Kapasite Artırımı Projesi Planlanan Yatırımın Maliyeti: TL PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ)

Transkript

1 PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI TAVUKÇULUK VE YEM SAN. TİC. LTD.ŞTİ. Panayır Cad. No:13 Karacabey / BURSA / Kapasite Artırımı Projesi PROJE BEDELİ Planlanan Yatırımın Maliyeti: TL PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) Bursa İli, Karacabey İlçesi, Şahinköy, Değirmenbayırı Mevkii, 2 pafta, 786 nolu parsel, Köşe No Alan: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) 6 Derecelik (UTM) (ED-50) Y X m ÇED YÖNETMELİĞİ / 7-C MADDESİ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI ÇED RAPORU SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL) Coğrafik Koordinat (WGS84) Y X Belde Sokak No: 6 Ataevler / Nilüfer / BURSA TEL : 0 (224) FAKS: 0 (224)

2 PROJE SAHİBİNİN ADI TAVUKÇULUK VE YEM SAN. TİC. LTD.ŞTİ. ADRESİ Panayır Cad. No:13 TEL FAX Karacabey / BURSA PROJENİN ADI YARKA VE YUMURTA TAVUKÇULUĞU ÜRETİM TESİSİ KAPASİTE ARTIRIMI PROJESİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN ADI, MEVKİİ BURSA İLİ, KARACABEY İLÇESİ, DEĞİRMENBAYIRI MEVKİİ, 2 PAFTA, PARSEL, ŞAHİNKÖY, 786 NOLU RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN / KURULUŞUN ADI ÇEDFEM Mühendislik Hiz. Ltd. Şti. ADRESİ Belde Sok. No: 6 Ataevler-Nilüfer/BURSA TELEFON 0 (224) FAKS 0 (224) DOSYANIN HAZIRLANMA TARİHİ EYLÜL

3 İÇİNDEKİLER BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI I.1. Projenin konusu, amacı, gerekliliği, işletme süresi, projenin sosyal ve ekonomik yönden gerekliliği, projenin inşaat ve işletme zamanlama tablosu, I.2. Proje kapsamındaki tüm ünitelerin(kümes, yumurta deposu, yem deposu, Ölü Hayvan Çukuru, Gübre depolama, vb.) özellikleri, hangi faaliyetlerin hangi ünitelerde gerçekleştirileceği, kapasiteleri, faaliyet üniteleri dışındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler, I.3. Proje ünitelerinde kullanılacak proses yöntemleri ile teknolojiler, proses akım şeması, I.4. Proje için gerekli hammadde(civciv, yarka, vb.) ve yardımcı maddelerin(yem, su, ilaç vb.) miktarları, nasıl ve nereden temin edileceği, I.5. Projede üretilecek nihai ve yan ürünlerin üretim miktarları, nerelere ne kadar nasıl pazarlanacakları ve depolanması, I.6. Proje kapsamında kullanılacak makinelerin, araçların ve aletlerin miktar ve özellikleri, I.7. Proje için seçilen yer ve kullanılan teknoloji alternatiflerinin değerlendirilmesi, BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Bölgeye ilişkin varsa 1/25.000, 1/5.000 ve 1/1.000 ölçekli onaylı imar planlan ve plan hükümleri, faaliyet alanının plan üzerinde işaretlenmesi, II.2. 1/ ve 1/5000 lik halihazır harita üzerinde faaliyet alanı merkezli 1 km lik yarıçap üzerinde yer altı sularını, yerüstü sularını ve deprem kuşaklarını gösterir analiz, jeolojik yapı, köy yerleşik ve sanayi alanları, ulaşım ağı, enerji nakil hatları, arazi kabiliyeti, koruma alanları, diğer stratejik bölgeler ve bu stratejik bölgelerin etkilenen alanlarının gösterimi, II.3. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu (Bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik altyapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri, atık su ön arıtma tesisi, depolama alanları, yollar), II.4. Arazinin mülkiyet durumu, koordinatları, II.5. Yer bulduru haritası, Proje alanı ve çevresinin panaromik fotoğrafları, Faaliyet alanının halihazır harita üzerinde işaretlenerek yakınında bulunan yerleşimlerin(konut, tesis, tarım alanı, orman alanı, vb.) belirtilmesi, II.6. Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin tanımlanması, BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ (Fiziksel ve Biyolojik çevrenin özellikleri ve doğal kaynakların kullanımı) (Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların ve ortamların, etkileyecek parametreler dikkate alınarak ayrı ayrı belirlenmesi,) Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların-ortamların Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı III.1. Türler Ve Ekosistemler: Proje için seçilen yer ve etki alanı içindeki ekosistemler ve ekosistemlerdeki türler, - Flora-fauna türleri, sınıflandırılması, yaşama ortamları (Beslenme veya üreme alanları), popülasyon yoğunlukları, uluslar arası sözleşmelerle endemik, nadir, nesli tehlikede, tehlike dışı vb. kategorilerinin tablo halinde belirtilmesi (koruma altında olan türler varsa koruma taahhütleri ve alınacak önlemlerin belirtilmesi), Flora bilgilerinin TÜBİVES e göre verilmesi (çalışmaların hangi tarihte kim tarafından yapıldığının belirtilmesi), - Mevcut flora ve fauna yapısını içeren bilgilerin faaliyet alanı ve yakın çevresinde, dar veya geniş yayılışlı endemik, nesli tehlike kategorilerinde (IUCN e göre ve Türkiye Kırmızı Kitabına göre) olan türlerin olup olmadığı, uluslararası sözleşmeler (Bern sözleşmesi) ve fauna incelemelerinde Merkez Av Komisyonu kararları ve eklerine göre koruma altında olan tür olup olmadığının belirtilmesi, korunması gereken türler olması durumunda koruma taahhütlerinin eklenmesi III.2. Jeolojik Özellikler (Bölge ve çalışma alanı stratigrafik jeoloji, jeomorfoloji, yapısal jeoloji, benzersiz oluşumlar, mineral kaynaklar, heyelan, çığ, sel, kaya düşmesi, jeoteknik değerlendirme (Mühendislik Jeolojisi, stabilite, zemin emniyeti), 1/ lik harita ve kesitler, III.3. Depremsellik (İnceleme alanı ve çevresinin diri fay haritasında yeri belirlenerek inceleme alanının kaçıncı derece deprem bölgesinde yer aldığı ve yapılacak yapıların ilgili Deprem Yönetmeliğine göre incelenmesi), 3 Sayfa No

4 III.4. Hidrojeolojik Özellikler: yer altı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, faaliyet alanına mesafeleri ve debileri. Bu kaynakların Özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. hakkında detaylı bilgi verilmesi ve bu kaynakların 1/ ölçekli topografik harita üzerine işaretlenmesi III.5. Hidrolojik özellikler yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, dere, akarsu, göl, baraj vb., özellikle içme ve kullanma suyu temin edilen yüzeysel su kaynaklarına olan mesafelerinin ayrı ayrı belirtilmesi ve debileri, bu kaynakların özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. hakkında detaylı bilgi verilmesi ve faaliyetin bu ekosisteme etkilerinin değerlendirilmesi (Sulak Alanlar Yönetmeliği kapsamında) alınacak önlemlerin belirtilerek taahhütlerin rapora girmesi, kaynakların 1/25000 ölçekli topografik harita üzerinde gösterilmesi, III.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler.(Bölgenin genel iklim koşulları, sıcaklık, yağış, nem dağılımı, buharlaşma durumu, sayılı günler dağılımı, rüzgar dağılımı, standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri, Meteorolojik verilerin güncelleştirilmiş ve uzun yıllar değerleri kapsaması (en yakın meteoroloji istasyonunun esas alınması), III.7. Toprak Özellikleri (Toprak Yapısı ve arazi kullanım kabiliyet sınıfı, Yamaç Stabilitesi, Sahanın Erozyon açısından durumu, toprak koruma projesinin yapılması, Doğal bitki örtüsü olarak kullanılan mera, çayır v.b.) III.8. Tarım ve hayvancılık, (Tarımsal gelişim proje alanları, sulu ve kuru tarım arazilerin büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları, hayvancılık türleri, adetleri ve beslenme alanları,) III.9. Nüfus Hareketleri (işletme döneminde sağlanacak istihdam, ekonomik değişiklikler, göç hareketi) III.10. Koruma Alanları ( Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler ve Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar), bunların faaliyet alanına mesafeleri ve olası etkileri, III.11. Orman Alanları ve Alınacak Tedbirler (Ağaç türleri, miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı; bunların mevcut ve planlanan koruma ve / veya kullanım amaçlan, orman alanlarına olumsuz etkilerin irdelenmesi ve alınacak önlemler, proje yerinin ormanlık sahaya mesafesinin belirtilmesi, III.12. Proje yeri ve etki alanının mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi ( toprak, hava, su ve radyoaktif v.b. kirlilik açısından değerlendirmenin yapılması varsa analiz sonuçlarının eklenmesi), BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER ( Bu bölümde faaliyetin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri tanımlanır; bu etkileri önlemek, en aza indirmek ve iyileştirmek için alınacak yasal, idari ve teknik önlemler ayrı ayrı ve ayrıntılı bir şekilde açıklanır.) IV.1. Arazinin hazırlanması ve yapılacak işler kapsamında nerelerde, ne miktarda ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat artığı malzemelerin nerelere taşınacakları, nerelerde depolanacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, IV.2. Taşkın önleme ve drenaj ile ilgili işlemler, IV.3. Nüfus Hareketleri (işletme döneminde sağlanacak istihdam, ekonomik değişiklikler, göç hareketi) IV.4. Proje kapsamındaki elektrifikasyon planı, enerji nakil hatlarının geçirileceği yerler ve trafoların yerleri, IV.5. Proje kapsamında, işletme döneminde su temini sistemi planı, suyun nereden temin edileceği, suyun temin edileceği kaynaklardan alınacak su miktarı ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları, oluşacak atıksuların cins ve miktarları bertaraf yöntemleri ve deşarj edileceği ortamlar ve uzaklığı, atıksuların deşarj değerleri, arıtma tesisi akım şeması, iş temrin planı, kapasitesi, atıksu arıtma tesisin devreye alınması ile birlikte oluşacak arıtma tesisi arıtma çamurlarının miktarı ve bertaraf! ile ilgili bilgi, oluşacak atıksuların, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde yer alan hangi sektör ve tablo kapsamında arıtıma tabi tutulacağı, (burada gerekli izinler alınmalı, kullanılacak suyun tam kimyasal ve bakteriyolojik analizlerin yapılması ve analiz raporları ve izin belgeleri rapora eklenmelidir), IV.6. Faaliyet ünitelerinde ve diğer ünitelerde kullanılacak yakıt türleri, miktarları ve kimyasal analizleri, yakıtların hangi ünitelerde ne miktarlarda yakılacağı ve kullanılacak yakma sistemleri, oluşacak emisyonlar ve alınacak önemler, IV.7. Proje kapsamında işletme döneminde üretim nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynakları ve seviyesi, gürültüyü azaltmak için alınacak önlemler,

5 IV.8. Proje kapsamında, işletme döneminde meydana gelebilecek katı atık, tehlikeli(atık yağ, boya kaplan, kimyasal madde kapları vs.) ve tıbbi atıkların cinsi, miktarı ve özellikleri, ne şekilde bertaraf edileceği, (atıklarla ilgili gerekli izinler alınmalı ve izin belgeleri rapora eklenmelidir.) IV.9. Proje kapsamında işletme döneminde kullanılacak maddelerden, parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik olanların, taşınmaları, depolanmaları ve kullanımları, IV.10. Proje kapsamında işletme döneminde insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli olanlar, alınacak önlemler IV.11. Proje kapsamındaki ulaştırma altyapısı planı (ulaştırma güzergahı, şekli, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu) IV.12. Proje için önerilen sağlık koruma bandı mesafesi( tesis izni ve açılma ruhsatı ile ilgili bilgilerin ve taahhüdün yer alması), IV.13. Çevresel Acil eylem planı (ünitelerde meydana gelebilecek muhtemel kaza, yangın, deprem, sel ve sabotaja karşı alınması gerekli önlemler), IV.14. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler ve bu etkilere karşı alınacak önlemler. (Arazi ıslahı, işletme sonu ve uzun süreli saha bakım programı, Rehabilitasyon ve Rekreasyon çalışmaları, mevcut yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına etkileri ve izlenmesi) IV.15. Projenin çevresel fayda maliyet analizi BÖLÜM V. HALKIN KATILIMI Halkın Katılımı Sonrasında Proje Kapsamında Yapılan Değişiklikler, Bu Konuda Verilebilecek Bilgi ve Belgeler BÖLÜM VI YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ (Bu bölümde projenin genel özeti yapılarak ilgili yönetmeliklere uyacağının taahhüdünün verilmesi. Tesisten kaynaklanacak atık su, katı atık ve gürültü ile ilgili ölçüm ve izleme parametrelerinin oluşturulması) EKLER Raporun hazırlanmasında kullanılan ve çeşitli kuruluşlardan sağlanan bilgi, belge ve tekniklerden Rapor metninde sunulamayanlar NOTLAR VE KAYNAKLAR 135 ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN TANITIMI; 137 5

6 Tablo 1: Zamanlama Tablosu Tablo 2: Tavuk Hastalıkları ve Alınacak Önlemler Tablo 3: ÇED Sahası Koordinatları Tablo 4: Proje Alanı Flora Tablosu Tablo 5: Proje Bölgesindeki Omurgasız Türlerin Listesi Tablo 6: Proje Bölgesindeki İki Yaşamlılar ve Sürüngen Türlerinin Listesi Tablo 7: Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Kuş Türleri Tablo 8: Bursa Meteoroloji İstasyonu Basınç Değerleri Tablo 9: Bursa Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Değerleri Tablo 10: Bursa Meteoroloji İstasyonuna Ait Yağış Değerleri Tablo 11: Bursa Meteoroloji İstasyonu Nem (%) Değerleri Tablo 12: Bursa Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Tablo 13: Maksimum Kar Kalınlığı Tablo 14: Bursa Meteoroloji İstasyonu Açık Yüzey Buharlaşma Değerleri (mm) Tablo 15: Yönlere Göre Rüzgârların Esme Sayıları Tablo 16: Esme Sayılarının Yönlere Göre Mevsimsel Dağılımı Tablo 17: Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr (m/s) Tablo 18: Ortalama Rüzgar Hızı Tablosu Tablo 19: Maksimum Rüzgar Hızı (m_sec) ve Yönü Tablo 20: Ortalama Fırtınalı Günler ve Kuvvetli Rüzgârlı Günler Sayısı Tablo 21: İlin Genel Arazi Dağılımı Tablo 22: DSİ, KHGM ve Halk Tarafından Sulanan Alanların Dağılımı Tablo 23: II. Alt Bölge Tarla Bitkileri Üretim Değerleri Tablo 24: II. Alt Bölgede Sebze Üretim Değerleri Tablo 25: II. Alt Bölgede Meyve Üretim Değerleri Tablo 26: II. Alt Bölgede Hayvansal Ürünler ve Üretim Değerleri Tablo 27: Bursa İli, 2013 Yılı, Temmuz Ayı Hava Kalitesi Ölçüm Sonuçları Tablo 28: Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Madde 7-9 Kümes hayvanları cinsinden, hayvan yeri sayısını canlı hayvan kütlesine dönüştürme faktörleri Şekil 1: Yarka Kümesi İş Akım Şeması Şekil 2: Yumurta Tavukçuluğu İş Akım Şeması Şekil 3: Proje Alanının 1 km. Yarıçaplı Çevresinin Gösterildiği Topoğrafik Harita Şekil 4: Türkiye nin Grid Sistemi ve Fitocoğrafik Bölgeler (Davis ve diğ., 1971) Şekil 5: Ulaşım Yolu Haritası Şekil 6: Karayolu Trafik Yükü 6

7 Grafik 1: Bursa Meteoroloji İstasyonu Basınç Grafiği Grafik 2: Bursa Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Dağılım Grafiği Grafik 3: Bursa Meteoroloji İstasyonu Yağış Dağılım Grafiği Grafik 4: Bursa Meteoroloji İstasyonu Nem Dağılım Grafiği Grafik 5: Bursa Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Grafiği Grafik 6: Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği Grafik 7: Bursa Meteoroloji İstasyonu Açık Yüzey Buharlaşması Dağılım Grafiği Grafik 8: Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgâr Diyagramı Grafik 9: Esme Sayısına Göre İlkbahar Rüzgâr Diyagramı Grafik 10: Esme Sayısına Göre Yaz Rüzgâr Diyagramı Grafik 11: Esme Sayısına Göre Sonbahar Rüzgâr Diyagramı Grafik 12: Esme Sayısına Göre Kış Rüzgâr Diyagramı Grafik 13: Esme Sayısına Göre Ocak Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 14: Esme Sayısına Göre Şubat Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 15: Esme Sayısına Göre Mart Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 16: Esme Sayısına Göre Nisan Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 17: Esme Sayısına Göre Mayıs Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 18: Esme Sayısına Göre Haziran Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 19: Esme Sayısına Göre Temmuz Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 20: Esme Sayısına Göre Ağustos Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 21: Esme Sayısına Göre Eylül Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 22: Esme Sayısına Göre Ekim Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 23: Esme Sayısına Göre Kasım Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 24: Esme Sayısına Göre Aralık Ayı Rüzgâr Diyagramı Grafik 25: Yönlere Göre Rüzgar Hızı Diyagramı Grafik 26: Ortalama Rüzgâr Hızı Grafiği Grafik 27: Maksimum Rüzgar Hızı (m_sec) Grafiği Grafik 28: Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı Grafiği Grafik 29: Bursa İli Arazi Sulama Durumu 7

8 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI I.1. Projenin konusu, amacı, gerekliliği, işletme süresi, projenin sosyal ve ekonomik yönden gerekliliği, projenin inşaat ve işletme zamanlama tablosu, Tavukçuluk ve Yem. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından, Bursa İli, Karacabey İlçesi, Şahinköy, Değirmenbayırı Mevkii, 2 Pafta, 786 ve 788 nolu parsellerde yarka, yumurta tavukçuluğu, yem üretimi ve kuluçkahanenin işletildiği tesis uzun yıllardır faaliyet göstermektedir. Proje alanında 1997 yılında faaliyete geçildiğinde 786 ve 788 nolu parsellerin ikisinin de faaliyet gösterilmekteydi yılında sürdürülen faaliyetle ilgili olarak tarih ve 1997/5 numaralı kapasite raporuna göre tesiste toplam adet tavuk bulunmaktaydı. Geçen süre içerisinde iki parsel birbirinden ayrılmıştır. Ayrım sonrası 786 nolu parselde çalışmalar sonlandırılmış, 788 nolu parselde yumurta tavukçuluğu, yem üretimi ve kuluçkahane faaliyeti devam etmiştir. En son kapasite raporu olan tarih ve 2013/10 numaralı kapasite raporuna göre kapasite olarak belirlenmiştir. Bu iki kapasite raporu ve değerlerinin ilgili bölümlerinin altları çizilerek eklere konulmuştur (Bkz.Ek.1.). Sonuç olarak; her iki kapasite raporu arasındaki fark faaliyeti sona ermiş olan 786 nolu parseldeki atıl tesislerin kapasitesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu rakam ise adet/periyod ( ) dur. ÇED Raporuna konu kapasite artışı projesi kapsamında, kapasitesi olan ve uzun yıllardır çalıştırılmayan kümeslerde tadilat yapılması, bina yüksekliğinin arttırılması, çatı, sıhhi tesisatlarının yenilenmesi ve kümeslere kafes sistemlerinin montajının yapılarak kapasite artışı gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Uzun yıllardır devam eden ve tüm resmi yazışmalarda 788 ve 786 olarak gözüken tesislerle ilgili eski ve yeni kapasite raporları sunulmuş, mevcut çalışmalar da dikkate alınarak tarih ve 5688 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ndan ÇED Görüş yazısı alınmıştır. Kuruluş yılının 1997 yılına dayanması ve kapasite artışı yapılmaması nedeniyle faaliyet ÇED Yönetmeliği kapsamında olmadığı görüş yazısında ifade edilmektedir (Bkz.Ek.2.). 8

9 Kapasite artışı projesi kapsamında 786 nolu parselde mevcut olan kümeslerdeki tadilatlar sonrası kümeslerden bir tanesi yarka tavuk yetiştirmek için kullanılması planlanmaktadır. Yarka tavuk yetiştirme kümesinin kapasitesi adet/periyod olacaktır. Diğer 4 adet kümeste ise yumurta tavukçuluğu faaliyeti gerçekleştirilecek olup bu kümeslerin kapasitesi ise adet/periyod olacak şekilde planlama yapılmıştır. Sonuç olarak kapasite adet/periyod a yükseltilmiş olacaktır. Gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artışı, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliğinin 7/c maddesi Bu Yönetmelik kapsamında ya da kapsamı dışında bulunan projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesi halinde, kapasite artışı toplamı bu Yönetmeliğin Ek-I inde belirtilen eşik değer veya üzerindeki projelere Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanması zorunludur. kapsamında kalmaktadır. Bu nedenle öngörülen kapasitenin aynı yönetmeliğin Ek I Çevresel Etki Değerlendirilmesi Uygulanacak Projeler listesinin, 20/a maddesi Tavuk veya piliç yetiştirme tesisleri (Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk, adet ve üzeri piliç veya eş değeri diğer kanatlılar) kapsamında kalması nedeniyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na başvuru yapılmıştır. Ayrıca proje alanı Bursa 2020 Yılı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Tarım Alanlarında kalmaktadır. Çevre Düzeni Planı ve Plan Kararları ile Uygulama hükümlerine uyulacaktır. Konu ile ilgili olarak Bursa Valiliği İl Özel İdaresi İmar ve Yapı İşleri Daire Başkanlığı ndan görüş yazısı alınmıştır. Alınan görüş yazısında Çevre Düzeni Planları, Plan Hükümleri, 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı aslı gibidir nüshası ve plan üzerinde işaretlenmiş şekli ekte verilmektedir (Bkz.Ek.3.). Proje alanı Karacabey İlçesi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı ve Mücavir Alanı içerisinde yer almamaktadır. Konu ile ilgili olarak Karacabey Belediyesinden görüş yazısı alınmıştır (Bkz.Ek.4.). 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı çerçevesinde kuzey sınırdan 10 m, diğer yönlerde ise 5 m yapı yaklaşma mesafeleri teşkil edilmiştir. Plana göre yapılaşma Emsal: 0,25 olarak belirlenmiştir. Kümesler belirlenen yapılaşma sınırlarına göre inşa edilmiştir. Bahse konu parsel üzerinde toplam yapılaşma ekte sunulan yapı ruhsatı çerçevesinde 2994,75 m2 dir. Alınan Yapı Ruhsatı sonrasında inşaat çalışmaları yapılmış ve 9

10 1997 yılı tarihli toplam 5 adet 46 m x 13 m ebatlarında kümes inşası yapılmıştır. Proje kapsamında kümeslerin boyu 3,5 m den 6 m ye yükseltilecek, kafes montajları ve yeni çatı sistemlerinin montajı yapılacaktır. Sonuç olarak parsel içerisinde kümeslerin sadece modernizasyonu yapılmış olacaktır. İşletilmesi planlanan tesise, yine şirket bünyesinde yer alan kuluçkahanelerden alınacak yarka civcivler kabul edilecektir. Kabulü yapılacak civcivler kümese alınacak ve toplam 16 hafta tesiste beslenecektir. Bu süre içerisinde gaga kesimi aşılama vb. işlemleri yapılacaktır. Yetiştirmeye ilişkin detaylar ileriki bölümlerde verilecektir. Yumurtlama zamanı gelen tavuklar yarka kümesinden alınıp kullanım sırası gelen 4 adet kümesten birine aktarılacaktır. Yumurtlama dönemi ise 56 hafta sürecektir. Sonuç olarak civciv olarak tesise girecek olan yumurtacı tavuklar, büyüme ve yumurtlama dönemi sonrasında (72 hafta) kesilmek üzere satışı yapılacaktır. 16. ve 72. haftalar arasında yumurtlama işlemi yapılacaktır. Tesis bünyesinde bir periyodda maksimum, adet yarka, adet yumurtacı tavuk bulunacaktır. Yarka kümesi ve yumurtacı kümeslerden tavukların alınması ile kümes 10 gün süre içerisinde basınçlı hava ile temizlenecektir. Ayrıca kümesler ilaçlanarak dezenfekte edilecektir. İşletme süresince tavukların ihtiyacı olan yem, 788 nolu parsel içerisinde yer alan, Karakaşlar Tavukçuluk tarafından işletilen yem fabrikasından sağlanacaktır. Ayrıca tesiste kullanılacak yarka civcivlerde güney sınırındaki kuluçkahaneden sağlanacaktır. Nihai ürün olarak elde edilmesi planlanan yumurtalar da yine kuzey sınırda yer alan işletmedeki ambalajlama bölümünde paketlenecek ve satışı yapılacaktır. Projede amaç, uzun yılardır aktif olarak kullanılmayan kümeslerin modernizasyonu yapılarak bir kümeste yarka, diğer 4 kümeste ise yumurta tavukçuluğu yapılmasıdır. Planlanan faaliyet kapsamında hem istihdama katkıda bulunulacak olup hem de ülkemizin yumurta üretimine katma değer sağlanmış olacaktır. Proje kapsamında kümeslere ilave edilecek kafes sistemleri ve makine ekipmanla ilgili olarak tedarikçi firmadan proforma faturası alınmıştır. Alınan faturada sistemin bedelinin TL olacağı ifade edilmektedir (Bkz.Ek.5.). Kümes tadilatı ve istihdam edilecek 8 10

11 personelle ilgili olarak yaklaşık TL harcama yapılacağı öngörülmektedir. Sonuç olarak projenin yatırımının maliyeti TL olarak hesaplanmıştır. Kullanılacak makine ve kümeslerin kalitesine özen gösterilecek olup tüm etkenler ve şirketten alınan bilgilere göre ekonomik ömrün 20 yıl olacağı kanaatine varılmıştır. Teknolojik gelişmeler ve bakımların düzenli yapılması ile sürenin daha da uzayabileceği düşünülmektedir. Tesiste üretimin ve kapasite artırımı faaliyetinin genel amacı, üretim ve satışı firma tarafından yapılmakta olan yumurta ürününün iyi koşullarda pazara sunulması için gerekli şartları oluşturmaktır. Proje ile bölge ekonomisine ve bölgedeki yumurta ve tavuk üretimine katkı sağlanacaktır. Projeden direkt olarak firma bünyesinde kısmi zamanlı ve sürekli çalışacak toplam 8 kişi, Karacabey bölgesinde yaşayan nüfus, ayrıca çevre illerde ürünleri satın alan ve bu ürünleri pazarlayan kişi ve kuruluşlar ve tedarikçiler dolaylı faydalanıcılar olarak düşünülmektedir. Yemin ete ve yumurtaya dönüşüm oranının çok uygun olması nedeniyle protein talebini karşılamada tavuk ürünleri, kırmızı et ve süt mamulleri gibi protein kaynaklarından daha çok tercih edilmektedir. Hayvansal üretim kolları arasında tavukçuluk, hayvansal proteinin en kolay ve en ucuz sağlanabileceği özelliktedir. Tavuk eti ve yumurta beslenmede protein eksikliğine etkili bir çözüm olarak görülmektedir. Dolayısıyla bugün için tavukçulukta amaç üreticiler açısından kar sağlamak olarak görülse bile, dünya tavukçuluk endüstrisinin amacı et ve yumurtadan kaliteli gıda maddelerinin üretimi şeklinde tanımlanmaktadır. Tavukçuluğun ülke ekonomisine katkıları önemsenecek boyuttadır. Tavukçuluk geçimini tamamen bu faaliyetten sağlayan büyük işletmelerin yanı sıra kırsal kesimde, köylerde düşük verimli karışık ırklarla, bazen de ticari hibritlerle aile tavukçuluğu şeklinde yapılmaktadır. Beş bin ve daha büyük kapasiteli işletme sahipleri geçimini tamamen bu faaliyetten sağlarlar ve ürettikleri ürünlerle milli ekonomiye katkıda bulunurlar. Damızlık ve ticari işletmelerin sayı ve kapasitelerinin artması yem sanayi, kuluçka ve diğer kümes ekipmanları sanayi, ilaç endüstrisi ve kesimhane gibi tavukçuluk sektörünün tüm kollarındaki gelişme, her birinin ayrı iş kolu olarak büyümesi, bu sektördeki işçi istihdamını da gittikçe artırmaktadır. Tavukçuluk sektörünün tüm kollarında yapılan üretimin iç ve dış ticaretteki etkinliği, ihracat imkânı, döviz gelirleri ile milli ekonomiye katkısı söz konusudur. Ürünlerin üretiminden 11

12 tüketiciye sunulmasına kadar olan safhalarda kurulan pazarlama zinciri ile iş imkânları doğmaktadır. Tavukçuluk sektörünün gelişmesi, bu alandaki ziraat mühendisi, veteriner hekim, ziraat teknisyeni ve hayvan sağlık memuru istihdamı da artmaktadır. Tavukçulukta yan ürün olan gübre tarım alanları için aranılan özelliktedir, Kesimhane ve kuluçkahane artıklarının değerlendirilmesi de mümkündür. Özellikle son yıllarda Ülkemizde de gelişmeye başlayan tavuk eti ve yumurta ürünleri teknolojisi ilerleyerek yeni ürünler ortaya çıkmıştır. Pişirilmeye veya ısıtılıp yenilmeye hazır ürünler üretilmesini sağlayan bu yeni teknolojiler, ilave katma değer sağlaması sayesinde ülke ekonomisinde olumlu gelişmeler sağlamaktadır. Ülkemizdeki hayvansal protein açığının kapatılabilmesi için hayvancılığın genel olarak geliştirilmesi gerekmekte olup, hayvancılık içerisinde tavukçuluğa özel bir yer ve önem verilmesi özel önem arz etmektedir. Proje ile ilgili olarak ÇED işlemlerinin tamamlanması ile çalışmalara başlanılacak olup tadilat projeleri İl Özel idaresine sunulacaktır. Sunulacak tadilat projeleri sonrasında alınacak onay çerçevesinde proje faaliyete geçecektir. Tüm bu işlemler için planlanan zamanlama tablosu aşağıda verilmektedir. aşağıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere 2014 yılı Eylül-Ekim ayları gibi kapasite artışı yapılmış miktarlarla çalışmalara başlanılması hedeflenmektedir. Tablo 1: Zamanlama Tablosu Projenin Planlanması Bilgi ve Belgelerin Toplanması ÇED Olumlu Belgesinin Alınması Makine ve Ekipmanların Belirlenip Siparişlerinin Verilmesi Tadilat Projelerinin Hazırlanarak İlgili Kuruma Sunulması ve Onaylatılması Tadilat Çalışmalarının Yapılması Makine ve Ekipman Montajı Artan Kapasite İle Faaliyete Başlanılması Aralık Kasım Ekim Eylül Ağustos Temmuz Haziran Mayıs Nisan Mart Şubat Yıl Ocak AYLAR

13 I.2. Proje kapsamındaki tüm ünitelerin(kümes, yumurta deposu, yem deposu, Ölü Hayvan Çukuru, Gübre depolama, vb.) özellikleri, hangi faaliyetlerin hangi ünitelerde gerçekleştirileceği, kapasiteleri, faaliyet üniteleri dışındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler, TAVUKÇULUK ve Yem San. Tic. Ltd. Şti. tarafından işletilmesi planlanan tesiste yer alacak üniteler ve özellikleri aşağıda verilmektedir. Bahse konu parsel üzerinde toplam yapılaşma ekte sunulan yapı ruhsatı çerçevesinde 2994,75 m2 dir. Alınan Yapı Ruhsatı sonrasında inşaat çalışmaları yapılmış ve 1997 yılı tarihli toplam 5 adet 46 m x 13 m ebatlarında kümes inşası yapılmıştır (Bkz.Ek.6.). Proje kapsamında kümeslerin boyu 3,5 m den 6 m ye yükseltilecek mevcut 5 adet kümese yeni kümes ilavesi olmayacaktır. Kümeslerin boylarının yükseltilmesi sonrası çatıları yenilenecektir. Çatı sisteminde panel kullanılacaktır. Yapı ruhsatı ve kullanma izin belgesi alınmış olan kümeslere ilave yapılmayacaktır. Bu kümeslerden bir tanesi yarka kümesi, dört adet kümes ise yumurtacı kümes olarak kullanılacaktır. Proje kapsamında yarka kümesinde 4 adet çift yönlü, 4 katlı kafes montajı yapılacaktır. Kafeslerin her katında 52 adet bölme yer alacaktır. Bölmelerin her biri 97,5 cm eninde, 63,5 cm boyunda ve 59 cm yüksekliğinde olacaktır. Her bölmeye ise 25 adet yarka tavuk yerleştirilecektir. Sonuç olarak yarka kümesinde 1664 adet göz yer alacaktır. Her gözde 25 adet tavuk olacağı düşünülürse toplamda yarka kümesinin kapasitesi 1664 x 25 = adet/periyod olacaktır. Yumurtacı kümeslerinde ise 5 adet çift yönlü, 7 katlı kafes montajı yapılacaktır. Kafeslerin her katında 70 adet bölme yer alacaktır. Bölmelerin her biri 60 cm eninde, 62,5 cm boyunda ve 67 cm yüksekliğinde olacaktır. Her bölmeye ise 11 adet yumurtacı tavuk yerleştirilecektir. Sonuç olarak her yumurtacı kümesinde 4900 adet göz yer alacaktır. Her gözde 11 adet tavuk ve 4 adet yumurtacı kümes olacağı düşünülürse tesisin toplamda yumurtacı tavuk kapasitesi 4900 x 11 x 4 = adet/periyod olacaktır. Her kümeste 2 şer adet 25 tonluk yem silosu bulunacaktır. Kapasite artışı sonrası tesiste 25 tonluk toplam 10 adet yem silosu olacaktır. Kapasite artışı sonrası tesisin anlık yem depolama kapasitesi 250 ton olacaktır. yem tüketim miktarları I.4. Başlıklı Bölümde verilmiştir. 13

14 Kümeslerin havalandırılmasında her kümeste 12 adet fan bulunacak olup projenin tamamlanması ile tesiste toplam 60 adet fan bulunacaktır. Kullanılacak fanlara su perdeleri ilave edilecek olup tesis içerisinden toz, tüy ve kokunun dışarıya çıkışı engellenecektir. Ayrıca kümesler içerisinde gübre motoru, damlalıklı suluk tarzı, otomatik suluk sistemi ve motorlu yumurta toplama konveyörü bulunacaktır. Ayrıca yumurtaların tesisten alınıp paketlemenin yapılacağı güney sınırdaki tesise kadar bant sistemi ile taşıma yapılacaktır. Proje alanı içerisinde yumurta depolama ve paketleme işlemi yapılmayacaktır. Proje kapsamında gübrelerin kümeslerden alınıp taşınmasında parsel içerisinde yeterli kapasitede sızdırmasız araç kullanılacaktır. Ayrıca kümeslerden gübreler bant sistemiyle uzaklaştırılacaktır. Yüklenecek gübreler inşa edilecek gübre çukuruna alınacaktır. Sözkonusu gübre çukuru 3 aylık depolama ihtiyacını karşılayabilecek ölçülerde inşa edilecektir. Günde 25,72 ton gübre oluşacağı düşünüldüğünde depolama kapasitesinin 2314,8 ton (25,72 x 90 ) olması gerekmektedir. Bu nedenle gübre depolama çukurunun ebatları h=2 m, 886 m2 olarak belirlenmiştir. Gübre depolama alanı yeri olarak parsel içerisinde yer ayrılmıştır. Belirlenen depolama alanı Vaziyet Planına işlenmiş olup eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.7.). İşletilmesi planlanan tesise 6 m x 6 m x 2 m ebatlarında ölü imha çukuru açılacaktır. Ölüm oranı literatür bilgisine göre %3-4 dür. Tesiste üretim kapasitesinin adet/periyod olacağı göz önünde bulundurulursa bir periyodda maksimum adet tavuk ölmesi beklenmektedir. Sözkonusu çukurlar için proje alanına 324 m2 lik bir alan ayrılmıştır. Ölen tavuklar kireçlenmiş kuyulara gömülecek olup gün sonunda üzeri yaklaşık cm toprakla kapatılacaktır. İlgili bölümde de anlatıldığı üzere işletme süresince yüzey ve yeraltı sularına zarar verilmeyecek şekilde sızdırmazlık sağlanacaktır. Tesise çukur açılacak bölge ekte verilen projelere işlenmiştir (Bkz.Ek.7.). Ölü çukurlarının etrafı tel örgü ile çevrilecektir. Her çukurun açılmasında oluşan hafriyat, bir önceki çukurun doldurulmasında kullanılacaktır. Bu nedenle hafriyat atığı olarak tesis dışarısına herhangi bir atık çıkmayacaktır. İşletme süresince kullanılacak ölü imha çukurlarının tabanları organik parçalanmanın sağlanabilmesi için toprak olacaktır. Çukurların yan duvarları ise 20 cm kalınlığında beton atılarak çevrilecektir. Çukurun üstüne, kolay açılmasını ve oluşacak kokunun çıkmasını engellemek amacıyla beton kapak ile kapatılacaktır. İşletme süresince yüzey ve yeraltı sularına zarar verilmeyecektir. 14

15 Proje kapsamında işletilen tesislerin genelinde ölümler ilk haftalarda gerçekleşmektedir. Toplu ölümler görülmediği için oluşan sınırlı miktardaki, ağırlığı fazla olmayan tavukların rendering tesislerine nakledilmesi ekonomik değildir. Ayrıca tesis yakında rendering tesisi de bulunmamaktadır. Bu nedenle imha çukurları kullanılacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. Ayrıca her türlü atık ve artığın, toprağa zarar verecek şekilde, Çevre Kanunu ve Yönetmeliklerinde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak ve benzeri faaliyetlerde bulunulmayacaktır. İşletme süresince Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Yönetmeliği nin 38. Maddesinde belirtilen hususlara göre gerçekleştirilecektir. Dolayısıyla ölü çukurunda yeraltı suyuna herhangi bir kirlilik katkısı olmayacaktır. Proje alanında çalışacak personelin sosyal ihtiyaçları için ayrı bir bölüm inşa edilmeyecektir. Personelin ihtiyaçları güney sınırdaki tesisten karşılanacaktır. Tesis alanında kullanılacak suyun tamamı şebekeden karşılanacak olup su deposu inşası veya kullanımı sözkonusu olmayacaktır. Proje alanında 72 hafta sonrası ekonomik yumurtlama dönemini tamamlayacak tavuklar kesimhanelere gönderilecektir. Kesimhaneden alınan görüş yazısı eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.8.). Ayrıca işletme süresince oluşacak kırık yumurtalar da likit yumurta tesislerine satılacaktır. Likit yumurta alımı yapan firmadan alınan görüş yazısı eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.9.). I.3. Proje ünitelerinde kullanılacak proses yöntemleri ile teknolojiler, proses akım şeması, İlk olarak; projeye konu 786 nolu parsel üzerinde tadilat (bina boyu yükseltme, yeni çatı, tesisat ve kafeslerin montajı) yapılacaktır. Tadilat sonrası yarka kümesine yine şirket bünyesinde yer alan kuluçkahanelerden alınacak yarka civcivler kabul edilecektir. Kabulü yapılacak civcivler kümese alınacak ve toplam 16 hafta tesiste beslenecektir. Bu süre içerisinde gaga kesimi aşılama vb. işlemleri yapılacaktır. Yarka kümesinde uygulanacak çalışma yöntemi şema halinde aşağıda verilmektedir. 15

16 Yarka Civcivlerin Tesise Kabulü Kabul Kontrollerinin Yapılması Civcivlerin Kümeslere Yerleştirilmesi Ölü Tavuk ve Gübre Yetiştirme Dönemi Aşılama, Gaga Kesimi, Tartım, Besleme vs (16 hafta) Gürültü, Emisyon, Katı Atık, Tartım ve Genel Kontrollerinin Yapılması Yumurtlama Dönemine Geçiş Yumurtlama Kümeslerine Aktarım Kümeslerin Temizlenmesi Katı Atık, Şekil 1: Yarka Kümesi İş Akım Şeması Yumurtlama zamanı gelen tavuklar yarka kümesinden alınıp kullanım sırası gelen 4 adet kümesten birine aktarılacaktır. Yumurtlama dönemi ise 56 hafta sürecektir. Sonuç olarak civciv olarak tesise girecek olan yumurtacı tavuklar, büyüme ve yumurtlama dönemi sonrasında (72 hafta) kesilmek üzere satışı yapılacaktır. 16. ve 72. haftalar arasında yumurtlama işlemi yapılacaktır. Yumurtlatma kümeslerinde uygulanacak çalışma yöntemi aşağıda verilmektedir. 16

17 Yumurtlama Olgunluğundaki Tavukların Kümese Kabulü Kabul Kontrollerinin Yapılması Tavukların Kümeslere Yerleştirilmesi Gürültü Ölü Tavuklar Tavukların Yumurtlatılması Besleme ve Bakım Yumurtlama Ömrü Biten Tavukların Ayrılması Kesimhanelere Satışının Yapılması Yumurtaların Sınıflandırılması Yumurta Paketleme Tesisine Nakledilmesi Gübreler Otomatik Toplama Şekil 2: Yumurta Tavukçuluğu İş Akım Şeması Tesis bünyesinde bir periyodda maksimum, adet yarka, adet yumurtacı tavuk bulunacaktır. Proje alanından yer alacak yumurtacı tavukların her birinin, hergün yumurtladığı düşünülürse tesisten günde adet yumurta elde edilecektir. Yarka kümesi ve yumurtacı kümeslerden tavukların alınması ile kümes 10 gün süre içerisinde basınçlı hava ile temizlenecektir. Ayrıca kümesler ilaçlanarak dezenfekte edilecektir. İşletme süresince tavukların ihtiyacı olan yem, 788 nolu parsel içerisinde yer alan, Karakaşlar Tavukçuluk tarafından işletilen yem fabrikasından sağlanacaktır. Ayrıca tesiste kullanılacak yarka civcivlerde güney sınırındaki kuluçkahaneden sağlanacaktır. Nihai ürün olarak elde edilmesi planlanan yumurtalar da yine kuzey sınırda yer alan işletmedeki ambalajlama bölümünde paketlenecek ve satışı yapılacaktır. 17

18 Yumurta üretmek amacıyla beslenecek olan civciv ve tavukların, yumurta veriminde etkili olan ve aşağıda açıklanan faktörler dikkate alınarak beslenme ve bakım süreçleri devam ettirilecektir. Uygun Çevre: Kümes içinin ısı, nem ve havalandırma düzeyi yumurta verimini etkiler. Bu nedenle hayvanlara en uygun çevre koşullarının sağlanması ve günlük hava değişimlerinden korunması gerekir. Sıcaklığın normalin üzerine çıkması yumurta verimini düşürür. Ayrıca yumurta ağırlığı, kabuk kalınlığı ve kalitesi, iç kalite, yem tüketimi, canlı ağırlık artışı, kanın kalsiyum düzeyi, oksijen alımı, kan basıncı ve nabız düşer. Bunlara karşı, su tüketimi, vücut ısısı ve soluma oranı artar. Yumurta tavukları 27 dereceden sonra sıcaklıktan rahatsız olmaya başlar ve 38 derecenin üzerindeki sıcaklıklardan verim şiddetle etkilenir ve hatta ölümler başlar. Normal iklim şartlarında kümes içi sıcaklığı sadece tavukların vücutlarından yaydıkları ısı ile karşılanabilir. Tavuklar 13 C nin altında rahatsız olmaya başlarlar. Yumurta tavukları için optimum kümes içi sıcaklığı C dir. Çevre sıcaklığı düştükçe, tavuklar vücut ısılarını korumak için daha fazla yem yerler. Ekipmanlar: Kullanılacak ekipmanların tipi ve elverişliliği verimi etkiler. Kullanılacak yemlik ve suluklarda çeşitlidir. Yuvarlak ve oluklu olanlar daha yaygındır. Sulukların yüksekliği, su düzeyi hayvanların sırt hizasından 2,5 cm yukarıda olacak şekilde ayarlanır. Sıcak havalarda hayvanların daha fazla su içtiği dikkate alınarak suluk sayısının maksimum su gereksinmesini karşılayacak düzeyde olması sağlanır. Aydınlatma : Işık, yumurta verimine ilişkin bazı iç salgı bezlerinin faaliyetini arttırarak verimi yükseltir. Aydınlatma süresi ve yoğunluğunun tavuklarda yumurta verimi, cinsi olgunluk yaşı, yumurta ağırlığı, canlı ağırlık artışı, embriyo gelişmesi, erkeklerde sperm kalitesi ve döllenme gücü üzerinde önemli etkileri vardır. İşletmede aydınlatma süreleri itinayla kontrol edilecektir. Havalandırma; kümes içerisindeki CO2, amonyak, kötü kokulu gazların, nemin ve tozun ortam dışına çıkarılmasıdır. Yetiştirilecek tavuklar hangi yaşta olursa olsun havalandırma özel yer işgal eder. Kümeslerin bulunduğu bölgenin iklim şartları ve rüzgâr durumları dikkate alınarak havalandırma yapılır. Havalandırma sayesinde kümeslerde amonyak kokusu birikimi önlenmiş olur. Kümesler otomatik sistemler yardımıyla sürekli havalandırılarak tavuklar için uygun ortam şartları sağlanacaktır. Ayrıca tesiste kullanılacak 18

19 fanlara sulu indirgeme sitemi kurulacaktır. Sistemde fanların önüne davlumbaz ilave edilecek olup davlumbazda toplanacak hava yere yapılacak su havuzuna yönlendirilecektir. Fanlar üzerine takılacak ayarlanabilir tanecik boyutlu su püskürtme sistemi ile yıkama yapılacaktır. Yıkama suları havuza aktarılacaktır. Bu sistemde amaç fanlardan çıkacak havanın suya çarptırılarak içerisindeki toz ve koku gibi faktörleri suya aktarmaktır. Su geri devir hattı ile kullanılacaktır. Su kirlenmesine müteakip sızdırmaz nitelikli fosseptiğe deşarj edilecektir. Fosseptikten de çekilerek atıksu arıtma tesisine iletilecektir. Ayrıca tesis çevresine peyzaj özelliği ve kokunun yayılımını engelleyici bitki türleri ekilecektir. Proje alanında hakim rüzgar yönü yerleşimlerin aksi yönündedir. Ancak gerekli önlemler rüzgar yönünde ve yerleşim yönünde alınacaktır. Civcivlerin yetiştirilmesi esnasında canlıların hastalanma ve buna bağlı olarak toplu ölümlerin gerçekleşme ihtimali bulunmaktadır. Böylesi bir olaya sebebiyet vermemek için tesiste civcivlerin kümeslere getirildiği gün sağlık kontrolleri yapılacaktır. Aşılama ve hasta tavukların ayrıldığı bu süreç içerisinde kümeslere yalnızca sağlıklı tavukların yerleştirilmesi söz konusudur. Ayrıca üretim süreci içerisinde veteriner hekimler tarafından tespit edilen herhangi bir hastalık olması durumunda derhal hastalıklı tavuklar karantinaya alınarak diğer tavukların söz konusu hastalıktan etkilenmeleri engellenmiş olacaktır. Civciv ve Tavuklarda Ortaya Çıkan Hastalıklar ve Bu Hastalıklara Karşı Alınacak Önlemler: Kullanılan ilaçların olası etkilerinin değerlendirilmesi, tavuk/civciv ölümlerinde yapılacak işlemler, Kaliteli ve bol miktarda ürün alabilmek ancak sağlıklı hayvanlarda mümkündür. Tavuk hastalıklarına mantarlar, bakteriler, virüsler gibi gözle görülemeyecek kadar küçük canlılar yol açabildiği gibi hayvanların ışıksız, pis yerlerde tutulması, yemlerinin zamanında ve yeterince verilmemesi de hastalıklara sebep olabilmektedir. Civciv ve tavuklarda ortaya çıkan hastalıklar ve bu hastalıklara karsı alınacak önlemler aşağıda kısaca açıklanmış olup ayrıca önemli görülen noktalarda ayrıntılı olarak irdelenmiştir. 19

20 Tablo 2: Tavuk Hastalıkları ve Alınacak Önlemler TAVUK HASTALIKLARI HASTALIK BELİRTİLERİ ALINACAK ÖNLEMLER Beyaz İshal Bulaşıcı olup civcivlerde görülen öldürücü beyaz yapışkan, köpüklü ishal, hızlı nefes alımı, kanatların aşağıya düşmesi şeklinde belirir. Bulaşıcı olup hayvanlar solgun ve halsiz, ishal, dışkılar kanlı, tüyleri kabarıktır. Bulaşıcı olup hasta kanatlılarda düşkünlük, iştahsızlık, ishal solunum güçlüğü, öksürük baş, boyun eğilmesi, felçler görülebilir. Tavukların birbirlerinin tüylerini yolmaya, gagalamaya başlaması hastalığın belirtisidir. Dezenfeksiyon ve Temizlik İyi Beslenme ve Bakım Kanlı İshal Yalancı Veba ( Newcastle ) Kanibalizm Enfeksiyöz Bronşitis Hastalığı Parazitler İç Parazit Dış Parazit Tavuk Tifosu Bulaşıcı olup genç kanatlılarda solunum sisteminde ve böbreklerde bozukluk olarak belirir. Bulaşıcı olup tavukların veriminin düşmesi ve tavukların ölmesi Yumurta ile de bulaşabilen ve tehlikeli olan hasta hayvanların ibikleri solar, tüyleri kabarır ve yeşil renkli bir ishal görülür. Dezenfeksiyon ve Temizlik İlaç Tedavisi İyi Beslenme ve Bakım Aşı Dezenfeksiyon ve Temizlik, İyi Beslenme ve Bakım Dezenfeksiyon ve Temizlik İyi Beslenme ve Bakım İçme suyuna Tuz Konulması Yaralı Hayvanların Ayrılıp Tedavi Edilmesi Dezenfeksiyon ve Temizlik Canlı ve İnaktif Aşılar İyi Beslenme ve Bakım Dezenfeksiyon ve Temizlik İlaç Tedavisi Dezenfeksiyon ve Temizlik Hastalıklı Yumurtaların ve Çıkan Civcivlerin Kümese Sokulmaması Kuş Gribine Karşı Alınacak Önlemler: Bu hastalığın çok bulaşıcı ve öldürücü bir hastalık olması yanında insanlara da bulaşabileceği dikkate alınarak korunma tedbirleri aşağıda sunulmuştur. İşletmelerin giriş ve çıkışları ciddi olarak kontrol altına alınmalıdır. Kümesler ve yem üniteleri ziyaretçiler için yasak bölge ilan edilmelidir. İşletme içinde personel hareketleri olabildiğince sınırlandırılmalıdır. Her kümesin bakıcısı ayrılmalı ve diğer kümeslere giriş ve çıkış kesinlikle yasaklanmalıdır. Bakıcıların kümeste giydiği ayakkabı ve tulumla dışarı, dışarıda giydiği elbise ve ayakkabı ile de kümese girmesi engellenmelidir. Bu kurala işletme sahibi ve yöneticiler de uymalıdır. Ayrıca işletmelerde ilave koruyucu elbise, maske, gözlük ve eldiven bulundurulmalıdır. 20

21 Kümes kapıları önünde, personel giriş dezenfeksiyonu için gerekli tedbirler alınmalıdır. Taşıtlar mümkün olduğunca dışarıda tutulmalı eğer girmeleri çok gerekli ise tesisin girişinde etkili dezenfektanlardan biri ile yıkanmalıdır. Bu hastalık için etkili olan formalin+permanganat, sodyum hipoklorit, amonyum quertar tuzları, kalsiyum hidrat, kresilik asit ve sentetik fenoller gibi dezenfektanlar kullanılmalıdır. Kümeslere yabani kus ve kemirgenlerin girişi engellenmelidir. Yem, su, ekipman hijyenine mutlaka uyulmalıdır. Bir başka işletmeden alınan ekipman kesinlikle işletmeye sokulmamalıdır. İşletmeler bünyelerindeki sağlık kontrollerine özen göstermelidirler. Avian Influenza hastalığı tehlikesine karsı gerekli tedbirlerin alınabilmesi için ilk hastalıktan şüpheli veya ölü hayvanın kesin teşhisi vakit geçirilmeden yaptırılmalıdır. İşletmeler uğrayacakları ekonomik kayıpların büyüklüğüne karşın, hastalık ihbarlarında özverili olmalı ve civardaki işletmeleri derhal uyarmalıdırlar. Kümeslerin periyodik temizliği, dezenfeksiyonu, havalandırılması, gıda, su hijyeni, kümes ısısı ve hayvan bakıcılarının temiz tulum, dezenfekte edilmiş çizme, maske ve eldiven kullanmaları sağlanmalıdır. Ölü, hasta hayvanlar bulaşmayı önleyecek şekilde imha edilmelidir. Tesise giren her türlü aracın dezenfekte edilmesi, personelin ise ayak basma dezenfektanına basmasının aksatılmaması gerekmektedir. İşletilmesi planlanan kullanılacak dezenfeksiyon malzemeleri ve kimyasallar ait malzeme güvenlik formları ekte verilmektedir (Bkz.Ek.10.). Tavuk Hastalıklarından Korunma Yolları: Bir kümeste hastalığın çıkış sebebi büyük ölçüde temizliğe bağlıdır. Temizlik kurallarına uyulan bir kümeste daha az hastalık görülür. Yeni sipariş edilen civcivlerin büyütme yerlerine getirilmeden önce, büyütme yerinde bulunan bütün alet ve malzemeler ile suluk ve yemlikleri dışarıya alınarak iyice temizlenecek ve antiseptik solüsyonlarla temizlenecektir. Kümes dahilinde hava ile genel bir temizlik yapıldıktan sonra kümesin tavan, duvar ve kapıları püskürtme suretiyle iyice temizlenecektir. Bütün bu temizlik işleri tamamlandıktan sonra kümesin tamamı dezenfekte edilerek 23 gün kuruma ve havalandırmaya terk edilecektir. Kümeslerin bütün giriş kapılarına, içinde dezenfektan madde bulunan paspas konulacaktır. Kümesler temizlenip hazırlandıktan sonra daha önceden temizlenmiş ve dezenfekte edilmiş suluk, yemlik, tünek, folluk, kafes gibi alet ve malzemeler kümese yerleştirilecektir. 21

22 Kümese gereksiz yere insanlar girip çıkmayacak olup, sadece bakıcıların girmesine izin verilecektir. Giriş kapısında dezenfektan dolu bir havuz bulunacak olup kümese girerken bunun içine basılarak girilecektir. Mikropların çoğu ayakkabılara bulaşır. Kümese ilaç havuzlarına basılarak girilmesi bu yolla mikrop bulaşmasını önlemektedir. Yabancı kümeslere ait malzemelerin kullanılması da tehlikelidir. Bunlar hastalık taşıyabilir. Tesiste yabancı kümeslerden malzeme alış verişi yapmayacaktır. Tavukları hastalıklara karşı koruma yollarından birisi de aşıların düzenli olarak yapılmasıdır. Tavuk aşıları sadece iğne şeklinde değildir. Çoğu yeme veya suya karıştırılır. Bunlar tavuklara kolayca verilebilir. Bazı aşılar yumurtadan çıktıktan sonraki 1-2 gün içinde yapılmakta olup bunları genellikle damızlık işletmeleri yapar. Diğer aşıların tümü tesiste yapılacaktır. Projenin işletme sürecinde beslenen civcivler ve tavuklar doğal nedenlerden dolayı bir takım ölümlerle karşılaşılabilecektir. Ölümlerin önlenmesi ve hayvanların sağlıklı olması amacıyla tesiste düzenli periyotlarda şirket bünyesindeki veteriner ile hayvanların sağlık kontrolleri yapılarak müdahale edilecektir. Hastalıklı hayvanlar ayrılarak tedavileri veteriner kontrolünde olduğundan hayvanlar üzerinde ilaçların olumsuz etkisi olmayacaktır. I.4. Proje için gerekli hammadde(civciv, yarka, vb.) ve yardımcı maddelerin(yem, su, ilaç vb.) miktarları, nasıl ve nereden temin edileceği, Kapasite artışı kapsamında tesiste adet/periyod yarka tavuk ve adet/periyod yumurtacı tavuk yer alacaktır. Sonuç olarak tesisin kapasitesi adet/periyod olacaktır. Proje alanından yer alacak yumurtacı tavukların her birinin, hergün yumurtladığı düşünülürse tesisten günde adet yumurta elde edilecektir. Yarka Kümesi Yıllık Yem Tüketim Miktarı: Tesise alınacak bir periyoddaki adet yarka tavukların her biri dönemde 5,6 kg yem tüketmektedir. Yarka kümesinde yılda 3 periyod çalışılacak olup, yarka kümesinde yer alacak tavukların yıllık yem tüketim miktarı; adet/periyod X 3 periyod/yıl X 5,6 kg/adet X ton/kg = 698,88 ton/yıl Yumurtacı Kümeslerde Yılda Tüketilecek Yem Miktarı: Yumurtacı tavukların her biri periyod başına 44 kg yem tüketmektedir. Yumurtacı tavuklar 56 hafta ömürlü oldukları 22

23 için periyodda tükettikleri yem tüketimleri 9486,4 ton (44 kg x adet/periyod) olacaktır. Yılda (52 haftada) tüketecekleri yem miktarı ise 8808,8 ton/yıl [( 52 x 9486,4 ) / 56] olacaktır. Tesiste yer alacak yarka ve yumurtacı kümeslerin tamamında tüketilecek yıllık yem miktarı; 698,88 ton/yıl ,8 ton/yıl = 9507,68 ton/yıl olacaktır. Günlük yem tüketimi ise 26,05 ton olacaktır. Sonuç olarak tesise günde bir adet yem taşıma aracı ile yem sevkiyatı yapılacaktır. Tesiste beslenecek tavuklara Veteriner Hekim ve Ziraat Mühendisi gözetiminde yem verilerek beslenecek, yetiştirilecek ve yumurta elde edilecektir. Tavuk yeminin içerdiği hammaddeler soya fasulyesi küspesi, mısır, buğday, ayçiçeği küspesi, mısır gluteni ve arpa olacaktır. Yem karışım oranları; %20-40 mısır, %20-40 buğday, %10-25 soya türevleri, %10-15 katkı maddeleridir. Tesis bünyesinde ihtiyaç duyulacak yemin tamamı 786 nolu parselin güney sınırında yer alan 788 nolu parselde yine Ltd. Şti. tarafından işletilen yem üretiminin de yapıldığı tesisten karşılanacaktır. Kullanılacak Yemler ve Fiziksel - Kimyasal Özellikleri - Miktarları - Veriliş Yöntemleri: Tavuk yeminin içerdiği hammaddeler soya fasulyesi küspesi, mısır, buğday, ayçiçeği küspesi, mısır gluteni ve arpa olacaktır. İlaç: Kümeslerde zorunlu olmadıkça ilaç kullanılmayacaktır. Kullanılacak ilaçlar ise yumurtada kalıntı bırakmayacak türde ilaçlar olacaktır. İlaçlar içme suyu ile verilecektir. Tedavi işlemi sonucu herhangi bir tıbbi atık açığa çıkmayacaktır. Vitaminler: Vitamin katkıları yem rasyonları içinde toz formunda verilecektir. Dışarıdan içme suyuna bir vitamin kullanımı olmayacaktır. Yem içindeki vitaminler birim yem üretimi sırasında rasyonun çeşidine ve formülasyondaki dozajına bağlı kalarak, dozajlama ünitelerinden yem karışımının içine karıştırılacaktır. Yem içinde kullanılan vitamin oranları yasal sınırlar içerisinde olacaktır. Metabolik Enerji en az kcal/kg olacaktır. Vitamin ve Mikroelementler en az aşağıdaki miktarlarda olacaktır. 23

24 A Vitamini : IU/kg Kolin : 500 mg/kg D3 Vitamini : IU/kg Niasin : 25 mg/kg B2 Vitamini : 4 mg/kg Selenyum : 0,1 mg/kg B12 Vitamini : 10 mg/kg Mangan : 60 mg/kg E Vitamini : 15 mg/kg Çinko : 50 mg/kg K3 Vitamini : 2 mg/kg İşletme süresince kümes girişleri sürekli çalışacak personel tarafından temizlenecek ve dezenfekte edilecektir. İşçiler mesai saatleri içerisinde iş elbiseleri ile çalışacaklardır. Tesiste çalışacak personel, kümeslerdeki hijyenin sağlanabilmesi amacıyla girişte kıyafetlerini değiştirecek ve duş alacak, duş alınmadan içeri girilmeyecektir. Kümeslerde detaylı dezenfeksiyon iki devre arasında yapılacaktır. Dezenfektanlar ve Güvenlik Bilgi Formları ekte verilmektedir (Bkz.Ek.10.). Hijyenin sağlanması için aşağıda belirtilen hususlar yerine getirilecektir. Dezenfeksiyon Programı Taşınabilir tüm ekipman ve eşya dışarı çıkarılır. Dezenfektanlı solüsyona daldırılır, kurutulur ve temiz bir yerde saklanır. Kümes tabanı, duvarlar ve taban paspas ile veya fırçalar ile kuru olarak temizlenir. Sıvı dezenfektanla kümes içi ve kümeste kalan ekipman temizlenir. - Kümesin su sistemi, dezenfektanla yıkanır. Kümes kurumaya bırakılır. (12-48 saat ) İkinci defa sıvı dezenfektanla kümes içi ve kümeste kalan ekipman temizlenir. Kümes kurumaya bırakılır. Daha önce dezenfekte edilmiş dışarıdaki tüm ekipman kümese alınır. Kümes girişlerine dezenfektanlı ayak banyoları hazırlanır. Fumigasyon yapılır. (Bir gece beklenir ) Kümes havalandırılır. Yeni gelen hayvanlar kümese konulur. Beşinci günden itibaren dezenfeksiyon hava yolu ile yürütülür. 24

25 Biyogüvenlik Planı: Kümes girişleri sürekli çalışacak personel tarafından temizlenecek ve dezenfekte edilecektir. Biyogüvenliğin sağlanması için tesise gelen personel ancak duş alıp tulum-çizme giyerek içeri girebilecektir. Tesise ziyaretçi kabul edilmesi kural olarak yasaktır, ancak girişi zorunlu olanlar da duş alıp tulum-çizme giyerek tesise kabul edileceklerdir. Biyogüvenlik bu tesislerde en üst seviyede uygulanması gerektiğinden girişi zorunlu kişilerin son bir hafta içinde portör muayenelerini yaptırmış olmaları koşulu ile tesis içine girişlerine izin verilecektir. Girişi zorunlu yem vs. araçlarının tekerlekleri, tesis girişinde bulunan sprey dezenfeksiyon sistemi ile dezenfekte edilerek içeri alınacaktır. Kümes içine kuşların girmesini engellemek için pencerelerde kuş telleri bulunacaktır. Tavuk üretiminde işçiler mesai saatleri içerisinde iş elbiseleri ile çalışacaklardır. Tesis için Rodent kontrol planı hazırlanıp uygulamaya alınacaktır. Hayvan hastalıkları ile mücadele kapsamında program dahilinde aşı uygulamaları gerçekleştirilecektir. Uygulanan aşıların etkinlikleri izleme programı çerçevesinde Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ndan ruhsat almış ve bu konuda uzmanlaşmış laboratuvarlarda test edilecek ve laboratuvarın önerileri doğrultusunda gerekenler yapılacaktır. Aşı ve izleme programı bilgi için hazırlanacaktır. Tesiste yetiştirme ve üretim dönemlerinde ölen hayvanlar için ölü imha çukuru bulunacaktır. Tesiste kümeslerde oluşacak ölü hayvanların bertarafı amacıyla oluşturulan ölü imha çukurları uygun bir şekilde inşa edildiklerinde ölü tavuk imhası için pratik, sağlıklı ve elverişli bir yöntemdir. Tavukların ölümden sonra hemen çukura atılmaları gerekmektedir. İmha çukurlarında oluşan çürükçül bakteriler ölü tavukların çürümesine yardımcı olurlar. Bu çukurlar aerobik ve anaerobik bakterilerin organik materyalleri parçalayabileceği uygun bir ortam yaratmaktadır. Ayrıca bu çukurların etrafı kireçlenecektir. Ölü imha çukuru projesi eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.11.). Bu konu ile ilgili olarak 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu ve Kuluçkahane ve Damızlık Kanatlı İşletmeleri Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Ölü çukurları sadece kümeslerde zayıflıktan ve sıkışmadan ölen hayvanlar için kullanılacaktır. Hastalıklı hayvanlar ölü çukuruna atılmamaktadır. Kaldı ki ölü çukuru hacmi binlerce hayvanı almaya yetmez. Burada amaç ölen hayvanların etrafa atılmasını önlemektir. Salgın hastalık olduğu zaman sorumlu Veteriner Hekim tarafından kümesler karantinaya alınacak ve derhal İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ne haber verilecek, gerekli imha işlemi yapılacaktır. Ölü çukurunun etrafı sızdırmaz betonarme, tabanı ise toprak olarak dizayn edilip, kil kullanılarak zemin geçirimsizliği sağlanacaktır. Zemin Geçirimsizliği İçin Taban Teşkili: Ölü çukuruna atılan tavuklardan oluşacak sızıntı sularının tabii zemine geçerek yeraltı su kaynaklarının kirlenmesinin önlenmesi amacıyla geçirimsizlik tabakası projelendirilecektir. Geçirimsizlik tabakasını oluşturan 25

26 katmanlar ve özellikleri; Ölü hayvanların yeraltı suyunu kirletmelerini önlemek için tabanda kil tabakası teşekkül edilecektir. Ölü çukurunun üzeri betonarme olarak kapalı olduğu için ve zeminden cm. yükseklikte olduğu için yağmur sularının buraya girmesi söz konusu değildir. Ölü çukurlarının yan duvarları da sızdırmaz betonarme olduğu için çukurun içine sızıntı suyu girmesi mümkün değildir. Bu nedenle sadece tabanda kil tabakası yer alacaktır. Bu tabaka ile aynı zamanda geçirimsizlik tabakasından oluşabilecek sızıntıların kontrolü de yapılacaktır. Ölü çukurunun inşa edilmesinde tam sızdırmazlık sağlanacaktır. Depo tabanına 0,6 m. kalınlıkta geçirimlilik katsayısı k 1x10-8 m/sn olana dek sıkıştırılmış kil tabakası serilecektir. Sıkıştırma işlemi 0,3 m. lik iki katman halinde yapılacaktır. Yan duvarlarda ise sızdırmazlık için sikalı beton kullanılacaktır. Türkiye genelindeki tüm tesislerde uygulanan hijyen ve dezenfeksiyon kuralları bu tesiste de uygulanacaktır. İşletilmesi planlanan tesiste uygulanacak hijyen prosedürü eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.12.). Proje kapsamında 5 adet kümes kullanılacak olup bu kümeslerden bir tanesi yarka tavuklar için, diğer kümesler ise yumurtacı tavuklar için kullanılacaktır. Tesise kabul edilecek civcivler ilk önce yarka kümesinde yetiştirilecektir. 16 hafta sonra yarka tavuklar yumurtacı kümeslerine alınacaktır. 56 hafta sürecek olan yumurtlama sonrasında ekonomik yumurtlama evresini tamamlayacak tavuklar kesime gönderilecektir. Civcivlerin kümeslere kabulünden kesime gönderilinceye kadar su tüketimi dönemsel olarak artış gösterecektir. Ancak maksimum su tüketimi tavuk başına günlük 0,2 lt olarak kabul edildiğinde proje alanında tavukların içme suyu olarak x 0,2 lt = 51,44 m3/gün olacaktır. Proje alanında kümeslerin sıcak havalarda havalandırılması amacıyla petek sistemi kullanılacaktır. Sistem içerindeki su devir daim ile çalışacaktır. Ancak günlük maksimum 0,5 m3/gün x 5 = 2,5 m3/gün buharlaşma sonrası su ilavesi yapılacağı düşünülmektedir. Tesis bünyesinde temizlik aşamasında basınçlı hava ile kuru temizleme yapılacaktır. Temizlik aşamasında su kullanılmayacaktır. Proje kapsamında işletme aşamasında toplam 1,2 + 2,5 + 51,44 = 55,14 m3/gün su kullanılacaktır. Kullanılacak suyun sadece 1,2 m3/gün lük kısmı atıksu olarak çıkacaktır. 26

27 Proje alanında, arazi hazırlama inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak olan suyun tamamı (personel içme kullanma, tavukların içme suyu, havalandırma sistemi) şebeke suyundan temin edilecek olup Karacabey Belediyesinden alınmış görüş yazıları eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.13.). İşletme süresince kesinlikle yeraltı suyu kullanılmayacaktır. Oluşacak atıksuların tamamı evsel nitelikli olacaktır. Oluşacak atıksular parsel içerisine inşa edilecek sızdırmaz nitelikli fosseptikte biriktirilecek ve sözleşmeli vidanjörlerle çektirilerek ücret karşılığında Karacabey Belediyesi atıksu arıtma tesisine iletilmesi sağlanacaktır. Karacabey Belediyesinden konu ile ilgili alınmış olan görüş yazısı eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.14.). İnşaat ve işletme süresince Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik te belirtilen hususlara, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak çalışılacaktır. Faaliyet alanının etki alanı içerisinde, ulusal ve uluslararası öneme sahip sulak alanlar, kıyı kesimleri, milli parklar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik vb. alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler bulunmamaktadır. Tesisten oluşacak evsel nitelikli atıksular atıksu arıtma tesisinde Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 21: Evsel Nitelikli Atık Suların Alıcı Ortama Deşarj Standartları kapsamında arıtılacaktır. I.5. Projede üretilecek nihai ve yan ürünlerin üretim miktarları, nerelere ne kadar nasıl pazarlanacakları ve depolanması, Proje kapsamında nihai ürün; yarka kümesinde yarka tavuk üretimi, yumurtacı kümeslerinde ise yumurta eldesidir. İşletilmesi planlanan tesiste 1 adet yarka kümesi yer alacaktır sözkonusu kümese yine şirket bünyesinde yer alan kuluçkahanelerden alınacak yarka civcivler kabul edilecektir. Kabulü yapılacak civcivler kümese alınacak ve toplam 16 hafta tesiste beslenecektir. Bu süre içerisinde gaga kesimi aşılama vb. işlemleri yapılacaktır. 27

28 16 hafta sonunda yumurtlama evresine gelen tavuklar yumurtlatma kümeslerine alınacaktır. İşletilmesi planlanan tesiste yer alacak yarka kümesinde bir periyodda adet yarka tavuk yer alacaktır. Yarka kümesinde yılda 3 periyod çalışma yapılacaktır. Yumurtlatma kümeslerinde ise kümese alınacak tavuklar 56 hafta süreyle yumurtlatılacaktır. 56 hafta sonrasında ekonomik yumurtlama ömrünü tamamlamış tavuklarda kesimhanelere satılacaktır (Bkz.Ek.8.). 56 hafta süresince tesiste toplam adet yumurtacı tavuk bulunacaktır. Yumurtlama kapasitesi %80 olarak kabul edildiğinde tesisten günde x 0,80 = adet yumurta elde edilecektir. Elde edilecek yumurtaların kırık olanları yan ürün olarak likit yumurta tesislerine satılacaktır. Konu ile ilgili alınmış olan görüş yazısı eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.9.). Proje kapsamında elde edilecek yumurtalar yine aynı şirkete ait yumurta paketleme ve depolama tesislerine iletilecektir. Sözkonusu tesiste paketlenip depolanacak ve satışa sunulacaktır. Paketleme tesisi işletilecek 786 nolu parselin güney sınırında yer alan 788 nolu parseldedir. Paketleme sonrası araçlarla yumurtalar tesislerden alınacak ve depolama alanlarına nakledilecektir. Firma tarafından yapılan satışın tamamı yurt içine sevk edilecektir. I.6. Proje kapsamında kullanılacak makinelerin, araçların ve aletlerin miktar ve özellikleri, Bahse konu parsel üzerinde toplam yapılaşma ekte sunulan yapı ruhsatı çerçevesinde 2994,75 m2 dir. Alınan Yapı Ruhsatı sonrasında inşaat çalışmaları yapılmış ve 1997 yılı tarihli toplam 5 adet 46 m x 13 m ebatlarında kümes inşası yapılmıştır (Bkz.Ek.6.). Proje kapsamında kümeslerin boyu 3,5 m den 6 m ye yükseltilecek, kafes montajları ve yeni çatı sistemlerinin montajı yapılacaktır. Sonuç olarak parsel içerisinde kümeslerin sadece modernizasyonu yapılmış olacaktır. Yapılaşma olarak artış gerçekleşmeyecektir. Ancak çevresel etkilerinin kontrolü amacıyla parsel içerisine gübre çukuru ve ölü imha alanı ilave edilecektir. Planlanan değişiklik neticesinde kapasite, yarka ve yumurtacı tavuk toplamı adet/periyod a yükseltilecektir. Proje kapsamında yarka kümesinde 4 adet çift yönlü, 4 katlı kafes montajı yapılacaktır. Kafeslerin her katında 52 adet bölme yer alacaktır. Bölmelerin her biri 97,5 cm eninde, 63,5 cm boyunda ve 59 cm yüksekliğinde olacaktır. Her bölmeye ise 25 adet yarka 28

29 tavuk yerleştirilecektir. Sonuç olarak yarka kümesinde 1664 adet göz yer alacaktır. Her gözde 25 adet tavuk olacağı düşünülürse toplamda yarka kümesinin kapasitesi 1664 x 25 = adet/periyod olacaktır. Yumurtacı kümeslerinde ise 5 adet çift yönlü, 7 katlı kafes montajı yapılacaktır. Kafeslerin her katında 70 adet bölme yer alacaktır. Bölmelerin her biri 60 cm eninde, 62,5 cm boyunda ve 67 cm yüksekliğinde olacaktır. Her bölmeye ise 11 adet yumurtacı tavuk yerleştirilecektir. Sonuç olarak her yumurtacı kümesinde 4900 adet göz yer alacaktır. Her gözde 11 adet tavuk ve 4 adet yumurtacı kümes olacağı düşünülürse tesisin toplamda yumurtacı tavuk kapasitesi 4900 x 11 x 4 = adet/periyod olacaktır. Her kümeste 2 şer adet 25 tonluk yem silosu bulunacaktır. Kapasite artışı sonrası tesiste 25 tonluk toplam 10 adet yem silosu olacaktır. Kapasite artışı sonrası tesisin anlık yem depolama kapasitesi 250 ton olacaktır. Kümeslerin havalandırılmasında her kümeste 12 adet fan bulunacak olup proje sonunda tesiste toplam 60 adet fan bulunacaktır. Kullanılacak fanlara su perdeleri ilave edilecek olup tesis içerisinden toz, tüy ve kokunun dışarıya çıkışı engellenecektir. Ayrıca kümesler içerisinde gübre motoru, damlalıklı suluk tarzı, otomatik suluk sistemi ve motorlu yumurta toplama konveyörü bulunacaktır. Kümeslere yapılacak kafes sistemlerinde otomatik sulama sistemleri, gübre taşıma bantları ve yumurta taşıma bantları yer alacaktır. Proje kapsamında gübrelerin kümeslerden alınıp parsel içerisinde taşınmasında yeterli kapasitede sızdırmasız araç kullanılacaktır. Ayrıca yumurtaların tesisten alınıp paketlemenin yapılacağı güney sınırdaki tesise kadar bant sistemi ile taşıma yapılacaktır. I.7. Proje için seçilen yer ve kullanılan teknoloji alternatiflerinin değerlendirilmesi, Projeye konu parsel Tav. ve Yem San. Tic. Ltd. Şti. üzerine kayıtlı olup Bursa İli, Şahinköy, Değirmenbayırı Mevkii, 2 Pafta, 786 nolu parseldir. Bahse konu parsel ile ilgili olarak 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı, tarih ve 207 sayılı kararı ile Tavuk Üretim Çiftliği olarak onaylanmıştır. Ayrıca Uygulama İmar Planı sonrasında Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzin Belgesi alınarak çalışmalara başlanılmıştır. Piyasa şartlarının olumsuz gitmesi üzerine faaliyete ara verilmiş ve uzun 29

30 yıllardır süren çalışmalar durdurulmuştur. Günümüze itibariyle kümesler aktif olarak kullanılmamaktadır. Uygulama İmar Planı çerçevesinde parselin kuzey sınırdan 10 m, diğer yönlerde ise 5 m yapı yaklaşma mesafesi belirlenmiştir. Ayrıca plana göre KAKS: 0.25, maksimum bina yüksekliği 6.5 m olarak belirtilmiştir. Kapasite atışı kapsamında kapalı alan büyütülmeyecektir. Yapılacak olan şey; kümeslerin boylarının 6-6,5 m ye yükseltilmesi, çatılarının yenilenmesi, gerekli görülmesi halinde tesisatları yenilenmesi yapılacaktır. Daha sonra kümeslere katlı kafeslerin montajı yapılarak yetiştirme kapasitesi arttırılmış olacaktır. Ayrıca proje alanı Bursa 2020 Yılı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Tarım Alanlarında kalmaktadır. Çevre Düzeni Planı ve Plan Kararları ile Uygulama hükümlerine uyulacaktır. Konu ile ilgili olarak Bursa Valiliği İl Özel İdaresi İmar ve Yapı İşleri Daire Başkanlığı ndan görüş yazısı alınmıştır. Alınan görüş yazısında Çevre Düzeni Planları, Plan Hükümleri, 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı aslı gibidir nüshası ve plan üzerinde işaretlenmiş şekli ekte verilmektedir (Bkz.Ek.3.). Proje alanı Karacabey İlçesi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı ve Mücavir Alanı içerisinde yer almamaktadır. Konu ile ilgili olarak Karacabey Belediyesinden görüş yazısı alınmıştır (Bkz.Ek.4.). Parselin bulunduğu arazi ortalama % 2-3 eğime sahiptir. Hububatta verim ise kg/dekardır. Tesis alanı ve yöresinde ormanlık alan bulunmamaktadır. Yağışa bağlı II. sınıf tarım arazisi vasfında olup kahverengi orman toprağıdır. Faaliyet alanı içerisinde ve yöresinde yüzeysel su kaynakları veya akarsu bulunmamaktadır. Proje sahasının batı sınırında Ayıtlı Deresi ve 310 m. doğusunda Alişin Deresi yer almaktadır. Ayrıca güney sınırında imar planı dışında kalan bölgede DSİ 1. Bölge Müdürlüğü tarafından inşa edilmiş sulama kanalı vardır. Proje ile ilgili olarak Ayıtlı Deresine Hidroloji raporu hazırlanmaktadır. Tesise en yakın yerleşim birimleri 980 m güneydoğusunda 550 kişi nüfuslu Şahinköy, 1700 m kuzeybatısında 150 kişi nüfuslu Karasu Köyü ve 3150 m güneyinde 642 kişi nüfuslu Hotanlı Köyü yer almaktadır. Faaliyet alanının Bursa Karacabey İlçesindeki yerini gösteren yer bulduru harita (Bkz.Ek.15.), 1/ lik topoğrafik harita (Bkz.Ek.16.) ve uydu görüntüsü eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.17.). Proje alanı ile ilgili alternatif bölge tespiti yapılmamıştır. Çünkü parsel için Uygulama İmar Planını, Yapı Ruhsatı ve Kullanma İzin Belgelerinin alınmış olması nedeniyle mevcut yapıların revize edilerek çalışmalara bırakılan yerden devam edilmesi amaçlanmaktadır. 30

31 Yemin ete ve yumurtaya dönüşüm oranının çok uygun olması nedeniyle protein talebini karşılamada tavuk ürünleri, kırmızı et ve süt mamulleri gibi protein kaynaklarından daha çok tercih edilmektedir. Hayvansal üretim kolları arasında tavukçuluk, hayvansal proteinin en kolay ve en ucuz sağlanabileceği özelliktedir. Bu gerçeklerle tavuk eti ve yumurta beslenmede protein eksikliğine etkili bir çözüm olarak görülmektedir. Dolayısıyla bugün için tavukçulukta amaç üreticiler açısından kar sağlamak olarak görülse bile, dünya tavukçuluk endüstrisinin amacı et ve yumurtadan kaliteli gıda maddelerinin üretimi şeklinde tanımlanmaktadır. Tavukçuluğun ülke ekonomisine katkıları önemsenecek boyuttadır. Tavukçuluk geçimini tamamen bu faaliyetten sağlayan büyük işletmelerin yanı sıra kırsal kesimde, köylerde düşük verimli karışık ırklarla, bazen de ticari hibritlerle aile tavukçuluğu şeklinde yapılmaktadır. Beş bin ve daha büyük kapasiteli işletme sahipleri geçimini tamamen bu faaliyetten sağlarlar ve ürettikleri ürünlerle milli ekonomiye katkıda bulunurlar. Ticari işletmelerin sayı ve kapasitelerinin artması yem sanayi, kuluçka ve diğer kümes ekipmanları sanayi, ilaç endüstrisi ve kesimhane gibi tavukçuluk sektörünün tüm kollarındaki gelişme, her birinin ayrı iş kolu olarak büyümesi, bu sektördeki işçi istihdamını da gittikçe artırmaktadır. Proje kapsamında katlı kafes sistemi ile çalışılacaktır. Böylece yerden tasarruf edilmiş olacaktır. ayrıca gübrenin ve yumurtanın toplanmasında, yem ve su verilmesinde, aşılama ve bakımda, kurulması planlanan kafes sistemi artı özellikler ve kolaylıklar sağlamaktadır. Bu nedenle kafes sistemine geçim planlanmaktadır. 31

32 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Bölgeye ilişkin varsa 1/25.000, 1/5.000 ve 1/1.000 ölçekli onaylı imar planlan ve plan hükümleri, faaliyet alanının plan üzerinde işaretlenmesi, Proje sahası Bursa 2020 yılı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Tarım Alanlarında kalmaktadır. Konu ile ilgili olarak Bursa İl Özel İdaresi İmar ve Yapı İşleri Daire Başkanlığından görüş yazısı alınmıştır (Bkz.Ek.3.). Alınan görüş yazısı ekinde proje alanının 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planındaki yerinin işaretlenmiş şekli ve plan hükümleri verilmektedir. Bahse konu Bursa 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı tarihinde onaylanmıştır. Ayrıca aynı görüş yazısı ekinde proje alanına ait onaylı 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı verilmektedir. Parsel ait Uygulama İmar Planı tarihinde 207 sayılı karar ile İl İdare Kurulu tarafından onaylanmıştır. Sözkonusu 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planının onaylı örneği, plan hükümleri ve lejantı aslı gibidir yapılarak eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.3). 1/1000 Ölçekli Onaylı Uygulama İmar Planı plan hükümlerine göre; Planlanan alanda Tavuk Üretim Çiftliği Tesisleri kurulacaktır. K.A.K.S = 0,25, İdari bina ve tesislerde Max h=6,50 m olacaktır. Yapı yaklaşma mesafesi yoldan 10 m, komşu parselden 5 m olacaktır. Kot tabii zemin ortalamasından alınacaktır. Aplikasyonda kadastral sınırlar esastır. Otopark parsel içerisinde çözümlenecektir. Katı ve sıvı atıklar dere göl ve deniz gibi yerlere atılmayacak, fosseptik yapılacaktır. Belirtilmeyen hususlarda 3030 sayılı yasa kapsamı dışında kalan Belediyeler Tip imar yönetmeliği ve 1/ Ölçekli Bursa İli Çevre Düzeni İmar planı hükümleri geçerlidir. Denilmektedir. İşletme süresince Bursa İli 2020 Yılı 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. 32

33 II.2. 1/ ve 1/5000 lik halihazır harita üzerinde faaliyet alanı merkezli 1 km lik yarıçap üzerinde yer altı sularını, yerüstü sularını ve deprem kuşaklarını gösterir analiz, jeolojik yapı, köy yerleşik ve sanayi alanları, ulaşım ağı, enerji nakil hatları, arazi kabiliyeti, koruma alanları, diğer stratejik bölgeler ve bu stratejik bölgelerin etkilenen alanlarının gösterimi, Proje alanının 1 km yarıçaplı çevresinin gösterildiği 1/ Ölçekli harita aşağıda verilmiştir. 1 km Şekil 3: Proje Alanının 1 km. Yarıçaplı Çevresinin Gösterildiği Topoğrafik Harita İşletilmesi planlanan tesis üzerinden herhangi bir enerji nakil hattı geçmemektedir. En yakın enerji hattı 200 m güneyinden geçen 34,5 kv lık elektrik hattıdır. Sözkonusu hat batıgüneydoğu istikametindedir. Proje alanının 25 m güneyinde DSİ nin sulama kanalı bulunmaktadır. Kanal tarlaları sulama amaçlı kullanılmakta olup, kanala herhangi bir katı veya sıvı atık deşarjı söz konusu değildir. Ayrıca sulama kanalı haricinde proje alanının 20 m batısından Ayıtlı Deresi, 321 m 33

34 doğusunda Alişin Deresi ve 952 m güneybatısından Gölecik Deresi bulunmaktadır. Ayıtlı Deresi ile Alişin Deresi mevsimsel deredir. Yağışlara göre debisi değişmek olup, Karasu Çayına akmaktadır. Gölecik Deresi civardaki birçok mevsimlik dereyi içine alıp Karasu Çayı ile birleşmektedir. Faaliyet sahasının Sulak alanlar Yönetmeliği kapsamında ekosisteme etkileri III.1. Türler ve Ekosistemler başlığı altında değerlendirilmiştir. Proje alanı çevresinde yeraltı su kaynağı bulunmamaktadır. 1 km yarıçaplı alan içerisinde parsel sahiplerinin tarlalarında açtığı sondajlar ve bu sondajlara bağlı oluşturulmuş küçük sulama havuzları yer almaktadır. Proje alanı ve yakın çevresi, Mülga Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası verilerine göre 1. derece tehlikeli deprem bölgesi içinde yer almaktadır. Türkiye Diri fay haritasına göre proje alanının 3100 m kuzeydoğusunda Karacabey Fayı yer almaktadır. 1km yarıçaplı alan içerisinde herhangi bir fay hattı yer almamaktadır. Proje alanının 1 km yarıçaplı olarak işaretlenmiş çevresinde köy yerleşik ve sanayi alanları, koruma alanları, diğer stratejik bölgeler ve bu stratejik bölgelerin etkilenen alanlar yer almamaktadır. Tesis alanı çıkışından itibaren 680 m yol izlendiğinde güneyde D200 (E90) karayoluna bağlantı yapılacaktır. Sözkonusu karayolu Bursa-Çanakkale arasında ulaşımın sağlandığı şehirlerarası yoldur. Ayrıca proje alanı çevresi genel olarak tarım faaliyetlerinin yoğunlukta olduğu alanlardır. Tahıl ve bazı endüstriyel bitkilerin yetiştirdiği bölgeler olarak tanımlayabiliriz. En yakın yerleşim birimi 980 m olarak uydu görüntüsüne göre tespit edilmiştir. Ancak 1/ Ölçekli Haritaya göre daha uzakta kalmaktadır. Bu nedenle herhangi bir yerleşim birimi 1 km yarıçaplı alan içerisine girmemektedir. 34

35 II.3. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu (Bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik altyapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri, atık su ön arıtma tesisi, depolama alanları, yollar), Proje alanı; Bursa İli, Karacabey İlçesi, Şahinköy, Değirmenbayırı Mevkii, 2 pafta, 786 nolu parsel olup, büyüklüğü m2 dir. Parselin mülkiyeti Tav. ve Yem San. Tic. Ltd. Şti. üzerine kayıtlıdır. Bahse konu parsel ile ilgili olarak 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı, tarih ve 207 sayılı kararı ile Tavuk Üretim Çiftliği olarak onaylanmıştır. Bahse konu parsel üzerinde toplam yapılaşma ekte sunulan yapı ruhsatı çerçevesinde 2994,75 m2 dir. Alınan Yapı Ruhsatı sonrasında inşaat çalışmaları yapılmış ve 1997 yılı tarihli toplam 5 adet 46 m x 13 m ebatlarında kümes inşası yapılmıştır. Proje alanında inşaat sonrası çalışmalar yürütülmüştür. Piyasa şartlarının olumsuz gitmesi üzerine faaliyete ara verilmiş ve uzun yıllardır süren çalışmalar durdurulmuştur. Günümüz itibariyle kümesler aktif olarak kullanılmamaktadır. Kapasite atışı kapsamında kapalı alan büyütülmeyecektir. Yapılacak olan şey; kümeslerin boylarının imar planına da uygun bir şekilde 6-6,5 m ye yükseltilmesi, çatılarının yenilenmesi, gerekli görülmesi halinde tesisatları yenilenmesi yapılacaktır. Sonuç olarak parsel içerisinde kümeslerin sadece modernizasyonu yapılmış olacaktır. Yapılaşma olarak artış gerçekleşmeyecektir. Ancak çevresel etkilerinin kontrolü amacıyla parsel içerisine gübre çukuru ve ölü imha alanı ilave edilecektir. Planlanan değişiklik neticesinde kapasite, yarka ve yumurtacı tavuk toplamı adet/periyod a yükseltilecektir. Proje kapsamında yarka kümesinde 4 adet çift yönlü, 4 katlı kafes montajı yapılacaktır. Kafeslerin her katında 52 adet bölme yer alacaktır. Bölmelerin her biri 97,5 cm eninde, 63,5 cm boyunda ve 59 cm yüksekliğinde olacaktır. Her bölmeye ise 25 adet yarka tavuk yerleştirilecektir. Sonuç olarak yarka kümesinde 1664 adet göz yer alacaktır. Her gözde 25 adet tavuk olacağı düşünülürse toplamda yarka kümesinin kapasitesi 1664 x 25 = adet/periyod olacaktır. 35

36 Yumurtacı kümeslerinde ise 5 adet çift yönlü, 7 katlı kafes montajı yapılacaktır. Kafeslerin her katında 70 adet bölme yer alacaktır. Bölmelerin her biri 60 cm eninde, 62,5 cm boyunda ve 67 cm yüksekliğinde olacaktır. Her bölmeye ise 11 adet yumurtacı tavuk yerleştirilecektir. Sonuç olarak her yumurtacı kümesinde 4900 adet göz yer alacaktır. Her gözde 11 adet tavuk ve 4 adet yumurtacı kümes olacağı düşünülürse tesisin toplamda yumurtacı tavuk kapasitesi 4900 x 11 x 4 = adet/periyod olacaktır. Ayrıca kümeslerden gübreler bant sistemiyle uzaklaştırılacaktır. Yüklenecek gübreler inşa edilecek gübre çukuruna alınacaktır. Sözkonusu gübre çukuru 3 aylık depolama ihtiyacını karşılayabilecek ölçülerde inşa edilecektir. Günde 25,72 ton gübre oluşacağı düşünüldüğünde depolama kapasitesinin 2314,8 ton (25,72 x 90 ) olması gerekmektedir. Bu nedenle gübre depolama çukurunun ebatları h=2 m, 886 m2 olarak belirlenmiştir. Gübre depolama alanı yeri olarak parsel içerisinde yer ayrılmıştır. Belirlenen depolama alanı Vaziyet Planına işlenmiş olup eklerde sunulmaktadır. İşletilmesi planlanan tesise 6 m x 6 m x 2 m ebatlarında ölü imha çukuru açılacaktır. Ölüm oranı literatür bilgisine göre %3-4 dür. Tesiste üretim kapasitesinin adet/periyod olacağı göz önünde bulundurulursa bir periyodda maksimum adet tavuk ölmesi beklenmektedir. Sözkonusu çukurlar için proje alanına 324 m2 lik bir alan ayrılmıştır. Ölen tavuklar kireçlenmiş kuyulara gömülecek olup gün sonunda üzeri yaklaşık cm toprakla kapatılacaktır. İlgili bölümde de anlatıldığı üzere işletme süresince yüzey ve yeraltı sularına zarar verilmeyecek şekilde sızdırmazlık sağlanacaktır. Proje alanında yer alan kümeslerin her birine 25 ton kapasiteli ikişer adet yem silosu monte edilecektir. Tesisin yem depolama kapasitesi 250 ton olacaktır. Parsel içerisine herhangi bir idari bina inşası yapılmayacaktır. Personelin ihtiyaçları parselin güneyinde yer alan ve Yine Ltd. Şti. ne ait olan tesislerden karşılanacaktır. Tesis bünyesinde kullanılacak suyun tamamı (personel içme kullanma, tavuk içme ve havalandırma sistemine ilave su) Karacabey içme suyu şebekesinden sağlanacaktır. Karacabey Belediyesinden alınan görüş yazıları eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.13.). Oluşacak atıksular ise inşa edilecek sızdırmaz nitelikli fosseptikte biriktirilerek sözleşmeli vidanjör ile Karacabey Belediyesi atıksu arıtma tesisine iletilecektir. Kabul yazısı eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.14.). 36

37 II.4. Arazinin mülkiyet durumu, koordinatları, Proje alanına parsel Bursa İli, Karacabey İlçesi, Şahinköy, Değirmenbayırı Mevkii, 2 Pafta, 786 nolu olup mülkiyeti Tavukçuluk ve Yem. San. Tic. Ltd. Şti. üzerine kayıtlıdır. Parsele ait tapu ve aplikasyon krokisi eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.18.). Parselin toplam büyüklüğü m2 dir. Bahse konu parsel ile ilgili olarak 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı, tarih ve 207 sayılı kararı ile Tavuk Üretim Çiftliği olarak onaylanmıştır. Ayrıca Uygulama İmar Planı sonrasında Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzin Belgesi alınarak çalışmalara başlanılmıştır. Piyasa şartlarının olumsuz gitmesi üzerine faaliyete ara verilmiş ve uzun yıllardır süren çalışmalar durdurulmuştur. Günümüz itibariyle kümesler aktif olarak kullanılmamaktadır. Projenin asıl amacı kümeslerde yükseltme ve tadilat yapılarak kafes sistemlerinin montajının yapılması ve daha yüksek kapasite ile çalışmalara devam edilmesinin sağlanmasıdır. Proje kapsamında mülkiyeti Ltd. Şti. ne ait olan uygulama imar planlı alan dışına çıkılmayacaktır. Parsel ilavesi sözkonusu değildir. Proje alanı ile ilgili olarak Bursa İl Özel İdaresi İmar ve Yapı İşleri Daire Başkanlığı tarafından verilen tarih ve sayılı yazıda söz konusu parselin Bursa 2020 yılı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Tarım Alanlarında kalmakta olduğu belirtilmektedir, ilgili plandaki yeri, plan hükümleri ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ekte verilmektedir. Kapasite artışı planlanan proje kapsamında 786 Nolu parsel kullanılacak olup ilave bir parsel kullanımı sözkonusu değildir. Parsele ait koordinatlar aşağıda verilmektedir. Koor. Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Fak. ; Sağa,Yukarı ; ED-50 ; UTM ; 27 ; 35 ; 6 derecelik Koor. Sırası Datum Türü DOM ZON Ölçek Fak. ; Enlem,Boylam ; WGS-84 ; COĞRAFİK ; -; 35 ; -- Tablo 3: ÇED Sahası Koordinatları Köşe No Derecelik (UTM) (ED-50) Y X Coğrafik Koordinat (WGS84) Y X

38 Alan: m Tav. ve Yem San. Tic. Ltd. Şti. tarafından kurulmuş ve yasal izinleri alınmış olan tesiste gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artışı kapsamında herhangi bir alternatif bölge planlaması düşünülmemektedir. II.5. Yer bulduru haritası, Proje alanı ve çevresinin panaromik fotoğrafları, Faaliyet alanının halihazır harita üzerinde işaretlenerek yakınında bulunan yerleşimlerin(konut, tesis, tarım alanı, orman alanı, vb.) belirtilmesi, Tesise en yakın yerleşim birimleri 980 m güneydoğusunda 550 kişi nüfuslu Şahinköy, 1700 m kuzeybatısında 150 kişi nüfuslu Karasu Köyü ve 3150 m güneyinde 642 kişi nüfuslu Hotanlı Köyü yer almaktadır. Faaliyet alanının Bursa Karacabey İlçesindeki yerini gösteren yer bulduru harita (Bkz.Ek.15.), 1/ lik topoğrafik harita (Bkz.Ek.16.) ve uydu görüntüsü eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.17.). Proje alanı Karacabey İlçe merkezine 5,5 km mesafededir. Proje alanına ait panoramik fotoğraflar eklerde sunulmaktadır. Ekte sunulan fotoğraflarda parselin güney sınırında yine Ltd. Şti. ne ait yem fabrikası, yumurta tavukçuluğu kümesleri ve yumurta paketleme tesisleri yer almaktadır. Proje alanındaki mevcut kümesler ve yapı yaklaşma mesafeleri ekte verilen vaziyet planına işlenmiştir. Ekte verilen vaziyet planında da belirtilen ölü imha çukuru alanı ve gübre 38

39 depolama alanı hali hazırda mevcut değildir. ÇED işlemlerinin tamamlanması ile parsel içerisinde teşkil edileceklerdir. Proje alanı çevresi tarım arazileri ile çevrilidir. Genel olarak mısır, ayçekirdeği, buğday üretimi yapılmaktadır. Güney bölgelerde ise domates, karpuz kavun ve soğan üretimi yapılmaktadır. Proje alanı ve yakın çevresinde ormanlık alan bulunmamaktadır. En yakın ormanlık alan 1,6 km kuzeydoğusunda Kıranlar Tepede yer almaktadır. Sözkonusu tepedeki orman örtüsü ise bozuk baltalık vasfındadır. II.6. Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin tanımlanması, Proje alanı; Bursa İli, Karacabey İlçesi, Şahinköy, Değirmenbayırı Mevkii, 2 pafta, 786 nolu parsel olup, büyüklüğü m2 dir. Parselin mülkiyeti Tav. ve Yem San. Tic. Ltd. Şti. üzerine kayıtlıdır. Parselin tapusu ve aplikasyon krokisi eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.18.). Bahse konu parsel ile ilgili olarak 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı, tarih ve 207 sayılı kararı ile Tavuk Üretim Çiftliği olarak onaylanmıştır. Bahse konu parsel üzerinde toplam yapılaşma ekte sunulan yapı ruhsatı çerçevesinde 2994,75 m2 dir. Alınan Yapı Ruhsatı sonrasında inşaat çalışmaları yapılmış ve 1997 yılı tarihli toplam 5 adet 46 m x 13 m ebatlarında kümes inşası yapılmıştır (Bkz.Ek.6.). Uygulama İmar Planı çerçevesinde parselin kuzey sınırdan 10 m, diğer yönlerde ise 5 m yapı yaklaşma mesafesi belirlenmiştir. Ayrıca plana göre KAKS: 0.25, maksimum bina yüksekliği 6.5 m olarak belirtilmiştir. Proje alanında inşaat sonrası çalışmalar yürütülmüştür. Piyasa şartlarının olumsuz gitmesi üzerine faaliyete ara verilmiş ve uzun yıllardır süren çalışmalar durdurulmuştur. Günümüz itibariyle kümesler aktif olarak kullanılmamaktadır. Kapasite atışı kapsamında kapalı alan büyütülmeyecektir. Yapılacak olan şey; kümeslerin boylarının 6-6,5 m ye yükseltilmesi, çatılarının yenilenmesi, gerekli görülmesi halinde tesisatları yenilenmesi yapılacaktır. Daha sonra kümeslere katlı kafeslerin montajı 39

40 yapılarak yetiştirme kapasitesi arttırılmış olacaktır. sonuç olarak mevcut kapalı alanlarda herhangi bir büyütme yapılmayacaktır. Proje alanı ile ilgili olarak Bursa İl Özel İdaresi İmar ve Yapı İşleri Daire Başkanlığı tarafından verilen tarih ve sayılı yazıda söz konusu parselin Bursa 2020 yılı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Tarım Alanlarında kalmakta olduğu belirtilmektedir, ilgili plandaki yeri, plan hükümleri ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ekte verilmektedir (Bkz.Ek.3.). Ayrıca proje alanı Karacabey Belediyesinden alınan ve ekte verilen görüş yazısına göre 1/ Ölçekli Çevre Düzeni planı ve mücavir alanı dışarısında kalmaktadır (Bkz.Ek.4.). Sonuç olarak mevcutta kullanılan kümeslere yapılaşma olarak ilave yapılmayacaktır. Sadece tadilat yapılacak ve kafes montajı yapılarak kapasite artışı gerçekleştirilecektir. Sözkonusu alan 1/ Ölçekli Arazi Kullanım Kabiliyet Haritasına göre E6.2 N II e toprak sınıfında yer almaktadır (Bkz.Ek.19.). Toprak sınıfına bakıldığında II. Derecede önemli tarım arazileri (Ülke ekonomisinde önemli yeri olan tahıl ve bazı endüstriyel bitkileri yetiştiren ve yetiştirilmesi uygun araziler) vasfındadır. Ayrıca arazi kırmızıkahverengi Akdeniz toprağı, %2-6 eğime ve orta derinliğe (90-50 cm) sahip ve orta dereceli su erozyonu gözlenmektedir. II. Sınıf kuru tarım yapılabilen arazi durumundadır. Arazi, satın alma işleminden sonra 1995 yılından günümüze tarım arazi olarak işlemesi durdurulmuştur yılı öncesinde zaman zaman tahıl üretimin yapıldığı bir arazidir. 40

41 BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ (Fiziksel ve Biyolojik çevrenin özellikleri ve doğal kaynakların kullanımı) (Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların ve ortamların, etkileyecek parametreler dikkate alınarak ayrı ayrı belirlenmesi,) Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların-ortamların Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı III.1. Türler Ve Ekosistemler: Proje için seçilen yer ve etki alanı içindeki ekosistemler ve ekosistemlerdeki türler, Marmara Bölgesinin güneyinde bulunan Bursa ili, doğusunda Bilecik, kuzeydoğusunda Sakarya, kuzeyinde İzmit ve Yalova, güney ve güneybatısında Balıkesir, güneydoğusunda Kütahya illeri ile çevrilidir. Proje alanı ise, Marmara Bölgesinin güney Marmara bölümünde, Bursa iline bağlı Karacabey ilçesinde yer almaktadır. Karacabey ilçesi ise doğudan Mudanya ve Bursa, güneyden Mustafa Kemalpaşa ve Susurluk, güneybatıdan Manyas, Batıdan Balıkesir in ilçesi Bandırma ve kuzeyden Marmara denizi ile çevrilidir. Proje alanının bulunduğu bölge sahip olduğu coğrafik konum nedeniyle Akdeniz ikliminin az da olsa Karadeniz iklimine geçiş özelliği gösteren şeklidir. Yazlar Akdeniz kadar kurak ve sıcak olmaz, kışlar ise ılık ve yağışlıdır. Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi arasında geçiş özelliği gösterir. Kışların çok sert geçmediği ilde yazları da kuraklık görülmektedir. Bu durumun doğal sonucu olarak bölgede, bitki örtüsü açısından iki farklı iklim özellikleri bir arada bulunur. Genel olarak Bursa ili, yüksekliğe bağlı ağaç zonasyonunda, 200 m. ye kadar Akdeniz elemanları olan zeytin, kızılçam ve maki elemanları, 200 m. ile 500 m. arası kestane, karaçam, 800 m. den sonra Karadeniz elemanı olan kayının ve 1200 m. den sonra da göknarın karışık ve saf toplulukları yer alır. Proje bölgesine bakıldığında, iklim, toprak ve toplumsal etkiler doğrultusunda bitki toplulukları bakımından maki ve otsu formasyonların hakim olduğunu görmekteyiz. 41

42 Proje alanı, Türkiye grid sistemine göre A2 karesinde yer almaktadır. Proje Alanı Şekil 4: Türkiye nin Grid Sistemi ve Fitocoğrafik Bölgeler (Davis ve diğ., 1971) Proje bölgesine bakıldığında, iklim, toprak ve toplumsal etkiler doğrultusunda bitki toplulukları bakımından tipik Akdeniz elementlerinden oluşan maki ve otsu vejetasyon formasyonları hakim olarak görülmekte, hâkim türlerin bir kısmı ise İran-Turan ve AvrupaSibirya fitocoğrafik bölgesi elemanlarıdır. - Flora-fauna türleri, sınıflandırılması, yaşama ortamları (Beslenme veya üreme alanları), popülasyon yoğunlukları, uluslar arası sözleşmelerle endemik, nadir, nesli tehlikede, tehlike dışı vb. kategorilerinin tablo halinde belirtilmesi (koruma altında olan türler varsa koruma taahhütleri ve alınacak önlemlerin belirtilmesi), Flora bilgilerinin TÜBİVES e göre verilmesi (çalışmaların hangi tarihte kim tarafından yapıldığının belirtilmesi), Bursa ili, Karacabey ilçesi, Şahinköy, Değirmenbayırı Mevkii, 2 pafta ve 786 nolu parselde kayıtlı bulunan sahada TAV. VE YEM SAN. TİC. LTD. ŞTİ. tarafından gerçekleştirilmesi planlanan Kapasite Artışı Projesi ile ilgili olarak proje alanı ve çevresinde yapılan arazi çalışmaları ve literatür çalışmaları sonucu aşağıda proje bölgesinde yayılım gösteren flora ve fauna türleri listelenmiştir. 42

43 Proje bölgesindeki flora bitki türlerinin değerlendirilmesi, tespiti ve verilen bilgiler TUBİTAK ın Türkiye Bitkileri Veri Servisi(TUBİVES), Prof. Dr. Tuna EKİM in Türkiye nin Nadir Endemikleri(2009) ve Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı,2000(Red Data Book of Turkish Plants) kitapları, Davis in The Flora of Turkey, Uluslar arası sözleşmeler(bern sözleşmesi Ek Liste I Kesin olarak koruma altına alınan flora türleri ve CITES sözleşmesi) kullanılarak Mayıs 2013 de Biyolog Bahar YILDIRIM tarafından yapılmıştır. Ayrıca olası bir hatayı önlemek amacı ile, bölgenin biyotop özellikleri de dikkate alınarak çalışma alanı sınırları dahilinde bulunması muhtemel türler de listeye dahil edilmiştir. Proje bölgesindeki flora ve fauna türlerinin tespiti, sınıflandırmaları, yaşama ortamları, popülasyon yoğunlukları ve tehlike kategorilerini içeren bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır. 43

44 Tablo 4: Proje Alanı Flora Tablosu Familya Türler Türkçe İsim Habitat Fitocoğrafik Bölge Nisbi Bolluk Endemizm BERN (Ek Liste I) L Y B D Pinaceae Pinus sylvestris Sarıçam Avr.-Sib. X X Pinaceae Pinus nigra Karaçam Avr.-Sib. X Salicaceae Salix caprea Söğüt Avr.-Sib. X Tiliaceae Tilia argentea Ihlamur Avr.-Sib. X Fagaceae Quercus hartwissiana Meşe Avr.-Sib. X Campanulaceae Campanula ıyrata Çan çiçeği? Fabaceae Astragalus membranaceus Geven Avr.-Sib. Lamiaceae Stachys obliqua - D. Akd. X X + - Fabaceae Onobrychic armena - Yaygın X X + - Compositae Matricaria chamomilla Adi papatya Yaygın X + - Ericaceae Arbutus unedo Kocayemiş? X X + - Rosaceae Pyracantha coccinea Ateş dikeni? X + - Caryophyllaceae Lychnis caronaria - Avr.-Sib. + - Cistacece Cistus laurifolius Davşan otu Akd. + - Asteraceae Cichorium pumilum Ak kanak D. Akd. X + - Asteraceae Crepis foetida Tüylü kanak? X + - Asteraceae Inula heterolepis Anduz otu Akd. + - Asteraceae Centaurea inermis -? + - X X X X X X X X X X X X X X X X + X X 44 + X X -

45 TABLODA KULLANILAN KISALTMA VE SINIFLANDIRMALAR: IUCN-Red Data Book Kategorileri: Fitocoğrafik Bölgeler: EX: Extinct (Nesli tükenmiş) EW: Extinct in the wild (Doğal ortamında nesli tükenmiş) CR: Critically endangered (Kritik düzeyde tehlikede) EN: Endangered (Tehlikede) VU: Vulnerable (Zarar görebilir) LR: Lower risk (Az riskli) cd:concervation dependent (korumaya bağlı) nt: near threatened (tehlikeye yakın) Ic: least concern (düşük risk) DD: Data deficient (Veri eksik) NE: Not evaluated (Değerlendirilmemiş) 1. İran-Turan fitocoğrafik bölgesi 2. Avrupa-Sibirya fitocoğrafik bölgesi 3. Akdeniz fitocoğrafik bölgesi Endemizm Sınıfları: L : Lokal Endemik B : Bölgesel Endemik Y : Yaygın Endemik D : Endemik Olmayan Habitat Sınıfları: 1. Orman 2. Maki 3. Frigana ( Çoğu dikenli, alçak boylu ve yumak yastık oluşturan bitkiler) 4. Kültür Alanları ( Bağ, Bahçe vb.) 5. Kuru Çayır 6. Nemli Çayır, Bataklık ve Sulak Alan 7. Tarla ve/veya Yol Kenarı 8. Kayalık Yamaç/Alan Nisbi Bolluk Sınıfları: Çok Nadir Nadir Orta Derecede Bol Bol Çok Bol Proje alanı ve çevresinin fauna envanterini belirlemek amacıyla; proje sahası ve çevresinde yapılan gözlemlerden, halihazırda konu ile ilgili kitap, dergi vb. kaynaklar (Prof. Dr. Mustafa KURU nun Omurgalı Hayvanlar, 2006 kitabı ve Prof. Dr. Ali DEMİRSOY un Yaşamın Temel Kuralları, 2000 kitabını ise Omurgalı ve Omurgasızlar) kullanılmıştır. Ayrıca çevre halkının deneyimlerinden de yararlanılmıştır. Proje sahasında yapılan arazi çalışmasında gözlenen ve literatür çalışmalarında bulunması muhtemel hayvan türleri aşağıda listelenmiştir. 45

46 Tablo 5: Proje Bölgesindeki Omurgasız Türlerin Listesi Gözlem Familya Tür ismi Türkçe adı Habitat IUCN veya örnek Coccinellidae Coccinella septempuctata Uğur Böceği Çalılık LC/nt L Muscidae Musca do-mestica Karasinek Çalılık LC/nt G Culicidae Aedes aegypti Sivrisinek Çalılık LC/nt G Vespoidea Vespa crabro Eşek arısı Orman, çalılık LC/nt G Formicidae Camponotus ligniperda Karınca Orman, çalılık. LC/nt G Tablo 6: Proje Bölgesindeki İki Yaşamlılar ve Sürüngen Türlerinin Listesi Familya Testudinidae Lacertidae Colubridae Tür ismi Türkçe adı Habitat Testudo graeca Lacerta trilineata Eirenis modestus Adi tosbağa İri Yeşil kertenkele Uysal yılan Orman, Çalılık Çalılık Yaygın BERN (Ek Liste II IUCN ve Ek Liste III) LC II LC III LC III Gözlem veya örnek H G G Tablo 7: Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Kuş Türleri BERN Familya Tür ismi Passeridae Passer domesticus Alaudidae Alauda arvensis Sturnidae Sturnus vulgaris Phasianidae Fringillidae Türkçe adı Habitat IUCN (Ek Liste II ve Ek Liste III) Gözlem veya örnek Serçe Ağaçlık alanlar LC III G Tarla kuşu Sığırcık Ağaçlık, dağlık. Orman LC LC III III G H Perdix perdix Keklik Orman LC III A Fringilla coelebs İspinoz Ağaçlı alanlar LC III L 46

47 -Mevcut flora ve fauna yapısını içeren bilgilerin faaliyet alanı ve yakın çevresinde, dar veya geniş yayılışlı endemik, nesli tehlike kategorilerinde (IUCN e göre ve Türkiye Kırmızı Kitabına göre) olan türlerin olup olmadığı, uluslararası sözleşmeler (Bern sözleşmesi) ve fauna incelemelerinde Merkez Av Komisyonu kararları ve eklerine göre koruma altında olan tür olup olmadığının belirtilmesi, korunması gereken türler olması durumunda koruma taahhütlerinin eklenmesi Proje faaliyetlerinin bölgedeki flora ve fauna türleri üzerine etkisini minimize etmek amacıyla gerekli önemler alınacak olup, proje alanı flora ve faunayı korumak amacıyla aşağıda belirtilen Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi, uluslararası adıyla Bern Sözleşmesi kapsamında gerekli hususlara uyulacaktır. Firma sahipleri, bölgede bulunması muhtemel yabani türlerin yaşam ortamlarının korunması için gerekli olan ve aşağıda belirtilmiş olan hususlara uyacağını taahhüt etmiştir. Bern Sözleşmesi Gereği; Madde 4 de yabani türlerin yaşam ortamlarının korunması için gereken hususlar verilmiştir: 1. Her Âkit Taraf, yabani flora ve fauna türlerinin yaşama ortamlarının, özellikle I ve II nolu ek listelerde belirtilenlerin ve yok olma tehlikesi altında bulunan doğal yaşama ortamlarının muhafazasını güvence altına almak üzere, uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. 2. Âkit Taraflar, planlama ve kalkınma politikalarını saptarken, önceki paragraf uyarınca korunan sahaların muhafaza gereksinimlerine, bu gibi yerlerin her türlü tahribattan uzak veya tahribatın mümkün olan en alt düzeyde tutulmasına özen göstereceklerdir. 3. Âkit Taraflar, II ve III nolu ek listelerde belirtilen göçmen türler için önem taşıyan ve kışlama, toplanma, beslenme, üreme veya tüy değiştirme yönünden göç yollarına uygun ilişki konumunda bulunan sahaların korunmasına özel dikkat göstermeyi kabul ederler. 4. Âkit Taraflar, bu maddede değinilen doğal yaşama ortamlarının korunması için bunların sınır bölgelerinde bulunması halinde, çabalarını uyumlu kılmak yönünden eşgüdüm sağlamayı taahhüt ederler. Madde 5 de yabani türlerin korunması için gereken hususlar verilmiştir: 1 No.lu ek listede belirtilen yabani flora türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu bitkilerin kasıtlı olarak 47

48 koparılması, toplanması, kesilmesi veya köklenmesi yasaklanacaktır. Uygun hallerde, bu türlerin elde bulundurulmasını veya alım satımını yasaklayacaktır. Madde 6 da kesin koruma altına alınan türler için gereken hususlar verilmiştir: II no.lu ek listede belirtilen yabani fauna türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu türler için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanacaktır: a) Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri; b) Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek; c) Yabani faunayı, bu Sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde, özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek; d) Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak; e) Bu madde hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiş hayvanlar ve hayvandan elde edilmiş kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya bunun kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti. Madde 7 de korunan türler ile ilgili olarak aşağıdaki hususlar belirtilmektedir: 1 - III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemler alınacaktır. 2 - III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın her türlü işletme şekli, 2. maddenin şartları göz önünde tutularak, populasyonlarının varlığını tehlikeye düşürmeyecek şekilde düzenlenecektir. 3 - Alınacak önlemler; a) Kapalı av mevsimlerini ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları, b) Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlarda, işletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını, c) Yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi hususlarını kapsayacaktır. Madde 8 de yabani türlerin korunmasına yönelik hususlar belirtilmiştir: III no.lu ek listede belirlenen ve II no.lu ek listede belirlenmiş olup, 9 uncu Madde uyarınca istisnalar uygulanması söz konusu olan yabani fauna türlerinin yakalanması ve öldürülmesi konusunda ise, Âkit Taraflar, bu türlerin populasyonlarının yerel olarak yok olmasına veya ciddi şekilde tedirgin edilmesine neden olacak her türlü ve özellikle IV no.lu ek 48

49 listede belirlenen yakalama ve öldürme yollarının ve araçlarının kullanılmasını yasaklayacaklardır. Sözleşmede belirtilen; Ek Liste I:Kesin olarak koruma altına alınan flora türlerini, Ek Liste II: Kesin koruma altına alınan fauna türleri Ek Liste III: Korunan Fauna türlerini ifade etmektedir. III.2. Jeolojik Özellikler (Bölge ve çalışma alanı stratigrafik jeoloji, jeomorfoloji, yapısal jeoloji, benzersiz oluşumlar, mineral kaynaklar, heyelan, çığ, sel, kaya düşmesi, jeoteknik değerlendirme (Mühendislik Jeolojisi, stabilite, zemin emniyeti), 1/ lik harita ve kesitler, Bölgesel Jeoloji İnceleme alanında Paleozoyik bazik ara katkılı epimetamorfikler ve bunları kesen yine olası Paleozoyik yaşlı granitle, Üst Permiyen Alt Triyas; yaşlı ve genellikle Karbonifer ve Permiyen blokları içeren Mesozoyik ise genellikle karbonatlarla temsil edilmektedir. Permiyen, Triyas, Jura Kretase yaşlı blokları içeren ve genellikle manto malzemesinden oluşmuş melanj Üst Kretase yaşlıdır ve eski birimlerin üzerine itilmişlerdir. Tersiyer çökelleri ise karasaldır. Olası Alt Tersiyer yaşlı granitler ve Miyosen Pliyosen yaşlı dasit-andezit bazalt volkanizması bölgedeki magmatik olayları oluştururlar. Genellikle levha hareketlerine bağlı olarak gelişen metamorfizma rejyonal termodinamo tipinde gelişmiştir. Kontakt ve düşük dereceli rejyonal metamorfizma bölgeyi etkilemiştir. Ekonomik olan ve olmayan yersel cevherleşmelere rastlanır. Jeomorfolojik Durumu: Genel olarak Marmara Denizinden itibaren güneye doğru yükseltiler artmaktadır. Yer yer volkanitler-magmatitler ve kireçtaşları yükseltiler verirler. Kireçtaşları dik yamaçlar teşkil ederler. Manyas-Karacabey-M.Kemalpaşa-Balıkesir ovalarında yükselti m arasındadır. Denizden güneye doğru Keltepe 805m Sivritepe 238m Kuşaklı Çeltepe 680m ve daha da güneye doğru Çataldağ da 1350m ye kadar yükseltiler bulunur. Ortalama yükselti m dolaylarındadır. Çalışma alanında Manyas grabeni kuzeyi ile Marmara denizi arasında kalan sahada genel olarak yeşil şist fasiyesindeki Paleozoyik yaşlı şistler görülmektedir. Bunların üzerine gelen Üst Permiyen-Alt Triyas yaşlı olarak saptanan Karbonifer ve permiyen kireçtaşı blokları içerir ve bir bloklaşma varlığı görülmektedir. Karakaya grubunun üzerine taban konglomerası ile Balıkesir-Balya yolu kuzeyinde Orta-Üst Triyas yaşlı kireçtaşları gelmektedir. Karacabeyin 49

50 kuzeyinde ise yine taban konglomerası ile Liyas ve Üst Jura kireçtaşı gelmekte, Üst Jura bölgede Liyas üzerine aşmalı olarak gelmektedir. Alt Kretase, Üst Jura ile geçişli olarak görülmektedir. Üst Kretase de genel olarak daha eski birimler üzerine itilmiş manto malzemesi ile sedimanter birimlerinden oluşan melanj olasılı birim ve bu birimi kesen Tersiyer yaşlı granit intrüzyonu mevcuttur. Bunların üzerinde Neojen yaşlı volkanosedimanter birimler bulunur. Genç tektonik olaylar nedeniyle Miyosen, Pliyosen yaşlı birimlerin ayırtlanması mümkün olamamıştır. Bölge Ve Çalışma Alanı Stratigrafik Jeolojisi: Paleozoyik Fazlıkonağı Grubu: En yaygın ve en güzel olarak Fazlıkonağı köyünde görülmektedir. Birden çok kaya stratigrafi birimi içermesi nedeniyle daha ileride formasyonlara bölünebilir olacağından ortak özellikleri aynı tür metamorfizma ve tektonizma geçirmiş olan kaya stratigrafi topluluğu grup mertebesinde adlanmıştır. Bu birlikte spilit, diyabaz serpantin, listvenit radyolarit, ve amfibol şist, serpantin, şist kuvarsit, metakumtaşı, kalk şist, mermer bant ve merceklerden oluşan değişik fasiyeslerdeki şistler var olup bu karmaşığın yüzeylendiği yer Bandırma Debleke-Önerli-Kıranlar-Akçakoyun-Karacabey-Syran-Karakocaİnkaya-Mesudiye yerleşme merkezleri ile Marmara Denizi arasında sınırlı bölgede yayılım göstermektedir. Genel olarak aynı yapısal ve aynı kaya türü özelliği gösteren bu metamorfik birimde yerel farklılıklar görülmektedir. Daha çok yeşil şist fasiyesinde görülen bu birimde alta doğru glokofanlı yeşil şist fasiyesi birimleri de görülmektedir. Petrojenik şartlar lawsonit glokofanlı yeşil şist fasiyesine doğru ısının ve basıncın azaldığını daha üste doğru yeşil şist fasiyesine doğru bir geçişin olduğunu ve amfibol şist Fe ce zengin olmayan epidotun girişi düşük dereceli metamorfizmaya işaret etmektedir. Petrojenik şartlar Barrow tipi yeşil şist fasiyesi kuvars-albit-epidot-muskovit-klorit sub fasiyesine karşıttır. Bazen de kuvars-albit-epidot-biyotit sub fasiyesine kadar geçmektedir. Çalışma alanında stratigrafik olarak en altta gözlenen ve taneli oluşturulan metamorfikler olarak glokofan epidot şist, glokofan klorit şist; kuvars albit serizit klorit şist; kuvars albit muskovit şist; epidot aktinolit şist; kalk şist ve mermer ara katkılı şistler oluşturulmaktadır. Marmara denizine doğru Kurşunlu-Çakıl köyü kuzeyinde serpantin ve diyabaz içermektedir. Fazlıkonağı Köyü Palamut dere glokofan epidot şist; glokofan klorit şist; mermer; üste doğru kuvars muskovit albit epidot klorit şist dahada üstlere doğru kalk şistlere geçerler. 50

51 Mesozoyik: Karakaya Grubu: Spilit, çamurtaşı, radyolarit ve bunlarla yer yer giriklik gösteren az metamorfik veya hiç metamorfizma görülmeyen feldspatlı kumtaşı, kuvarsit konglomera ve silttaşı ardalanmasından meydana gelen ve içinde Karbonifer ve Permiyen yaşlı kireçtaşı blokları bulunduran bu birim, grup aşamasında adlandırılmıştır. Bu grup Ömerler, Alaçar, Doğanca, güneyde Naibi, Kabadere, Beyköy, Çaypınar, Yaylabakır köyleri arasında yüzeylenmiştir. Litolojisine göre siyahımsı, mor renkten; sarımtırak bej renge kadar değişik renklerden oluşan bu birim içinde spilit, çamurtaşı, radyolaritlerle giriklik gösteren feldspatlı kumtaşı, kuvarsit, konglomera ve silttaşı ardalanmasından meydana gelmiştir. Bu birimlerle yer yer az metamorfik kısımlara rastlanmasına rağmen genel olarak metamorfizmadan bahsetmek mümkün değildir. Kökeni bazik volkanik bir kayaç olan spilitler genel olarak albit, mikrolitlerden oluşmuştur. Bol miktarda boşluk dolgusu halinde genellikle kalsit izlenmektedir. Yer yer ince ve kalın damarlar halinde segonder kalsit damarları mevcuttur. Metamorfizma geçirmiş olanlar klorit ve karbonattan oluşmuş bir hamur maddesi içinde tamamen ablitize çubuklar halinde plajioklas mikrofenokristallerinden oluşmuştur. Bol miktarda boşluk dolgusu halinde kalsit mevcuttur. İçinde bulunan kiraçtaşı bloklarına sıvanmış halde görülmektedir. Çamur taşları ise genel olarak kil minerallerinden oluşmuş olup bunlar da az miktarda silt büyüklüğünde kuvars ve damarcıklar halinde kalsit içermektedir. Kırmızımtırak renkli radyolaritler, bantlar halinde ara katkılı olarak görülmektedir. Feldispatlı kumtaşları ise genellikle 0,1-2mm boyutundaki ksonomurf kuvars, plajiyoklas ve alkalı feldispat kristallerinden meydana gelmiştir. Hamur içerisinde karbonat (kalsit), serizit, klorit mevcuttur. Bazı feldispatlarda serizitleşme ve killeşme görülmektedir. Kuvars ve albit mineralleri rekristalize haldedir. Taneler genellikle yuvarlanmış olup boylanma oldukça iyidir. Konglomeralar ise çimento içinde büyük ksenomorf kuvars taneleri kısmen alterasyona uğramış killeşmiş 1mm büyüklüğünde feldispatlar mevcuttur. Kalınlığı yaklaşık 200m olan Karakaya formasyonu, Fazlı konağı formasyonu üzerinde olasılıkla uyumsuz olarak yer alır. Birim Orta-Üst Triyas yaşlı Çaypınar formasyonu uyumsuz olarak örtüldüğünden ve üst Permiyen yaşlı kireçtaşı blokları taşıdığından dolayı Alt Triyas yaşlı olarak kabul edilmiştir. Bu formasyon Balıkesir il merkezi ile Susurluk ilçe merkezi dolaylarına yüzeylenme göstermiştir. Çaypınar Formasyonu: Konglomera-kumtaşı-kumlu kireçtaşı ve kireçtaşlarından oluşan bu birim en güzel olarak Çaypınar köyü güneyinde görülmektedir. Neibli, Kabadere, 51

52 Söğütkırı kuzeyi, Beyköy güneyi, Yeniköy, Yaylabayır, Çaypınar köyleri arasında yüzeylenmişlerdir. Ayrıca Seyran, Subaşı, Çeşnigir köyleri arasında ve Tophisar köyü kuzeyinde de mostralar halinde izlenmiştir. Çalışma alanında Çaypınar köyü güneyi Kobran tepede Beyköy kuzey doğusu ve Çal tepede ve Kabadere köyü Kabak derede bloklu seri üzerine taban konglomerası ile başlayan bu birim üzerine kumtaşı-kumlu kireçtaşı ile kireçtaşlarına geçer. Konglomeralar genel olarak çört, çörtlü kireçtaşı, mikritik kireçtaşı oolitik kireçtaşı, kristalize kireçtaşı, metekumtaşı spilit çakıllarından oluşan bu birimde çimento genellikle kalsit olup ince taneli kumtaşı şeklinde de bulunur. Çakıllar 0,5-20cm boyutunda olup köşeli ve kötü boylanmalıdır. Çimento maddesi fosil içermektedir. Çakıllar ise Üst permiyen yaşlı fosilleri bulundurmaktadır. Yer yer taban konglomeraları ile karıştırılabilen intraformasyonel konglomeraları görmek mümkündür. Üste doğru kumtaşlarına geçer. Kumtaşları genellikle kuvars, feldspat, çört, muskovit, biyotit, yabancı kayaç kırıntıları ve karbonatlardır. Feldspatlar kil mineralleşmişlerdir. Çimento maddesi azdır ve genellikle kalsittir. Taneler 0,1 ile 0,3mm arasında değişen boyuttadır. Taneler az köşeli olup yarı yuvarlaklanmalıdırlar. Boylanma ortadadır. Kumtaşları, kumlu kireçtaşlarına geçer. Kongresyon yapısı gösteren kumlu kireçtaşları iç kısımları daha çok kuvars, klorit ve karbonattan; dış kısımları ise kuvars kum taneleri içeren karbonattan oluşmuştur. Kumlu Kireçtaşları; kireçtaşlarına geçerler, kireçtaşları açık gri, koyu gri renkte az kristalize ince dolomitik taneli yapı pseudoolitik ve mikritik olan karbonattan ibarettir. Yer yer çörtlü mikritik olanlar da mevcuttur. Tabakalı, çatlaklı, çatlakları kalsit dolgulu, eklem sistemleri oldukça gelişmiş olan bu kireçtaşları kuzey doğu-güney batı istikametinde uzanım göstermekte ve Orta-Üst Triyas fosilleri içermektedir. Orta ve Üst Triyas yaşlı kireçtaşları geçişli olup bunları ayırmak mümkün değildir. Karakoca Formasyonu: Taban konglomerası-kumtaşı, kireçtaşı, silttaşı temsil edilen ve Akçakoyun granodiyoriti ile metamorfikler üzerine gelen Karaca köyü Karakoca derede en güzel gözlenen bu birime Karakoca formasyonu ismi verilmiştir. Kıranlar, Akçakoyun, Çavuşköy, Çonlıköy güneyi Tophisar köylerinde yüzeylenmişlerdir. Bursa-Karacabey Asfaltının kuzeyindeki Karakoca Köyü, Karakoca dere ile Kıranlar köyü güneyinde Çatal tepede görülen saha, en iyi yüzeylendiği görülen tip yerleridir. Genel olarak Karakoca köyünde daha çok metamorfik çakılları, Kıranlar köyünde Kıranlar granodiyoritinden malzeme olarak çökelen bej renkli kalsit çimentolu bir konglomera ile başlayan bu seride; çakıllar oldukça köşeli, bazen yarı yuvarlak kötü boylanmalı, Kıranlarda ise bol kuvars çakıllı yarı yuvarlak, yuvarlak-yarı olgun-orta boylanmalıdır. Konglomeralar üste doğru kumtaşlarına geçerler. Bej renkli yarı olgun bol kuvarslı olan bu 52

53 birim kötü boylanmalıdır. Kumtaşlarındaki feldspatlar serizitleşmiş, az miktarda muskovit, klorit, kayaç parçaları ve opak mineraller içermektedir, kalsit çimentoludur. Üste doğru tamamen kil minerallerinden oluşmuş az miktarda kuvars silti içeren kiltaşlarına ve kumlu kireçtaşları ile kırmızımtırak pembe renkli çok ince taneli tabakalı, tabakalanması güneye eğimli kireçtaşlarına geçer. Birbirlerine geçişli mikritik ince pseudo oolitik, kalkarenitik olan bu kireçtaşları oldukça sıkı dolu olup bol makro ve mikro organizma içermektedir. Akçakoyun Formasyonu: Kireçtaşı ve yumrulu kireçtaşı ile temsil edilen ve Karakoca formasyonu ile geçişli olan bu birime Akçakoyun Köyü, Dedebayır tepede en iyi izlendiği için Akçakoyun formasyonu adını almıştır. Kıranlar Köyü güneyi, Karakoca köyü güneyi Çavuşköy, Çonlıköy güneyi ve Tophisar köylerinde mostralar vermiştir. Akçakoyun köyü Dedebayır tepe, Kıranlar köyü güneyi ve karakoca derede görülen saha en iyi yüzeylendiği tip yerleridir. Bej, açık bej renkli oolitik, mikritik ve yer yer çört bantlı, Sileks yumrulu orta ve kalın tabakalı olup çalışma sahamızda genellikle güneye ve güneydoğuya eğimlidir. Liyasın kırmızı renkli kireçtaşları üzerine yumrulu kireçtaşları gelmektedir. Liyasla üzerindeki seviyeyi ayırmak için en karakteristik ayıraç yumrulu kireçtaşlarıdır. Üste doğru oldukça sert bej ve açık bej renkli sıkı dokulu ince taneli kireçtaşlarına geçer. Orta ve kalın tabakalı olan bu birimi nadiren ince tabakalı, kalsit damarlı olarakta gözlemek mümkündür. Üst kısımlar ise beyaz bej renkte kırılgan, orta tabakalı pelajik kireçtaşlarıdır. Yayla Melanjı: Birim birbirleri ile ilksel ilişkide olmayan çökel, metamorfik ve ofiyolit topluluğuna ait bazik ve ultra bazik kayalardan meydana gelmiş, karmaşık bir topluluktur. Formasyon, yeşil, gri, sarı, mor, kahve, kırmızı gibi renklerin hakim olduğu alacalı bir görünüme sahiptir. İlksel ilişkide bulunmayan radyolarit, çamurtaşı, spilit, tüf, serpantinit, diyabaz, gabro, dünit, harzburgit, mermer, metakumtaşı ve blok görünümde klorit-lavsonitglokofan şist, epidot-lavsonit-glokofan şist ile bunların içinde değişik boyutta, değişik yaştaki kireçtaşı bloklarından oluşur. Yayla Melanjı, tüm eski kaya birimlerinin üzerinde tektonik dokanaklı olarak yer alır. Formasyon içinde blok olarak bulunan Fazlıkonağı formasyonuna ilişkin mermerler, Karakaya formasyonuna ilişkin Üst Permiyen yaşlı kireçtaşı blokları ile Akçakoyun formasyonu Üst Jura-Alt Kretase yaşlı kireçtaşları yer yer birbirinden zor ayırtlanmaktadır. Ofiyolit topluluğuna ait gabrolar, koyu yeşil, yeşilimsi siyah, yeşilimsi beyaz renklerde, oldukça sert, köşeli kırılmalı ve çok kırıklıdırlar. Serpantinitler, açık ve koyu yeşil renklerde, çok kırıklı ve gelişken makaslanmalıdır. Tamamen serpantinleşmiş peridotitin içinde kromit parçalarına rastlanır. Spilitik bazaltlar koyu renkli yer yer boşluklu, eklemli ve bol kırıklı olup, 53

54 gelişkin makaslanma sunarlar. Radyolaritler, kırmızı, sarımsı, kahve renkli, kırık ve makaslanmanın çok görüldüğü kayalar olup, bazı yerlerde tabakalı durumlarını korumuşlarıdır. Listvenitler, sarı, kırmızımsı kahve renklerde olup silisleşmiş, karbonatlaşmış, bol miktarda demir oksit (limonit) ve serpantin kapsarlar. Diyabazlarda ojit ve feldspat kristalleri belirgindir. Melanj özelliğindeki birim içinde anılan kayalar köksüz, taşınmış ve tektonik dokanaklı olup, aralarında stratigrafik istiflenme, düşey ve yanal geçişlilik göstermez. Birim belirsiz kalınlıktadır ve daha eski kaya birimleri üzerinde tektonik dokanakla yer alır. Tipik olarak Manyas-Susurluk ilçe merkezleri arasında yer alan yayla melanjının yerleşme yaşı olasılıkla Üst Kretasedir. Senezoyik Tersiyer Kaya Stratigrafi bilgileri: Neojen Brimleri: Çalışma alanımızda konglomera kumtaşı, marn, killi kireçtaşı, kireçtaşı tüf ve volkanitlerle temsil edilirler. Bölgede sedimanter ve volkanik tüflerinin killi seviyelerle karıştırılmaları olasılıdır. Bölgedeki neojen birimleri birbirleriyle doğrudan ilişkisi bulunmayan çanaklar şeklinde düşünmek daha doğru olduğunu düşünmekteyiz. Farklı düşünülebilen bu çanaklar kısmen değişik litoloji sunmasına rağmen genelde aynı litolojik birimleri içermektedir. Çoğunluğu beyaz killi kireçtaşlarının meydana getirmiş olduğu bu birim çalışma sahamızda Miyosen ve Pliyosen yaşındadır. Yaş verecek karakteristik fosil bulunamadığından Miyosen ve Pliyosen birimleri ayrılamamaktadır. Yüzeylendiği yerlere bitki örtülü oluşu nedeniyle yol yarmalarında ve derelerde gözlenmektedir. Tam bir kesit sunması, Miyosen ve Pliyosen ayırtlanması mümkün olması ve yerel farklılıklar sunan birim formasyon adlanmasına gidilmeyen yer belirtilerek anlatımın daha anlaşılır ve gerçekçi olacağı düşünülmektedir. Kırmızımtırak, mor, kahve, yeşilimsi, sarı renkli 1-20cm boyutuna kadar ulaşan genellikle granit, volkanit, kireçtaşı, şist, mermer çakılları içeren ve şist granit, volkanit, kireçtaşı gibi kendinden eski tüm birimlerin üzerine gelebilen bir taban konglomerası ile başlayan bu birim altta sıkı kalsit çimentolu üste doğru gevşek az kalsit ve kumtaşı çimentoludur. Boylanma kötü, yuvarlaklaşma az ve çakıllar köşelidir. Kumtaşları konglomeralarla yanal ve düşey geçişli olarak üzerine gelir. Çoğunlukla kirli sarı, kırmızımsı, kahve renklidir. Belirgin olmayan bir tabakalanma sunarlar. İçinde çok az kireçtaşı çakıllarına rastlanır. Çevre birimlerinden oluşan taneler yuvarlakça olmakla birlikte köşeli ve yassı tanelerde rastlanan birimde tüf ve kil ara katkılarında gözlenmektedir. Çimento yerel olarak farklılıklar göstermekle beraber genellikle tüf, kil, kalsit, killi kireçtaşıdır. 54

55 Genellikle gevşek tutturulmuş olmasına karşın, sıkı tutturulmuş olanların çoğu gözeneklidir. Kalınlıkları yerel olarak farklılık gösteren kumtaşları; Gövemçetmi Güney doğusunda, Aksakal köyü güneyi, Balıkesir-Bandırma yolu üzerinde Aksakal köyü güneyinde izlenmektedir. Killi kireçtaşı ve kireçtaşı açık sarı-kirli beyaz renklidir. Tane yüzeyleri temiz renkler sunar ve parlaktır. Çoğu silisfiye olanlar zor kırınımlıdır. Kolay kırılan, gevşek, köşeli, böbreğimsi kırılanlar mevcuttur. İnce ve orta laminasyon gösterir. Fazla sert olmayanları killi ve kumludur. Kristalize ve silisfiye olmayan üst yüzeyleri, aşınma ve ayrışma sonucu bozulmuşlardır. Çok ince taneli ve yer yer içinde milimetreye ulaşan silis yumruları mevcuttur. Bu gözenekleri dolgu silisi bölgedeki volkanik faaliyetler sonucu gelişen silis akıntılara bağlamak mümkündür. Çanacık Formasyonu: Tamamen andezit, melanj, şist, killi, kireçtaşı ve kireçtaşı malzemelerinden oluşan Yağcılar-Çanacık Köyü arasında gözlenmektedir. Toybelen güney doğusu, Yağcılar güneyi, Yaylabayır-Kamçılı köyleri arasında yüzeylenmiştir. Tabanı tam olarak gözlenmediğinden bu birimin tip yeri verilmemiştir. Kendinden eski olan tüm birimlerin çakıllarını içeren ve daha ziyade andezit malzemesinden oluşan, Neojene ait olduğunu saptadığımız killi kireçtaşı ve kireçtaşı da içeren bu birimde matriko fazla, çimento malzemesi daha azdır. Genellikle gevşek çimentolu olan bu birimde bir boylanma söz konusu değildir. Killi seviyeler daha çok toprağımsı görünüşlü, çimento kalsittir. Çakıllar iyi yuvarlaklaşmışlardır. Tabakalaşma yataya yaklaşık olup kumtaşı ve killi seviyelerde çapraz tabakalar gözlenmektedir. Kuvaterner: Çalışma alanımızdaki kayalara ait kum, çakıl ve blokların az tutturulmuş şeklidir. Genellikle 1mm den 1m ye kadar oluşan taneler az yuvarlak ve köşelidir. Çubuk ve yassı çakıllarda mevcuttur. Manyas ve Uluabat gölleri çevresinde; taşıma ovaları görünümündedir. Birim 2-20m arasında kalınlık sunar. Yapısal Jeoloji Çalışma alanındaki yükseltilerin az olması, oldukça geniş bir alanın Neojenle örtülü olması ve bütün bir bölgede geniş bir alanın ekim için kullanılması yapısal olayların izlenmesini zorlaştırmıştır. Bölgedeki yapısal olayları şöyle sıralayabiliriz. Faylar: Melanjın yerleşmesi sırasında büyük şaryajdan başka buna bağlı olarak gelişkin, kompresyon kökenli ters faylar ile doğrultu atımlı faylar gözlenir. Ayrıca genç tektonizmaya bağlı büyük yükselimi esnasında kazanılmış düşey faylarda gözlenmektedir. Bu fayların çoğu KD-GB uzanımlıdır. 55

56 Düşey Faylar: Bölgemizde düşey atımlı faylar olarak; Şamlı-Armutalan Ilıca yolu güneyi Çiftlik, derece K15B uzanımlı, Ayvatlar batısı köteyli deredeki KD uzanımlı ve ManyasUluabat göllerini içine alan DB uzanımlı grabende kabaca sunulabilecek olanlardır. Doğrultu Atımlı Faylar: Karakoca güneyi Karakoca derede gözlenen K40D uzanımlı ve sağ yönlü fay, doğrultu atımlı faylara bir örnektir. Doğrultu atımlı fayların melanjda, otoktan dokanağında, şariyaklarda birlikte gözlenmesi Melanjın yerleşme mekanizması ile oluştuğu kanısını uyandırmaktadır. Kıvrımlar: çalışma alanımız içerisinde büyük bir tektonizma etkisinde kaldığı için birden fazla kıvrım izine rastlamak veya ayırmanın olanaksız olanaksız olduğu düşünülmektedir. Melanjın oluşum ve yerleşmesi için gereken zaman aralığının fazlalığı nedeniyle tektonizma üstelenmesi ve bölgemizdeki granitlerin yerleşmesi esnasında yerel disloklasyona neden olacak düzeydedir. Marmara denizi güneyindeki metamorfiklerede kıvrımlanmaların genellikle GD ya olduğu izlenmektedir. Bu metamorfiklerde üstelenmiş kıvrımlanma örneği görmek mümkündür. Diskordans: Çalışma alanında levha tektoniği açısından büyük bir metamorfizma veya açısal farklılık beklemek olanaksızdır. Gözlenen diskordansların çoğu yerel ve düşey hareketlere bağlı olarak gelişen açısız diskordanslardır. Kısa dönemlere bağlı karasallaşma sonucu kazanılmışlardır. Genellikle alttaki birime ait çakıllar içerdiği yönle belirginlik kazanırlar. Ayrıca bölgemizde Magmatik kayaçların üzerine uyumsuz olarak gelen birimler vardır ve bunlar magmatik kayacın çakıllarını içermektedirler. Kıranlar Çatal tepede ve Karakoca köyü Karakoca derede izlenmektedirler. Proje alanına ait 1/ Ölçekli Jeoloji Haritası ve kesiti eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.20.). Proje sahası ve yakın civarında mineral kaynaklara ve benzersiz oluşumlara rastlanmamıştır. Topoğrafyanın eğimi düşük olup, heyelan, çığ, sel ve kaya düşmesi gibi doğal afet olayları gözlenmemektedir. III.3. Depremsellik (İnceleme alanı ve çevresinin diri fay haritasında yeri belirlenerek inceleme alanının kaçıncı derece deprem bölgesinde yer aldığı ve yapılacak yapıların ilgili Deprem Yönetmeliğine göre incelenmesi), Proje alanı ve yakın çevresi, Mülga Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası verilerine göre 1. derece tehlikeli deprem bölgesi içinde yer almaktadır. Türkiye nin belli başlı fay zonlarından biri olan sağ yönlü doğrultulu atımlı Kuzey Anadolu Fayı nın Batı Anadolu ya doğru uzandığı kollarının etkisi 56

57 altındadır. Ayrıca bu bölge Batı Anadolu Genişleme Tektoniği olarak adlandırılan tektonik rejimin etkisiyle kuzey-güney yönlü açılma ve grabenleşme tektoniğinin de etkisindedir. Türkiye Diri fay haritasına göre proje alanının 3100 m kuzeydoğusunda Karacabey Fayı yer almaktadır. Proje alanında, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Depremsellik haritası eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.21.). III.4. Hidrojeolojik Özellikler: yer altı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, faaliyet alanına mesafeleri ve debileri. Bu kaynakların Özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. hakkında detaylı bilgi verilmesi ve bu kaynakların 1/ ölçekli topografik harita üzerine işaretlenmesi Karacabey ilçesi yer altı suyu bakımından zengindir. Karacabey Ovasında yeraltı sularının hareketi genel olarak güneyden kuzeye doğrudur. Ovadaki yer altı suları büyük oranda akarsulardan beslenmektedir. Akarsu seviyeleri yaz aylarında düştüğü zaman, yer altı sularının da seviyeleri 5-6 metre kadar düşmektedir. Faaliyet alanının yakın çevresinde önemli bir soğuk veya sıcak su kaynağı bulunmamaktadır. Ancak Kaya birimlerinin kırık ve çatlak zonları ile tabaka yüzeylerinden boşalan düşük debili kaynaklar görülmektedir. Bu kaynakların yerinde yapılan çeşmeler yöre halkı tarafından içme ve küçük çaplı bahçe sulamasında kullanılmaktadır. Faaliyet alanının yakın civarında bulunan çeşme ve kaynaklar şöyledir; 1672 metre güneybatıda Harmancık Çeşmesi, 2552 metre kuzeybatıda Kadirağa Pınarı mevcut olup çok sayıda sulama amaçlı havuz bulunmaktadır. Bu kaynaklar ortalama 1-3 lt/sn debilidir. Köylüler içme ve tarla sulama amaçlı kullanmaktadır. Bu kaynaklar konumlarına göre kanallar ve ufak dereler sayesinde batıdaki Gölecik Deresi ile birlikte Kara Çay a bağlamaktadır ve oradan da Susurluk Çayı ile birleşerek Marmara Denizine akmaktadır. Faaliyet alanı içerisinde, tavuk çiftliğine ait açılmış sondaj kuyusu bulunmamaktadır. Yakın çevrede açılmış sondaj kuyusu bulunmamakla birlikte, köylülerin tarla sulama amaçlı derinliği 5-10m. olan keson kuyuları mevcuttur. 57

58 İşletme süresince 2872 sayılı Çevre Kanunu, 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar adı ile yayınlanan 2006/27 no lu Başbakanlık Genelgesi ve ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. İşletme süresince yüzey ve yeraltı sularına olumsuz etkide bulunabilecek tüm kirletici unsurlar ile ilgili tüm önlemler alınacaktır. Tesis alanı etrafındaki çay, dere ve kuru dereler kesinlikle kirletilmeyecektir. İşletme süresince çevre sorunları göz önünde tutulacaktır. III.5. Hidrolojik özellikler yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, dere, akarsu, göl, baraj vb., özellikle içme ve kullanma suyu temin edilen yüzeysel su kaynaklarına olan mesafelerinin ayrı ayrı belirtilmesi ve debileri, bu kaynakların özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. hakkında detaylı bilgi verilmesi ve faaliyetin bu ekosisteme etkilerinin değerlendirilmesi (Sulak Alanlar Yönetmeliği kapsamında) alınacak önlemlerin belirtilerek taahhütlerin rapora girmesi, kaynakların 1/25000 ölçekli topografik harita üzerinde gösterilmesi, Proje sahasının yakın civarındaki en önemli akarsular ve barajlar aşağıda açıklanmıştır. Simav Çayı: Simav dağlarının güneye bakan yamaçlarındaki derelerden doğan Simav Çayı; batıya doğru dar vadilerden ilerleyerek Sındırgı ovasına varır. Buradan kuzeye dönen Simav çayı Bigadiç ovasının sularını drene ettikten sonra Balıkesir ovasına girer. Simav çayı Balıkesir ovasına girer. Simav çayı Balıkesir ovasında güneyden gelen Atnos çayını alır. Balıkesir ovasından sonra Susurluk ve Karacabey ovalarını kateden çay, Manyas ve Apolyont göllerinin çıkışları ile birleştikten sonra sağdan Nilüfer çayını alır ve Marmara denizine boşalır. Yağışlı mevsimlerde yatağında bol su taşıyan Simav çayının suyu yazın ise çok azalmaktadır. Nitekim Bektaşlar rasat istasyonunda 1968 yılında yapılan rasatlara göre azami debinin 2427 m3/sn olmasına mukabil asgari debi 2.43 m3/sn dir. Simav çayının muhtelif yerlerinden alınan su numunelerinin analizlerinden anlaşıldığına göre çayın su kalitesi iyidir. Drenaj problemi olmayan sahalarda sulamada başarı ile kullanılabilir. İnceleme alanının 7,51 km doğusunda yer almaktadır. Karadere: Şaphane Dağlarına yakın bir alandan doğar. Manyas Gölü ne girer ve çıkar. Karacabey ovasından menderes çizerek akar. Çalı mahalle yakınlarından Susurluk nehrine 58

59 karışır. Uzunluğu 160km dir. Kemalpaşa deresi ve Orhaneli Çayı, Uluabat Gölü ne dökülür. Uluabat Gölü nden bir ayak Uluabat Deresi adıyla Susurluk Nehrine karışır. Yıllık ortalama debisi; 0,850m3/sn dir. İnceleme alanının 2,00 km güneyindedir. Uluabat Gölü: Yüz ölçümü 134 km2 derinliği büyük bölümünde 1-2m yi geçmez. Uzunluğu 25km, genişliği 14 km dir. Uluabat Gölü günden güne çevreden ortaya doğru sığlaşmaktadır. Su rengi kirli beyaz renktedir. Dibi çamurlu bir yapıya sahiptir. Rüzgârlı havalarda daha da bulanık bir hal alabiliyor. Gölün KB kıyıları sazlık bir yapıya sahiptir. Suları tatlıdır. Yazın sular çekilir ve gölün alanı daralır. Suların çekildiği yerler tarım arazisi olarak kullanılır. Bursa Ovası ve civarının bütün dereleri Uluabat Gölü ne oradan da havza dışında bulunan Simav Çayı ile birleşerek Karacabey Boğazından Marmara Denizi ne dökülür. İnceleme alanının 13,25 km güney doğusundadır. Manyas Gölü: Bandırma ve Erdek körfezinin güney kıyılarından 15 km içerisinde bulunan bu gölün yüzölçümü yaklaşık 192 km2 dir. Gölün doğu-batı doğrultusundaki genişliği ise 11km dir. En derin yeri kuzeyde olup, 5m'yi geçmemektedir. Manyas gölüne güneyden Kocaçay dökülür. Göl sularını kara dere vasıtasıyla Susurluk ırmağına boşaltır. Kışın taşarak çevresine geniş bataklıklar oluşturan Manyas Gölünün çevresindeki vadilerin ağız kesimlerinde yeni alüvyonlar birikmiştir. Genellikle eski körfezlerde toplanmış olan bu alüvyonlar, göl alanının küçülmesine neden olmuştur. Göl düzeyi ile çevresindeki alçak yaylalar arasında m lik bir yükselti farkı vardır. Manyas Gölünden Edilen İstifadeler: Kışın taşan gölün çekilmesiyle arazide bıraktığı alüvyonlar sayesinde (kazak fasulyesi) adı verilen iri taneli fasulye ve diğer yazlık ürün (mısır, ayçiçeği, şekerpancarı) yetiştirilir. İnceleme alanının 21 km batısında yer almaktadır. Debisi bilinmemektedir. Bu akarsuların haricinde proje alanının 20 m batısından Ayıtlı Deresi, 321 m doğusunda Alişin Deresi ve 952 m güneybatısından Gölecik Deresi bulunmaktadır. Ayıtlı Deresi ile Alişin Deresi mevsimsel deredir. Yağışlara göre debisi değişmekte olup, Karasu Çayına akmaktadır. Gölecik Deresi, civardaki birçok mevsimsel dereyi içine alıp Karasu Çayı ile birleşmektedir. Faaliyet sahasının Sulak alanlar Yönetmeliği kapsamında ekosisteme etkileri III.1. Türler ve Ekosistemler başlığı altında değerlendirilmiştir. Proje sahasının 25 m güneyinde DSİ nin sulama kanalı bulunmaktadır. Kanal tarlaları sulama amaçlı kullanılmakta olup, proje alanının yakının bulunan dere yataklarına ve sulama kanalına katı veya sıvı atık atılmayacak, pasa veya malzeme doldurulmayacaktır. Ayrıca bahse konu alanlardan malzeme temin edilmeyecek olup doğal akışları değiştirilmeyecektir. 59

60 III.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler.(Bölgenin genel iklim koşulları, sıcaklık, yağış, nem dağılımı, buharlaşma durumu, sayılı günler dağılımı, rüzgar dağılımı, standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri, Meteorolojik verilerin güncelleştirilmiş ve uzun yıllar değerleri kapsaması (en yakın meteoroloji istasyonunun esas alınması), Bölgenin Genel İklim Şartları: Bursa İlinin iklimi, bulunduğu yer nedeniyle Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi arasında bir geçiş iklimi tipine sahiptir. Kışların çok sert geçmediği ilde, yaz dönemlerinde de kuraklık görülmektedir. Marmara Denizinin etkisi ile ılımanlık kazanan ilin sayısal sıcaklık değerleri de, deniz etkilerinin il iklimine kazandırdığı bu niteliği açıkça ortaya koymaktadır. Proje alanının meteorolojik durumunun değerlendirilmesinde Meteoroloji Genel Müdürlüğü nden temin edilen Bursa Meteoroloji İstasyonu na ait yılı rasat kayıtlarından yararlanılmış olup bu kayıtlar ekte verilmektedir (Bkz.Ek.22.). Basınç Dağılımı: Bursa Meteoroloji İstasyonu nda ölçülen yıllık ortalama basınç değeri 1004,3 hpa, en yüksek basınç 1030,9 hpa, en düşük basınç 977,4 hpa dır. Bursa iline ait ortalama basınç değerlerini, maksimum ve minimum basınç değerlerini gösteren tablo ve grafikler aşağıda verilmektedir. Tablo 8: Bursa Meteoroloji İstasyonu Basınç Değerleri AYLAR Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK Ortalama Yerel Basınç (hpa) ,3 En Yüksek Yerel Basınç (hpa) ,9 60 En Düşük Yerel Basınç (hpa) ,4

61 1040,0 1030,0 1020,0 1010,0 1000,0 990,0 980,0 970,0 Ortalama Basınç Maks. Basınç Aralık Kasım Ekim Eylül Ağustos Temmuz Haziran Mayıs Nisan Mart Şubat 950,0 Ocak 960,0 Min. Basınç Grafik 1: Bursa Meteoroloji İstasyonu Basınç Grafiği Sıcaklık Dağılımı: Bursa meteoroloji istasyonu verilerine göre yıllık ortalama sıcaklık 14,6 oc, en yüksek sıcaklık Temmuz ayında 43,8 oc ve en düşük sıcaklık ise Şubat ayında -16,4 oc dir. Tablo 9: Bursa Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Değerleri AYLAR Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK Maksimum Sıcaklık o C 23,8 26,9 30,6 35,5 35,9 41,3 43,8 41,9 38,9 37,3 28,5 27,3 43,8 Ortalama o Sıcaklık C 5,3 6,1 8,5 13,0 17,7 22,4 24,7 24,3 20,2 15,4 10,3 7,1 14,6 61 Minimum Sıcaklık o C -11,8-16,4-10,5-3,1 1,6 5,2 9,0 8,6 5,0-1,0-4,4-8,4-16,4

62 Ortalama Sıcaklık Masimum Sıcaklık Aralık Kasım Ekim Eylül Ağustos Temmuz Haziran Mayıs Nisan Mart Şubat -10 Ocak 0 Mininum Sıcaklık Grafik 2: Bursa Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Dağılım Grafiği Yağış Dağılımı: Bursa Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre aylık ortalama toplam yağış değerinin en yüksek olduğu ay 103,2 mm ile Aralık ayıdır. Toplam yıllık yağış değeri ise 698,1 mm dir. Ayrıca günlük maksimum yağış değeri Ekim ayında 114,4 mm olarak tespit edilmiştir. Bursa iline ait toplam yağış ortalamasını veren tablo ve grafik aşağıda verilmektedir. Tablo 10: Bursa Meteoroloji İstasyonuna Ait Yağış Değerleri YILLIK Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK Toplam Yağış Ortalaması (mm) 80,3 72,2 67,4 66,7 45,1 33,4 17,1 16,5 40,4 75,2 80,6 103,2 698,1 62 Günlük Maksimum Yağış (mm) 56,7 72,3 41,4 55,0 49,2 47,2 55,0 47,2 79,4 114,4 79,7 66,4 114,4

63 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 Toplam Yağış Ortalaması Aralık Kasım Ekim Eylül Ağustos Temmuz Haziran Mayıs Nisan Mart Şubat 0,0 Ocak 20,0 Günlük Maksimum Yağış Grafik 3: Bursa Meteoroloji İstasyonu Yağış Dağılım Grafiği Standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri Bursa Meteoroloji İstasyonunda standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri ekte verilmektedir (Bkz.Ek.22.). Gerek kurulum, gerekse işletme aşamasında standart zamanlarda gözlenen en yüksek yağış bilgileriyle, yağış, şiddet süre tekerrür eğrileri göz önüne alınarak çalışma yapılacaktır. Ortalama Nispi Nem Bursa Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama nem % 67,3 dir. Aylık ortalama nemin en yüksek olduğu ay % 73,0 ile Kasım, en düşük olduğu ay % 4 ile Haziran ayıdır. Ayrıca nem oranlarını gösteren grafik aşağıda verilmiştir. Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK 72,1 70,4 70,0 68,2 65,9 59,3 58,0 60,3 65,7 72,1 73,0 72,6 67,3 Minimum Nem (%) 16,0 10,0 5,0 4,0 10,0 8,0 7,0 9,0 8,0 22,0 4,0 Mart Ortalama Nem (%) Şubat YILLIK Ocak Tablo 11: Bursa Meteoroloji İstasyonu Nem (%) Değerleri 7,0 9,0 63

64 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 Ortalama Nem Ar a l ık Ka s ı m Ek i m Ey l ül Ağ u s t os Te m m u z Ha z i ran Ma y ı s Ni san Şu b a t Oc a k 0,0 Ma r t 10,0 Minimum Grafik 4: Bursa Meteoroloji İstasyonu Nem Dağılım Grafiği Sayılı Günler Dağılımı: Bursa Meteoroloji istasyonuna ait verilere göre Bursa İlinde yıllık ortalama sisli gün sayısı 20,4 gündür. Yıllık ortama kar örtülü gün sayısı 8,9 gün, yıllık ortalama kar yağışlı gün sayısı ise 14,6 gün, yıllık ortalama dolulu gün sayısı 0,8 gün, yıllık ortalama kırağılı gün sayısı 25,9 gün ve yıllık ortalama orajlı gün sayısı 17,6 gün dür. Sayılı günler dağılımını gösteren tablo aşağıda verilmiştir. Tablo 12: Bursa Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler YILLIK Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK Ortalama Sisli Günler Sayısı 2,7 2,3 1,9 1,4 1,0 0,3 0,1 0,2 0,7 2,6 3,9 3,3 20,4 Kar Örtülü Günler Sayısı 2,9 3,5 1,0 0,0 0,1 1,4 8,9 Kar Yağışlı Günler Sayısı 4,5 4,3 2,3 0,1 0,7 2,7 14,6 64 Dolulu Günler Sayısı Ortalaması 0,0 0,1 0,1 0,2 0,1 0,0 0,1 0,2 0,8 Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması 6,0 4,8 4,4 0,9 0,0 0,4 3,7 5,7 25,9 Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması 0,3 0,5 0,8 1,9 2,9 3,1 1,8 1,6 1,6 1,5 1,0 0,6 17,6

65 5,0 4,0 3,0 2,0 Kar Örtülü Ar a l ık Ka s ı m Ek i m Ey l ül Ağ u s t os Te m m u z Ort. Sisli Ha z i ran Ma y ı s Ni san Ma r t Şu b a t 0,0 Oc a k 1,0 Kar Yağışlı Grafik 5: Bursa Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Grafiği 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Dolulu Gün. Say. Ort. Kırağılı Gün. Say. Ort. Orajlı Günler Say. Ort. Grafik 5: Bursa Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Grafiği Maksimum Kar Kalınlığı: Meteoroloji Genel Müdürlüğü nden temin edilen Bursa Meteoroloji İstasyonuna ait verilere göre Bursa ilinde maksimum kar kalınlığı 66 cm ile Şubat ayında gözlemlenmiştir. 65

66 Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK Kalınlığı (cm) Mart Maksimum Kar Şubat YILLIK Ocak Tablo 13: Maksimum Kar Kalınlığı Maksimum Kar Kalınlığı Grafik 6: Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği Buharlaşma Durumu: Bursa Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre en yüksek aylık ortalama açık yüzey buharlaşma Temmuz ayında 245,1 mm dir. Ayrıca maksimum açık yüzey buharlaşması 20,1 mm ile Şubat ayında ölçülmüştür. Yıllık toplam buharlaşma değeri 1266,8 mm dir. Buharlaşma ile ilgili veriler aşağıda yer alan tablo ve grafikte verilmektedir. Tablo 14: Bursa Meteoroloji İstasyonu Açık Yüzey Buharlaşma Değerleri (mm) YILLIK Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 16,9 18,2 29,4 94,1 143,7 204,6 245,1 223,2 146,2 85,0 44,1 16,3 1266,8 66 Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 16,0 20,1 11,2 16,6 13,6 14,9 16,0 16,6 17,8 12,0 14,4 12,0 20,1

67 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 Ortalama Ar a l ık Ka s ı m Ek i m Ey l ül Ağ u s t os Te m m u z Ha z i ran Ma y ı s Ni san Şu b a t Oc a k 0,0 Ma r t 50,0 Maksimum Grafik 7: Bursa Meteoroloji İstasyonu Açık Yüzey Buharlaşması Dağılım Grafiği Rüzgar: - Yıllık, Mevsimlik Aylık Rüzgar Yönü: Tablo 15: Yönlere Göre Rüzgârların Esme Sayıları YÖNLER Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK AYLAR N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW

68 NNW N NNE NW NE WNW ENE W E 0 WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 8: Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgâr Diyagramı Bursa Meteoroloji İstasyonuna ait verilere göre hakim rüzgar yönü birinci derecede Doğu Kuzeydoğu (ENE), İkinci derecede Kuzeydoğu (NE) ve Üçüncü derecede Kuzey Kuzeydoğu (NNE) dir. Yönlerine göre rüzgârların esme sayıları ve hızlarını gösteren tablolar ve rüzgâr diyagramları aşağıda verilmiştir. Tablo 16: Esme Sayılarının Yönlere Göre Mevsimsel Dağılımı N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW İlkbahar Yaz Sonbahar Kış

69 NNW NW N NNE NE WNW ENE W E 0 WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 9: Esme Sayısına Göre İlkbahar Rüzgâr Diyagramı NW NNW N NNE NE WNW ENE W E 0 WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 10: Esme Sayısına Göre Yaz Rüzgâr Diyagramı 69

70 NNW NW N NNE NE WNW ENE W E 0 WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 11: Esme Sayısına Göre Sonbahar Rüzgâr Diyagramı NNW N NNE NW NE WNW ENE W E 0 WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 12: Esme Sayısına Göre Kış Rüzgâr Diyagramı 70

71 NNW N 6000 NNE 5000 NW NE WNW ENE W E 0 WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 13: Esme Sayısına Göre Ocak Ayı Rüzgâr Diyagramı NNW 4000 N NNE NW NE WNW ENE W E 0 WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 14: Esme Sayısına Göre Şubat Ayı Rüzgâr Diyagramı 71

72 NNW NW WNW W N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 15: Esme Sayısına Göre Mart Ayı Rüzgâr Diyagramı NNW NW WNW W N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 16: Esme Sayısına Göre Nisan Ayı Rüzgâr Diyagramı 72

73 NNW NW WNW W N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 17: Esme Sayısına Göre Mayıs Ayı Rüzgâr Diyagramı NNW 4000 N NNE NW NE WNW ENE W E 0 WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 18: Esme Sayısına Göre Haziran Ayı Rüzgâr Diyagramı 73

74 NNW NW WNW W N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 19: Esme Sayısına Göre Temmuz Ayı Rüzgâr Diyagramı 6000 NNW N NNE 5000 NW NE WNW ENE W E 0 WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 20: Esme Sayısına Göre Ağustos Ayı Rüzgâr Diyagramı 74

75 NNW NW WNW W N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 21: Esme Sayısına Göre Eylül Ayı Rüzgâr Diyagramı NNW NW WNW W N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 22: Esme Sayısına Göre Ekim Ayı Rüzgâr Diyagramı 75

76 NNW NW WNW W N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 23: Esme Sayısına Göre Kasım Ayı Rüzgâr Diyagramı NNW NW WNW W N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 24: Esme Sayısına Göre Aralık Ayı Rüzgâr Diyagramı 76

77 - Yönlere Göre Rüzgar Hızı: Tablo 17: Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr (m/s) Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Şubat YÖNLER Ocak AYLAR 1,2 1,6 1,6 1,7 1,9 2,0 1,3 1,7 2,6 2,4 2,2 2,2 1,9 1,7 1,3 1,2 1,5 1,9 1,8 1,7 1,8 1,8 1,4 1,8 2,6 2,4 2,4 2,4 2,2 1,9 1,5 1,6 1,6 1,8 1,6 1,5 1,5 1,5 1,1 1,4 2,1 2,3 2,4 2,5 2,4 2,0 1,7 1,7 1,5 1,4 1,1 1,2 1,2 1,2 1,0 1,1 1,8 2,0 2,2 2,4 2,3 2,0 1,9 2,0 1,8 1,5 1,2 1,1 1,1 1,0 0,9 0,9 1,2 1,5 1,8 2,1 2,0 1,9 1,9 2,2 2,2 1,8 1,4 1,1 1,1 0,9 0,7 0,8 0,9 1,3 1,6 1,8 1,9 1,8 2,1 2,6 2,9 2,4 1,8 1,4 1,3 0,9 0,7 0,7 0,8 1,1 1,4 1,6 1,5 1,8 2,1 2,8 2,9 2,5 1,9 1,5 1,3 0,9 0,6 0,6 0,7 1,0 1,3 1,5 1,4 1,7 2,0 2,8 2,1 2,0 1,5 1,2 1,2 0,9 0,6 0,7 0,7 1,2 1,4 1,7 1,7 1,6 1,8 2,2 1,4 1,4 1,3 1,3 1,2 0,9 0,7 0,7 1,0 1,3 1,5 1,7 1,6 1,5 1,4 1,5 1,0 1,2 1,2 1,2 1,4 1,3 0,8 1,1 1,7 1,9 1,8 1,9 1,8 1,5 1,1 1,2 1,2 1,4 1,5 1,5 1,7 1,9 1,3 1,5 2,4 2,5 2,3 2,2 2,0 1,7 1,3 1,3 1,8 1,7 1,5 1,4 1,4 1,3 0,9 1,1 1,5 1,7 1,9 2,0 1,9 1,8 1,7 1,9 NNW NW WNW W 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 N NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW SSE S Grafik 25: Yönlere Göre Rüzgar Hızı Diyagramı 77

78 - Ortalama Rüzgar Hızı: Tablo 18: Ortalama Rüzgar Hızı Tablosu Ortalama Rüzgar Hızı (m_sec) 2,3 2,4 2,3 2,1 2,0 2,0 2,2 2,1 1,8 1,6 1,7 2,2 1,6 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 3 2,5 2 1,5 1 Ortalama Rüzgar Hızı (m_sec) Grafik 26: Ortalama Rüzgâr Hızı Grafiği 78 Aralık Kasım Ekim Eylül Ağustos Temmuz Haziran Mayıs Nisan Mart Şubat 0 Ocak 0,5

79 - Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü: Tablo 19: Maksimum Rüzgar Hızı (m_sec) ve Yönü Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Maksimum Rüzgar Hızı (m_sec) Maksimum Rüzgar Yönü S S S SSW SW N NE ENE W S SSW SSW SSW Aralık (SSW) Kasım (SSW) Ekim (S) Eylül (W) Ağustos (ENE) Temmuz (NE) Haziran (N) Mayıs (SW) Nisan (SSW) Mart (S) Şubat (S) 0 Ocak (S) 5 Maks. Rüzgar Hızı (m_sec) Grafik 27: Maksimum Rüzgar Hızı (m_sec) Grafiği Bursa Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre maksimum rüzgar hızı Kasım ayında 31,2 m_sec olarak tespit edilmiştir. 79

80 - Ortalama Fırtınalı Günler ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı: Tablo 20: Ortalama Fırtınalı Günler ve Kuvvetli Rüzgârlı Günler Sayısı Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 0,9 1,4 0,9 0,5 0,2 0,1 0,0 0,0 0,1 0,4 1,0 1,2 6,7 Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı 4,9 5,1 4,8 3,9 2,4 3,2 4,6 4,6 3,2 2,6 2,8 5,1 47,2 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı Ortalama Kuvvetli Rüzğarlı Günler Sayısı Grafik 28: Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı Grafiği 80 Aralık Kasım Ekim Eylül Ağustos Temmuz Haziran Mayıs Nisan Mart Şubat 0,0 Ocak 1,0

81 III.7. Toprak Özellikleri (Toprak Yapısı ve arazi kullanım kabiliyet sınıfı, Yamaç Stabilitesi, Sahanın Erozyon açısından durumu, toprak koruma projesinin yapılması, Doğal bitki örtüsü olarak kullanılan mera, çayır v.b.) Proje kapsamında işletilmesi planlanan alan Bursa İli, Karacabey İlçesi, Kıranlar Köyü sınırlarında yer almaktadır. Sözkonusu alan 1/ Ölçekli Arazi Kullanım Kabiliyet Haritasına göre E6.2 N II e toprak sınıfında yer almaktadır (Bkz.Ek.19.). Toprak sınıfına bakıldığında II. Derecede önemli tarım arazileri (Ülke ekonomisinde önemli yeri olan tahıl ve bazı endüstriyel bitkileri yetiştiren ve yetiştirilmesi uygun araziler) vasfındadır. Ayrıca arazi kırmızı-kahverengi Akdeniz toprağı, %2-6 eğime ve orta derinliğe (90-50 cm) sahip ve orta dereceli su erozyonu gözlenmektedir. II. Sınıf kuru tarım yapılabilen arazi durumundadır. Arazi mevcut durumda satın alma işleminden sonra tarım arazisi olarak işlenmesi durdurulmuştur. Daha öncesinde zaman zaman tahıl üretiminin yapıldığı bir arazidir. Bahse konu çalışma alanı ile ilgili olarak 1995 yılında 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı onaylatılmıştır. Plan onayları sonrasında Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzin Belgesi alınarak çalışmalar yapılmıştır. Sonuç olarak proje alanı 1995 yılından itibaren tarımsal arazi olarak kullanılmamaktadır. İşletme süresince tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik e uygun olarak çalışılacaktır. Bursa toplam hektar alana sahip olup, bunun hektarını tarım yapılan kültür arazisi teşkil etmektedir. Kültür arazisinde iklim şartlarına bağlı olarak hemen her türlü tarım ürünü yetiştirilmektedir. Tablo 21: İlin Genel Arazi Dağılımı Arazinin Kullanım Durumu Tarım Arazisi Orman ve Fundalık Çayır Mera Su Yüzeyleri Doğal Su Yüzeyleri Gölet Yüzeyleri Baraj Rezervuar Yüzeyleri Diğer TOPLAM Alanı (Ha) , Kaynak: 2011 Yılı Tarım Faaliyet Raporu 81 Toplam Araziye Oranı (%) 30,90 44,47 2,20 4,75 17,68 100,00

82 III.8. Tarım ve hayvancılık, (Tarımsal gelişim proje alanları, sulu ve kuru tarım arazilerin büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları, hayvancılık türleri, adetleri ve beslenme alanları,) Bursa İli toplam hektar alana sahip olup hektarını tarım yapılan kültür arazileri teşkil etmektedir. Kültür arazisinde iklim şartlarına bağlı olarak hemen her türlü tarım ürünü yetiştirilmektedir. İl genelinde, sahil ve göller çevresinde sofralık zeytin ve üzüm ile iç kesimlerde verimli ova topraklarında çeşitli sebze ve meyve daha yüksek dağ ve yaylalardaki arazilerde patates ve çilek tarımı geniş yer tutmaktadır. Genel arazi dağılımı; hektarını tarım arazisi, hektarını orman ve fundalık, hektarını çayır mera, hektarın tarım dışı araziler, hektarını su yüzeyleri ve hektarını da meskûn araziler oluşturmaktadır. Bursa ilinin tarım arazilerinin sulanabilirlilik durumu aşağıdaki tablo ve grafiklerde gösterilmiştir. Tablo 22: DSİ, KHGM ve Halk Tarafından Sulanan Alanların Dağılımı DSİ KHGM Halk Sulaması TOPLAM Ha Ha Ha Ha. Sulanmayan % 16 %48 Devlet Sulaması Halk Sulaması %36 Grafik 29: Bursa İli Arazi Sulama Durumu Bursa ilinde tarım yapılan toplam hektar alanın % 55,82 si olan hektarlık alan sulanabilir durumdadır. Bu alanın hektarı DSİ tarafından, hektarı İl Özel İdaresi tarafından ve hektarlık alan ise halkın imkanları ile 82

83 toplam hektarı sulanabilmektedir. Buna göre toplam tarım alanının % sı, sulanabilir alanın ise % 52,96 sında sulama yapılmaktadır. İl genelinde Devlet sulamaları genel olarak yer üstü sularından kanal ve kanaletler vasıtasıyla yapılmaktadır. Halk tarafından yapılan sulamaları ağırlıklı olarak yer altı sularından faydalanılarak yapılmaktadır. Proje alanı Master Planına göre II. Alt Bölgede kalmaktadır. II. Bölge, Nilüfer,Karacabey ve Mustafakemalpaşa ilçelerinin bulunduğu km2 lik alanı kaplamaktadır. Bölgede Mustafakemalpaşa ovası (193 km2) ve Karacabey ovası (537 km2) bulunmaktadır. Ağırlıklı olarak sulu tarımın yapıldığı bölgede tarla bitkileri ve sebze tarımı yapılmaktadır. Karacabey bölgesinde sertifikalı tohumculuk sektörü gelişmiştir. Bölgenin en önemli akarsu kaynağı Mustafakemalpaşa çayıdır. Bölgede bulunan Uluabat gölü, Karacabey İlçesinin doğusunda alüvyonlu toprakların arasında yer almaktadır. Göl, güneyden Kemalpaşa çayı ile beslenerek sularını Kuzey batı yönünden Marmara Denizine boşaltmaktadır. Göl derinliği 2-4 m dir. Göl içinde birçok küçük kalker ada mevcut olup 113 km2 yüz ölçümüne sahiptir. Batı kıyıları sazlık ve bataklıktır. Bölge iklimi Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi arasında bir geçiş özelliği niteliği göstermektedir. Proje sahasının 7,51 km doğusunda Simav çayı, 2 km güneyinde Karadere, 13,25 km güney doğusunda Uluabat Gölü, 21 km batısında Manyas Gölü, 20 m batısından Ayıtlı Deresi, 321 m doğusunda Alişin Deresi ve 952 m güneybatısından Gölecik Deresi geçmektedir. Ürün Desenleri Ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları: Proje alanı Master Planına göre II. Alt Bölge (Nilüfer, Karacabey, Kemalpaşa) olarak belirlenmiştir. Buna göre II. Alt Bölgenin verileri aşağıda sunulmaktadır. 83

84 Tablo 23: II. Alt Bölge Tarla Bitkileri Üretim Değerleri ÜRÜNLER Ekiliş Alanı (Ha.) TARLA BİTKİLERİ Tahıllar Buğday Arpa Çavdar Yulaf Mısır (Dane) Mısır (Hasıl) Endüstri Bitkileri Tütün Şeker Pancarı Ayçiçeği Baklagiller Bakla (Kuru) Bezelye (Kuru) Nohut (Kuru) Fasulye (Kuru) Yumrulu Bitkiler Patates Soğan (Kuru) Sarımsak (Kuru) Yem Bitkileri Fiğ (Yeşil Ot) Fiğ (Kuru Ot) Yonca (Kuru Ot) Hayvan Pancarı Üretim (Ton) Üretim Değeri (1000 TL,) Alt Bölge İl İçindeki İçindeki Üretim Üretim Değeri (%) Değeri (%) 71,45 32,12 17,12 7,69 5,23 2, ,34 5,43 2,44 Tablo 24: II. Alt Bölgede Sebze Üretim Değerleri ÜRÜNLER Ekiliş Alanı (Ha.) SEBZELER Baklagil Sebzeleri Fasülye (Taze) Barbunya (Taze) Bezelye (Taze) Bakla Meyvesi Yenen Sebzeler Bamya Biber (Dolmalık) Biber (Sivri) Biber (Salçalık) Hıyar Domates Kabak (Bal) Kabak (Sakız) Karpuz Kavun Üretim (Ton) Üretim Değeri (1000TL.) Alt Bölge İl İçindeki İçindeki Üretim Üretim Değeri (%) Değeri (%) 1,79 1,09 81,97 49,85

85 Patlıcan Enginar Yaprağı Yenen Sebzeler Dereotu Ispanak Pırasa Roka Lahana(Beyaz) Lahana (Kırmızı) Marul (Göbekli) Marul (Kıvırcık) Maydanoz Soğansı, Yumru ve Kök Sebzeler Sarımsak (Taze) Sarımsak (kuru) Soğan (Taze) Soğan (kuru) Havuç Turp (Bayır) Turp (Kırmızı) Karnabahar ,3 5,06 7,91 4,81 Alt Bölge İçindeki Üretim Değeri (%) İl İçindeki Üretim Değeri (%) 12,86 1,03 57,86 4,62 25,06 2,00 4,22 0, Tablo 25: II. Alt Bölgede Meyve Üretim Değerleri ÜRÜNLER Ağaç Sayısı (Adet) Üretim(Ton) Üretim Değeri (1000 TL.) MEYVELER Yumuşak Çekirdekliler Armut Ayva Elma Muşmula Taş Çekirdekliler Erik Kiraz Vişne Şeftali Zeytin Üzümsü Meyveler Üzüm (He ) İncir Dut Nar Ahududu ( He.) Çilek (He.) Sert Kabuklular Ceviz Badem Kestane Fındık (Ocak) , ,

86 Proje alanına ait Uygulama İmar planı onaylatılmış olup 1995 yılından günümüze parsel içerisinde tarımsal herhangi bir kullanım sözkonusu değildir. Parsel çevresindeki araziler tarımsal faaliyetlerde kullanılmaktadır. Hayvancılık türleri, adetleri ve beslenme alanları Proje alanının yer aldığı II. Alt Bölgeye ait hayvansal ürünler ve üretim değerleri aşağıdaki tabloda verilmektedir. Tablo 26: II. Alt Bölgede Hayvansal Ürünler ve Üretim Değerleri ÜRÜNLER HAYVANSAL ÜRÜNLER SÜT İnek Sütü Koyun Sütü Keçi Sütü ET Sığır Eti Koyun-Kuzu Eti Keçi-Oğlak Eti Tavuk Eti Hindi Eti Yumurta Yumurta Yapağı-Kıl Yapağı Keçi Kılı Arıcılık Ürünleri Bal Bal Mumu Üretim (Ton) Üretim Değeri (1000 TL) Alt Bölge İçindeki Üretim Değeri (%) İl İçindeki Üretim Değeri (%) 52,6 22,45 32,77 12,74 13,75 5,34 0,09 0,04 0,79 0, ,153 6, Proje alanının yer aldığı Karacabey İlçesi sınırlarında özellikle hayvansal üretimler, Devletin destekleri ile geçen her sene artarak devam etmektedir. Bölgenin iklimi ve tarımsal faaliyetlerin çoğunluğu nedeniyle yem ihtiyacının karşılanmasında sıkıntı yaşanmaması nedeniyle bölge hayvansal faaliyetlerin ilgi gördüğü bölge konumundadır. Bahse konu parsel 1995 yılından günümüze kadar var olması, uygulama imar planının olması ve mevcut yapıyı modernize etmenin daha az maliyetli olması seçilme nedenleri arasındadır. 86

87 III.9. Nüfus Hareketleri (işletme döneminde sağlanacak istihdam, ekonomik değişiklikler, göç hareketi) Tesise en yakın yerleşim birimleri 980 m güneydoğusunda 550 kişi nüfuslu Şahinköy dür. Tesisin bağlı bulunduğu Karacabey İlçesinde 2012 yılı sonuçlarına göre kişi yaşamaktadır. Toplam nüfusun ü ilçe merkezinde, i köylerde yaşamaktadır. Proje kapsamında inşaat çalışmalarında 10 kişi, işletme süresince 8 kişi istihdam edilecektir. İstihdam edilecek personel en yakın yerleşim biriminden karşılanacaktır. Proses itibariyle çalışacak personele çok ihtiyaç duyulmamaktadır. Ancak tavukların ihtiyacı olan yemin temininde bölgeden yapılacak mısır, buğday, buğday unu, bitkisel ve hayvansal yağ alımı ile bölgenin tarımsal faaliyetlerine önemli katkı sağlanmış olunacaktır. Ayrıca ekonomik ömrünü tamamlamış tavukların nakli, yemin nakliyesi, yumurtaların nakledilmesinde taşımacılık yönünden önemli girdiler sağlanmış olunacaktır. Proje nedeniyle göç hareketlerinin oluşması beklenmemektedir. Karacabey İlçesinin mevcut yapısında ihtiyaç olan personel, hammadde ve taşımacılık ihtiyacının karşılanabileceği düşünülmektedir. III.10. Koruma Alanları ( Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler ve Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar), bunların faaliyet alanına mesafeleri ve olası etkileri, Proje alanı; Bursa ili, Karacabey ilçesi, Şahinköy, Değirmenbayırı Mevkii, 2 pafta ve 786 nolu parselde bulunmaktadır. EK V deki Duyarlı Yöreler Listesine göre işletme sahasında; 1. Ülkemizin mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar: a) 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu kanun 3. maddesi uyarınca belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parkları ve Tabiat Koruma Alanları 87

88 Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. b) 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı nca belirlenen Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. c) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar, Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. ç) 22/3/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanun Kapsamında Olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları, Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. d) 31/12/2004 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar, Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. Proje sahasının 7,51 km doğusundan Simav çayı, 2,00 km güneyinden Karadere, 13,25 km güney doğusundan Uluabat Gölü, 21 km batısından Manyas Gölü, 20 m batısından Ayıtlı Deresi, 321 m doğusundan Alişin Deresi ve 952 m güneybatısından Gölecik Deresi geçmektedir. e) 2/11/1986 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği nin 49. maddesinde tanımlanan Hassas Kirlenme Bölgeleri Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. 88

89 f) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar, Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. g) 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar, Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. ğ) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler, Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. g) 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar, Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. ı) 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar, Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. h) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar, Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. i) 17/5/2005 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar. Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. 89

90 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar a) 20/2/1984 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altıma alınmış alanlardan Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları da belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. b) 12/6/1981 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Akdeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. I) 23/10/1988 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Akdeniz de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol gereği ülkemizde Özel Koruma Alanı olarak belirlenmiş alanlar Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. II) 13/9/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit listesinde yer alan alanlar Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. III) Cenova Deklerasyanu nun 17. maddesinde yer alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. c) 14/2/1983 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi nin 1. ve 2. 90

91 maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından Koruma altına alınan Kültürel Miras ve Doğal Miras statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. ç) 17/5/1994 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslar arası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. d) 27/7/2003 tarihli ve sayılı resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi. Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tesbit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar v.b.) Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. Proje sahası ile ilgili olarak; Bursa İl Özel İdaresi, İmar ve Yapı İşleri Daire Başkanlığından verilen tarih ve sayılı yazıda söz konusu parselin Bursa 2020 yılı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Tarım Alanlarında kalmakta olduğu belirtilmektedir, ilgili plandaki yeri, plan hükümleri ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı ekte verilmektedir (Bkz.Ek.3.). b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyeti sınıfları I, II, II, ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile, özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı Proje alanı ile ilgili olarak Bursa İl Özel İdaresi İmar ve Yapı İşleri Daire Başkanlığı tarafından verilen tarih ve sayılı yazıda söz konusu parselin Bursa 2020 yılı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Tarım Alanlarında 91

92 kalmakta olduğu belirtilmektedir, ilgili plandaki yeri, plan hükümleri ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ekte verilmektedir. Ayrıca, proje alanının işaretlenmiş olduğu Arazi Kullanım Kabiliyet haritası eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.19.). c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. ç) Göller, akarsular, yer altı suyu işletme sahaları Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. d) Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biosfer rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar Proje alanının yukarıda belirtilen alanlarla ilişkisi bulunmamaktadır. III.11. Orman Alanları ve Alınacak Tedbirler (Ağaç türleri, miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı; bunların mevcut ve planlanan koruma ve / veya kullanım amaçlan, orman alanlarına olumsuz etkilerin irdelenmesi ve alınacak önlemler, proje yerinin ormanlık sahaya mesafesinin belirtilmesi, Proje alanı ve yakın çevresinde ormanlık alan bulunmamaktadır. En yakın ormanlık alan 1,6 km kuzeydoğusunda Kıranlar Tepede yer almaktadır. Sözkonusu tepedeki orman örtüsü ise bozuk baltalık vasfındadır. Ekonomik değeri yüksek olan ormanlık alanları sahanın 6,5 km kuzeyindedir. Ancak işletme süresince mesafeler nedeniyle ormanlık arazilerin etkilenmesi muhtemel değildir. 92

93 III.12. Proje yeri ve etki alanının mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi ( toprak, hava, su ve radyoaktif v.b. kirlilik açısından değerlendirmenin yapılması varsa analiz sonuçlarının eklenmesi), Tesis alanı yakın çevresi tamamen tarım arazileri ile çevrilidir. En yakın yerleşim birimi 980 m güneydoğusunda 550 kişi nüfuslu Şahinköy dür. Tesis alanı çevresinde 2 km. ye kadar herhangi bir sanayi tesisi yer almamaktadır. Tesisin bulunduğu bölgeye ait hava kalitesi ölçüm sonuçlarına ulaşılamamıştır. Ancak çevrede sanayi tesisinin olmaması nedeniyle değerlerin normal olacağı kanısına varılmıştır. Bursa İlinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hava kalitesi izleme istasyonu kurulmuştur. Bursa İlinde 2013 Yılı Temmuz Ayı içinde ölçülen değerler aşağıdaki tabloda verilmiş olup, adresinden alınmıştır. Tablo 27: Bursa İli, 2013 Yılı, Temmuz Ayı Hava Kalitesi Ölçüm Sonuçları Tarih SO2 µg/m³ NO µg/m³ NO2 µg/m³ NOX µg/m³ CO µg/m³ : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :

94 : : : : Minimum MinDate MinTime 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 Maximum MaxDate MaxTime 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 Avg Num Data[%] STD 20,7 0,0 0,3 0,0 26,8 ÇED işlemlerinin tamamlanması ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne başvuru yapılarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Denetimi Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevre Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun çalışılarak gerekli izin ve ruhsatlar alınacaktır. Proje alanının yeri ve çevresinde yine aynı firmaya ait tavukçuluk tesisleri ve büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapıldığı tesisler yer almaktadır. Günümüze kadar herhangi bir şikayet ve tespit edilen bir kirlilik yükü olmamıştır. Bölge halkı ile yapılan toplantılarda sinek probleminden bahsetmişlerdir. Ancak en yakın yerleşim birimi tesis alanına 980 m mesafededir. Köy halkıyla yapılan görüşmede her hanede muhakkak hayvan besiciliği olduğu ifade edilmiştir. Şikayet ettikleri sinek oluşumunun köyün şarları nedeniyle olması muhtemeldir. Ancak ileride bu tür sorunla karşılaşılmaması için gübrelerin üzeri branda ile örtülecek, sinek ve haşerelerin gelişimini engelleyici önlemler alınacaktır (ilaçlama vs.). Tesisin etrafına peyzaj özelliği olan ve tavsiye edilen ağaç ve bitki türleri tesis çevresine ekilecektir. 94

95 BÖLÜM IV: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER ( Bu bölümde faaliyetin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri tanımlanır; bu etkileri önlemek, en aza indirmek ve iyileştirmek için alınacak yasal, idari ve teknik önlemler ayrı ayrı ve ayrıntılı bir şekilde açıklanır.) IV.1. Arazinin hazırlanması ve yapılacak işler kapsamında nerelerde, ne miktarda ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat artığı malzemelerin nerelere taşınacakları, nerelerde depolanacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, Bahse konu parsel üzerinde toplam yapılaşma ekte sunulan yapı ruhsatı çerçevesinde 2994,75 m2 dir. Alınan Yapı Ruhsatı sonrasında inşaat çalışmaları yapılmış ve 1997 yılı tarihli toplam 5 adet 46 m x 13 m ebatlarında kümes inşası yapılmıştır. Proje kapsamında kümeslerin boyu 3,5 m den 6 m ye yükseltilecek, kafes montajları ve yeni çatı sistemlerinin montajı yapılacaktır. Sonuç olarak parsel içerisinde kümeslerin sadece modernizasyonu yapılmış olacaktır. Proje alanına ait yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.6.). Parsel içerisinde yapılacak tadilat süresince mevcut kümeslerin sadece boy ve çatı sistemleri yenilenecek olup ihtiyaç olan yerlerde sıva ve ilave tesisat montajı yapılacaktır. kümeslerin ebatlarında ve zeminde herhangi bir çalışma yapılmayacaktır. Bu nedenle hafriyat çalışması olmayacaktır. Proje kapsamında herhangi bir hafriyat oluşmayacaktır. Ancak faaliyet süresince tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak çalışılacaktır. Ölü imha çukurlarından oluşacak hafriyat ise günlük yapılacak toprak örtüsü işleminde kullanılacaktır. Sözkonusu toprak, imha alanında çukurun hemen yanında depolanacaktır. Bu nedenle dışarıya herhangi bir hafriyat gönderimi sözkonusu olmayacaktır. IV.2. Taşkın önleme ve drenaj ile ilgili işlemler, Faaliyet alanının, dere yataklarının üst kotlarında olması nedeniyle herhangi bir taşkına maruz kalması beklenmemektedir. Proje sahasının batı sınırında mevsimsel yağışlarla akışa geçen Ayıtlı Deresi yer almaktadır. 95

96 Faaliyet alanında mevcut yapıların taban büyüklüklerinde değişiklik yapılmayacaktır. Yapılacak olan şey sadece binaların yapı boylarının yükseltilmesi, yeni çatı montajı ve içlerine kafes ilave edilmesidir. Yağışlar ile oluşacak suların parselin 20 m batısından geçen Ayıtlı Deresine drenajı sağlanacaktır. Tesisin yer alacağı parselin etrafı tel örgü ile çevrili durumdadır. Böylece tesis aktif değilken dahi yabancıların tesis içerisine girişi engellenmektedir. Tel örgü üzerine uyarı ve ikaz levhaları asılacaktır. Tesisin bulunduğu parselin eğimi %2-3 kadardır. Tesisin bulunduğu alanda kot farkı yok denecek kadar azdır. Eğimin düşük olması nedeniyle parsel içerisinde taşkın olması beklenmemektedir. IV.3. Nüfus Hareketleri (işletme döneminde sağlanacak istihdam, ekonomik değişiklikler, göç hareketi) Tesise en yakın yerleşim birimleri 980 m güneydoğusunda 550 kişi nüfuslu Şahinköy dür. Tesisin bağlı bulunduğu Karacabey İlçesinde 2012 yılı sonuçlarına göre kişi yaşamaktadır. Toplam nüfusun ü ilçe merkezinde, i köylerde yaşamaktadır. Proje kapsamında inşaat çalışmalarında 10 kişi, işletme süresince 8 kişi istihdam edilecektir. İstihdam edilecek personel en yakın yerleşim biriminden karşılanacaktır. Proses itibariyle çalışacak personele çok ihtiyaç duyulmamaktadır. Ancak tavukların ihtiyacı olan yemin temininde bölgeden yapılacak mısır, buğday, buğday unu, bitkisel ve hayvansal yağ alımı ile bölgenin tarımsal faaliyetlerine önemli katkı sağlanmış olunacaktır. Ayrıca ekonomik ömrünü tamamlamış tavukların nakli, yemin nakliyesi, yumurtaların nakledilmesinde taşımacılık yönünden önemli girdiler sağlanmış olacaktır. Proje nedeniyle göç hareketlerinin oluşması beklenmemektedir. Karacabey İlçesinin mevcut yapısında ihtiyaç olan personel, hammadde ve taşımacılık ihtiyacının karşılanabileceği düşünülmektedir. IV.4. Proje kapsamındaki elektrifikasyon planı, enerji nakil hatlarının geçirileceği yerler ve trafoların yerleri, Tav. ve Yem San. Tic. Ltd. Şti. tarafından işletilmesi planlanan tesis üzerinden herhangi bir enerji nakil hattı geçmemektedir. En yakın enerji hattı 200 m güneyinden geçen 34,5 kv lık elektrik hattıdır. Sözkonusu hat batı-güneydoğu istikametindedir. Bahse konu hat eklerde sunulan 1/ ölçekli Topoğrafik Haritada 96

97 görülmektedir (Bkz.Ek.16.). Kapasite artışı projesi kapsamında kafeslerin ilavesi sonrası ihtiyaç duyulacak yeterli büyüklükteki trafonun montajı yapılacaktır. IV.5. Proje kapsamında, işletme döneminde su temini sistemi planı, suyun nereden temin edileceği, suyun temin edileceği kaynaklardan alınacak su miktarı ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları, oluşacak atıksuların cins ve miktarları bertaraf yöntemleri ve deşarj edileceği ortamlar ve uzaklığı, atıksuların deşarj değerleri, arıtma tesisi akım şeması, iş temrin planı, kapasitesi, atıksu arıtma tesisin devreye alınması ile birlikte oluşacak arıtma tesisi arıtma çamurlarının miktarı ve bertarafı ile ilgili bilgi, oluşacak atıksuların, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde yer alan hangi sektör ve tablo kapsamında arıtıma tabi tutulacağı, (burada gerekli izinler alınmalı, kullanılacak suyun tam kimyasal ve bakteriyolojik analizlerin yapılması ve analiz raporları ve izin belgeleri rapora eklenmelidir), Proje alanında hali hazırda herhangi bir çalışma yoktur. Ancak planlanan kapasite ile çalışmaya başlanıldığında tesis bünyesinde ilk aşamada arazi hazırlık ve inşaat çalışmaları yürütülecektir. İnşaat çalışmaları sonrasında işletme süresince personelin kullanımı, yarka ve yumurtacı tavukların su tüketimi ve sıcak aylarda havalandırma peteklerinde su kullanımı sözkonusu olacaktır. Buna göre; Arazi Hazırlık ve İnşaat Çalışmaları; Proje kapsamında arazi hazırlık ve inşaat çalışmalarında toplam 10 kişi istihdam edilecek olup personelin kullanacağı içme ve kullanma suyunun tamamı şebeke suyundan temin edilecektir. Kullanılacak içme ve kullanma suyu; Arazi Hazırlık ve İnşaat Çalışmaları Süresince İhtiyaç Olacak İçme ve Kullanma Suyu Miktarı Q=Nxq N = Çalışacak kişi sayısı q = Kişi başı kullanılacak günlük su miktarı (150 lt/kişi.gün) Q = 150 lt/kişi.gün x m3/lt x 10 kişi = 1,5 m3/gün dür. Arazi hazırlık ve inşaat çalışmaları süresince hazır beton kullanılacak olup su kullanımı sözkonusu olmayacaktır. Proje kapsamında arazi hazırlık ve inşaat çalışmaları 97

98 süresince sadece personel kaynaklı atıksu oluşacaktır. Oluşacak atıksular parsel içerisine inşa edilecek sızdırmaz nitelikli fosseptikte depolanacak ve vidanjörle çektirilerek Karacabey Belediyesi atıksu arıtma tesisine iletilmesi sağlanacaktır. Sonuç olarak arazi hazırlık süresince 1,5 m3/gün su kullanılacak olup, bu suyun tamamının atıksu olarak oluşacağı kabul edilmiştir. İnşa edilecek sızdırmaz nitelikli fosseptik detay projesi eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.23.). Ayrıca oluşacak atıksuların Karacabey Belediyesi tarafından kabul edileceğine dair görüş yazısı eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.14.). İşletme Süresince; Proje alanında işletme süresince 8 kişi istihdam edilecektir. Sözkonusu personelin içme ve kullanma suyu ihtiyacı Karacabey Belediyesi içme suyu şebekesinden karşılanacaktır. Kullanılacak içme ve kullanma suyu miktarı; İşletme Süresince İhtiyaç Olacak İçme ve Kullanma Suyu Miktarı Q=Nxq N = Çalışacak kişi sayısı q = Kişi başı kullanılacak günlük su miktarı (150 lt/kişi.gün) Q = 150 lt/kişi.gün x m3/lt x 8 kişi = 1,2 m3/gün dür. Proje kapsamında 5 adet kümes kullanılacak olup bu kümeslerden bir tanesi yarka tavuklar için, diğer kümesler ise yumurtacı tavuklar için kullanılacaktır. Tesise kabul edilecek civcivler ilk önce yarka kümesinde yetiştirilecektir. 16 hafta sonra yarka tavuklar yumurtacı kümeslerine alınacaktır. 56 hafta sürecek olan yumurtlama sonrasında ekonomik yumurtlama evresini tamamlayacak tavuklar kesime gönderilecektir. Civcivlerin kümeslere kabulünden kesime gönderilinceye kadar su tüketimi dönemsel olarak artış gösterecektir. Ancak maksimum su tüketimi tavuk başına günlük 0,2 lt olarak kabul edildiğinde proje alanında tavukların içme suyu olarak x 0,2 lt = 51,44 m3/gün olacaktır. 98

99 Proje alanında kümeslerin sıcak havalarda havalandırılması amacıyla petek sistemi kullanılacaktır. Sistem içerindeki su devir daim ile çalışacaktır. Ancak günlük maksimum 0,5 m3/gün x 5 = 2,5 m3/gün buharlaşma sonrası su ilavesi yapılacağı düşünülmektedir. Tesis bünyesinde temizlik aşamasında basınçlı hava ile kuru temizleme yapılacaktır. Temizlik aşamasında su kullanılmayacaktır. Proje kapsamında işletme aşamasında toplam 1,2 + 2,5 + 51,44 = 55,14 m3/gün su kullanılacaktır. Kullanılacak suyun sadece 1,2 m3/gün lük kısmı atıksu olarak çıkacaktır. Proje alanında, arazi hazırlama inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak olan suyun tamamı (personel içme kullanma, tavukların içme suyu, havalandırma sistemi) şebeke suyundan temin edilecek olup Karacabey Belediyesinden alınmış görüş yazıları eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.13.). İşletme süresince kesinlikle yeraltı suyu kullanılmayacaktır. Oluşacak atıksuların tamamı evsel nitelikli olacaktır. Oluşacak atıksular parsel içerisine inşa edilecek sızdırmaz nitelikli fosseptikte biriktirilecek ve sözleşmeli vidanjörlerle çektirilerek ücret karşılığında Karacabey Belediyesi atıksu arıtma tesisine iletilmesi sağlanacaktır. Karacabey Belediyesinden konu ile ilgili alınmış olan görüş yazısı eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.14.). İnşaat ve işletme süresince Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik te belirtilen hususlara, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak çalışılacaktır. Faaliyet alanının etki alanı içerisinde, ulusal ve uluslararası öneme sahip sulak alanlar, kıyı kesimleri, milli parklar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik vb. alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler bulunmamaktadır. 99

100 Sonuç olarak; İşletme döneminde personelin içme, kullanma, tavukların içme suyu ve havalandırma suyunun tamamı şebekeden karşılanacaktır. Karacabey Belediyesi görüş yazıları ektedir (Bkz.Ek.13.). Sadece evsel nitelikli atıksu oluşacaktır. Sızdırmaz nitelikli fosseptikte depolama yapılacaktır. Detay projesi ektedir (Bkz.Ek.23.). Atıksular Karacabey Belediyesi Atıksu Arıtma Tesisine iletilecektir. Atıksu arıtma tesisine kabulü ile ilgili olarak Karacabey Belediyesinden görüş yazısı alınmış olup eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.14.). İşletme süresince kullanılacak şebeke suyunun bakteriyolojik ve kimyasal analiz sonuçları eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.24.). IV.6. Faaliyet ünitelerinde ve diğer ünitelerde kullanılacak yakıt türleri, miktarları ve kimyasal analizleri, yakıtların hangi ünitelerde ne miktarlarda yakılacağı ve kullanılacak yakma sistemleri, oluşacak emisyonlar ve alınacak önemler, Tesiste personelin ihtiyacı için sadece klimalar kullanılacaktır. Proje kapsamında kullanılacak 5 adet kümesten sadece 1 tanesi yarka kümesi olacaktır. Yarka kümesinde yarka tavuklarının yetiştirilmesi yapılacaktır. Diğer 4 adet kümeste ise yarka tavuklarının yumurtlatma işlemi yapılacaktır. Yumurtlatma işleminin yapılacağı kümeslerde kesinlikle ısıtma işlemi yapılmayacaktır. Bu nedenle yakıt kullanımı da olmayacaktır. Yarka civcivlerin ilk alınması ve yumurtlatma süresine kadar geçen zanda yetiştirileceği 1 adet kümeste sadece civcivlerin ilk alındığı ayın kış ayına rastlaması halinde kısa süreli ısıtma yapılabilecektir. Isınma amaçlı olarak kömür kullanılacaktır. Kullanılacak kömür kümes içerisine kurulacak sobalarda yakılacaktır. Endüstriyel bir ısıtma sistemi kurulmayacaktır. Tesiste, Bursa Valiliği tarafından uygunluğu onaylanmış ithal kömür kullanılacaktır. Proje kapsamında kümeslerin inşası 1995 yılında yapılmıştır. Günümüz itibariyle faal olarak kullanılmayan 5 adet kümeste sadece yapı yükseltme ve tadilat çalışması yapılacaktır. Sonuç olarak herhangi bir hafriyat çalışması yapılmayacaktır. Bu nedenle toz emisyonu oluşumu sadece tadilat süresince olacaktır. Yapılacak tadilat ve inşaat çalışmaları için 6 ay, 10 saat çalışma süresi göz önünde bulundurulmuştur. Ayrıca hesaplarda Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Teşkilatı 100

101 (USEPA) emisyon faktörleri dikkate alınmış ve inşaat faaliyetlerinde birim alana düşen toz emisyon değeri 9,9 g/m²/gün olarak kabul edilmiştir. (Bu varsayım çapı 30 μm den küçük ve 2-2,25 g/cm3 olan parçacıklar için ve %30 silt muhtevasına sahip yarı kurak topraklar üzerinde yapılan orta yoğunluktaki inşaat çalışmaları için verilmiştir.) Toz Miktarı = 9,9x10-3 kg/m².gün x (1 gün / 10 h) x 2994 m²/180 gün Toz Miktarı = 0,016 kg/h < 1,0 kg/h Oluşması muhtemel toz emisyonu Yönetmelik sınır değeri olan 1 kg/h değerinin altında olduğu için modelleme çalışması yapılmamıştır. KOKU OLUŞUMU: Tesiste kullanılması tercih edilen kafes sisteminde koku problemi, altlık sistemiyle çalışacak kümeslere göre çok daha az olacaktır. Otomatik gübre sevk sistemi ile toplanacak hayvan dışkıları sürekli çalışacak otomatik bantlar vasıtasıyla, kümes içerisinde koku oluşmadan toplanarak direk olarak gübre depolama alanına nakledilecektir. Tesis ile ilgili olarak işletme süresince tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. İşletme süresince Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Madde 7 de belirtilen hükümlere uyulacaktır. Madde 7-9 da yerleşim alanına olan asgari uzaklığı, Asgari Mesafe Eğrisi grafiğinden okunan değerin altında olmayacaktır. Eğer yüksek kokulu atık gaz filtre edilerek koku problemi gideriliyorsa, asgari uzaklık belirlenen değerin altında olabilir denilmektedir. Tesisin yerleşim alanına olan asgari mesafe uzaklığı için asgari mesafe eğrisinde okunan değeri hesaplanacak olursa; 101

102 Tablo 28: Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Madde 7-9 Kümes hayvanları cinsinden, hayvan yeri sayısını canlı hayvan kütlesine dönüştürme faktörleri HAYVAN CINSI ORTALAMA MÜNFERIT HAYVAN KÜTLESI Kümes Hayvanları Yumurtlayan kümes hayvanları 0,0034 Genç kümes hayvanları (18. haftaya kadar) 0, güne kadar besi piliçleri 0, güne kadar besi piliçleri 0,0024 Yetiştirilen pekin ördekleri (3. haftaya kadar) 0,0013 Besi pekin ördekleri (7. haftaya kadar) 0,0038 Yetiştirilen uçan ördek (3. haftaya kadar) 0,0012 Besi uçan ördeği (10. haftaya kadar) 0,0050 Yetiştirilen hindi (6. haftaya kadar) 0,0022 Besi hindisi, dişi kanatlılar (16. haftaya kadar) 0,0125 Besi hindisi, erkek kanatlılar (21. haftaya kadar) 0,0222 Tesis bünyesinde bir periyodda maksimum, adet yarka, adet yumurtacı tavuk bulunacaktır. İşletme süresince tesiste bulunacak tavuklarla ilgili kabul edilecek katsayı yarka için 0,0014, yumurtacı tavuklar için 0,0034 dür. (GV) cinsinden canlı hayvan kitlesi = Ortalama münferit hayvan kitlesi* Kümeste bulunan hayvan adedi GV= ( * ) + ( * ) = 733, ,24 = 791,28 102

103 Asgari mesafe eğrisinde 700 GV üzerinde eğri yatay konuma geçmektedir. Bu nedenle eğrideki maksimum GV değeri olan 700 değeri üzerinde gösterim yapılmıştır. Asgari mesafe eğrisinde de görüldüğü üzere maksimum mesafe 470 m dir. Tesisin en yakın yerleşim yerinin uzaklığı yaklaşık 980 m olup yönetmelik sınır değerini sağlamaktadır. Yönetmelikte; tesiste tam bir temizlik ve kuruluk sağlanmalıdır denilmektedir. Tesiste kullanılacak kümeslerden yarka kümesi 16 haftada bir, yumurtacı kümesler ise 56 hafta da bir boşaltılarak temizlenecektir. Kümeslerin içindeki ekipmanlar her üretim periyodu sonunda temizlenip, dezenfekte edildikten sonra tekrar kullanılacaktır. Basınçlı hava ile kuru temizleme yapılacaktır. İlaçlama işlemi sonrası yeniden kullanıma açılacaktır. Temizleme ve dezenfekte işlemi sonrasında kapı ve pencereler sıkıca kapatılarak fumigasyon tarzı dezenfeksiyon uygulanacak ve kümesler bu şekilde kapalı olarak muhafaza edilecektir. Kümeslerin dinlendirme ve temizlik işlemleri yapıldıktan sonra kümeslere yeni tavuklar alınacaktır. Tesiste kümes girişleri ve çevresi sürekli çalışacak personel tarafından temizlenecek ve dezenfekte edilecektir. Yönetmelik gereği tesiste havalandırma sistemi bulunacaktır. Her kümeste 20 adet tünel fanı 12 adet baca fanı bulunaktır. Proje sonrasında toplamda 100 adet tünel fanı, 60 adet baca fanı yer alacaktır. Sözkonusu fanlar tesis içerisindeki havanın dışarı atılmasında ve kümeslerin havalandırılmasında kullanılacaktır. Kullanılacak fanlara su perdeleri ilave edilecek olup tesis içerisinden toz, tüy ve kokunun dışarıya çıkışı engellenecektir. Kümeslerde kullanılacak iklimlendirme sistemiyle, kümes içerisindeki nem ve koku dışarıya çıkartılacaktır. Dışarıya çıkan kokunun en alt seviyede olması için otomatik fan ve pedlerin bir arada kullanıldığı otomatik iklimlendirme sistemi kullanacaktır. Kümeslerdeki havalandırma, ısı ve neme duyarlı sensörler vasıtasıyla çalışacak tam otomatik fanlar ile sağlanacaktır. Fanlara takılacak davlumbazlar vasıtasıyla kümes dışına atılacak hava toplanacak ve fanlardan çıkacak koku ve gazlar direkt olarak atmosfere bırakılmamış olacaktır. Bununla beraber havalandırma fanlarının egzozlarına koku giderici su perdesi yapılacaktır. Hava atmosfere verilmeden önce su perdelerine çarpacak ve içindeki koku veren maddeler su fazına alınacaktır. Oluşan devirdaim suyu fosseptiğe aktarılacaktır. Kümes içerisindeki havalandırma sistemi konumlandırılacaktır. 103 hakim rüzgar yönü dikkate alınarak

104 Tesiste koku problemine yönelik olarak alınacak tüm önlemlere rağmen şikayet olması halinde, faaliyet sahibi tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik 10, 11 ve 12 inci maddelere göre değerlendirme, ölçüm ve raporlanması sağlanacaktır. Tesis, 29 Nisan 2009 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 24 Şubat 2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete ile revize edilen Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliği Ek-2 Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet Veya Tesisler, adet ve daha fazla piliç, tavuk, hindi ve benzeri kümes hayvanları kapasiteli tesisler kapsamında kalmaktadır. ÇED işlemlerinin tamamlanması ve çalışmaya başlanılması ile Çevre İzin Belgesi veya görüş yazısı alınacaktır. IV.7. Proje kapsamında işletme döneminde üretim nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynakları ve seviyesi, gürültüyü azaltmak için alınacak önlemler, Tesis proje itibariyle, tarih ve sayılı Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğinin Ek-2 listesi adet ve daha fazla piliç, tavuk, hindi ve benzeri kümes hayvanları kapasiteli tesisler * kapsamında kalmakta olup, çevre izni almak üzere gerekli müracaatlar yapılacaktır. Yönetmeliğin 1. Maddesinin ikinci bendinde, EK-1 ve EK-2 listesinde yer alan (*) işaretli faaliyet ve tesisler, çevre izninin gürültü kontrol ile ilgili hükümlerinden muaftır denilmektedir. En yakın yerleşim birimi 980 m uzaklıktadır. Ayrıca tavuklar kapalı kümeslerde yetiştirileceği düşünülürse yerleşim birimlerinin gürültü kaynaklı olarak olumsuz yönde etkilenmeleri muhtemel değildir. Şikayet olması halinde gerekli ölçümler yaptırılarak raporlandırma yapılacaktır. İşletme süresince tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne uygun olarak çalışılacaktır. 104

105 IV.8. Proje kapsamında, işletme döneminde meydana gelebilecek katı atık, tehlikeli(atık yağ, boya kaplan, kimyasal madde kapları vs.) ve tıbbi atıkların cinsi, miktarı ve özellikleri, ne şekilde bertaraf edileceği, (atıklarla ilgili gerekli izinler alınmalı ve izin belgeleri rapora eklenmelidir.) Evsel Nitelikli Katı Atıklar: Proje kapsamında işletilmesi planlanan tesiste arazi hazırlık ve tadilat-inşaat çalışmalarında 10 kişi istihdam edilecek olup oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı; Arazi Hazırlama ve İnşaat Çalışmalarında Oluşacak Katı Atık Miktarı K=Nxk K = Katı atık miktarı N = Çalışacak personel sayısı k = Kişi başına oluşacak katı atık miktarı (1,34 kg/kişi.gün) K = 1,34 kg/kişi.gün x 10 kişi = 13,4 kg/gün olarak hesaplanmıştır. Hazırlık çalışmasının tamamlanması ve tesiste adet/periyod kapasite ile çalışılması durumunda toplam 8 kişi istihdam edilecektir. Kapasite artışı sonrası oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı; İşletme Süresince Oluşması Muhtemel Evsel Nitelikli Katı Atık Miktarı K=Nxk K = Katı atık miktarı N = Çalışacak personel sayısı k = Kişi başına oluşacak katı atık miktarı (1,34 kg/kişi.gün) K = 1,34 kg/kişi.gün x 8 kişi = 10,72 kg/gün olarak hesaplanmıştır. Proje alanında meydana gelecek evsel nitelikli katı atıklar, ağzı kapaklı sıhhi çöp bidonlarında biriktirilerek, Karacabey Belediyesi tarafından belirli periyotlarda toplanacaktır. Karacabey Belediyesinden alınmış olan görüş yazısı eklerde sunulmaktadır 105

106 (Bkz.Ek.25.). Tesiste tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine uyulacaktır. Gübreler: Tesiste tavuklar, yem yeme ve su içme faaliyetleri sonucunda dışkı oluşturacaktır. Yumurta eldesi amacıyla beslenen tavukların günlük dışkı miktarları; 0,08-0,1 kg/gün veya canlı ağırlığın %3-4 ü oranındadır. ( gov.tr) Yumurta tavuklarının su ve yem tüketimleri sonucunda günlük gübre oluşumu bu tüketimlerinin ortalama % 40 ı kadardır. Bu durumda tesiste bulunan her tavuk için de günde en fazla 100 g dışkı oluşumu söz konusudur. Oluşacak Gübre Miktarı; x 100 gr/gün x 1/106 ton/gr = 25,72 ton/gün Sözkonusu gübreler, bant sistemiyle kümesten uzaklaştırılacak, dışkılar kümes dışarısında toplanacak ve dışarıda bulunacak traktöre boşaltılacaktır. Yüklenecek dışkılar ilk aşamada tesis içerisine inşa edilecek gübre çukuruna alınacaktır. Sözkonusu gübre çukuru 3 aylık depolama ihtiyacını karşılayabilecek ölçülerde inşa edilecektir. Günde 25,72 ton gübre oluşacağı düşünüldüğünde depolama kapasitesinin 2314,8 ton (25,72 x 90 gün ) olması gerekmektedir. Bu nedenle gübre depolama çukurunun ebatları h=2 m, 886 m2 olarak belirlenmiştir. Gübreler tesis içerisinde inşa edilecek gübre çukurunda üç ay fermantasyona bırakılacaktır. Fermantasyon sonrası çiftçilere verilerek ekonomiye kazandırılacaktır. Gübre çukuru ekte verilen vaziyet planında gösterilmiştir (Bkz.Ek.7.). Depolama alanının tabanına 20 cm kalınlığında beton atılacak olup, zemine sızıntıların ulaşması engellenecektir. Ayrıca kış aylarında gübrelerin üzeri branda ile kapatılacaktır. İşletme süresince gübre depolama alanı kesinlikle sızdırmaz nitelikli olacaktır. İşletme süresince Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda yüzey ve yeraltı sularına intikali önlenecek gerekli tedbirler alınacaktır. Gübre çukuru organik parçalanma sonucu oluşabilecek sıvılar, kör kuyuda depolanacaktır. Dolması halinde sızdırmaz fosseptiğe alınacaktır. Oradan da atıksu arıtma tesisine iletilmesi sağlanacaktır. İşletme süresince hijyen şartları sağlanacak ve Halk Sağlığı Alanında Haşerelere Karşı İlaçlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. Ölü Tavuklar: İşletilmesi planlanan tesise 6 m x 6 m x 2 m ebatlarında ölü imha çukuru açılacaktır. Ölüm oranı literatür bilgisine göre %3-4 dür. Tesiste üretim kapasitesinin 106

107 adet/periyod olacağı göz önünde bulundurulursa bir periyodda maksimum adet tavuk ölmesi beklenmektedir. Ölecek tavuklar 6 m x 6 m x 2 m ebatlarında açılacak ve kireçle dezenfekte edilecek çukurlara gömülecektir. Sözkonusu çukurlar için proje alanına 324 m2 lik bir alan ayrılmıştır. Ölen tavuklar kireçlenmiş kuyulara gömülecek olup gün sonunda üzeri yaklaşık cm toprakla kapatılacaktır. Ertesi gün yeniden ölenler kuyuya atılacaktır. Açılacak kuyunun dolmasına müteakip belirlenen alan içerisine başka bir kuyu açılacaktır. Tesisten oluşacak ölü tavuklar kesinlikle yakma işlemine tabi tutulmayacaktır. Tesise çukur açılacak bölge ekte verilen projelere işlenmiştir. Ölü çukuru planı ektedir (Bkz.Ek.11.). Ölü çukuru alanının etrafı tel örgü ile çevrilecektir. Her çukurun açılmasında oluşan hafriyat, bir önceki çukurun doldurulmasında kullanılacaktır. Bu nedenle hafriyat atığı olarak tesis dışarısına herhangi bir atık çıkmayacaktır. İşletme süresince kullanılacak ölü imha çukurlarının tabanları organik parçalanmanın sağlanabilmesi için toprak olacaktır. Çukurların yan duvarları ise 20 cm kalınlığında beton atılarak çevrilecektir. Çukurun üstü, kolay açılmasını ve oluşacak kokunun çıkmasını engellemek amacıyla beton kapak ile kapatılacaktır. İşletme süresince yüzey ve yeraltı sularına zarar verilmeyecek şekilde sızdırmazlık sağlanacaktır. Genel olarak ölümler civciv aşamasında iken gerçekleşecektir. Toplu ölümler görülmediği için oluşacak sınırlı miktardaki, ağırlığı fazla olmayan civcivlerin rendering tesislerine nakledilmesi ekonomik değildir. Ayrıca tesis yakınında rendering tesisi de bulunmamaktadır. Bu nedenle imha çukurları kullanılacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik 6. Maddesi (b) bendinde; Her türlü atık ve artığı, toprağa zarar verecek şekilde, Çevre Kanunu ve ilgili mevzuatta belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde toprağa vermek, depolamak gibi faaliyetlerde bulunmak yasaktır. şeklinde ifade edilmekte olup tasarlanan ölü çukurunda zemin geçirimsizlik önlemleri alınacaktır. İşletme süresince oluşması muhtemel kırık yumurtalar likit yumurta tesislerine satılacaktır. Konu ile ilgili alınmış olan görüş yazısı eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.9.). Ayrıca ekonomik yumurtlama ömrünü tamamlamış tavuklar da kesimhanelere satılacaktır (Bkz.Ek.8.). Geri Dönüşümlü Katı Atıklar: İşletilmesi planlanan tesiste üretim konusu itibariyle kağıt karton vs. gibi geri dönüşümlü atık oluşma miktarı oldukça düşüktür. Ancak idari bölümden ve çalışacak personelden oluşabilecek geri dönüşümlü atıklar uygun depolama 107

108 alanında depolanarak tarih ve sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak lisanslı geri dönüşüm tesislerine iletilecektir. Tehlikeli Atıklar: Kontamine Kaplar; Tesis kapsamında üretim süresince kontamine kap oluşumu beklenmemektedir. Ancak bakım ve temizlik süresince kullanılabilecek boya vs. boşalan kaplar biriktirilerek uygun şekilde bertarafları sağlanacaktır. Tesiste işletme süresince oluşabilecek kontamine kaplar Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak lisanslı bertaraf tesislerine gönderilerek bertaraf edilecektir. Kontamine Üstübüler, Tesiste bakım, temizlik vb. işlemler sonucu oluşacak kontamine üstübü vb. atıklar diğer atıklardan ayrı toplanacak ve atık sahasında geçici depolandıktan sonra Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak lisanslı bertaraf tesislerine veya lisanslı geri dönüşüm tesislerine gönderilerek bertarafı sağlanacaktır. Tıbbi Atıklar; Tesiste çalışacak personelin ilk sağlık tetkikleri en yakın sağlık biriminden karşılanacaktır. Tesiste, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca, 4857 sayılı İş Kanununun 81. Maddesi gereği işyeri hekimi bulundurulmayacaktır. Oluşması muhtemel tıbbi atıklar tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 13 de belirtilen özellikteki (yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taşımaya dayanıklı; orijinal orta yoğunluklu polietilen hammaddeden sızdırmaz, çift taban dikişli ve körüksüz olarak üretilen, çift kat kalınlığı 100 mikron olan, en az 10 kilogram kaldırma kapasiteli, üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde Uluslararası Biyotehlike amblemi ile DİKKAT TIBBİ ATIK ibaresini taşıyan kırmızı renkli plastik torbalar) torbalarda toplanması sağlanacaktır. Akabinde sözkonusu atıkların sterilizasyon tesislerine iletilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Atık Yağlar; İşletilmesi planlanan yarka ve yumurta tavukçuluğu üretim tesisinde jenaratör bakımları sırasında yağ kullanımı olacaktır. Ancak bakımlar servisler tarafından yaptırılacak olup atık yağ oluşumu sözkonusu olmayacaktır. Tesiste kullanılacak araç ve ekipmanların bakım ve onarımı faaliyet alanı içerisinde yapılmayacaktır. En yakın servisten 108

109 teknik destek alınacaktır. Bu ekipmanların bulunduğu alanda herhangi bir toprak kirliliğine sebebiyet vermemek amacıyla zeminin sızdırmaz özelikte olmasına özen gösterilecektir. İşletme süresince tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak çalışılacaktır. Ayrıca faaliyet süresince tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak çalışılacaktır. IV.9. Proje kapsamında işletme döneminde kullanılacak maddelerden, parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik olanların, taşınmaları, depolanmaları ve kullanımları, Proje kapsamında proseste kesinlikle parlayıcı ve patlayıcı madde kullanılmayacaktır. İşletme süresince kümeslerden sadece yarka kümesinde yani 1 adet kümeste sadece kış aylarında civcivlerin kümese ilk kabul edildikleri en hassas günlerde soba ile ısıtma yapılacaktır. Sıvı ve gaz yakıt kullanımı olmayacaktır. İşletme süresince kümeslerin boşaltılması ile kümeslerde temizlik yapılacaktır. Temizlik kuru temizleme yöntemi ile gerçekleştirilecektir. Ancak nihai olarak kümesler ilaçlanacaktır. Bu aşamada ilaçlama işlemi veteriner gözetiminde yapılacaktır. Tesis içerisinde ilaç depolama işlemi yapılmayacaktır. Sadece ilaçlama yapılacağı gün ilaçlar tesise getirilecek ve uygulama yapılacaktır. Bunun haricinde tesis bünyesinde tehlikeli ve toksik madde kullanımı da olmayacaktır. IV.10. Proje kapsamında işletme döneminde insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli olanlar, alınacak önlemler Tesiste işletme aşamasında çalışacak personele, üretimde verimliliğin artmasına yönelik hayvan bakımı, tesis alet-ekipman bakımı ve yeni üretim teknikleri konusunda düzenli olarak eğitim verilerek bilgilenmeleri sağlanacaktır. İş güvenliği konusunda eğitim toplantıları yapılarak bu toplantılarda her personele çalıştığı birimlerde bulunan alet ve ekipmanların çalışma prensipleri anlatılacak ve olası riskler belirtilecektir. Bu nedenle çalışacak her alet ve ekipmanı sadece bu konuyla ilgili personel kullanacaktır. 109

110 Üretim birimlerinde iş güvenliği ile ilgili uyarı levhaları bulundurularak iş esnasında çıkılacak yüksek silo, merdiven gibi platformlarda kask, emniyet kemeri ve özel elbise kullanılarak buralara sadece yetkili personelin müdahale etmesi sağlanacaktır. İş saatleri esnasında hiçbir personelin özel sağlık vb. durumları olmadıkça başka işle uğraşmasına ve tesis alanını izinsiz terk etmesine müsaade edilmeyecektir. Çevrede oluşabilecek salgın hastalıklara karşı tüm personel hijyen kurallarına uygun olarak kümes içine duş alarak özel iş kıyafetlerini giyerek girecektir. Her birimin-kümesin personeli ayrı olacak olup, sadece o birimde görevli personel girebilecektir. Personel çalışma sahası içinde bone, maske, eldiven ve ayak poşeti (çizme) kullanacaktır. Kümeslere ve birimlere girişte dezenfektanlı ayak basma kaplarına ayaklarını basıp girerek çalıştığı birimin temizliğini yapacak ve gerekirse belirli aralıklarla o bölgenin dezenfeksiyonunu yaparak günlük temizliğini bitirecektir. İnşaat ve işletme süresince hijyen şartları sağlanacak ve Halk Sağlığı Alanında Haşerelere Karşı İlaçlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. İşletilmesi planlanan tesiste kafes sistemi yetiştiricilik yapılacaktır. Türkiye genelindeki tüm tesislerde uygulanan hijyen ve dezenfeksiyon kuralları bu tesiste de uygulanacaktır. İşletilmesi planlanan tesise ait hazırlanan hijyen prosedürü ekte verilmektedir (Bkz.Ek.12.). Ekte verilen hijyen prosedürüne ilave olarak tesiste yarka tavukların satışının yapılmasından sonra dezenfektan ve temizleme maddeleriyle temizlik yapıldıktan sonra kümesler fumigasyon tarzı dezenfekte işlemine tabi tutulup bir sonraki periyoda hazır hale getirilecektir. Fumigasyon işlemi tesis tamamen temizlendikten sonra en son aşamada yapılacaktır. Bu işlem esnasında kümesin her bölgesi kapatılacak olup tüm potasyum permanganat ve formaldehit karışımı kümes içerisine spreyleme esasına göre enjekte edilecektir. Akabinde hava ile teması kesilecek kümes 2 gün bu şekilde bekletilecektir. 2 gün sonunda kümes kapıları açılarak havalandırma yapılacaktır. Bu işlemin tamamlanması ile bir sonraki sürünün sağlıklı bir ortamda yetişmesi ve diğer sürüden kalabilecek olumsuz etkilerin bertarafı amaçlanmaktadır. FUMİGASYON: Böcekleri (yumurta, larva, nimf, pup ve ergin dönemlerinde) ve diğer zararlı etmenleri (Nematod, mantar, bakteri gibi) öldürmek amacı ile kapalı bir ortamda 110

111 (Belirli bir ısıda ve belirli bir miktarda) gaz halinde kimyasal bir madde (Fümigant) vermek ve belirli bir süre gazı bu ortamda tutma işlemidir. Fümigasyon her türlü bitkisel ve hayvansal kaynaklı ürünler ile diğer materyalleri zararlı etmenlerden arındırarak bu etmenlerin tahribatını ve ürün kaybını önlemek suretiyle ürünün sağlıklı halde bulunması amacını gerçekleştirmektedir. FUMİGASYON AVANTAJLARI: Bulaşık ürüne direkt olarak tatbik edilebilen bir yöntem olması, difüzyon yüksekliği nedeniyle üründe uç noktalara kadar nüfus edebilme ve homojen dağılma imkânı sağlaması, gıda maddelerindeki kalıntı ve koku oranının tolerans sınırı içinde bulunması, kısa sürede büyük miktardaki ürünlere uygulanabilme olanağı sağlanması, diğer savaş yöntemlerine oranla daha az masraf ve işgücü gerektirmesi zararlı etmenin tüm biyolojik dönemlerine etkili olması nedeniyle avantajlı bir yöntemdir. Bölgede en hızlı esen rüzgâr yönü birinci derecede Doğu Kuzeydoğu (ENE), İkinci derecede Kuzeydoğu (NE) yönündedir. En yakın yerleşim yeri ters yöndedir. Ayrıca tesisin sınırında görsellik açısından yerleşim birimi tarafında güneydoğu ve doğusunda koku problemi yaşamamak için ağaçlandırma yapılacaktır. Ayrıca tesis içerisinde araçların taşıma işlemlerinde kullanılacağı yollar temizlenmeye uygun şekilde inşa edilecektir. Kullanılacak araçların sızdırmaz özellikte olması sağlanacaktır. Ayrıca tesiste üretim periyodu süresince bant sistemi ile günlük gübre temizliği yapılacaktır. Ancak ÇED işlemlerinden sonra Çevre İzni alınması aşamasında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik kapsamında Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından talep edilen tüm hususlara uygun olarak çalışılacaktır. İşletme süresinde sinek ve haşere oluşumunu engellemek amacıyla gerekli ilaçlama yöntemleri kullanılacaktır. Ayrıca gübrelerin üzeri branda ile örtülecektir. Böylece görsel olarak ve ilaçlamanın etkisini göstermesi açısından olumlu bir etki yaratacaktır. Parsel sınırına ekilecek bitki türlerinin muhtemel koku ve haşere gelişimini engelleyici türlerden seçilmesine özen gösterilecektir. Ayrıca tesiste kullanılacak fanlara sulu indirgeme sistemi kurulacaktır. Sistemde fanların önüne davlumbaz ilave edilecek olup davlumbazda toplanacak hava yere yapılacak su havuzuna yönlendirilecektir. Fanlar üzerine takılacak ayarlanabilir tanecik boyutlu su püskürtme sistemi ile yıkama yapılacaktır. Yıkama suları havuza aktarılacaktır. Bu sistemde 111

112 amaç fanlardan çıkacak havanın suya çarptırılarak içerisindeki toz ve koku gibi faktörleri suya aktarmaktır. Su geri devir hattı ile kullanılacaktır. Su kirlenmesine müteakip sızdırmaz nitelikli fosseptiğe deşarj edilecektir. Fosseptikten de çekilerek atıksu arıtma tesisine iletilecektir. IV.11. Proje kapsamındaki ulaştırma altyapısı planı (ulaştırma güzergahı, şekli, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu) Proje kapsamında işletme çıkışında yer alan yol kadastro yoludur. Bahse konu yola çıkıldığında 680 m sonra D200 (E90) karayoluna bağlantı yapılacaktır. Kullanılacak Taşıma Yolu Tesis Alanı ÖLÇEKSİZDİR Şekil 5: Ulaşım Yolu Haritası İşletme süresince sözkonusu yol, yarka civcivlerin taşınmasında ve yetişme sonrası yarka tavukların kesimhaneye taşınmasında kullanılacaktır. Bunun haricinde tesis bünyesinde ihtiyaç olan yem, tesis alanının güney sınırında yer alan yem fabrikasından sağlanacaktır. Ayrıca elde edilecek yumurtalarda yine kuzey sınırda yer alan paketleme tesisi kullanılacaktır. Bu nedenle sözkonusu yol proje nedeniyle yoğun bir araç kullanımına tabi olmayacaktır. Bahse konu yol, herhangi bir yerleşim biriminin kullanım ağı içerisinde değildir. Kadastro yolu olup köylülerin tarlalarına giderken kullandıkları yol durumundadır. 112

113 Proje alanında, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. Tesise girişin ve çıkışın yapılacağı bölgeye gerekli uyarı ve ikaz işaretleri konulacaktır. Proje kapsamında tesis giriş ve çıkışının yapılacağı bölüme ilgili tabelalar ve ikaz levhaları asılacaktır. Kaynak: Şekil 6: Karayolu Trafik Yükü Proje kapsamında nihai taşıma işleminin yapılacağı kara yolunda 2012 yılı itibariyle günlük ortalama adet Otomobil, 1480 adet Orta Yüklü Ticari Araç, 224 adet Otobüs, 2582 adet Kamyon, 2029 adet Kamyon + Römork, Çekici + Yarı Römork geçmektedir. İşletme süresince sadece 16 haftada bir yapılacak civciv alımı ve 56 haftada bir yumurtlama ömrü tamamlanmış tavukların taşıması yapılacaktır. Bu nedenle mevcut trafik yükü, faaliyet nedeni ile olumsuz yönde etkilenmesi olası değildir. Tesise en yakın yerleşim birimleri 980 m güneydoğusunda 550 kişi nüfuslu Şahinköy, 1700 m kuzeybatısında 150 kişi nüfuslu Karasu Köyü ve 3150 m güneyinde 642 kişi nüfuslu Hotanlı Köyü yer almaktadır. İşletme süresince herhangi bir yerleşim birimin ulaşım yolu kullanılmayacaktır. Kullanılacak yol ile ilgili olarak Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü ve Bursa İl Özel İdaresi Tarım ve Köy İşleri Başkanlığı ndan görüş yazıları alınmıştır. Alınan görüş yazılarında kullanılacak yolun kadastral yol olduğu ve her iki kurumun hizmet ağı içerisinde de yer almadığı ifade edilmektedir (Bkz.Ek.26.) 113

114 IV.12. Proje için önerilen sağlık koruma bandı mesafesi( tesis izni ve açılma ruhsatı ile ilgili bilgilerin ve taahhüdün yer alması), Proje sahası Bursa 2020 yılı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Tarım Alanlarında kalmaktadır. Konu ile ilgili olarak Bursa İl Özel İdaresi İmar ve Yapı İşleri Daire Başkanlığından görüş yazısı alınmıştır (Bkz.Ek.3.). Alınan görüş yazısı ekinde proje alanının 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planındaki yerinin işaretlenmiş şekli ve plan hükümleri verilmektedir. Bahse konu Bursa 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı tarihinde onaylanmıştır. Ayrıca aynı görüş yazısı ekinde proje alanına ait onaylı 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı verilmektedir. Parsel ait Uygulama İmar Planı tarihinde 207 sayılı karar ile İl İdare Kurulu tarafından onaylanmıştır. Sözkonusu 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planının onaylı örneği, plan hükümleri ve lejantı aslı gibidir yapılarak eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.3). Bahse konu parsel üzerinde toplam yapılaşma ekte sunulan yapı ruhsatı çerçevesinde 2994,75 m2 dir. Alınan Yapı Ruhsatı sonrasında inşaat çalışmaları yapılmış ve 1997 yılı tarihli toplam 5 adet 46 m x 13 m ebatlarında kümes inşası yapılmıştır. Proje kapsamında kümeslerin boyu 3,5 m den 6 m ye yükseltilecek, kafes montajları ve yeni çatı sistemlerinin montajı yapılacaktır. Sonuç olarak parsel içerisinde kümeslerin sadece modernizasyonu yapılmış olacaktır. 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı çerçevesinde kuzey sınırdan 10 m, diğer yönlerde ise 5 m yapı yaklaşma mesafeleri teşkil edilmiştir. Plana göre yapılaşma Emsal: 0,25 olarak belirlenmiştir. Kümesler belirlenen yapılaşma sınırlarına göre inşa edilmiştir. Proje kapsamında mevcut yapılara ilave bir yapılaşma olmayacaktır. Bu nedenle İmar Planında belirtilen yapı yaklaşma mesafeleri korunacaktır. ÇED işlemlerinin sonlandırılması ile tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik gereği İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı alınacaktır. Ruhsat alamadan kesinlikle çalışmaya başlanılmayacaktır. Ruhsatlandırma aşamasında Bursa Valiliği İl Özel İdaresi tarafından oluşturulması istenecek koruma bantları kesinlikle teşkil edilecektir. 114

115 IV.13. Çevresel Acil eylem planı (ünitelerde meydana gelebilecek muhtemel kaza, yangın, deprem, sel ve sabotaja karşı alınması gerekli önlemler), İşletmeye alınması planlanan tesiste oluşması muhtemel acil durumlar; Yangın, Doğal Afetler (Deprem, Ağır Hava Koşulları, Yıldırım Düşmesi, Sel vb), Patlamalar, Kontrolsüz Emisyon ve Deşarjlar, Komşu Kuruluşlardan Gelebilecek Tehlikeler ve Sabotajlar olarak sıralanabilir. Tesisle ilgili olarak ÇED işlemlerinin tamamlanması ile kümeslerde tadilat çalışmalarına başlanacaktır. Tadilat sonrası kümeslere kafesler monte edilerek çalışmaya başlanacaktır. Faaliyete geçilmesi ile kalite sistem çalışmaları yapılacaktır. Tesis ile ilgili olarak hazırlanacak acil durum planı, yangın tüpleri ve vanaları ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri doğrultusunda hareket edilecektir. ACİL DURUM İÇİN YAPILACAK HAZIRLIK: Bir acil durumla karşılaşıldığında karışıklığa meydan vermeden olaya müdahale edebilmek için bir personel görevlendirmesi yapılacaktır. Söndürme ekibi, yangın anında yangının cinsine göre ilk müdahaleyi uygun araç ve gereçlerle yapan ekiptir. Kurtarma ekibi, acil durum sonucunda çalışanların ve varsa yaralıların tahliyesinin güven içinde yapılması ile ilk kurtarılacak eşya ve evrakların kurtarılmasını sağlar. Koruma ekibi, acil durum nedeniyle ortaya çıkması muhtemel panik ve kargaşayı önler ve kurtarma ekibi tarafından kurtarılan eşya ve evrakları korumaya alır. İlkyardım ekibi, varsa yaralıların/hastaların sağlık birimine ulaştırılıncaya kadar gerekli olan ilk müdahalesini yapar. ACİL DURUMLARDA İLETİŞİM: Herhangi bir acil durumda olayın duyurulmasında iletişim aracı olarak alarm sistemi ve telefonlar kullanılacaktır. Acil durumlarda ulaşılması gerekli olan telefonlar ise hazırlanıp ilgili bölümlere asılacaktır. Acil durumlarda bu telefonlar aracılıyla ilgili kişi ve kuruluşlara haber verilcektir. 115

116 ACİL DURUMLARDA MÜDAHALE: 1. Yangın: Herhangi bir yangın durumunda, başta yangın ekibi olmak üzere çalışanlarının tümü sorumludur. Yangın İhbarı; Yangını ilk gören personel en yakın YANGIN ALARM ına basarak ihbarı yapar. Yangın alarmını duyan yangın söndürme ekibi personeli bulunduğu yere en yakın yangın söndürme cihazını alarak yangın mahalline giderek yangına müdahale eder. Yangın alarmını duyan kurtarma ekibi personeli yangın mahaline giderek o bölgenin elektriğini panodan keser ve YANGINDA İLK KURTARILACAK etiketli eşyaları bölgeden uzaklaştırır. Yangın ekibinde görevli olmayan diğer personel YANGIN ÇIKIŞI levha yönlerini takip ederek derhal binayı terk eder ve belirlenen toplanma bölgesinde toplanarak gerektiğinde yardım edebilecek şekilde bekler. İlk yardım ekibindeki personel yangından etkilenen personeli emniyetli açık bir ortama ulaştırarak ilk yardım metotlarını uygular. Yangın büyüme eğilimi gösterirse kurtarma ekibi işletme elektriğini kapatır, Güvenlik görevlisi yangını ilçe ve şehir itfaiyesine telefonla bildirir. Yangın söndürme ekibi yangını yangın söndürme cihazları ile söndüremezse yangın dolaplarındaki yangın hortumlarını kullanarak su ile müdahale ederek şehir itfaiyesi gelene dek yangını kontrol altında tutmaya çalışır. 2. Doğal Afetler 2.1 Deprem: Deprem gibi doğal afetler ile karşılaşıldığında telaşa kapılmamak ilk ve en önemli tedbirdir. Soğukkanlılıkla acil durum planı ve önlemler için uygulamalar başlatılmalıdır. Araç trafiği ve tesisi giriş çıkışı kontrol altına alınmalıdır. Deprem olduğu sırada 15 sn içinde dışarı çıkabilecek durumda olanlar hemen dışarı çıkar, 15 sn içinde dışarı çıkamayacak bir yerde ise bulundukları yerde kendilerini korumaya alır. Sarsıntı geçer geçmez gerekli çalışmalar yapılır. Sarsıntının şiddetine göre durum değerlendirir ve gerekiyorsa tesisin boşaltımını sağlar. Dışarıdaki personel sayılır, eksik olup olmadığı belirlenir. Sayım işleminden sonra güvenli bir bölgede yardıma hazır olarak beklemeleri sağlanır. Bu sırada elektrik, yakıt tesisatı kapatılıp can ve mal emniyetini sağlar. 116

117 Deprem yıkıma sebep olmuşsa, kurtarma çalışmalarından sonra oluşan hafriyatın belirli bir yerde toplanmasını ve gerekli olanların kireçlenerek güvenli bir şekilde bertaraf edilmesini sağlar. 2.2 Ağır Hava Koşulları( Fırtına, Sel, Yıldırım Düşmesi): Fırtına/sel baskınında işletme kapıları kapatılır. Gerekirse elektrik ve yakıtın kesilmesi talimatı verilir. Elektrik kesildiğinde, ekipteki bakım elemanı tarafından acil aydınlatmaların yanıp yanmadığı kontrol edilir. Ağır hava koşullarının can ve mal kaybına sebep olmasından endişe ediliyorsa ilgililere bildirilir ve kontrollü şekilde firma tahliye edilir. 3. Kontrolsüz Emisyon ve Deşarjlar Kontrolsüz emisyon konusunda tesiste herhangi bir kazan kullanılmadığı ve kullanılmayacağı için kontrolsüz emisyon oluşumu sözkonusu olmayacaktır. Ayrıca tesiste bir adet sızdırmaz nitelikli fosseptik inşa edilecektir. Çalışacak personelden kaynaklanacak atıksuların depolanmasında ve tesiste acil durumlardaki sızıntılar için inşa edilmiş fosseptiklerde yaşanabilecek aşırı yüklenme sonucu tıkanmalar olması halinde tüm personelin ulaşabileceği yerlere vidanjör firmasına ait telefonlar bulundurulacaktır. 4. Komşu Kuruluşlardan Gelebilecek Tehlikeler Kuruluşlardan ve çevreden gelebilecek herhangi bir kaza veya acil durum bildiriminde; olayın tesisi etkileme olasılığına karşı hazır olarak bekletilecektir. İlgili tesis yönündeki yanıcı veya parlayıcı maddeler alandan uzaklaştırılacaktır. Gerekli görülürse müdahale ve tahliye işlemleri gerçekleştirilecektir. Hali hazırda tesisin yakın çevresinde herhangi bir tesis bulunmamaktadır. Ancak olası ihtimallere karşı gerekli bilgilendirme personele yapılacaktır. 5. Sabotajlardan Korunmak İçin Yapılacaklar İhbar alındığında ve/veya şüpheli bir durum olduğunda müdahale ve gerekirse tahliye işlemleri gerçekleştirilir. İhtiyaç halinde çevredeki emniyet güçlerinden ( polis, jandarma ) destek istenir. Ayrıca tesiste: Tesis bünyesinde çalışacak tüm personel, hizmet içi eğitim kursları ile kaza ve yangın durumlarına karşı teorik ve pratik olarak bilgilenmeleri sağlanacaktır. 117

118 Tesis çevresine dışarıdan görülebilecek uygun yerlere tesis sahasına girmenin yasak olduğunu belirten uyarıcı levhalar yerleştirilecek, ilgili her bölüme ise her türlü yanıcı, yakıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin sokulmasının ve kullanılmasının yasak olduğunu ve uyulması gerekli kuralları belirten uyarıcı yazılar görülecek uygun yerlere konulacaktır. İşletme sırasında meydana gelmesi muhtemel bir deprem durumunda çalışacak personelin ne şekilde hareket edeceği tesis tahliye planı ve görev dağılımı ile ilgili bilgiler önceden belirlenerek çalışacak personele hizmet içi eğitim programlarıyla verilecektir. Acil durum planında görev alacak personelin kimlikleri unvanları ve telefon numaralarını belirleyen uygun yerlerde asılı bulundurulacaktır. Ayrıca önemli telefon numaralarını belirten birimlerin listesi de güvenlik binasında bulunması sağlanacaktır. Personelin kişisel koruyucu malzemeleri temin edilerek tesis bünyesinde muhafaza edilecektir. İlk yardım ve diğer acil tıbbi malzeme her an tesiste yeterli miktarda bulundurulacaktır. Acil durumda yangınlara müdahale kaynağı olarak yaygın olarak yaygın malzemesi ve teçhizatı bulundurulacaktır. Tesis çalışanlarına periyodik olarak yangın söndürme tatbikatları yaptırılacaktır. Ayrıca tesiste tüm acil haller için senaryolu, ihbarlı veya ihbarsız olmak üzere yangın eğitim ve tatbikatları gerçekleştirilecektir. Personele İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü görevlilerince Sivil Savunma eğitimi ve Sağlık Görevlisi tarafından ilk yardım eğitiminin verilmesi sağlanacaktır. Ayrıca İlkyardım Yönetmeliği 14. Ve 16. Maddeleri gereği ilkyardım sertifikalı personel bulundurulacaktır. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünün 76. Maddesi gereğince çalışanların her 6 ayda bir göğüs radyografisinin çekilmesi sağlanacaktır. İşletme süresince tesiste çevre ve toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyecek hususlar ile yangın ve patlamalara karşı gerekli tedbirler alınacaktır. Ayrıca sürekli hijyenin sağlanması amacıyla giriş ve çıkışlar kontrol altına alınacaktır. Bu kapsamda kümeslere şirket çalışanlarından sağlık muayenelere periyodik olarak yapılmayanlar kesinlikle alınmayacaktır. Uygulanması planlanan hijyen prosedürü ekte verilmektedir (Bkz.Ek.12.). 118

119 IV.14. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler ve bu etkilere karşı alınacak önlemler. (Arazi ıslahı, işletme sonu ve uzun süreli saha bakım programı, Rehabilitasyon ve Rekreasyon çalışmaları, mevcut yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına etkileri ve izlenmesi) Kullanılacak teçhizatın teknik özellikleri incelendiğinde 20 yıl süre çalışabilecekleri sonucuna ulaşılmıştır. Teknolojik gelişmeler sürekli takip edilecek olup, ekipmanların bakımları periyodik olarak yaptırılacaktır. Söz konusu tesis şartların uygun olduğu sürece çalışacak olup, olumsuz koşullarda devredilmesi söz konusu olabilir. Çalışmaya son verme kararı alınması halinde alt yapının mevcut olması nedeni ile yine tavukçuluk sektöründe faaliyet gösterecek bir firmaya devri yapılacaktır. Devir işlemlerinin yapılması aşamasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarına bilgilendirme yapılacaktır. İşletilecek tesiste faaliyet sona erdikten sonra devam edecek bir kirlilik söz konusu olmayacaktır. Tüm atıklar üretim süresince bertaraf edilecektir. Tesisin kapatılması ve yıkımının yapılması halinde ise ilk olarak tesiste yer alacak ekipmanların tasfiyesi yapılacaktır. Daha sonra yıkım işlemine geçilecektir. Yıkım işlemlerinin tamamlanması ile açığa çıkacak moloz vs. atıklar tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde uygun deponi alanına iletilecektir. Tesisin kaldırılması söz konusu olduğunda hafriyat atıklarının bertarafı için ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının uygun görüşler alınarak çalışılacaktır. Tesis alanında tüm yıkım ve rehabilitasyon işlemelerinin tamamlanması aşamasında ve sonrasında yer altı ve yerüstü su kaynaklarının etkilenmesi söz konusu olamayacaktır. İşletme faaliyete kapandıktan sonra faaliyetle ilgili herhangi bir atık olmayacağı ve arazi ıslah edilerek doğal hale getirileceğinden mevcut yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına herhangi bir olumsuz etkisi olmayacaktır. IV.15. Projenin çevresel fayda maliyet analizi. Proje kapsamında yapılacak tadilat ve kafes montajları süresince yaklaşık maliyet TL olarak belirleniştir. Kümeslere yapılacak kafeslerin üretici firmasından alınan proforma faturasına göre maliyeti KDV dahil TL dir. Geriye kalan diğer masraflar için 119

120 ise TL nin yeterli olacağı düşünülmektedir. Proforma Faturası eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.5.). Tesiste adet tavuktan yılda adet yumurta elde edilmesi hedeflenmektedir. Günümüz şatlarına göre bir yumurtanın maliyeti 16 Kuruş tur. Bu bedel içerisinde yem bedelleri, işçi giderleri, ilaçlama vs tüm giderler dahildir. Tesis gideri yıllık; x 0.16 = TL dir. Haziran Ayı itibariyle yumurtanın satış bedeli 18 Kuruş tur. Buna göre tesiste yılda elde edilen gelir; x 0.18 = TL dir. Buna göre yıllık net kar; = TL dir. Sonuç olarak kapasite artışına harcanacak bedel 1 yıl içerisinde amorti edecektir. 120

121 BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI Halkın Katılımı Sonrasında Proje Kapsamında Yapılan Değişiklikler, Bu Konuda Verilebilecek Bilgi ve Belgeler Karakaşlar Tavukçuluk tarafından işletilmesi planlanan tesis ile ilgili olarak halkı bilgilendirmek, görüş ve önerilerini almak için; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği'nin 9. Maddesi gereğince, yatırım hakkında bilgilendirmek, projeye ilişkin görüş ve önerilerini almak üzere proje alanına en yakın yerleşim yeri olan Şahinköy de yer alan Köy Kahvehanesinde tarihinde saat 14:00 de Halkın Katılımı Toplantısı düzenlenmiştir. Toplantının halka duyurulma yöntemi ise; yurt çapında ve yerel ölçekte yayımlanan gazetelerde ilan edilmesi, Şahinköy, Karacabey Belediyesi ve Karacabey Kaymakamlığı panolarında ilan edilmesi şeklinde gerçekleştirilmiştir. Halkın Katılım Toplantısı, tarihinde ve saat 14:00 de, proje sahibi olan, KARAKAŞ TAVUKÇULUK LTD. ŞTİ. yetkilileri, ÇEDFEM Müh. Hiz. Ltd. Şti., Halk Sağlığı Müdürlüğü, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, İl Özel İdaresi, Karacabey Belediyesi, Bursa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ve Muhtar gözetiminde yapılmıştır. Toplantıda ilk olarak, projenin tanıtımı yapılarak, işletme aşamalarındaki çevresel etkilerinin anlatımı yapılmış, alınacak önlemler ve tedbirlerden bahsedilmiştir. Toplantıda Şahinköy halkından söz alınmış olup, köy içerisinde sinek oluşumundan bahsedilmiştir. Konu ile ilgili olarak kurumlar tarafından yöneltilen sorular çerçevesinde Şahinköy içerisinde bireysel olarak evlerin ahırların büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapıldığı köy halkı tarafından ifade edilmiştir. Proje alanının mesafesi de göz önünde bulundurularak gerekli tedbirlerin alınması yönünde halkın talepleri olmuştur. Konu ile ilgili olarak ÇED Raporu içerisinde, kümeslerdeki fan sistemleri, gübre depolama alnında alınacak tedbirler, parsel kenarına ekimi yapılacak bitkiler ve kümeslerin dezenfeksiyonu ile ilgili detaylar verilmiştir. 121

122 BÖLÜM VI: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ (Bu bölümde projenin genel özeti yapılarak ilgili yönetmeliklere uyacağının taahhüdünün verilmesi. Tesisten kaynaklanacak atık su, katı atık ve gürültü ile ilgili ölçüm ve izleme parametrelerinin oluşturulması) Tavukçuluk ve Yem. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından, Bursa İli, Karacabey İlçesi, Şahinköy, Değirmenbayırı Mevkii, 2 Pafta, 786 ve 788 nolu parsellerde yarka, yumurta tavukçuluğu, yem üretimi ve kuluçkahanenin işletildiği tesis uzun yıllardır faaliyet göstermektedir. Proje alanında 1997 yılında faaliyete geçildiğinde 786 ve 788 nolu parsellerin ikisinin de faaliyet gösterilmekteydi yılında sürdürülen faaliyetle ilgili olarak tarih, 1997/5 numaralı kapasite raporuna göre tesiste toplam adet tavuk bulunmaktaydı. Geçen süre içerisinde iki parsel birbirinden ayrılmıştır. Ayrım sonrası 786 nolu parselde çalışmalar sonlandırılmış, 788 nolu parselde yumurta tavukçuluğu, yem üretimi ve kuluçkahane faaliyeti devam etmiştir. En son kapasite raporu olan tarih ve 2013/10 numaralı kapasite raporuna göre kapasite olarak belirlenmiştir. Bu iki kapasite raporu ve değerlerinin ilgili bölümlerinin altları çizilerek eklere konulmuştur (Bkz.Ek.1.). Sonuç olarak; her iki kapasite raporu arasındaki fark faaliyeti sona ermiş olan 786 nolu parseldeki atıl tesislerin kapasitesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu rakam ise adet/periyod ( ) dur. ÇED Raporuna konu kapasite artışı projesi kapsamında, kapasitesi olan ve uzun yıllardır çalıştırılmayan kümeslerde tadilat yapılması, bina yüksekliğinin arttırılması, çatı, sıhhi tesisatlarının yenilenmesi ve kümeslere kafes sistemlerinin montajının yapılarak kapasite artışı gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Uzun yıllardır devam eden ve tüm resmi yazışmalar da 788 ve 786 olarak gözüken tesislerle ilgili eski ve yeni kapasite raporları sunularak mevcut çalışmalar dikkate alınarak tarih ve 5688 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ndan ÇED Görüş yazısı alınmıştır. Kuruluş yılının 1997 yılına dayanması ve kapasite artışı yapılmaması nedeniyle faaliyet ÇED Yönetmeliği kapsamında olmadığı görüş yazısında ifade edilmektedir (Bkz.Ek.2.). 122

123 Kapasite artışı projesi kapsamında 786 nolu parselde mevcut olan kümeslerdeki tadilatlar sonrası kümeslerden bir tanesi yarka tavuk yetiştirmek için kullanılması planlanmaktadır. Yarka tavuk yetiştirme kümesinin kapasitesi adet/periyod olacaktır. Diğer 4 adet kümeste ise yumurta tavukçuluğu faaliyeti gerçekleştirilecek olup bu kümeslerin kapasitesi ise adet/periyod olacak şekilde planlama yapılmıştır. Sonuç olarak kapasite adet/periyod a yükseltilmiş olacaktır. Gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artışı, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliğinin 7/c maddesi Bu Yönetmelik kapsamında ya da kapsamı dışında bulunan projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesi halinde, kapasite artışı toplamı bu Yönetmeliğin Ek-I inde belirtilen eşik değer veya üzerindeki projelere Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanması zorunludur. kapsamında kalmaktadır. Proje alanı Bursa 2020 Yılı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Tarım Alanlarında kalmaktadır. Çevre Düzeni Planı ve Plan Kararları ile Uygulama hükümlerine uyulacaktır. Konu ile ilgili olarak Bursa Valiliği İl Özel İdaresi İmar ve Yapı İşleri Daire Başkanlığı ndan görüş yazısı alınmıştır. Alınan görüş yazısında Çevre Düzeni Planları, Plan Hükümleri, 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı aslı gibidir nüshası ve plan üzerinde işaretlenmiş şekli ekte verilmektedir (Bkz.Ek.3.). Proje alanı Karacabey İlçesi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı ve Mücavir Alanı içerisinde yer almamaktadır. Konu ile ilgili olarak Karacabey Belediyesinden görüş yazısı alınmıştır (Bkz.Ek.4.). 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı çerçevesinde kuzey sınırdan 10 m, diğer yönlerde ise 5 m yapı yaklaşma mesafeleri teşkil edilmiştir. Plana göre yapılaşma Emsal: 0,25 olarak belirlenmiştir. Kümesler belirlenen yapılaşma sınırlarına göre inşa edilmiştir. Bahse konu parsel üzerinde toplam yapılaşma ekte sunulan yapı ruhsatı çerçevesinde 2994,75 m2 dir. Alınan Yapı Ruhsatı sonrasında inşaat çalışmaları yapılmış ve 1997 yılı tarihli toplam 5 adet 46 m x 13 m ebatlarında kümes inşası yapılmıştır. Proje kapsamında kümeslerin boyu 3,5 m den 6 m ye yükseltilecek, kafes montajları ve yeni çatı sistemlerinin montajı yapılacaktır. Sonuç olarak parsel içerisinde kümeslerin sadece modernizasyonu yapılmış olacaktır. İşletilmesi planlanan tesise, yine şirket bünyesinde yer alan kuluçkahanelerden alınacak yarka civcivler kabul edilecektir. Kabulü yapılacak civcivler kümese alınacak ve 123

124 toplam 16 hafta tesiste beslenecektir. Bu süre içerisinde gaga kesimi aşılama vb. işlemleri yapılacaktır. Yumurtlama zamanı gelen tavuklar yarka kümesinden alınıp kullanım sırası gelen 4 adet kümesten birine aktarılacaktır. Yumurtlama dönemi ise 56 hafta sürecektir. Sonuç olarak civciv olarak tesise girecek olan yumurtacı tavuklar, büyüme ve yumurtlama dönemi sonrasında (72 hafta) kesilmek üzere satışı yapılacaktır. 16. ve 72. haftalar arasında yumurtlama işlemi yapılacaktır. Tesis bünyesinde bir periyodda maksimum, adet yarka, adet yumurtacı tavuk bulunacaktır. Yarka kümesi ve yumurtacı kümeslerden tavukların alınması ile kümes 10 gün süre içerisinde basınçlı hava ile temizlenecektir. Ayrıca kümesler ilaçlanarak dezenfekte edilecektir. İşletme süresince tavukların ihtiyacı olan yem, 788 nolu parsel içerisinde yer alan, Karakaşlar Tavukçuluk tarafından işletilen yem fabrikasından sağlanacaktır. Ayrıca tesiste kullanılacak yarka civcivlerde güney sınırındaki kuluçkahaneden sağlanacaktır. Nihai ürün olarak elde edilmesi planlanan yumurtalar da yine kuzey sınırda yer alan işletmedeki ambalajlama bölümünde paketlenecek ve satışı yapılacaktır. Projede amaç, uzun yılardır aktif olarak kullanılmayan kümeslerin modernizasyonu yapılarak bir kümeste yarka, diğer 4 kümeste ise yumurta tavukçuluğu yapılmasıdır. Planlanan faaliyet kapsamında hem istihdama katkıda bulunulacak olup hem de ülkemizin yumurta üretimine katma değer sağlanmış olacaktır. Tesise en yakın yerleşim birimleri 980 m güneydoğusunda 550 kişi nüfuslu Şahinköy, 1700 m kuzeybatısında 150 kişi nüfuslu Karasu Köyü ve 3150 m güneyinde 642 kişi nüfuslu Hotanlı Köyü yer almaktadır. Faaliyet alanının Bursa Karacabey İlçesindeki yerini gösteren yer bulduru harita (Bkz.Ek.15.), 1/ lik topoğrafik harita (Bkz.Ek.16.) ve uydu görüntüsü eklerde verilmektedir (Bkz.Ek.17.). İşletme süresi boyunca ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ne uygun olarak çalışılacaktır. Tesiste oluşacak evsel nitelikli atıksular için mevcut sızdırmaz nitelikli fosseptik kullanılacaktır. Sözkonusu fosseptik planı ekte verilmektedir (Bkz.Ek.23.). 124

125 Tesiste sadece yarka kümesinde, civciv alımının kış ayına rastlaması halinde civcivlerin kümese alındığı ilk günlerde kömür yakılacaktır. Bunun haricinde tesis bünyesinde kesinlikle ısınma amaçlı olarak sıvı, katı ve gaz yakıt tüketimi olmayacaktır. İşletme süresince tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik uygun olarak çalışılacaktır. İşletilmesi planlanan tesis tarih ve sayılı Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğinin Ek-2 listesi adet ve daha fazla piliç, tavuk, hindi ve benzeri kümes hayvanları kapasiteli tesisler kapsamında kalmaktadır. Tesiste faaliyete geçilmesi ile Çevre İzin Belgesi başvuruları yapılacaktır. Söz konusu yönetmeliğin Madde 1 2. bendinde EK-1 ve EK-2 listesinde yer alan (*) işaretli faaliyet ve tesisler, çevre izninin gürültü kontrol ile ilgili hükümlerinden muaftır denilmektedir. İşletme Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeliği nin ilgili hususlarına uyulacaktır. Tesise en yakın yerleşim yerinin 980 m den uzak olması nedeniyle mevcut durumda gürültü ölçümleri ve hesaplamaları yapılmamıştır. ÇED işlemlerinin tamamlanması ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne başvuru yapılarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Denetimi Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevre Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun çalışılacak olup Çevre İzin Belgesi başvuruları yaptırılacaktır. Çalışacak işçilerin sağlığının korunması amacıyla faaliyet alanında kişisel maruziyet ölçümleri yaptırılacak olup gerekli görülmesi halinde koruyucu gereçler kullanılacaktır. 125

126 Tesislerin temizliği kuru hava ile yapılacaktır. Bunun nedeni kafeslerde oluşabilecek paslanmayı önlemektir. Kafeslerin temizlenmesi süresince atıksu oluşumu kesinlikle olmayacaktır. İşletme süresince Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik te belirtilen hususlara, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ne ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak çalışılacaktır. Tesiste temizlik kuru sistemle yapılacak olup atıksu oluşumu sözkonusu olmayacaktır. Faaliyet alanının etki alanı içerisinde, ulusal ve uluslararası öneme sahip sulak alanlar, kıyı kesimleri, milli parklar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik vb. alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler bulunmamaktadır. İşletme süresi boyunca tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. Tesisin girişin ve çıkışın yapılacağı bölgeye gerekli uyarı ve ikaz işaretleri konulacaktır. İşletme süresince oluşması muhtemel evsel nitelikli atıklar tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak, içine çöp poşeti geçirilmiş, sıhhi çöp bidonlarında biriktirilecektir. Evsel nitelikli atıklar Karacabey Belediyesine atık toplama sitemine iletilecektir. Bu nedenle faaliyet alanında oluşan evsel nitelikli katı atıklar çevreyi olumsuz yönde etkilemeyecektir. Kümeslerden gübreler bant sistemiyle uzaklaştırılacaktır. Yüklenecek gübreler inşa edilecek gübre çukuruna alınacaktır. Sözkonusu gübre çukuru 3 aylık depolama ihtiyacını karşılayabilecek ölçülerde inşa edilecektir. Günde 25,72 ton gübre oluşacağı düşünüldüğünde depolama kapasitesinin 2314,8 ton (25,72 x 90 ) olması gerekmektedir. Bu nedenle gübre depolama çukurunun ebatları h=2 m, 886 m2 olarak belirlenmiştir. Gübre depolama alanı yeri olarak parsel içerisinde yer ayrılmıştır. Belirlenen depolama alanı Vaziyet Planına işlenmiş olup eklerde sunulmaktadır (Bkz.Ek.7.). Gübre çukuru organik 126

127 parçalanma sonucu oluşabilecek sıvılar, kör kuyuda depolanacaktır. Dolması halinde sızdırmaz fosseptiğe alınacaktır. Oradan da atıksu arıtma tesisine iletilmesi sağlanacaktır. İşletilmesi planlanan tesise 6 m x 6 m x 2 m ebatlarında ölü imha çukuru açılacaktır. Ölüm oranı literatür bilgisine göre %3-4 dür. Tesiste üretim kapasitesinin adet/periyod olacağı göz önünde bulundurulursa bir periyodda maksimum adet tavuk ölmesi beklenmektedir. Sözkonusu çukurlar için proje alanına 324 m2 lik bir alan ayrılmıştır. Ölen tavuklar kireçlenmiş kuyulara gömülecek olup gün sonunda üzeri yaklaşık cm toprakla kapatılacaktır. İlgili bölümde de anlatıldığı üzere işletme süresince yüzey ve yeraltı sularına zarar verilmeyecek şekilde sızdırmazlık sağlanacaktır. İşletme süresince hijyen şartları sağlanacak ve Halk Sağlığı Alanında Haşerelere Karşı İlaçlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. İşletme esnasında oluşabilecek karton, poşet vs. atıklar lisanslı toplama-ayırma firmalarına teslim edilerek lisanslı geri dönüşüm tesislerine iletilmesi sağlanacaktır. İşletme süresince tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak çalışılacaktır. Tesiste işletme süresince 2872 sayılı Çevre Kanunu ve 5491 sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile buna bağlı çıkarılan yönetmeliklere uyulacak, mer i mevzuat kapsamında ilgili kurum ve kuruluşlardan gerekli izinler alınacaktır. Ayrıca proje alanında devletin hüküm ve tasarrufu altındaki su kaynaklarının kullanılması halinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında Bursa Valiliği İl Özel İdaresi nden kiralama yapılmadan herhangi bir kullanım yapılmayacaktır. Ayrıca; Diğer ilgili kurum ve kuruluşlardan, mer i mevzuat çerçevesinde gerekli görülen izinler alınacak, ilgili kamu kurum ve kuruluşlar tarafından istenilen tüm hususlara uyulacaktır, 127

128 Herhangi bir nedenle (devir, satış vb.) faaliyet sahibinin değişmesi halinde, taahhütnamedeki yükümlülüklerin yeni faaliyet sahibince de aynen kabul ve taahhüt edilmesi sağlanacaktır, Kapasite artırımı, proses değişikliği veya herhangi bir ilave tesis yaptırılması gerektiğinde, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nün görüşü alınacaktır, Ekolojik dengenin bozulmamasına, çevrenin korunması ve geliştirilmesine yönelik tedbirlere riayet edilecektir, İşletme esnasında sağlık açısından sakıncalı faaliyette bulunulmayacak olup mevcut su miktarı ve kalitesini etkileyecek şekilde çalışma yapılmayacaktır. Faaliyet alanında işletme süresince ilgili kanun ve yönetmeliklerde belirtilen hususlara uygun olarak çalışılacaktır. İşletmede çalışacak personelin periyodik sağlık kontrolleri yapılacaktır. İşletme süresince İşçi Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı na uygun çalışılacaktır. Tesisin işletilmesi ve işletme faaliyete kapatıldıktan sonraki işlemlerde ÇED raporunda verilen taahhütlere, 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 5179 sayılı kanunlara istinaden çıkarılan tüzük ve yönetmelikler ile ilgili mevzuatlara uygun olarak çalışılacaktır. ÇED işlemlerinin tamamlanması ile İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğinde belirtilen inceleme kurullarınca işletmelerin çevre ve toplum sağlığına yapacağı etkiler ve kirletici unsurlar dikkate alınacaktır. ÇED işlemlerinin tamamlanması ile tüm belgeler alınarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik gereği İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı alınacaktır. Ruhsat alamadan kesinlikle çalışmaya başlanılmayacaktır. Tesis alanı çevresinde öngörülen koruma bantları korunacaktır. Tesiste malzeme seçimi, montajı, işletme başlama ve çalışma süresince ulusal ve uluslararası standartlara ve ilgili mevzuatlara uygun çalışılacaktır. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik Ek-1 madde 18 e göre soyunma yerleri, elbise dolapları, duş, tuvalet ve lavabolar ile ilgili hükümlere uygun olarak çalışılacaktır. Havalandırma ile ilgili olarak, İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik Ek-1 madde 6 ya uygun olarak çalışılacaktır. Tesislerde Sorumlu Müdür bulundurulması sağlanacaktır. İşletme süresince çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileyecek hususlar ile yangın ve patlamalara karşı gerekli tedbirler alınacaktır. İşletme süresince tesis çevresinde yer alan tarım alanlarına ve tarımsal ürünlere zarar verilmeyecektir. 128

129 İşletme süresince tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak içme ve kullanma suyu temini yapılacaktır. Personel içme suyu Sağlık Müdürlüğü nden izinli damacana sular ile temin edilecektir. Ayrıca ilgili yönetmelikte belirtilen hususlara uygun olarak çalışmalar yürütülecektir. Ayrıca personelin kullanımına sunulacak musluklardan da yılda 2 defa kontrol amaçlı, 1 defa denetleme amacıyla numune alınacaktır. İşletme süresince İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Tablo B2 ye uygun çalışılacaktır. Ayrıca İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Ek 2 Tablo A, Denetim ve İzleme Numuneleri ilgili Yönetmelik Ek-1 a,b,c,d parametrelerine uygun olarak çalışılacaktır. Gerekli görülmesi halinde başka parametrelerinde analizleri yapılacaktır. Numunelerin İl Halk Sağlığı Müdürlüğü veya Karacabey Toplum Sağlığı Merkezi tarafından alınması sağlanacaktır. Ek-1 d de yer alan parametrelerle ilgili analizlerin DSİ Genel Müdürlüğü Teknik Araştırma ve Kalite Daire Başkanlığı veya Türkiye Atom Enerji Kurumu Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezinde yaptırılacaktır. İşletme süresince İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Hükümlerine uygun olmayan sular hiçbir koşulda kullanılmayacaktır. İşletme süresince 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmeliklerine, Bern sözleşmesi ilgili madde hükümlerine ve 2872 sayılı Çevre Kanunu ve Yönetmeliklerine uygun olarak çalışılacaktır. İşletme süresince 2872 sayılı Çevre Kanunu, 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar adı ile yayınlanan 2006/27 no lu Başbakanlık Genelgesi ve ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. İşletme süresince yüzey ve yeraltı sularına olumsuz etkide bulunabilecek tüm kirletici unsurlar ile ilgili tüm önlemler alınacaktır. İşletme süresince drenaj kanallarına müdahale edilmeyecek olup doğal yataklar korunacaktır. Tesis alanı etrafındaki çay, dere ve kuru dereler kesinlikle kirletilmeyecektir. İşletme süresince çevre sorunları göz önünde tutulacaktır. İşletme süresince hijyen şartları sağlanacak ve Halk Sağlığı Alanında Haşerelere Karşı İlaçlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. İşletme süresince tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun 129

130 olarak içme ve kullanma suyu temini yapılacaktır. Personel içme suyu Karacabey Belediyesi şebekesinden sağlanacaktır. Ayrıca ilgili yönetmelikte belirtilen hususlara uygun olarak çalışmalar yürütülecektir. Proje alanında 5686 sayılı Kanun kapsamında İl Özel İdaresi tarafından düzenlenen jeotermal kaynak ve doğal mineralli su arama ve işletme ruhsatlı sahalar içerisinde kalmamaktadır. Proje alanı çevresinde 167 sayılı Yeraltı Suları Kanunu kapsamında kiralanmış su kaynağı, 5517 ve 5995 sayılı Kanunlarla değişik 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında kalan I (a) grubu maden sahası bulunmamaktadır. Proje alanının yakının bulunan dere yataklarına ve sulama kanalına katı veya sıvı atık atılmayacak, pasa veya malzeme doldurulmayacaktır. Ayrıca bahse konu alanlardan malzeme temin edilmeyecek olup doğal akışları değiştirilmeyecektir. İleriki yıllarda Bursa Valiliği İl Özel İdaresi tarafından gündeme alınacak her türlü proje ve çalışmalara engel olunmayacaktır. Herhangi bir sorun çıkması durumunda belirtilecek teknik, idari ve hukuki şartlara uyulacak ve oluşacak hak kayıplarında herhangi bir tazminat talebinde bulunulmayacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği 13 Şubat 2008 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı R. G. yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 130

131 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği tarih sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik tarih ve sayılı R.G. yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı R.G. yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik 29 Nisan 2009 tarih ve sayılı R. G. yayımlanarak yürürlüğe giren ve 24 Şubat 2010 tarih ve sayılı R. G. ile revize edilen Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Denetim Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvancılık İşletmelerinin Kuruluş Çalışma Denetleme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu ÇED işlemlerinin tamamlanması ile kesinleşecek mimari projeler onaylanmasından sonra İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ne sunulacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Bu raporda, tarafından işletilmiş ancak günümüz itibariyle aktif olarak kullanılmayan tesisin revize edilerek adet/periyod kapasite ile çalışmasının sağlanması planlanmaktadır. Planlanan kapasite artışı projesinin çevreye olan etkilerinin minimize edilmesi için yapılmakta ve 131

132 yapılacak çalışmalar belirtilmiş ve tespitler, arazi ve geniş literatür çalışmaları sonucunda ortaya konulmuştur. Bu çalışmaların sonucu olarak önerilen kontrol ve koruma yöntemlerinin uygulanması durumunda, tesisin çevre kirliliğine neden olacak herhangi bir kalıcı zarar yada etkisinin olmayacağı sonucuna varılmıştır. 132

133 (Raporun hazırlanmasında kullanılan ve çeşitli kuruluşlardan sağlanan bilgi, belge ve tekniklerden Rapor metninde sunulamayanlar.) 133

134 EKLER: 1. Kapasite Raporları 2. ÇED Görüşü Yazısı 3. Bursa Valiliği İl Özel İdaresi İmar ve Yapı İşleri Daire Başkanlığı Görüş Yazısı, Çevre Düzeni Planı, Plan Notları ve Onaylı 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı 4. Karacabey Belediyesi Mücavir Alan ve Çevre Düzeni Planı Görüş Yazısı 5. Proforma Faturası 6. Yapı Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzin Belgesi 7. 1/1000 Ölçekli Vaziyet Planı 8. Kesimhaneden Alınmış Tavuk Kabul Yazısı 9. Kırık Yumurta Kabul Yazısı 10. Malzeme Güvenlik Bilgi Formu 11. Ölü İmha Çukuru Projesi 12. Hijyen Prosedürü 13. Karacabey Belediyesi İçme Suyu Yazıları 14. Karacabey Belediyesi Atıksu Kabul Yazıları 15. Yer Bulduru Haritası 16. 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita 17. Uydu Görüntüsü 18. Tapu ve Aplikasyon Krokisi 19. Arazi Kullanım Kabiliyet Haritası 20. 1/ Ölçekli Jeoloji Haritası ve Kesitleri 21. Depremsellik Haritası 22. Meteorolojik Veriler 23. Fosseptik Detay Projesi 24. Bakteriyolojik ve Kimyasal Analiz Sonuçları 25. Karacabey Belediyesi Katı Atık Kabul Yazısı 26. Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü ve Tarım ve Köy İşleri Daire Başkanlığı Görüş Yazıları 134

135 NOTLAR VE KAYNAKLAR -Altunel, N, Omurgalı Hayvanlar Sistematiği Ders Notları, Uludağ Üniversitesi Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Bursa. -BAŞTÜRK A. Prof. Dr., Katı atıklar dersi, ders notları Yıldız Teknik Üniversitesi Müh. Fak. Çevre Müh. Bölümü ; İstanbul -Baytop,T.,1994. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü.Türk Dil Kurumu Yayınları, No. 578 Ankara. -Biyoloji Terimleri Sözlüğü. -Biyolojik Koleksiyonlar, Gazi Eğitim Enstitüsü -Compilation of Air Pollutant Emission Factors, Volume I Statıonary Poınt and Area Source 4th Edition, U.S. Environmental Protection Agency (USEPA) Research Triangle Park, North Carolina, Sep ) -Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği İle İlgili Genel Bilgiler, Ankara. -Davis, P. H, Flora of Turkey and East Aegean Islands. Vol. 1-10, University Press, Edinburg. -Ekim, Tuna ve Arkadaşları, Türkiye nin Tehlike Altındaki Endemik ve Altında Olan Bitki Türleri. Nesli Tehlike -Erguvanlı, Kemal, Mühendislik Jeolojisi, İstanbul -Ertürk, F, Hava Kirliliği Ders Notları, Yıldız Teknik Üniversitesi, Müh. Fak. Çevre Müh. Bölümü, İstanbul -Kaynak, G, Çiçeksiz Bitkiler Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Bursa. Sistematiği Ders Notları, Uludağ Üniversitesi,Fen -Red Data Book Resmi Gazete, Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolu Yönetmeliği, 22 Temmuz 2006, Sayı 26236, Başbakanlık Basımevi, Ankara. -Resmi Gazete, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, 07 Mart 2008, sayı , Başbakanlık Basımevi, Ankara. -Resmi Gazete, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 31 Aralık 2004, sayı 25687, Başbakanlık Basımevi, Ankara. -Resmi Gazete, Katı Basımevi, Ankara. Atık Yönetimi, 14 Mart 1991, sayı , Başbakanlık -Resmi Gazete, Tehlike Atıkların Kontrolü Yönetmenliği, 14 Mart 2005, Sayı , Başbakanlık Basımevi, Ankara. 135

136 -Resmi Gazete, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmenliği, 17 Temmuz 2008, Sayı , Başbakanlık Basımevi, Ankara. -Resmi Gazete, Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, , sayı 28035, Başbakanlık Basımevi, Ankara. - Resmi Gazete, Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği, , sayı 25569, Başbakanlık Basımevi, Ankara. -Seçmen, Ö,1995. Tohumlu Bitkiler Sistematiği, Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi Kitapları Serisi No:116, İzmir -Solmaz, S.K., Kullanılmış Suların Arıtılması ( Evsel ) Ders Üniversitesi, Müh-Mim. Fak. Çevre Müh. Bölümü, BURSA Notları, Uludağ -Türkiye Çevre Vakfı (TÇV), Türk Çevre Mevzuatı. 1-2 Cilt, TÇV, Ankara -Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, Ankara -Orman Bakanlığı, Kuşlar. -Uslu, O, Çevresel Etki Değerlendirmesi, Ankara -Uğurtaş İ.H. Yard. Doc.Dr., Omurgalı Hayvanlar Morfoloji ve Sistematik -Uğurtaş İ.H. Yard. Doc.Dr., Herpetoloji Ders Notları -Uğurtaş İ.H. Yard. Doc.Dr., Entomoloji Ders Notları 136

137 ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN TANITIMI 137