusalhktan, ideolojik kaygrlardan uzak, tarihsel ve bilimsel bir yorum imkanr ortaya grkacaktrr Torih ve Toplum Yeni Yoklogrmlor. Soyr 7. Bohor - Yoz 2OOB

rtinrive er.ivrir n, iller MEcLiSi BASKANLTGTNA

rtinrive er.ivrir n, iller MEcLiSi BASKANLTGTNA i**-*; i,:; " "'": l ii"rl -' : ;.*:;".".-"*. j t:':,.,,. I,:i i rtinrive er.ivrir n, iller MEcLiSi BASKANLTGTNA 1910412012 tarih ve 6292 sayrh orman Kdylulerinin Kalkrnmalannrn Desteklenmesi ve Hazine

Detaylı

icindekii,bn /r. isr,alt ARAZi ve vergi sisrnuinin TE$EKKUTU vn osmanlr DEVRiNDEKi $EKiLLERLE MUKAYESESi... ls

icindekii,bn /r. isr,alt ARAZi ve vergi sisrnuinin TE$EKKUTU vn osmanlr DEVRiNDEKi $EKiLLERLE MUKAYESESi... ls icindekii,bn J x /r. Koy, rovlu vb ivrpnratorluk...... I V. Milletleraran Ttirkiye Sosyal ve iktisat Tarihi Kongresi. Teblidler, U.U. Tiirkiyat Arasttrmave Uygulama Merkezi, istanbul 2l-25, Adustos 1989.

Detaylı

l. BE$ERi TrBBi UR0N0N ADr

l. BE$ERi TrBBi UR0N0N ADr l. BE$ERi TrBBi UR0N0N ADr TERKUR krem, 30 g KISA URUN BiLGiSi 2. KALiTATiF ve KANTiTATiT niln$iu Etkin madde: I g krem igerisinde; Altiminlum hidroksiklorit 190 mg Yardrmcr maddeler: 1 g kem igerisinde;

Detaylı

,:t? KYS : Kalite Yonetim Sistemini, ixttl9i. VER : Olgme ve izleme sonuglarrnr, ifade eder. 4.iLGiLiDOKUMAN 1.AMA9 2.KAPSAM 3.TANIMLAR 6.

,:t? KYS : Kalite Yonetim Sistemini, ixttl9i. VER : Olgme ve izleme sonuglarrnr, ifade eder. 4.iLGiLiDOKUMAN 1.AMA9 2.KAPSAM 3.TANIMLAR 6. ,:t? ixttl9i VERI ANALIZ REHBERI 1.AMA9 iyilegtirme veya Diizeltici/ Onleyici faaliyet yapmak iizere olgme ve izleme sonuglanntn analizinde, uygunsuzluklarrn nedenlerini ve goztimlerini saptamada yontem

Detaylı

OSMANLI i TANBULU. I. Uluslararasr Osmanlr istanbulu Sempozyumu Bildirileri 29 Mayrc -! Haziran 20!3, istanbul 29 Mayrc Üniversitesi

OSMANLI i TANBULU. I. Uluslararasr Osmanlr istanbulu Sempozyumu Bildirileri 29 Mayrc -! Haziran 20!3, istanbul 29 Mayrc Üniversitesi OSMANLI i TANBULU I I. Uluslararasr Osmanlr istanbulu Sempozyumu Bildirileri 29 Mayrc -! Haziran 20!3, istanbul 29 Mayrc Üniversitesi e di tör ler Prof. Dr. Feridun M. Emecen Y.'Dog. Dr. Emrah Safa Gürkan

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Türk Düşünce Tarihi PSIR

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Türk Düşünce Tarihi PSIR DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Türk Düşünce Tarihi PSIR 441 7-8 3 + 0 3 5 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Lisans Seçmeli Dersin Koordinatörü

Detaylı

Dünya Tarihi I (IR101) Ders Detayları

Dünya Tarihi I (IR101) Ders Detayları Dünya Tarihi I (IR101) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Dünya Tarihi I IR101 Güz 3 0 0 3 7,5 Ön Koşul Ders(ler)i Yok Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

Sayr :16961366-604.01.0119255 Konu : Ktsa Film Destek Hibe Programt

Sayr :16961366-604.01.0119255 Konu : Ktsa Film Destek Hibe Programt T.C. BA$BAKANLIK Afet ve Acil Durum Ydnetimi Baqkanhpr Sayr :16961366-604.01.0119255 Konu : Ktsa Film Destek Hibe Programt 07.05.2014 Y ILDIZ TEKNiK LN{ IVPNSiTE,Si REKTOru-UCIXP, Bagkanll[rm z tarafndan

Detaylı

,we, ^&rabi. FARABi ungi$itu pnocrami PRororor,U ]\,UGLA

,we, ^&rabi. FARABi ungi$itu pnocrami PRororor,U ]\,UGLA ]\,UGLA,we, ^&rabi FARABi ungi$itu pnocrami PRororor,U Biler, agalrda imalan bulunan ytiksekdlretim kurumlarr olarak, kurumlanmt arasmda Farabi De[igim Programr kapsamrnda igbirlili yapmayr kararlaqtrrmtq

Detaylı

KİTAP TANITIMI. Necmi UYANIK

KİTAP TANITIMI. Necmi UYANIK TARİHİN PEŞİNDE ULUSLARARASI TARİH ve SOSYAL ARAŞTIRMALAR DERGİSİ Yıl: 2015, Sayı: 13 Sayfa: 449 453 THE PURSUIT OF HISTORY INTERNATIONAL PERIODICAL FOR HISTORY AND SOCIAL RESEARCH Year: 2015, Issue: 13

Detaylı

YAZARLAR HAKKINDA. aynr tiniversitenin Turkiyat Araqtrrmalan Enstitusunde tamamladr. 2004 yrhnda Tel Aviv Universitesi'nden doktora

YAZARLAR HAKKINDA. aynr tiniversitenin Turkiyat Araqtrrmalan Enstitusunde tamamladr. 2004 yrhnda Tel Aviv Universitesi'nden doktora YAZARLAR HAKKINDA Alfabetift Sua ile Haluk ALI(AN istanbul Universitesi siyaset Bilimi Fakultesi Kamu yonetimi Bolumti'nden 1992 yrhnda mezun oldu. 1995 yrhnda istanbul universitesi sosyal Bilimler ve

Detaylı

ANACKULU H\ZMIET ALIMI TEKNiK. EMZ RME ODASL COCUK EAK.fvt. SAffTNAMESf. YURTLAR!, OAWNUZ BAKIMEVi VE. TIJRKKHH$tAYil

ANACKULU H\ZMIET ALIMI TEKNiK. EMZ RME ODASL COCUK EAK.fvt. SAffTNAMESf. YURTLAR!, OAWNUZ BAKIMEVi VE. TIJRKKHH$tAYil li TIJRKKHH$tAYil 1868 EMZ RME ODASL COCUK EAK.fvt YURTLAR!, OAWNUZ BAKIMEVi VE ANACKULU H\ZMIET ALIMI TEKNiK SAffTNAMESf i-^^^ - rz I r lnsan Kal,naklan Direktcirlii[U ii _,"*.: ""J i,.l,',-,r urt LJ\Lvr

Detaylı

HArdM: M.zEKi AYHAN 30676 KATiP: EMRE inginar 156917. GEREKCELi KARAR

HArdM: M.zEKi AYHAN 30676 KATiP: EMRE inginar 156917. GEREKCELi KARAR ab'*@"' T.C. istanbul 3.IS MAHKDMf,Si f,srs-karrr No: 201 3/492 Esas - 2014/ll T.C. istanbul 3. ig MAHKEMESi ESAS NO: 2013/492 Esas KARAR NO: 2014/13 TiJRK MiLLETi ADINA GEREKCELi KARAR HArdM: M.zEKi AYHAN

Detaylı

. Bu talimatta yazanlara aynen ulunuz. ilag hakktnda size dnerilen dozun drymda yftksek

. Bu talimatta yazanlara aynen ulunuz. ilag hakktnda size dnerilen dozun drymda yftksek KULLANMA TALiMATI TERKUR krem,30 g Cilt iizerine uygulanrr.. Ethin madde: 1g kem 190 mg aliiminyum hidroksiklorit igerir. o Yardrmcr maddeler: Beyaz yumugak vazelin, setostearil alkol, izopropilmiristat,

Detaylı

rilvr grrinni, KURGU, SESLENDiRME, sruovo gerinni, nruiunsyon,

rilvr grrinni, KURGU, SESLENDiRME, sruovo gerinni, nruiunsyon, rilvr grrinni, KURGU, SESLENDiRME, sruovo gerinni, nruiunsyon, e nnrir rasartm ve TEKNiT onrurgmanltk niznner ALtMt TEKNiT gnnrnamesi igin Tanrmr Dr Ayhan Kuzu ve gahgma ekibi tarafrndan planlanan proje

Detaylı

DERS ÖĞRETİM PLANI. Avrupa İktisat Tarihi. Dersin Adı Dersin Kodu Dersin Türü

DERS ÖĞRETİM PLANI. Avrupa İktisat Tarihi. Dersin Adı Dersin Kodu Dersin Türü Dersin Adı Dersin Kodu Dersin Türü DERS ÖĞRETİM PLANI Avrupa İktisat Tarihi Seçmeli Dersin Seviyesi Doktora ( iktisat ) Dersin AKTS Kredisi 8 Haftalık Ders Saati 3 Haftalık Uygulama Saati - Haftalık Laboratuar

Detaylı

all,r'maz. Madde 6 - Bildirim ve tebligat esaslan

all,r'maz. Madde 6 - Bildirim ve tebligat esaslan izpti n xalir qtleui all,r'maz. Madde 6 - Bildirim ve tebligat esaslan gergevesinde gergekle$tirilir. 6.3. Tebtigatrn hakh veya zorunlu yaprlamamasr halinde Kanunun 65 kanunlanna sunulan ve tarafindan

Detaylı

Yaz l Bas n n Gelece i

Yaz l Bas n n Gelece i Emre Aköz Yeni Okur-Yazarlar ve Gazetelerin Geleceği ABD li serbest gazeteci Christopher Allbritton õn yaşadõklarõ bize yazõlõ medyanõn (ki bu tabirle esas olarak gazeteleri kastediyorum) geleceği hakkõnda

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Siyaset Bilimine Giriş PSIR 101 3 3 + 0 3 5. Temel siyasal deyimleri ayırt eder 1,2,3 A,C

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Siyaset Bilimine Giriş PSIR 101 3 3 + 0 3 5. Temel siyasal deyimleri ayırt eder 1,2,3 A,C DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Siyaset Bilimine Giriş PSIR 101 3 3 + 0 3 5 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Lisans Zorunlu Dersin Koordinatörü

Detaylı

rnvrsir,ciligi KURUM inani KURUL Topr,Atlrr KARARLART

rnvrsir,ciligi KURUM inani KURUL Topr,Atlrr KARARLART TUNCELi iinivnnsirnsi- BGiriM-siR-snN runcer,i trnivnnsirnsi rnvrsir,ciligi KURUM inani KURUL Topr,Atlrr KARARLART 4688 Sayrh Kamu Gorevlileri Sendikalan Kanunu'nun 22. ve 41. maddeleri ve bu kanuna dayah

Detaylı

TURiZMYETURiZM OLAYI. TURiZM: Yeterli boq zamana, yeterli mali olanaklara ve seyahatten. DAR KAPSAMDA TURiZM VE OTELCiLiK

TURiZMYETURiZM OLAYI. TURiZM: Yeterli boq zamana, yeterli mali olanaklara ve seyahatten. DAR KAPSAMDA TURiZM VE OTELCiLiK Marmara lletisim Dergisi, Sayr:8, Ekim 1994 Mamara Joumal of Conununications, Number:8, October 1994 DAR KAPSAMDA TURiZM VE OTELCiLiK Arg. Giir. nuru OZCnn MARMARA r-rllvensiresi itetiqim Faktiltesi Dar

Detaylı

osmanlr-rurk TARiHgilirbi UzeninE NoTLAR elgilerinin senatoda okuduklarr raporlar tig cilt h6linde Alberi' tarafrndan

osmanlr-rurk TARiHgilirbi UzeninE NoTLAR elgilerinin senatoda okuduklarr raporlar tig cilt h6linde Alberi' tarafrndan osmanlr-rurk TARiHgilirbi UzeninE NoTLAR Frof. Dr. Halil irualclx.- Dog. Dr. Bfilent ARl.' Osmanlr-TUrk tarihi, XlV. yuzyrldan beri dunya tarihini yakrndan ilgilendiren konulardan biridir. Osmanlrnrn Avrupa'yla

Detaylı

peinr negxenugr engiv poririxesl AerK Enigil,r ve KURUMSAL KUTUPHANE VE DoKUMANTASYoN lujy t,2014 Bitlis Eren Universitesi Rahva Kamptisii Bitlis

peinr negxenugr engiv poririxesl AerK Enigil,r ve KURUMSAL KUTUPHANE VE DoKUMANTASYoN lujy t,2014 Bitlis Eren Universitesi Rahva Kamptisii Bitlis KUTUPHANE VE DoKUMANTASYoN peinr negxenugr AerK Enigil,r ve KURUMSAL engiv poririxesl tsilgi palaqrldrk ga artar. lujy t,2014 Bitlis Eren Universitesi Rahva Kamptisii Bitlis Bitlis Ercn Universilesi Kiit

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Tarih Bölümü. Ankara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo TV-Sinema Bölümü.

ÖZGEÇMİŞ. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Tarih Bölümü. Ankara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo TV-Sinema Bölümü. ÖZGEÇMİŞ Adı-Soyadı: Aytaç Yıldız Doğum Tarihi: 10.01.1977 Doğum Yeri: Van İş ve Yazışma Adresi: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Esenboğa/Ankara Telefon-GSM: 0533-5477242

Detaylı

1. Kigi ve Onay Bilgileri girig iglemleri:

1. Kigi ve Onay Bilgileri girig iglemleri: 6245 sayrh Harcrrah Kanunu Yurtigi Gegici Gtirev Yollulu Hazrrlama Ktlavuzu 1.GiRi9 Bu krlavuz, 6245 sayrh Harcrrah Kanunu hukiimlerine gdre diizenlenen yurtigi ge9ici gdrev yolluf,u i$lemlerinin Kamu

Detaylı

[r kuliipleimizce de malum olup, kul

[r kuliipleimizce de malum olup, kul BEDEN runrive ENGELLiLER SPOR FEDERASYONU BAgKANLI6I Sayr :T.B.E.Sl.F/ Konu : B6lgesel Lig PlaY ff Yeni Stati.isii. SPOR KULUBU BA$KANLIIfl1Y4 Federasyonumuzun Sandalye Basketbol BOI miisabakalarma katrlmaya

Detaylı

Dünya Tarihi II (IR102) Ders Detayları

Dünya Tarihi II (IR102) Ders Detayları Dünya Tarihi II (IR102) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Dünya Tarihi II IR102 Bahar 3 0 0 3 7,5 Ön Koşul Ders(ler)i Yok Dersin Dili Dersin

Detaylı

T.C. SAdLIK BAKANLIEI TiJRKiYE KAMU HASTANELERi BiR[idi BATMAN 86LCE DEVLET HASTANESi

T.C. SAdLIK BAKANLIEI TiJRKiYE KAMU HASTANELERi BiR[idi BATMAN 86LCE DEVLET HASTANESi :f't T.C. SAdLIK BAKANLIEI TiJRKiYE KAMU HASTANELERi BiR[idi BATMAN 86LCE DEVLET HASTANESi Sayr : B. 10.4.1SM.4.72.00.20/ Konu : ]'eklif'e llavet Sa] In : Kufunlunruzun ihtiyacr olan AMELiYATHANE( Ilgilendiginiz

Detaylı

Ýslâm Ahlak Teorileri (Ethical Theories in Islam)

Ýslâm Ahlak Teorileri (Ethical Theories in Islam) ve referanslar ve elbette tarihsel ve entelektüel ardalan ileri derecede önemlidir. Çünkü genelde Batýlý kavramlar, kendilerinde ne olduklarý na bakýlmaksýzýn (aslýnda akademik ve entelektüel bir soruþturmanýn

Detaylı

Bu evrak güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır. http://evraksorgu.meb.gov.tr adresinden 3922-c1e8-39ab-8e60-c949 kodu ile teyit edilebilir.

Bu evrak güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır. http://evraksorgu.meb.gov.tr adresinden 3922-c1e8-39ab-8e60-c949 kodu ile teyit edilebilir. Bu evrak güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır. http://evraksorgu.meb.gov.tr adresinden 3922-c1e8-39ab-8e60-c949 kodu ile teyit edilebilir. Bu evrak güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır. http://evraksorgu.meb.gov.tr

Detaylı

l I Eyliil Sonraslnda ABD: Algllamalar,

l I Eyliil Sonraslnda ABD: Algllamalar, Uluslararasr Hukuk ve Politika Cilt:1, No: I ss.l l7-142,2005 O l I Eyliil Sonraslnda ABD: Algllamalar, Psikoloiik Yanslmalar ve Yasal Dtizenlemeler Ddem YAMAN * Girig Ozet I 1 Ealtll 200I tarihinde New

Detaylı

TARIHEILIGIMIZ UZERINE

TARIHEILIGIMIZ UZERINE SOYLESI INALCIK'LA TARIHEILIGIMIZ UZERINE d tl-l F o =TU o ingiltere'nin Cambridge kentinde bulunan Uluslararasr Biyografi Merkezi (IBC), unlii Osmanh tarihgisi Prof. Dr. Halil inalcrk'r 20. y:o:zyrltn

Detaylı

lf1, S 21. Y1zytl Yayrnlarr : 4 J ; Tarih Serisi : 1 YAYINTARI E. mail: yuzyil@ ada. net.tr. @ : Her hakkr mahfuzdur.

lf1, S 21. Y1zytl Yayrnlarr : 4 J ; Tarih Serisi : 1 YAYINTARI E. mail: yuzyil@ ada. net.tr. @ : Her hakkr mahfuzdur. r t-i ffi#ffi lf1, S 21. Y1zytl Yayrnlarr : 4 J ; Tarih Serisi : 1 F YAYINTARI Hanrmeli Sk. No: 19120 Srhhrye-06430 ANKARA Tel: 231 68 58-231 08 72 c Faks: 231 68 58 E. mail: yuzyil@ ada. net.tr. Bu eserin

Detaylı

f.v\ >s/ Ilgi 7."- DAiITIM \Ar^Nr':/, Vali a. Vali Yardrmcrsr c.en q ej.. tht-*r.xl xt.. t,,r-r l.we,l W.e.?dde

f.v\ >s/ Ilgi 7.- DAiITIM \Ar^Nr':/, Vali a. Vali Yardrmcrsr c.en q ej.. tht-*r.xl xt.. t,,r-r l.we,l W.e.?dde f.v\ \.csxcuxvrspor Z \Ar^Nr':/, >s/ Sayr Konu Ilgi :e5738460-041 3lT :Yarrgma Duyurusu T.C. QANKTRT vnt-ilici Genglik Hizmetleri ve Spor it Uiidtirtugu c.en q ej.. tht-*r.xl xt.. t,,r-r l.we,l W.e.?dde

Detaylı

Dersin İngilizce Adı Dersin Türkçe Adı Kurums al Kredi. Akademik İletişim

Dersin İngilizce Adı Dersin Türkçe Adı Kurums al Kredi. Akademik İletişim MÜFREDAT ADI: Siyaset 2012 Bu program 2012-2013, 2013-2014 ve 2014-2015 akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL Dersin Dersin İngilizce Adı Dersin

Detaylı

f'i1 ,k;;i66 furutugan tarafrndan aireoite eoilmii olan tarafsrz denetim firmalannrn denetimleri sonucunda

f'i1 ,k;;i66 furutugan tarafrndan aireoite eoilmii olan tarafsrz denetim firmalannrn denetimleri sonucunda f'i1 artalrt TEDARiKQi DEGERLENDiRME PROSEDURU 1. AMAg Muratpap Belediyesi'ne bagh ve harcama yetkisi verilen mfidtirltiklerin, tirtin ve hizmet sattn aldtklan tedarikgi firmalann degerlendirilmesi ile

Detaylı

l) SOz konusu ili.. L (rakamla),... Ttirk Lirasr (yanyla\ yapmayr kabul ve taahhut ederim/ederiz.

l) SOz konusu ili.. L (rakamla),... Ttirk Lirasr (yanyla\ yapmayr kabul ve taahhut ederim/ederiz. DOGRUDAN TEMIN TEKLIF MEKTUBU TCDD 3 BOLGE vruounr-ugu uer ve ruzvmr ALrM rovusyonu BA$KANr-rcrNe Alsancak/ZMIR Teklif Sahibinin Adr Soyadr lticaret Unvanr Agrk Tebligat Adresi Baglr Bulundugu Vergi Dairesi

Detaylı

ctinuru: ANADoLU trxivnnsirnsi T.C. SENATO Karar Tarihi z 31,01,2012

ctinuru: ANADoLU trxivnnsirnsi T.C. SENATO Karar Tarihi z 31,01,2012 T.C. ANADoLU trxivnnsirnsi SENATO Karar Tarihi z 31,01,2012 Karar No : I ctinuru: 14- Anadolu ljniversitesi (Eskigehir/Tiirkiye) Miihendislik Mimarhk Faktiltesi Elektrik- Elektronik Mtihendislili Bdltimti

Detaylı

FAf. I i,/'l '\- i'.; ' r. i) Ydnetim Kurulu: Anadolu Universitesi Yaqamboyu Ofrenim Uygulama ve. sirixci noluvr

FAf. I i,/'l '\- i'.; ' r. i) Ydnetim Kurulu: Anadolu Universitesi Yaqamboyu Ofrenim Uygulama ve. sirixci noluvr .. I ".'l -" )f,/7.,90/l,/ // - / -/ ANADOLU UNivrnsirnsi PERSONEL BELGELENDiRMN NiNiUi (ANAPER) yonnncrsi Amag sirixci noluvr Amag, Kapsam, Dayanak, Tanrmlar ve Krsaltmalar MADDE 1 - Bu ydnergenin?macu

Detaylı

ALl. : Tiim Kalemlere Teklif verilmesi Zorunludur. ihtiyac LiSTESi. Sayf : B.10.4.1SM.4.'72.00.20/ Konu : Teklife Davet. Fivat

ALl. : Tiim Kalemlere Teklif verilmesi Zorunludur. ihtiyac LiSTESi. Sayf : B.10.4.1SM.4.'72.00.20/ Konu : Teklife Davet. Fivat T.C. SAcLIK BAKANLIEI TURKIYE KAMU HASTANELERi BiRLiEi BATMAN BOLGE DEVLET HASTANESi Sayf : B.10.4.1SM.4.'72.00.20/ Konu : Teklife Davet Sayrn :... Kurumumuzun ihtiyacr otan HEMOGRAM REAKTiFI icin TEST

Detaylı

IRCICA NIN YAYINLADIĞI KAYNAKÇALAR

IRCICA NIN YAYINLADIĞI KAYNAKÇALAR IRCICA NIN YAYINLADIĞI KAYNAKÇALAR (1982-2011) (21 AYRI KAYNAKÇA, 35 CİLT) Bülent Ağaoğlu İstanbul, 6 Eylül 2012 1982 1 Osmanlı Yıllıkları: Salnameler Ve Nevsaller. Bibliyografya Ve Bazı İstanbul Kütüphanelerine

Detaylı

Bu program akademik yılı ve sonrasında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır.

Bu program akademik yılı ve sonrasında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. MÜFREDAT ADI: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler 2015 Bu program 2015-2016 akademik yılı ve sonrasında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL Dersin Dersin

Detaylı

YBÜ SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Lisans Programı Department of International Relations Undergraduate Curriculum

YBÜ SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Lisans Programı Department of International Relations Undergraduate Curriculum YBÜ SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Lisans Programı Department of International Relations Undergraduate Curriculum INRE First Year/ Fall PSPA101 Siyasete Giriş Introduction to Politics Zorunlu 3 5 PSPA103

Detaylı

rubirlr CELAL BAYAR UNiVERSiTESi RrrrOnIuGurur

rubirlr CELAL BAYAR UNiVERSiTESi RrrrOnIuGurur rubirlr Sayr. 8.14.2.T8T 0.06.01.02.231-594111971 Konu : TUBiTAK-Lindau Destek Programr CELAL BAYAR UNiVERSiTESi RrrrOnIuGurur Zy rcatzor iveoi Bilimsel ve Teknolojikalkrnma igin gereken insan kaynagrnrn

Detaylı

Bu program akademik yılı ve sonrasında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır.

Bu program akademik yılı ve sonrasında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. MÜFREDAT ADI: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler 2018 Bu program 2018-2019 akademik yılı ve sonrasında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL Dersin Dersin

Detaylı

SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR DÖNEMİ DERS KATALOĞU

SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR DÖNEMİ DERS KATALOĞU ANADAL EĞİTİM PROGRAMI ZORUNLU DERSLERİ.Sınıf/.Yarıyıl in ön koşulu var mı? *** in önceki eğitim programında eşdeğer bir dersi var mı? **** YDİ Temel Yabancı Dil (İngilizce) (Basic Foreign Language (English))

Detaylı

Diplomatik Yazışma I (IR401) Ders Detayları

Diplomatik Yazışma I (IR401) Ders Detayları Diplomatik Yazışma I (IR401) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Diplomatik Yazışma I IR401 Seçmeli 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i - Dersin Dili

Detaylı

Rusya Tarihi (IR413) Ders Detayları

Rusya Tarihi (IR413) Ders Detayları Rusya Tarihi (IR413) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Rusya Tarihi IR413 Seçmeli 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Yok Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

2' Bursun amacrna uygun otarak verirmesini sa$ramak uzere

2' Bursun amacrna uygun otarak verirmesini sa$ramak uzere 2' Bursun amacrna uygun otarak verirmesini sa$ramak uzere EK-A'da, Ogrenci Burs Bagvuru Formu EK_B,dedir. hazrrlanan burs duyurusu Dernegi ll Bagkanr TURKiYE EMEKLi SUBAYLAR DERNE6i FESUD) izuin xouar

Detaylı

Prof. Dr. Mehmet Ali BEYHAN Tel: [0 212] 455 57 00-15875 e-mail: mehmetalibeyhan@yahoo.com Oda no: 315

Prof. Dr. Mehmet Ali BEYHAN Tel: [0 212] 455 57 00-15875 e-mail: mehmetalibeyhan@yahoo.com Oda no: 315 Prof. Dr. Mehmet Ali BEYHAN Tel: [0 212] 455 57 00-15875 e-mail: mehmetalibeyhan@yahoo.com Oda no: 315 Doğum Tarihi ve Yeri: 1953 / Malatya EĞİTİM İlkokul: (1961 1966) Yazıca İlkokulu (Malatya) Lise: (1969

Detaylı

PA$AM SULTAN TURBESI. nouove - REsrirUsYoN ROJESI RESTO. u$ak. oin. idostc lio. !.v' runizttrt BAKANLIGI t \r':rliklcrrttrt Mirdrirliiqu

PA$AM SULTAN TURBESI. nouove - REsrirUsYoN ROJESI RESTO. u$ak. oin. idostc lio. !.v' runizttrt BAKANLIGI t \r':rliklcrrttrt Mirdrirliiqu PA$AM SULTAN TURBESI nouove - REsrirUsYoN VE a T-!.v' runizttrt BAKANLIGI t \r':rliklcrrttrt Mirdrirliiqu RESTO ROJESI oin ': i.-:..::::., :,::r:aeil::: :i 1,ij1'.r{iil : i u$ak idostc lio PA$AM SULTAN

Detaylı

I.YIL HAFTALIK DERS AKTS

I.YIL HAFTALIK DERS AKTS I.YIL SOS 101 Z Sosyal Bilgilerin Temelleri Basics of Social Sciences 2-0-2 4 I SOS 103 Z Sosyal Psikoloji Social Psychology 2-0-2 4 SOS 105 Z Arkeoloji Archeology SOS 107 Z Sosyoloji Sociology SOS 109

Detaylı

%'o;:ilfus. FARAei negisirvr rrogramt prorororu. d r'' -,,f rarih: hiza.

%'o;:ilfus. FARAei negisirvr rrogramt prorororu. d r'' -,,f rarih: hiza. FARAei negisirvr rrogramt prorororu Bizler, aga[rda imzalan bulunan yiiksektilretim kurumlarr olarak, kurumlanmrz arasrnda Farabi Degi gim Programr kapsamrnda i gbirligi yapmayr kararlaqtrrmr g bulunmaktayv.

Detaylı

Amerikan Dış Politikası (UI512) Ders Detayları

Amerikan Dış Politikası (UI512) Ders Detayları Amerikan Dış Politikası (UI512) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Amerikan Dış Politikası UI512 Seçmeli 3 0 0 3 7.5 Ön Koşul Ders(ler)i - Dersin

Detaylı

Dünya Tarihi I (IR101) Ders Detayları

Dünya Tarihi I (IR101) Ders Detayları Dünya Tarihi I (IR101) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Dünya Tarihi I IR101 Güz 3 0 0 3 7,5 Ön Koşul Ders(ler)i Yok Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS EVRENSEL İNSANİ DEĞERLER İLH

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS EVRENSEL İNSANİ DEĞERLER İLH DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS EVRENSEL İNSANİ DEĞERLER İLH320 6 2+0 2 3 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Yüz Yüze / Seçmeli

Detaylı

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık anlayışı

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık anlayışı DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ Furkan Güldemir, Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Tarihsel Süreç Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık

Detaylı

Bu evrak güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır. http://evraksorgu.meb.gov.tr adresinden41c6-a13d-31b6-987d-b1f0 kodu ile teyit edilebilir.

Bu evrak güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır. http://evraksorgu.meb.gov.tr adresinden41c6-a13d-31b6-987d-b1f0 kodu ile teyit edilebilir. Bu evrak güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır. http://evraksorgu.meb.gov.tr adresinden41c6-a13d-31b6-987d-b1f0 kodu ile teyit edilebilir. 101 Kurumsal iliqkiler NUhiARA: l13 trbo YA$AR HOLDING GrDA

Detaylı

Osmanlı İmparatorluğu nda 1730 İsyanı Üzerine Yeni Bir Eser: Vâkıa Takrîri Bin Yüz Kırk Üç de Terkîb Olunmuşdur

Osmanlı İmparatorluğu nda 1730 İsyanı Üzerine Yeni Bir Eser: Vâkıa Takrîri Bin Yüz Kırk Üç de Terkîb Olunmuşdur Osmanlı İmparatorluğu nda 1730 İsyanı Üzerine Yeni Bir Eser: Vâkıa Takrîri Bin Yüz Kırk Üç de Terkîb Olunmuşdur A New Source on the 1730 Rebellion in Ottoman History: An Account of the Rebellion that Happened

Detaylı

Prof. Dr. Halil İnalcık ( )

Prof. Dr. Halil İnalcık ( ) Prof. Dr. Halil İnalcık (1916-2016) Bilkent Üniversitesi Hocaların Hocası Halil İnalcık ın Ardından Seyfi Kenan* Dergimizin kurucularından Prof. Dr. Halil İnalcık Hocamız, 25 Temmuz 2016 da vefat etti.

Detaylı

@esi. T.C. Harran Universitesi Tlp Fakiiltesi Aragttrma ve Uygulama Hastanesi. Genel Toplam(KDV Harig): LUER LOK ENJEKToR(N3s)KiLiTLi i6rue eonpr.

@esi. T.C. Harran Universitesi Tlp Fakiiltesi Aragttrma ve Uygulama Hastanesi. Genel Toplam(KDV Harig): LUER LOK ENJEKToR(N3s)KiLiTLi i6rue eonpr. T.C. Harran Universitesi Tlp Fakiiltesi Aragttrma ve Uygulama Hastanesi LUER LOK ENJEKToR(N3s)KiLiTLi i6rue eonpr. Genel Toplam(KDV Harig): @esi Meteoroloji Cad. $ANLIURFA lrtibattetefon:tel.: 0(414) 318

Detaylı

Demokrat Partiden Günümüze Siyasal Gelişmeler. XV. ve XVI. Yüzyıllarda Ortadoğu Ticaret Tarihi II

Demokrat Partiden Günümüze Siyasal Gelişmeler. XV. ve XVI. Yüzyıllarda Ortadoğu Ticaret Tarihi II SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ENSTİTÜ ANA BİLİM DALI-DOKTORA PROGRAMI-YENİ KATALOG BÖLÜM KODU : 82206 01.Yarıyıl leri Adı İngilizce Adı TE PR KR AKTS 02.Yarıyıl leri Adı İngilizce Adı TE PR KR AKTS Seçmeli

Detaylı

Yaşamımızdaki Referans,

Yaşamımızdaki Referans, istiklâl Aylık siyaset, ekonomi, toplum dergisi Mayıs 2011, Sayı: 20 www.istiklaldergisi.com Yaşamımızdaki Referans, SIFIR NOKTASI İstiklal Dergisi ne ücretisiz abone olun, her sayı e-posta adresinize

Detaylı

OKUL ÖNCESİ DİN VE AHLÂK EĞİTİMİ

OKUL ÖNCESİ DİN VE AHLÂK EĞİTİMİ OKUL ÖNCESİ DİN VE AHLÂK EĞİTİMİ Değerler Eğitimi Merkezi Eserin her türlü basım hakkı anlaşmalı olarak Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları na aittir. Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları bir Ensar Neşriyat

Detaylı

Acrk teblieat adresi. Telefon ve Faks numarasl. Not:

Acrk teblieat adresi. Telefon ve Faks numarasl. Not: Acrk teblieat adresi Telefon ve Faks numarasl Not: Srra No Mal Kaleminin Adr ve Krsa Agrklamasr Miktarr Tutarr (Para birirni,t belirtilerek) Toplam Tutar (K.D.V Haric) *Tabloya gerektiti kadar satrr eklenecektir.

Detaylı

ÜN VERS TEYE G R SINAV SORULARI

ÜN VERS TEYE G R SINAV SORULARI ÜN VRS TY G R SINV SORULRI. 000 - ÖSS. 00 - ÖSS m( ) = 90 = cm = cm = cm > H G Yukar daki verilere göre ) ) ) ( ) ( ) ) 9 ) 9 kare, = =, G = G, H, G do rusal;, H, do rusal ise H H ) ) ) ) ). 000 - ÖSS.

Detaylı

Küresel Politikada İnsan Hakları (IR408) Ders Detayları

Küresel Politikada İnsan Hakları (IR408) Ders Detayları Küresel Politikada İnsan Hakları (IR408) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Küresel Politikada İnsan Hakları IR408 Seçmeli 3 0 0 3 5 Ön Koşul

Detaylı

Bu program ve akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır.

Bu program ve akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. MÜFREDAT ADI: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler 2010 Bu program 2010-2011 ve 2011-2012 akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL Dersin

Detaylı

OSMANLI İMPARATORLUĞU GERİLEME DÖNEMİ ISLAHATLARI XVIII. YÜZYIL

OSMANLI İMPARATORLUĞU GERİLEME DÖNEMİ ISLAHATLARI XVIII. YÜZYIL OSMANLI İMPARATORLUĞU GERİLEME DÖNEMİ ISLAHATLARI XVIII. YÜZYIL OSMANLI DA 18. YÜZYIL GERİLEME DÖNEMİ DİR. Yaklaşık 100 yıl sürmüştür. 18. Yüzyıldaki Islahatların Genel Özellikleri -İlk kez Avrupa daki

Detaylı

- Genel Kurul Kararr - Uygulama Esas ve Usulleri .-.-

- Genel Kurul Kararr - Uygulama Esas ve Usulleri .-.- % T. C. YUKSUKOGRE'I'I\I KURULU BASKANLIEI Sayr : Konu : B.30.o. imi.o.oo.oo.01/ 6l 8< ttq3o Tezsiz Yuksek Lisans Bilkent / ANKARA.a2...o.L,.2a.aJ 2547 sayfi YUksekogretim Kanununun ek 27 nci maddesi gere$ince

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Arşivcilik İstanbul Üniversitesi 1996. Ortadoğu Enstitüsü. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Arşivcilik İstanbul Üniversitesi 1996. Ortadoğu Enstitüsü. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Nurdan Şafak 2. Doğum Tarihi ve Yeri:. Unvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Arşivcilik İstanbul Üniversitesi 1996 Yüksek Siyasi Tarih ve Marmara

Detaylı

Bu program akademik yılı ve sonrasında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır.

Bu program akademik yılı ve sonrasında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. MÜFREDAT ADI: Siyaset 2015 Bu program 2015-2016 akademik yılı ve sonrasında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. Siyaset 2010 müfredatı için tıklayınız Siyaset 2012 müfredatı için tıklayınız

Detaylı

OSMANLI ARAŞTIRMALARI

OSMANLI ARAŞTIRMALARI SAYI 38 2011 OSMANLI ARAŞTIRMALARI THE JOURNAL OF OTTOMAN STUDIES Kitâbiyat saraya mensûbiyet dönemini veya saraya sunduğu eserleri dolayısıyla sarayla olan bağlantısının ne oranda sürdüğünü/sürekli olduğunu

Detaylı

YEDĐTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ KAMU YÖNETĐMĐ TAHSĐN BEKĐR BALTA FATĐH KELEŞ JULY,13

YEDĐTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ KAMU YÖNETĐMĐ TAHSĐN BEKĐR BALTA FATĐH KELEŞ JULY,13 YEDĐTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ KAMU YÖNETĐMĐ TAHSĐN BEKĐR BALTA FATĐH KELEŞ JULY,13 260506006 Abstract Turkey is the root of administrative law to the end of the century goes xıx. Administrative law in the same

Detaylı

Servet GYO. 'Fiyat Tespit Raporu' DEGERLENDIRME RAPORU. A) girket HAKKTNDA VER LEN B LG LER. 'Servet GYO Fiyat Tespit Raporu' DEGERLENDIRME RAPORU

Servet GYO. 'Fiyat Tespit Raporu' DEGERLENDIRME RAPORU. A) girket HAKKTNDA VER LEN B LG LER. 'Servet GYO Fiyat Tespit Raporu' DEGERLENDIRME RAPORU 'Fiyat Tespit Raporu' DEGERLENDIRME RAPORU 15t04t2013 Servet GYO 'Servet GYO Fiyat Tespit Raporu' DEGERLENDIRME RAPORU Bu rapor, Yatrrrm Finansman Menkul Degerler A.$. tarafrndan hazrdanmtgttr. Rapor,

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS ULUSLARARASI POLİTİK İKTİSAT ECON 367 8 3 + 0 3 6

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS ULUSLARARASI POLİTİK İKTİSAT ECON 367 8 3 + 0 3 6 DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS ULUSLARARASI POLİTİK İKTİSAT ECON 367 8 3 + 0 3 6 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Lisans Zorunlu Dersin Koordinatörü

Detaylı

Ekonomiye Giriş I Economics I

Ekonomiye Giriş I Economics I MÜFREDAT ADI: Siyaset 2010 Bu program 2010-2011 ve 2011-2012 akademik yıllarında birinci sınıfa başlayan öğrencilere uygulanacaktır. Siyaset 2012 müfredatı için tıklayınız Siyaset 2015 müfredatı için tıklayınız

Detaylı

tri lo oli {4..E 2. A$agtda yerilen bilgilerden hangisi yan: s I c)3 A) Qap, gemberi iki es pargaya ayrrrr

tri lo oli {4..E 2. A$agtda yerilen bilgilerden hangisi yan: s I c)3 A) Qap, gemberi iki es pargaya ayrrrr o 1. 3. $ekilde verilen M merkezli gemberde kag tane gap gizilebilir? A)1 c)3 B)2 D) Sonsuz ls tri Yukandaki verilen gemberlerden ka9 tanesinin gapr do!ru gizilmigtir? lo oli l------- A)1 Bl2 C)3 D)4 E

Detaylı

AKDENiz Uuivrnsirrsi ilr. ANTALvA snnnvici ve ignonmlari oennrgi lnnsino) ARASINDA. isslnllgi pnororolo

AKDENiz Uuivrnsirrsi ilr. ANTALvA snnnvici ve ignonmlari oennrgi lnnsino) ARASINDA. isslnllgi pnororolo AKDENiz Uuivrnsirrsi ilr ANTALvA snnnvici ve ignonmlari oennrgi lnnsino) ARASINDA isslnllgi pnororolo Akdeniz Llniversitesi I Ekim, 2016 AKDENIZ ONiVERSITESI ITE ANTATYA SANAYiCI VE ISADAMLARI DERNEGI

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Cafer ÇİFTCİ Doğum Tarihi ve Yeri: 1973 BURSA Unvanı: Prof. Dr. Ana Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Doçentlik Alanı:

ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Cafer ÇİFTCİ Doğum Tarihi ve Yeri: 1973 BURSA Unvanı: Prof. Dr. Ana Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Doçentlik Alanı: ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Doğum Tarihi ve Yeri: Unvanı: Ana Bilim Dalı: Doçentlik Alanı: İdari Görevi: Cafer ÇİFTCİ 1973 BURSA Prof. Dr. Yakınçağ Tarihi Yeniçağ ve Yakınçağ Tarihi Tarih Bölümü Başkanı ÖĞRENİM

Detaylı

ÖZGEÇMĐŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Đktisat-Maliye Đstanbul Üniversitesi Đktisat Fakültesi

ÖZGEÇMĐŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Đktisat-Maliye Đstanbul Üniversitesi Đktisat Fakültesi ÖZGEÇMĐŞ 1. Adı Soyadı : Ahmet Güner SAYAR 2. Doğum Tarihi : 6 Kasım 1946 3. Ünvanı : Prof.Dr. 4. Öğrenim Durumu : Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Đktisat-Maliye Đstanbul Üniversitesi Đktisat 1968 Yüksek

Detaylı

Vall Adtna. Vali Yarrj,mctst

Vall Adtna. Vali Yarrj,mctst ederim. Bakan. a. Genel luticl:ir Vall Adtna. Vali Yarrj,mctst Dikmsn Caddesi 06100 AI{KrUL{ Telefon: (O312) 415 18 85 e-posta: mileweb@milliemlak.gov.tr {e-*o tuva -r/z'-] - 0 Ayrrntrh bilgi igin irribat:

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Latin Amerika da Toplum ve Siyaset PSIR 453 7-8 3 + 0 3 6

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Latin Amerika da Toplum ve Siyaset PSIR 453 7-8 3 + 0 3 6 DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Latin Amerika da Toplum ve Siyaset PSIR 453 7-8 3 + 0 3 6 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Lisans Seçmeli Dersin

Detaylı

RAPOR EKONOMİK POLİTİK İzmir, , (1997), 1998, (1999), E. A. ; Finansal Forum

RAPOR EKONOMİK POLİTİK İzmir, , (1997), 1998, (1999), E. A. ; Finansal Forum R-T GAZETE İSMİ YER NO (UG) YAYIN YERİ VE TARİHİ MEVCUTLAR 551 RADİKAL 414 Ankara, 1996-1996- 552 RAPOR EKONOMİK POLİTİK 1040 İzmir, 1946-86. (1946), 1947, (1948, 1950), 1951-55, (1956), 1957-61, (1962),

Detaylı

LT legrdnd' Ekler : Ek-l : 2099 Yagam Alanlarrnda Enerji Kullanrmr ve Y0netimi Tasarrm Yartgmast-$artname

LT legrdnd' Ekler : Ek-l : 2099 Yagam Alanlarrnda Enerji Kullanrmr ve Y0netimi Tasarrm Yartgmast-$artname Tarih : 09.01.2014 Evrak No: 1401090202 LT legrdnd' Yrldrz Teknik Universitesi Mimarlrk FakUltesi Dekanlt!t' na, lstanbul Bticino adrna Legrand Elektrik San. A.$. tarafrndan agrlan ve bu sene ilki gergeklegtirilecek

Detaylı

SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA)

SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA) SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA) Osmanlı devletinde ülke sorunlarının görüşülüp karara bağlandığı bugünkü bakanlar kuruluna benzeyen kurumu: divan-ı hümayun Bugünkü şehir olarak

Detaylı

T.C. uilr,i nöiriu n,q.kanlrör Din Öfretimi Genel Müdürlüfü. Sayrn Prof. Dr. Hakkr KESKiN Platz der Republik I 11011 Berlin/ F.

T.C. uilr,i nöiriu n,q.kanlrör Din Öfretimi Genel Müdürlüfü. Sayrn Prof. Dr. Hakkr KESKiN Platz der Republik I 11011 Berlin/ F. uilr,i nöiriu n,q.kanlrör Sayr : 8.08.DÖG.0.14.01.02.323- -t 2/ Lf Konu : Dilekqeni z ANKARA Wufz"",s Sayrn Prof. Dr. Hakkr KESKiN Platz der Republik I 11011 Berlin/ F. ALMANYA ilgi: Sayrn Bakanrmrz Dog.

Detaylı

Doktora Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008

Doktora Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008 ÖZGEÇMİŞ I. (Ana sayfada görünecektir.) Adı Soyadı (Unvanı) Miyase Koyuncu Kaya (Yrd. Doç.Dr.) Doktora: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008 E-posta: (kurum/özel) mkkaya@ybu.edu.tr Web sayfası

Detaylı

i$ninrigi PRo r or<or,t t yuxsnr OCnEXiwt KREDi vn YURTLAR KURUMU BA$BAKANLIK cenel rvrtinunrticu'ne nadr,r YURTLARDA DiYANET i$leri BASKANr,rcr

i$ninrigi PRo r or<or,t t yuxsnr OCnEXiwt KREDi vn YURTLAR KURUMU BA$BAKANLIK cenel rvrtinunrticu'ne nadr,r YURTLARDA DiYANET i$leri BASKANr,rcr BA$BAKANLIK DiYANET i$leri BASKANr,rcr n ciri M ldiizme rlnnt GBNEL tutiounructi ir-,n T.C. cenqlir vn spor BAKANT-,rcr yuxsnr OCnEXiwt KREDi vn YURTLAR KURUMU cenel rvrtinunrticu'ne nadr,r YURTLARDA KUR'AN

Detaylı

t-isltts oevresi 6zel yereruer oinig stnav y6ruencesi

t-isltts oevresi 6zel yereruer oinig stnav y6ruencesi KocAELi Uruivensiresi oevler KoNSERvATUVARI t-isltts oevresi 6zel yereruer oinig stnav y6ruencesi BiRiNci86LUM Amag, Kapsam ve Tanrmlar Amag ve Kapsam MADDE 1 - Kocaeli Universitesi Devlet Konservatuvarr

Detaylı

DERS PROFİLİ. POLS 303 Güz

DERS PROFİLİ. POLS 303 Güz DERS PROFİLİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Dönem Kuram+PÇ+Lab (saat/hafta) Kredi AKTS Uluslararası İlişkiler Kuramı POLS 303 Güz 5 3+0+0 3 6 Ön Koşul Yok Dersin Dili Ders Tipi Dersin Okutmanı Dersin Asistanı

Detaylı

isr.q.nnul vnliligi il qevre ve $ehircilik Miidtirlii$i

isr.q.nnul vnliligi il qevre ve $ehircilik Miidtirlii$i gevre VE_gEHiRCiLiK BA NLIGI T.C. isr.q.nnul vnliligi il qevre ve $ehircilik Miidtirlii$i SAYI :38991 KAYIT TARIHi :12.11.2012 SAYI : B.09.4.iLM.0.34.10.00 KONU : Tehlikeli Atrk Taqrma Lisanst ERMETAL

Detaylı

Fevzi Karamuc;o TARIH 11 SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR

Fevzi Karamuc;o TARIH 11 SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR Fevzi Karamuc;o TARIH 11 SOSYAL BiLiMLER LiSESi DERS KiTABI SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR Prishtine, 2012 ic;indekiler I ÜNiTE: BÜYÜK COGRAFYA KESiFLERi 3 1. BÜYÜK COGRAFYA KESiFLERi 3 A. COGRAFYA KESiFLERi

Detaylı

SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ PROGRAMI

SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ PROGRAMI ANADAL EĞİTİM PROGRAMI ZORUNLU DERSLERİ.Sınıf/.Yarıyıl YDİ0 Temel Yabancı Dil (İngilizce) (Basic Foreign Language (English)) - 2 YDF0 Temel Yabancı Dil (Fransızca) (Basic Foreign Language (French)) - YDA0

Detaylı

Biiliimii )Erenci No Adr Soyadr Intibak YaprldrEr SrnrflYarryil. FAKULTE YONNTiVT KURULU KARAR ONNTCi. TOPLANTI TARiHi : TOPLANTI NO : 35

Biiliimii )Erenci No Adr Soyadr Intibak YaprldrEr SrnrflYarryil. FAKULTE YONNTiVT KURULU KARAR ONNTCi. TOPLANTI TARiHi : TOPLANTI NO : 35 GAZi Univrnsirrsi Edebiyat X'akiiltesi Dekanl{t FAKULTE YONNTiVT KURULU KARAR ONNTCi TOPLANTI TARiHi TOPLANTI NO : 35 KARAR NO z 07 2014 DGS sonucunda Faktiltemiz bdltimlerine kesin kayrt yaptrran Olrencilerin

Detaylı

T.C. EBELİK, LİSANS PROGRAMI, (ÖRGÜN ÖĞRETİM) EBELİK, LİSANS PROGRAMI, (ÖRGÜN ÖĞRETİM)

T.C. EBELİK, LİSANS PROGRAMI, (ÖRGÜN ÖĞRETİM) EBELİK, LİSANS PROGRAMI, (ÖRGÜN ÖĞRETİM) T.C. Sıra No Aday No Kimlik No Ad Soyad Lisans Lisans Puanı Mülakat Puanı Nihai Ortalama BHP EBELİK, TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI, (İKİNCİ (* Bu programda mülakat sınavını kazanan öğrenci sayısı 7'nin

Detaylı

TUĞRUL ÖZKARACALAR CURRICULUM VITAE

TUĞRUL ÖZKARACALAR CURRICULUM VITAE ÖĞRENİM DURUMU: TUĞRUL ÖZKARACALAR CURRICULUM VITAE Ortaöğrenim = Kadıköy Anadolu Lisesi Yükseköğrenim = 2002 = Boğaziçi Üniversitesi Felsefe Bölümü (LİSANS) 2005 = Boğaziçi Üniversitesi Felsefe Bölümü

Detaylı

t. iurle roruusu ise irisrirv BircirER ve KAF,SAM

t. iurle roruusu ise irisrirv BircirER ve KAF,SAM HAcETTEpT Uru ivrnsiresi "Alzheimer Tipi Demans ve Hafif Biligsel Bozukluk Hastalan ire saghktr yagh Bireyler igin oyun Tiirii Bilgisayar DestekliBiligsel Egzersiz Programr (obep) Geligtirme Qahgmasr,,

Detaylı

( Özet - Abstract ) 1-8 s ind

( Özet - Abstract ) 1-8 s ind Literatür Dergisi - Türk Eğitim Tarihi Türkiye Araştırmaları Literatür nin Güz Dergisi 2008 sayısı, daha önceki sayılarında dolaylı olarak ve ilgili konu çerçev Derginin bu sayısındaki yazılar, diğerlerinde

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Sezai SEVİM YAYIN LİSTESİ

Yrd. Doç. Dr. Sezai SEVİM YAYIN LİSTESİ Yrd. Doç. Dr. Sezai SEVİM YAYIN LİSTESİ KİTAP - Osmanlı Kuruluş Dönemi Bursa Vakfiyeleri, Yayına Hazırlayanlar, Yrd. Doç. Dr. Sezai Sevim- Dr. Hasan Basri Öcalan, Osmangazi Belediyesi Yayınları, İstanbul

Detaylı