SÝYASET SAHNESÝNDEN TÝYATRO SAHNESÝNE

Transkript

1 PazaR Tarih: 7 Eylül 2014 YIL:(8) SAYI: 483 AFRÝKA NIN ÜCRETSÝZ HAFTALIK EKÝ SÝYASET SAHNESÝNDEN TÝYATRO SAHNESÝNE Fotoðraf: Mustafa Erkan Ümit Ýnatçý Bu sayýda; Ümit Ýnatçý, Filiz Naldöven, Emre Ýleri, Havva Tekin, Tüge Daðaþan, Nehir Demirel, Halil Aða, Melike Futtu ve M. Kansu...

2 2 n Ümit Ýnatçý 7 Eylül 2014 / (umitinatci@hotmail.com) SÝYASET SAHNESÝNDEN TÝYATRO SAHNESÝNE Adaylýk tartýþmalarýnýn dallanýp budaklandýðý zamana girdik. Eroðlu, birincisini mamur etti ikinci dönem için aday olmayý planlýyor. Akýncý aday olacaðýný açýkladý. M. A. Talat CTP'nin anlamsýz ve yararsýz kararsýzlýðýndan dolayý önce serzeniþlerde bulundu sonra da aday olmadýðýný açýkladý. Haksýz da deðil. Yine de siyaset sahnesi beklenmedik olaylara her zaman gebedir. Diðer yandan, Eroðlu hala ayný gücü koruyor mu(?) iþte bu soru iþareti. Son seçimlerde baþ rol oynadýðý "böl yönet'' taktiklerinden karlý mý çýkacak o belli deðil. Eroðlu, Akýncý'nýn örgütlü parti desteði görmeyeceði gerçeðinden yola çýkarak kendi seçilme durumunu daha sonuca yakýn görebilir ancak bu öngörü de pek tutmayabilir. Özkan Yorgancýoðlu ise bir parti baþkaný ve bir baþbakan olarak aday olmayý kendine yakýþtýrýyordur mutlaka. Bunu açýkça dýþarýya yansýtmasa da gönlünde yatan aslan bu. Ancak daha geniþ kitlelerin desteðini alabilmek için doðru aday deðil. Özdil Nami ismi bu yüzden daha uygun. Talat bu durumu algýladýðý için soðuma sinyalleri vermeye baþlamýþtý zaten; adaylýktan çekilmesi beklenmedik bir durum deðildi. Kudret Özersay mesafeli dövüþüyor; vur kaçlar yaparak bir yerde adýnýn olasýlýk derecesini yokluyor. Özersay'ýn yerinde olsam ters köþe yapýp Akýncý'yý desteklerdim ve daha sonra kendimi aktif siyasete hazýrlardým; çünkü böyle bir figüre siyaset ortamýnýn ihtiyacý var. Talat'ýn yerinde olsam yine Akýncý'yý destekleyeceðimi açýklar CTP'nin bu daðýnýk haline bir çeki düzen vermesine yardýmcý olurdum; çünkü partinin çözülme sorunu Cumhurbaþkaný olmaktan daha önemli bir sorundur. Böylelikle çözüm yanlýsý olan ve koloni rejimiyle flört yapmayan tek adaya kilitlenip seçimle birlikte yeni bir iradenin doðmasýna öncülük yapardým. Bu da bir liderlik vasfýdýr. Ülkelerine, hatta dünya tarihine yön vermiþ liderler, seçilerek lider olmadýlar; lider olduklarý için seçildiler. Her neyse, kimin nasýl davranacaðýný, kimin seçileceðini kestiremiyorum ama gönlüm Akýncý'dan yana. Kazanmasý zor olabilir ama imkansýz deðil. Partizanlýklara kurban verdiðimiz onca aydýn siyasetçiden sonra belki bir kez olsun saðduyu kazanýr ve Akýncý'ya siyaset sahnesinde yeni bir perde açmasýna fýrsat verilir. Özersay'ýn yerinde olsam ters köþe yapýp Akýncý'yý desteklerdim ve daha sonra kendimi aktif siyasete hazýrlardým; çünkü böyle bir figüre siyaset ortamýnýn ihtiyacý var. Talat'ýn yerinde olsam yine Akýncý'yý destekleyeceðimi açýklar CTP'nin bu daðýnýk haline bir çekidüzen vermesine yardýmcý olurdum. Böylelikle çözüm yanlýsý olan ve koloni rejimiyle flört yapmayan tek adaya kilitlenip seçimle birlikte yeni bir iradenin doðmasýna öncülük yapardým. Kimin nasýl davranacaðýný, kimin seçileceðini kestiremiyorum ama gönlüm Akýncý'dan yana. Kazanmasý zor olabilir ama imkansýz deðil. Partizanlýklara kurban verdiðimiz onca aydýn siyasetçiden sonra belki bir kez olsun saðduyu kazanýr ve Akýncý'ya siyaset sahnesinde yeni bir perde açmasýna fýrsat verilir. Anketler yapýlmaya baþlandý bile. Seçimlere sekiz aylýk bir zaman daha var diye tartýþmalarýn erken baþladýðýný düþünmeyelim. Önümüzde bir Kýbrýs sorunu var ve bununla baþa çýkacak bir lidere ihtiyaç var. Yeni seçilen BM Temsilcisi'nin niteliklerine bakýldýðýnda Amerika'nýn süreci sýký markaja alacaðý belli. Eroðlu kýraç tilkisi gibi pusuya yattý; diðer adaylarýn birbirini kýrmasýný bekliyor, aradan sýyrýlmayý hayal ediyor. Eve dönmeyi hayal etse kendine bir iyilik yapacaðý kanýsýndayým. Sempatinin bir anda nefrete dönüþmesi zor deðil; tadýnda býrakmak en doðrusu. Arada Sibel Siber'in de adý geçiyor hem de Sahibi: AFRÝKA Yayýncýlýk Limited anketlere bakacak olursak hiç de yabana atýlacak bir oy potansiyeli yok. Biliniyor ki, UBP'nin içindeki kýrgýnlar kitlesi buna Ýrsen Küçük dahil, Siber'e oy vermeye hazýrdýrlar. Eroðlu karþýtlarýnýn ve bir kýsým CTP'nin oylarýyla Siber'in seçim kazanmasý daha kolay olur ihtimali düþünüldüðünde Siber'in adaylýk için heyecanlanmasý doðal. Ancak CTP'nin hala atan sol damarý için bu durum sakýnca içeriyor; böyle bir sakýnca da yersiz deðil. Klasik medya hala seçim havasýna tam olarak girmemiþken sosyal medya kaynýyor. CTP yanlýlarýnýn eleþtirilere Editör: Faize ÖZDEMÝRCÝLER tahammülü yok. Buna bir tür sosyal medya holiganlýðý mý denir bilemem ama hemen aþaðýlama ve tehditkar meydan okumalara yeltenmeleri pek de sevimli bir davranýþ deðil. Sokak kavgasý baþlatacaklar nerdeyse. Hükümete karþý yapýlan gösterilerden hemen asaplarý bozuluyor; her demokratik hareketi kendi varlýklarýna saldýrý olarak algýlýyorlar. Partisinden baðlanmayý, adanmayý ve itaat etmeyi öðrenen bir kafa yapýsýnýn eleþtiriye katlanamamasýný anlayabiliriz. Anlaþýlmasý güç olan ise þu ateþkes rejiminde siyasi kariyer yapma hýrsýnýn bu kadar bilenmiþ olmasý. Evet hayat devam ediyor. Durum ne olursa olsun Dizilip Basýldýðý Yer: AFRÝKA Yayýncýlýk Limited Tesisleri Görsel Tasarým: Erdem YORGUNOÐLU Matbaa Teknikeri: Bünyamin NAZÝK avrupa@kktc.net Web:

3 7 Eylül 2014 toplumsal yaþamý düzene sokacak adaletli ekonomik ve sosyal bir planlamaya ihtiyaç vardýr; ancak, bu iðreti rejimi sahiplenerek ve orasýný burasýný elleyerek onu kalýcýlaþtýrmanýn alt yapýsýna katkýda bulunmak ve bunu da efendilerin buyruklarýyla yapmak elbette ki hiçbir sol görüþün vazifesi olamazdý. Patronaj iliþkileriyle Türkiye'nin bir alt yönetimi gibi çalýþan KKTC'nin benimsenmesine katký koyarak deðil, onun köksüzleþmesine ve geçersizleþmesine olanak saðlayacak giriþimlerde bulunmak olmalýydý esas siyasi hedef. Bunlar olmadýðý gibi, bunun olmamasýnýn nedenlerinden biri olan CTP'nin eksen kaymasýna getirilen eleþtiriler de kifayetsiz ve dangalak çýkýþlarla karþýlanmaya çalýþýlýyor. Entelektüel kalemleri de farklý davranmýyor. Sanki olaðanüstü çabalar harcanýyor da bunu kavrayamayan art niyetlilere karþý tepki koyma gerekliliðini hissediyorlar. Yakýn siyaset tarihimiz apaçýk ortada; yapýlanlar ve yapýlmakta olanlar alt alta konulup deðerlendirilmesi yapýlsýn. Paketlerle yönetilmeye hayýr diyen bir partinin hükümete geçer geçmez paketçi önlemlerle ülkeyi yönetmeye devam etmesi kimseye dokunmuyor mu? Sýnýf mücadelesini býrakýp, sermayenin ve koloni rejiminin þekil verdiði bir yaþamý nasýl benimseyebilir ki? Bütün bunlarý dile getirip içinde bulunduðumuz þu biat siyasetine dikkat çekmek niye CTP'lileri bu kadar kýzdýrýyor? Sýnýf bilinci ve özgürlük-baðýmsýzlýk istenciyle belirli bir direniþ gösteren örgütlere ve aydýnlara karþý niye statükocu reflekslerle tavýr sergiliyorlar? Bugün özgürlük ve baðýmsýzlýk için verilen kavganýn cýlýz kalmasý ve anlamsýzlaþtýrýlmasý CTP'nin bu eksen kaymasý yüzünden ortaya çýkmýþtýr. Meydanlara biriken enerjinin kara deliði olarak görev üstlenen CTP ayný zamanda sað partilerin hedeflediði politikalarý da haklý çýkaran bir siyasi hatanýn sahibidir. Bunu kabullenerek bir öz eleþtiri yapmak yerine, gereksiz haklýlýk arayýþlarý içinde zaman kaybetmeyi daha uygun bulan partililerin bu hatadan dönme arayýþlarýna tanýk olmak isterdim. Elbette ki parti içine rahatsýzlýklarýn olduðunu görebiliyoruz. Zaten artýk gizlenebilecek düzeyde bir saflaþma deðil þu aralar ortaya çýkan. Yapacak tek iþ CTP'nin lümpenlerden arýnarak gerçek siyasi kimliðine bürünmesidir. Bunu isteyen partililerin olduðunu biliyoruz; bu gerçekleþtiði zaman artýk CTP'ye ''zoraki sol'' yakýþtýrmasý yapmanýn dayanaklarý ortadan kalkacaktýr. Tutarlýlýk ve çekincesiz radikal giriþimler için ilkesel arýnma kaçýnýlmazdýr; baþka yolu yok. Kýbrýs'ta barýþa giden yolda buna ihtiyaç vardýr. 1 Eylül'de Recep Tayyip Erdoðan Cumhurbaþkaný sýfatýyla hükümraný olduðu KKTC'yi ziyarete geldi. Ýngiliz koloni rejimi döneminde bile olmayan diplomatik uygulamalara tanýk olduk. Tüm hükümet efradý tekmili birden ve mecliste temsil edilen parti baþkanlarý valiliðe, yani elçiliðe taþýnýp bir tanýþma merasimi yaþandý. Bu resim top yekûn teslimiyetin resmidir. RTE ancak KKTC Cumhurbaþkaný'nýn misafiri olarak Cumhurbaþkanlýðý'nýn RTE bir padiþah edasýyla kontrolün elinde olduðunu hissettirerek hem bize hem de Rumlara tembihlerde bulundu. Çözüm isteyen barýþçý bir dil yerine kasýntý bir buyurganlýkla çözüm temennisinde bulundu. Ýktidarda olan sözüm ona sol parti onca eðilmeden sonra çýkýp da "biz yolumuzu buluruz sen buna þekil vermeye yeltenme'' diyemezdi elbette. Eroðlu'nun da ekmeðine bal süren bu muðlak çýkýþlar hiç de yapýcý bir dile sahip deðildi. RTE'nin siyasi endamý üstünlük kurma üzerine kurulmuþ bir davranýþý içeriyordu. Hiç de bir baþka ülkeyi ziyaret eden Cumhurbaþkaný konumuna yakýþan haller deðildi bu haller. Daha çok cadý kazanýnýn fokurdamasýna neden olan yüksek ateþi körüklemeye gelen, kötü niyetli bir simyacý gibiydi RTE. yaptýðý protokol programýna göre aðýrlanýr, ziyaretler gerçekleþirdi. Celladýna kendi kellesini gümüþ tepside sunan bir baþka insan türü var mý bu yeryüzünde bilemem. Bazý siyasetçilerimiz buna "diplomatik nezaket'' diyerek geçiþtirmeye çalýþtý ama hiç yakýþmadý. Araþtýrma yazýlarýna meraklý olanlarýmýz bileceklerdir; Ýngiliz adayý Osmanlý'dan devraldýðýnda adaya bir gözlemci, daha doðrusu kraliyete baðlý bir ajan göndererek rapor yazmasýný istedi. "Yüksek Ekselanslarý'' diyor görevli þahýs, "dünyanýn birçok yerinde sömürgemiz var ama bu Kýbrýs insaný kadar yalaka olanýna hiç rastlamadýk.'' Kýbrýs insanýnýn yalakalýðý Osmanlý yönetiminin korku salma yöntemlerinden kaynaklanýyordu. Ýtaat etmeyenin kellesi giderdi ya da iþkenceden sonra hayata sakat olarak devam ederdi. Hayatta kalmak için yalakalýk yapmak adetten olmuþtu. Ayný psiþik tepinin þimdiki siyaset ortamýnda da ortaya çýktýðýný görüyoruz. R. T. Erdoðan'ýn yüzüne kapýlmýþçasýna bakmanýn altýnda yatan otomatik tepkinin hayranlýk ve otoriteye karþý duyulan korku arasýnda gidip gelen duygu halini görmemek mümkün deðil. Bunlar siyasi kiþiliðin tam oturmamasýndan kaynaklanan ham davranýþlarýn eseridir. Siyasette beden dili önemli; istemeden de olsa ezik görünmenin iþte böyle komik yansýmalarý olur. Ýnsanýn içinde biraz asilik barýndýrmasýný erdemle baðdaþtýrdým her zaman... Kiþinin neye karþý olduðunu bilmeden, bir þeye karþý yandaþlýk duygusu beslemesi bulanýk bir benliði ele verir. RTE'nin yaptýðý konuþmalar yine kafa karýþtýrýcý oldu. Bir padiþah edasýyla kontrolün elinde olduðunu hissettirerek ve hatýrlatarak hem bize hem de Rumlara tembihlerde bulundu. Çözüm isteyen barýþçý bir dil yerine kasýntý bir buyurganlýkla çözüm temennisinde bulundu. Ýktidarda olan sözüm ona sol parti onca eðilmeden sonra çýkýp da "biz yolumuzu buluruz sen buna þekil vermeye yeltenme'' diyemezdi elbette. Eroðlu'nun da ekmeðine bal süren bu muðlak çýkýþlar hiç de yapýcý bir dile sahip deðildi. Bir kere RTE'nin siyasi endamý üstünlük kurma üzerine kurulmuþ bir davranýþý içeriyordu. Hiç de bir baþka ülkeyi ziyaret eden Cumhurbaþkaný konumuna yakýþan haller deðildi bu haller. Daha çok cadý kazanýnýn fokurdamasýna neden olan yüksek ateþi körüklemeye gelen, kötü niyetli bir simyacý gibiydi RTE. Lefkoþa Belediye Tiyatrosu'nun 12'ncisini düzenlediði Kýbrýs Tiyatro Festivali'nin açýlýþ oyunu Brecht'in ''Arturo UI'nin Önlenebilir Týrmanýþý'' adlý oyunuydu. Ýçinde bulunduðumuz durumla örtüþen bu oyunda, rol aralarýnda Hitler figürüyle spotlar haline geçiþen RTE'nin simasýný da sezinleyebildik. Faþist beden dilini yansýtan Hitler'in mekanik gergin el kol hareketleri nöbetler þeklinde rolü üstlenen deðiþik aktörler tarafýndan oyunun sonuna kadar taþýndý. Hitler'in Mussolini'nin balkon konuþmalarýndan arakladýðý bu þizofren nutuk þekli oldukça bulaþýcý bir davranýþ bozukluðudur. Aktörler deðiþiyor rol ayný kalýyor ve yükselen bir ritimle baskýnýn yayýldýðýný hissediyorsunuz. Bir tiyatro sahnesinde izlediðimiz þu örtük durum yaþamýn içinde beslenme ortamý bularak yaygýnlaþan apaçýk bir durumdur... ''Yüzleþme'' ana temasýyla gerçekleþen tiyatro festivalinde izleyiciye sunulan seçki toplumsal yaþamýn dinamiklerini karþýlaþtýrmalý olarak algýlamamýza yardýmcý olacak niteliktedir... Ne diyelim(?) siyaset sahnesinden geri kalýn demiyoruz ama tiyatro sahnesinden yaþamý tüm gerçekliðiyle yansýtan tiyatro sanatýna da hak ettiði deðeri verelim... 3

4 4 7 Eylül 2014 Filiz Naldöven / (filiz_naldoven@yahoo.com) SABAHTAN AKÞAMA/ KAHKAHADAN AH A KADAR/28 Bir gün, Eylül, 2014 SABAH Þaþýracak bir þey yoktur. Nedense bu kadar önemsenecek. Bu kadar üzerinde durulacak. Bir kez söylenebilir belki, küçük, müstehzi bir gülümsemeyle sadece bir kez. Yeterdir. Sanki bu coðrafyada, bu manasýz tarihte kimse dýþarýdan gelene böylesine içten, böylesine yakýn, böylesine genç kýz; uçuþarak, ayaklarý bir karýþ havada bakmamýþtýr. Sanki, hiç kimse bu güne kadar, gözleri parlayarak öne eðilmemiþ, düðme iliklememiþ, evet efendim, sepet efendim dememiþtir. Hayranlýðýna gark olmamýþ, eli ayaðýna dolanmamýþ, geleni karþýlarken kendine ince ayar çekmemiþtir. Sanki bu daracýk coðrafyada bu güne kadar dimdik duruþlu adamlar, kadýnlar tarih yazmýþlardýr. Varlýklarýndan ve kiþiliklerinden emin, güvenli, biat etmeyen, hesapsýz kitapsýz insanlar yönetmiþtir bu topluluðu. Topluluk da, týpký benimsediði, seçtiði, hayatýnýn ve geleceðinin yönetimini devrettiði bu insanlar kadar onurlu ve dik duruþludur. Kimseden bir þey beklemez. Kiþisel hesaplarý ve çýkarlarý için hiçbir yöneticiye yatýrým yapmaz. Kendini kullandýrmaz ve kimseyi kullanmaz. Ýþte bu yüzden topluluðun bu kadar feveran etmeye hakký yoktur. Topluluðun parmakla sayýlýr bir bölümü, -ancak bir feveran da deðil- saðlam, yapýcý bir eleþtiri yapma hakkýna sahiptir. Bunu yaparken, herkesi ve her þeyi birbiriyle baðlantýlý olarak, tarihiyle, siyasal sosyal yapýsýyla birlikte deðerlendirebilmelidir. Þaþacak bir þey yoktur. Eski yeni bütün fotoðraflara bakmak daha yerinde Bir kez söylenebilir belki, küçük, müstehzi bir gülümsemeyle sadece bir kez. Yeterdir. Sanki bu coðrafyada, bu manasýz tarihte kimse dýþarýdan gelene böylesine içten, böylesine yakýn, böylesine genç kýz; uçuþarak, ayaklarý bir karýþ havada bakmamýþtýr.sanki bu daracýk coðrafyada bu güne kadar dimdik duruþlu adamlar, kadýnlar tarih yazmýþlardýr. Varlýklarýndan ve kiþiliklerinden emin, güvenli, biat etmeyen, hesapsýz kitapsýz insanlar yönetmiþtir bu topluluðu. ve manalýdýr. Bütün bakýþlara, bütün kelime ve cümlelere, bütün beden dillerine dikkatle bakmamýz ve gördüklerimizi itiraf etmemiz gerekir. Malum fotoðraf, bir geçmiþin, kiþiliksiz bir tarihin hasbel kader kahramaný haline gelmiþtir. Kadýnýn çifte iktidarsýz konuma düþürüldüðü, toplumun kadýnla ilgili en diplerdeki, cýlk cinsel inançlarýna uygun düþen yerleri kazýmak bu topluluðun temel davranýþ prensiplerinden biridir. Kendini zarar veremez durumda hissettiði anda, bir Týkýþ bir salon, tavanda garip bir avize. Sanki biraz önce saçlarý yoklanmýþ, bitleri araþtýrýlmýþ, týrnaklarýný kesip kesmedikleri, ayakkabýlarýný boyayýp boyamadýklarý teftiþten geçmiþ. Gülümsemeye çalýþsalar da, içten içe bir ürpertileri var gibi. Sözlü sýnava girecekler gibi.ya da birazdan, hadi öðle namazýna, camiye, denilecek, içten içe gönülsüz ama mecbur, kalkýp gidiverecekler gibi.kendini bil, demiþler. Önce kendini bil. Bu dünyadaki ilk ve en önemli bilgi budur. kadýna bel altýndan en büyük darbeyi indireceðini ve onu çaresiz býrakacaðýna inanýr. KUÞLUK Evet, çok sinir bozucudur meclis baþkaný kadýnýn gri siyah, uzun kollu kapalý bir tayyörle, ince çoraplarý ve sivri topuklu siyah ayakkabýlarýyla, uçuþarak ve hayranlýkla, bu ortaçað kafalý ve cinayet azmettiren adama hayranlýkla bakýþý. Bu sýcakta ki, yumurtayý asfalta kýrsan arkaný dönene kadar piþecektir. Böylece, salt görüntü bile kendinden çýkmýþlýðýn, alýþkanlýklarýndan vazgeçmiþliðin bir ifadesidir. Þu soruyu da sorabilirim: Mesela, Uruguay'ýn dolar maaþý olan ama bunun yüzde doksanýný hayýr kurumlarýna baðýþlayarak eski bir walkswagen araba kullanan devlet baþkaný Jose Mujika'ya da böyle bir gülücük atar mýydý? Bir istediði, bir beklediði, kendine verilen bazý vaatler olmasa bu topluluðun insaný böyle bir kýlýða girer mi? Kendinden daha mütevazi, daha yoksul, daha eþitlikçi olana böyle bir temenna atar mý? Nedendir? Soru bu olmalýdýr. Bu soruyu yanýtlamaya çalýþmak topluluðun kendini bir nebze tanýmasýna yetebilir. ÖÐLE Baþka bir kareye atlarsak, karþýlýklý oturan, koyu renk takýmlar giymiþ, çok azý kýrmýzý kravat takmýþ, tekdüze adamlar var

5 7 Eylül görüntüde. Týkýþ bir salon, tavanda garip bir avize. Sanki biraz önce saçlarý yoklanmýþ, bitleri araþtýrýlmýþ, týrnaklarýný kesip kesmedikleri, ayakkabýlarýný boyayýp boyamadýklarý teftiþten geçmiþ. Gülümsemeye çalýþsalar da, içten içe bir ürpertileri var gibi. Sözlü sýnava girecekler gibi. Ya da birazdan, hadi öðle namazýna, camiye, denilecek, içten içe gönülsüz ama mecbur, kalkýp gidiverecekler gibi. Kendini bil, demiþler. Önce kendini bil. Bu dünyadaki ilk ve en önemli bilgi budur. Gücünü, yeteneðini, yettiðin ve yetmediðin iþleri, nerden gelip nereye gittiðini, falan. Mesela 'piskottan adam yerim', 'ölülerden korksaydým mezarlýktan geçmezdim', 'geleceði varsa göreceði de var' demeyi býrak! Hele o kibir! Beni benden alan o tepeden bakýþlar, o biz biliriz, biz yaparýz teraneleri. O, 'siz kimsiniz de, yaptýðýmýzý beðenmezsiniz' muhabbetleri. O dýþarýdan gelene eðilmeler, bükülmeler, iki kat olmalar. Sonra dönüp o ezikliðin acýsýný topluluktan çýkarmalar. Bir de hepsi bunlarýn sizin için diyerek vicdan yapmalar. Bütün tarihte hamam böcüsü olmuþtuk, giderek küçüldük, bite dönüþtük. Kýrýn bizi, kýrýn bizi, kaþýntýdan deliriyoruz! ÝKÝNDÝ Aracýlar tefeciler sistemi hep olagelmiþtir de, tavan yapmýþtýr artýk bu toplulukta. Aracýlarýn altýna dünya menfaatini sermek ve topluluðun diðer üyelerini onlara muhtaç hale getirebilmek için devlet uydurulmuþ, sonra sýrayla itaatkar ve tapýcýlar hükümete getirilmiþtir. Bunlarýn en büyük ve önemli görevi bu küçük topraðýn yanýnda büyük toprak Akdeniz'i de dýþarýdakilere kolaylýkla peþkeþ çekmektir. Aracý tefeci tayfasý bu durumdan acayip kaymak yiyerek, düþünde göremeyeceði kadar paraya kavuþarak, milyonlar fazlasýný da dýþarýdakilere aktarmayý kendine görev edinmiþtir. Toplumsal ahlaki bozulmayý 1974 tarihinin altýný çizerek, baþlangýç göstermeye çalýþanlar hikayeyi eksik býrakmakta. Elbette 74 ün hemen sonrasýnda ayaða serilen olaðanüstü ganimet büyük bir tahriktir. Yetmezmiþ gibi deðiþik adlarla uydurulan otonom devlet, federal devlet, iki k'li devlet topluluða açýktan gizliden þu mesajý iletmiþtir: Çalýn, çýrpýn, istediðiniz karanlýk iþi çevirin size sormam. Yeter ki bize ve anavatanýmýza laf etmeyin! Ama ondan önce de birikmiþ yoksunluk duygularý vardýr topluluðun. Her zaman üretimi az, maddi varlýðý yetersiz, teþkilatýn paralý mücahidi veya cemaat meclisinin ödenekli memuru olarak çok hesaplý bir hayat sürmek zorunda kalmýþtýr. Çok az zengin, çok az toprak ve iþ sahibinin dýþýndakiler yine bir kuruma baðlý ödenekle hayatýný geçirmiþtir. Daha önce de dýþarýdan gelen kararlarý bildiren, emirleri harfiyen yerine getiren bir aracý tefeci tayfasý vardý. Daha önce de ne mutlu Türküm diyene, derdi. Daha önce de dýþarýdan gelenin önünde iki kat olur, düðme iliklerdi. Daha önce de balý tutan parmaðýný yalar, bala yakýn durabilmek için bin bir yalakalýk ve muhbirlik yapardý. Çünkü topluluk hep bir koloni yurttaþýdýr, hep bir dýþ müdahalenin ve dýþ müdahalelerin adadaki uygulayýcýlarýna biat etmek durumunda hissetmiþ, tutunabilmek adýna bunu bir yaþama biçimi olarak tarihine geçirmiþtir. Böylece, topluluk kendini bu yaþama biçimine kaptýrýnca, dýþarýda olan da, gelen de, aðzýndan çýkaný kulaðýnýn iþitmediði hallere düþerek aþaðýladýkça aþaðýlamýþtýr. AKÞAMÜSTÜ Kýrk yýl ve öncesinde de gidiþatý görüp hatta bugünkü sonuçlarý iþaret eden insanlar parmakla sayýlacak kadar azdý. Sevindirici olan þimdilerde nicel olarak çoðalmasýdýr. Yalnýz, bu her þeyin farkýnda olduðunu savunan ve sayý olarak çoðalan kesime sorulacak soru þudur: Peki, þimdi ne yapmayý düþünüyorsunuz? Her þeyi þimdi olmuþ gibi düþünme yanlýþýndan dönmek gerekir. Þimdi sadece birçok baský ve eylem daha açýk, hatta bazen gözümüzün içine baka baka yapýlmaktadýr. Bunlarý þimdi görmek ve sadece þimdinin etkinliðine yormak pek bir manasýzdýr. Þimdi sadece yakýnlýk fazlaca artmýþ, etkiler daha da hýzlanmýþtýr. Hazýr olan dimaða ekilen tohumlar belki daha güdük aðaçlar üretmiþti eskiden, þimdi dallanýp budaklanmýþtýr. Zihinsel ve kültürel entegrasyon hali hazýrda varken, hýzlý bir artýþ göstermeye baþlamýþtýr. Elbette bir koloni, yöneticisinin fikrine saygýlý olacak, yaþayýþýnýn taklidini yapacaktýr. Demek ki, mesele bu noktada düðümlenmektedir. Bir koloni topluluðunun, en baþta kendini yönetici sanan kesimi, zaten sömürgecisine biat etmemiþ olsa öyle bir vasfa sahip olamazdýr. GECE Hayati olaný kavramak her babayiðidin harcý deðildir. Bizim için en önemli, en büyük ihtiyacý, kaçýnýlmaz olarak bizi ayakta tutacak neyse, onu bulabilmek. Hayati olan için rahatlýðý, konforu feda edebilmek, rutini, alýþkanlýðý terk edebilmek Ýnançlý, gözünü budaktan sakýnmaz bir devrimci gibi hayatýný hayati olan kavgaya adamak. Ne olursa olsun pes etmemek, geri dönmemek. Kararlý ve kendinden emin, ne yapacaðýný bilerek yürüyebilmek. Bunun için yan yana, kol kola olabilmek. Böyle bir ruh var mý toplulukta? Yok! Topluluðun ruhu, söylene söylene yaþamaya iliþkin. Bir söylenme tarihi oluþturmakta. Havaya yazdýðý için unutmakta. Zihinsel kayýtlarýný önemsemediði için kolayca onlarý yitirmekte. Söylenme, sanki bir silgi gibi sorunlarý, açmazlarý, yalaný dolaný, kýstýrýlmýþlýðý silecek sanýyor. Doðru ve haklý kelimeleri bulup çýkaramýyor ya da kullanmaktan korkuyor. Mizah ince bir zeka iþidir, beceremiyor. Oysa çaðýn eleþtiri aracý mizah ve ironi. Onun yerine dedikodu yapmak topluluða daha kolay geliyor. Topluluðun ruh kamerasý eðer bir gün kocaman evler, son model arabalar, gösteriþli yaþantýlardan çekilip hayatýn gerçek ihtiyaçlarýna, yani baðýmsýz, özgür, insancýl ve sade hayatlara odaklanýrsa, belki topluluk daha manalý bir hayata sahip olabilecektir. Gerekirse uyumamak. Gerekirse susuz elektriksiz kalmak. Gerekirse hiç iþe gitmemek. Bütün kurumlarýn, þirketlerin bomboþ durmasý. Emre ÝLERÝ / ileriemre9@gmail.com RAKI: ANA SÜTÜ VE DÜÞ ÝLACI Bir þeyler içmem lazým, diye homurdandý kendi kendine. Kendini, daha geçen gün, zil zurna sarhoþ, yollardan, yine kendisi toplamýþtý. Devrik bir cümle gibi oluyordu içerken. Hatta, henüz içmeden! Raký içerdi en fazla. Düþ ilacý derdi rakýya. Gidip kendine bir þiþe raký, bir süzme yoðurt aldý, eve yürüdü, eve yürürken yürüdüðünü düþündü, güldü. Eve gitti, rakýyý açtý, bardaða döktü, bakýþlarý da bardaða döküldü. Su koydu sonra bardaða. Sonra su oldu biraz da. O gece elbette içecek, elbette sarhoþ olacak, sokaklara çýkacak, sokaklara haykýracaktý düþlerini ve yine kendini, kendisi toplayacaktý sokaklardan. O gece, sokaklara fýsýldadý þiirlerini. Annem çok güzel bir þiirdi, diye baðýrdý yýldýzlara. Anasýnýn sütü olmuþtu sanki o gece raký. Doymak bilmeden içti. Ertesi sabah uyandýðýnda baþucunda raký bardaðýný bulacak ve kafaya dikecekti. Daha iyi yenilmekte deðil, hergün daha iyi ölmekteydi. Aklýna Özdemir Asaf'ýn söylediði bir söz geldi, o söz þöyleydi: "Kaybedeceðini bile bile neden mücadele ediyorsun, dedi. Öleceðini bile bile yaþadýðýný unutmuþtu, bozmadým " Gerçekten de öleceðini bile bile yaþamak deðil midir hayat? Sarhoþ olacaðýný bile bile içmek, sarhoþ olmayý istemek, düþebileceðini bile bile yürümek deðil midir, ha? Bakkala gidip ana sütünü ve düþ ilacýný aldý. Eline kalem kaðýdý alacak ve son sözünü yazacaktý: Topraksu köklerinden öper hep/kuþlarýn düþlerini saklasýn diye aðaçlar! O gece kendini apartmanýn beþinci katýndan aþaðý atacaktý ama yapmadý. Ýntiharýn eþiðinde de olsa yaþamaya karar verdi! ÝKÝ EÞÝTTÝR BÝR! kollarýmý açsam rüzgara rüzgar olsan sarýlsan bana sonra ben aktýðýn yol olsam sen su SIR topraksu hep köklerinden öper kuþlarýn düþlerini saklasýn diye aðaçlar! DENÝZ yetim kalmýþ kelimelerim denize üfürdüðüm hüznün külleri deniz o binbir gözlü hafýza saklayacak hepsini deniz kabuklarýnda birer inci gibi ve içimin denizinde açacak lotus çiçeði madde su kendini ateþ sanýyor senin yanýnda

6 6 7 Eylül EYLÜL 1955'ÝN ARDINDAN... "6-7 Eylül'de bir komþumuz korudu, diðeri ihbar etti..." 6-7 Eylül'den sonra "Vatandaþ Türkçe konuþ'', "Rumlardan mal almayýn çünkü her verdiðiniz kuruþ Kýbrýs'taki kardeþlerimize bir mermidir'' diye sloganlar ve tartýþmalar meydana gelmeye baþladý. Ve çocukluk hayatýmýz sýkýþmaya baþladý. Vapurlarýn içinde Rumca konuþmaktan korkar olduk. Ýlkokulda Türkçe dilinde olan derslerde yanýndaki arkadaþýnla Rumca konuþmak yasaklandý. "Babamýn dükkanýnýn yandaki Türk kahveci komþusu Ali, geç saatlere kadar Türk bayraðý açarak bizim kunduraca dükkanýmýzý korudu. Fakat maalesef gece yarýsýndan sonra bütün bu kiþiler yaðmadan ayrýlýrken dükkanýn öteki tarafýnda bulunan eczacý Þinasi Rýza Bey onlara 'arkadaþlar bu dükkaný unutunuz kýrmadýnýz' diye seslenip emir verdi." Stathis Arvanitis, 6-7 Eylül 1955'te baþlarýna gelenleri böyle anlatýyor. Henüz sekiz yaþýndaymýþ camdan hiç unutmayacaðý o görüntüleri izlerken, 15'ine geldiðinde ise sadece mallarý deðil kurtardýklarý canlarý da fazla gelir yaþadýklarý topraklara. Babasý Yunan tebalý olduðu için bir gecede 1964'te Büyükada'dan ilk sýnýrdýþý edilen Rum olur. Arkasýndan o da annesiyle birlikte bir gemiye atlayarak bir daha dönememek üzere kovulurlar memleketlerinden. Oysa sadece annesi ile babasý deðil, 1850'lilerde Santorini'den gelen dedesi ile Sakýz adasýndan gelen ninesi de büyükadada tanýþýp bir hayat kurmuþlardýr. Dedesinin 23 Nisan sokaktaki dükkanýnda yaptýðý kunduracýlýk mesleðini babasý ile amcasý devam ettirir. En ünlü müþterileri de milletvekili Hasan Saka'dýr. Þimdi ne o dükkan yerinde, ne de Arvantis ailesi yurdunda. Stathis Arvanitis 65'ine bastý. Elektronik mühendisiliðinden emekli olduktan sonra Atina'da 1967'den beri Ýstanullu Rumlar için ayda bir çýkan Politis dergisinde ve Türkiye'de çýkan Adalý dergisinde yazýyor. Stathis Arvanitis Patrik Atinagoras ile birlikte Eylül'ün geleceðini hissetmiþ miydiniz? Annemle o sene Bursa'ya tatil için gitmiþtik. 4 Eylül'de adaya dönme kararý aldýk. Bursa'dan baþka beþ yolcu ile bir büyük dolmuþa bindik ve Yalova'ya hareket ettik. Yolda öteki yolcular Ýstanbul'a Rumlarýn mallarýný kýrmak için gittiklerini aralarýnda konuþmaya baþladýlar. Ben sekiz yaþýndaydým. Annem sonra anlattý bana. Bir an yolda annemden Rumca dilinde su istedim. Rumca konuþtuðumu duyunca onlar lafýný birden bire kesip bir daha Yalova'ya kadar aðýzlarýný açmadýlar. Yani öncesinden aþaðý yukarý ne olacaðýný biliyorduk. Kunduracý dükkaný önünde Arvantis'in babasý Hristo Arvantis Babamýn dükkanýnýn yandaki Türk kahveci komþusu Ali geç saatlere kadar Türk bayraðý açarak bizim kunduraca dükkanýmýzý korudu. Fakat maalesef gece yarýsýndan sonra bütün bu kiþiler yaðmadan ayrýlýrken dükkanýn öteki tarafýnda bulunan eczacý Þinasi Rýza Bey onlara "arkadaþlar bu dükkaný unutunuz kýrmadýnýz'' diye seslenip emir verdi. Bütün cam vitrinleri kýrýp mallarý yaðmaladýlar. Sabah erken saatlerde ada askerlerle doldu. Çünkü örfi idare olmasýna emir verildi. Bütün bu kiþiler o anda yük deniz motorlarýna binip karþý sahillere geçip daðýldýlar. Öteki gün bütün adanýn merkezi yollar falan dükkanlardan atýlan mallar ile doluydu. Türkiye'den gitmeye ne zaman ve neden karar verdiniz? Bu olaydan sonra artýk bütün gayrimüslimler korku içinde yaþadýlar. Türkiye'den kendi kendimize ayrýlmadýk. 1964'te babam Rum tebalý olduðu için adadan sýnýrdýþý edilen ilk kiþiydi. Babam kendisinin sýnýrdýþý edileceðine inanmýyordu. Sadece zengin iþ insanlarýnýn ve Yunan dernekleri ile uðraþanlarýn kovulacaðýný sanýyordu. Ama birkaç gün sonra iþe giderken o günkü gazetede ismini gördü. Aðlayarak eve geldi ve biraz sonra polis memuru ile Ýstanbul'a gitti. Orada Sirkeci'de 4. þubede ifade verdi, mahkum gibi fotoðrafý çekildi. Ve parmak izleri alýndý. Sonunda yalan olan bir suç ilanýný zorla imzalayarak serbest býrakýldý. Suçu Ýsviçre'den Kýbrýs'a yardým için para kaçýrmaktý. Ondan sonra eve döndü ve bir hafta içinde gitti. Beraberinde 20 kiloluk eþya ve 20 dolar vardý. Beraber almak istediði bir azizin resmini gümrükçüler tarihi eser sayarak ona vermediler. Fener Rum lisesinde arkadaþlarýyla-1962 Ara sýra bisikletiyle yokuþlarýndan týrmandýðý çocuklukluk günleri için adaya geliyor. Kovulduðu memleketine bir daha geri dönmek onun için oldukça zor. Çocukluk anýlarý hala çok yakýn, Büyükada ise artýk çok uzak. Stathis Arvanitis, kovulmalarýný bianet'e anlattý. Adada siz çocukken nasýl bir yaþam vardý? Adada benim yaþadýðým yýllarda hiç sorunsuz harika bir hayat vardý. Nüfusun çoðu gayrimüslimdi. Rum, Ermeni, Yahudi, Türk. Benim 1960'ta mezun olduðum Rum Ýlkokulu'nda 150 öðrenci okurdu. Saat kulesi-1955 Neler yaþadýnýz? Bizim adada yaþadýðýmýz ev saat kulesinin solundaki kiliseye ait binaydý. Ve bu yüzden adada olan bütün olaylarý izledik. Bu binada bizden baþka yaþayan Rum kiracýlar vardý. Çoðu papaz. 6-7 Eylül olaylarýnda saat meydaný önünde belediye kamyonlarýnýn içi Anadolu yakasýndan gelen kiþiler ile doluydu. Ýçinde yol inþaatýnda kullanýlan taþlar vardý. Bu adamlar kamyonlarýn üstünden saða sola Rumlarýn dükkanlarýna ve evlerine taþ atýp camlarý kýrýyorlardý. Öte yandan baþka kiþiler dükkanlarda bulunan mallarý yollara atýyorlardý. Bu vaziyet gece yarýsýna kadar sürdü. O günkü korkumuz, bu kiþilerin bizim binaya gelmesi ve orada kalan papazlarý öldürmesiydi. Sonunda öyle bir olay olmadý ve sadece evimiz yüksek katlý olduðu için bir camý kýrýldý. Arka tarafta bulunan Meryem Ana Kilisesi'ni yaktýlar fakat erkenden söndürüldü. Adayý terk etmeden önce Arvantis arkadaþlarýyla Babam gidince biz de annemle beraber Akdeniz yolcu

7 7 Eylül gemisi ile Türkiye'yi terk ettik. Yaþým 15'ti. Babam kýsa zamanda döneceðini inanýyordu. Ama 1975'e yani hayatta olduðu yýllara kadar gelemedi; çünküparmak izi alýnan kiþilerin Türkiye'ye dönmeleri yasaktý. Annem sadece annesinin cenazesi için Ýstanbul'a geldi. Ben ilk kez1988'de Davos anlaþmasýndan sonra Yunan eþim ile geldim. Yunanistan'a gidince neler yaþadýnýz? Yunanistan'a gelince baþta herkes büyük zorluk çekti.ýþ bulmak, ev kurmak paramýz olmadan çok zordu. Benim için Türkiye'dekinden farklý bir eðitim olduðu için çok zorluk çektim. Burada liseyi bitirip sonra elektrik mühendisi okulundan mezun oldum. Babam üzüntüden 10 sene içinde mide kanamasý ve felçten hastalanýp vefat etti. Ýlk geldiðinde burada Petridis adýnda baþka Ýstanbullu kunduracýlar ile büyük bir ayakkabý fabrikasýnda çalýþtý. Ben mezun olduktan sonra 35 sene büyük bir inþaat þirketinde müdür olarak çalýþtým. Ve þimdi amatör gazeteci olarak çalýþýyorum. Stathis Arvanitis oðlu Dr. Konstantin ile Büyükada'daki evlerinde Aileniz ya da siz Türkiye'ye geliyor musunuz? Türkiye'yi 1988'den itibaren sürekli ziyaret ediyorum. Büyükada'da iþgal edilen aile evimizi 15 senelik mahakeme sürecinin ardýndan hazineden geri aldým. Ve geçen sene payýmý müþteri bularak sattým. Þimdi artýk gazete haberleri ve arkadaþlarýma rastlamak için geliyorum. Týp mezunu olan oðlum Konstantin, bu sene Cerrahpaþa Hastanesi'nde dört ay staj için görev aldý. Büyükada'da arkadaþým kalmadý artýk sadece bir kaç kiþi kaldý. Türkiye'de ya da adalarda en çok neyi özlüyorsunuz? Büyükada'da sadece eski günleri ve yaþadýðým yerleri özlüyorum. Baþka bir þey kalmadý ki! Bütün Rum arkadaþlarým artýk Yunanistan'da yaþýyor. Hepsi Türkiye'yi terk etti. Türk arkadaþlarým o zaman azdý. Þimdi sadece Fýstýk Ahmet Tanrýverdi kaldý ve Karaduman Ailesi. O eski Rumlardan kalan çok az, yaþlý kiþileri gelince ziyaret ediyorum. Eski Büyükada yok artýk, bizim için bitti. Benim yaþýmda olanlar yavaþ yavaþ vefat edince her þey bitmiþ olacak. Cumhurbaþkaný Erdoðan, son Kýbrýs gezisinde de ''Bizim kapýmýz geçmiþteki Rum vatandaþlarýna da bundan sonra gelenlere de açýk'' dedi. Bakýnýz. Ýstanbul'da 1955'ten önce 120 bin Rum yaþýyordu. Þimdi sadece yaklaþýk 3 bin kiþi kaldý Rum tehciri ve 1974 Kýbrýs harekatýnda korkup Yunanistan'a giden Rumlardan çoðu vefat etti. O zamanki çocuk olanlar da bugün 60 yaþýnda ve emekli olarak Yunanistan'da ailesyle yaþýyor. Bu yaþtaki insanlar nasýl dönebilir? Benim gibi sadece gezmek için geliyorlar. Bizim çocuklarýmýz ise Türkçe bilmiyor ve birkaç sene sonra Yunanistan'la tartýþma olunca bizim gibi kovulmaktan korkuyorlar. Bir de askerlik yapamadýðýmýz için Türkiye çocuklarýmýza ve bize vatandaþlýk vermek için 6000 euro istiyor. Bu krizde nasýl ödeyelim? Ayrýca biz bu bedeli niye ödeyelim. Biz ülkemizi terk etmedik ki, kovulduk. (bianet.org) Burasý Agora meyhanesi Týpký þarkýdaki gibi aþklarýn en divanesinin yaþandýðý bir dönemde kurulmuþ Balat'ýn tüm sokaklarýnýn çýktýðý yere. Rum Kaptan Asteri aþýk olduðu Ýstanbullu kadýnýnýn "Ne zaman karaya demir atarsan, o zaman seninle evlenirim" þartýna karþýlýk demir atmýþ Balat'a. Kaptanlýða aþký için meyhane de devam etmiþ. Tarih Asteri'den sonra oðlu Stelyo geçmiþ meyhanenin baþýna, ardýndan torunu Hristo Dulidis devralmýþ bayraðý. Birçok ünlünün müdavimi olduðu Agora, sadece Türkan Þoray'ýn üç filminin geçtiði 286 filme mekan olmuþ. Yýllara direnen meyhane, 6-7 Eylül 1955 olaylarýnda müdavimlerinin siper olmasýna raðmen alevlere yenik düþmüþ. Hristo Bey, pes etmemiþ, yeniden ayaða kaldýrmýþ Agora'yý. Ama yýllar geçtikçe dokuz dilin konuþulduðu Balat'ta Agora'nýn Rumca meydan demek olduðunu bile bilecek kimseler kalmamýþ yýlýnda Hristo Bey de Selanikli eþi Ergenya ile Yunanistan'a akrabalarýnýn yanýna gitmiþ. Çocukken Hristo Bey'in kalfalýðýný yapan gazeteci Ersin Kalkan ortaklarý yönetmen Ezel Akay, Deniz Sevinç, Chronis Pechlivanidis ile yýllar sonra meyhaneyi aslýna uygun olarak yeniden açtý. Ersin Kalkan Agora'nýn hikayesini bianet'e anlattý. Meyhane ile nasýl tanýþtýnýz? Balatlýyým. Hristo Bey ve Ergenya Haným bizim komþumuzdu. Çocuklarý yoktu. O yüzden beni evlatlarý gibi severlerdi. Çocukken Fener'de kalabalýk bir Rum topluluðu, Balat'ta da Yahudiler yaþýyordu. Babam tüm malýmýzý kumarda yemiþ. Annem iþçi olarak Almanya'ya gitmiþti. Ergenya Haným bize bakýyordu. Ýlkokulda para kazanmak için önce terzi çýraklýðýna baþladým. Sonra ortaokula geçince Hristo Bey 'haftalýk kaç para alýyorsun' dedi. '5 lira' dedim. 'Bana gel 20 lira vereyim' dedi. 'Olur' dedim. Lise 2'ye kadar Agora'da çalýþtým. Niye bu kadar seviliyordu bu meyhane? Hristo Bey çok sýcak bir adam, aile çok sýcak bir aile. Ýnsansýz ev imkânsýz evdir ya, bir insanýn nefesi bir mekâný deðiþtirmeye yetiyor. Çok titizdi. Çok iyi þaraplar seçerdi. O zamanlar fýçý yasaðý da yoktu, fýçýdan servis ederdi þarabý. Bir de rakýlar tekele tabi deðildi. Marmara Adasý'nda ve Gökçeada'da raký imalatý sürerdi. Oradan rakýlar gelirdi. Servisi çok iyiydi, þarkýlar söylerdi. Ýki tane de plaðý var. Piyano da çalardý. Ayný zamanda Kültür Bakanlýðý'ndan sertifikalý ilk üç rehberden biriydi. Grup gezdirirdi. Din turizmi üzerine yazýlmýþ Yunanca kitabý da vardý. O zamanýn diplomatlarýnýn yetiþtiði Fener Rum Erkek Lisesi mezunuydu. 6-7 Eylül'ü nasýl anlatýrdý Hristo bey? Rum esnaf, olaylarýn Beyoðlu'nda baþladýðýný biliyor. Dükkanlarý kapatýyorlar kiþilik bir grup, ama buranýn insanlarý deðil, dýþarýdan gelen bir grup altýn, para, hafifte ne bulurlarsa yaðmalamaya baþlamýþ. Buranýn gençleri mahalleyi koruyor. Agora'ya saldýrdýklarýnda büyük bir arbede çýkýyor, saldýrganlardan iki tanesini býçaklýyorlar. Fakat o sýrada burasýnýn yanmasýný engelleyemiyorlar. Kasayý açmaya çalýþýyorlar ama açamýyorlar, orda biraz para kalýyor. Evlere saldýramýyorlar. O yüzden Fener'de büyük bir yaðma yaþanmýyor. Cesaret edemiyorlar girmeye. Çarþýda altý tane Rum dükkan yaðmalanýyor. O kadar. Hristo Bey, yanan dükkaný onarmak için dükkanýn bir kýsmýný satmak zorunda kaldý. Hristo Bey dedesinden beri Ýstanbullu. Burada kimseleri kalmadý. Eþi Selanikliydi. 1994'te onlar da Selanik'e gitti. Yalnýz kalmýþ olmasalar yaþlarýna raðmen gitmezlerdi. Siz nasýl aldýnýz? Hristo bey Yunanistan'a giderken bir iþletmeciye vermiþti Agora'yý ama o bozdu burayý, birahaneye çevirdi yýlýnda bana satmak istediðini söyledi. "Sen gazeteciliði býrakma ama elin üstünde olsun ki rengimiz kokumuz devam etsin" dedi. 2006'da restorasyon için izin aldýk. Ama o sýrada Balat kentsel dönüþüm kapsamýnda yenileme alaný ilan edildi. Bütün inþaatlarý durdurdular. 2013'e kadar burasý davalýk kaldý. 2013'te tüm Balat olarak davayý kazandýk. Ýki haftaya resmi açýlýþýmýzý yapacaðýz artýk. Ama Hristo bey göremeyecek çünkü geçen sene aramýzdan ayrýldý. Ben Ýstanbul'un en eski hikayelerinden birini canlandýrmak için bu meyhaneyi yeniden açtým. Buraya bir iþletme gibi bakamam. Yunanistan'dan gelen yaþlý baþlý insanlar duvarlarý öpüp aðlýyor. Bunu görmek hangi rantla kýyaslanabilir. Sizin çocukluðunuzdan þimdiye baktýðýnýzda nasýl bir Balat, Ýstanbul ve Türkiye görüyorsunuz? Kötülükler ülkesi olduk. Azýnlýklar, diðerlerimiz gidince biz ýssýzlaþtýk. Kendi kendimizle baþ baþa kaldýk, anlamsýzlaþtýk. Baþkasý olmazsa varlýðýmýzýn hiçbir kýymeti yok. Benim çocukluðumdan bugüne -binlerce yýl öncesinden bahsetmiyorum-, 35 yýl önce, biz nasýl bu kadar tekleþmiþiz. Þu Balat çarþýsýnda 9 dil birden konuþulurdu. Rumca, Boþnakça, Ermenice, Ladino Dili, Kürtçe, Zazaca, Türkçe, Arapça, Arnavutça, Bulgarca. Onlar gitti, geriye fýsýltýlar halinde konuþulan bir Ladino, Rumca kaldý. Duyulmuyor artýk. Türkçe ve Kürtçe kaldý geriye.ýstanbul, Ýstanbul olacaksa kozmopolit rengine yeniden dönmesi gerekir. Atina'da Türk olduðumu öðrenince etrafýmý sarýyorlar, Fransa'da Ermenilerle konuþuyorum bu þehri tutkuyla seviyorlar. Keþke biz de bu þehri onlar gibi sevebilseydik. Savaþ sonrasý Berlin gibi Ýstanbul. Süleymaniye gibi, eski semtler yýkýk dökük. Bir medeniyet ancak insanla ayakta kalýr. O medeniyetin taþýyýcýlarýný çýkarýrsan, ören yerine döner. Yeryüzünün en büyük þehirlerinden biri ama kayýp bir þehir. Bu da bizim en büyük ayýbýmýz. Bir gazeteci olarak azýnlýk haklarý ne anlama geliyor sizin için? Ben bu iþi ibadet gibi yapýyorum. Her türlü alanda yazý yazabilir, haber yapabilirim. Ama azýnlýk haklarý baþka. Üniversitede öðrencilere de bunu tembihliyorum. Bir toplumda azýnlýklarýn haklarý gözetilmiyorsa, o toplum bunu tedavi edememiþse medeni olamaz. Bunu bütün azýnlýklar için söylüyorum, etnik, toplumsal, dinsel, cinsel vs. Bir ülkede bütün azýnlýk haklarý bizim imtihan yerimiz. 6-7 Eylül'de ne olmuþtu? 6-7 Eylül 1955'de Atatürk'ün Yunanistan'ýn Selanik kentinde doðduðu evin bombalanmasý gerekçe gösterilerek baþlatýlan Ýstanbul ve Ýzmir'deki ýrkçý ve gerici gösteriler, azýnlýklara yönelik bir tahrip ve yaðma hareketine dönüþmüþtü. Ýki gün süren olaylarda Ýstanbul'da 16 Rum öldü, onlarcasý yaralandý, 73 Rum kilisesi, 1 havra, 8 ayazma, 2 manastýr, 3 bin 584'ü Rumlara ait olmak üzere 5 bin 538 gayrimenkul yakýlýp yýkýldý. Kimi saptamalara göre 50 kimisine göre 200 gayrimüslim kadýna tecavüz edildi. Dönemin Demokrat Parti hükümetinin 27 Mayýs 1960 darbesi sonrasýnda Yassýada'da yapýlan yargýlamalarýnda, olaylarýn hükümet eliyle tertiplendiði, Atatürk'ün evinin bir devlet görevlisi tarafýndan bombalandýðý ortaya çýkarýlmýþtý.

8 8 7 Eylül 2014 BEN BÝR KEZ GÝTTÝM... Böyle yükünü tutmuþ daða karþý deðil Hüzne karþý hüzne doðru gittim! Ben bir kez gittim... Çocuk tenimi nar aðacýna asýp gittim Üzümler sarkýyordu iri ve kýzýl. Bahçedeki yaþlý zeytin aðladý gördüm. Ýçim aðladý Ben bir kez gittim Akþam esintisine takýldý perde Dedi... Oynaþamayýz biliyorsun artýk bir daha bu yerde Ve benimle kalkýp gitti Yediverenler sarýya kesmiþti Akþamlarý "hayýrdýr baykuþum" derdi annem Korkardým bu ürkek söyleyiþten Bir daha konmadý servinin dalýna baykuþu O sesleniþi duymadým bir daha ben Ben bir kez gittim Yörük göçü deðildi yurt göçüydü Göçten hüzün taþýyordu Gözlerim göçemiyordu Anahtarýný unutmuþ bir kilit gibi Kendini yabancýlýyordu çevirdiðim düþler Kendi içinde kýrýlýyordu bütün sevinçler En büyüðüydü gitmelerin En isyanlýsýydý en çaresiziydi Bütün gidenler bilir... Bir daha avludan geçmedim geceleri Ay takýlmadý bir daha bademin dalýna Ben bir kez gittim Hasret kaldým çocukluðuma... Havva Tekin küçük kýzým þimdi uzak bir kentin limanýnda beklerim seni þimdi bir þiirin sularýnda beklerim seni yýlgýn yaðmurlar ardýndan düþen sýcak nem taneleri gibi yanaklarýn yaþla dolar dolar aðlarsýn küçük kýzým çölde fýrtýnalar sarar sarar inceden belini zaman düþlerinden kayar kayar tutamazsýn küçük kýzým sen þiirin bahçesinde beklersin dizeyi sen dizeler içinde beklersin ilk heceyi rüzgar sesinin ardýndan saçlarýna notalar düþer düþer dinlersin tel tel dinler dinletemezsin küçük kýzým Tüge Daðaþan tugedagasan@gmail.com (Fatoþ Avcýsoy Ruso için þarký sözleri)

9 7 Eylül Nehir Demirel / demirel.nehir@gmail.com PSÝKOLOJÝK GERÝLÝM... Altýn Varak (Ýki psikiyatr birbirine hasta hikayeleri anlatýr ) Adam : Ne olacak bu para manyaklýðý?! Bana da geçen gün bir kadýn geldi. Kokoþluktan ölmek üzere! Ölse otopsi yapýlsa içinden kokoþluk, para, pýrlanta falan çýkacak o derece.. Zaten baþka da bir þey yok ve kadýn tam bir manyak! Kadýn : Ona ne þüphe! Adam : " Doktor beyciðim, ben artýk taþýyamýyorum bu kadar aðýrlýðý üzerimde, yani manevi olaraktan mecazen yani, paranýn çok olmasý, üzerimde bir aðýrlýk yaratýyor, gerçek anlamýyla ise, yani o kadar çok þey var ki üzerimde artýk yürüyemiyorum, ceplerim para, kart, çek defteri dolu. Boynum, kulaklarým, kollarým, bileklerim, parmaklarým, belim, ayaðým ayyyyhhh!!! " Kadýn : Ayyyhhhh! Hakikaten! Kadýn seyyar kuyumcu sanki! Adam : "Baþlarda anlamamýþtým, doktora gittim her yerim aðrýyor sanki böyle bir yük var üzerimde falan demiþtim, o da bana romatizma baþlangýcý var sizde demiþti! A a!!!? Efendim zenginlik hiç romatizma yapar mý? Ne o öyle sanki rutubette yaþýyormuþum gibi! Terbiyesiz adam dedim çarptým kapýsýný çýktým! Hayýr bari bir zengin hastalýðý falan olsa, ne bileyim protein fazlalýðý mesela, ne kadar þýk durur deðil mi? (artislik yapar) protein fazlalýðý (sürer) Kadýn : Proteinlerim bir milyon oldu, borsaya koysam Allah bilir daha ne olur (gülerler) Adam : Proteinlerim aðrýyor (güler). Dinle, " kürkümle protein fazlalýðý ne kadar muhteþem bir uyum içine girer, yani et, protein falan (güler) kendime bayýlýyorum valla hahhaa.." Kadýn /adam :Iýýyykk Adam : Kadýna mesleðini sorma gafletinde bulundum. Kadýn : Haa neymiþ? Adam : "Ýnceliðinizi kaybediyorsunuz sayýn doktor! Meslek sahibi olma çabasý yalnýzca fakirlerin iþidir! Bu kadar paranýn içinde ben niye meslek sahibi olayým?" Kadýn : Oha! Ay yok artýk býrakýyorum iþi! Pes! Adam : Müthiþ özgüven pýtýrcýðý kadýn! Kadýn : Yani bir gün para diye bir þey olmasa ya da iþte ona artýk hiç ihtiyaç duyulmasa - olmaz ya - kadýn ölür demek ki! Artýk para diye bir þey yoktur(anons gibi), (kadýnýn ölmüþ taklidini yapar) Adam : Ama böyle de yaþanmaz ki yahu.. Kadýn : Hayýr kadýnýn sýkýntýsý neymiþ? Adam : Yok caným maþallah kadýnýn bir sýkýntýsý yok! Kadýn : Yani benimki de soru da niye gelmiþ sana Adam : Öyle herhalde sýkýlmýþ evde.. Yani tek sýkýntýsý: becerip de sýkýlabilmek! Bak bak : " sevgili doktorcuðum, çok büyük sýkýntý yaþýyorum ben banyoya girerken. Kýyafetlerimi çok rahat çýkarýyorum falan ama yani þu üzerimdekileri çýkarmak yaklaþýk üç saatimi alýyor, banyo saatimden üç saat önce çýkarmaya baþlýyorum ben e sonra da takmasý var tek tek yani gerçekten bu kadar varlýklý olmak zor zanaat" hayýr o kadar gerildim ki bu saçmalýktan kadýna þunu önerdim ya : " efendim þöyle çýt çýtlý aç kapa olanlardan falan alsanýz belki daha kolay çýkar" dedim. Kadýn patladý tabi : "ne münasebet efendim, sýrf acele acele takýp çýkarmak için taký mý arayacaðým ben? En özel tasarýmlardan alýyorum ben! Ne kadar karmaþýk olursa o kadar þýk duruyor" dedi!!! Kadýn : Pes! Þýklýk anlayýþýna gel! Bu madem bu kadar zengin bir tane modacý tutsa ya kendine! Adam : Olur mu caným kadýn kendi zevkinden çok memnun. " Bir zamanlar, tabi o zaman çok gençtik, elbette ki yine zengindik, böyle takýlarýmý takýyordum ben, sonra ten rengimle taký renklerinin uyuþmadýðýný fark ettim. Yirmi iki ayar altýn varak boyayla kendimi boyardým, komple! Sonra takýlarýmý takýyordum. Yani inanýlmaz bir zenginlik ifadesi bu! Benden baþka da yapan yoktu bunu. Bence zenginlikte devrimdir efendim bu!" Kadýn : Hey allahým ya! Ee niye býrakmýþ boyanmayý? (güler) Adam : "Ergenlikteydim efendim tabi o dönem, zengin ergen bunalýmý yaþýyordum, haa boyanma konusunda deðil yanlýþ anlamayýn lütfen ben o algýsý yüksek görüntüden çok memnundum, ama iþte doktor falan uyardý beni, bir de yüzümde de çok sivilce vardý o zaman falan yani.. yoksa hayatta vazgeçmezdim!" Kadýn : Allah o sivilcelerden razý olsun! Adam : Yani düþünsene evde altýn varak boya havuzu atla içine yüz çýk, inanýlmaz þýksýn. Gerçi kadýn þu anda da çok farklý deðil yani, takýlardan fýrsat bulursan tenini görebiliyorsun. Kadýn : Ee kocasý falan? Çoluk çocuk? Adam : Altýn varak aile! (güler) " Efendim benim beyim, pek varlýklý sayýlmaz, yani benim varlýðým yanýnda onun varlýðý fakirlere armaðan olsun o derece yani. Yani kendisi, bizzat mevki sahibi bir insandýr ama yani sonuçta bizim ailemizin varlýðýna göre borsa þekil alýyor. Dedik zaten bize uygun kimseyi bulamayacaðýz, en azýndan mevki sahibi olsun, adý olsun falan. Ben de onu buldum iþte. Yani ben onu bulduðumda bildiðiniz sefalet içindeydi. Dört arabasý, sekiz villasý vardý.." Kadýn : Ay yok ben böyle bir sefalet bilmiyorum! Adam : "Tabi yani kendisi de bizzat politikanýn içindeydi ama sayemizde yükseldi, buralara geldi. Varlýðýmýz onun mevkisine armaðan oldu yani. Mesela bizim bir siyasi görüþümüz yok, zaten olmasýna da gerek yok, bu memlekette siyaset bizim varlýðýmýza göre þekil alýyor. En güzel þekli alaný da ben kendime seçtim efendim. Adam da mevki sahibi ama iþte, pek ne dediðini bilmiyor ama önemli deðil tabii." Kadýn : Adamý anladýk, ziyan! Çocuklar? Adam : " Valla iki tane çocuðum var benim, obez diyorlar çocuklarýma ama külliyen yalan efendim. Ben onlara her sabah altýn varaklý süt içiririm, obez olmalarýna imkan yok. Hafiften öyle balýk etli bunlar ama yani o da zengin belirtisi deðil mi? Ýlkokula gidiyorlar ikisi de yüz kilo bence bizim ailemize yakýþýr bir zenginlik sembolü halindeler. Ahaha hem sabah okula gitmeden önce bunlarýn da suratlarýný altýn boyaya batýrýp çýkarýyorum. Iþýl ýþýl oluyor çocuklar, hatta bir kuyumcu görmüþ bunlarý da reklam filminde oynamalarý için teklif getirmiþ. Ýþte bu denli büyük, geliþmiþ, ünlü bir aileyiz biz. Ha bu arada onlara obez diyen diyetisyenlere de buradan sesleniyorum efendim : diyet literatürü bizim mal varlýðýmýza göre þekillenir! Obez kelimesini kaldýrýyorum! Bizim obezitemiz tüm dünyaya armaðan olsun ayrýca! Kadýn : Kime sesleniyor ya ordan? Adam : Genel öyle (güler) "Bir de sevgili doktorcuðum en sýkýntýlý meselelerden biri de, biz ailecek arabayla seyahat edemiyoruz, yani alýþmadýk, suç mu?" yok efendim niye suç olsun diyorum. " Yani anlamadým, ama iþte mesela bizim evden kaldýrýyoruz uçaðý markete gitmek için, market çok yakýnda, kalkmasýyla inmesi bir oluyor, iþin kötüsü de inecek pist yok. Ýlk zamanlar paraþütle atlýyorduk, altýn varak, adamlarýmýz tutuyordu bizi ama artýk ben de belli bir yaþa geldim sonuçta, havada paraþütle tansiyonum yükseliyor. Biz de o her zaman gittiðimiz marketi satýn aldýk, böyle en azýndan yirmi dakikalýk bir uçuþ mesafesi olacak þekilde, biraz daha uzaða yaptýrdýk, bir de yaptýrdýðýmýz yerler arsalar hep bizim zaten, oraya da uçaklarýmýza - altýn varak!- uygun pistler yaptýrdýk. Þimdi o konuda biraz daha rahatýz. Ama iþte yani bu da çözüm deðil. Ýnsan sonuçta sadece markete gitmiyor ki! Her yeri biraz uzaða taþýmak lazým. En sevdiðim komþumu aldým, marketin yanýna taþýdým. Rahat olsun diye gelip gitmesi! " Para efendim insanlarý yakýnlaþtýrýyor!" Kadýn : Oha ama ya! Hayýr markete sen gitme kardeþim Allah Allah, býrak bir milyon tane adamýn var, onlar gitsin gelsin! Adam : Yok maydonoz takýntýsý varmýþ, illa onu o seçecek diye. Tövbe tövbe Kadýn :Ya bir dakika ya, var mý yani bu kadýn? Gerçek mi? Gerçekten mi? Adam : Var tabi caným Kadýn : Nerde yaþýyor sormasý ayýp? Adam : Uzakta! Kadýn/ adam : Iyykk Adam : "Hayýr efendim bir de biz en az üç yüzüncü katta kalmalýyýz, daha aþaðýsý bizi bozar sonuçta" Kadýn : Niye anlattý yani bunu? Adam : Bunun bir sebebi yok. Öyle dipnot gibi söylemek istedi seansýn sonunda. Kadýn : Sanki diðerlerini söylemesinin bir sebebi varmýþ gibi Adam : Sebebim sebebine armaðan olsun (gülerler) Kadýn : Altýn varaðým, mevkiine armaðan olsun (gülerler)

10 10 7 Eylül 2014 Ne 'cool', ne 'loser' Halil AÐA cypaibo@gmail.com Bilek aðrýsý için verilen hapýn etkin maddesinin insana alerji yapmasý ve kaþým kaþým kaþýnýp hafiften þiþmesiyle ne olur? Tabii ki öncelikle haptan alerji olunduðu anlaþýlmaz, zira hapýn ticari ismi farklýdýr. Herkeslere el gösterilir. Kesinlikle biz millet olarak çook yardýmseveriz hastalýk konularýnda. Kremler verilir, hastalýklar farklý farklý teþhis edilir ve 3 gün boyunca onu bunu eline sürerek- tabii ki sende sürmeye meyillisindir- elindeki kýzarýklýklarý daha da vahim hale getirirsin. O zaman bir arakadaþýn teþhisi doðru olmalý; sen bulaþýcý bir virüs kaptýn ve bu vücudunun her tarafýný kaplayabilir. Önce hain bir evlad olarak anneciðini ararsýn ki, kadýncaðýz üzülsün durumuna. Onu da yeterince üzünce bir doktora gideyim dersin. Burda Google'dan hastalýk araþtýrma rahatsýzlýðý da devrededir. Doktora gidilir, hapýn alerji yaptýðý belirlenir, serum yedikten sonra rahatlarsýn. Peki bu þahýs kimdir? Ben tabii ki. Bugün ben, yarýn sen, diðer gün o Hepimiz yardýmseveriz, hepimiz acil doktoruyuz. Köpek ile insan arasýndaki farklardan en önemlisi de yeme alýþkanlýklarý. Köpek fazla hareketlidir, bu yüzden, daha fazla beslenmek zorundadýr ve daha fazla beslenir; burada herþey uyumlu. Ýnsanda tam tersi, daha az hareket ettiði zaman daha fazla beslenir. Ben yine köpek dostlarýmý haklý görmeye devam edeceðim. Bu da benim zaafým ne yapacaksýn. Seda Sayan dedim geçen hafta programý kapatýlmýþ. Bahsetmemi istediðiniz diðerleri için bana ulaþýn onlarla ilgili de birþeyler yazayým, onlarý da kapatsýnlar. Kafamda var birkaç isim ama direkt yazmayayým þimdi onlarý. Böyle sinsi gibi, böyle kurnaz gibi arada bahsedeyim haberim Uzun yýllardýr albüm yapmamýþ Cengiz Kurtoðlu'nun 'Saklý Düþler' adlý yeni albümünü dinledikten sonra yine 13 yýl aradan sonra albüm yapan Aphex Twin'in yeni albümü 'Syro'yu dinlemek insaný çok iyi yapýyor. Tarzlar arasý geçiþin en hoþ görüldüðü alandýr müzik.,o yüzden müzikten uzak durmamalý. O yüzden müzik hep yanýmýzda olmalý. Ýki þahane insan, biri fantezi, biri elektronik albüm yapmýþ. Ne Aphex Twin dinlediðiniz için 'cool' olursunuz, ne de Cengiz Kurtoðlu dinlediðiniz için 'loser'. yokmuþ gibi. Tam bir insan gibi. Uzun yýllardýr albüm yapmamýþ Cengiz Kurtoðlu'nun 'Saklý Düþler' adlý yeni albümünü dinledikten sonra yine 13 yýl aradan sonra albüm yapan Aphex Twin'in yeni albümü 'Syro'yu dinlemek insaný çok iyi yapýyor. Tarzlar arasý geçiþin en hoþ görüldüðü alandýr müzik. O yüzden müzikten uzak durmamalý. O yüzden müzik hep yanýmýzda olmalý. Ýki þahane insan, biri fantezi, biri elektronik albüm yapmýþ. Müzikte etiketleme zaten pek kalmadý ama, düþünen varsa diye arada hatýrlatmak lazým. Ne Aphex Twin dinlediðiniz için 'cool' olursunuz, ne de Cengiz Kurtoðlu dinlediðiniz için 'loser'. Hepimizin içinde biraz da olsa sinsilik var. Bunun en basit örneði kesinlikle sýrf indirim alalým diye bilmemne kart'ý istermisiniz diye soran kasiyere önce 'kart ücretli mi?' diye sormamýz ardýndan da ücretsiz olduðu için hemen kabul etmemiz ve o formu doldurup T-shirt'e 5 TL indirim yapýldýðý için sevinmemiz. Ýþ bununla da bitmez. Belki de bir daha uzun yýllar gitmeyeceðimiz o maðazanýn verdiði o kartý evde saklamak. Sonra bir sonraki maðaza ziyaretimizde kartý yanýna almamak ve "benim kartým yok" diyerek yeniden indirim peþinde bir plastik kart daha almak. Hepimiz sinsiyiz. Kart için manevra yapmamýz, evde ordan oraya kartý saklamamýz falan. Yok öyle ben yapmam demeler. Utanmam gelir evi arar bulurum. 'Ey dostlar yanmayalým, yanmayalým / Zalimlere kanmayalým / Sevenlere kýyanlarýn / Adýný bile anmayalým' Cengiz Kurtoðlu. Son iki kýþýný çok kötü geçiren kokulu mumlar için bu kýþ sizce iyi olur mu? Ben çok istiyorum yine popüler olsalar, yine hediye versek. Hediye alan burnunun içine soka soka koklasa ve çok beðense. Geri dön kokulu mum. Geri dönmezsen kabak boyayýp hediye edeceðim insanlara. O müthiþ uyumsuz resim yeteniðimle kesinlikle o kabaðý varlýðýna piþman ettireceðim bir desene büründürüp hediye edeceðim dostlarýma. O garipler de napsýnlar hayýr diyemeyecekleri için evde en azýndan bir sezon sergileyecekler. Zira ben hediye ettiðim birþeyi arada kontrol ederim ki, bakalým karþý tarafýn hayatýna ne kadar girmiþ o hediye.o yüzden kokulu mum, lütfen. Geri gel. Ýki tane görmek istemediðim babýcým var. Bu ikisi ayaðýmý sakatlayan babýcýmdan ayrý, onun sonu yakýnda gelecek, onunla hesabým bitmedi diyor ya Cengiz baba ben de ona burdan bu mesajý iletiyorum. Bu ikisinin altý böyle dengesiz þekilde çöken, taþa bastýðýnda bütün konforsuzluðuyla size 'gerizekalý gene taþ'a bastýn ayaðýn ayrýyacak salak' diye çemkiren bir kýz. Ebru Gündeþ'in 'Sevme kýzým yanarsýn' klibinde annesinin kafasýna tak tak vurmasý gibi vuruyor bu babýçlar da bana. Fakat, öyle bir koz geçti ki elime ayaðýmý asfalta sürerek yürüsem altý gavcar gibi eriyor ve bunu yapmaya baþladým hergün biraz biraz köpek gezdirme seanslarýnda eritiyorum onu. Böyle adým adým yok olacaklar. Eziyet çeke çeke. Gelecek yaz hayatýmda olmamacýsýna yok olacaklar. Salak Ha? Gerizekalý Ha? Kafaya vurmak Ha? Bir yazsever olarak biraz çileþti, bir iki yaprak kýmýldadý diye sevinebiliyorsam, kýþ insanlarý ne çok sevindi kimbilir. Evet, o çok sevdiðiniz kýþ geliyor. Güneþ çýktý mý? Semaveri yaktýn mý? Su yeter mi? Gaz almak lazým? diye diye omuzlarýmýz dikili gezeceyik ortalýkta. Al sana soðuk, al sana hüzün. Arada falan filan merkezi ýsýtma yaptýrmýþ eve diyecek birimiz, diðeri de diyecek ki "pee dünyanýn gaz parasýný ödeyecek onlar.""eyya" diye tasdikleyecek obürü. Ýþte böyle kýþsever. Pataniyalarýn altýnda bücüþme devri geldi. Mutluluklar senin olsun kýþsever.

11 7 Eylül 2014 "Susuz Yaz" ve "Yol": Önce sansür, sonra taltif edilen filmler... Yarýþmada ilk 10'a giren "Susuz Yaz" ve "Yol" filmleri ulusal sýnýrlarý aþarak "Türk sinemasý"ndan da öte Türkiye sinemasýna ait evrensel boyuttaki filmlerdir. Kültür ve Turizm Bakanlýðý'nýn "Türk Sinemasý"nýn yüzüncü yýlý vesilesiyle kendi internet sitesinden Haziran ayýnda açtýðý en iyi 100 Türk Filmi" konulu halk oylamasý 1 Eylül tesi günü sonuçlandý.en çok oy alan film Metin Erksan'ýn Amerikalý yönetmen David E.Durston'la birlikte yönettiði ve bir nevi Türkiye sinemasý literatürüne "Metin Erksan sinemasý"nýn evrensel film dilini kazandýran 1963 yapýmý Susuz Yaz. Yapýlan haberler, filmi 1964 Berlin Film Festivali'nden Altýn Ayý ödülü alarak "Türk sinema" tarihinde uluslararasý ödül kazanan ilk baþyapýt olarak milli gurur meselesi halinde tanýmlamaktan öteye geçmedi. Hatýrlatmakta fayda var ki, film çekildiði yýllarda Sansür Kurulu'ndan geçememiþ ve ilk gösterimin ancak Berlin'de yapýlabilmiþti. Öte yandan devletin sansür politikasýna uðradýktan sonra, Erksan'ýn Susuz Yaz'ý gizlice yurtdýþýna kaçýrýlýp Berlin Film Festivali'ne götürülünce Altýn Ayý ödülünü almýþtý. Film ancak devlet nezdindeki baþarýsýný kanýtladýktan sonra Türkiye'de gösterime girebilmiþ ve oyuncularý, yönetmeni devlet tarafýndan ödüllendirilmiþti. Bu yazýnýn, gerek ideolojik gerekse teknik anlamda zamanýn ve sýnýrlarýn ötesinde duran Susuz Yaz'ý ulusal sinema; "Türk sinemasý" kalýplarýna sýðdýrmanýn, Metin Erksan'ýn tutkulu sinemasýna ve evrensel diline haksýzlýk olacaðý düþüncesinden doðduðunu belirtmek isterim. Hiç þüphesiz ki film milli gurur meselesi haline getirilemeyecek kadar evrensel bir anlatýya sahip. Toprak mülkiyeti çerçevesinde su meselesini merkeze alan bir hikayeyle kurgular Erksan anlatýyý. Mekansal olarak da Anadolu coðrafyasýný seçer. Tam da bu noktada filmin, su mülkiyetini ana tema olarak seçip evrensel bir soruna deðinerek Anadolu'dan dünyanýn herhangi bir noktasýna kadar sýnýrsýz bir mekan algýsý yarattýðýný söylemek mümkün. Erksan'ýn su mülkiyetinin kamuya ait olma gerekliliðine dair verdiði sinematografik mücadele ise bu evrensel dili destekler nitelikte. Hukukun üstünlüðü ve devlet baskýsý rahatsýz edici varlýðýný Osman aða karakterini canlandýran Erol Taþ'ýn "þeriatýn kestiði parmak acýmaz" repliðiyle gösterse de, emek ve hak mücadelesinin evrenselliði farklý olay örgüleriyle filmde aktarýlýyor....film... olduðunu düþünürsek anlatýsal, tematik, teknik ve sinematografik açýdan zaman ve mekan sýnýrlarýnýn ötesinde bir yerde duruyor Listede 8. sýrada yer alan Susuz Yaz ile tamamen ayný kaderi paylaþan bir diðer filmse Yýlmaz Güney'in 1981 yapýmý Yol filmi. Çelik, filmi 1982'de Cannes Film Festivali'nde Altýn Palmiye ödülü alarak büyük baþarýlar elde eden bir yapým olarak tanýmlamakla kalmýyor, "Türk sinema seyircisinin zevkleri ve tercihleri uluslararasý standartlarda" ifadesini de kullanýyor. Susuz Yaz gibi evrensel bir film olan Yol, Fransa, Ýsviçre ve Türkiye ortak yapýmý. En önemlisi de sýkýyönetimin yarattýðý baskýcý yönetim tarzýna ve Kürt sorununa deðinen film devletin sansür politikasýnýn bir diðer izdüþümü olarak gizlice Fransa'da kurgulanmýþ ve 1999 yýlýna kadar yasaklý filmler listesinde yer almýþtý. Kanunsuzluk ve yoksulluk temalarýný Yol ve diðer filmlerinde anlatýsýnýn merkezine oturtmasý, Güney'in sinemasýný ulusaldan ziyade evrensel boyutlara taþýmýþtýr. Erksan ve Güney'in toplumsal gerçekçi film anlayýþý, mekansal olarak Anadolu coðrafyasýný kullanmalarý, iki yönetmenin sinemalarýn ulusal sinema kalýbýna sýðdýrýlmasýna neden olduðunu söylemek mümkün. Ancak Susuz Yaz da Yol da ulusal sýnýrlarý aþarak "Türk sinemasý"ndan da öte Türkiye sinemasýna ait evrensel boyuttaki filmler. Yýldýrým Türker'in 1996'da Metin Erksan'la yaptýðý "Ulusal Sinema Diye Bir Olgu Yoktur" baþlýklý röportaj aslýnda Erksan'ýn aðzýndan her þeyi anlatýr nitelikte. Kültür ve Turizm Bakanlýðý'na inat "Türk sinemasý" deðil, Türkiye sinemasý diyor ve sözü tekrar Erksan'a býrakarak: "Ulusal Sinema Diye Bir Olgu Yoktur". Erksan, sinematografik diliyle ulusal ve evrensel ayrýmýný ortadan kaldýrdýðý gibi "Türk sinemasý"ndaki geleneksel iyi kötü karakter ayrýmýný da bulanýklaþtýrýyor. Final sahnesine geldiðimizde Osman aða'nýn film boyunca uðruna mücadele ettiði suda boðuluþu da tüm ikili karþýtlýklarý boylu boyunca yýkýyor. Susuz Yaz'ýn elli yýl önce ortaya konmuþ bir film Ýlk 10 film 1)Susuz Yaz: / Yön. Metin ErksanDavid E. Durston 2)Hababam Sýnýfý: , Yön. Ertem Eðilmez 3) Babam ve Oðlum: , Yön. Çaðan Irmak 4) Eþkýya: , Yön. Yavuz Turgul 5) Caným Kardeþim : 8.825, Yön. Ertem Eðilmez 6) Selvi Boylum Al Yazmalým: 7.684, Yön. Atýf Yýlmaz 7) Züðürt Aða: 6.478, Yön. Nesli Çölgeçen 8)Yol: 5.234, Yön. Yýlmaz Güney 9)Vizontele : 4.925, Yön. Yýlmaz Erdoðan- Ömer Faruk Sorak 10) Bir Zamanlar Anadolu'da : 4.915, Yön: Nuri Bilge Ceylan......film... n Melike Futtu (bianet.org) 11

12 YÜRÜYEN ÇAMUR nasýlsa, asfalt yolun kýyýsýnda hâlâ yeþil ot tutamý. bir su birikintisi düþleyerek uzattým elimi. yaþlý kadýnýn omuzlarýndaki þal gibi ay ýþýðý dökülürken; küçücük, yeþil bir çekirge zýplar ansýzýn, ayýn soluk yüzü ne kadar uzaksa. þimdi güz öncesi, uðultusuz esintide yapraklar sararmakta. kanatlarý altýndan çýðlýðý düþer, çamurlaþan yeryüzüne. (tarihini okuduk çamurun, baktýk ki yürümekte.) M. KANSU Aðustos, 2014 Lefkoþa.