Önsöz. Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi

Transkript

1 Önsöz i Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi ORTAKLIKLAR HUKUKU Kısa Karşılaştırma ve Değerlendirmeler Dersler Soru Örnekleri Yeni TTK ya Göre Yazılmış ve Güncellenmiş 9. Basıdan Tıpkı 10. Bası

2 ii Önsöz Yayın No. : 3071 Hukuk Dizisi : Bası - Ocak İSTANBUL 2. Bası - Eylül İSTANBUL 3. Bası - Ekim İSTANBUL 4. Bası - Ekim İSTANBUL 5. Bası - Eylül İSTANBUL 5. Bası dan Tıpkı 6. Bası - Eylül İSTANBUL 7. Bası - Haziran İSTANBUL 8. Bası - Şubat İSTANBUL 9. Bası - Şubat İSTANBUL 9. Basıdan Tıpkı 10. Bası - Mart İSTANBUL ISBN Copyright Bu kitabın bu basısı için Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Baskı -Cilt Kapak Tasarım : Beta Basım A.Ş. : Yazın Basın Yayın Matbaacılık Trz. Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No: 12028) İkitelli Çevre Sanayi Sitesi 8. Blok No: Başakşehir/İSTANBUL : Gökhan Ayrancı Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No ) Narlıbahçe Sokak Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 Önsöz iii Ağabeyime ve Ablalarıma Saygılarımla...

4 iv Önsöz

5 Önsöz v ONUNCU BASIYA ÖNSÖZ Bu kitabın 9. basısı, yaklaşık üç hafta kadar önce piyasaya sunulmuştu. Birkaç gün önce kitabın mevcudunun kalmadığını öğrenmek beni hem çok şaşırttı, hem de oldukça mutlu etti. Bu ilgiye layık olabilmek, büyük bir sorumluğu üstlenmeyi de gerektiriyor. Bu anlamda, her basıyı daha da geliştirme, fakat kitabın temel özelliğini muhafaza etme amacımız devam edecektir. Öneri ve eleştiriler bize ulaştırılırsa, bunları mutlaka değerlendireceğimin bilinmesini isterim. Denetim kararnamesinde Şubat ayında yapılan değişiklik zaten 9. Basıya da işlenmişti. Bu bası, 9. Basıdan tıpkı basım da sayılabilir. Çünkü, aradan geçen birkaç haftalık kısa süreden dolayı esasa ilişkin bir değişikliğe gidilmemiş, yazı ve rakam yanlışlarının düzeltilmesiyle yetinilmiş, ayrıca kısaltmalar cetveline bazı ekler yapılmıştır. Ek ve düzeltmelerin kontrolü ve öneriler konusundaki yardımları için, değerli meslekdaşlarım Yrd. Doç. Dr. Levent BİÇER, Yrd. Doç. Dr. Esra HAMAMCIOĞLU, Yrd. Doç. Dr. Mehmet ŞUA, Ar. Gör. Tuğba SEMERCİ, Ar. Gör. Argun KARAMANLIOĞLU, Ar. Gör. Onur GÖRMEZ, Ar. Gör Özlem Ata, Ar. Gör. Buket ARPACI ve değerli ağabeyim Av. Duran ÇİFTÇİ ye teşekkür ediyorum. Kitabın basımındaki titizlik ve gayretlerinden dolayı, başta Sayın Seyhan SATAR olmak üzere BETA Yayınevi nin yetkililerine ve tüm çalışanlarına minnettarım. Değerli meslektaşlarımıza ve sevgili öğrencilerimize faydalı olması ümit ve temennisiyle. Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR İstanbul,

6 vi Önsöz

7 Önsöz vii YEDİNCİ BASIYA ÖNSÖZ Daha önceki basıları ilgi ile karşılanan ve kısa denebilecek sürede tükenen ders notlarımızın bu yeni basısı, 1 Temmuz 2012 de yürürlüğe girecek olan 6102 Sayılı (yeni) TTK. hükümleri uyarınca gerekli değişiklikler yapılmak, etk. ile karşılaştırmalı ve özet değerlendirmeler eklenmek suretiyle hazırlanmıştır. Yeni kanuna ilişkin ikincil mevzuat düzenlemeleri birkaç istisna dışında henüz hazırlanıp yürürlüğe konulmadığı için, kanun hükümlerinin incelenmesi ile yetinilmiştir. Yeni Kanun, kuşkusuz çok büyük bir emek ürünü olmasına, bazı konularda önemli ve yerinde bazı çözümler içermesine, özellikle şirketler hukukunda çok büyük çaplı değişiklikler yapmış olmasına rağmen, birçok hükmün gerekliliği ve isabeti de, doğal olarak tartışmalar yaratmıştır. Bunların dışında henüz inceleme konusu olmamış ya da ilerde doğurabileceği sorunlar gündeme gelmemiş birçok düzenleme de vardır. Bilimsel çalışmalarda, derslerde ve tartışmalı toplantılarda dahi, bazı maddeler yenice ve derinliğine tartışılmaya başlanmıştır. Minnetle anmalıyım ki, en başta, yazdıkları eserler ile Sayın Hocalarım, Prof. Dr. Erdoğan MOROĞLU ve Prof. Dr. Ömer TEOMAN, düzenledikleri tartışmalı toplantılar ve yazdıkları eserler ile değerli meslektaşlarım, Prof. Dr. Mehmet HELVACI, Prof. Dr. Abuzer KENDİGELEN ve Prof. Dr. Arslan KAYA, yeni Kanunun akademisyen ve uygulamacılarca anlaşılması ve değerlendirilmesinde çok büyük hizmetler/katkılar sundular. Bu bağlamda ayrıca, Sayın Prof. Dr. Ünal TEKİNALP, Prof. Dr. Hasan PULAŞLI ve Prof. Dr. Şükrü YILDIZ ın yeni Kanun konusunda ürettikleri değerli eser ve makaleleri de anmam gerekir. Kanunun, yürürlüğe girdikten sonra, etk. döneminden kalan bazı sorunları çözerken, yeni ve ilginç bazı sorunlara da kaynaklık edeceği kuşkusuzdur. O nedenle, mümkün olabildiği ölçüde, kitabın, okuyanı ayrıntıda boğmadan, temel esasları sistematik biçimde açıklama özelliğine sadık kalınmaya çalışılmıştır. Bu amaçla, sırf öğrencilerimiz için değil, uygulamacılar için de yol gösterici olmasına çaba gösterilmiş, teorik tartışmalar ve başlıca görüşler, önemli konularla sınırlı da olsa, özetlenmeye çalışılmıştır. Bu arada, iki yeni temel düzenlemenin (BK ile Hukuk Muhakemeleri Kanunu nun) ilgili hükümleri de ilgili kısımlara işlenmeye gayret edilmiştir.

8 viii Önsöz Yeni kanunlara uyarlama ve mevzuatı güncelleme sırasında doğmuş olması muhtemel eksiklik ve aksaklıkların bana iletilmesini özellikle istirham ediyor, bunların da giderilmesi, gerekirse başka görüşler ve uygulama sorunlarının eklenmesi ile, sonraki basıların daha da gelişmesini arzu ediyorum. Her zaman olduğu gibi, yardımlarından dolayı, başta Sayın Seyhan SA- TAR ve Gülgonca ÇARPIK olmak üzere BETA Yayınevi nin değerli yetkilileri ve özverili çalışanlarına, ayrıca, hem, yeni kanunun bazı hükümlerinin tartışılmasına katkılarından, hem de bu basının hazırlanmasındaki yardım ve önerilerinden dolayı değerli genç meslektaşlarım, Yrd. Doç. Dr. Levent BİÇER, Yrd. Doç. Dr. Esra HAMAMCIOĞLU, Yrd. Doç. Dr. Aytaç KÖKSAL, Yrd. Doç. Dr. Mehmet ŞUA, Ar. Gör. Nuri ERDEM ve Ar. Gör. Argun KARA- MANLIOĞLU na özellikle teşekkür ediyorum. Sevgili öğrencilerimize ve yeni kanun çerçevesinde temel bilgi edinmek isteyen herkese yararlı olması ümidiyle. Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR İstanbul,

9 Önsöz ix ÖNSÖZ Daha önce yayımlanmış olan Ticari İşletme Hukuku ve Kıymetli Evrak Hukuku Ders Notlarımız ilgi ile karşılanmıştı. Aynı temel amaç ve yöntemle hazırlamış olduğumuz bu kitap ile, Ortaklıklar Hukuku derslerini ve soru örneklerini de, başta öğrencilerimiz olmak üzere, temel bilgi edinmek isteyen herkesin yararlanmasına sunmuş oluyoruz. Böylece, Kara Ticareti Hukuku nda en azından ve mutlaka bilinmesi gerekenleri, derli-toplu ve okuyanı ayrıntıda boğmaksızın ortaya koyabilme amacımıza kısmen de olsa ulaşabilmiş bulunmayı umuyoruz. Ortaklıklar Hukukunun uygulamadaki önemi tartışmasızdır. Fakat, konular kapsamlı ve önemli olmasına rağmen, ders saatlerinin çok sınırlı olması, bizi, mutlaka bilinmesi gereken temel konuları saptayarak, anlaşılır biçimde ortaya koyabilme çabasına yöneltmiştir. Daha önceki iki kitapçığı öncelikle, Kamu Yönetimi, İktisat, İşletme, Çalışma Ekonomisi, Uluslararası İlişkiler ve benzeri bölüm öğrencilerine yönelik olarak tasarlamış; ayrıca, Hukuk Fakültelerindeki öğrencilerimizin de, özet bir tekrar veya sınava hazırlık kaynağı olarak notlarımızdan yararlanabileceklerini düşünmüştük. Gösterilen ilgi nedeniyle, kolay anlaşılır, örnekli, teorik ayrıntılardan uzak, ilgili bazı Yargıtay kararlarını da içeren temel bir bilgi sunma amacımız, bu kitabın yazılmasında da geçerli olmuştur. Bununla birlikte, Hukuk Fakültesi öğrencilerinin gereksinimlerine daha çok yanıt verebilmek için, bu kitapta, asıl amacımızdan sapmamak koşuluyla biraz daha ayrıntıya girilmiş; özellikle anonim ortaklık konusunda önemli bazı teorik tartışmalar özetlenmiş; metin içerisinde mevzuat, yazar ve kararlara kısa yollamalar yapılmış ve kitabın sonuna, önerilen kitapların bir listesi konulmuştur. Bunun nedeni, kitabımızın temel bilgileri aktarması yanında, daha ayrıntılı araştırılabilecek konularda bir ölçüde rehber olabilmesini de sağlamaktır. Daha öncekiler gibi, bu kitabın sonuna da klasik, test ve uygulama tipinde seçilmiş soru örnekleri eklenmiş; kitabın, yalnızca öğrencilerin değil, başta hakimlik ve savcılık sınavları olmak üzere, tüm mesleki sınavlara hazırlananlar için bir çalışma kaynağı niteliği kazanması da amaçlanmıştır. Her çalışmada rastlanabileceği gibi, ilk bası olmasının da etkisiyle, bazı eksik ve hatalara rastlanabilir. Fakat öneri, eleştiri ve katkılar doğrultusunda kitabı geliştirme ve daha iyisini ortaya koyma çabamız daima devam edecek;

10 x Önsöz başta öğrencilerimiz olmak üzere, ortaklıklar hukukunda temel bilgi edinmek isteyen herkes için yarar sağladığı ölçüde, amacımız gerçekleşmiş sayılacaktır. Her zaman olduğu gibi, maddi ve manevi desteklerinden dolayı, sevgili eşime, oğluma ve başta Sayın Prof. Dr. Erdoğan MOROĞLU olmak üzere tüm hocalarıma sonsuz minnettarım. Ayrıca, mesleki sınav sorularının temini ve düzeltmeler konusundaki yardımlarından dolayı değerli araştırma görevlisi arkadaşlarım, Esra HAMAMCIOĞLU ile Levent BİÇER e, sevgili sekreterimiz Gülsen KOÇER e, yayımı içtenlikle üstlenen BETA Basım Yayım Dağıtım AŞ nin tüm çalışanlarına, özellikle Sayın Rahmi ARIKAN ile Gülgonca ÇARPIK a içtenlikle teşekkür ediyorum. Bu mütevazi kitabı, kalabalık bir ailede en küçükleri olarak daima sevgi, teşvik ve desteklerini gördüğüm kardeşlerime, saygı ve şükran duygularıyla ithaf ediyorum. Babamızın erken vefatından sonra onun, maddi-manevi birçok görev ve sorumluluklarını da özveriyle üstlenen ağabeyim, Ziraat Yük. Müh. Ahmet BAHTİYAR ve başta büyük ablam, emekli öğretmen Özden ÇİFTÇİ olmak üzere tüm ablalarım, ilgi ve şefkatlerini benden hiçbir zaman esirgemediler; en zor ve sıkıntılı günlerde hep yanımızda oldular. Kendilerine, eşleri ve çocuklarıyla birlikte, sağlıklı ve mutlu nice yıllar diliyorum. Doç. Dr. Mehmet BAHTİYAR Mutlukent, 21 Aralık 2004.

11 İçindekiler xi İÇİNDEKİLER ONUNCU BASIYA ÖNSÖZ...v YEDİNCİ BASIYA ÖNSÖZ... vii ÖNSÖZ... ix İÇİNDEKİLER... xi KISALTMALAR... xxxiii 1. ORTAKLIKLARIN SINIFLANDIRILMASI... 1 I. DÜZENLEYEN KANUN AÇISINDAN ORTAKLIKLAR... 1 A. BK. da Düzenlenen Ortaklık... 1 B. TTK. ve KoopK. da Düzenlenen Ortaklıklar... 1 C. Özel Düzenlemelere Bağlı Olan Ortaklıklar... 2 II. TÜZEL KİŞİLİK AÇISINDAN ORTAKLIKLAR... 3 III. KİŞİ (ŞAHIS) - SERMAYE ORTAKLIKLARI AYIRIMI AÇISINDAN ORTAKLIKLAR... 4 A. Kişi (Şahıs) Ortaklıkları... 5 B. Sermaye Ortaklıkları Temel Özellikler Bazı Sermaye Şirketlerinin İnternet Sitesi Kurma Zorunluluğu... 6 IV. ORTAKLARIN SORUMLULUĞU AÇISINDAN ORTAKLIKLAR... 7 A. Birinci-İkinci Derece Sorumluluk Ayrımı... 7 B. Sınırlı-Sınırsız Sorumluluk Ayrımı... 8 C. Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması Teorisi ve Uygulaması ORTAKLIK (ŞİRKET) VE UNSURLARI... 15

12 xii İçindekiler I. KİŞİ UNSURU II. SÖZLEŞME UNSURU III. SERMAYE UNSURU IV. ORTAK AMAÇ UNSURU V. AFFECTİO SOCİETATİS UNSURU ORTAKLIĞIN BENZER KAVRAMLARDAN FARKLARI I. DERNEKTEN FARKLARI II. TÜKETİM ÖDÜNCÜ SÖZLEŞMESİNDEN FARKLARI III. IV. KÂRA KATILMALI HİZMET SÖZLEŞMESİNDEN FARKLARI PAYLI (MÜŞTEREK) MÜLKİYET VE ELBİRLİĞİ MÜLKİYETİNDEN FARKLARI ADİ ORTAKLIK I. ÖNEMİ ve UYGULANMA ALANI II. ADİ ORTAKLIĞIN KURULUŞU III. ADİ ORTAKLIĞIN KONUSU IV. ADİ ORTAKLIKTA İÇ İLİŞKİLER A. Ortaklar Arasındaki Mülkiyet İlişkisi B. Ortaklık Kararları C. Ortakların Hak ve Borçları Katılım Payı (Sermaye) Borcu Kazanca, Zarara ve Tasfiye Sonucuna Katılma Rekabet Etmeme Borcu İnceleme (Denetleme) Hakkı Gider, Faiz ve Ücret İsteme Hakkı D. Ortaklığın Yönetimi Yöneticinin Atanması ve Azledilmesi Yöneticinin Yetkileri Yöneticilerin Hakları a) Yönetim ve İtiraz Hakkı b) Ücret Hakkı... 38

13 İçindekiler xiii 4. Yöneticilerin Borçları a) Özen Gösterme Borcu b) Hesap Verme Borcu c) İncelemeye İzin Verme Borcu V. ADİ ORTAKLIKTA DIŞ İLİŞKİLER VI. A. Ortaklığın Temsili B. Ortakların Sorumluluğu ADİ ORTAKLIKTA ORTAK DEĞİŞİKLİKLERİ VE SONUÇLARI A. Yeni Ortak Alımı ve Alt Katılım B. Ortaklıktan Çıkma ve Çıkarılma Yasal Durum ve Öngörülen Nedenler Çıkma ve Çıkarılmaya Bağlı Sonuçlar a) Ortaklık Payının Tasfiyesi b) Ortaklık Malvarlığının Yetersizliği c) Tamamlanmamış İşler VII. ADİ ORTAKLIĞIN SONA ERMESİ A. Sona Erme Nedenleri İnfisah (Dağılma) Nedenleri Fesih (Dağıtma) Nedenleri B. Sona Ermenin Sonuçları C. Zamanaşımı TİCARET ORTAKLIKLARININ GENEL HÜKÜMLERİ I. TİCARET ORTAKLIKLARI VE UYGULANACAK HÜKÜMLER II. TİCARET ŞİRKETLERİNİN ORTAK ÖZELLİKLERİ A. Tüzel Kişilik Bulunması B. Sınırlı Sayı İlkesine Bağlılık C. Hak Ehliyetlerinin İşletme Konusu İle Sınırlı Olmaması D. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme Olanağı E. Kurulların Elektronik Ortamda Yapılabilmesi Olanağı... 48

14 xiv İçindekiler III. TİCARET ORTAKLIKLARINDA SERMAYE KOYMA BORCU VE YAPTIRIMLARI A. Sermaye Olarak Getirilebilecek Değerler B. Sermaye Koyma Borcunun İfası Tapuya Kayıtlı Taşınmazların Sermaye Konulması a) Taahhüt Aşaması b) Tasarruf Aşaması Alacakların Sermaye Konulması Taşınır Malların Sermaye Konulması C. Sermaye Koyma Borcunda Temerrüt ve Yaptırımları Borcun İfasını Talep ve Dava Hakkı Tazminat İsteme Hakkı Temerrüt Faizi İsteme Hakkı İhtiyati Tedbir İsteme Olanağı Şirket Türüne Göre Uygulanabilecek Özel Bazı Yaptırımlar a) Çıkarma veya Iskat b) Ortaklığın Haklı Nedenle Feshini Talep c) Sözleşme Cezası Talebi IV. YARGILAMA USULÜ VE ZAMANAŞIMI V. ORTAKLARIN KİŞİSEL ALACAKLILARININ DURUMU VI. TİCARET ORTAKLIKLARINDA YAPISAL DEĞİŞİKLİKLER (BİRLEŞME, BÖLÜNME VE TÜR DEĞİŞTİRME) A. Ticaret Ortaklıklarının Birleşmesi Tanımı ve Türleri Birleşmenin Unsurları Geçerli Birleşmeler Birleşmenin Usulü Birleşmenin Sonuçları B. Ticaret Ortaklıklarının Bölünmesi Tanımı, Türleri ve Önemi... 64

15 İçindekiler xv 2. Bölünmenin Unsurları Geçerli Bölünmeler Bölünme Usulü Bölünmenin Sonuçları C. Ticaret Ortaklıklarının Tür Değiştirmesi Tanımı, İlgili Hükümler ve Önemi Tür Değiştirmenin Unsurları Geçerli Tür Değiştirmeler Tür Değiştirme Usulü Tür Değiştirmenin Sonuçları D. Yapısal Değişikliklerin Ortak Hükümleri Ortaklık paylarının/haklarının korunması (inceleme) davası Yapısal değişikliklerin iptali davası Zararlardan sorumluluk Ticari işletmenin şirket ile birleşmesi ve işletme ile şirket arasında dönüşme VII. ŞİRKETLER TOPLULUĞU A. Kavram ve Önemi B. Topluluk İlişkisi Doğmasının (Hakimiyetin) Şartları C. Karşılıklı İştirak ve Hakların Donması D. Topluluk İlişkisine Bağlı Sonuçlar Bildirim, tescil ve ilan yükümlülükleri Rapor hazırlama yükümlülükleri Bağlı şirketler hakkında bilgi alma hakkı Bağlı şirket ortaklarının özel denetçi atanmasını talep hakkı Satın alma hakkı Sorumluluk Hükümleri a) Hakimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılması b) Güven Sorumluluğu... 74

16 xvi İçindekiler 6. KOLLEKTİF ORTAKLIK I. ÖNEMİ, YARAR VE SAKINCALARI II. TANIMI VE UNSURLARI III. ORTAKLIĞIN KURULUŞU A. Ortaklık Sözleşmesinin Hazırlanması B. İmza ve Noter Onayı C. Tescil ve İlan D. Kuruluş Eksiklikleri ve Sorumluluk Yazılı Sözleşme Yapılmadan Önceki Aşama Sözleşme İle Tescil Arasındaki Aşama Tescilden Sonraki Aşama IV. KOLLEKTİF ORTAKLIKTA İLİŞKİLER A. İç İlişkiler Mali İlişkiler a) Sermaye Koyma Borcu b) Kâr ve Zarara Katılma Hak ve Borcu c) Faiz-Masraf ve Ücret İsteme Hakkı d) Tasfiye Payı Hakkı veya Borcu Kişisel İlişkiler a) Yönetim (İdare) Yetkisi aa) Yönetim Yetkisinin Kazanılması bb) Yönetim Yetkisinin Kaldırılması ve Kısıtlanması cc) Yönetim Yetkisinin Kapsamı ve Sınırları b) İtiraz Hakkı c) Denetim Hakkı d) Rekabet Yasağı B. Dış İlişkiler Ortaklığın Temsili a) Temsilci Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi b) Temsilcilerin Yetki Sınırları... 86

17 İçindekiler xvii c) Temsilin hükmü Ortaklık Borçlarından Dolayı Ortakların Sorumluluğu a) Sorumluluğun Derecesi ve Niteliği b) Sorumluluğun Doğduğu Haller c) Ortakları Takip Yolları d) Zamanaşımı C. Ortaklar Arasında Değişiklikler Girme Ortağın Ölümü ve Mirasçıların Ortak Olması Çıkma Çıkarma a) Sözleşmede Öngörülen Çıkarma Nedenleri b) Kanunda Öngörülen Çıkarma Nedenleri V. KOLLEKTİF ORTAKLIĞIN SONA ERMESİ A. Nedenleri Fesih İnfisah B. Sona Ermenin Sonuçları ADİ KOMANDİT ORTAKLIK I. GENEL OLARAK II. TANIMI VE UNSURLARI III. KURULUŞU A. Ortaklık Sözleşmesinin Hazırlanması B. İmza ve Noter Onayı C. Tescil ve İlan IV. KOMANDİT ORTAKLIKTA İLİŞKİLER A. İç İlişkiler Mali İlişkiler Kişisel İlişkiler B. Dış İlişkiler Ortaklığın Temsili

18 xviii İçindekiler 2. Ortaklık Borçlarından Dolayı Ortakların Sorumluluğu a) Komanditerin Sorumluluğunun Sınırsız Olması b) Komanditerin Sorumluluğunun Genişlemesi C. Ortaklar Arasında Değişiklikler V. KOMANDİT ORTAKLIĞIN SONA ERMESİ ANONİM ORTAKLIK I. ÖNEMİ, YARAR VE SAKINCALARI II. TANIMI VE UNSURLARI A. Sermaye Unsuru ve Özellikleri Nakit ile ifade edilmesi Tamamen taahhüt edilmiş olması Önceden belirlenmiş ve sabit olması Paylara bölünmüş olması B. Malvarlığı İle Sorumluluk C. Ortakların Sınırlı Sorumluluğu III. ANONİM ORTAKLIK TÜRLERİ A. Özel Hükümlere Bağlı Olup Olmama Açısından Özel Hükümlere Bağlı Anonim Ortaklıklar Genel Hükümlere Bağlı Ortaklıklar B. Halka Açık Olup Olmama Açısından IV. ANONİM ORTAKLIKLARIN KURULUŞU A. Kuruluş Sistemleri Ferman (Octroi, Yasama) Sistemi İzin Sistemi Normatif Sistem B. Türk Hukuku nda Durum C. Kuruluş Türü ve Aşamaları Kurucu Sıfatı ve Sayısı Ani Kuruluşun Aşamaları a) Anasözleşmenin Hazırlanması ve İçeriği

19 İçindekiler xix aa) Anasözleşmenin Önemi ve Niteliği bb) Anasözleşmenin İçeriği ve Emredici Hükümler İlkesi b) Kurucu İmzaları ve Noter Onayı aa) Şeklin niteliği ve noter onayı bb) Önortaklık Kavramı ve Niteliği c) Kurucular Beyanı ve Pay Bedellerinin Ödenmesi d) Gerekiyorsa Bakanlık İzni e) Tescil ve İlan Kuruluştan Sonra Payların Halka Arzedilmesi Olanağı D. Kuruluş İşlemlerindeki Eksiklik ve Aykırılıkların Yaptırımı Sorunu E. Kuruluş Sırasında Yapılan İşlemlerden Ortaklığın Sorumluluğu F. Kuruluştan Sonra Devralma V. ANONİM ORTAKLIĞIN ORGANLARI VE İŞLEYİŞİ A. Zorunlu Organlar ve İlişkileri B. Genel Kurul GK nın Yetkileri ve Yetki Devri GK. Yetkilerinin Sınırları a) GK ya Açık Yetki Vermeyen Kanun Hükümleri b) YK ya ve Bağımsız Denetçilere Özgü Yetkiler c) İmtiyazlı (Ayrıcalıklı) Paylar d) Azınlık Hakları e) Bireysel Haklar f) Üçüncü Kişilerin Hakları Genel Kurul Toplantıları a) Toplantı Türleri, Zaman, Yer ve Gündemleri b) Toplantıya Çağırmaya Yetkili Olanlar aa) Yönetim Kurulu (TTK. 410/1) bb) Pay Sahibi (TTK. 410/2)

20 xx İçindekiler cc) Azınlık Pay Sahipleri (TTK. 411 vd.) dd) Tasfiye Memurları (TTK. 410/1) ee) İflas İdaresi (İİK. 226) ff) Kayyım (MK. 427) c) Toplantıya Çağrı Usulü aa) Çağrılı GK (TTK. 414) bb) Çağrısız GK (TTK. 416) d) Genel Kurul Toplantılarına Katılma Yetkisi, Hazır Bulunanlar Listesi ve Oy Hakkı e) Genel Kurul Toplantılarında Temsil ve Türleri aa) Genel Olarak bb) Bireysel Temsil Türleri cc) Toplu Temsil Türleri f) Genel Kurul Toplantı ve Karar Yetersayıları aa) Basit (Olağan) Yetersayılar bb) Ağırlaştırılmış Yetersayılar cc) SerPK. 29/3 te Belirtilen Durumlar dd) Yetersayıların Anasözleşme ile Değiştirilebilmesi g) Oy Sözleşmeleri h) Toplantıların Yapılması ve Yürütülmesi Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü a) Yokluk b) Butlan aa) Kanunda Sayılan Butlan Nedenleri bb) Genel Hükümlere Dayanan Butlan Nedenleri c) Askıda Hükümsüzlük d) İptal Davası aa) Davanın Maddi Hukuka İlişkin Şartları bb) Davanın Tarafları, Dava Açma Şartları ve Süresi

21 İçindekiler xxi e) Butlan ve İptal Davalarına İlişkin Çeşitli Hükümler C. Yönetim Kurulu YK nın Görev ve Yetkileri a) Yönetim Görev ve Yetkileri aa) Görev ve Yetkilerin Kullanılması (Toplantılar) bb) YK. Kararlarının Hükümsüzlüğü cc) Yönetim Yetkisinin Devri b) Temsile İlişkin Görev ve Yetkiler aa) Temsil Yetkisi ve Kullanılması bb) Temsil Yetkisinin Bölünmesi ve Devri cc) Temsil Yetkisinin Sınırları dd) Haksız Fiillerden Sorumluluk YK. Üyeliği ve Üyelerin Hukuki Durumu a) YK. Üye Sayısı ve Üyelerin Nitelikleri b) YK. Üyeliğinin Kazanılması c) YK. Üyeliğinin Kaybedilmesi d) YK Üyelerinin Hakları aa) Kişisel Haklar bb) Mali Haklar e) YK Üyelerinin Görev ve Yükümlülükleri VI. ANONİM ORTAKLIKTA DENETİM A. Denetim Kavramı ve Türleri İç Denetim Dış Denetim a) Devlet Tarafından Yapılan Denetim b) Bağımsız Denetim B Sayılı TTK. İle Getirilen Denetim Sistemi Bağımsız Denetim (TTK. 397 vd.) a) Tanım

22 xxii İçindekiler b) İlgili Hükümlerin Yürürlüğü ve etk.-ttk. Uygulaması c) Denetime Tabi Ticaret Ortaklıkları (TTK. 397, 635, 565) d) Denetçilerin Sayısı ve Nitelikleri (TTK. 400) e) Denetimin Konusu ve Kapsamı (TTK. 397, 398/2 ve 3) f) Denetim Standartları ve Kamu Gözetimi Kurumu (TTK. 398/1, 660 Sayılı KHK.) aa) Genel Olarak bb) Kurum un BDK. lar ve Bağımsız Denetçilere İlişkin Yetkileri (KHK. 9) cc) 660 Sayılı KHK. Kapsamında Denetime Tabi Şirketler dd) Denetim Yapacak Kuruluşlar ve Bağımsız Denetçiler g) Denetçinin Organ Niteliği h) Denetçi Sıfatının Kazanılması (TTK. 399/1, 5, 6 ve 9) ı) Denetim Sözleşmesi Taraflarının Yükümlülükleri aa) Denetçinin Yükümlülükleri bb) Ortaklığın Yükümlülükleri i) Denetim Raporunun Sonuçları aa) Olumlu Görüş (TTK. 403/1 ve 2) bb) Sınırlandırılmış Olumlu Görüş (TTK. 403/3) cc) Görüş Bildirmekten Kaçınma (TTK. 403/4) dd) Olumsuz Görüş (TTK. 403/3) j) Ortaklık İle Denetçi Arasındaki Görüş Ayrılıkları (Yorum Davası, TTK. 405) k) Denetim Sözleşmesinin Sona Ermesi aa) Denetlenen Ortaklığın Sözleşmeyi Sona Erdirmesi (TTK. 399/4) bb) Denetçinin Sözleşmeyi Sona Erdirmesi (TTK. 399/8)

23 İçindekiler xxiii 2. Bağımsız Denetim Dışında Kalan Ortaklıkların Denetimi (TTK. 397/5) Özel Denetim a) Özel Denetçinin Niteliği b) Özel Denetçinin Seçimi c) Denetim Faaliyetinin Yürütülmesi İşlem Denetçiliğinin Kaldırılmış Olması Konusu VII. ANONİM ORTAKLIKTA PAYA İLİŞKİN İLKELER ve PAY TÜRLERİ A. Paya İlişkin İlkeler B. Pay Türleri Nakit/ Ayın Karşılığı Pay Oy Hakkı Olan/ Oydan Yoksun Pay İtibari Değeri Olan/ Olmayan Pay İmtiyazlı/ Adi Pay Bedelli/ Bedelsiz Pay VIII. ANONİM ORTAKLIKTA PAY SAHİPLİĞİ A. Pay Sahipliğinin Kazanılması Kazanma Türleri Payın Serbestçe Devredilebilmesi İlkesi ve İstisnaları a) Kanundan Doğan İstisnalar aa) TTK. da Öngörülen İstisnalar bb) Diğer Kanunlarda Öngörülen İstisnalar b) İradeden Doğan İstisnalar B. Pay Sahipliğinin Kaybedilmesi C. Pay Sahibinin Borç ve Yükümlülükleri Sermaye Borcu (Tek Borç İlkesi) a) Borçlu Sıfatı b) Sermaye Borcunun İfası c) Sermaye Borcuna Aykırılığın Yaptırımları aa) Temerrüt Faizi

24 xxiv İçindekiler bb) Iskat cc) Sözleşme Cezası dd) Tazminat İkincil Yükümlülükler Sadakat Yükümlülüğü Sır Saklama Yükümlülüğü D. Pay Sahibinin Hakları Nitelikleri Açısından a) Mali Haklar aa) Kâr Payı Hakkı bb) Yeni Pay Alma Hakkı cc) Hazırlık Devresi Faizi Hakkı dd) Tasfiye Payı Hakkı b) Kişisel Haklar aa) GK. Toplantılarına Katılma ve İlgili Haklar (Özellikle Oy Hakkı) bb) Ortaklık Yönetimini ve Denetimini Etkileme Hakkı cc) Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı dd) Özel Denetim İsteme Hakkı Kullanılış Şekilleri Açısından a) Çoğunluk Hakları b) Azınlık Hakları aa) Olumsuz azınlık hakları bb) Olumlu azınlık hakları cc) Azınlık haklarına dair anasözleşme hükümleri c) Bireysel, Müktesep ve Vazgeçilmez Haklar IX. ANONİM ORTAKLIKLARDA MENKUL KIYMETLER A. Pay (Hisse) Senetleri Tanımı, Niteliği ve Çıkarılması Devir Şekli Açısından Pay ve Senet Türleri

25 İçindekiler xxv a) Senetsiz Paylar aa) Kaydi Sistemdeki Payların Devri bb) Kaydi Sisteme Girmeyen Payların Devri b) Pay Senetleri aa) Hamiline Yazılı Pay Senetleri bb) Nama Yazılı Pay Senetleri cc) Bağlı Nama Yazılı Pay Senetleri dd) Gerçek Nama Yazılı Pay Senetleri B. İlmühaberler C. İntifa Senetleri D. Tahviller ve Diğer Menkul Kıymetler Yasal Durum ve Çıkarmaya Yetkili Organ Çıkarma Usulü, Senet Türleri ve Ödeme Borçlanma Senetleri Çıkarılmasında Sınır Tahvilin Pay Senedinden Farkları Pay Senediyle Değiştirilebilir Tahviller X. ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ A. Genel Olarak B. Değişiklik Usulü Teklif Gerekiyorsa, Bakanlık İzni GK. Kararı Gerekiyorsa, İmtiyazlı Pay Sahipleri Kurulu Onayı Tescil ve İlan XI. SERMAYE ARTIRIMI A. Nedenleri, Başlıca Türleri ve Mevzuat B. Sermaye Artırımlarında Ortak Hükümler (m. 456, 457 ve 458) Birinci Önşart: İç Kaynaklardan Yapılan Artırım Hariç, Payların Nakdî Bedelleri Tamamen Ödenmediği Sürece Sermaye Artırılamaz (TTK. 456/1, ilk cümle)

26 xxvi İçindekiler 2. İkinci Önşart: Fonlar Sermayeye Dönüştürülmeden Sermaye Taahhüt Edilmesi Yoluyla Sermaye Artırımı (Dış Kaynaklardan Artırım) Yapılamaz (TTK. 462/3) Artırıma, Esas Sermaye Sisteminde Genel Kurul, Kayıtlı Sermaye Sisteminde Yönetim Kurulu Karar Verir (TTK. 456/2, 459, 460) Anasözleşmenin İlgili Hükümlerinin, Gerekli Olduğu Hâllerde İzni Alınmış Bulunan Değişik Şekli, Genel Kurulda Değiştirilerek Kabul Edilmişse, Bunun Bakanlıkça Onaylanması Şarttır (TTK. 456/2, 2. cümle) Artırım, Üç Ay İçinde Tescil Edilemediği Takdirde, Genel Kurul veya Yönetim Kurulu Kararı ve Alınmışsa İzin Geçersiz Hâle Gelir (TTK. 456/3) Tüm Sermaye Artırımlarına, Fesih Davasına İlişkin TTK. 353., Tescil ve İlanı Düzenleyen 354. ve Tescilin Kurucu Etkisine Dair 355. Madde, Kıyas Yoluyla Uygulanacaktır (TTK. 456/4) Yönetim Kurulunun Beyanı (TTK. 457) C. Esas Sermaye Sisteminde Artırım Dış Kaynaklardan Artırım a) Yeni Pay Çıkarılarak Yapılan Artırım aa) Halka Kapalı AŞ nin Halka Arzda Bulunmadan Yapacağı (Olağan) Artırım bb) Halka Arz Yoluyla Artırım cc) Kısa Yoldan Artırım b) Mevcut Payların İtibari Değeri Yükseltilerek Yapılan Artırım İç Kaynaklardan Artırım a) Yeni Pay Çıkarılarak Yapılan Artırım b) Mevcut Payların İtibari Değeri Yükseltilerek Yapılan Artırım D. Kayıtlı Sermaye Sisteminde Artırım Kayıtlı Sermaye Sistemi a) Sermaye Piyasası Kanunu nda b) Türk Ticaret Kanunu nda

27 İçindekiler xxvii 2. Artırım Kavramı, Niteliği, Türleri ve Uygulanacak Hükümler a) Dış Kaynaklardan Artırım aa) Önşart bb) Usulü b) İç Kaynaklardan Artırım E. Şarta Bağlı Sermaye Artırımı (TTK ) Genel Olarak Özellikleri a) Genel Kurulun Şartlı Sermaye Artırımına Karar Vermesi (TTK. 463/1) b) Sermayenin Artma Şartları (TTK. 463/2) c) Şartlı Sermayenin Sınırı (TTK. 464) d) Şartlı Sözleşmenin Anasözleşmesel Dayanağı (TTK. 465) e) Pay Sahiplerinin Korunması (TTK. 466) f) Değiştirme veya Alım Hakkına Sahip Bulunan Kişilerin Korunması (TTK. 467) Sermaye Artırımının Gerçekleştirilmesi (TTK. 468, 470, 471) a) Değiştirme-Alım Haklarının Kullanılması (TTK. 468) b) Yönetim Kurulunun Anasözleşmeyi Mevcut Duruma Uyarlaması (TTK. 470) c) Mevcut Duruma Uyarlanan Anasözleşmenin Tescili (TTK. 471) d) Şartlı Sermaye Hükmünün Anasözleşmeden Çıkarılması (TTK. 472) XII. SERMAYE AZALTIMI Nedenleri ve Türleri Yapılış Aşamaları XIII. ANONİM ORTAKLIĞIN SONA ERMESİ A. Nedenleri İnfisah

28 xxviii İçindekiler 2. Fesih a) Mahkemece Fesih b) Genel Kurulca Fesih (m. 529/1, d; 421/3 ve 4; 136/4; 151/1, a; 159/1, a; 173) B. Sona Ermenin Sonuçları ve Tasfiye Tasfiye İlkeleri Tasfiye Memurları Tasfiye İşleri Ek Tasfiye ve Tasfiyeden Dönme XIV. KURUCULARIN, YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN, DENETÇİLERİN ve TASFİYE MEMURLARININ SORUMLULUĞU A. Genel Olarak B. Sorumluluğun Nitelikleri Kusura Dayalı Olup Olmadığı Sözleşmesel (Akdi) Olup Olmadığı Müteselsil Olması a) Mutlak Teselsül b) Farklılaştırılmış Teselsül C. Sorumluluk Nedenleri (TTK ) Belgelerin ve Beyanların Doğru Olmaması (m. 549) Sermaye Hakkında Yanlış Beyanlar ve Ödeme Yetersizliğinin Bilinmesi (m. 550) Değer Biçilmesinde Yolsuzluk (m. 551) Halktan Para Toplamak (TTK. 552) D. Sorumluluk Davası (TTK. 553 vd.) Genel Olarak Davacı Sıfatı ve Doğrudan/Dolaylı Zarar Ayrımı Yetki ve Muhakeme Usulü Zamanaşımı Süreleri E. Sorumluluğun Ortadan Kalkması, İbra ve Etkisi F. Kamu Borçlarından Sorumluluk