Sosyal Fobinin Yayg nl : Bir Gözden Geçirme

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sosyal Fobinin Yayg nl : Bir Gözden Geçirme"

Transkript

1 4 Gözden Geçirme Review Article DOI: /npa.y5649 Prevalence of Social Phobia: A Review Nursu ÇAKIN MEM K, Özlem YILDIZ, Ümit TURAL*, Belma A AO LU Kocaeli Üniversitesi T p Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal, Kocaeli, Türkiye *Kocaeli Üniversitesi T p Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dal, Kocaeli, Türkiye ÖZET Sosyal fobi son y llarda önemli bir halk sa l sorunu olarak kabul edilmektedir. Bu yaz n n amac, sosyal fobi yayg nl na dikkat çekmek ve toplumdaki yayg nl ile karfl laflt r ld nda sosyal fobi tan s n n yetersiz kondu unu vurgulamakt r. On y lda ( ) sosyal fobinin yayg nl ile ilgili yap lm fl araflt rmalar; PUBMED ve Medline Centrale arama motorlar nda taranm fl ve gözden geçirilmifltir. Sosyal fobinin yayg nl ile ilgili yay nlanm fl olan yirmiiki araflt rma yaz s de erlendirilmifltir. Bu çal flmalar incelendi inde toplum yayg nl n n ülkeler aras nda belirgin farkl l k göstererek yaflam boyu yayg nl k oranlar n n %0.4 ile %13.7 aras nda, oniki ayl k yayg nl k oranlar n n ise %1.3 ile %7.9 aras nda de iflti i, yafla göre de erlendirildi inde ise yayg nl k oranlar n n 18 yafl n alt nda %1.6, 18 yafl ve üstünde %0.4-%17 aras nda oldu u görülmüfltür. Cinsiyete göre yayg nl k oranlar n n kad nlarda erkeklerden daha fazla oldu- u saptanm flt r. Kültürler aras nda sosyal fobi yayg nl n n belirgin farkl l k göstermesi önemli bir bulgudur. Bu farkl l k çal flmalar aras nda desen fark n n olmas na ba l olabilece i gibi, sosyal fobi tan ölçütlerinin her kültürde geçerli olmayabilece ini de akla getirmektedir. Bunun yan nda ölçüm araçlar n n, yayg nl n ölçüldü ü zaman diliminin ve yafl gruplar n n her bir araflt rmada farkl olmas n n da bu sonuca yol açabilece i düflünülmüfltür. Sosyal fobi yayg n olup önemli bir toplum sa l sorunudur. Bireysel ve toplumsal düzeyde sosyal, mesleki ve ekonomik sorunlara yol açmas nedeniyle bu alanda yap lacak çal flmalar art r lmal d r. (Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: 4-10) Anahtar kelimeler: Epidemiyoloji, yayg nl k, sosyal fobi, sosyal anksiyete bozuklu u ABSTRACT Social phobia has been considered as a major public health problem in recent years. The purpose of this article is to draw attention to prevalence of social phobia and to emphasize the paucity in diagnosis of social phobia in daily practice in comparison to expected community prevalence. By using PUBMED and Medline Centrale search engines, community based prevalence studies of social phobia over the decade ( ) were evaluated. Twenty-two research articles studied the community prevalence of social phobia were evaluated. Lifetime prevalence of social phobia is diverse across the nations within a range of % as well as twelve months prevalence %. When it was evaluated as age it was seen that the prevalence rates under and over sixteen years old were 1.6% and %. It was clearly seen that the prevalence rates were higher in women than men across the studies. It was an important finding that social phobia prevalence has been exhibiting prominent discrepancy between different cultures. This discrepancy may be originated from the methodological differences between studies or it suggests that diagnostic criteria of social phobia do not work in different cultures. In addition, it should be kept in mind that the difference in the measurement tools, the time period when the prevalence was measured, and the age in each research should lead to this result. Social phobia is a common and known as one of a major public health problem. Because of it causes social, vocational and economic problems in individual and social level, it is so clear that number of studies about social phobia should be increased. (Archives of Neuropsychiatry 2011; 48: 4-10) Key words: Epidemiology, prevalence, social phobia, social anxiety disorder Girifl Sosyal korkular insanlar n sosyal durumlara uyum sa layabilmek için yaflad klar normal duygulard r (1). Buna karfl n sosyal fobi utanma ve sosyal ortamlarda baflka kiflilerce olumsuz de erlendirilece i ile ilgili yo un korku duyma, bu gibi ortamlardan kaçma ve kaç nma davran fl n n sergilenmesidir (2). Sosyal fobi akademik alanda baflar s zl a, ekonomik ba ml l a, ifl verimlili inde azalmaya, sosyal yetersizli e ve yaflam kalitesinde düflmeye yol açt ndan ekonomik maliyeti yüksek olan bir bozukluktur (3). Bunun yan nda günlük yaflam n temel yap s n oluflturan aile ve akran iliflkilerini de büyük ölçüde etkilemektedir (4). Duygudurum ve anksiyete bozuklu una yatk nl art ran sosyal fobi özellikle depresyon ve alkol ba ml l gibi bozukluklar n efl hastalan m olas l n art rmaktad r (3,5). Sosyal fobinin depresyon, madde kötüye kullan m ve Yaz flma Adresi/Address for Correspondence: Dr. Nursu Çak n Memik, Kocaeli Üniversitesi T p Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal, Kocaeli, Türkiye Gsm: E-posta: nursucakinmemik@gmail.com Gelifl tarihi/received: Kabul tarihi/accepted: Nöropsikiyatri Arflivi Dergisi, Galenos Yay nevi taraf ndan bas lm flt r. / Archives of Neuropsychiatry, published by Galenos Publishing.

2 Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: özgül fobiden sonra en yayg n ruhsal bozukluk oldu u ve yap lm fl olan farkl çal flmalarda yaflam boyu yayg nl k oranlar n n %0.4 ile %13.7 aras nda de iflti i bildirilmifltir (6-18). Epidemiyolojik örneklemlerde sosyal fobinin yayg nl k oranlar n n yüksek ancak tedavi çal flmalar nda oran n düflük olmas hastalar n tedavi için yard m talebinde az bulundu unu düflündürdü ü gibi klinik pratikte sosyal fobi tan s n n yetersiz kondu unu da düflündürmektedir (19-22). Bu yaz da art k önemli bir halk sa l sorunu olarak görülen sosyal fobiye gereken dikkati çekebilmek, sosyal fobinin yayg nl ile ilgili yay nlanm fl çal flma sonuçlar n ve bu sonuçlar n kullan lan tan lama sisteminden, ele al nan zaman diliminden, yafl grubundan, cinsiyetten ve kültürden etkilenimini tart flmak amaçlanm flt r. Yöntemler Sosyal fobinin yayg nl ile ilgili yap lm fl son on y ldaki araflt rmalar pubmed ve medline centrale arama motorlar kullan larak de erlendirilmifltir ile y llar aras nda yay nlanm fl olan araflt rmalar de erlendirmeye al nm flt r. Tarama sosyal fobi, sosyal anksiyete bozuklu u, epidemiyoloji, yayg nl k çocuk ve ergen terimleri kullan larak yap lm flt r. Araflt rman n yap ld yafl grubu ile ilgili herhangi bir s n rlama yap lmam flt r. Bu araflt rmada yaln zca toplum tabanl çal flmalar n sonuçlar tart fl lm flt r. Ruhsal ya da fiziksel hastal olan bireylerin oluflturdu u örneklemlerde sosyal fobinin yayg nl n araflt ran çal flmalar de erlendirmeye al nmam flt r. Bulgular Sosyal fobinin yayg nl ile ilgili son on y l içinde yay nlanm fl 22 toplum tabanl araflt rman n sonuçlar de erlendirilmifl ve yayg nl k oranlar n n %0.4 ile %12.1 aras nda de iflti i görülmüfltür. Tablo 1 incelendi inde yafl ortalamas n n 14.4 ile 39.3 aras nda de iflti i görülmektedir. Ölçüm Arac, Görüflme Biçimi ve Sosyal Fobi Sosyal fobi ile ilgili yap lm fl olan yayg nl k çal flmalar gözden geçirildi inde s kl kla de erlendirme arac olarak CIDI nin (Uluslaras Bileflik Tan Görüflmesi) kullan ld görülmüfltür. Birçok çal flmada ölçüm araçlar n n yetersiz oldu u düflünülmüfl ve araflt rmac lar taraf ndan baz maddelerin eklendi i, ç kar ld ya da yeni anketlerin oluflturuldu u görülmüfltür (6,11). Pelissolo ve arkadafllar sosyal fobinin yayg nl n de erlendirmek için M-CIDI nin (Munich-CIDI) sosyal fobi bölümünden 16 maddelik bir ölçek oluflturup örnekleme uygulam fllard r (12). Yine Stein ve arkadafllar CIDI ye 12 soru ekleyerek çal flmalar n yürütmüfllerdir (6). Faravelli ve arkadafllar ise MINI ye (Mini Uluslarararas Nöropsikiyatrik Görüflme) 6 soru ekleyip ölçe i belirledikleri örnekleme uygulam fllard r (11). Stein ve arkadafllar sosyal fobi yayg nl n n CIDI ile %6.8 CIDI ye sosyal fobiyi de erlendirmek için ek sorular eklendi inde %7.2 oldu unu saptam fllard r (6). Tablo 1 de görüldü ü gibi de erlendirilen çal flmalar n 13 ünün CIDI yi, 3 ünün M-CIDI yi, 1 inin CIDI ye 12 soru ekleyerek oluflturulan ölçüm arac n kulland, 1 inin CIDI ve SCID i (DSM Eksen Bozukluklar çin Yap land r lm fl Klinik Görüflme) kulland, 1 inin SADS (Duygulan m Bozukluklar ve fiizofreni Görüflme Çizelgesi) kulland, 1 inin UM-CIDI (University of Michigan-CIDI) ve DIS i (Uluslararas Tan için Bileflik Görüflme) kulland ve 1 çal flman n da MINI ye 6 soru ekleyerek oluflturulan ölçüm arac n ile birlikte FPI yi (Floransa Psikiyatrik Görüflme) kulland görülmektedir (6-18,23-31). Çal flmaya al nan 22 araflt rmadan 18 araflt rmada yüz yüze görüflülerek, 2 sinde telefon kullan larak, 1 inde hem yüz yüze hem de telefon ile görüflülerek, 1 çal flmada ise posta yoluyla örnekleme ulafl larak de erlendirmenin yap ld saptanm flt r (6-18,23-31). Tan lama Sistemi ve Sosyal Fobi Tan s n flama sistemlerinden s kl kla DSM-IV ün (Mental Bozukluklar n Tan sal ve Say msal Elkitab, dördüncü bask ) kullan ld görülmektedir. Araflt rmaya al nan 22 çal flmadan 13 ünün DSM-IV ü, 1 inin ICD-10 u (Hastal klar ve Sa l k Problemlerinin Uluslararas statistiksel S n flamas Onuncu Revizyon), 4 ünün DSM-III-R yi, 1 inin ICD-10 ile DSM-IV ü, 1 inin ICD-10 ile DSM-III-R yi, 1 çal flman n da DSM-II ile DSM-III-R yi birlikte kulland Tablo 1 de görülmektedir (6-18,23-31). Bir çal flmada DSM-III-R tan ölçütlerine göre sosyal fobinin bir ayl k, bir y ll k, yaflam boyu yayg nl n n s ras yla %7.9-%9.0 ve %11.7 oldu u ancak ICD-10 a göre bu oranlar n s ras yla %4.7-%5.2 ve %6.7 ye düfltü ü saptanm flt r (15). Baflka bir çal flmada DSM-IV ölçütlerine göre sosyal fobinin bir y ll k yayg nl %1.3 iken ICD-10 a göre bu oran yaklafl k iki kat na, %2.7 ye yükselmifltir (23). Yafl ve Sosyal Fobi Yafla göre de erlendirildi inde yayg nl k oranlar n n 18 yafl n alt nda %1.6, 18 yafl ve üstündeki bireylerle yap lan çal flmalarda %0.4-%17 aras nda de iflti i görülmektedir. Essau ve arkadafllar yafllar aras ndaki ergenlerle yapt klar çal flmada yafl ile birlikte sosyal fobi yayg nl n n artt n, en fazla art fl n da ile yafllar aras nda oldu unu saptam fllard r (8). Faravelli ve arkadafllar n n çal flmas nda sosyal fobi belirtilerinin ilk bafllad yafl ortalamas n n 15.5±12.6, sosyal fobi tan s alma yafl ortalamas n n ise 28.8±11.5 oldu u bildirilmifltir (9). Bir baflka çal flmada sosyal fobi bafllang ç yafl ortanca de erinin 7 oldu u saptanm flt r (6). Grant ve arkadafllar n n yapm fl olduklar çal flmada sosyal fobinin ortalama bafllang ç yafl 15.1, Lee ve arkadafllar n n çal flmas nda ise 18,0 olarak bulunmufltur (10,27). Cinsiyet ve Sosyal Fobi Cinsiyete göre s n fland r ld nda yayg nl k oranlar n n kad nlarda % erkek erkeklerde ise % aras nda de iflti i görülmektedir. De erlendirmeye ald m z tüm çal flmalarda birbiriyle uyumlu olarak sosyal fobinin kad nlarda erkeklerden daha fazla oldu u gösterilmifltir. Sosyal Fobinin Alt Tipleri Stein ve arkadafllar sosyal fobi tan s koyduklar hastalar n n %26,8 inin yayg n sosyal fobi, kalan %73.2 sinin ise yayg n olmayan sosyal fobi tan s ald klar n belirtmifllerdir (17). Bir baflka çal flmada yayg n sosyal fobi yayg nl n n %7, yayg n olmayan sosyal fobi yayg nl n n ise %17 oldu u saptanm flt r (30). Pelissolo ve arkadafllar n n çal flmas nda sosyal fobi yayg nl n n sosyal fobi tan ölçütleri s n rl ve dar kapsaml ele al nd nda yayg nl n %1.9-%0.9, sosyal fobi için tan ölçütleri esnetildi inde ise yayg nl n %7.3-%2.3 aras nda de iflti i

3 6 Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: 4-10 Tablo 1. De erlendirmeye al nan araflt rmalar n özeti Kaynak Ülke S n flama Ölçüm arac ve Örneklem Yafl Ortalama Toplam Yayg nl k Yayg nl k Sistemi kullan m flekli say s Standart sapma Yayg nl k (%) Kad n (%) Erkek (%) Abou-Saleh ve ark., Birleflik Arap CIDI 18 yafl ve 0.4 y.b (7) Emirlikleri ICD-10 SCID 1394 üstü yüz yüze görüflme Andrews ve ark., Avustralya ICD-10 CIDI 18 yafl ve 2.7 o.a (23) yüz yüze görüflme üstü 1.4 b.a. - - DSM-IV 1.3 o.a. 1.0 b.a. Essau ve ark., Almanya DSM-IV M-CIDI (8) yüz yüze görüflme ort: y.b. 2.1 y.b. 1.0 y.b. SD: 1,7 Faravelli ve ark., talya DSM-IV MINI+6 ek soru 2000 (9) FPI 2355 yüz yüze görüflme y.b. 4.0 y.b y.b. Fehm ve ark., Almanya DSM-IV M-CIDI 2008 (24) yüz yüze görüflme o.a. 2.7 o.a. 1.3 o.a. Grant ve ark., A.B.D. DSM-IV yafl ve üstü 5.0 y.b (10) yüz yüze görüflme 2.8 o.a. - - Kessler ve ark., A.B.D DSM-IV CIDI yafl ve üstü 12.1 y.b (6) yüz yüze görüflme Kessler ve ark., A.B.D DSM-IV CIDI yafl ve üstü 6.8 o.a (25) yüz yüze görüflme Kringlen ve ark., Norveç DSM-III-R CIDI y.b y.b. 9.3 y.b (11) yüz yüze görüflme ort: o.a o.a. 4.5 o.a. Kringlen ve ark., Norveç DSM-III-R CIDI y.b. 9.8 y.b. 4.8 y.b (12) yüz yüze görüflme ort: o.a. 6.5 o.a. 3.5 o.a. Lampe ve ark., Avustralya DSM-IV CIDI o.a (26) yüz yüze görüflme Lee ve ark., Çin DSM-IV CIDI (27) telefon ile görüflme ort: o.a. - - SD:8.1 Lépine ve ark. Fransa - CIDI yafl ve üstü 4.7 y.b (13) yüz yüze görüflme 1.7 o.a. - - Mohammadi ve ark., ran DSM-IV SADS 18 yafl ve üstü 0.82 y.b. 1.3 y.b. 0.4 y.b (28) yüz yüze görüflme 25,180 ort:37.2 SD:16.6 Narrow ve ark., A.B.D DSM-III UM-CIDI 2002 (29) DSM-III-R DIS yafl ve üstü 3.2 o.a. - - yüz yüze ve telefon ile görüflme Pélissolo ve ark., Fransa DSM-IV M-CIDI yafl ve üstü y.b (14) posta ile b.a. - - Rabe-Jablonska ve ark., Polonya DSM-IV CIDI 2003 (30) yüz yüze görüflme y.s.f 17 y.o.s.f - - Rocha ve ark., Brezilya DSM-III-R CIDI yafl ve üstü 11.7 y.b y.b y.b (15) yüz yüze görüflme ort: o.a o.a. 7.5 o.a. 7.9 b.a. 9.3 b.a. 6.0 b.a. ICD y.b. 8.3 y.b. 4.6 y.b. 5.2 o.a. 6.5 o.a. 3.5 o.a. 4.7 b.a. 5.9 b.a b.a. Ruscio ve ark., A.B.D. DSM-IV CIDI yafl ve üstü y.b (16) yüz yüze görüflme 7.1 o.a. - - Stein ve ark., Kanada DSM-IV CIDI+12 ek soru yafl ve üstü 7.2 y.b (17) telefon ile görüflme Vicente ve ark., fiili DSM-III-R CIDI yafl ve üstü 4.5 b.a. 7.7 b.a. 0.8 b.a (31) yüz yüze görüflme 5.9 a.a. 8.8 a.a. 2.4 a.a. Vicente ve ark., 2006 (18) fiili DSM-III-R CIDI y.b y.b. 7.2 y.b. yüz yüze görüflme 6.4 o.a. 9.7 o.a. 2.5 o.a. y.b.: yaflam boyu yayg nl k oran, o.a.: oniki ayl k yayg nl k oran, a.a.: alt ayl k yayg nl k oran, b.a.: bir ayl k yayg nl k oran Y.S.F: yayg n sosyal fobi, Y.O.S.F: yayg n olmayan sosyal fobi CIDI: Composite International Diagnostic Interview, SCID: The Structured Clinical Interview for the Diagnostic and Statistical Manual, M-CIDI: Psychopathological and diagnostic assessments were based on the computer-assisted version of the Munich Composite International Diagnostic Interview, MINI: Mini International Neuropsychiatric Interview, FPI: Florence Psychiatric Interview, SADS: The Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia, UM-CIDI: University of Michigan version of the Composite International Diagnostic Interview, DIS:Diagnostic Interview Schedule

4 Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: saptanm flt r (14). Faravelli ve arkadafllar n n çal flmas nda yaflam boyu sosyal fobi yayg nl %3.27 saptanmas na karfl n sosyal fobi tan ölçütleri dar kapsaml ele al nd nda oran n %3.09 a düfltü ü görülmüfltür (9). Kültür ve Sosyal Fobi K talar aras çal flmalar karfl laflt r ld nda yaflam boyu yayg nl k oranlar n n Avrupa da %1.6 ile %17, ABD de %5 ile %12.1, Asya da %0.4 ile %0.82, Güney Amerika da %10.2 ile %11.7 aras nda oldu u, Avustralya da ise bir y ll k yayg nl n %1.3 ile %2.7 aras nda de iflti i görülmektedir. Zaman Dilimi ve Sosyal Fobi Tablo 1 incelendi inde yaflam boyu, oniki ayl k, alt ayl k ve bir ayl k yayg nl k oranlar n n birbirinden farkl oldu u görülmektedir. Yaflam boyu yayg nl k oranlar n n %0.4 ile %13.7 aras nda, oniki ayl k yayg nl k oranlar n n ise %1.3 ile %7.9 aras nda de iflti i görülmektedir. Rocha ve arkadafllar n n yapm fl oldu u bir çal flmada DSM-III-R tan ölçütlerine göre sosyal fobinin bir ayl k, bir y ll k, yaflam boyu yayg nl n n s ras yla %7.9-%9.0 ve %11.7, ICD-10 a göre ise s ras yla %4.7-%5.2 ve %6.7 oldu u saptanm fl ve de erlendirmenin yap ld zaman dilimine göre sonuçlarda belirgin fark n oldu u ortaya ç km flt r (15). Tart flma Ölçüm Arac, Görüflme Biçimi ve Sosyal Fobi De erlendirilen çal flmalara bak ld nda farkl ölçüm araçlar n n kullan ld ve ölçüm araçlar na sosyal fobiyi daha iyi ölçebilmek için maddelerin eklenip ç kar ld ya da baz maddelerin de ifltirildi i görülmektedir. Ölçüm araçlar ndaki bu çeflitlili in çal flma sonuçlar n ve sosyal fobi yayg nl k oranlar n da etkiledi i aç kt r. Bizim inceledi imiz farkl çal flmalarda oldu u gibi Zimmerman ve Mattia n n yapm fl oldu u çal flmada da ayn örneklem grubunda bile olsa ölçüm ve tan arac n n de iflimi ile yayg nl k oranlar n n de iflti i, yar yap land r lm fl görüflme ile sosyal fobi oran n n yap land r lmam fl klinik görüflmelere göre 9 kat fazla oldu u saptanm flt r (s ras yla %28.6, %3.2) (22). Araflt rma kapsam na al nan çal flmalara bakt m zda ölçüm araçlar n n uygulanma biçimlerinin (telefon görüflmesi, posta yolu, yüz yüze görüflme) de farkl l k gösterdi i görülmektedir. Ölçüm araçlar n n telefon görüflmesi ya da posta yolu ile uyguland araflt rmalarda de erlendirme yöntemlerinin çal flmay s n rland rd aç kt r. Yap lm fl olan bir araflt rma sonucunda ortaya ç km fl olan sosyal fobi yayg nl k oran de erlendirilecekse kullan lan ölçüm arac n n ve ölçüm için uygulanan yöntemin de bilinmesinin önemli oldu u ortadad r. Tan lama Sistemi ve Sosyal Fobi Farkl tan s n flama sistemlerinin kullan m n n çal flmalarda yayg nl k sonuçlar n etkileyece i aç kt r. De erlendirmeye ald m z çal flmalar n birço unda DSM-IV tan s n flama sisteminin kullan ld görülmüfltür. Canals ve arkadafllar n n yapm fl olduklar bir çal flmada DSM-III-R ölçütlerine göre basit/sosyal fobi yayg nl %1.7 iken ICD-10 a göre bu oran n %5.5 e yükseldi i görülmüfltür (32). Yine Wacker ve arkadafllar n n çal flmas nda DSM-IV ölçütlerine göre sosyal fobinin bir y ll k yayg nl %16 iken ICD-10 a göre bu oran n %9.6 ya düfltü ü saptanm flt r (33). Sosyal fobinin yayg nl ile ilgili yap lm fl olan çal flmalar tan ölçütlerinde yap lan küçük de iflikliklerin yayg nl k oranlar nda büyük de iflikliklere yol açt n göstermektedir (34,35). Fehm ve arkadafllar n n yapm fl olduklar çal flmada sosyal fobinin DSM-IV tan ölçütlerini tam olarak karfl layanlar n %2, sosyal fobinin DSM-IV tan ölçütlerinden tek bir ölçütü eksik olan eflik alt sosyal fobi tan s alan kiflilerin %3, sosyal fobinin DSM-IV tan ölçütlerinden iki ya da daha fazla ölçütü karfl lamayan belirti düzeyinde sosyal anksiyetesi olan bireylerin %7.5 yayg nl kta oldu unu belirtmifllerdir (24). Yayg nl k oranlar n n de erlendirilmesinde kullan lan tan s n flama sistemi ile birlikte sosyal fobi tan s kapsam na al nan ölçütlerin de bilinmesinin önemli oldu u görülmektedir. Yafl ve Sosyal Fobi Ergenlik döneminde sosyal fobi yayg nl n n toplum tabanl çal flmalarda %0.5-%4 (8.36), birinci basamak hastalar n n oluflturdu u örneklemde ise yayg nl n %3-%6.8 (37,38) aras nda de iflti i bildirilmifltir. Almanya ve ABD de yap lm fl çal flmalar sonucunda ergenlerde sosyal fobinin yaflam boyu yayg nl n n %5 ile %15 aras nda de iflebildi i saptanm flt r (39,40). Birinci basamakta pediatristlerle yap lan bir çal flmada çocuk ve ergenlerde özgül fobiden sonra yayg n tipi baflta olmak üzere sosyal fobinin en yayg n anksiyete bozuklu u oldu u görülmüfltür (37). Buna ra men pediatristlerin nadiren sosyal fobi tan s koydu u ve hastalar n sosyal fobi için tedavi alamad klar görülmüfltür (37). Bu bulgu bize çocukluk döneminde çok yayg n bir sorun olmas na ra men sosyal fobinin hekimler taraf ndan tan nmad n göstermektedir. Sosyal fobinin bafllang ç yafl n n 5 yafl kadar erken olabilece i bildirilmifltir (aktaran 41). Olgular n tedaviye baflvurular ise oldukça geç olmaktad r. Genellikle sosyal fobisi olanlar belirtiler ortaya ç kt ktan 10 y l kadar sonra tedavi için baflvurmaktad rlar (42). Sosyal fobi kiflilerin okul, ifl, sosyal hayat, karfl cins ile iliflki gibi yaflamlar n n birçok alan nda baflar s zl a yol açmaktad r. Bir çal flmada bu kadar olumsuz sonuçlara yol açmas na ra men sosyal fobiklerin yal n zca %23.5 inin sorunlar nedeniyle tedavi aray fl nda bulundu u saptanm flt r (8). Sosyal fobinin hem bireysel hem de toplumsal alanda ciddi ekonomik kay plara neden olmas nedeniyle erken tan nmas ve tedavi edilmesi gereken bir bozukluk oldu u konusunda araflt rmac lar n hemfikir olmalar na karfl n çocuk ve ergenlik döneminde yap lm fl olan araflt rmalar n say ca az olmas flafl rt c d r. Sosyal fobi nedeniyle yaflanan güçlükler hastalar n hayat tarzlar n de ifltirmelerine ve yaflam kalitelerinin düflmesine yol açmaktad r. Sosyal fobinin bireyde meydana getirdi i tüm bu olumsuzluklar göz önüne al nd nda çocuk ve ergenlik döneminde yap lacak yayg nl k araflt rmalar n n tedaviye oldukça geç baflvuran hastalar n erken tan nmas n ve yeti y k m n azaltaca n düflündürmektedir. Cinsiyet ve Sosyal Fobi Toplum çal flmalar nda cinsiyetler aras ndaki yayg nl a bak ld nda kad nlarda erkeklere göre sosyal fobinin daha yüksek s kl kta oldu u aç k bir flekilde görülmektedir. Buna karfl n tedavi aray fl n n erkeklerde daha fazla oldu u ve dolay s yla klinik örneklemde yap lan yayg nl k çal flmalar nda sosyal fobi yayg nl n n erkeklerde daha yüksek oranda oldu u bilinmektedir (43). Bu da sosyal fobinin erkeklerin sosyal

5 8 Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: 4-10 rollerinde meydana getirdi i y k m n ve yetersizli in fliddetinin daha fazla ve fark edilir olmas yla aç klanabilir. Toplum içinde erkeklerin ev geçindirme, para kazanma gibi sosyal rollerinin olmas, daha fazla sosyal ortamda bulunmalar na yol aç p klinik örneklemde sosyal fobi yayg nl l n n erkeklerde daha yüksek olmas na neden oluyor olabilir. Kad nlarda sosyal fobi yayg nl n n klinik örneklemlerde toplum örneklemlerinden düflük ç kmas kad nlar n daha çok ev iflleri, çocuk bak m gibi görevleri üstlenip girdikleri sosyal ortamlar n erkeklere oranla daha az olmas ndan kaynaklan yor olabilir. Öte yandan utangaçl k ve çekingen davran fllar gösterme kad n cinsiyete yak flt r lmakta ve olumlu geri bildirimlerle pekifltirilmektedir. Bu nedenle sosyal fobinin önemli özelliklerini oluflturan çekingenlik ve utangaçl k duygular ndan kad nlar hoflnut oluyor ve bu özelliklerden yak nm yor olabilirler. Ancak erkeklerde say lan bu duygular toplum taraf ndan bir eksiklik ve olumsuz özellik olarak alg land ndan, erkeklerin sorunun daha fazla fark na vard söylenebilir. Sosyal Fobinin Alt Tipleri Sosyal fobi tan ölçütleri ilk kez DSM-III de yer alm flt r (44). DSM-IV e göre korku ve/veya kaç nma ço u toplumsal durumu kaps yorsa yayg n sosyal fobiden söz edilmelidir (2). Yayg n olmayan sosyal fobide korku ve/veya kaç nmalar sadece bir, iki alanda ya da yayg n sosyal fobi ile karfl laflt r ld nda s n rl alanlarda bulunmaktad r (45,46). Hekime baflvuran ve yard m talebinde bulunan sosyal fobiklerin büyük ço unlu unu yayg n sosyal fobisi olanlar oluflturmaktad r (47-50). Yayg n olmayan sosyal fobi ile karfl laflt r ld nda yayg n sosyal fobinin daha erken yaflta bafllad, efl hastalan m oran n n, ifllev bozuklu u düzeyinin daha fazla, yaflam kalitelerinin daha düflük, madde kullan m oranlar n n daha yüksek ve prognozun daha kötü oldu u bildirilmifltir (3,47,51). Sosyal fobinin alt tiplerinin bilinmesi etiyolojik farkl l k ve tedavi yan t n etkileyebilece i için önemlidir (52-54). Tan ve izlem aflamas nda yap lmas gereken bu ay r m tedavi yönteminin seçimini ve bu alanda yap lacak bilimsel araflt rmalar etkileyecek bir durumdur. Kültür ve Sosyal Fobi De erlendirmeye ald m z araflt rmalardan 6 çal flman n Amerika k tas nda, 8 inin Avrupa da, 2 çal flman n Avustralya, 3 er çal flman n Asya ve Güney Amerika da yap ld saptanm flt r. Son on y ll k yayg nl k çal flmalar gözden geçirildi inde bu konuda en fazla araflt rman n Avrupa k tas nda yap ld görülmüfltür. Yayg nl k oranlar de erlendirildi inde de sosyal fobi yayg nl k oranlar n n Avrupa da en yüksek düzeyde oldu u, Asya k tas nda ise bu oranlar n düflük oldu u dikkat çekicidir. Toplumun Amerika da oldu u gibi bireysel ya da Asya da oldu u gibi toplumsal özellikler tafl mas ya da iklim ve co rafik yap n n nüfus yo unlu unu etkiledi i gibi kiflilerin sosyalizasyonunu da farkl flekillerde etkilemesi sonucu çeflitli toplumlarda sosyal fobinin yayg nl n n de iflebilece i düflünülmektedir (55). Daha önce yap lm fl olan birçok çal flmada do u ülkelerinde sosyal fobinin yayg nl n n bat ülkelerine göre daha düflük oldu u gösterilmifltir (28,33,56-64). Do u bölgelerde kiflilerin bireysel olmaktan çok sosyal bir ba l l k içinde olmalar, bireysel performanstan çok toplumsal etkilerin anksiyeteye yol açma olas l flafl rt c olan bu bulgu ile iliflkili olabilir. Bat da sosyal fobi daha ciddi bir t bbi sorun olarak de erlendiriliyor ya da Bat toplumlar n n yap sal özellikleri daha fazla sosyal anksiyete yaflanmas na yol aç yor olabilir. Bunun yan nda sosyal fobi Do u toplumlar nda bir hastal ktan çok bir kiflilik özelli i olarak de erlendiriliyor olabilir. Bat da gelifltirilmifl tan ölçütleri, ölçüm araçlar do u toplumunda karmafl k do as olan ve s n rlar net olmayan sosyal fobiyi ya da sosyal kayg y yeterince de erlendiremiyor ya da ölçemiyor olabilir. Bu da sosyal fobi tan ölçütlerinin farkl kültür ve toplumlarda ne kadar geçerli oldu u tart flmas n gündeme getirmektedir. Çal flma desenleri ve yayg n ya da yayg n olmayan sosyal fobide yer alan farkl belirti ve yak nma kümelerinin ele al nmas da yayg nl k oranlar ndaki bu farka yol açm fl olabilir. Sosyokültürel özelliklerin kiflide davran flsal, düflünsel ve duygusal de iflikli e yol açaca bilinmektedir. Bu nedenle araflt rmalarda kültürel özelliklere önem verilmesi gerekti i aç kt r. Zaman Dilimi ve Sosyal Fobi Epidemiyolojik çal flmalarda uzun zaman diliminde sorunu an msaman n hatal olabilece i görüflü kabul görmektedir (65). Yayg nl n araflt r ld döneme ba l olarak araflt rma sonuçlar nda belirgin farklar ortaya ç kabilmektedir (11,14,23,33). Araflt rmalarda incelemeye al nan zaman diliminin çal flma ile ilgili yap lacak yorumu etkileyebilece i aç kt r. Bu nedenle yayg nl k oranlar n n de erlendirmenin yap ld zaman diliminin de göz önüne al narak yorumlanmas n n önemli oldu u düflünülmektedir. Sonuç De erlendirmeye al nan 22 araflt rmadan ç kan ortak sonuçlar afla daki gibi 3 madde halinde özetlenebilir. 1. Sosyal fobi yayg nl n belirlemek için kullan lan ölçüm araçlar n n, görüflme biçiminin, s n flama siteminin ya da de erlendirmeye al nan zaman diliminin farkl olmas yayg nl k çal flmalar n n sonuçlar n etkilemektedir. 2. Geliflmifl ülkelerde geliflmekte olan ülkelere oranla sosyal fobinin daha yayg n oldu u birçok çal flmada gösterilmifltir. 3. Sosyal fobinin çocukluk-ergenlik döneminde bafllamas na ve hastalar n tedavi aray fllar n n oldukça geç olmas na karfl n yayg nl k araflt rmalar n n bu dönemde az oldu u görülmüfltür. Az oldu u için çocukluk-ergenlik döneminde sosyal fobinin yayg nl ile ilgili yap lacak çal flmalara ihtiyaç vard r. Bununla beraber sosyal fobinin kad n cinsiyette daha yayg n oldu u anlafl lmaktad r. Sosyal fobinin erken bafllang ç özelli i göstermesi, ifllevselli i büyük ölçüde etkilemesi, yayg nl k ve efl hastalan m oranlar n n yüksek olmas erken tan ve tedavinin gereklili ini göstermektedir. Bunun yan nda Do u ve Bat ülkelerinde sosyal fobi yayg nl k oranlar n n belirgin farkl l k göstermesi kültürler aras çal flmalar n önemini aç kça ortaya koymaktad r. Yap lmas planlanan çal flmalarda kültüre, ölçüm arac na ve çal flma desenine önem verilmesi sosyal fobi alan nda elde edilecek bilgilerin niteli ini art racakt r. Özellikle ergenlik ve çocukluk döneminde yap lacak çal flmalar sosyal fobinin bafllang ç özellikleri, yayg nl ve seyri ile ilgili önemli bilgiler kazand racakt r.

6 Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: Toplum ruh sa l giriflimlerinin düzenlenebilmesi için ruhsal bozukluklar ile ilgili yayg nl k çal flmalar son derece önem tafl maktad r (55). Di er anksiyete bozukluklar nda oldu u gibi sosyal fobide de bireysel etkilenmenin ve toplumsal maliyetin fazla olmas bu alanda yap lmas gereken yayg nl k araflt rmalar na olan ihtiyac ortaya koymaktad r (66). Kaynaklar 1. Schneier FR, Blanco C, Antia SX et al. The social anxiety spectrum. Psychiatr Clin N Am 2002; 25: [Abstract] / [PDF] 2. Amerikan Psikiyatri Birli i. Mental Bozukluklar n Tan sal ve Say msal El Kitab, 4. Bask. Köro lu E, Çev. Editörü. Ankara: Hekimler Yay n Birli i; Lipsitz JD, Schneier FR. Social phobia. Epidemiology and cost of illness. Pharmacoeconomics 2000; 18: [Abstract] 4. Wittchen HU, Fuetsch M, Sonntag H et al. Disability and quality of life in pure and comorbid social phobia. Findings from a controlled study. Eur Psychiatry 2000; 15: [Abstract] / [PDF] 5. Magee WJ, Eaton WW, W ttchen HU et al. Agoraphobia, simple phobia and social phobia in the National Comorbidity Survey. Arch General Psychiatry 1996; 53: [Abstract] / [PDF] 6. Kessler RC, Berglund P, Demler O et al. Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry 2005; 62: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 7. Abou-Saleh MT, Ghubash R, Daradkeh TK. A1 Ain Community Psychiatric Survey. I. Prevalence and socio-demographic correlates. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2001; 36:20-8. [Abstract] / [PDF] 8. Essau CA, Conradt J, Petermann F. Frequency and comorbidity of social phobia and social fears in adolescents. Behav Res Ther 1999; 37: [Abstract] / [PDF] 9. Faravelli C, Zucchi T, Viviani B et al. Epidemiology of social phobia: a clinical approach. Eur Psychiatry 2000; 15: [Abstract] / [PDF] 10. Grant BF, Hasin DS, Blanco C et al. The epidemiology of social anxiety disorder in the United States: results from the National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions. J Clin Psychiatry 2005; 66: [Abstract] 11. Kringlen E, Torgersen S, Cramer V. A Norwegian psychiatric epidemiological study. Am J Psychiatry 2001; 158: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 12. Kringlen E, Torgersen S, Cramer V. Mental illness in a rural area: a Norwegian psychiatric epidemiological study. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2006; 41: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 13. Lépine JP, Gasquet I, Kovess V et al. Prevalence and comorbidity of psychiatric disorders in the French general population. Encephale 2005; 31: [Abstract] 14. Pélissolo A, André C, Moutard-Martin F et al. Social phobia in the community: relationship between diagnostic threshold and prevalence. Eur Psychiatry 2000; 15:25-8. [Abstract] / [PDF] 15. Rocha FL, Vorcaro CMR, Uchoa E et al. Comparing the prevalence rates of social phobia in a community according to ICD-10 and DSM- III-R. Rev Bras Psiquiatr 2005; 27: [Abstract] 16. Ruscio AM, Brown TA, Chiu WT et al. Social fears and social phobia in the USA: results from the National Comorbidity Survey Replication. Psychol Med 2008; 38: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 17. Stein MB, Torgrud LJ, Walker JR. Social phobia symptoms, subtypes, and severity: findings from a community survey. Arch Gen Psychiatry 2000; 57: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 18. Vicente B, Kohn R, Rioseco P et al. Lifetime and 12-month prevalence of DSM-III-R disorders in the Chile psychiatric prevalence study. Am J Psychiatry 2006; 163: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 19. Basco MR, Bostic JQ, Davies D et al. Methods to improve diagnostic accuracy in a community mental health setting. Am J Psychiatry 2000; 157: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 20. Shear MK, Greeno C, Kang J et al. Diagnosis of nonpsychotic patients in community clinics. Am J Psychiatry 2000; 157: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 21. Wagner R, Silove D, Marnane C et al. Delays in referral of patients with social phobia, panic disorder and generalized anxiety disorder attending a specialist anxiety clinic. J Anxiety Disord 2006; 20: [Abstract] / [PDF] 22. Zimmerman M, Mattia JI. Psychiatric diagnosis in clinical practice: is comorbidity being missed? Compr Psychiatry 1999; 40: [Abstract] / [PDF] 23. Andrews G, Henderson S, Hall W. Prevalence, comorbidity, disability and service utilisation. Overview of the Australian National Mental Health Survey. Br J Psychiatry 2001; 178: [Abstract] / [Full Text] /[PDF] 24. Fehm L, Beesdo K, JacobiF et al. Social anxiety disorder above and below the diagnostic threshold: prevalence, comorbidity and impairment in the general population. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2008; 43: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 25. Kessler RC, Chiu WT, Demler O et al. Prevalence, severity, and comorbidity of 12-month DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry 2005; 62: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 26. Lampe L, Slade T, Issakidis C et al. Social phobia in the Australian National Survey of Mental Health and Well-Being (NSMHWB). Psychol Med 2003; 33: [Abstract] 27. Lee S, Lee MT, Kwok K. A community-based telephone survey of social anxiety disorder in Hong Kong. J Affect Disord 2005; 88: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 28. Mohammadi MR, Ghanizadeh A, Mohammadi M et al. Prevalence of social phobia and its comorbidity with psychiatric disorders in Iran. Depress Anxiety 2006; 23: [Abstract] / [PDF] 29. Narrow WE, Rae DS, Robins LN et al. Revised prevalence estimates of mental disorders in the United States: using a clinical significance criterion to reconcile 2 surveys' estimates. Arch Gen Psychiatry 2002; 59: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 30. Rabe-Jabofska J, Dietrich-Muszalska A, Gmitrowicz A. The prevalence od social phobia in representative group of adolescents from Lodz. Psychiatr Pol 2003; 37: [Abstract] 31. Vicente B, Kohn R, Rioseco P et al. Population prevalence of psychiatric disorders in Chile: 6-month and 1-month rates. Br J Psychiatry 2004; 184: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 32. Canals J, Domenech E, Carbajo G et al. Prevalence of DSM-III-R and ICD-10 psychiatric disorders in a Spanish population of 18 year olds. Acta Psychiatr Scand 1997; 96: [Abstract] 33. Wacker HR, Müllejans R, Klein KH et al. Identification of cases of anxiety disorders and affective disorders in the community according to ICD-10 and DSM-III-R by using the Composite International Diagnostic Interview (CIDI). Int J Methods Psychiat Res 1992; 2: Davidson JRT, Hughes DC, George LK ve ark. The boundary of social phobia. Exploring the threshold. Arch Gen Psychiatry 1994; 51: Stein MB, Walker JR, Forde DR. Setting diagnostic thresholds for social phobia: considerations from a community survey of social anxiety. Am J Psychiatry 1994; 151: [Abstract] / [PDF] 36. Wittchen HU, Nelson CB, Lachner G. Prevalence of mental disorders and psychosocial impairments in adolescents and young adults. Psychol Med 1998; 28: [Abstract] 37. Chavira DA, Stein MB, Bailey K et al. Child anxiety in primary care: prevalent but untreated. Depress Anxiety 2004; 20: [Abstract] / [PDF] 38. Busch B, Biederman J, Cohen L ve ark. Correlates of ADHD among children in pediatric and psychiatric clinics. Psychiatr Serv 2002;53: Heimberg RG, Stein MB, Hiripi E ve ark. Trends in the prevalence of social phobia in the United States: a synthetic cohort analysis of changes over four decades. Eur Psychiatry 2000; L e w i n- sohn PM, Hops H, Roberts RE ve ark. Adolescent psychopathology: I. Prevalence and incidence of depression and other DSM-III-R disorders in high school students. J Abnorm Psych 1993;102: Özgüven HD, Sungur MZ. Sosyal Fobi. Turk Psikiyatri Derg 1998; 9(2): Liebowitz MR, Gorman JM, Fyer AJ ve ark. Social phobia. Review of a neglected anxiety disorder. Arch Gen Psychiatry 1985; 42(7):

7 10 Nöropsikiyatri Arflivi 2011; 48: Weinstock LS. Gender differences in the presentation and management of social anxiety disorder. J Clin Psychiatry 1999; 60(9): American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders, 3rd ed. Washington DC: American Psychiatric Association; American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders, 4th ed. Text Revision. Washington DC: American Psychiatric Press; Kessler RC, Stein MB, Berglund PA. Social phobia subtypes in the National Comorbidity Survey. Am J Psychiatry 1998; 155: Katzelnick DJ, Kobak KA, DeLeire T ve ark. Impact of generalized social anxiety disorder in managed care. Am J Psychiatry 2001; 158: Dalrymple KL, Zimmerman M. Screening for social fears and social anxiety disorder in psychiatric outpatients. Compr Psychiatry 2008; 49: Stein MB, Chavira DA. Subtypes of social phobia and comorbidity with depression and other anxiety disorders. J Affect Disord 1998; 50: Stein MB. How shy is too shy? Lancet 1996; 347: [Abstract] 51. Stein MB. An epidemiologic perspective on social anxiety disorder. J Clin Psychiatry 2006; 67:3-8. [Abstract] 52. Heimberg RG, Holt CS, Schneier FR et al. The issue of subtypes in the diagnosis of social phobia. J Anxiety Disorders 1993; 7: [Abstract] / [PDF] 53. Stemberger RT, Turner SM, Beidel DC et al. Social phobia: an analysis of possible developmental factors. J Abnorm Psychol 1995; 104: [Abstract] / [Full Text] / [PDF] 54. Lampe LA. Social phobia: a review of recent research trends. Curr Opin Psychiatry 2000; 13: [Abstract] 55. Furmark T. Social phobia: overview of community surveys. Acta Psychiatr Scand 2002; 105: [Abstract] / [PDF] 56. Lee CK, Kwak YS, Yamamoto J et al. Psychiatric epidemiology in Korea. Part I: Gender and age differences in Seoul. J Nerv Ment Dis 1990; 17: [Abstract] 57. Schneier FR, Johnson J, Hornig CD et al. Social phobia: comorbidity and morbidity in an epidemiological sample. Arch Gen Psychiatry 1992; 49: [Abstract] 58. Wittchen HU, Fehm L. Epidemiology, patterns of comorbidity, and associated disabilities of Social phobia. Psychiatr Clin NorthAm 2001; 24: [Abstract] 59. Hwu HG, Yeh EK, Chang LY. Prevalence of psychiatric disorders in Taiwan defined by the Chinese Diagnostic Schedule. Acta Psychiatr Scand 1989; 79: [Abstract] 60. Lee CK, Kwak YS, Yamamoto J et al. Psychiatric epidemiology in Korea: Part II: urban and rural differences. J Nerv Ment Dis 1990; 178: [Abstract] 61. Stein DJ, Matsunaga H. Cross-cultural aspects of social anxiety disorder. Psychiatr Clin North Am 2001; 24: [Abstract] 62. Bijl RV, Ravelli A, Van Zessen G. Prevalence of psychiatric disorder in the general population: Results of the Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS). Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 1998; 33: [Abstract] / [PDF] 63. Boyd JH, Rae DS, Thompson JW et al. Phobia: Prevalence and risk factors. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 1990; 25: [Abstract] / [PDF] 64. Kessler RC, McGonagle KA, Zhao S et al. Lifetime and 12- month prevalence of DSM-III-R psychiatric disorders in the United States: Results from the National Comorbidity Survey. Arch Gen Psychiatry 1994; 51:8-19. [Abstract] / [PDF] 65. Parker G. Are the lifetime prevalence estimates in the ECA study accurate? Psychol Med 1987; 17: [Abstract] / [PDF] 66. Greenberg PE, Sisitsky T, Kessler RC et al. The economic burden of anxiety disorders in the 1990s. J Clin Psychiatry 1999; 60: [Abstract]

Sosyal Kayg Bozuklu unda Cinsiyet Farkl l klar

Sosyal Kayg Bozuklu unda Cinsiyet Farkl l klar Nöropsikiyatri Arflivi, 00; 39(-3-): 79-86 Sosyal Kayg Bozuklu unda Cinsiyet Farkl l klar Nesrin Dilbaz *, Hatice Güz ** Gender Differences in Social Phobia Amaç: Bu çal flman n amac DSM-IV tan ölçütlerine

Detaylı

Araflt rmalar/researches E. Bayramkaya, F. Toros, C. Özge. Ergenlerde Sosyal Fobi ile Depresyon, Öz kavram, Sigara Al flkanl Aras ndaki liflki

Araflt rmalar/researches E. Bayramkaya, F. Toros, C. Özge. Ergenlerde Sosyal Fobi ile Depresyon, Öz kavram, Sigara Al flkanl Aras ndaki liflki Araflt rmalar/researches E. Bayramkaya, F. Toros, C. Özge Ergenlerde Sosyal Fobi ile Depresyon, Öz kavram, Sigara Al flkanl Aras ndaki liflki Ersin Bayramkaya 1, Fevziye Toros 2, Cengiz Özge 3 ÖZET: Ergenlerde

Detaylı

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6) over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda

Detaylı

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,

Detaylı

YÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM. 1.1.1. Örneklem plan. 1.1.2. l seçim ölçütleri

YÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM. 1.1.1. Örneklem plan. 1.1.2. l seçim ölçütleri BÖLÜM 1 YÖNTEM Bu çal flma 11, 13 ve 15 yafllar ndaki gençlerin sa l k durumlar ve sa l k davran fllar n saptamay hedefleyen, kesitsel tan mlay c ve çok uluslu Health Behavior in School Aged Children,

Detaylı

hükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım

hükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım 1961 yılında Malatya da doğdum. İlk-orta ve lise öğrenimimi Malatya da tamamladım.1978 yılında girdiğim Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni 1984 yılında bitirdim. 1984-1987 yılları arasında Çanakkale ve

Detaylı

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ 120 kinci Bölüm - Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi 1. ARAfiTIRMANIN AMACI ve YÖNTEM Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi, tüketici enflasyonu, iflsizlik

Detaylı

stanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye

stanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye 215 ROMANYA LE BULGAR STAN IN AB YE EKONOM K ENTEGRASYONU Yrd. Doç. Dr. Mesut EREN stanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye 1. Girifl Avrupa Birli i nin 5. ve son genifllemesi 2004 y l nda 10 Orta ve Do u

Detaylı

Bir Üniversite Hastanesi Psikiyatri Polikliniğine Başvuran Hastaların Sosyodemografik Özellikleri ile Tanı Grupları Arasındaki İlişki

Bir Üniversite Hastanesi Psikiyatri Polikliniğine Başvuran Hastaların Sosyodemografik Özellikleri ile Tanı Grupları Arasındaki İlişki ORİJİNAL MAKALE / ORIGINAL ARTICLE Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2014;4(3): 14-18 ISSN: 2146-443X Düzce Üniversitesi sbedergi@duzce.edu.tr Bir Üniversite Hastanesi Psikiyatri Polikliniğine

Detaylı

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama 21 G R fi Araflt rman n amac na ba l olarak araflt rmac ayr ayr nicel veya nitel yöntemi kullanabilece i gibi her iki yöntemi bir arada kullanarak da araflt rmas n planlar. Her iki yöntemin planlama aflamas

Detaylı

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun

Detaylı

GİRİŞ İki uçlu bozukluk: Manik episod Depresif episod Ötimi (iyilik hali) Kronik gidişli Kesin ilaç tedavisi gerektirir (akut episod ve koruyucu

GİRİŞ İki uçlu bozukluk: Manik episod Depresif episod Ötimi (iyilik hali) Kronik gidişli Kesin ilaç tedavisi gerektirir (akut episod ve koruyucu ÖTİMİK BİPOLAR HASTALARDA ve AİLELERİNDE YAŞAM KALİTESİ: DİYABETİK HASTALAR ve NORMAL KONTROLERLE KAŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA A. Özerdem a, B. Çakaloz a, Ş.Topkaya a, A. Koçyiğit b, M.Yılmaztürk b, B.B.

Detaylı

lkö retim Okulu Ortaö retim Dönemindeki Çocuklarda Sosyal Fobinin Araflt r lmas

lkö retim Okulu Ortaö retim Dönemindeki Çocuklarda Sosyal Fobinin Araflt r lmas Çocuk Dergisi 8(2):102-107, 2008 lkö retim Okulu Ortaö retim Dönemindeki Çocuklarda Sosyal Fobinin Araflt r lmas Fadime ÜSTÜNER TOP *, Bar fl KAYA *, H. Sibel GÜNDÜZ ** lkö retim Okulu Ortaö retim Dönemindeki

Detaylı

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal

Detaylı

Gelece in Bilgi flçilerini Do ru Seçmek: Araflt rma Görevlisi Al m Süreci Örne i

Gelece in Bilgi flçilerini Do ru Seçmek: Araflt rma Görevlisi Al m Süreci Örne i Uluslararas Yüksekö retim Kongresi: Yeni Yönelifller ve Sorunlar (UYK-2011) 27-29 May s 2011, stanbul; 2. Cilt / Bölüm XI / Sayfa 1359-1364 Gelece in Bilgi flçilerini Do ru Seçmek: Araflt rma Görevlisi

Detaylı

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Otomasyon Sistemleri E itiminde Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Murat Ayaz Kocaeli Üniversitesi Teknik E itim Fakültesi, Elektrik E itimi Koray Erhan Kocaeli Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi,

Detaylı

KULLANILAN MADDE TÜRÜNE GÖRE BAĞIMLILIK PROFİLİ DEĞİŞİKLİK GÖSTERİYOR MU? Kültegin Ögel, Figen Karadağ, Cüneyt Evren, Defne Tamar Gürol

KULLANILAN MADDE TÜRÜNE GÖRE BAĞIMLILIK PROFİLİ DEĞİŞİKLİK GÖSTERİYOR MU? Kültegin Ögel, Figen Karadağ, Cüneyt Evren, Defne Tamar Gürol KULLANILAN MADDE TÜRÜNE GÖRE BAĞIMLILIK PROFİLİ DEĞİŞİKLİK GÖSTERİYOR MU? Kültegin Ögel, Figen Karadağ, Cüneyt Evren, Defne Tamar Gürol 1 Acibadem University Medical Faculty 2 Maltepe University Medical

Detaylı

TÜRK YE DE A LE Ç fi DDET Ülke Çap nda Kriminolojik-Viktimolojik Alan Araflt rmas ve De erlendirmeler

TÜRK YE DE A LE Ç fi DDET Ülke Çap nda Kriminolojik-Viktimolojik Alan Araflt rmas ve De erlendirmeler 1 TÜRK YE DE A LE Ç fi DDET Ülke Çap nda Kriminolojik-Viktimolojik Alan Araflt rmas ve De erlendirmeler stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku ve Kriminoloji Araflt rma ve Uygulama Merkezi 2003

Detaylı

Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Fobinin Yaygınlığı ve Sosyal Fobinin Yaşam Kalitesi, Akademik Başarı ve Kimlik Oluşumu Üzerine Etkileri

Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Fobinin Yaygınlığı ve Sosyal Fobinin Yaşam Kalitesi, Akademik Başarı ve Kimlik Oluşumu Üzerine Etkileri Türk Psikiyatri Dergisi 2011;22(3):150-58 Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Fobinin Yaygınlığı ve Sosyal Fobinin Yaşam Kalitesi, Akademik Başarı ve Kimlik Oluşumu Üzerine Etkileri Dr. Bülent Kadri GÜLTEKİN

Detaylı

ki Uçlu Duygudurum Bozuklu u Olan Kad nlarda Premenstrüel Sendromun De erlendirilmesi

ki Uçlu Duygudurum Bozuklu u Olan Kad nlarda Premenstrüel Sendromun De erlendirilmesi Nöropsikiyatri Arflivi, 2004; 41(1-2-3-4): 5-20 ki Uçlu Duygudurum Bozuklu u Olan Kad nlarda Premenstrüel Sendromun De erlendirilmesi Asl han Polat *, Baflak Yücel ** Amaç: Bu çal flmada, iki uçlu duygudurum

Detaylı

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL 2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU

Detaylı

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Yönetmelik, Türkiye Bilimsel

Detaylı

DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012. Hazırlayanlar. Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi

DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012. Hazırlayanlar. Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012 Hazırlayanlar Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi Laura D. Tyson, Kaliforniya Berkeley Üniversitesi Saadia Zahidi, Dünya Ekonomik Forumu Raporun

Detaylı

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 05 Kasım 2009 04:07 - Son Güncelleme Perşembe, 05 Kasım 2009 04:29

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 05 Kasım 2009 04:07 - Son Güncelleme Perşembe, 05 Kasım 2009 04:29 Dünyanın Derdi Depresyon Dünyada 120 milyon kişi depresyonda. 185 ülkenin verilerine göre 2020 yılında kalp hastalıklarından sonra ikinci sırada depresyon olacak. İSTANBUL - Türkiye psikiyatri Derneği'nin

Detaylı

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

B anka ve sigorta flirketlerinin yapm fl olduklar ifllemlerin özelli i itibariyle

B anka ve sigorta flirketlerinin yapm fl olduklar ifllemlerin özelli i itibariyle B anka ve sigorta flirketlerinin yapm fl olduklar ifllemlerin özelli i itibariyle bu ifllemlerin üzerinden al nan dolayl vergiler farkl l k arz etmektedir. 13.07.1956 tarih 6802 say l Gider Vergileri Kanunu

Detaylı

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H

Detaylı

Sa l k Yüksekokulu Ö rencilerinin fiizofreni ile lgili Tutumlar

Sa l k Yüksekokulu Ö rencilerinin fiizofreni ile lgili Tutumlar Nöropsikiyatri Arflivi, 2003; 40(1-2): 5-12 Sa l k Yüksekokulu Ö rencilerinin fiizofreni ile lgili Tutumlar E. Oryal Taflk n *, Dilek Özmen **, Erol Özmen *, M. Murat Demet * Amaç: Bu çal flmada sa l k

Detaylı

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262

Detaylı

Sosyal fobi, insanlarýn hem sosyal hem de iþ

Sosyal fobi, insanlarýn hem sosyal hem de iþ Sosyal Anksiyete Bozukluðunun Farmakolojik Tedavisi Dr. Ali ÖZGEN*, Prof. Dr. Sunar BÝRSÖZ* Sosyal fobi, insanlarýn hem sosyal hem de iþ ortamýnda toplumla iliþkide bulunma yeteneklerini direkt etkileyen

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

Prof.Dr. Hatice ÖZYILDIZ GÜZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Psikiyatri ABD

Prof.Dr. Hatice ÖZYILDIZ GÜZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Psikiyatri ABD Prof.Dr. Hatice ÖZYILDIZ GÜZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Psikiyatri ABD İÇERİK ALT TİPLENDİRMEDEKİ SORUNLAR KLİNİĞE YANSIMASI ÇEKİNGEN KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN ETKİSİ Tanısal bakı Sosyal fobi DSM-I de "Fobik

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ 1. ADI SOYADI: NESLİM GÜVENDEĞER DOKSAT 2. DOĞUM TARİHİ: 15.01.1969 3. UNVANI: ÇOCUK PSİKİYATRİSİ UZMANI 4.

ÖZGEÇMİŞ 1. ADI SOYADI: NESLİM GÜVENDEĞER DOKSAT 2. DOĞUM TARİHİ: 15.01.1969 3. UNVANI: ÇOCUK PSİKİYATRİSİ UZMANI 4. ÖZGEÇMİŞ 1. ADI SOYADI: NESLİM GÜVENDEĞER DOKSAT 2. DOĞUM TARİHİ: 15.01.1969 3. UNVANI: ÇOCUK PSİKİYATRİSİ UZMANI 4. ÖĞRENİM DURUMU: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi 9 Eylül Üniversitesi

Detaylı

PS K YATR DE KULLANILAN KL N K ÖLÇEKLER

PS K YATR DE KULLANILAN KL N K ÖLÇEKLER PS K YATR DE KULLANILAN KL N K ÖLÇEKLER Editörler Prof. Dr. Ömer Aydemir - Prof. Dr. Ertuğrul Köroğlu in De erli Türk Hekimlerine Arma an d r. HYB Bas m Yay n 226 PS KOLOJ VE PS K YATR D Z S 36 PS K YATR

Detaylı

Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i

Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i Devrim ÖZDEM R ALICI * Özet Bu ara t rmada 2002-2003

Detaylı

T bbi Makale Yaz m Kurallar

T bbi Makale Yaz m Kurallar .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Araflt rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 May s 2006; s. 7-11 T bbi Makale Yaz m Kurallar Dr. Sebahattin Yurdakul ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE

Detaylı

PAN K AGORAFOB ÖLÇE (PAÖ)

PAN K AGORAFOB ÖLÇE (PAÖ) PAN K AGORAFOB ÖLÇE (PAÖ) Özgün ad : Panic & Agoraphobia Scale Bandelow B, Hajak G, Holzrichter S, Kunert HJ, Rüther E: Assesing the efficacy of treatments for panic disorder and agoraphobia. I. Methodological

Detaylı

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S

Detaylı

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir 2002 May s ay nda yap lan Birleflmifl Milletler Çocuk Özel Oturumu öncesinde tüm dünyada gerçeklefltirilen Çocuklar çin Evet Deyin kampanyas na Türkiye

Detaylı

AMASYA ÜNĠVERSĠTESĠ AVRUPA KREDĠ TRANSFER SĠSTEMĠ (ECTS/AKTS) UYGULAMA YÖNERGESĠ. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç-Kapsam-Dayanak-Tanımlar

AMASYA ÜNĠVERSĠTESĠ AVRUPA KREDĠ TRANSFER SĠSTEMĠ (ECTS/AKTS) UYGULAMA YÖNERGESĠ. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç-Kapsam-Dayanak-Tanımlar AMASYA ÜNĠVERSĠTESĠ AVRUPA KREDĠ TRANSFER SĠSTEMĠ (ECTS/AKTS) UYGULAMA YÖNERGESĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç-Kapsam-Dayanak-Tanımlar AMAÇ Madde 1-(1) Bu Yönergenin amacı; Avrupa Birliğine üye ve aday ülkeler arasında

Detaylı

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi

Detaylı

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU Hazırlayan Sosyolog Kenan TURAN Veteriner Hekimi Volkan İSKENDER Ağustos-Eylül 2015 İÇİNDEKİLER Araştırma Konusu

Detaylı

T.C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı

T.C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı X, Y, Z KUŞAĞI TÜKETİCİLERİNİN YENİDEN SATIN ALMA KARARI ÜZERİNDE ALGILANAN MARKA DENKLİĞİ ÖĞELERİNİN ETKİ DÜZEYİ FARKLILIKLARININ

Detaylı

Acil Servis Çalışanlarına Karşı Şiddet. Keziban Uçar Karabulut

Acil Servis Çalışanlarına Karşı Şiddet. Keziban Uçar Karabulut Acil Servis Çalışanlarına Karşı Şiddet Keziban Uçar Karabulut Şiddet; aşırı duygu durumunu, bir olgunun yoğunluğunu, sertliğini, kaba ve sert davranışı, beden gücünün kötüye kullanılmasını, bireye ve topluma

Detaylı

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba 1.1 Ara rman n Amac Ara rmada, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba olarak hizmet vermekte olan; 1. Bütçe ve Performans Program ube Müdürlü ü 2. Stratejik Yönetim ve Planlama

Detaylı

ÇOCUK PSİKYATRİSİ KONSÜLTASYON VE STAJ PROGRAMI

ÇOCUK PSİKYATRİSİ KONSÜLTASYON VE STAJ PROGRAMI ÇOCUK PSİKYATRİSİ KONSÜLTASYON VE STAJ PROGRAMI Programın Amacı: Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Konsültasyon ve Staj Programı nın amacı, asli olarak bilimsel bilgi ve mesleki etik kuralları gözeterek ruh

Detaylı

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet

Detaylı

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7 İÇİNDEKİLER 1 Projenin Amacı... 1 2 Giriş... 1 3 Yöntem... 1 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6 5 Kaynakça... 7 FARKLI ORTAMLARDA HANGİ RENK IŞIĞIN DAHA FAZLA SOĞURULDUĞUNUN ARAŞTIRILMASI Projenin Amacı : Atmosfer

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM)

Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle /AIDS Dr. Aygen Tümer Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada /AIDS Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ)/UNAIDS taraf ndan Aral k 2010 tarihinde

Detaylı

PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*

PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ* İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 25 TÜRKİYE DE SIK KARŞILAŞILAN PSİKİYATRİK HASTALIKLAR Sempozyum Dizisi No:62 Mart 2008 S:25-30 PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*

Detaylı

SOSYAL GÜVENL K REFORMUNDA ASKERL K BORÇLANMASI

SOSYAL GÜVENL K REFORMUNDA ASKERL K BORÇLANMASI SOSYAL GÜVENL K REFORMUNDA ASKERL K BORÇLANMASI Resul KURT* I. G R fi 5510 say l Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanunu 16.06.2006 tarih ve 26200 say l Resmi Gazetede yay nlanm flt r. 5510 say

Detaylı

OKUL ÇA I ÇOCUKLARI Ç N DUYGULANIM BOZUKLUKLARI VE fi ZOFREN GÖRÜfiME Ç ZELGES -fi MD VE YAfiAM BOYU fiekl - TÜRKÇE UYARLAMASININ GEÇERL K VE GÜVEN RL

OKUL ÇA I ÇOCUKLARI Ç N DUYGULANIM BOZUKLUKLARI VE fi ZOFREN GÖRÜfiME Ç ZELGES -fi MD VE YAfiAM BOYU fiekl - TÜRKÇE UYARLAMASININ GEÇERL K VE GÜVEN RL OKUL ÇA I ÇOCUKLARI Ç N DUYGULANIM BOZUKLUKLARI VE fi ZOFREN GÖRÜfiME Ç ZELGES -fi MD VE YAfiAM BOYU fiekl - TÜRKÇE UYARLAMASININ GEÇERL K VE GÜVEN RL Bahar Gökler *, Fatih Ünal *, Berna Pehlivantürk **,

Detaylı

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI 4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli

Detaylı

Bafl a r s yak nmas ile baflvuran hastalarda yayg n anksiyete bozuklu u

Bafl a r s yak nmas ile baflvuran hastalarda yayg n anksiyete bozuklu u Türk Aile Hek Derg 2010; 14(4): 157-161 www.turkailehekderg.org Research Article doi:10.2399/tahd.10.157 Bafl a r s yak nmas ile baflvuran hastalarda yayg n anksiyete bozuklu u Generalized anxiety disorder

Detaylı

ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE. Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir.

ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE. Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. ARISTO 88 ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE 1. KONU 213 say l Vergi Usul Kanunu nun (VUK) 142, 143,

Detaylı

ORHAN YILMAZ (*) B- 3095 SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER:

ORHAN YILMAZ (*) B- 3095 SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER: YASAL TEMERRÜT FA Z ORHAN YILMAZ (*) A- G R fi: Bilindi i üzere, gerek yasal kapital faizi ve gerekse yasal temerrüt faizi yönünden uygulanmas gereken hükümler, 19.12.1984 gün ve 18610 say l Resmi Gazete

Detaylı

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen

Detaylı

MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının

MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının bağlantıları kontrol edilir. Güz ve Bahar dönemindeki

Detaylı

Araflt rma Makalesi / Research Article 119

Araflt rma Makalesi / Research Article 119 Araflt rma Makalesi / Research Article 119 DOI: 10.4274/npa.y5794 Genel Psikiyatri Poliklini inde Eriflkin Dikkat Eksikli i-hiperaktivite Bozuklu u S kl ve Dikkat Eksikli i-hiperaktivite Bozuklu una Efllik

Detaylı

YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar 24 Mart 2016 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 29663 YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

Çekingen Kiþilik Bozukluðunun Klinik Özellikleri ve Tedavisi

Çekingen Kiþilik Bozukluðunun Klinik Özellikleri ve Tedavisi Çekingen Kiþilik Bozukluðunun Klinik Özellikleri ve Tedavisi Levent SEVÝNÇOK*, Ferhan DEREBOY**, Çiðdem DEREBOY* ÖZET Çekingen Kiþilik bozukluðu (ÇKB) konusunda þimdiye dek az sayýda çalýþma yayýnlanmýþtýr.

Detaylı

2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme

2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme 2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme Proje bütçesi haz rlarken dikkat edilmesi gereken üç aflama vard r. Bu aflamalar flunlard r: Kaynak belirleme ve bütçe tasla n n haz rlanmas Piyasa araflt

Detaylı

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına

Detaylı

-Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir.

-Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir. Bursa nın 25 Büyük Firması Araştırması; -Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir. -Bu çalışma Bursa il genelinde yapılmış,

Detaylı

Akıl hastalığı nedir?

Akıl hastalığı nedir? Turkish Akıl hastalığı nedir? (What is mental illness?) Akıl hastalığı nedir? Yaklaşık her beş Avustralyalının biri akıl hastalığı geçirecektir ve çoğumuz yaşamlarımızın bir döneminde bir akıl sağlığı

Detaylı

Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi)

Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi) Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi) Bağımlılıkta rehabilitasyon süreci dediğimizde bağımlı bireylerin psikolojik ve sosyal destek ile hayata yeniden kazandırılması kast edilmektedir.

Detaylı

Birinci Basamakta Psikiyatrik De erlendirme Ölçeklerinin Kullan m THE USE OF PSYCHOMETRIC SCALES IN PRIMARY CARE. Serpil Ayd n

Birinci Basamakta Psikiyatrik De erlendirme Ölçeklerinin Kullan m THE USE OF PSYCHOMETRIC SCALES IN PRIMARY CARE. Serpil Ayd n Derleme Review Türk Aile Hek Derg 2005; 9(1): 26-31 Birinci Basamakta Psikiyatrik De erlendirme Ölçeklerinin Kullan m THE USE OF PSYCHOMETRIC SCALES IN PRIMARY CARE Serpil Ayd n Özet Tüm dünyada oldukça

Detaylı

ARAŞTIRMA. 3 Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon A.B

ARAŞTIRMA. 3 Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon A.B Geriatri 5 (2): 59-63, 2002 Turkish Journal of Geriatrics ARAŞTIRMA BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ FİZİKSEL TIP ve REHABİLİTASYON Dr. Coşkun BAKAR 1 Dr. Seçil ÖZKAN 1 Dr. Işıl MARAL 1 Dr. Gülçin Kaymak KARATAŞ

Detaylı

Güç Artık İnternette! Power is now on the Internet!

Güç Artık İnternette! Power is now on the Internet! ISSN 2148-7286 eissn 2149-1305 DOI 10.15805/addicta.2015.2.2.R036 Copyright 2015 Türkiye Yeşilay Cemiyeti addicta.com.tr Addicta: The Turkish Journal on Addictions Güz 2015 2(2) 149-153 Review Başvuru

Detaylı

TÜBERKÜLOZ EP DEM YOLOJ S

TÜBERKÜLOZ EP DEM YOLOJ S .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Eriflkin ve Çocukta Tüberküloz Sempozyumu 30 Nisan 1999, stanbul, s. 9-13 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli

Detaylı

Osmancık İsmail Karataş Sağlık Meslek Lisesi

Osmancık İsmail Karataş Sağlık Meslek Lisesi Ünite Planı Öğretmenin Adı, Soyadı Okulunun Adı Okulunun Bulunduğu Mahalle Okulun Bulunduğu İl Emine ÇELİKCİ Osmancık İsmail Karataş Sağlık Meslek Lisesi Koyunbaba mahallesi ÇORUM Ünit Bilgisi Ünite Başlığı

Detaylı

Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi

Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi ÜN VERS TEYE G R SINAV S STEM NDEK SON DE KL E L K N Ö RENC LER N ALGILARI Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi

Detaylı

Dünya Çavdar ve Yulaf Pazarı

Dünya Çavdar ve Yulaf Pazarı Dünya Çavdar ve Yulaf Pazarı Dünyada çavdar ve yulafın üretimi, buğday, pirinç, mısır ve arpa gibi diğer tahıl ürünlerine kıyasla son derece sınırlıdır. Yılda ortalama 14-15 milyon ton dolayında olan dünya

Detaylı

Ailesel Faktörler Depresyonda Ne Kadar Etkili? H

Ailesel Faktörler Depresyonda Ne Kadar Etkili? H Araflt rma Research Article Türk Aile Hek Derg 2005; 9(1): 15-19 Ailesel Faktörler Depresyonda Ne Kadar Etkili? H HOW IMPORTANT ARE FAMILIAL FACTORS IN DEPRESSION? Fatma Nur Eneç Can 1, lkay Aydemir 1,

Detaylı

AFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD)

AFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD) AFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD) 1 GÜNDEM Tanım Epidemiyoloji (Hastalığın Yayılımı) Mücadele Soru-Cevap 2 Afrika Hastalığı Nedir? Sivrisinek, kene ve sokucu sineklerle

Detaylı

LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi

LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi Bir etkinliğin sonucunda elde edilen çıktıyı nicel ve/veya nitel olarak belirleyen bir kavramdır.

Detaylı

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ

Detaylı

NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI

NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI Portal Adres NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI : www.cayyolu.com.tr İçeriği : Gündem : http://www.cayyolu.com.tr/haber/nijerya-dan-gelen-yolcuda-ebolaya-rastlanmadi/96318 1/3 SAGLIK IÇIN EGZERSIZ

Detaylı

T.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

T.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar T.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1)Yönergenin Amacı, Ağrı İbrahim Çeçen

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.9. Pazar De eri Esasl ve Pazar De eri D fl De er Esasl De erlemeler için ndirgenmifl Nakit Ak fl Analizi

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.9. Pazar De eri Esasl ve Pazar De eri D fl De er Esasl De erlemeler için ndirgenmifl Nakit Ak fl Analizi K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.9 Pazar De eri Esasl ve Pazar De eri D fl De er Esasl De erlemeler için ndirgenmifl Nakit Ak fl Analizi 1.0 Girifl 1.1 ndirgenmifl nakit ak fl ( NA)

Detaylı

TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE

TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE Prof. Haberal dan Yeni Bir Uluslararas At l m: TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE Dünyan n dört bir yan ndan yüzlerce biliminsan Prof. Dr. Mehmet Haberal taraf ndan kurulan Türk Dünyas Transplantasyon

Detaylı

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i I DR. NA L YILMAZ HEMfiEHR K ML Kastamonulular Örne i II Yay n No : 2039 Sosyoloji : 1 1. Bas - Ekim 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-936 - 1 Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m

Detaylı

Ekonomi Alan ndaki Uygulamalar ve Geliflmeler 2

Ekonomi Alan ndaki Uygulamalar ve Geliflmeler 2 Atütürk ün Dünyas Cengiz Önal Ekonomik kalk nma, Türkiye'nin özgür, ba ms z ve daima daha kuvvetli olmas n n ve müreffeh bir Türkiye idealinin bel kemi idir. Tam ba ms zl k ancak ekonomik ba ms zl kla

Detaylı

Major Depresif Bozukluk Tan s Alan Hastalarda Aleksitiminin Belirti Örüntüsü Üzerine Etkisi

Major Depresif Bozukluk Tan s Alan Hastalarda Aleksitiminin Belirti Örüntüsü Üzerine Etkisi Nöropsikiyatri Arflivi, 2002; 39(2-3-4): 67-74 Major Depresif Bozukluk Tan s Alan Hastalarda Aleksitiminin Belirti Örüntüsü Üzerine Etkisi Mehmet Murat Demet *, Artuner Deveci **, Erol Özmen ***, Firdevs

Detaylı

Türkiye de Dış Ticaret ve Dış Ticaret Finansmanı: İhracattaki Düşüşte Finansman Sıkıntısı Ne Kadar Etkili?

Türkiye de Dış Ticaret ve Dış Ticaret Finansmanı: İhracattaki Düşüşte Finansman Sıkıntısı Ne Kadar Etkili? Türkiye de Dış Ticaret ve Dış Ticaret Finansmanı: İhracattaki Düşüşte Finansman Sıkıntısı Ne Kadar Etkili? Sarp Kalkan Ekonomi Politikaları Analisti Hasan Çağlayan Dündar Araştırmacı Ayşegül Dinççağ Araştırmacı

Detaylı

POMPA ve KOMPRESÖRLER

POMPA ve KOMPRESÖRLER POMPA ve KOMPRESÖRLER Hazırlayan Tolga TAYLAN 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi POMPA ve KOMPRESÖRLER SITCNo :742,743 ArmonizeNo :8413,8414 TÜRKİYE DE ÜRETİM

Detaylı

ÇM S SG Kurulu 5. Toplant s n Gerçeklefltirdi

ÇM S SG Kurulu 5. Toplant s n Gerçeklefltirdi 54-55 ÇM S SG Kurulu 5. Toplant s n Gerçeklefltirdi ÇM S fl Sa l ve Güvenli i Kurulu, Kurul Baflkan Yusuf Ziya Bekiro lu'nun ça r s yla beflinci toplant s n 24.03.2006 tarihinde ÇM S Toplant Salonunda

Detaylı

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır.

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. KAVRAMLAR Büyüme ve Gelişme Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. Büyüme Büyüme, bedende gerçekleşen ve boy uzamasında olduğu gibi sayısal (nicel) değişikliklerle ifade edilebilecek yapısal

Detaylı

PSİKİYATRİDE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR CURRENT APPROACHES IN PSYCHIATRY 2010;2(3):401 416

PSİKİYATRİDE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR CURRENT APPROACHES IN PSYCHIATRY 2010;2(3):401 416 PSİKİYATRİDE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR CURRENT APPROACHES IN PSYCHIATRY 2010;2(3):401 416 2010, eissn:1309 0674 pissn:1309 0658 Çocuk Ergen Ruh Sağlığında Epidemiyolojik Çalışmalar: Yöntemsel Bir Bakış Epidemiologic

Detaylı

ÖZET. GİRİŞ Sa l k hizmetlerinin yayg nlaflmas

ÖZET. GİRİŞ Sa l k hizmetlerinin yayg nlaflmas T RAKYA ÜN VERS TES TIP FAKÜLTES PS K YATR SERV S NDE YATIRILARAK TEDAV ED LEN GER ATR K HASTALARIN SOSYODEMOGRAF K ÖZELL KLER, TANI ve TEDAV DA ILIMLARI GİRİŞ Sa l k hizmetlerinin yayg nlaflmas ve t ptaki

Detaylı

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir? Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir?

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir?    Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir? İş Sağlığı İş sağlığı denilince, üretimi ve işyerini içine alan bir kavram düşünülmelidir. İşyerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yoksa işçilerin sağlığından söz edilemez. İş Sağlığı nedir? Bütün çalışanların

Detaylı

AC L PS K YATR K BAfiVURULARIN VE AC L PS K YATR K H ZMETLER N DE ERLEND R LMES

AC L PS K YATR K BAfiVURULARIN VE AC L PS K YATR K H ZMETLER N DE ERLEND R LMES Yeni Symposium 39 (4): 174-180, 2001 AC L PS K YATR K BAfiVURULARIN VE AC L PS K YATR K H ZMETLER N DE ERLEND R LMES Dr. Cebrail KISA*, Dr. O. Deniz AYDIN**, Dr. Sevsen CEBEC **, Dr. Çi dem AYDEM R***,

Detaylı

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba

Detaylı

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları Prof. Dr. Günay Özmen İTÜ İnşaat Fakültesi (Emekli), İstanbul gunayozmen@hotmail.com 1. Giriş Çağdaş deprem yönetmeliklerinde, en çok göz önüne

Detaylı

Ayaktan Psikiyatri Hastalarında Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Yaygınlığı ve Ek Tanılar

Ayaktan Psikiyatri Hastalarında Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Yaygınlığı ve Ek Tanılar Türk Psikiyatri Dergisi 2006; 17(4):276-285 Ayaktan Psikiyatri Hastalarında Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Yaygınlığı ve Ek Tanılar Dr. Murat ÖZCAN 1, Dr. Faruk UĞUZ 2, Dr. Ali Savaş ÇİLLİ 3 ÖZET Amaç:

Detaylı

Hasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber

Hasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü,

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

Þizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya

Þizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya Þizofrenide Prodromal Belirtiler Prof. Dr. Ýsmet KIRPINAR* Þizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya da yazýlarýn çoðu; þizofreninin heterojen bir sendrom olduðunu, bu hastalýk için hiçbir patognomonik

Detaylı