KARAHİSAR-İ ŞARKİ-ALUCRA VAKIFLARININ MUHASEBE DENETİMİ

Transkript

1 KARAHİSAR-İ ŞARKİ-ALUCRA VAKIFLARININ MUHASEBE DENETİMİ Vakıflarla ilgili belgelerin tamamını okumak yerine asıl ilgi alanım olan Alucra bölümlerini seçerek okudum. Belgelerde çok fazla bilgi olmamakla birlikte bazı vakıfların adları ile mütevellilerinin isimleri geçmektedir. Belgelerdeki rakamları da okumuş olsam da günümüz açısından pek bir anlam ifade etmemektedir. Vakıflarımıza bakacak olursak Zun vakfında yemek verildiği belirtilmiştir. Öte yandan zaviye vakıflarının ortak özelliği gelen geçenin çok olması ve buralarda misafirlerle ilgilenilmesidir. Bu ilginin olmazsa olmazı yolcuların ve ziyaretcilerin karnının doyurulmasıdır. Zaruret halinde üç gün de misafir edilirlerdi. Gindebol yani Bereketli köyündeki Şeyh Alican Vakfı da son zamanlarda belgelerde sıkca karşılaştığımız bir vakıftır. Köydeki şimdiki hali nedir bilemiyorum. Burada da Seyyidlerin yaşadığı malum olduğundan acaba kabirleri biliniyormudur, merak ediyorum doğrusu. Zira Koman köyündeki Ak Musa Vakfından Komanlıların haberi yok. Köyünde hiçbir Seyyid kabri de bilinmiyor, maa-t-teessüf. Bu arada Koman köyünde Danişmendlü adında bir mezra olduğunu ben de yeni öğrendim. Dellü köyündeki Koyun Baba Zaviyesini biliyorum. Koyun Baba ile ilgili bir de makale yazdım. Hatta Çorum Hitit Ünüversiyesinde bu konuda bir sempozyuma da katıldım, bildiri sundum. 1 Yine Havarna (Elmacık) köyünde daha önceki bilgilerimizden 1642 de Seyyid bulunduğunu ve köyde vakıf olduğunu biliyorduk. Ancak köydeki vakfın Temürcü Zaviyesi olarak anıldığını da öğrenmiş olduk

2 Son olarak Çağırgan Baba Vakıflarının iki tane olduğu görülmektedir ki bunu daha önceden de biliyoruz. Bunun nedeni Zıhar köyünde kurulan 1342 tarihli vakıftan 2 sonra 1365 tarihinde Feygas köyünde Gulami Yakub Efendi tarafından kurulan vakıf Zıhar daki vakfa şartla bağlanmış kardeş vakfı olmuştur. Zaten Feygas Zaviyesi Vakfı nın vakıf senedinde Çağırgan Baba için Meşayih-i Kiramın Medar-ı İftiharı olarak hitap edilmektedir. 3 Belgelerin okunmasındaki katkılarından dolayı Osmanlıca Tarih Edebiyat ve Osmanlıca Mühimme Grubu yelerinden Zafer Şık, Ümit Katırancı, Özcan Tatar ve Hafize Bozkurt a teşekkür ederim. BOA Fon Kodu: EV.d... Gömlek No: 16341, Tarihi: 29 (Z) Zilhicce) 1273 (20 Ağustos 1857), Konusu: Karahisar-ı Şarki'de mevcut tekkeler, zaviyeler ve sair vakıf köy ve mezralarından alınan bedelatın zamlı miktarını gösterir muhasebe kayıtları. Hû Nezaret-i evkaf-ı hümâyun-ı mülükâneye mülhak evkafdan Karahisar-i Şarki sancağı dahilinde kain nevahi (nahiyeler) ve kurahada (köylerde) vaki tekâya (kekkeler) ve zevâyâ (zaviyeler) evkaf-ı şerifenin bâ-berât-ı âli vakfiye-i mamulun-bihası şart tatbikan mutasarrıf oldukları vakf-ı kura ve mezârâya (mezralara) esas olan yetmişiki senesinde ashaf-ı evkafın bedelat-ı vakı alarına hazinece vuku -bulan zammından (artışından)..iradelerini şamil fi 6 (C) Cemaziye l-ahir Sene (12)72 (13 Şubat 1856) tarihiyle muserrah şeref-sadır olan emirname-i sami sadâret-penâhileri mantuk-ı münifi üzere liva-i mezkûrun yetmiş senesine dahi aşar mültezimi tarafından vuku -bulan zamm hisse-i evkaf bi l-hesab zamm gösterilerek kaffei evkafın maa zamm zirde muharrer müfredat-ı meblağın mikdarı

3 Kaza-i Alucra der liva-i mezbur İt am-ı taama meşrut vakf-zaviye der-karye-i Zun 72 / Zammı 73 / Şeyh Alican Zaviyesi Evkafı der-karye-i Gindebol 72 / Zammı 73 / Koyun Baba Zaviyesi Evkafı der-karye-i Ahlos nam-ı diğer Dellü 72 / Zammı 73 / Çağırgan Baba Zaviyesi Evkafı der-karye-i Zıhari 72 / Zammı 73 / Diğer Çağırgan Baba Zaviyesi Evkafı der-karye-i Feygas 72 / Zammı 73 / Ak Musa Zaviyesi Evkafı der-karye-i ve mezra a-i Danişmendli (Koman köyü) 72 / Zammı 73 / Temürcü Zaviyesi Evkafı maa Havarna Zaviyesi der-karye-i Havarna 72 / Zammı 73 /

4 BOA Fon Kodu: EV.d... Gömlek No: 19378, Tarihi: 24 (L) Şevval 1282 (12 Mart 1866), Konusu: Karahisar-ı Şarki sancağı dahilinde bulunan vakıfların irad ve masarıfat muhasebeleri. Sinin-i sabıka ve seksen bir senelerine mahsuben Karahisar-i Şarki sancağı dahilinde vaki evkaf-ı şerifeden muhasebeleri ru yet olunanların defteridir. Gurre-i (1) Kânûn-i evvel Sene (12)81 ve fi gaye-i Şubat Sene (12)81 (13 Aralık Mart 1866 arası) 4

5 Kaza-i Alucra Numero 35 Nezaret-i evkaf-ı hümayuna mülhak Alucra kazasında Zıhari (Fevzi Çakmak) karyesinde kain Çağırgan Baba Zaviyesi Vakfı nın ba-berât-ı âli mütevellisi Ömer ve Hasan marifetleriyle seksenbir senesine mahsuben ru yet olunan muhasebesidir. Tamam-ı vakf an-aşar karye-i Zıhari 7000 Ber-vech-i meşruh masarifat 4000 Kalan 3000 Evald-ı vakfa terk 3000 İt amiyesi (Yemek masrafı) 3000 Maaş-ı muharrer 800 Harc-ı muhasebe Numero 39 Nezaret-i evkaf-ı hümayuna mülhak Alucra kazasında Gindebol (Bereketli) karyesinde kain Alican Zaviyesi Vakfı nın mutasarrıfı Şeyh Mehmed in marifetleriyle seksenbir senesine mahsuben ru yet olunan muhasebesidir. Nısf-ı hisse vakf an-karye-i Gindebol 382 Ber-vech-i meşruh masarifat Evlad-ı vakfa terk 150 İt amiyesi 182 Maşş-ı muharrer 40 5

6 Harc-ı muhasebe / 000 6