Sağlık ve Güvenlik Planı & Sağlık ve Güvenlik Dosyası Mert UZUN İnşaat Yüksek Mühendisi

Transkript

1 Sağlık ve Güvenlik Planı & Sağlık ve Güvenlik Dosyası Mert UZUN İnşaat Yüksek Mühendisi

2 İçerik Sağlık ve Güvenlik Planı(SGP) Nedir? Ne zaman hazırlanmalıdır? Kim hazırlar? Kim uygular? Hangi işlerde hazırlanır? Nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? Sağlık ve Güvenlik Dosyası(SGD)

3 Ön bilgi 92/57/EEC sayılı «Geçici veya Hareketli İnşaat Şantiyelerinde Asgari Sağlık ve Güvenlik Gereksinimlerinin Uygulanması» Avrupa Birliği Konsey Direktifi, (24 Haziran 1992). Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği(2003) Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği, Resmi Gazete Tarihi: Sayısı:

4 Sağlık ve Güvenlik Planı(SGP) 4

5 SGP nedir? Muhtemel risklerin değerlendirilip yapı işi süreci boyunca sağlık ve güvenlik ile ilgili alınacak tedbirlerin, organizasyon yapısının, çalışma yöntemlerinin ve bunlara ilişkin işlerin ne zaman ve kim tarafından yapılması gerektiğinin belirlendiği, aynı yapı sahasında faaliyet gösterecek farklı işverenler, alt işverenler, kendi nam ve hesabına çalışan kişiler ve farklı çalışma ekipleri arasında sağlık ve güvenliğe dair hususların koordinasyonunun sağlanması amacıyla yapı alanının tamamından sorumlu işveren veya proje sorumlusu tarafından hazırlanan veya hazırlanması sağlanan plan Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği-4/ğ 5

6 Ne zaman hazırlanmalıdır? Ön Tasarım Tasarım İhale Yapım İşletme Hazırlık Aşaması 6

7 Hazırlık Aşamasında Genel Prensipler MADDE 9 (1) İşveren veya proje sorumlusu, projenin tasarımının yapılması ve hazırlanmasının çeşitli aşamalarında, özellikle de aşağıda belirtilen durumlarda, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen risklerden korunma ilkelerini göz önünde bulundurur: a) Yapı işinin, aynı anda veya birbiri ardına gerçekleşen farklı unsur ve aşamalarını planlamak amacıyla mimari, teknik ve organizasyonel konulara ilişkin karar alırken, b) İşin ya da iş aşamalarının tamamlanması için ilgili meslek disiplinindeki kriterler de dikkate alınarak gereken süreyi hesaplarken. (2) Birinci fıkranın (b) bendine göre süre hesaplanırken, gerekli hallerde sağlık ve güvenlik planları ile sağlık ve güvenlik dosyaları da dikkate alınır. 7

8 Kim tarafından hazırlanır? Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği-4/ğ Sağlık ve Güvenlik Planı, «.»sağlık ve güvenliğe dair hususların koordinasyonunun sağlanması amacıyla yapı alanının tamamından sorumlu işveren veya proje sorumlusu tarafından hazırlanan veya hazırlanması sağlanan Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği-10/b Sağlık Güvenlik Koordinatörü, «Sağlık ve güvenlik planını hazırlar veya hazırlanmasını sağlar. Yapı alanında Ek-2 de belirtilen işler yapılıyorsa, bu işlerle ilgili özel tedbirlerin planda yer almasını sağlar.» 8

9 NOT: Bu kişiler işyeri bildiriminde(bkz. Md.8-4) tanımlanmalı ve tabelada yer almalıdır(yiisgy-md. 8/5) Anahtar Kişiler Proje Sorumlusu Sağlık ve Güvenlik Koordinatörü 9

10 Kavram karmaşası 10 Şekil.1. Sağlık ve Güvenlik Planının Hazırlık Aşaması, Aslı Göher Akınbingöl,2016

11 Kavram karmaşası 11 Şekil.2. Sağlık ve Güvenlik Planının Hazırlık Aşaması, Aslı Göher Akınbingöl,2016

12 Proje Sorumlusu Kimdir? YİİSGY-MADDE 4- İşveren(Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluş) tarafından görevlendirilen ve işveren adına projenin hazırlanmasından, uygulanmasından ve uygulamanın kontrolünden sorumlu gerçek veya tüzel kişi Sorumluluğu nedir? YİİSGY-MADDE 6 (1) İşveren, bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülükleri bizzat yerine getirebileceği gibi, kendi adına hareket etmek üzere, gerekli fenni yeterliliğe sahip olan bir veya daha fazla proje sorumlusu tayin edebilir. (2) İş sağlığı ve güvenliği konularında, bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik koordinatörü görevlendirilmesi proje sorumlusunun veya işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. (3) Bu Yönetmeliğe göre sağlık ve güvenlik koordinatörleri atanmış olması ve sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin kendi görevlerini yapmaları, alt işverenlerin sorumluluğunu etkilemez 12

13 Sağlık ve Güvenlik Koordinatörü Kimdir? Projenin hazırlık ve uygulama aşamalarında, işveren veya proje sorumlusu tarafından sorumluluk verilen ve bu Yönetmeliğin 10 uncu ve 11 inci maddelerinde belirtilen sağlık ve güvenlikle ilgili görevleri yapan gerçek veya tüzel kişileri, 13

14 Sağlık ve Güvenlik Koordinatörü Görevleri Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje hazırlık aşamasındaki görevleri MADDE 10 (1) Sağlık ve güvenlik koordinatörleri proje hazırlık aşamasında; a) Bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesindeki yükümlülüklerin yerine getirilmesini koordine eder. b) Sağlık ve güvenlik planını hazırlar veya hazırlanmasını sağlar. Yapı alanında Ek-2 de belirtilen işler yapılıyorsa, bu işlerle ilgili özel tedbirlerin planda yer almasını sağlar. c) Proje süresince, birbirini takip eden veya daha sonra yapılacak işler sırasında dikkate alınmak üzere sağlık ve güvenlik bilgilerini içeren sağlık ve güvenlik dosyası hazırlar. Aynı dosyanın proje tamamlandıktan sonra temizlik, bakım, tadilat, yenileme, yıkım işleri gibi her türlü yapı işinin güvenli bir şekilde yerine getirilmesi için ihtiyaçduyulan bilgileri de içermesi sağlanır. 14

15 SGP kim tarafından uygulanır? Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje uygulama aşamasındaki görevleri MADDE 11 (1) Sağlık ve güvenlik koordinatörleri, proje uygulama aşamasında; a) Aşağıdaki durumlarda Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen risklerden korunma ilkelerinin uygulanmasını koordine eder; 1) Aynı anda veya birbiri ardına yapılacak iş ve iş aşamalarının belirlendiği iş programlarının oluşturulması için teknik ve organizasyona yönelik kararların alınmasında, 2) İşin ya da iş aşamalarının tamamlanması için ilgili meslek disiplinindeki kriterler de dikkate alınarak yapılacak süre hesabında. b) İşverenlerin gerekli tedbirleri uygulamasını ve gerektiğinde çalışanların ve kendi nam ve hesabına çalışanların korunmasını, 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen prensiplerin istikrarlı bir şekilde uygulanmasını, 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sağlık ve güvenlik planının yapılmasının gerektiği durumlarda bu planın uygulanmasını koordine eder. c) Yapılan işteki ilerlemeleri ve meydana gelen değişiklikleri dikkate alarak 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki sağlık ve güvenlik planında ve aynı fıkranın (c) bendine göre hazırlanan sağlık ve güvenlik dosyasında gerekli düzenlemeleri yapar veya yapılmasını sağlar. ç) Aynı yapı alanında, işe sonradan katılanlarda dâhil olmak üzere, işveren veya alt işverenler arasında organizasyonu sağlar, iş kazaları ve meslek hastalıklarından çalışanları korumak üzere işverenlerce yapılan çalışmaları koordine eder, Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen işverenler arası bilgi alış verişinin sağlanmasına katkıda bulunur ve gerekli hallerde kendi nam ve hesabına çalışan kişilerin de bu çalışmalarda yer almasını sağlar. d) Yapı işlerinde güvenli bir şekilde çalışılmasını sağlamak üzere yapılması gerekli kontrolleri koordine eder. e) İzin verilen kişiler dışındakilerin yapı alanına girmesini önlemek üzere gerekli düzenlemeleri yapar. 15

16 Hangi işlerde yapılır? 16

17 Nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? 17 Şekil.3. Sağlık ve Güvenlik Planının Hazırlık Aşaması, Aslı Göher Akınbingöl,2016

18 Nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? 18 Şekil.4. Yapı İşlerinde İSG Yönetmeliği ve Planlanan Güncellemeler, AÇSHB

19 SGP nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? 1.Taahüt İSG politikası Yönetimin İSG taahhüdü Liderlik 2.Proje Bilgileri Proje Adı Proje Adresi İhale Makamı/Asıl İşveren Proje Tanımı ve Kapsamı Proje Başlangıç ve Bitiş Tarihi Asıl İşverene ilişkin bilgiler İşyeri SGK numarası İletişim bilgileri Yapı Denetim ve Müşavir Bilgileri Alt işverenlere ilişkin bilgiler 3.İnşaat Öncesi Bilgiler Arazi koşulları Çevredeki yerleşim Yer altı ve yer üstü servisler(elektrik, su, doğalgaz vb.) Mimari proje Sağlık ve Güvenlik Dosyası(varsa edinilen bilgiler) 19

20 SGP nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? 4.Vaziyet Planı Araç ve yaya yolları Sosyal tesisler Depo ve atık alanları Acil durum toplanma alanları Kaldırma araçları planları 5.Organizasyon Şeması Proje genel organizasyon şeması Akışların tanımlanması Sağlık ve Güvenlik Organizasyon şeması 6.Görev, Yetki ve Sorumluluklar Görev tanımları Proje Sorumlusu SG Koordinatörü Kısım Şefleri Saha Mühendisleri Formen ve işçiler 20

21 SGP nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? 7.Ekipmanlar İş ekipmanlarının listesi İş ekipmanlarının güvenli kullanım şartları İş ekipmanlarının kurulum, söküm ve bakım işlemleri İş ekipmanların periyodik kontrolü 8.Malzemeler İmalatlarda kullanılacak malzemelerin listesi Malzemelerin güvenlik bilgi formlarının kontrolü 9.Yapım Yöntemleri Proje imalat kalemlerinin analizi İmalat kalemlerinin yapım yöntemleri(iş adımları) Güvenli yapım yöntemi ilkelerinin belirlenmesi 21

22 SGP nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? 10.Süre Aktivite sıralaması Kesişen aktiviteler Riskli aktivitelerin tanımlanması Aktivite-ekipman-iş gücü ve süre uyumu 11.Tasarım Mimari tasarım ihtiyaçlarının İSG analizi Tasarım ekibiyle koordinasyon sonucu verilen kararlar 12. Risk Değerlendirmesi ve Önlemlerin Tanımlanması Aktivitelerin tehlikelerin ayrık tehlike analizi Eş zamanlı aktivitelerin etkileşimli tehlike analizi Risklerin analizi ve değerlendirilmesi Aktivite bazlı kontrol tedbirlerini belirlenmesi Genel güvenli çalışma tedbirlerinin tanımlanması 22

23 SGP nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? 13. Eğitim İşe giriş eğitimleri Mesleki eğitimler Yönetici eğitimleri Saha eğitimleri İşe özel teknik eğitimler 14.Sağlık Gözetimi İşe giriş muayeneleri Periyodik sağlık kontrolleri İlkyardım hizmetleri İş Hijyeni 15.Acil Durumlar Acil durum senaryoları Acil durum görevleri Ekiplerin seçimi, eğitimi Tatbikatlar 23

24 SGP nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? 16. Plan, Prosedür, Talimat ve Formlar Kaldırma planı Yüksekte Çalışma Prosedürü Kazı işleri prosedürü İş ekipmanları kontrol formları Ziyaretçi talimatı vb. 17. Denetim Saha faaliyetlerinin denetimi Ekipman kontrolleri İş durdurma Raporlama 18. Yönetim Yüklenici yönetimi Uygunsuzluklar ve yönetimi Disiplin ve ödüllendirme Performans değerlendirme ve iyileştirme 24

25 SGP nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? 19. Kaza Araştırması Olay, ramak kala ve kaza bildirimi Kaza araştırması yöntemi Kaza araştırması ve takımı Kaza araştırması raporlaması 20. Kayıtların Tutulması Yasal gerekliliklere uyum Dokümantasyon sistemi Verilerin güvenilir arşivlenmesi 21. İletişim ve Katılım İSG iletişiminin tarifi İSG yazışmaları İSG toplantıları Çalışanların katılımı ve geri bildirim 25

26 Sağlık ve Güvenlik Dosyası (SGD) 26

27 Nedir? Birbirini takip eden veya daha sonra yapılacak işler sırasında dikkate alınmak üzere sağlık ve güvenlik bilgilerini içeren dosya Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Hem mal sahipleri hem de son kullanıcılar için kullanılacak sağlık ve güvenlik bilgilerinin yasal bir kaydı olan dosyadır. Construction Design and Management Regulations 27

28 Ne zaman hazırlanmalıdır? Ön Tasarım Tasarım İhale Yapım İşletme SGD, projenin en başından itibaren oluşturulmaya başlanmalı, özellikle projenin teslim aşamasında(işletmeye geçiş) gözden geçirilmeli ve derlenmelidir. 28

29 Kim tarafından hazırlanır? Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje hazırlık aşamasındaki görevleri MADDE 10 c) Proje süresince, birbirini takip eden veya daha sonra yapılacak işler sırasında dikkate alınmak üzere sağlık ve güvenlik bilgilerini içeren sağlık ve güvenlik dosyası hazırlar. Aynı dosyanın proje tamamlandıktan sonra temizlik, bakım, tadilat, yenileme, yıkım işleri gibi her türlü yapı işinin güvenli bir şekilde yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan bilgileri de içermesi sağlanır. Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje uygulama aşamasındaki görevleri MADDE 11 (1) Sağlık ve güvenlik koordinatörleri, proje uygulama aşamasında; c) Yapılan işteki ilerlemeleri ve meydana gelen değişiklikleri dikkate alarak 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki sağlık ve güvenlik planında ve aynı fıkranın (c) bendine göre hazırlanan sağlık ve güvenlik dosyasında gerekli düzenlemeleri yapar veya yapılmasını sağlar. 29

30 Kim tarafından uygulanır? Bu dosya, müşteri veya son kullanıcı için bir bilgi kaydıdır. Dosya; bakım, onarım, yenileme veya yıkım sırasında yönetilmesi gereken sağlık ve güvenlik risklerinin ayrıntılarını verir. Müteahhitler inşaat aşamasında mevcut olan bu konularla ilgili bilgileri dosyaya dahil edilmek üzere planlama sorumlusuna iletmelidir. Müşteri dosyayı yapının gelecekteki tasarımı, yapımı, bakımı veya yıkımı üzerinde çalışacak olanlara sunmalıdır. Dosya müşterinin kullanımını kolaylaştıracak şekilde derlenir ve müşteriye sunulur. Dosya ayrıca elektronik olarak üretilebilir ve saklanabilir; bir kağıt kopya yasalarca gerekli değildir. 30 CDM,2015

31 Kim tarafından uygulanır? CDM Yönetmelikleri uyarınca, Sağlık ve Güvenlik Dosyasının üretilmesindeki sorumluluk Asıl Tasarımcıya verilir. Asıl Tasarımcının görev süresi projenin bitiminden önce bitiyorsa, Asıl Yüklenici Sağlık ve Güvenlik Dosyasını almalı ve sorumluluk almalıdır. Dosya, nihayetinde, ihtiyaç duyan herkes için hazır olmasını sağlamak için müşteriye iletilir. Eğer bir bina satılırsa, müşteri dosyanın yeni sahibine sunulmasını sağlamalıdır. Binanın alanları kiralandığında konut sahipleri dosyaya erişebilmelidir. Eğer bir konut sahibinin gelecekteki bir inşaat projesinde müşterisi olursa, o zaman bu yeni proje için dosyanın Asıl Tasarımcının kullanımına sunulması gerekir. 31 CDM,2015

32 Hangi işlerde yapılır? 32 Şekil.5. Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Planı Hazırlama Rehberi, AÇSHB

33 Nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? 33 Şekil.6. Yapı İşlerinde İSG Yönetmeliği ve Planlanan Güncellemeler, AÇSHB

34 Nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? CDM, dosyanın «projenin özelliklerine uygun» olması gerektiğini belirtir. Bakım, temizlik, tadilat, yenileme veya yıkım işlemlerinin güvenli bir şekilde yapılmasını sağlamak için yeterli derinlik ve sağlık ve güvenlik bilgisine sahip olmalıdır. Tipik olarak, dosya yürütülen iş, tasarım ve yapım aşamalarında elenmeyen tehlikeler ve bunların nasıl ele alındığı hakkında bilgiler içerecektir. Ayrıca binanın yapısı ve şekli ile ilgili kısıtlamalar - herhangi bir sınırlama - örneğin zeminler ve çatılar için güvenli çalışma yükleri veya örneğin hizmet hizmetlerinin yeri - de dahil edilecektir. Bu dosya ayrıca, bu maddeleri korurken veya çıkarırken ya da yapının etkilenen alanlarında çalışırken yararlı olacak her türlü tehlikeli malzemeyi (örneğin boyalar ve kaplamalar) da faydalı bir şekilde not edebilir. Hizmet alanlarına güvenli erişim yolları da dahil olmak üzere binanın çizimleri de dahil olmak üzere bilgiler de dahil edilmelidir. 34

35 Nasıl bir içeriğe sahip olmalıdır? Gerçekleştirilen işin kısa bir açıklaması. Tasarım ve inşaat süreçlerinde ortadan kaldırılmayan tehlikeler. Bilgiler kalan tehlikelerin (artık risklerin) nasıl olduğunu içermelidir ele alınmış ve güvenle yönetilecektir. Temel yapısal prensipler (örneğin, destekleme, önemli depolanmış enerji kaynakları - ön hazırlık dahil ve gergi sonrası elemanları) ve döşeme ve çatıların güvenli çalışma yükleri. Kullanılan tehlikeli maddeler; yapıştırıcılar ve özel kaplamalar. Kurulu tesis ve ekipmanın sökülmesi veya sökülmesi ile ilgili bilgiler (örneğin, bu tür ekipmanların kaldırılması için özel düzenlemeler). Temizlik veya bakım için sağlanan ekipmanla ilgili sağlık ve güvenlik bilgileri Yeraltı kabloları, gaz dahil önemli hizmetlerin niteliği, yeri ve işaretleri Bina, tesis ve teçhizatın bilgisi ve yapım çizimleri; Örneğin, hizmet boşluklarına ve servis boşluklarından güvenli erişim, yerel egzoz havalandırma sistemlerinin detayları, yangın kapıları, bölmeleri vb. 35

36 Mevzuat örnek tarif «Yapı işleri sırasında ve yapı işleri bitirilip yapı kullanıma geçtikten sonra yüksekte yapılacak çalışmalarda kullanılmak üzere oluşturulacak yatay ve dikey yaşam hatları için gerekli olan bağlantı noktaları ve yapısal düzenlemeler, projenin hazırlık aşamasında belirlenerek sağlık ve güvenlik planı ve sağlık ve güvenlik dosyasında yer alır.» Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği-EK-1/4 36

37 Sonuç SG Planı SG Dosyası Projenin yapımı için, hazırlık aşamasında oluşturulan ve uygulama aşamasının sağlık ve güvenlik gerekliliklerini belirler. Projenin son kullanıcısı için, hazırlık aşamasından uygulama aşamasının sonuna kadar olan süreçte oluşturulan, işletme aşamasının kalıntı riskleri ve sağlık ve güvenlik bilgilerini iletir. 37

38 Referanslar 92/57/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifi, 1992 Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği, 2013 Construction Design and Management Regulations,2015 Topaloğlu, M.Kayhan, Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Planı Hazırlanması, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2011 M. Arslan, M. Ünsal, Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Planının Kaza Riskini Azaltmaya Pozitif Etkisi,2015 Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Planı Hazırlama Rehberi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bina İnşaatlarında Sağlık Ve Güvenlik Planı, Aslı Göher Akınbingöl,2016, Ankara 38

39 Mert Uzun