RTÜK'ÜN ARAŞTIRMASI: İZLEYİCİ EN ÇOK HANGİ PROGRAMLARI İZLİYOR? - DÖRDÜNCÜ KUVVET MED Perşembe, 28 Mayıs :46

Transkript

1 RTÜK 2009 da izleyiciler, diziler ve yemek yarışmalarını mercek altına aldı Haber bültenlerinin taraflı yayın yapmasından duyulan rahatsızlık arttı. Seçim döneminde ise şikâyetler güncel programlar ve yorum programlarına yöneldi. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı, R adyo Ve Televizyon Üst Kuruluna Gelen Bildirimlerin ve 2009 Yıllarının İlk Üç Aylık Dönemlerinin Karşılaştırması ve 2009 Yılı Genel Değerlendirmesi başlıklı araştırmasını tamamladı yılı ilk üç aylık döneminde Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna gelen vatandaş bildirimleri RTÜK İletişim Merkezi aracılığı ile 8.871, RTÜK Web sayfası ndan ve e-posta ile 611 olmak üzere, toplam adet olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamın 2007 yılında , 2008 yılında da olduğu dikkate alındığında son üç yılda televizyon izleyicilerinin şikâyetlerinde yarıdan fazla azalma olduğu görülecektir yılında olduğu gibi bu yıl da en çok şikâyet alan programların başında dramatik diziler ve direnç yarışmaları gelmektedir. Bu yıl dizilerde şikâyet oranı en üst sevide olmasına rağmen şikâyet adedinde yarıdan fazla azalma olmuştur. Buna karşılık direnç yarışmalarına yönelik şikâyetler %4 oranında artmıştır. Güncel programlara ve yorum programlarına yönelik şikâyetlerde de yine dikkat çekici bir artış gözlenmektedir. Güncel program türünün 2009 yılında üçüncü sıraya, yorum programlarının da 5. sıraya yükselmesindeki en büyük etkenin, Mart ayı sonunda yapılan yerel seçimler olduğu düşünülmektedir. 1 / 7

2 PROGRAM TÜRÜ 2008-İLK ÜÇ AY BİLDİRİM % ADEDİ 2009-İLK ÜÇ AY BİLD Dramatik Diziler Direnç Yarışmaları Kuşak Programları Haber Bültenleri Reklam Kuşakları Güncel Programlar Reality Show Yorum Programları Talk Show Gösteri Sanatları İle İlgili Yapımlar Genel Diğer / 7

3 TOPLAM Vatandaş bildirimlerinde, bir programa ilişkin olarak birden fazla şikâyet konusu yer alabilmektedir. Bildirimlerin değerlendirilmesi aşamasında, sınıflama yapabilmek için Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı ile İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan inceleme kriterleri listesi kullanılmaktadır. Yapılan değerlendirmeler sonrasında, bildirimlerde yer alan birden fazla inceleme kriteri konusunun dikkate alınması ile ulaşılan sayı 2009 yılında olmaktadır. Ocak-Mart 2009 Dönemi PROGRAM TÜRÜ BİLDİRİM ADEDİ % İNCELEME KRİTER Dramatik (Yerli) Diziler Direnç Yarışmaları Güncel Programlar Reklam Kuşakları Yorum Programları Talk-Show / 7

4 Kuşak Programları Haber Bültenleri Genel Diğer TOPLAM Reklam kuşakları da yine en çok şikâyete konu olan program türlerinden olmayı sürdürürken Kuşak programlarına ilişkin olarak gelen bildirim adedi % 7 olarak gerçekleşmiştir. Haber bültenleri, 2009 yılının ilk üç aylık döneminde, geçen yıla nazaran daha az şikâyete konu edilmekle beraber taraflı yayıncılık yapıldığına ilişkin şikâyetler yoğunluk göstermektedir. Vatandaşların, 2009 yılının ilk üç ayında yayınlanan programlar hakkındaki en yoğun şikâyeti, % 12 lik değerle Program Kaldırılsın kriterinde gerçekleşmiştir. Kişiye Yönelik Şikâyet (Sunucu ya da Katılımcı), Toplumsal Şiddet, Toplumu Yanıltma ve Çocukların ve Gençlerin Korunması kriterlerinde, eşit oranlarda % 10 luk şikâyet alınmıştır. İlk üç kriterdeki şikâyetlerin, yüksek oranda seçim döneminde yayınlanan programlara dönük olarak kaydedildiği gözlenmektedir. Çocukların ve Gençlerin Korunması hakkında gelen şikâyetlerin % 33 ü dramatik dizilere ilişkindir. Türk Aile Yapısına ve Ahlaka Aykırılık konusunda kaydedilen % 8 lik şikâyetin % 40 ı direnç yarışmaları hakkında gelen bildirimlerden oluşmaktadır. Millî ve Manevî Değerlere Aykırılık başlığı altında incelenen kritere ilişkin şikâyetler % 26 oranında direnç yarışmaları, % 21 oranında dramatik diziler hakkındadır. 4 / 7

5 İzleyiciler, çocuklarını dizilerin olumsuz etkilerinden korumak istiyor. Çocukların ve Gençlerin Korunması konusunda yapılan değerlendirmenin % 33 ünün dramatik dizilerde yoğunlaşması, bu konudaki hassasiyetin, en yoğun olarak diziler hakkında yaşandığını ortaya koymaktadır. Dramatik dizilere ilişkin yoğun şikayet konularından birini de % 21 lik oranla Millî ve Manevî Değerlere Aykırılık başlıklı kriter oluşturmaktadır. Program Kaldırılsın şeklinde gelen şikâyetlerin % 18 inin de bu program türünde kaydedilmiş olması, dramatik diziler için negatif bir unsur oluşturmaktadır. İzleyici: Yemek programları Türk Aile Yapısı na aykırı Geçen yıl bu program türüne ilişkin bildirimler daha çok ses yarışması veya kişisel becerileri sergileyen programlara dönük olarak kaydedilmekte iken, 2008 yılı Aralık ayından bu yana yemek yapma/ sunma tarzındaki yarışmalar hakkında bildirim alınmaktadır. Türk Aile Yapısına ve Ahlaka Aykırılık kriterine ilişkin olarak alınan toplam bildirimin % 40 ı bu program türüne dönüktür ve bildirimlerin % 56 sı tek bir programla ilgilidir. Vatandaş bildirimlerinin % 32 si, eşit oranlarda olmak üzere iki ayrı program hakkında gerçekleşmiştir. Millî ve Manevî Değerlerimize Aykırılık başlığı altında incelenen kategoride yer alan şikâyetlerin % 26 sının direnç yarışmaları konusunda kaydedilmiş olması, bu program türünün, bu vatandaşlar tarafından benimsenerek izlenmediğini ortaya koymaktadır. Güncel programlar seçim yasaklarını deldi mi? Dünya ve ülke gündeminde gelişen olayların tartışıldığı, farklı görüş ve önerilerin ortaya konduğu bir program türü olan güncel programlara ilişkin şikâyetlerin büyük bir kısmı (% 63) seçim yasaklarına aykırı yayınlara yöneliktir. Programlarda öne sürülen görüşlerin toplumsal açıdan şiddet riski taşıdığı, toplumu yanıltıcı bilgiler verildiği ve taraflı yayıncılık yapıldığı da dile getirilen düşünceler arasındadır yılının ilk üç aylık döneminde, güncel program türü ile ilgili olarak kaydedilen bildirimlerin % 81 i bir tek program hakkındadır. 5 / 7

6 Reklam kuşaklarına izleyici tepkisi azaldı Çocukların ve Gençlerin Korunması hakkında kaydedilen bildirimlerin % 15 inin bu program türü için kaydedilmiş olması, reklamların nitelik olarak çocuklar açısından bir hayli zararlı görüldüğünü ortaya koymaktadır yılının ilk üç aylık döneminde bu oran % 12 olmuştur. Yorum programları toplumu yanılttı mı? Yorum Programları, programlarda ifade edilen görüşler nedeniyle Toplumsal Şiddet ve Toplumu Yanıltma kriterleri altında değerlendirilen kapsamda şikâyet edilmiştir. Yorum Programları hakkında kaydedilen şikâyetlerin % 84 ü bir tek programa ilişkindir. Talk Show ve Kuşak programlarda tepki sunuculara yöneldi Argo / Küfür / Kötü Söz kriteri ile incelenen şikâyetlerin % 52 si bu program türü için kaydedilmiştir. Oranın bu kadar yüksek olması, yayınlanan bir programda iki sanatçı arasında gerçekleşen diyalogdan kaynaklanmaktadır ve 2009 yılının ilk üç ayında, sadece bu program için kaydedilen şikâyet oranı % 83 olarak gerçekleşmiştir. Kişilik Haklarına Aykırılık / Hakaret konulu şikâyetlerin % 37 si ile Kişiye Yönelik Şikâyet (Sunucu ya da Katılımcı) konulu şikâyetlerin % 31 i de Talk Show olarak adlandırılan program türü hakkında gerçekleşmiştir ve bunların % 80 den fazlası, yukarıda anılan program hakkındadır. Kişiye Yönelik Şikâyet (Sunucu ya da Katılımcı) konulu kritere ilişkin şikâyetlerin % 27 si bu program türü hakkındadır. Vatandaşlar tarafından Kuşak Programlar hakkında iletilen bildirimlerin % 37 si iki programa dönük olarak kaydedilmiştir. Bu program türü için isim bildirmeden, genel olarak bu tür programlardan şikâyetçi olduğunu dile getiren vatandaşların 6 / 7

7 oranı ise % 20 dir. İzleyici haber bültenlerini taraflı buluyor RTÜK tarafından gerçekleştirilen Televizyon Haberleri İzleme Eğilimleri konulu araştırmada, vatandaşların % 70 e yakınının her gün, düzenli olarak 1-2 saat haber izlediği; özellikle akşam (ana haber) bültenlerinin dünya ve ülke gündemini takip etmek için önemli bir unsur oluşturduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmanın sonuçlarında, deneklerin % 77 sinin, televizyonların yalan, yanlış ve eksik haber verdiği şeklinde bir kanaate sahip oldukları da görülmektedir. Anılan araştırma ile paralel olarak, RTÜK e ulaşan bildirimlerin değerlendirilmesinde yer alan Taraflı Yayıncılık kriteri konusunda kaydedilen şikâyetlerin % 38 i, haber bültenlerine ilişkindir. Haberlerin sunuluş biçiminin toplumsal açıdan sorun yaratabileceğine ilişkin olarak dile getirilen Toplumsal Psikoloji kriterindeki şikâyet oranı % 13 tür. Haber bültenleri ile ilgili olarak alınan şikâyetlerde yer alan Kişiye Yönelik Şikâyet (Sunucu ya da Katılımcı), spikerlerin beğenilmemesini ifade etmektedir ve şikâyetlerin % 6 sı bu program türü için kaydedilmiştir. 7 / 7