Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu. Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler... Dış ticaret açığı Ağustos ayında 6.8 milyar dolar olarak gerçekleşti...

Transkript

1 Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu VakıfBank Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar 11 Ekim 2 Bu Haftaki Yazımız yılında Türkiye Ekonomisini neler bekliyor? Büyüme Yıl sonuna yaklaşılırken, 2 yılına ilişkin göstergelerin belirginleşmeye başlamasının ardından büyüme, enflasyon ve TCMB faiz kararı, cari açık, işsizlik oranı ve dış ticaret rakamlarına ilişkin tabloda 211 yılının önem kazandığını düşünüyoruz. Bu çerçevede söz konusu değişkenlerin 211 yılı trendini tahmin edebilmek amacıyla önümüzdeki haftalarda aşamadan oluşan detaylı bir çalışma yapılacaktır. Bankacılık sektörünün ve reel kesimin gelişimi, finansal piyasalarda yaşanacaklar (faiz ve kurdaki hareketler) ve en önemlisi TCMB para politikaları açısından 2 yılı sonrası ilk olarak ekonomik büyüme trendini tahmin etmek önem kazanmıştır. Bu nedenle çalışmamızın bu haftaki bölümünde kurduğumuz ekonometrik model çerçevesinde 211 yılı büyüme beklentileri incelenecek ve geçmiş kriz ve krizden çıkış dönemlerine dayanılarak trend analizi yapılacaktır. 2 yılına ilişkin veriler tam netleşmemesine karşın, VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü olarak güçlü baz etkisi ile büyüdüğümüz 2 yılının ardından baz etkisinin de hafiflemesi ile 211 yılına ilişkin büyüme beklentimizi belirlemek önümüzdeki yılı planlamak açısından kritik görünmektedir. Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler... Dış ticaret açığı Ağustos ayında 6.8 milyar dolar olarak gerçekleşti... Dış ticaret açığı Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre %38. artışla 6.88 milyar dolar ile.7 milyar dolar olan bizim beklentimizin üzerinde, 7.2 milyar dolar olan piyasa beklentilerinin ise altında açıklanmıştır. Ağustos ayında, 29 yılının aynı ayına göre ihracat %9.1 artarak 8.7 milyar dolar, ithalat ise %2. artarak 1.37 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Böylece 29 Ağustos ayında %61.2 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2 Ağustos ayında %. e gerilemiştir. Türkiye de Eylül de İmalat Sektörü PMI.3 olarak gerçekleşti Türkiye de PMI imalat sektörü endeksi Mayıs ayında gösterdiği güçlü performansın ardından, gerilemeye başlamıştır. Ağustos ayında 1.3 seviyelerine kadar gerileyen PMI İmalat sektörü endeksi, Eylül ayında eşik değerinin biraz üzerinde kalmış fakat son yedi ayın en düşük seviyesine gerileyerek.3 olarak gerçekleşmiştir. TÜFE Eylül ayında beklentilerimizin üzerinde %1.23 oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Eylül ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre %1.23 oranında artarak %.8 olan piyasa beklentilerinin ve %.9 olan bizim beklentimizin üzerinde gerçekleşmiştir. Yıllık bazda TÜFE ise %8.33 seviyesinden %9.2 seviyesine yükselmiştir. TÜFE de yaşanan artışta beklentilerimizin üzerinde gıda fiyatlarında aylık bazda gerçekleşen %.72 oranındaki artış etkili olmuştur. Gıda fiyatlarının enflasyondaki artışa katkısı 1.3 puan olmuştur. Eylül ayında ÜFE aylık bazda %.6 olan beklentilerimize paralel, %.8 olan piyasa beklentilerin ise altında %.1 olarak açıklandı. Böylece yıllık bazda ÜFE nin %9.3 seviyesinden %8.91 seviyesine gerilediği görülmektedir. Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler... Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti..2 TÜFE (a/a,%, Eylül) %. %.9(açıklandı) ÜFE (a/a,%, Eylül) %1.1 %1.(açıklandı) 8..2 Sanayi Üretimi (y/y,%,eylül) %8.6 %6. ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE

2 211 yılında Türkiye Ekonomisini neler bekliyor? 2 1 Büyüme Yıl sonuna yaklaşılırken, 2 yılına ilişkin göstergelerin belirginleşmeye başlamasının ardından büyüme, enflasyon ve TCMB faiz kararı, cari açık, işsizlik oranı ve finansal piyasalara ilişkin tabloda 211 yılının önem kazandığını düşünüyoruz. Bu çerçevede söz konusu değişkenlerin 211 yılı trendini tahmin edebilmek amacıyla önümüzdeki haftalarda aşamadan oluşan detaylı bir çalışma yapılacaktır. Bankacılık sektörünün ve reel kesimin gelişimi, finansal piyasalarda yaşanacaklar (faiz ve kurdaki hareketler) ve en önemlisi TCMB para politikaları açısından 2 yılı sonrası ilk olarak ekonomik büyüme trendini tahmin etmek önem kazanmıştır. Bu nedenle çalışmamızın bu haftaki bölümünde kurduğumuz ekonometrik model çerçevesinde 211 yılı büyüme beklentileri incelenecek ve geçmiş kriz ve krizden çıkış dönemlerine dayanılarak trend analizi yapılacaktır. 2 yılına ilişkin veriler tam netleşmemesine karşın, VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü olarak güçlü baz etkisi ile büyüdüğümüz 2 yılının ardından baz etkisinin de hafiflemesi ile 211 yılına ilişkin büyüme beklentimizi belirlemek önümüzdeki yılı planlamak açısından kritik görünmektedir. 2 yılına ilişkin 3. ve. çeyrek GSYİH büyüme rakamlarının beklentilerden önemli ölçüde sapması durumunda, 211 yılı büyüme beklentilerimizi revize edebiliriz. Grafik 1 2. Beklentilerimiz 2 yılı 2.çeyreğine ilişkin hesaplanan Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) değerinin, %9.9 olan. beklentimize paralel ve %8. olan piyasa.. beklentisinin üzerinde %.3 olarak güçlü bir görünüm sergilemesinin ardından, piyasalarda pek çok finansal kuruluşun Türkiye ekonomisi yılsonu 2. büyüme oranına ilişkin beklentisini %6. % * 2* aralığındaki oranlara revize ettiği dikkat Reel GSYH Büyüme Oranı (%,y y) Mev. Ve Tak. Etk. Arın. GSYH (%,ç ç) çekmektedir. Mevsim ve takvim etkilerinden Kaynak: TÜİK, Vakıfbank arındırılmış GSYH değerinin ikinci çeyrekte bir önceki döneme göre %3.7 artması oldukça olumlu bir görünüm sergilerken, yatırım harcamalarında izlenen performans önümüzdeki günlere ilişkin büyümede toparlanmanın devam edeceğine işaret ederek piyasalarda yükselen beklentilere paralel bir görünüm sergilemektedir. Fakat önümüzdeki dönemde, baz etkisinin desteğinin azalmasıyla yıllık büyüme hızlarında yavaşlama olacakken, GSYH nin seyrine ilişkin olarak kullanmakta olduğumuz ekonometrik modellerimiz ışığında büyümenin üçüncü çeyrekte %., dördüncü çeyrekte ise %1 oranında gerçekleşeceğini öngörüyoruz. Bu durumda 2 yıl sonu GSYH büyüme oranı %6.8 oranında gerçekleşecektir. Sonuç olarak açıklanan ikinci çeyrek büyüme rakamları sonrasında piyasa genel beklentilerinin bir miktar altında olsa da yılsonu büyüme tahminimiz %6.8 seviyesine işaret etmektedir. Grafik Kaynak: TÜİK, Vakıfbank Baz Etkisi Tahminlerimiz I.Çey II.Çey III.Çey IV.Çey Yıllık 2 yılına ilişkin beklentilerimiz güçlü bir büyümeye işaret ederken, 211 yılında tablonun nasıl olacağını tahmin edebilmek için öncelikle baz etkisinin nasıl olduğunu belirlemenin önemli olduğunu düşünüyoruz. 29 yılında yaşanan sert daralma ardından Türkiye GSYİH büyüme oranı yılın ilk iki çeyreğinde olumlu baz etkisiyle çift haneli, güçlü bir büyüme performansı sergilemiştir. Gerçekleşen çift haneli büyüme hızları üzerinde büyük ölçüde olumlu bazın etkili

3 3 olduğu söylenebilecekken, söz konusu baz etkisinin yılın üçüncü çeyreğinde daha da yavaşlayacağını, yılın son çeyreğinde ise olumsuz bir etki yapabileceğini düşünüyoruz. Mevsimsel etkiler dışında GSYİH nın hiç artış yaşamayacağı varsayımı altında hesapladığımız baz etkisi tahminlerimiz Grafik 2 de yer alırken, 29 yılında yaşanan sert daralmanın ardından 2 yılının tamamında sadece baz etkisiyle %3. oranında bir büyüme yakalanabileceğini tahmin ediyoruz. 2 yılı büyüme beklentilerimiz çerçevesinde söz konusu olumlu bazın 211 yılı genelinde ise, 1.2 puan ile GSYİH büyüme oranına negatif yönde bir katkı yapabileceğini düşünüyoruz. Söz konusu baz etkisi tahminleri GSYİH nın 2 yılının üçüncü çeyreğinde %., son çeyreğinde ise %1 oranında büyüyeceği beklentisi altında hesaplanırken, büyüme beklentilerimizdeki yukarı yönlü riskler 211 yılında olumsuz yönde etkili yapabileceğini düşündüğümüz baz etkisinin daha da güçlü olabileceğine işaret etmektedir. Grafik 3 Grafik Tahmin Edilen Reel GSYH (y/y,%) (Baz Model) Gerçekleşen Reel GSYH (y/y,%) Tahmin Edilen GSYH (y/y,%) (Alternatif Model) Gerçekleşen Reel GSYH (y/y,%) Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 2Q1 2Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 2Q1 2Q3 211Q1 211Q3 Kaynak: TÜİK, Vakıfbank Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 2Q1 2Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 2Q1 2Q3 211Q1 211Q3 Kaynak: TÜİK, Vakıfbank 211 yılında GSYİH nın trendini ortaya koymak amacıyla oluşturduğumuz ekonometrik modelin tahminleri Grafik 3 te yer almaktadır Eylül 2 tarihli Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu muzda 2 yılında reel büyüme oranına ilişkin beklentimizi %6.8 e revize etmiştik. 211 yılı büyüme rakamları 2 yılında reel olarak Grafik Tahmin Edilen GSYH (y/y,%) (Baz Model) Tahmin Edilen GSYH (y/y,%) (Alternatif Model) Gerçekleşen Reel GSYH (y/y,%) Baz model Tahmini Kaynak: TÜİK, Vakıfbank Alternatif Model Tahmini ekonominin %6.8 oranında büyüyeceği varsayımı altında tahmin edilmiştir. Geçmiş dönemler için tahmin edilen büyüme hızı ile gerçekleşen büyüme hızı arasındaki grafiksel uyum dikkat çekmektedir (Bkz. Grafik 3). Model 2 yılının ardından 211 yılında büyüme trendinin bir miktar yavaşlayacağına işaret ederken, 211 yılında ekonominin bir önceki yıla göre %3. oranında büyüyeceğini öngörmektedir. Yukarıda da değindiğimiz gibi 2 yılının ardından güçlü baz etkisinin (2 yılı: %3.) ortadan kalkması ile birlikte 211 yılında negatif olarak hesapladığımız baz etkisi ile büyümenin görece yavaşlaması beklenmektedir. 211 yılı büyüme trendini ortaya koymak amacıyla baz modelimizde dışında alternatif modeller de denenmiştir.

4 Alternatif modelin tahminlerinin de baz modelimizle uyumlu olduğu dikkat çekerken (Bkz.Grafik ), alternatif model de 211 yılın da %3. yönündeki büyüme beklentimizi desteklemektedir. IMF nin dünya, gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilere ilişkin büyüme beklentileri sırası ile %.3, %2.38, %6.7 seviyesindedir. Türkiye ekonomisi için büyüme beklentimiz, IMF in dünya, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere ilişkin 211 yılı büyüme beklentileri karşılaştırıldığında, gelişmiş ülkelerin büyüme trendinin üzerinde ancak dünya ve gelişmekte olan ülkelerin büyüme trendinin altında bir rakama işaret etmektedir. Grafik 6 Ekonometrik model ışığında 211 yılına ilişkin 1. Endekslenmiş Büyüme Oranı (%) 211 I. Çeyrek reel GSYİH büyüme beklentimiz %3.. seviyesine işaret ederken, beklentilerimiz üzerindeki risklerin geçmiş kriz ve krizden. çıkış dönemleri karşılaştırılarak analiz Beklentilerimiz. edilmesinin gerekli olduğunu düşünüyoruz.. Yandaki Grafik 6 da Türkiye de daha önce. yaşanan resesyon dönemlerini incelemek için GSYİH verileri krizden çıkış tarihleri t= olarak 1. kabul edilerek endekse dönüştürülmüştür. 2. Krizden çıkış zamanları eşitlenerek hazırlanan endekslenmiş büyüme oranlarındaki hareketi incelediğimizde 1999, 21 ve 29 yıllarında yaşanan krizlerde büyüme oranındaki Kaynak: TÜİK, Vakıfbank hareketin birbirine oldukça benzediği görülürken (2 yılsonuna ilişkin beklentilerimiz dahilinde), GSYİH daki düşüşün ve toparlanmanın son krizde bir miktar daha sert olduğu dikkat çekmektedir. 2 yılına ilişkin beklentilerimiz çerçevesinde söz konusu yıllarda kriz süreci ve ardından toparlanma dönemlerinin birbirine paralel bir görüntü çizdiği izlenirken, söz konusu paralel hareketin 1999 ve 21 krizlerinde toparlanma ardından gelen dönemde birbirinden ayrıştığı görülmektedir. Bu durum 211 yılına ilişkin ekonometrik modelimiz ışığında hesapladığımız beklentilerimiz üzerindeki aşağı ve yukarı yönlü risklere işaret etmektedir. Tablo 1 Yurtiçi Olumlu Olumlu.7 Olumsuz 2.1 Kaynak: Vakıfbank Yurtdışı Olumsuz Ekonomide daralma Ekonomide sert bir daralma Geçmiş kriz dönemleri incelendiğinde, kriz ardından gelen güçlü büyüme verileri birbirine paralel bir görüntü çizmekle birlikte olumlu baz etkisinin sona ermesiyle sonraki dönemde 1999 krizi ardından 21 de yeni bir kriz yaşandığı görülürken, 21 krizi ardından ise baz etkisi sona ermesine rağmen büyümenin hızla devam ettiği görülmektedir. Kriz ardından toparlanma sürecinde büyüme rakamlarında izlenen trend çerçevesinde, 211 yılına ilişkin büyüme beklentilerimiz üzerinde olumlu ve olumsuz olmak üzere iki ayrı şekilde senaryo analizi yaptığımız takdirde, yurtdışı piyasalarda yeni bir kriz yaşanmaması durumunda olumsuz senaryo altında dahi 1999 yılı ardından izlenen trendin gerçekleşebileceğini düşünmüyoruz. Büyüme oranlarında yeniden eksi rakamları görmek için yurtdışı piyasalarda yeni bir güçlü resesyon yaşanması gerekiyorken, bu olasılık altında 1999 yılındaki trendi 211 yılına yansıtığımızda 211 yılsonu büyüme oranı sert bir daralma yaşanabileceğine işaret etmektedir. Bu senaryo dışında yurtdışı piyasalarda toparlanmanın devam ettiği varsayımı altında Türkiye için hazırladığımız olumsuz senaryo altında ise %2.1 oranında bir performans yaşanabileceğini düşünüyoruz. Olumsuz senaryoyu açıklamak gerekirse, kriz yılları dışında büyüme oranlarında yaşanan trendin en düşük seviyeleri 211 yılına yansıtılmıştır. 211 yılsonu büyüme oranının 21 yılındaki trendi izlemesi durumunda %.7 oranında güçlü bir büyüme yakalanabilecekken, bu oran %3. yönünde olan

5 büyüme beklentimiz üzerinde kalan olumlu senaryo altında gerçekleşebilecektir. Dolayısıyla, 211 yılına ilişkin beklentimiz geçmiş krizler ardından büyüme performansında görülen sert yükseliş ya da sert bir düşüş şeklinde olan trende kıyasla yatay bir harekete işaret etmektedir. Sonuç olarak, 2 yılında ekonominin %6.8 olan beklentimiz yönünde büyümesi durumunda oldukça güçlü bir büyüme yakalayacak olan Türkiye ekonomisinin 211 yılında potansiyel büyümesinin ve son yıllardaki performans ortalamasının altında %3. oranında büyüyeceğini düşünüyoruz. Çalışmamızda yer alan baz model ve alternatif modelin tahminleri ile kriz dönemleri ve sonrasının değerlendirildiği trend analizimiz de birbirine paralel sonuçlar verirken, ekonominin 211 yılında %3. büyüyeceği yönündeki beklentimizi desteklemektedir. Büyüme beklentimiz çerçevesinde enflasyon ve para politikasına ilişkin gelişmelerinde büyük önem kazanacağını düşünüyoruz. Bu nedenle önümüzdeki haftaki raporumuzda 211 yılı enflasyon ve para politikasına yönelik beklentiler incelenecektir.

6 TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek) 1 Reel GSYİH (Yıllık % Değişim) Q1 1999Q 2Q3 21Q2 22Q1 22Q 23Q3 2Q2 2Q1 2Q 26Q3 27Q2 28Q1 28Q 29Q3 2Q2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (% q q) Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (% y y) Sektörel Büyüme Hızları (%) Sektörler Sektör Payları II. III. IV. I. II. (%) Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaş. ve Haber Mali Kur Konut Sah Eğitim Sağ. İş. ve Sos. Hiz Vergi Süb GSYİH Sektörel Büyüme Hızları (%) 29 I 29 II 29 III 29 IV 2 I 2 II Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma

7 Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%) Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%) 29 II. Çey 29 III. Çey 29 IV. Çey 2 I. Çey 2 II. Çey Yer. Hanehalkı Tük. Har Dev. Nihai Tük. Har Gay. Safi Ser. Oluş Kamu Sektörü Özel Sektör Mal ve Hiz. İhracatı Mal ve Hiz. İthalatı Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) 29 I 29 II 29 III 29 IV 2 I 2 II GSYİH Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim) Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar. Haz. Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.) İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

8 Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%) Temmuz Ayı 29 2 Petrol Ürünleri Tekstil Gıda Kimyasal Madde Ana Metal Sanayi Metalik Olm. Diğ. Mineral Aramalı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sermaye Mali İmalati (Yıllık % Değ.) Taşıt Araçları Elektrikli Teçhizat Giyim.9.1 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi Aylık Sanayi Ciro Endeksi Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi Oca.1 Tem.1 Oca.2 Tem.2 Oca.3 Tem.3 Oca. Tem. Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca. Tem. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca. Mar. May. Tem. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca. Mar. May. Tem. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca. Mar. May. Tem. Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü) Aylık Sanayi Ciro Endeksi Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) Kaynak:OSD,Vakıfbank Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Beyaz Eşya Üretimi (Adet)

9 Kapasite Kullanım Oranı Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca. Kapasite Kullanım Oranı (%) 73. May. Eyl Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca. Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları Yatırım Malları Nis. Tem. Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı Verilen İnşaat Ruhsatları 19,9. 17,9. 1,9. 13,9. 11,9. 9,9. 7,9.,9. 3,9. 1,9..,. 3,. 3,. 2,. 2,. 1,.,.,.. 23 I 23 III 2 I 2 III 2 I 2 III 26 I 26 III 27 I 27 III 28 I 28 III 29 I 29 III 2 I Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü, m2) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Toplam Sanayide Verimlilik PMI Endeksi Haziran Ekim Şubat 6 Haziran 6 Ekim 6 Şubat 7 Haziran 7 Ekim 7 Şubat 8 Haziran 8 Ekim 8 Şubat 9 Haziran 9 Ekim 9 Şubat Haziran PMI Imalat Endeksi Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Reuters

10 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu ÜFE Oca. Tem. Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca. Tem. Oca. Tem. Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca. Tem. TÜFE (yıllık % değ.) Çekirdek I Endeksi ÜFE (yıllık %değ.) TÜFE Harcama Grupları Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık % değ.) Haberleşme Eğlence ve kültür Konut Lokanta ve Oteller Giyim ve Ayakkabı Gıda ve Alkolsüz , Vakıfbank ÜFE Alt Sektörler Yıllık Aylık Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca. Mar. May. Tem. Eyl. Gıda Enerji Tüfe Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca. May. Eyl. Tarım Sanayi İmalat Sanayi Kaynak:Bloomberg UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi

11 İTO Enflasyon Göstergeleri Türk İş Mutfak Enflasyonu Oca. Eyl. May.1 Oca.2 Eyl.2 May.3 Oca. Eyl. May. Oca.6 Eyl.6 May.7 Oca.8 Eyl.8 May.9 Oca. İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi M1 26M 26M7 26M 27M1 27M 27M7 27M 28M1 28M 28M7 28M 29M1 29M 29M7 29M 2M1 2M 2M7 Kaynak:Türk İş Türk İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.) Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti Nis.6 Ağu.6 Ara.6 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis. 12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi Ağu Oca. Haz. Kas. Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis. 2 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti

12 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücü Durumu M1 2M 2M9 26M1 26M 26M9 27M1 27M 27M9 28M1 28M 28M9 29M1 29M 29M9 2M1 2M Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı, Vakıfbank İşgücüne Katılım Oranı , 26, 2, 2, 23, 22, 21, 2, 19, Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca. Mar. May. İşgücü Arzı İstihdam Edilenler Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca. Mar. May Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca. Mar. May İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (2=) 2, 18, 16, 1, 12,, 8, 6,, 2, Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca. Mar Kaynak:Hazine Müsteşarlığı İş Arayanların Sayısı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Sanayi İstihdam Endeksi

13 Kurulan Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri,,, 3, 3, 2, 2, 1, 1, Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca. Mar. May. Tem Kurulan Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri

14 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat İhracat Oca.3 Tem.3 Oca. Tem. Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca. Tem. İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) Dış Ticaret Dengesi Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis. Eyl. Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub. Tem. Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) İthalat Oca.3 Tem.3 Oca. Tem. Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca. Tem. Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y) İhracat Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis. Eyl. Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub. Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y) Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı Oca.3 Ağu.3 Mar. Eki. May. Ara. Tem.6 Şub.7 Eyl.7 Nis.8 Kas.8 Haz.9 Oca. Ağu. Cari İşlemler Dengesi (Yıllık milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar sağ eksen) Oca.3 Tem.3 Oca. Tem. Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca. Tem. Doğrudan Yatırımlar (12 aylık milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık milyon dolar)

15 TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları Ara.3 Haz. Ara. Haz. Ara. Haz.6 Ara.6 Haz.7 Ara.7 Haz.8 Ara.8 Haz.9 Ara.9 Haz. Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 1999Q1 1999Q 2Q3 21Q2 22Q1 22Q 23Q3 2Q2 2Q1 2Q 26Q3 27Q2 28Q1 28Q 29Q3 2Q2 Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim) CNBC e Güven Endeksleri Krediler Oca. Haz. Kas. Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis. Oca.2 Eki.2 Tem.3 Nis. Oca. Eki. Tem.6 Nis.7 Oca.8 Eki.8 Tem.9 Nis. Oca. Haz. Kas. Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 CNBC e Tüketici Güven Endeksi Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı CNBC e Tüketim Endeksi Kaynak:BDDK Bireysel ve Ticari Krediler Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:BDDK

16 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar. Haz. Bütçe Dengesi (12 Aylık milyar TL) Vergi Gelirleri Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar. Haz. Bütçe Gelirleri (12 aylık milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık milyar TL) Faiz Dışı Denge Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca. Nis. Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Tem. 2 Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.7 May.8 Eki.8 Mar.9 Ağu.9 Oca. Haz. Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.7 May.8 Eki.8 Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Mar.9 Ağu.9 Oca. Haz. Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar. Haz.,Vakıfbank Vergi Gelirleri (Reel yıllık %) Faiz Dışı Denge (12 aylık milyar TL) Toplam Borç Stoku (milyar TL) İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL sağ eksen) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

17 Türkiye nin Net Dış Borç Stoku Türkiye nin Dış Borç Stoku Profili Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) TCMB (milyar TL sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL) Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz Ocak 2 Mayıs Eylül Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 Nisan Temmuz Ocak 2 Haziran Kasım Nisan Eylül Şubat 6 Haziran 6 Kasım 6 Nisan 7 Eylül 7 Şubat 8 Temmuz 8 Aralık 8 Mayıs 9 Ekim 9 Mart Ağustos Reel Faiz Nominal Faiz Para Arzı Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca. May. Eyl. Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%),Vakıfbank M2 (milyar TL) M3 (milyar TL) M1 (milyar TL sağ eksen)

18 Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y/y) (Çeyreklik) (%) Enflasyon (y/y) (Aylık) (%) Cari Denge/GSYİH (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD Euro Bölgesi Almanya Fransa İtalya Macaristan Portekiz İngiltere Japonya Çin Rusya Hindistan Brezilya G.Afrika Türkiye Beklentiler 2 IMF Beklentisi Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH (Nisan 2) Gelişmiş Ülkeler Gelişmekte Olan Ülkeler Tüm dünya ABD Euro Bölgesi Almanya Fransa İtalya Macaristan Portekiz İngiltere Japonya Çin Rusya Hindistan Brezilya G.Afrika TÜRKİYE

19 Türkiye Makro Ekonomik Görünüm MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER En Son Yayımlanan 2 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) (2 2. Çeyrek) Açıklanacak İlk Veriye Ait Beklentimiz GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %) (2 2. Çeyrek) %6.8 %. (2 III.Çey) Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) (Temmuz 2) %7. 7 Kapasite Kullanım Oranı (%) (Temmuz 2) %7. İşsizlik Oranı (%) (Mayıs 2) %11.2 %11. Fiyat Gelişmeleri TÜFE (Yıllık % Değişim) (Eylül 2) %7.9 ÜFE (Yıllık % Değişim) (Eylül 2) %8.7 Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 83,38 7,1 119,819 (17.9.2) M2 3,2 9,2,678 (17.9.2) M3 8,383 2,67 71,27 (17.9.2) Emisyon 3,68 3,289 2,628 (17.9.2) TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 7,7 7,689 7,79 (17.9.2) Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) (2.9.2) %6.2 %6.2 TRILIBOR O/N (2.9.2) Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 1,97 13, (Temmuz 2) 38, İthalat 193,821 13,1 1,228 (Ağustos 2) 17, İhracat 1,799 9,672 8,7 (Ağustos 2) 113, Dış Ticaret Açığı 3,22 2, (Ağustos 2) 7, Kamu Ekonomisi (Milyon TL) Bütçe Gelirleri ,6 26,22 (Ağustos 2) Bütçe Giderleri ,27 23,163 (Ağustos 2) Bütçe Dengesi , (Ağustos 2),3 Faiz Dışı Denge (Ağustos 2) 6,716 Borç Stoku Göstergeleri Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) (Ağustos 2) Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) (Ağustos 2) Kamu Net Borç Stoku (2 II. Çeyrek)

20 Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Serkan Özcan Baş Ekonomist Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkars@vakifbank.com.tr Zeynep Burcu Çevik Ekonomist zeynepburcu.cevik@vakifbank.com.tr Seda Meyveci Araştırmacı seda.meyveci@vakifbank.com.tr Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr Selin Düz Araştırmacı selin.duz@vakifbank.com.tr Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr Halide Pelin Kaptan Araştırmacı halidepelin.kaptan@vakifbank.com.tr Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar