Bölüm 16 Kurumsal Yönetişim ve Yönetsel Etik

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bölüm 16 Kurumsal Yönetişim ve Yönetsel Etik"

Si̇mge Özbey
5 yıl önce
İzleme sayısı:

görevlerini ve sorumluluklarını yerine getirirken; işletme üzerinde kendilerini belirli nedenlerle hak

1 Bölüm 16 Kurumsal Yönetişim ve Yönetsel Etik KURUMSAL YÖNETİŞİM (Corporate Governance) İşletmenin stratejik yönetimi ve yönlendirmesi ile görevli ve sorumlu üst yönetimin (söz sahipleri), bu görevlerini ve sorumluluklarını yerine getirirken; işletme üzerinde kendilerini belirli nedenlerle hak sahibi gören pay sahipleri, çalışanları, tedarikçi, müşteri ve diğer toplumsal kurumlarla olan ilişkilerini kapsar. 1

İşletmenin Varlık Nedenleri Pay Sahipleri Yaklaşımı Bu görüşe göre, işletmenin hak ve dolayısı ile söz sahipleri, onu kuran, sermayesini sağlayan ve riske girerek toplum gereksinimlerini karşılamaya

2 İşletmenin Varlık Nedenleri Pay Sahipleri Yaklaşımı Bu görüşe göre, işletmenin hak ve dolayısı ile söz sahipleri, onu kuran, sermayesini sağlayan ve riske girerek toplum gereksinimlerini karşılamaya çalışan pay sahipleridir. Bu nedenle işletme, toplumun gereksinimlerini karşılarken, aynı zamanda onu kuran, sermayesini sağlayan, riske giren pay sahiplerinin çıkarlarını da öncelikle gözetmek zorundadır. Paydaş Grup Yaklaşımı Pay sahiplerinin koyduğu sermayeye ek olarak, çalışanlar, tedarikçiler, kredi sağlayanlar, tüketiciler, vergi daireleri, resmi makamlar da çeşitli nedenlerle işletmenin faaliyetlerini yürütebilmesi için girdiler sağlamaktadır. İşletmenin misyonu, üst düzey yönetim tarafından hazırlanırken her çeşit paydaş grubun oluşturduğu koalisyonun çıkar ve amaçlarına uygun olarak hazırlanmalıdır 2

3 3

4 Vekalet Teorisi Vekalet ilişkisi, mülkiyeti elinde bulunduran pay sahipleri ile başka bireyler (vekiller) arasında, bazı karar verme yetkilerini deiçeren yönetim hizmetlerini yerine getirmesi amacı ile bir sözleşme geliştirilmesi olarak tanımlanabilir. Vekalet Teorisi yaklaşımına göre işletme, pay sahipleri, yöneticiler, çalışanlar, tedarikçiler, müşteriler gibi farklı kesimlerdeki paydaşlar arasındaki sözleşmelerden oluşmaktadır. 4

Kurumsal Yönetişim Mekanizmaları-1 Yönetim Kurulları Pay sahibi sayısının artması sonucunda her pay sahibi yönetimde bulunamayacağı için, işletme pay sahipleri

5 Kurumsal Yönetişim Mekanizmaları-1 Yönetim Kurulları Pay sahibi sayısının artması sonucunda her pay sahibi yönetimde bulunamayacağı için, işletme pay sahipleri tarafından vekalet ilişkisi ile görevlendirilen yönetim kurullarınca yönetilir. Yönetim Kurulu Yapısı Yönetim Kurulunun Bileşimi Yönetim Kurullarının Görev ve Sorumlulukları 5

6 Kurumsal Yönetişim Mekanizmaları-2 Yönetici Ücret ve Teşvik Sistemleri Şayet yöneticilerin ücret ve teşvik sistemleri paydaşların çıkarına ve amaçlarına uygun olan stratejik faaliyetler ve amaçlarla bağlantılı olabilirse, bu takdirde üst yönetim kendi çıkarlarını da gerçekleştirmeye neden olabilecek bu faaliyetlerle ilgili kararları kolaylıkla verebilecektir. Böylece hak sahibi paydaşların çıkarlarına uygun bir yönetim yapılabilecektir. Kurumsal Yönetişim Mekanizmaları-3 Güçlendirilmiş Pay Sahipleri Sermaye piyasası gelişmiş ülkelerdeki halka açık işletmelerde, pay sahipliği son derece dağılmış bir durumdadır. Bu gibi durumlarda hak sahiplerinin kendi temsilcilerini seçebilmeleri tam anlamı ile demokratik olamamaktadır. Bu durum için önerilen bir yol, dağılmış pay sahipliği durumunda, pay sahiplerini fiziki veya telekonferans sistemleri ile bir araya getirmek ve birlikte uzlaşarak, blok halinde oy verme hakkı kazandıracak mekanizmaları geliştirmektir. 6

7 Kurumsal Yönetişim Mekanizmaları-4 Sermaye Piyasasında Oluşan Satın Alınma Tehditleri Sermaye piyasası gelişmiş ülkelerde, işletmeler arası birleşme ve satın almalar son derece yaygındır. Ancak bu satın almalar, satın alınan işletmenin yöneticilerinin işlerini de kaybetmelerine neden olabilmektedir. Kurumsal Yönetişim Mekanizmaları-5 Yönetici Emek Pazarı Her mal ve hizmetin olduğu gibi çalışanların hizmetlerini arz ettikleri ve işletmelerin de işgücü talebinde bulundukları bir pazar vardır. Bu nedenle, işsizlik riskini azaltabilmek için üst düzey yöneticiler kendi pazarlarında oluşacak talepleri her zaman canlı tutmak isterler. Talebin en belirleyici faktörü ise yöneticilerin geçmişteki performanslarıdır. 7

Uluslararası Kurumsal Yönetişim Model ve Uygulamalar-1 Tekil Kurumsal Yönetişim Modeli ABD ve İngiltere gibi işletmenin varlık nedenini ve kimehizmet edeceğini pay sahipleri yaklaşımı ile ele

8 Uluslararası Kurumsal Yönetişim Model ve Uygulamalar-1 Tekil Kurumsal Yönetişim Modeli ABD ve İngiltere gibi işletmenin varlık nedenini ve kimehizmet edeceğini pay sahipleri yaklaşımı ile ele alanülkelerdeuygulanan bu modelde, işletmenin pay sahiplerininçıkarlarına veamaçlarına hizmet etmesi gerektiği öne sürülür. Bu model, pazara-dayalı kurumsal yönetişim modeli olarak da adlandırılmaktadır. Çoğulcu Yönetişim Modeli Çalışanların çıkarları ve amaçları önceliklidir. Daha sonra sırası ile; işletmeye borç sermaye sağlayan ve genellikle kriz zamanlarında desteklerini esirgemeyen bankaların, önemli tedarikçilerin, işletmenin taşeronlarının ve dağıtıcılarının çıkarları ile amaçları gelir. İkili Kurumsal Yönetişim Modeli Fransa, Hollanda ve Almanya gibi ülkelerde pay sahiplerinin ve çalışanların çıkarlarının öncelikle gerçekleştirilmesine önem verilmektedir. Bu modelde, pay sahiplerinin çıkarlarını gerçekleştirebilecek ekonomik amaçlar yanında, çalışanların çıkarlarını gerçekleştirecek sosyal amaçlar da bulunmaktadır. 8

YÖNETSEL ETİK Etik; kişi ya da bir grubun neyin doğru, neyin yanlış olduğu ile ilgili olarak davranışlarını yönlendiren ahlâki değerler ve ilkeleri içeren

9 YÖNETSEL ETİK Etik; kişi ya da bir grubun neyin doğru, neyin yanlış olduğu ile ilgili olarak davranışlarını yönlendiren ahlâki değerler ve ilkeleri içeren kurallar topluluğudur. Etik iki temel konu ile ilgilidir; İyi, doğru insan olmanın gerektirdiği özellikler ve Bireyin davranışlarını belirleyen kurallar. 9

10 10

11 11

Benzer belgeler

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I İŞLETME BİRİMİ VE İŞLETMEYİ TANIYALIM YONT 101- İŞLETMEYE GİRİŞ I 1 İŞLETME VE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR ÖRGÜT KAVRAMI: Örgüt bir grup insanın faaliyetlerini bilinçli bir şekilde, ortak