ÇANAKKALE. TiCARET BORSASI DERGİSİ MART 2012 SAYI 1 CUMHURBAŞKANI TAM NOT VERDİ... BALKANLARDA TİCARETİ BİZ BELİRLEYECEĞİZ BİRLİKTEN GÜÇ DOĞDU

Transkript

1 ÇANAKKALE TiCARET BORSASI MART 2012 SAYI 1 DERGİSİ CUMHURBAŞKANI TAM NOT VERDİ... BALKANLARDA TİCARETİ BİZ BELİRLEYECEĞİZ BİRLİKTEN GÜÇ DOĞDU

2 Tüccar; milletin emeği ve üretimi kıymetlendirmek için; eline ve zekasına emniyet edilen ve bu emniyete liyakat göstermesi gereken adamdır.

3 içindekiler 11 Cumhurbaşkanı tam not verdi 12 Ekonominin gizli kahramanları 14 Cennettir benim memleketim 20 Biyogaz potansiyeli 22 Küresel ekonomi pamuk ipliğine bağlı 23 Hayvancılıkta önemli gelişme 24 Birlikten güç doğdu 26 Organik et Ülkeye örnek olduk 32 Bilimsel çalışma 33 Turizm dünyası Emitt te buluştu 34 Akarsuların efendisi; alabalık 38 Dünya küçülüyor hedefler büyüyor 40 Araştırma; Ezine Peyniri 41 Gençlik demek girişimcilik demek 42 Bir tanıtım bin kapı açıyor 43 Çanakkale nin lezzeti, Antalya nın damağında kaldı 44 Ada Çavuşu 47 Güçlü Türkiye nin temelini vergi oluşturuyor 48 Tarımda ortak akıl galip geldi 50 Gelişim için eğitim 52 Cesaret sizden destek bizden 53 Tarımda stratejimizi belirleyeceğiz 54 Dünyanın son harikası; Polen 56 Almanya yı gıdalarımız ile fethettik 57 Balkanlar için çalışmalar sürüyor 58 Markan kadar güçlüsün 60 Zeytinde hasat zamanı 61 Toplumun sesi ve kulağısınız 62 Hububat piyasalarında son dakika 63 Ticarette Türk - Alman ittifakı 64 Zeytinyağı 70 Geleneksel Buluşma 71 Meksika pazarına açılmalıyız 72 Altın Çilek 73 Azimli olun ve asla vazgeçmeyin 75 Güneydoğu ile yakın temas 76 Emniyetin hızı, Çanakkale nin huzuru arttı 77 İhtiyaç sahipleri unutulmadı 78 İstatistik 79 Standart yolculuğu DERGİSİ SAYI:1 MART 2012 SAHİBİ ADINA YÖNETİM KURULU BAŞKANI S.KAYA ÜZEN GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ SEVCAN ELVER GENEL SEKRETER YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ S. GÖZDE KARTAL KALİTE-AKREDİTASYON SORUMLUSU YAYIN KURULU BAŞKANI SALAMON HALYO YÖNETİM KURULU BAŞKAN YARDIMCISI YAYIN KURULU BURCU GENÇ M.SERKAN DURMAZ FATİH DOĞU MUSA ÇELİK KATKIDA BULUNANLAR Prof.Dr.Harun BAYTEKİN/ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi İlhan ULUS/Ziraat Odası Başkanı Ş.Övgü Gökdağ AR /ÇOMÜ TİOY Öğretim Görevlisi ve ÇTB Genç Girişimciler Kurulu Üyesi GRAFİK TASARIM VE BASKI Manşet Ajans / ÇANAKKALE YAYIN TÜRÜ Çanakkale Ticaret Borsası Dergisi 4 ayda bir yayımlanır. Çanakkale Ticaret Borsası Dergisi nde yer alan yazılar aksi belirtilmedikçe Borsamızın resmi görüşünü yansıtmaz. İmzalı yazılarda belirtilen görüşler sadece yazarlarına aittir.

4 KALİTE POLİTİKAMIZ Tabi olduğumuz yasalar çerçevesinde, Kalite Yönetim Sisteminin şartlarına uyarak etkinliğini sürekli iyileştirip, çağdaş borsacılık anlayışı içinde üyelerimizin beklenti ve ihtiyaçlarını eğitimli personelimiz ve modern alt yapımız vasıtasıyla beklentilerinin ötesine çıkarmaktır. MİSYONUMUZ Bağlı bulunduğumuz 5174 sayılı kanun çerçevesinde hizmet vererek; Üyelerimizin sektörlerinde gelişmelerini sağlamak için uygun ortamlar hazırlamak ve bölgemizin ekonomisini geliştirmek amacıyla ülkemizde ve dünyada üyelerimizin en iyi şekilde tanıtımını yapmaktır. VİZYONUMUZ Yasalar çerçevesinde; gelişen hizmet çeşitliliği sunan, kurumsallaşmayı başarmış, üye memnuniyeti sağlayan, modern öncü bir borsa olmak. Avrupa Birliği sürecinde Yeni gelişmelerin üyelerimize tanıtımını gerçekleştirip, Çanakkale Ticaret Borsası nın kendisini, tarımını ve tüm üyelerini AB ye hazırlamaktır. HEDEFLERİMİZ Üyelerimizin sektörlerinde gelişmelerini sağlamak için uygun ortamlar hazırlamak, bölgemizdeki sivil toplum kuruluşlarıyla tek bir güç oluşturarak bölgemizin ekonomisini geliştirmek amacıyla ülkemizde ve dünyada üyelerimizin en iyi şekilde tanıtımını yapmaktır. Değerli Okurlar ve Sevgili Üyelerimiz; Çanakkale Ticaret Borsası olarak uzun bir süredir bir yayınla karşınıza çıkmayı düşünüyorduk. Çalışmalarımızı, çabalarımızı ve faaliyetlerimizi sonunda bir araya getirerek sizlere, Çanakkale ye ve tüm Türkiye ye bu yayınla sesimizi daha fazla duyuracağız. Şu hususu en başta ifade etmek istiyorum. Bu dergimiz ile bir haber bir faaliyetler duyurusu dergisinden çok bilimsel çalışmalara, projelere, sorunlara, çözümlere ve araştırmalara dayanan bir yayın ortaya çıkarmaya özen göstereceğiz. Bu açıdan bu yayınımız klasik bir sektör ve reklam dergisi olmaktan ziyade sizlere kaynak bir eser ve araştırma dergisi olarak sunulmuştur. Bir başka hususu daha vurgulayayım. Bu konuda ilimizde hatta bölgemizde çok önemli bir eksiklik vardı. Bu eksikliği giderdiğimiz ve öncü olduğumuz için de çok mutluyuz. Sizlerle beraber yeni çalışmalara, araştırmalara ve projelere imza attıkça dergimizin içeriği zenginleşecek ve farklı bir yayın çizgisine oturacaktır. Bu yayın iki yönlü iletişim ve haberleşme sağlayacaktır. Birincisi siz değerli üyelerimizin isteklerini ve önerilerini, sorunlarını duyuracak, firmalarını, ürünlerini tanıtacaktır. Yani siz üyelerimizin sesi olacaktır. Diğer taraftan ise kamunun çalışmalarını, borsamızın faaliyetlerini, yeni gelişmeleri, teknolojileri, fırsatları, faaliyetlerimizi, fuarları, projeleri de sizlere duyurmaya çalışacağız. İki yönlü bilgi akışı sağlayacağız. Bu nedenle biz bu derginin içeriğini zengin tutabilmek için valiliğimizle, üniversitemizle, tarım il müdürlüğümüzle, ziraat odamızla, kalkınma ajansımızla, sivil toplum kuruluşlarımızla, Odalar ve Borsalar birliği ile, basın kuruluşlarımızla işbirliği yaparak çok zengin ve dolu bir yayın hazırlayacağız. Farklı, modern, yenilikçi, tarafsız ve ilkeli duracağız. Güzel gelişmelerimizi, haberlerimizi ve çalışmalarımızı sizlere duyuracağız. Lütfen şunu da unutmayınız. Sizlerden gelen öneriler, haberler, katkılar da bizleri hem mutlu edecek hem de yayınımıza zenginlik katacaktır. Dergimizin yayın politikası hakkında bir diğer önemli ağırlık da tarım sektörünün, gıda sektörünün, hayvancılık sektörünün sorunlarını ve isteklerini yüksek sesle ve herkese duyurma imkanı sağlamak olacaktır. Bu açıdan baktığımızda bu dergi aslında bir tarım lobisi ve gıda sektörü sözcüsü olacaktır. Çok güzel gelişmelerin önünü açacaktır. Ülkemizi son yıllarda sağlamış olduğu baş döndürücü gelişme ve kalkınma çalışmalarını bizler tarım, gıda ve hayvancılık sektörüne de yansıtmak istiyoruz. Bu sektörlerin de gereken ağırlığı kazanması için hak ettiği katma değeri üretebilmesi için Borsamız çok başarılı organizasyonlar yapmaktadır. Ve hemen şunu da ifade edeyim ki; bizler her zeminde her yerde her an sizlerin sesinizi duyuruyoruz. Kamuya, Bakanlıklara, Odalar ve Borsalar Birliğine, basına, sivil topluma, yabancı ülke temsilciliklerine hep sizlerin sesini duyurmaya çalışıyoruz. Bu dergi esasen bu sesimizin biraz da geniş kitlelere yayılmasını ve kalıcı olmasını sağlayacaktır. Biz burada bu medya çalışmamızla Borsamızın tarihine bir not, arşivine, üyelerimize, sizlere, gelecek yönetimlerimize kalıcı bir ses ve eser bırakmış oluyoruz. Değerli Üyelerimiz; Sizlerle uzun yıllardır uyum içinde, başarılarla dolu, fedakârlıklarla dolu, faaliyetlerle dolu bir çok organizasyonu gerçekleştirdik. Şimdi elinizdeki bu dergi bu başarılarımıza, çalışmalarımıza bir adım daha ekledi. Bu adımlarımıza daha yenileri eklenecek ve devamı gelecektir. Hepinize başarılı, bereketli, huzurlu, sağlıklı ve kârlı çalışmalar üretimler diliyorum. Sadece bakılan değil, okunan, incelenen, beklenen dergilerde görüşmek üzere. Kaya ÜZEN Yönetim Kurulu Başkanı 7

5 MERKEZ Bursa Yolu Üzeri 2. km Çanakkale Telefon : Fax : canakkaletb@tobb.org.tr GELİBOLU İRTİBAT BÜROSU İstanbul Yolu Üzeri Gelibolu Ajans Amirliği Gelibolu/Çanakkale Telefon: Fax: GIDA LABORATUVARI Teknolojinin Son Ürünü Cihazlarımızla Üyelerimizin ve Üreticilerimizin Hizmetindeyiz Değerli Okurlar ve Sevgili Üyelerimiz, Uzun zamandan beri planladığımız dergimizin ilk sayısıyla karşınızdayız. Amacımız bu yayınla sektörlerimizin sesini duyurmak, farklı konuları ele almak ve Borsamız faaliyetlerini ön plana çıkarmaktır. Hepimiz gayet iyi biliyoruz ki; Bizler bu kurumlarda bayrağı bizden sonra gelenlere devredeceğiz. Yeni nesillere yeni girişimcilere yeni işadamlarımıza sektörümüzü işlerimizi emanet edeceğiz. Fakat diğer taraftan şunu da gayet iyi biliyoruz ki; Bizler Çanakkale Ticaret Borsasında uzun yıllardan bu yana uyumla dostça çok başarılı işler gerçekleştirdik. Şimdi bu dergi ile çalışmalarımızı kalıcı hale getirdik. Çanakkale Ticaret Borsası Meclisi olarak iştigal konumuz olan tarımda kendimize çizdiğimiz yol haritamızdan ve planlarımızdan sapmadan yolumuza devam ediyoruz. Borsamız, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği nin çatısı altında ticaret borsacılığının yarınlarına şekil vermek, her türlü soruna çözüm yolları bulmak amacıyla, büyük bir azim ve titizlikle çalışmalarını sürdürmektedir. Çanakkale Ticaret Borsası, geçmişinden aldığı güçle, birçok önemli projeyi hayata geçirmeyi ve ülkemizde tarımsal ticaret alanında yeni açılımlar sağlamayı hedeflemektedir. Çanakkale Ticaret Borsası nı bugünlere taşıyan en önemli faktörlerden bir tanesi, elbette ki, üyeleridir. Şahsım ve Meclisim adına bu yayınla ulaştığımız üyelerimizden ve sektör temsilcilerimizden bir isteğimiz var. Görüşlerimizi ve çalışmalarımızı bizden sonra gelenlere aktarabilmemiz için lütfen Borsamızın Meclisini her zaman ziyaret ediniz. Tecrübe ve isteklerinizi bizlere aktarınız. Bu derginin hazırlığında emeği geçenlere ve Borsamız organlarında yer alan üyelerimize teşekkür ediyor, Bol kazançlı günler diliyorum. Erol ÖZEN Çanakkale Ticaret Borsası Meclis Başkanı 9

6 TİCARET BORSALARINI TANIYOR MUYUZ? Ticaret borsaları, 5174 sayılı kanunda yazılı esaslar çerçevesinde borsaya dahil maddelerin alım satımı ve borsada oluşan fiyatlarının tespit, tescil ve ilânı işleriyle meşgul olmak üzere kurulan kamu tüzel kişiliğine sahip kurumlardır. Ülkemizde ilk ticaret borsası 1892 yılında İzmir de kurulmuştur. Bugün ülkemizde ticaret borsalarının sayısı 56 sı il 54 ü ilçe olmak üzere 110 a ulaşmıştır Alıcı ile satıcıyı karşı karşıya getirmeyi amaçlayan ticaret borsacılığı fiyatların serbest rekabet ortamında oluşmasını sağlamaktadır. Özellikle Ürün ve İhtisas borsacılığı ile vadeli işlemler Borsaları global ekonomide vazgeçilmez hale gelmiştir. Ticaret Borsalarının görevleri şu şekildedir; Borsaya dahil maddelerin, borsada alım satımını tanzim ve tescil etmek. Borsaya dahil maddelerin borsada oluşan her günkü fiyatlarını usulü dairesinde tespit ve ilân etmek. Alıcı ve satıcının, teslim ve teslim alma ile ödeme bakımından yükümlülüklerini, muamelelerin tasfiye şartlarını, fiyatlar üzerinde etkili şartları ve ihtilaf doğduğunda ihtiyari tahkim usullerini gösteren ve Birliğin onayıyla yürürlüğe girecek genel düzenlemeler yapmak. Yurt içi ve yurt dışı borsa ve piyasaları takip ederek fiyat haberleşmesi yapmak, elektronik ticaret ve internet ağları konusunda üyelerine yol göstermek. 51 inci maddedeki belgeleri düzenlemek ve onaylamak. Borsaya dahil maddelerin tiplerini ve vasıflarını tespit etmek üzere laboratuar ve teknik bürolar kurmak veya kurulmuşlara iştirak etmek. Bölgeleri içindeki borsaya ilişkin örf, adet ve teamülleri tespit etmek, Bakanlığın onayına sunmak ve ilân etmek. Borsa faaliyetlerine ait konularda ilgili resmî makamlara teklif, dilek ve başvurularda bulunmak; üyelerinin tamamı veya bir kesiminin menfaati olduğu takdirde bu üyeleri adına veya kendi adına dava açmak. Rekabeti bozucu etkileri olabilecek anlaşma, karar ve uyumlu eylem niteliğindeki uygulamaları izlemek ve tespiti halinde ilgili makamlara bildirmek. Mevzuatla bakanlıklara veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına verilen işlerin, bu Kanunda belirtilen kuruluş amaçları ve görev alanı çerçevesinde borsalara tevdii halinde bu işleri yürütmek. Üyelerinin ihtiyacı olan belgeleri vermek ve bunlara ilişkin gerekli hizmetleri yapmak. Yurt içi fuarlar konusunda yapılacak müracaatları değerlendirip Birliğe teklifte bulunmak. Sair mevzuatın verdiği görevlerle, ilgili kanunlar çerçevesinde Birlik ve Bakanlıkça verilecek görevleri yapmak. Çanakkale yöresine özgü ürünler, Çanakkale Ticaret Borsası nın da katıldığı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği 66. Genel Kurulunda tanıtıldı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği 66. Genel Kurul unda çeşitli illere ait yiyecek ve yöresel ürünler sergilendi. İlgi gören bu stantlardan biride yöresel lezzetlerin yeraldığı Çanakkale standı oldu. Çanakkale Ticaret Borsası ve Biga Ticaret Borsası birlikte ortaklaşa açtığı standı çok sayıda vatandaşın yanısıra Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün ve TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ziyaret etti. Ayrıca bir çok oda ve borsa başkan ve yöneticileri Çanakkale ürünlerine ilgi gösterdi. Çanakkale Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Kaya Üzen in elinden Çanakkale ürünlerini tadan Cumhurbaşkanı Gül, beğenisini dile getirerek bu lezzetlerin mutlaka herkes tarafından bilinmesi gerektiğini söyledi. Cumhurbaşkanı tam not verdi 10 11

7 sı Yönetim Kurulu Başkanı Kaya Üzen, Vali Tuna nın sektörlerinin sorunlarının tespitinde üretim noktalarını gezerek öğrenme çabasının kendilerini çok mutlu ettiğini söyledi. Üzen, hem bölgemizin hem de sektörlerinin sorunlarının çözümlerinde yerinde bulunacak tespitlerinin yapılması bizim için son derece önemliydi dedi. Vali Güngör Azim Tuna nın iş dünyası ile yakinen ilgilenmesinden ve gerçekleştirdiği ziyaretlerden büyük mutluluk ve onur duyduklarını belirten Kaya Üzen, bunun kendilerini ve üyelerini son derece motive ettiğini kaydetti. İş dünyasının ve tarım sektörünün sorunlarını Sayın Valimize en iyi şekilde iletmenin yolunun onları ziyaret etmek olduğunu düşündük diyen Üzen; Öncelikle Çanakkale Ticaret Borsasında Sayın Valimizin katılımları ile bir toplantı organize ettik. Toplantıda Sayın Valimizin borsa üyelerini programı elverdiği ölçüde ziyaret etmek istediğini öğrendik. Bu üyelerimiz adına bizi son derece memnun etti. Bu ziyaret programımızı birlikte gerçekleştirdik. Sayın Valimize üyelerimize zaman ayırdığı ve onları ziyarete gittiği için çok teşekkür ediyoruz. Firmalarımız Sayın Valimizin ziyaretleri ile şeref duydular ve motive oldular dedi. Çanakkale Markalarına TAM DESTEK Çanakkale Ticaret Borsası üyelerini işyerlerinde ziyaret eden Vali Güngör Azim Tuna, sektörel sorunları bizzat yerinde ve birinci ağızlardan dinleyerek tespit etme fırsatı buldu. Vali Tuna, işadamlarını Çanakkale ekonomisinde önemli bir paya sahip olan gizli kahramanlar olarak nitelendirdi. Tarım sektörünün sorunlarını yerinde öğrenmek için Çanakkale Ticaret Borsası ile birlikte ortak bir program gerçekleştiren Vali Güngör Azil Tuna, çok sayıda üyeyi işyerlerinde ziyaret ederek sorun ve beklentilerini dinledi. Vali Tuna ya ziyaretleri sırasında Çanakkale Ticaret Borsası Başkanı Kaya Üzen ve Genel Sekreter Sevcan Elver ile Valilik Özel Kalem Müdürü Mahmut Akkuş eşlik etti. Üyeler ile omuz omuza Çanakkale Ticaret Borsası, amaçları doğrultusunda borsa üyesi kobilerin gelişmelerini ve küresel rekabet karşısında başarılı olmalarını sağlamak, verimliliklerini arttırmak ve kurumsallaşmalarının olmazsa olmaz olduğunun gerekliliğini benimseten bir çalışma ortamı içinde faaliyetlerine devam ediyor. Bunu başarabilmek içinde sürekli olarak üye ziyaretleri gerçekleştiriliyor. Bu kapsamda 2011 yılı içerisinde Çanakkale Valisi Güngör Azim Tuna eşliğinde borsa üyelerinin sorunlarını incelemek ve değerlendirmek amacıyla bir dizi program gerçekleştirildi. Sektörlere göre yapılan üye ziyaretlerinde Çanakkale nin markalarını Vali Tuna ya tanıtma fırsatı yakalanırken ayrıca ziyaretler neticesinde üyeler hem onure oldu, hem de borsa ve il valisine taleplerini dile getirme fırsatı buldu. Motive olduk İş dünyasının ve tarım sektörünün sorunlarını Valimize en iyi şekilde iletmenin yolunun onları ziyaret etmek olduğunu düşündük diyen Çanakkale Ticaret Borsa- Sorunlar ve beklentiler aktarıldı Meclis Başkanı Erol Özen yaptığı açıklamada; Borsamız organizasyonunda üyelerimiz ile sohbet eden, karşılaştıkları zorlukları ve piyasaların durumunu dinleyen Sayın Valimiz, üyelerimizin beklentileri konusunda da görüş alışverişinde bulundu. Sayın Valimizle bir arada yapmış olduğumuz ziyaretlerden çok memnun ve mutluyuz. Üyelerimize göstermiş olduğu ilgiden dolayı kendilerine çok teşekkür ediyoruz dedi. Sorunlar dinlendi talepler belirlendi Vali Tuna da Başkan Kaya Üzen e borsa üye ziyaret programını organize ettiği için teşekkür ederek çeşitli sektörlerin sorunlarını öğrenme ve yerinde tespit etme imkanı bulduğundan dolayı memnun olduğunu ifade etti. Ziyaret ile Çanakkale ekonomisinde önemli bir paya sahip olan gizli kahramanları görme fırsatı yakaladığını belirtti. Çanakkale Valisi Güngör Azim Tuna, kentte tarım ile ilgili konularda yapılan çalışmaların önemine dikkat çekerek; Bu bağlamda Çanakkale Ticaret Borsası nın üyelerine karşı üzerine düşen görevi layığıyla yaptığı kanaatindeyim dedi. Çanakkale de tarım ve tarıma dayalı sanayinin önemli sektörlerden birisi olduğunu vurgulayan Vali Tuna, kentimizde büyük kuruluşlar olmasının yanı sıra çok sayıda KOBİ niteliğinde kurum ve kuruluşların bulunduğunu ve Çanakkale ekonomisinin başarısında bu gizli kahramanların payının büyük olduğunu söyledi. Firmaların durumlarını Ticaret Borsası ndan dinlediğini ve şimdi de yerinde gördüğünü belirtti. Ayrıca firmaların işlerini son derece iyi yaptığını kaydeden Vali Güngör Azim Tuna rekabetin yoğun olduğu piyasada bir yerlere gelmenin kolay olmadığına vurgu yaptı

8 CENNETTiR BENiM MEMLEKETiM Binlerce yıldır pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış, imparatorlukların başkentleri olmuş kentleri barındıran Marmara Bölgesi, adeta bir açık hava müzesi gibi. Her mevsim insanlara ayrı bir güzellik sunan Çanakkale, içinden deniz geçen coğrafyasıyla, topraklarının bereketiyle, antik, doğal ve modern bir kent. Antik dönemde Dardanelles olarak anılan Çanakkale nin 671 kilometrelik kıyı şeridi bulunuyor. T Türk ve dünya savaş tarihinde önemli bir yere sahip Çanakkale Savaşları nın geçtiği Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı, antik dünyanın batı Anadolu daki önemli merkezleri Truva ve Assos antik kentleri, kente gelenlerin en çok ziyaret ettiği yerler olarak dikkati çekiyor. Gökçeada da kurulu bulunan Türkiye nin ilk Sualtı Milli Parkı 200 metre genişliğinde ve bir mil uzunluğunda. Çanakkale ye 90 kilometre mesafede ki Assos antik kenti ise Aristo nun ilk felsefe okulunu kurduğu yer olarak biliniyor Misafirperver insanları, bozulmamış doğası, antik kentleri, şehitlikleri, mavi bayraklı temiz plajları, kaplıcaları, yöresel yemekleri, el sanatları ile dikkati çeken Çanakkale yi ziyaret edenler, gezilerine ilk olarak kent merkezinden başlamalı. Çanakkale İskelesi nin her iki yanında uzanan lokantalar, barlar ve kafeler, hem dinlenmek hem de boğazdan geçen gemileri seyretmek isteyenlerin uğrak yerleri arasında. Lokantaların büyük bir bölümü, müşterilerine deniz ürünleri ağırlıklı menüler sunuyor. Buralarda her mevsime özgü taze balık çeşitleri tüketilebiliyor. Kente gelenler, buram buram tarih kokan daracık sokaklarda gezdikten sonra, tarihi Saat Kulesi, Aynalı Çarşı ve Çimenlik Kalesi ni görmeden buradan ayrılmıyor. Piknikçiler, belediyeye ait halk otobüslerini kullanarak ya da kendi araçlarıyla il merkezine 15 dakika mesafedeki Güzelyalı köyü ya da Dardanos mevkisini tercih ediyorlar. Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Her yıl binlerce yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı na ise, kent merkezinden feribot ya da araba vapuruyla ulaşılabiliyor. Savaşın izlerinin her yerde görülebildiği Gelibolu daki 33 bin hektarlık alan, Türkiye nin yakın tarihine ışık tutuyor. Gelibolu Yarımadası boyunca Türk şehitlikleri ile yabancı askerlerin anısına yapılmış anıtlar bulunuyor. Tarihi Milli Parkı kendi başına gezmek isteyenlerin alandaki her şeyi görebilmeleri oldukça zor. Bölgeyi görmek isteyenlere Çanakkale deki seyahat acentelerinin düzenlediği turlara katılmaları öneriliyor. Kendi başına gezmek isteyenler ise, geziye Kabatepe Ana Tanıtım Merkezi ya da Eceabat yakınındaki Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Tanıtma Merkezi ziyaretiyle başlamalı. Her iki merkezden de hem bilgi, hem de doküman almak mümkün. Tarihi Yarımadayı gezeceklere yanlarına yiyecek ve su almaları öneriliyor

9 Gökçeada ve Bozcaada Çanakkale ye gelenlerin ziyaret ettiği diğer önemli iki yer ise, Gökçeada ve Bozcaada. Bozcaada ya Çanakkale nin Ezine ilçesine bağlı Geyikli beldesinden, Gökçeada ya ise Çanakkale den ya da Gelibolu Yarımadası nda bulunan Kabatepe iskelesinden kalkan araba vapuru ve feribotlarla ulaşım sağlanıyor. Türkiye nin en büyük ve en çok turist çeken adası olan Gökçeada ya yaklaşırken insanların gözlerine önce tek bir ağaç bile bulunmayan çıplak tepeler çarpıyor. İlk kez gidenler için bu görüntü biraz burukluğa neden olsa da Gökçeada çok sulak bir ada. Kaynakları, bir çok küçük gölü, gürül gürül akan musluksuz çeşmesi ve bir de şelalesi var. Adaya otomobille gelmeyenler için merkeze gidecek minibüsler iskelede hazır bekliyor. Çünkü iskele, ilçe merkezinin uzağında, neredeyse hiç yerleşim olmayan bir yerde. İlçe merkezi, feribotun yanaştığı Kuzu Limanı na yaklaşık 7 kilometre. Yaz aylarında oldukça hareketli olan ilçe merkezinde, otel ve lokantalar bulunuyor. Ziyaretçilere, adaya özgü yemekleri yemeleri tavsiye ediliyor. Ada şarapları ve ısırgan otu, rezene gibi yerel otlarla yapılan cullama adlı yemek, sakızlı muhalle- Bozcaada Kaleköy bi, dibek kahvesi en çok tercih edilenlerden. Bunun yanında, keçi sütünden yapılan peynirin, un, nane ve zeytinyağıyla buluşmasıyla fırına verilen yemeğin adı da cicirya. Gökçeada nın güneyindeki Aydıncık (Kefalos) kıyısı, Kuzey Ege nin Patara sı olarak kabul ediliyor. Aydıncık Burnu, sert rüzgara rağmen kaba dalgaların oluşmasını engellediğinden rüzgar sörfü yapanlar için ideal bir bölge. Buradaki şifalı çamur banyosu da cilde yarar sağlıyor. Ayrıca, Türkiye nin ilk Sualtı Milli Parkı Gökçeada da kuruldu. Park, 200 metre genişliğinde ve bir mil uzunluğunda. Zeytin ve zeytinyağı kültürü doğal olarak tüm adada yaygın. Geçmişten bugüne yaşatılan mezelerde, yemeklerde, iki kültürün kaynaşmış Ege ye özgü bu mutfağında gerçek zeytinyağının kokusunu ve lezzetini bulabilirsiniz. Ve Bozcaada... Adaya yaklaşan araba vapurundan bakınca, ilk göze çarpan şey, kalesi. Vapur iskelesinin hemen yanında yükselen kale, şaşılacak kadar yeni görünüyor. Oysa tarihi Finikelilere kadar uzanıyor. Ceneviz ve Venedikliler tarafından onarılmış ve eklemeler yapılmış. İskele çevresi adanın en canlı bölgesi. Lokantalar, kahveler, dükkanlar hep bu bölgede. Çarşamba günleri kurulan pazar yeri de burada. Yeni yapılan bağ evleri sayılmazsa, Bozcaada derli toplu bir yerleşim merkezi. Bozcaada da Kemisis Teodoku Kilisesi (Meryem Ana Kilisesi), kitabesine göre yılları arasında yapılmış yılında yapılmış Aya Paraskevi Ayazması, sekiz çınar ağacının arasında küçük bir şapel, iki küçük yapı ve çift oluğu bulunan bir çeşmeden oluşuyor Temmuz günleri bağ bozumu şenlikleri geleneksel olarak burada düzenleniyor. Şaraplarıyla ünlü adada, bu yıl Haziran tarihlerinde yapılacak Şarap Tadım Günleri ni de hatırlatmak gerekiyor. Adaya otomobille gidilirse içlere doğru yapılacak gezide şaşırtıcı görüntüler ortaya çıkabilir. Bağların arasından geçen dar yollardan ilerlerken Rumlar tarafından terk edilmiş taş evler, bu evlerin bahçelerinde, eski yaşamı hayal ettirecek kalıntılarla karşılaşılıyor. Bozcaada nın her tarafında çok sayıda plaj var. En büyük doğal plajı Ayazma. Yanında Sulubahçe ve Habbele, Mermer Burnu, Akvaryum koyları, Tuzburnu, Çayır ve Ova kıyıları denize girilebilecek yerler arasında

10 Kaz Dağları Doğaseverlerin ilgisini en çok çeken yerlerden biri olan Kaz Dağları nın bir bölümü de Çanakkale sınırları içinde yer alıyor. Dünyanın ilk güzellik yarışmasının yapıldığı yer olduğu belirtilen bu dağlarda, Yeşilyurt ve Adatepe gibi otantik köyler ziyaret edilecek yerler arasında. Buralardaki otel ve pansiyonlar, güzel bir doğada temiz havayı teneffüs etmek isteyenleri yaz kış ağırlıyor. Beldeden akan dereleri takip ederek Kaz Dağları nın güzelliklerini keşfetmek mümkün. Kaz Dağları nın bir diğer ucu ise, il merkezinden Ezine yi takiben gidilen Bayramiç ilçesinde. İlçeye bağlı Evciler köyünde yer alan Ayazma Mesire Yeri, Kaz Dağları nın en önemli ziyaret noktalarından birisi. Her bir tarafından yaz kış derelerin aktığı Ayazma, doğa yürüyüşü yapmak isteyenler için önemli bir alan. Buradaki dere yataklarından yukarılara doğru yürüyenler, eşine az rastlanır güzellikteki çok sayıda şelale ve altında oluşan göletleri görebiliyor. Mesire yerinde, buradan akan Kaz Dağları nın suyunda yetişen alabalıkların güveçte tereyağla pişirilip servis edildiği tesisler de yer alıyor. Ege Denizi nin en önemli dalış noktalarından birisi Bozcaada. Denizin temizliği görüş mesafesini metreye kadar uzatıyor. Yalnız tüplü dalışlar ve gece dalışları için izin gerekiyor. Adanın bağları içinde bir otel ve şarap evi de var. Merkez, Poyraz Limanı ve Tuzburnu plajı arasındaki bölümde de, yeni oteller ve küçük tatil köyleri bulunuyor. Truva ve Assos Antik Kentleri Truva Antik Kenti ne, Çanakkale den 30 dakikalık yolculuğun ardından ulaşılıyor. Truva, gezginlerin kendi başına gezip anlayabilecekleri bir ören yeri değil. Mutlaka uzman bir rehber eşliğinde gezilmeli. Çanakkale de birçok seyahat acentesi buraya turlar düzenliyor. Çanakkale ye 90 kilometre mesafedeki Assos Antik Kenti ise Aristo nun ilk felsefe okulunu kurduğu yer olarak biliniyor. Assos İskelesi, eski antrepolardan restore edilmiş butik otelleri, iyi balık lokantaları ile gezilip, görülecek önemli bölgeler arasında. Antik kent gezisinden sonra, kısa ama dik yokuşu inerek, araçları biraz uzak mesafede park ederek limana ulaşılıyor. Antik kentin etrafı 4 kilometrelik surla çevrili. Surların bir kısmı yok olmuş. Kentin yapıldığı, zor işlenen ama çok dayanıklı taşa antik yazarlar insan yiyen taş diyorlar. Zor işlense de dayanıklı olan bu taş, Assos un ihraç malları arasında yer almış. Assos, yıl boyunca her mevsimde gidilebilecek yerler arasında bulunuyor. Ziyaretçilerin karşısına Assos tan 2 kilometre doğuya sahil yolunu izleyince Kadırga Koyu çıkıyor. Osmanlı zamanında donanmanın kadırgaları bu koya çekildiğinden bu adı almış. Yörede ilk Mavi Bayrak alan plaj da bu koyda buluyor. Açık plaj durumundaki koyun çevresi zeytinliklerle çevrili. Buradaki oteller genellikle doğaya saygılı, çevre yerel mimarisi ile uyumlu ve muhakkak zeytin ağaçları arasında

11 İNCELEME BİYOGAZ POTANSİYELİ Prof.Dr.Harun BAYTEKİN Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Dünyada enerji kullanımı hayat standartlarının ve gelişmişliğin ölçüsü haline gelmiştir. Kişi başına tüketilen enerji miktarı çağdaşlığın en önemli ölçüsüdür. Türkiye enerji kaynakları yönünden çok zengin bir ülke değildir. Özellikle fosil yakıtlar olarak nitelendirilen, doğalgaz, petrol, kömür gibi enerji kaynaklarının en önemli ithalatçısı durumundadır. Hatta bağımlılık oluşmuştur. Yoğun kar yağışı ve çetin kış koşulları doğalgaz tedarikinde yaşanan zorluklar, insanımızı endişelendirmiştir. Gerçekten kesilmesi durumunda ülkemizde hayat duracak halde bir bağımlılık söz konusudur. Isınma ve ısıtma yanında, elektrik enerjisinin önemli bir kısmı da doğalgaz çevrim santralleri ile üretilmektedir. Enerji tüketiminde doğalgazın payı % 60 lara ulaşmıştır. Binlerce yılda depolanmış enerji olarak tanımlanan fosil yakıtların ömürleri sınırlıdır. Kullanım yoğunluğuna bağlı olarak yıl içerisinde tükenecek olan kaynaklardır. Fosil yakıt tüketimini azaltmak amacıyla bazı ülkeler biyoyakıt üretimine yönelmişlerdir. Şeker kamışından benzin, kanola bitkisinde mazot üretimi pratik hale gelmiştir. Üretim fazlası ürünlerle biyoyakıt elde edilmesinde sorun yoktur aslında. Ancak, dünyada gıda yetersizliği ve açlık sorunu çözülmemişken, gıda kaynaklarını enerji üretiminde kullanmak doğru değildir. Ülkemizde de kanola yetiştiriciliği ve kanola yağından mazot elde etmek için yoğun çalışmalar yapılmıştır. Oysa ülkenin ciddi yağ açığı bulunmaktadır. Bu durum tam bir çelişkidir. Ayranı yok içmeye misali, yiyecek yağı olmayan bir ülkenin, yemeklik yağdan mazot elde etmesi akıllıca değildir. Biyogaz, organik atıkların fermantasyonu sonucu ortaya çıkan bir enerjidir. Doğal gaz ve LPG ye oldukça yakın niteliklere sahiptir. Enerji değeri kısmen düşük olmakla birlikte, atıklardan üretildiğinden, atıkların değere dönüştürülmesiyle elde edildiğinden çok daha yüksek değere sahiptir. Sap ve samandan tutup, çiftlik gübreleri ve peynir altı suyu gibi çevre kirleticileri enerjiye dönüştürmekte ve çevre kirliliğinin önlenmesinde ciddi katkılar sağlamaktadır. Biyogaz üretimi ve kullanımı çok eski geçmişe sahiptir. Milattan önceki yıllarda çürük materyalin biriktiği alanların üzerinde mavi alevli ateş yandığına dair bilgiler vardır. Bununla birlikte, biyogazın ilk pratik kullanımı, bundan iki yüz sene evvel İngiltere de kanalizasyon içinde biriken gazın sokak lambalarının yanmasında kullanılması şeklindedir. Sistemli bir şekilde bugünkü teknolojiye uygun olarak üretim ve kullanımı Çin ve Hindistan da başlamış ve günümüzde AB ülkelerinde yoğun üretim çalışmaları başlamıştır. Türkiye de biyogaz üretimiyle ilgili çalışmalar altmışlı yıllarda araştırma enstitüleri ve Devlet Üretme Çiftliklerinde başlamış, ancak teknolojik yetersizlikler nedeniyle işletilememiştir li yıllarda biyogaz konusunda doktora çalışmaları için yurtdışına çok sayıda öğrenci gönderilmiş, teknik bilgi transferi de yetersiz kalmıştır. Hatta örnek çiftliklere tesisler kurulmasına rağmen, deneyim yetersizliği başarısızlığı getirmiştir. Acı deneyimler, başarısızlıklar biyogaz konusunu rafa kaldırmıştır. Oysa, irili ufaklı milyonlarca tesis, Çin ve Hindistan da çalışmakta, binlerce tesis AB ülkelerinde yeni yeni kullanıma sokulmaktadır. İngiltere ve Almanya biyogaz tesisi sayısını son yıllarda beş katına çıkarmışlar, toplam üretim potansiyelinin % 68 ine ulaşmışlardır. Hatta bu ülkelerde silaj mısırın biyogaz üretiminde kullanımı oldukça yaygındır. Biyogazın 1 metreküpünde % oranında metan gazı bulunmaktadır. Metan oranı doğalgaz ve LPG de % 85 tir. Biyogaz yanarken kullandığımız bu yakıtlar gibi mavi aleve sahiptir. Biyogazın elde edilmesiyle ilgili teknoloji oldukça gelişmiş ve pratik hale gelmiştir. Türkiye nin geçmiş olumsuz deneyimlerine dayanarak bu kaynaktan uzak durmasının gereği yoktur. Biyogaz üretimine elverişli çok fazla atığı bulunmaktadır. Bu atıklar aynı zamanda çevre kirletici niteliklere sahiptir. Biyogazın en önemli avantajı yatırım maliyeti dışında en ucuz enerji kaynağıdır. Isıtma, pişirme ve en önemlisi elektrik enerjisi elde etmede kullanılabilmektedir. Doğalgaz ve LPG li motorlar küçük manipülasyonlarla biyogazla çalıştırılabilmektedir. Üretilen elektrik evde kullanılabildiği gibi ulusal sisteme satılabilmektedir. Yeşil sertifika alındığında daha yüksek değerle elektrik şirketi tarafından alınmaktadır. Metan gazı karbondioksitten çok daha kuvvetli bir çevre kirleticidir. Bu anlamda hayvancılık işletmeleri ve bağlı sektörler, çevre kirletmede ikinci büyük tehlike olarak görünmektedir. Çiftlik gübreleri başta olmak üzere peynir altı suyu, yağ sanayi artıkları, kanalizasyon ve çöp artıkları en önemli metan kaynaklarıdır. Bu materyallerden havasız şartlarda mikrobiyolojik aktivite ile metan elde edilmesi, enerji kaynağının yanında atmosferin korunmasına da hizmet etmektedir. Aynı zamanda biyogaz sistemlerinden geçirilmiş gübre, mikroplardan arındırıldığı gibi, azotu tutulduğundan tarımda kullanıma daha elverişli hale gelmektedir. Hemen her büyüklükteki işletmeye biyogaz tesisi kurmak mümkündür. Isınma amaçlı kullanımı basit olan biyogaz odun ve diğer fosil yakıt kullanımını azaltmasıyla da çevrenin korunmasında rol oynamaktadır. Yakıt ve enerji kullanımında sağladığı ekonomi ile işletme bütçesine önemli katkılar sağlamaktadır. Biyogaz üretiminde tesis büyüklüğü işletmelerin hayvan sayısına göre ayarlanmaktadır. Çin de milyonlarca tesis küçük fermantasyon havuzlarından oluşmakta ve üretilen biyogaz ısınma ve traktör, kamyonet gibi çiftlik araçlarında kullanılmaktadır. Elektrik enerjisi elde etme düzeyi oldukça düşüktür. Domuz yetiştiriciliği yaygın olduğundan domuz atıkları hammadde olarak kullanılmaktadır. Biyogazın ikinci büyük kullanıcısı Hindistan da ise daha çok sığır gübresi ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. Avrupa ülkelerinde ise işletmelerin büyük olması nedeniyle elektrik enerjisi üretimi öncelikli görünmektedir. Almanya da biyogazdan elde edilen elektrik enerjisi 24 avro sente devlet tarafından satın alınmaktadır. Aynı ülkede elektrik satış fiyatı 14 avro senttir. Bu nedenle biyogazdan elektrik üretimi cazip olup, gıda üretimini sıkıntıya sokacak düzeydedir. Ülkemizde küçük işletmelerde ısınma ve pişirme amaçlı biyogaz tesisleri kurulabileceği gibi, köylerde merkezi büyük çaplı biyogaz üretim tesisleri de kurulabilir. Tesislerin büyüklüğü günlük atıklara göre düzenlenmektedir. Normal şartlarda sağmal bir inek günde kg gübre vermektedir. Sığır gübresinin fermantasyon havuzunda bekleme süresi 30 gündür. Havuz büyüklüğü gübrenin en az 30 gün bekletilmesi dikkate alınarak ortaya çıkarılır. Ayrıca gübrenin mayalanması için ön hazırlık havuzunun tesis edilmesinde yarar vardır. Bunun dışında karıştırıcı ve gaz toplama ataçmanlarına ihtiyaç vardır. Eğer işletme elektrik üretmek istiyorsa çevrim jeneratörü (gazla çalışan motor) kurulması gerekir. Bu konuda sistemlerin tesisi için yeterince uzman ve danışmanlık firmaları bulunmaktadır. Bir inek üzerinden modül oluşturmak gerekirse, kapalı sistemde bir ineğin bir ay boyunca vereceği gübre (kuru maddesi % 20) miktarı 1400 kg civarındadır. Bu miktarın hacimsel karşılığı 1.5 metreküptür. Havasız şartların oluşturulması için ilave edilecek su miktarı da buna eklenirse, inek başına 2 metreküplük fermantasyon havuzu yeterli olmaktadır. Bu hesaptan hareketle irili ufaklı 10 adet ineği olan bir işletmede 20 metreküplük bir fermantasyon havuzu ile 5 metreküplük bir ön fermantasyon havuzuyla biyogaz sisteminin altyapını oluşturmak mümkündür. Biyogaz üretim potansiyelinin enerjiye dönüşüm yönünden iki büyük sektörü süt işleme tesisleri mandıralardır. Peynir altı suyunun biyogaz verimi ve havuzda kalma süresi sığır gübresiyle aynıdır. Pratik olarak biyogaz tesisleri kendini iki yıl gibi kısa sürede amorti etmekte ve uzun yıllar kullanılabilmektedir. İşletme bazında hesap edilecek olursa 10 ineği olan bir çiftlik ile günde 10 ton süt işleyen bir mandıra biyogaz tesisiyle yıl boyu tüm enerji ihtiyaçlarını karşılayabilmektedir. Çevre kirliliğini önlemede yapılan katkılara ise mavi bayrak yakışır