İSTANBUL KUYUMCULUK KÜMESİ YENİLİK VE TASARIM KAPASİTESİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İSTANBUL KUYUMCULUK KÜMESİ YENİLİK VE TASARIM KAPASİTESİ"

Transkript

1 Ekonomik Yaklaşım, 23(84), İSTANBUL KUYUMCULUK KÜMESİ YENİLİK VE TASARIM KAPASİTESİ Bilge Armatlı KÖROĞLU * 18 Eylül 2012 tarihinde alındı; 14 Şubat 2013 tarihinde revize edildi; 22 Mart 2013 tarihinde kabul edildi. Özet Küreselleşme çağında kümelerin rekabet kapasitesinin arttırılmasında yenilik ve tasarım iki temel kavramdır. Makalede teknoloji düzeyi, yenilik kapasitesi ve tasarım kapasitesinin firma özelliklerine göre nasıl farklılaştığı ele alınmaktadır. Bu çerçevede, İstanbul da 346 kuyumculuk üretim firması yetkilisi ile firma yapısı, firmaların yenilik faaliyetleri ve tasarım faaliyetlerine ilişkin üç temel soru gurubundan oluşan görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Alan araştırması bulguları yenilik ve tasarım kapasitesinin firma özelliklerine göre farklılaştığını ortaya koymaktadır. Ayrıca makale firmaların yenilik ve tasarım kapasitesi arasında pozitif anlamlı bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, İstanbul kuyumculuk kümesinde teknoloji düzeyi, yenilik, tasarım arasındaki ilişki özetlenirken, rekabet gücünün temel bileşenleri olan bu alanların geliştirilmesinde rol üstlenecek küme politikaları tartışılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Kuyumculuk kümesi, teknoloji, yenilik, tasarım, İstanbul. JEL Sınıflandırması: O33. Istanbul Jewelry Cluster: Innovation and Design Capacity Received 18 September 2012; revized 14 February 2013; accepted 22 March Abstract Innovation and design are the two key elements, improving competitive capacity of clusters in the globalization era. The paper intents to discuss in cluster, * Doç. Dr., Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şekir ve Bölge Planlama Bölümü.

2 82 Bilge Armatlı KÖROĞLU how technology level, innovation capacity and design capacity differ by the firm characteristics. Interviews, with heading of 346 jewelry manufacturing firms in Istanbul, includes three main parts; characteristics of firms, innovation activities and design activities of firms. The findings of the case study emphasizes that innovation and design capacity differ according to the characteristics of the firm. Moreover, the paper provides evidence that there is a significant positive relation between innovation activities and design capacity of firms. Finally, as the relationship between the level of technology, innovation and design in the Istanbul jewelry cluster is summarized, the cluster policies that play the basic role improving innovation and design is also discussed in detail. Keywords: Jewelry cluster, technology, innovation, design, Istanbul. JEL Classification: O33. Giriş Küme kavramı üzerine gelişen bilimsel yazında öncü rol oynayan Porter (1990; 1998) temelde yığılma kuramına dayanmakta, firmaların bir araya gelerek kritik kitleye ulaşmasının rekabet gücünü arttıracağına vurgu yapmaktadır. Porter (1998) kümeyi, belirli bir konuda uzmanlaşmış, aralarında tamamlayıcılık ve ortaklık ilişkileri olan firma ve kurumların belirli bir coğrafi yakınlıkta bir araya gelmesi olarak tanımlamaktadır. Bu yaklaşımda küresel ekonomide rekabet üstünlüğü yakalamanın temeli yenilikçi kapasite, bilgi birikimi, ilişkiler gibi yerel potansiyelleri harekete geçirmeye dayanmaktadır. Kümelenme yazınında hem geleneksel sanayi kümeleri hem de ileri teknoloji sanayi kümelerinde yenilik kümenin rekabet gücünün temel bileşeni olarak görülmektedir. Özellikle geleneksel sanayi kümelerine ilişkin çalışmalarda yenilik doğrusal yenilik modeli ile sınırlanmamakta, çok daha geniş kapsamda ele alınmaktadır. Kültürel sanayiler gündelik yaşamı sürdürmek için temel gereksinim olmayan ancak gündelik yaşamı zenginleştiren sembolik ürünlerin üretilmesi, dağıtılması ve tüketilmesiyle ilgilenen sektörlerin bütünü olarak tanımlanabilmektedir (Armatlı, Eceral, Uğurlar, 2008). Scott (2000) kültürel sanayileri el sanatlarına dayalı geleneksel sektörler (kuyumculuk, mobilya, tekstil vb.), bilginin üretimine ve bireysel sunuma dayalı hizmetler (turizm, danışmanlık, vb.), film, müzik yapımcılığı, yayıncılık olmak üzere üç sektörel grupta ele almaktadır. Kuyumculuk, mobilya gibi el sanatlarına dayalı geleneksel sektörlerde yeniliğin iki özelliği öne çıkmaktadır. Bunlardan birincisi ürünün yaratıcılık ve tasarımla birlikte sanatsal nitelik taşıyan bir ürün olması, ikincisi ise yeniliğin kaynağını büyük oranda kümedeki sosyal ağların oluşturmasıdır. Bu iki özellik kültürel sanayilerde yenilik

3 İstanbul Kuyumculuk Kümesi Yenilik ve Tasarım Kapasitesi 83 sürecinde tasarımın önemini arttırırken, radikal yenilikten çok, küçük iyileştirmelerin bu kapsamda öne çıkmasına neden olmaktadır. Kuyumculuk kümelerinde üretim tekniği ve tasarım rekabet edebilirliğin iki temel bileşeni olarak görülmektedir. Türkiye de kuyumculuk sektörünün küresel ölçekte başarısı üretim maliyetlerinin düşürülmesine ve özel üretim tekniklerine dayandırılmakta ancak rekabet gücünün arttırılmasının önündeki en temel engelin tasarım kapasitesinin düşük olması olduğu farklı kaynaklarda vurgulanmaktadır. Bu kapsamda tasarım kapasitesi ve tasarım kaynaklarının değerlendirilmesi sektör ve küme başarısında ayrı bir önem taşımaktadır. Makalede kuyumculuk kümelerinde teknoloji düzeyi, yenilik kapasitesi ve tasarım kapasitesinin firma özellikleri ile nasıl farklılaştığının saptanması amaçlanmaktadır. İstanbul kuyumculuk kümesinde gerçekleştirilen alan araştırmasında Eminönü, Kuyumcukent, Güngören-Bağcılar- Bahçelievler-Küçükçekmece (GBBK) aksı ve Kadıköy bölgelerinde yığılmış olan üretim firmalarından yığılma oranları göz önünde bulundurularak yaklaşık %20 örneklem oranı ile 346 firma ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Kuyumculuk üretim firması yetkilisi ile yapılan görüşmeler firma yapısı, firmaların yenilik faaliyetleri ve tasarım faaliyetlerine ilişkin üç temel soru gurubundan oluşmaktadır. Alan araştırması sonuçlarının kümelerin tasarım kapasitelerinin geliştirilmesine yönelik politika çalışmaları için de yol gösterici olması beklenmektedir. Bu çerçevede, makalenin ikinci bölümünde kültürel sanayi kümelerinde yenilikçilik ve tasarım kapasitesi tartışılmaktadır. Üçüncü bölümde İstanbul kuyumculuk kümesinde firma düzeyinde yapılan alan çalışmasının yöntemi verilmekte, kuyumculuk sektörünün İstanbul da kümelenmesi tanımlanmaktadır. Araştırma bulgularının sunulduğu dördüncü bölümde İstanbul kuyumculuk kümesi teknoloji düzeyi, teknoloji düzeyini geliştirmeye yönelik yenilik faaliyetleri, yenilikçilik kapasitesinin göstergesi olarak patent alımının firma özelliklerine göre nasıl farklılaştığı, yeniliklerin bilgi kaynakları ve tasarım kapasitesinin firma özelliklerine ve yenilik faaliyetlerine göre nasıl farklılaştığı tartışılmaktadır. Sonuç bölümünde teknik yeniliklerle tasarım sürecinin ilişkili olduğu tespiti yapılmakta ve yenilik ve tasarım kapasitesinin İstanbul kuyumculuk kümesinde geliştirilmesine yönelik politika önerilerinde bulunulmaktadır. 1.Kümelerde yenilikçilik ve tasarım Son dönemde kümelenme çalışmalarında yenilik kavramı sıklıkla vurgulanmakta, kümelerin rekabet gücü büyük oranda yenilikçilik kapasitesiyle açıklanmaktadır (Simmie ve Sennett, 1999; Van den Berg, 2001; Asheim 1996; Asheim ve Isaksen, 2002). Yenilikçilik kapasitesi çoğu zaman düzenli ar-ge

4 84 Bilge Armatlı KÖROĞLU faaliyetleriyle, yenilik çıktısı ise tamamen yeni bir ürün ile ilişkilendirilmektedir (Kirner, Kinkel ve Jaeger, 2009; Horsman, 2011). Bu doğrusal yenilik modeli teknoloji düzeyini ve bilimsel bilgiyi vurgulamakta, teknoloji gelişiminin temelinde düzenli ar-ge faaliyetlerini görmektedir. Böylece yenilik, teknoloji yoğun sektörlerde ele alınmaktadır (Cooke ve Morgan, 1998). Geleneksel sektörlerde, düşük ve orta düzeyde teknolojiye sahip küçük firmaların mühendislik kapasitesi ve firmada ar-ge faaliyetleri oldukça zayıftır (Hernández-Espallardo ve Delgado- Ballester, 2009; Miozzo ve Soete, 2001). Bu firmalarda teknolojik yenilik, dışarıdan alınan teknolojinin üretim süreçlerine eklemlenmesidir ve bu durumda günlük iş gelişimi, müşteri ilişkileri ve üretim ilişkileri önem kazanmaktadır. Yenilik geniş kapsamda ele alındığında, farklı teknoloji düzeyine sahip, farklı üretim organizasyonlarına dayanan ve farklı gelişim düzeylerindeki kümelerde başarının belirleyicisi olarak tanımlanmaktadır. Yenilik türleri ürün yeniliği, süreç yeniliği, organizasyona ilişkin yönetsel yenilik olarak üç temel grupta açıklanabilmektedir. Yeniliğe ilişkin bir diğer önemli gruplama yeniliğin etki alanına göre yapılabilmekte, bu kapsamda yenilik düzeyleri; (1) dünyaya yeni olan (hem firma için hem de piyasa için yeni olanı ifade etmektedir), (2) piyasa için değil fakat firmaya yeni olan, ve (3) firmada mevcudun iyileştirilmesini içeren (hem firmaya hem de piyasaya yeni değildirler) yeniliklerdir. Denilebilir ki teknoloji yoğun sektörlerden kültürel sanayilere kadar geniş bir yelpazede yenilik mevcut ürün ve süreçlere yapılan iyileştirmeleri de içermektedir (Keeble, Lawson, Smith, Moore ve Wilkinson, 1998; Okpara, 2007). Yeniliğin iki bileşeni yaratıcılık ve uygulama olarak tanımlanabilmekte; yalnızca yaratıcılık fikirlerle ilişkili iken, yenilik, yaratıcılığı uygulama ile birleştirmektedir. Bir diğer değişle yenilik yaratıcı bir fikrin olası bir piyasa ile bütünleşmesi olarak tanımlanmaktadır (Freeman ve Soete, 1997). Yaratıcılık, aynı zamanda, mekanda kültürel yakınlıklar, orjinallik gibi olguların da yerel üretim sistemi içinde nihai ürünlere nasıl katıldığını göstermektedir (Scott, 2000). Özellikle nihai ürünü sanatsal nitelik taşıyan kültürel sanayilerde yaratıcılığın önemi artmaktadır. Ancak burada yenilik yalnızca sanatsal bir ürün olmayıp, aynı zamanda bir sanayi ürünüdür. Kültürel sanayilerde tasarım önemli bir yenilik alanı olarak görülmektedir. Tasarımda yeniliği neyin oluşturduğu ise anlaşılması güç bir alandır (Whyte, Bessant, Neely, 2005; Walsh, 1996). Tasarım ürün yeniliği ile sonuçlanmakta, ancak yeniliğin etki düzeyi farklılaşabilmektedir. Mevcut modellerde iyileştirmeye yönelik olabildiği gibi, tamamen yeni modellerle radikal tasarımlar da olabilmektedir. Tasarım sürecinde sanatsal/yaratıcı faaliyetlerin üretim faaliyetleri ile bir araya gelmesinin getirdiği sorunlar da bulunmaktadır. Üretim sisteminin gerektirdiği

5 İstanbul Kuyumculuk Kümesi Yenilik ve Tasarım Kapasitesi 85 süreklilik, kar vb. faktörler, yaratıcılığın döngüsel dalgalanmalar yaşamasına ve kimi zaman yaratıcılığın, kimi zaman da piyasanın taleplerinin baskın gelmesine neden olmaktadır. Bu döngü, yaratıcılığı kilitleyerek, kültürel sanayinin gelişmesini de kilitleyebilmektedir. Ancak döngünün gösterdiği bu tür kilitlenmelerin genellikle dışsal faktörlerin de etkisi ile farklı yaratıcı yollar aracılığı ile açıldığı görülmektedir. Bu kilitlenmelerin azaldığı ve daha kolay aşıldığı durumlar, özellikle firmaların bir araya geldiği kümelerde izlenmektedir (Scott, 2000). Kümelerde yenilikçilik kapasitesinin kaynağı bilgi üretim ve dağıtım süreçlerine eklemlenme olarak belirlenmektedir (Asheim, 1996; Maskell ve Malmberg, 1999). Yenilikçilik kapsamında bilginin iki özelliği küme çalışmalarında önem kazanmaktadır, birincisi bilginin biriken yapısı (Nelson ve Winter, 1982), ikincisi ise firmalar arasında paylaşılan niteliğidir. Bu iki özelliği ile bir firma ya da kümenin bilgi birikiminin ortak bilgi olarak tanımlanması mümkündür. Özellikle kümede gömülü bilgi yüz yüze ilişkilerle, karşılıklı güven ortamında üretilen, paylaşılan kültürel değerler çevresinde kurulan enformel bilgi olarak tanımlanmaktadır (Amin ve Cohendent, 1999; Fischer, 1999; Patrucco, 2003). Kültürel sanayilerde de yenilik kapasitesini belirleyen tek başına çalışanların yaratıcılıkları değil, sosyal ilişkiler, üretim ilişkileri ve tümünü içine alan metropoliten alandır (Scott, 2000). Özellikle küçük ve orta ölçekli firmalarda dışsal bilgiyi emerek kullanabilmenin ürün yeniliğinin dinamik temelini oluşturduğu vurgulanmaktadır (Branzei ve Vertinsky, 2006). Ürün yeniliğinde piyasanın yönlendirmesi ve müşteri ile ilişkiler anahtar rol üstlenmektedir. Burada küçük firmaların radikal yenilikten çok üretim ağı içinde ufak katkılarla mevcudu geliştirerek niteliksel değişiklikler ile yenilik yaptıkları ampirik çalışmalarla da desteklenmektedir (Armatlı Köroğlu, 2004; Eraydın ve Armatlı Köroğlu, 2005; Forsman ve Annala, 2011). Cirosu daha büyük olan firmalar da yenilik faaliyetlerine daha fazla öncelik verebilmektedir. Dışsal bilginin emilmesinde ihracat yapıyor olmak ve uluslararası müşterilerden esinlenmek de firmaların yenilik kapasitesinde geliştirici bir yer tutmaktadır (Eceral, Armatlı Köroğlu ve Varol, 2012). Yenilikçilik ve tasarım, firmaların ve kümelerin başarısının temel bileşeni olarak görülse de beraberinde önemli risk alanları getirmektedir. Tanımlanan bu risk alanları özellikle küçük firmaları bu alanda yatırım yapmaktan uzak tutmaktadır. Büyük oranda küçük firmalara dayanan kültürel sanayilerde tasarım ve yenilik süreçlerinde riskin azaltılması yönünde tutumlar gözlenmektedir. En büyük risk alanı, yaratıcı fikrin ticarileşmesi sürecinde, yeni ürünün piyasa koşullarında beklenen talebi getirmemesidir ki bu durum mali kayıp anlamına gelmektedir. Tanımlanan diğer bir risk alanı üretilen yeni ürünün, üretim maliyetini karşılamadan piyasa ömrünün son bulmasıdır (Freeman ve Soete, 1997), bu durumda da firma

6 86 Bilge Armatlı KÖROĞLU mali kayıpla karşı karşıya kalacaktır. Firmalarda yapılan radikal yenilikler yüksek risk oranı içerirken, mevcut bir ürünün iyileştirmesi az belirsizlik ve dolayısı ile düşük risk olarak tanımlanmakta, piyasada başarısı kabul gören bir ürünün üretilmesi ise çok az belirsizlik ve daha düşük risk olarak değerlendirilebilmektedir (Freeman ve Soete, 1997). Ancak yapılan hiçbir yenilikte risk sıfır değildir. Tasarıma dayalı kültürel sanayilerde aynı yığılmada, aynı alanda üretim yapmakta olan firmalar arasında tasarımların kopyalanması hem olası mali riskleri düşürmekte, hem de başlı başına önemli bir risk alanı oluşturmaktadır. Mekansal yakınlıkta, yoğun sosyal ağlarda birlikte yer alan firmalardan oluşan kümelenme yapılanması ise bu riski destekler niteliktedir (Scott, 2000). 2.İstanbul kuyumculuk kümesi alan araştırması: yenilikçilik ve tasarım Yenilikçilik ve tasarım konularına odaklanan İstanbul kuyumculuk kümesi alan araştırması bölümünde alan araştırmasının yöntemi ve kuyumculuk sektörünün İstanbul da kümelenme eğilimleri sunulmaktadır. 2.1.Alan araştırmasının yöntemi Alan araştırmasında üretici firmalar ile yenilik ve tasarım konularını içeren anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Firma sayısına yönelik sağlıklı bir envanterin bulunmadığı kuyumculuk sektöründe, Kuyumcukent Yönetimi, İstanbul Sanayi Odası ve İstanbul Kuyumcular Odası veri tabanlarından yararlanılarak yapılan çalışma ile 2009 yılında sektörde yaklaşık 1530 üretim firması olduğu ve bu firmaların büyük oranda Eminönü, Kuyumcukent, Güngören-Bağcılar-Bahçelievler- Küçükçekmece (GBBK) aksı ve Kadıköy bölgelerinde yığıldığı tespit edilmiştir. Üretim firmalarından metropoliten alandaki yığılma oranları da göz önünde bulundurularak yaklaşık %20 örneklem oranı ile 346 firma ile anket çalışması 1 gerçekleştirilmiştir. 11 Ağustos 5 Eylül 2009 tarihleri arasında gerçekleşen anket çalışmasında firma yetkililerinden telefon ile randevu alınmış, anket formu yüz yüze görüşmelerle uygulanmıştır. Firma kayıtlarında, firmaların adres bilgilerinde hataların bulunması firmalara erişimi güçleştirmiştir. Tanımlanan dört üretim alt bölgesinde reddedilen görüşme sayısı yüksektir (Tablo.1) Bu sonuç, sektörün 1 Bu anket çalışması Metropoliten Alanlarda Sanayi Kümeleri: İstanbul da Kuyumculuk Sektörünün Mekansal Kümelenmesi, Rekabet Gücü ve Dayanışma Ağları başlılık 107K424 no lu TUBİTAK SOBAG (1001) projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir.

7 İstanbul Kuyumculuk Kümesi Yenilik ve Tasarım Kapasitesi 87 güvenlik ihtiyacı yüksek bir sektör olduğundan, dışa kapalı davrandığını göstermektedir. Tablo 1: Uygulanan Anket Sayıları EMİNÖNÜ KUYUMCUKENT GBBK AKSI KADIKÖY TOPLAM Veri tabanında adres yanlış, firma taşınmış, kapanmış Yetkili yerinde bulunamadı Görüşme reddedildi Anket uygulanan firma sayısı Toplam Bağlantı Sayısı Anket formunda firma özellikleri (firmanın konumu, firma büyüklüğü, yıllık ciro, ihracat durumu, girişimcinin eğitim durumu, vb.) firmaların teknoloji düzeyi, son üç yılda firmada yapılan teknik yenilikler, alınan patent sayıları, yeniliklerin bilgi kaynağı, firmada tasarlanan model sayıları, yapılan tasarımların esin kaynağı sorgulanmaktadır Kuyumculuk sektörünün İstanbul da kümelenmesi Kültürel sanayiler kapsamında değerlendirilen kuyumculuk sektörü genel olarak, az sayıda çalışanı olan çok sayıda küçük firmadan oluşurken, büyük ölçekli firmalar da sektörde yer almaktadır. Sektörde çalışanlar, yüksek beceriliden (taş kesimi, tasarım, model oluşturma vb. zanaatlar), becerisiz işgücüne kadar çeşitlenmektedir. Sektörün işlem yoğun yapısı firmalar arası yoğun üretim ilişkilerini gerektirmekte, böylece firmalar işlem maliyetlerini düşürmek için birbirlerine yakın olma eğiliminde kümelenmektedir. Anadolu da köklü bir geçmişe sahip olan kuyumculuk sektörünün tarihinde ve günümüzde İstanbul önemli bir merkez olmuştur. İstanbul da kuyumculuk sektörünün gelişmesinde 1461 yılında Kapalıçarşı nın kurulması ve üretim ilişkilerinin burada başlaması sektör için önemli bir başlangıç olarak değerlendirilmektedir (Armatlı Köroğlu, Eceral, Uğurlar, 2009). 500 yıldan fazla el sanatlarının ve ticari aktivitelerin merkezi olan Kapalıçarşı, dünyanın en eski ve en büyük kuyumculuk kümesi olarak tanımlanabilir lerden sonra sektör Eminönü bölgesinden İstanbul metropoliten alanına yayıldığından kümelenme

8 88 Bilge Armatlı KÖROĞLU değerlendirmesi İstanbul ölçeğinde yapılabilmektedir (Armatlı Köroğlu, Eceral, Varol ve Sönmez, 2010). Son yıllarda, Eminönü Bölgesinde yaşanan dönüşüm sonucunda İstanbul Metropoliten Alanında yeni kuyumculuk alt bölgeleri oluşmaktadır. Ancak hala sektörde yer alan firmaların %44 ü Eminönü nde yer almaktadır. Sektörde yoğun olarak üretim faaliyetinin yer aldığı bölgeler olan Eminönü, Kuyumcukent, Kadıköy ve GBBK aksı sektörün yaklaşık %65 ini oluşturmaktadır (Armatlı Köroğlu ve ark., 2010). Bu üretim bölgelerinin dışında diğer ilçelerde yer alan firmalar büyük oranda satış firmalarını temsil etmektedir. GBBK aksı, 1990 larda kendiliğinden oluşan çoğunlukla orta ve büyük ölçekli, entegre üretim yapan ve ihracat ağırlıklı firmaların yer aldığı bir yığılma iken, Kuyumcukent özel sektör girişimi ve devlet desteği ile planlanmış, kuyumculuk dükkânlarını, üreticileri, tüketicileri, toptancıları, perakendecileri bir araya getirmeyi amaçlayan, ayrıca bankalar, oteller, sergileme salonları, alışveriş merkezleri, dinlenme tesisleri vb. hizmetler de sunan bir bölgedir (Armatlı Köroğlu ve ark., 2010). 3. İstanbul kuyumculuk kümesi alan araştırması bulguları İstanbul kuyumculuk kümesi alan araştırması sonuçları firmaların teknoloji düzeyi, yenilik faaliyetleri, patent sayıları, yeniliklerin bilgi kaynağı, firmalarda tasarlanan model sayıları, tasarlanan modellerin temel esin kaynağı, firmaların yenilik ve tasarım kapasitesi ilişkisine yönelik bulguları kapsamaktadır İstanbul kuyumculuk kümesi teknoloji düzeyi Firmaların teknoloji düzeyleri rekabet üstünlüklerini tanımlayan önemli bir konudur. Kuyumculuk sektörünün teknoloji düzeyi dört temel aşamada ele alınmıştır, bunlar; sektörün sahip olabileceği en ileri teknoloji, sektörde yarışabilir teknoloji, geleneksel üretim teknolojisi ve çağın gerisinde kalan teknolojidir. Firmnın teknoloji düzeyi yapılan görüşmelerde firma yetkilisinin değerlendirmesini yansıtmaktadır. Çalışma sonuçlarına göre İstanbul kuyumculuk kümesinde büyük oranda (%45,6) geleneksel teknolojiler kullanılmaktadır. Sektörde yarışabilir teknolojiye sahip olduklarını belirten firmaların oranı ise %39,2 dir. Firmaların %12,2 si sektörün sahip olabileceği en ileri teknolojiyi kullandıklarını, %2,9 u ise çağın gerisinde kalan teknolojiyi kullandıklarını belirtmektedir (Tablo.2). İstanbul kuyumculuk kümesinde firmaların hangi teknoloji düzeyini kullandıklarının firma özelliklerine göre nasıl değiştiğini belirlemek üzere firmanın konumu, cirodaki değişim, ihracat durumu ve firma büyüklüğü değişkenleri ele

9 İstanbul Kuyumculuk Kümesi Yenilik ve Tasarım Kapasitesi 89 alınmıştır. Tablo.2 de sunulan değerler teknoloji düzeyi ve firma konumu arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Eminönü, Kuyumcukent ve Kadıköy de İstanbul bütününde olduğu gibi geleneksel üretim teknolojileri ilk sırada yer almakta ve onu sektörde yarışabilir teknolojileri kullanan firmalar izlemektedir. GBBK aksında ise sektörde yarışabilir teknolojileri kullanan firmalar en yüksek orana sahipken (%42,5), ikinci sırada sektörün sahip olabileceği en ileri teknolojiye sahip firmalar (%29,8) gelmektedir. Bu durum GBBK aksında daha büyük entegre üretim yapan firmaların yer almasıyla da ilişkilendirilebilmektedir. Araştırma sonuçları firma büyüklüğü arttıkça firmanın teknoloji düzeyinin iyileştiğini göstermektedir çalışanı olan kuyumculuk firmalarında geleneksel üretim teknolojisi %56,0 oranla hakimken, çalışanı olan firmalarda sektörde yarışabilir teknoloji %54,5 oranla öne çıkmakta, 51 ve üzeri çalışanı olan firmalarda ise sektörün sahip olabileceği en ileri teknoloji ve sektörde yarışabilir teknoloji %48,4 oranla öne çıkmaktadır (Tablo.2). Çağın gerisinde teknoloji kullandıklarını belirten firmaların tamamı 1-10 kişi çalışanı olan firmalardır. Tablo 2: Firma özelliklerine göre firmaların teknoloji düzeyi Sektörün sahip olabileceği en ileri teknolojiye sahip Sektörde yarışabilir teknolojiye sahip Geleneksel üretim teknolojisi kullanılıyor Çağın gerisinde teknoloji kullanılıyor Toplam Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Kuyumcukent 16 12, , ,4 6 4, GBBK 14 29, , ,5 1 2, Konum Kadıköy 0 0, Eminönü 12 8, ,8 3 2, Toplam 42 12, , ,6 10 2, , , ,0 10 4, Firma , , , Büyüklüğü , ,4 1 3, Toplam 39 11, , ,3 10 3, Arttı 13 21, , , Ciro Azaldı 7 5, , , Değişmedi 15 12, , , Toplam 35 10, , ,9 9 2, İhracat İhracat Var 25 20, , , durumu İhracat yok 17 7, , ,7 10 4, Toplam 42 12, , ,6 10 2, kikare (pdeğeri) 28,626 (0,018) 77,905 25,402 (0,003) 33,705 Tablo.2 cirosu artan kuyumculuk firmaları arasında %21,3 sektörün sahip olabileceği en ileri teknolojiye sahip olduklarını, %44,3 sektörde yarışabilir teknolojiye sahip olduklarını, %34,4 ise geleneksel üretim teknolojisini

10 90 Bilge Armatlı KÖROĞLU kullandıklarını belirtmektedir. Cirosu azalan firmalarda sektörün sahip olabileceği en ileri teknolojiye sahip firmaların oranı %5,2 ye düşmekte, geleneksel üretim teknolojisini kullanan firmaların oranı %47,4 e yükselmektedir. Ki-kare değerleri cirosu artan ve azalan kuyumculuk firmalarının teknoloji düzeyleri arasında anlamlı farklılığın olduğunu göstermektedir, özetle cirosu artan firmaların teknoloji düzeyleri yüksektir. Ki-kare analizi İstanbul kuyumculuk kümesinde teknoloji düzeyindeki farklılığın ihracat yapan ve yapmayan firmalar arasında anlamlı olduğunu göstermektedir (Tablo.2). İhracat yapan firmaların %20,7 si sektörün sahip olabileceği en ileri teknoloji ye sahip olduklarını belirtirken, bu oran ihracat yapmayan firmalarda %7,6 ya düşmektedir. Bir diğer önemli sonuç ihracat yapan firmalar içinde çağın gerisinde teknoloji kullandığını belirtenlerin olmamasıdır. Analiz sonuçları gözlemleri destekler niteliktedir ve cirosu artmakta olan, çalışan sayısı daha fazla olan ve ihracat yapan firmaların teknoloji düzeylerinin de daha yüksek olduğu görülmektedir. 3.2.Teknoloji düzeyini geliştirmeye yönelik yenilik faaliyetleri İstanbul kuyumculuk kümesinde sektörde ileri teknolojiye sahip firmaların oranının düşük (%12,2) olması kümenin rekabetçilik düzeyinin arttırılmasında yapılacak teknoloji yeniliklerinin önemini göstermektedir. Teknolojide yenilik kapsamında yeni makine kullanımına geçiş, kullanılan kimyasallarda iyileştirmeler, kullanılan aletlerde iyileştirmeler ve üretim tekniklerinde yapılan yenilikler ifade edilmektedir. Bunların tümü üretim sürecine ilişkin yeniliklerdir. Ancak alan araştırması sonuçları İstanbul kuyumculuk kümesi genelinde son 3 yılda üretim sürecinde kullandıkları teknolojide yenilik yapan firmaların toplam firmaların yaklaşık yarısı (%57,4) olduğunu göstermektedir. Üretim teknolojisinde yapılan yeniliklerde Kuyumcukent %69,8 oran ile üretim alt bölgeleri arasında en yüksek orana sahiptir. Yapılan teknoloji yeniliğinin en düşük oranda kaldığı üretim alt bölgesi ise Eminönü dür (% 46,6) (Tablo.3). Teknoloji düzeyi göreli olarak yüksek olan GBBK aksında firmaların yaklaşık %60,0 ı son üç yılda üretim teknolojilerinde yenilik yaptıklarını belirtmişlerdir. Alan araştırması sonuçları İstanbul kuyumculuk kümesinde son üç yılda büyük oranda bir teknolojik yenilik yaşanmadığı yönündedir. Yenilikçilik kapasitesi kapsamında kullanılan üretim teknolojilerinin yenilenmesi sektörde geliştirilmeyi bekleyen önemli bir alandır.

11 İstanbul Kuyumculuk Kümesi Yenilik ve Tasarım Kapasitesi 91 Tablo 3: Son üç yılda üretim teknolojilerinde yapılan yenilikler Kuyumcukent GBBK Kadıköy Eminönü Toplam Evet Hayır Toplam %69,8 %30,2 %100, %59,6 %40,4 %100, %50,0 %50,0 %100, %46,6 %53,4 %100, %57,4 %42,6 %100,0 (Ki-kare=15,159, p-değeri=0,010) 3.3. Yenilikçilik kapasitesinin göstergesi olarak patent Kümelerde yenilikçilik kapasitesinin en önemli ve ölçülebilir göstergesi, alınan patent sayılarıdır. Alan araştırmasında firmaların aldıkları patent ve faydalı model sayılarının toplamı değerlendirilmiştir. İstanbul kuyumculuk kümesinde firmaların %57,9 u son üç yılda patent almadıklarını belirtmektedir. Firmaların %38,8 i 1-5 arasında patent aldıklarını belirtirken, firmaların yalnızca %3,2 si 6 ve üzeri sayıda patent aldıklarını belirtmektedir. Firmaların patent almalarının firma özelliklerine göre (firmanın konumu, firma büyüklüğü, cirodaki değişim, ihracat durumu ve girişimcinin eğitim durumu) nasıl farklılaştığı Tablo.4 de sunulmaktadır. Araştırma sonuçları patent alımı ve firma konumu arasında anlamlı bir farklılığın olduğunu göstermektedir. Üretim alt bölgeleri arasında patent alan firmaların sayısı %52,6 oranla Eminönü nde en yüksektir (Tablo.4). Eminönü bölgesini sırasıyla Kuyumcukent ve GBBK aksı takip etmektedir. En düşük patent alma oranı %6,3 oran ile Kadıköy dedir. Firmalarda patent sayısı büyük oranda 1 ve 5 arasında değişmektedir. Eminönü bölgesinde firmaların %4,5 i 6 ve üzeri sayıda patent almıştır. İstanbul kuyumculuk kümesinde patent sayısı ve firma büyüklüğü arasında anlamlı bir ilişki izlenmektedir kişi çalıştıran mikro firmalarda patent alanların oranı %32,2 iken, kişi çalıştıran küçük firmalarda bu oran %56,0 ya yükselmektedir. 51 kişi ve üzeri çalışanı olan orta ölçekli firmalarda patent alma oranı sektör ortalaması olan %42,0 nin çok üzerine çıkarak %83,3 e ulaşmaktadır (Tablo.4). İstanbul kuyumculuk kümesi üretim firmalarında firma büyüdükçe patent alma oranı ve patent sayısı yükselmektedir.

12 92 Bilge Armatlı KÖROĞLU Tablo 4: Firma özelliklerine göre son üç yılda alınan patent sayıları Konum Firma Büyüklüğü Ciro Girişimci eğitim durumu İhracat durumu Patent almamış olan firmalar 1-5 patent alan firmalar 6+ üzeri patent alan firmalar Toplam Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Kuyumcukent 76 59, , GBBK 28 59, ,2 2 4, Kadıköy 30 93,7 1 3,1 1 3, Eminönü 63 47, ,1 6 4, Toplam , ,8 11 3, , ,8 3 1, ,3 2 2, , ,3 6 20, Toplam , ,9 11 3, Arttı 34 56, ,7 4 6, Azaldı 81 60, ,6 2 1, Değişmedi 71 57, ,0 4 3, Toplam , ,0 10 3, İlkokul 99 62, ,7 1 0, lise 71 64, ,6 2 1, Üniversite ve üzeri 27 39, ,3 8 11, Toplam , ,3 11 3, İhracat Var 44 36, ,7 8 6, İhracat yok , ,1 3 1, Toplam , ,8 11 3, ki-kare (pdeğeri) 31,637 56,618 5,204 (0,518) 32,154 36,444 Cirodaki değişim ve patent alımı arasında anlamlı bir farklılık tespit edilememiştir (p değeri= 0,518). Patent alan firmaların oranlarının cirosu artan (%44,3), değişmeyen (%43,2) ve azalan (%40,0) firmalarda birbirine yakın olduğu görülmektedir. İhracat yapan ve yapmayan firmalar arasında patent alımında farklılık olduğu görülmektedir. İhracat yapan firmaların %63,3 ü patent sahibi iken, bu oran ihracat yapmayanlarda dramatik bir düşüş göstererek %30,4 e düşmektedir (Tablo.4). İhracat yapanların %6,7 si 6 ve üzeri sayıda patent alırken, bu oran ihracat yapmayan üretim firmalarında %1,4 e düşmektedir. Üretim firmalarında yenilikçilik kapasitesi üzerine yapılan çalışmalar hem çalışanların hem de girişimcinin eğitim düzeyinin yükselmesinin yenilikçilik kapasitesini olumlu etkilediğini göstermektedir. Ayrıca firmaların bir kısmında teknoloji yeniliği yapılsa da patent başvurusunda bulunmakta firma sahibinin vizyonu önem taşımaktadır. İstanbul kuyumculuk kümesinde firma sahibinin eğitim durumu ve yenilikçilik kapasitesi göstergesi olarak alınan patent sayıları arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Tablo.4 firma sahibinin eğitim durumu yükseldikçe firmada alınan patent sayısının yükseldiğini göstermektedir. İlköğretim

13 İstanbul Kuyumculuk Kümesi Yenilik ve Tasarım Kapasitesi 93 ve lise mezunlarında patent alma oranı %35 37 arasında birbirine yakın değerler iken, üniversite mezunu girişimcilerin %60,9 u patent sahibidir ve üniversite mezunu girişimcilerin patent sayıları daha fazladır Yeniliklerin bilgi kaynağı Kuyumculuk kümelerinde yeniliklerin gerçekleştirilmesinde firma profili kadar, yeniliklerin bilgisine ulaşmak da önem taşımaktadır. Farklı sektörlerde yeniliklerin bilgisine ulaşmakta müşteriler en önemli bilgi kaynağı olarak görülmektedir. İstanbul kuyumculuk kümesinde de firmalar yeniliklerin bilgisine ulaşmada müşterilerle ilişkileri birinci öneme sahip (%71,2) bilgi kaynağı olarak görmektedir. Fason üretim yapılan firmalar da yeniliklerin bilgisine ulaşmada birinci derecede önemli bulunmaktadır (%46,3). Sektörde ulusal ve uluslararası fuarlara katılmak önemsenmekte, bu fuarlarda kurulan ilişkilerin ihracat sürecini yönlendirdiği belirtilmektedir. Fuarlar %40,9 oranla, en hızlı bilgiye erişim kaynağı olan İnternet %36,2 oranla birinci derece önemli bilgi kaynağıdır. Tablo 5: Yeniliklerin bilgi kaynakları Girdi sağlayan firmalar Aramal sağlayan firmalar Fason üretim yapılan firmalar Müşteriler Rakip firmalar Danışmanlık firmaları Tasarım firmaları Üniversiteler Sektörel kurumlar Fuarlar İnternet 1.Derece önemli 2.Derece önemli 3.Derece önemli Toplam ,4% 41,6% 35,0% 100,0% ,7% 41,9% 37,4% 100,0% ,3% 27,3% 26,4% 100,0% ,2% 15,3% 13,5% 100,0% ,8% 34,0% 35,2% 100,0% ,7% 24,8% 67,5% 100,0% ,5% 33,4% 52,1% 100,0% ,0% 25,1% 61,9% 100,0% ,5% 43,2% 40,3% 100,0% ,9% 29,7% 29,4% 100,0% ,2% 30,6% 33,2% 100,0%

14 94 Bilge Armatlı KÖROĞLU Yeniliklerin bilgisine ulaşmada girdi sağlayan firmalar (%41,6), ara mal sağlayan firmalar (%41,9) ikinci derece önemli bulunmaktadır. Sektöre yönelik kurumlar da yeniliklerin bilgisine ulaşmada ikinci derece önemli (%43,2) bulunmaktadır. Bu kurumlar içinde özellikle Kuyumcular Odasının verdiği hizmetler ve eğitimlerle etkin olduğu görülmektedir. Üçüncü derece önemli bulunan, diğer bir değişle önemli bulunmayan bilgi kaynakları danışmanlık firmaları (%67,6), tasarım firmaları (%52,1) ve üniversitelerdir (%61,9). Bilgi üretiminin temel kaynağı olan üniversiteler İstanbul da yeniliklerin yapılmasında önemli bir yere sahip değildir. Ayrıca tasarım kuyumculuk sektöründe rekabet gücünün en önemli bileşeni olduğu halde tasarım firmalar önemli bulunmamaktadır İstanbul kuyumculuk kümesi tasarım kapasitesi Kuyumculuk sektöründe tasarım önemli bir rekabet bileşenidir. İstanbul kuyumculuk kümesinde tasarımın önemi üreticiler tarafından vurgulanmakta, ancak geliştirilmesi gereken temel alan niteliğini de korumaktadır. Sektörde üretim yapan firmaların bu konuda çalışmalarının bulunduğu da saptanmaktadır. Firmaların büyük bölümü tasarımın firma içinde yapıldığını, firma dışından uzmanlaşmış tasarımcıların desteğinin alınmasının yaygın bir uygulama olmadığını belirtmektedir. İstanbul kuyumculuk kümesinde tamamen yeni bir model tasarlamaktan çok mevcut modellerden esinlenme ve üretilmekte olan modellerde küçük değişiklikler yapılarak yeni modellerin üretilmesinin yaygın olduğu görülmektedir. Firmalarda tasarım kapasitesinin firma özelliklerine göre (firmanın konumu, firma büyüklüğü, cirodaki değişim, ihracat durumu ve girişimcinin eğitim durumu) nasıl farklılaştığı Tablo.6 da sunulmaktadır. Son bir yılda İstanbul kuyumculuk kümesinde firmaların % 82,5 inin en az bir model tasarlamış olduğu ve %43,2 sinin 50 modelden fazla tasarladığı görülmektedir. Eminönü ve GBBK aksında son bir yılda model tasarlayan firmaların oranı İstanbul ortalamasının üzerindedir. Kadıköy ise tasarım yaptığını belirten firmaların oranının (%61,3) en düşük olduğu bölgedir. Tasarım yapan firmalarda tasarlanan model sayılarının oldukça yüksek olduğu görülmektedir. Tasarım kapasitesi ve firma büyüklüğü arasında anlamlı farklılığın olduğu saptanmıştır. Son bir yılda tasarım yapmadığını belirten 57 firmanın 53 ü 1-10 kişi çalışanı olan firmalardır. Bu sonuç mikro firmaların tasarımla ilgili önemli eksiklerinin olduğunu göstermektedir çalışanı olan firmalar içinde tasarım yapmayanların oranı %24,8, 1-50 model tasarlayanların oranı %47,2 ile yüksek bir orana sahipken, 50 nin üzerinde model tasarlayanların oranı daha düşüktür (%28,0)

15 İstanbul Kuyumculuk Kümesi Yenilik ve Tasarım Kapasitesi 95 (Tablo.6). 50 nin üzerinde çalışanı olan firmalarda model tasarlamayan firma bulunmazken, 50 ve üzeri sayıda model tasarlayan firmaların oranı %90,0 a ulaşmaktadır. Firma kuruluş yılı ve tasarlanan model sayısı arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. Ancak son bir yılda model tasarlamamış olan firmaların 2000 yılı sonrası kurulan göreli daha genç firmalar olduğu görülmektedir (Tablo 6). Tablo 6: Firma özelliklerine göre son bir yılda firmada tasarlanan model sayıları Konum Firma Büyüklüğü Ciro Firma Kuruluş Yılı İhracat durumu Girişimcinin eğitim durumu Model tasarlamamış olan firmalar 1-50 model tasarlamış firmalar 50+ model tasarlamış olan firmalar Toplam Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Kuyumcukent 28 22, , , GBBK 2 4, , , Kadıköy 12 38,7 9 29, , Eminönü 15 12, , , Toplam 57 17, , , çalışan 53 24, , , çalışan 2 2, , , çalışan , , Toplam 55 17, , , Arttı 2 3, , , Azaldı 25 19, , , Değişmedi 27 22, , , Toplam 54 17, , , ve sonrası 33 26, , , arası 13 12, , , öncesi 9 10, , , Toplam 55 17, , , İhracat Var 2 1, , , İhracat yok 55 25, , , Toplam 57 17, , , İlkokul 37 24, , , lise 15 14, , , Üniversite ve üzeri 5 7, , , Toplam 57 17, , , ki-kare (pdeğeri) 22,345 92,342 21,855 (0,039) 19,891 (0,069) 71,860 25,324 (0,013) Ki-kare analizi tasarım kapasitesinin cirosu artan ve azalan firmalarda farklılaştığını göstermektedir. Son bir yılda tasarım yapmamış firmaların büyük oranda ciroları azalan ve değişmeyen firmalar olduğu görülmektedir. Cirosu artan firmalar %60,3 gibi yüksek bir oranla 50 den fazla yeni model tasarladıklarını

16 96 Bilge Armatlı KÖROĞLU belirtmektedir. Bu oran cirosu azalan firmalarda yaklaşık yarı yarıya azalmaktadır (Tablo.6). İhracat kapasitesi ve tasarım kapasitesi arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Son bir yılda tasarım yapmamış olan 57 firmanın 55 inin ihracat da yapmadığı görülmektedir. İhracat yapan firmalar içinde 50 ve üzeri sayıda model tasarlayan firmaların oranı %68,5 dir. Bu oran ihracat yapmayan firmalar için %29,7 ye düşmektedir (Tablo.6). Girişimcinin eğitim düzeyi firmanın tasarım kapasitesinde anlamlı bir farklılık oluşturmaktadır. Son bir yılda hiç model tasarlamamış firmaların hemen hepsinin girişimcilerinin ilkokul ve lise mezunu oldukları görülmektedir. İlköğretim mezunu girişimcilerin %36,0 sı 50 model ve üzeri model tasarladığını belirtirken, bu oran üniversite mezunu girişimcilerde %59,5 e ulaşmaktadır (Tablo.6). Eğitim düzeyinin yükselmesi tasarım çalışmalarını olumlu yönde etkilemekte, girişimcinin eğitim düzeyi yükseldikçe firmanın tasarım kapasitesi artmaktadır. 3.6.Tasarımın temel esin kaynakları Firma görüşmelerinde tasarım sürecinde esinlenmenin İstanbul da yaygın bir kültür olduğu anlaşılmaktadır. Tablo.7 de İstanbul kuyumculuk kümesinde temel esin kaynakları yer almaktadır. Tablo 7: Tasarımın temel esin kaynakları Türkiye de fuarlardan Yurt dışında fuarlardan Katalog ve dergiler Müşteri, talep ve önerileri Rakipler Birikim ve tecrübeler Tarihi motif ve figürler Toplam ,9% 29,0% 48,0% 73,0% 16,1% 19,7% 4,0% 100% Müşteri talep ve önerileri %73,0 oranla tasarımların birinci derece esin kaynağı olarak görülmektedir. Müşteri talep ve önerilerinden sonra ikinci sırada %48,0 oranla katalog ve dergiler gelmektedir. Özellikle yabancı kaynaklı katalog ve dergiler incelenerek yeni modellerin üretilmesi kümede yaygındır. Üçüncü önemli esinlenme kaynağı Türkiye deki ve yurtdışındaki fuarlar olarak gösterilmektedir. Bu sonuçta İstanbul da düzenlenen uluslar arası fuarların etkisinin olduğu görülmektedir. Firmaların %16,1 i rakip firmaları esin kaynağı olarak gördüklerini belirtmektedir. Firmaların yakın çevrelerinde çok daha kısıtlı sayıda firmayı rakipleri olarak tanımlamaları bu oranın düşük olmasına katkı sağlamaktadır. Firmaların %19,7 si yıllar içinde birikim ve tecrübenin yeni modellere esin kaynağı

17 İstanbul Kuyumculuk Kümesi Yenilik ve Tasarım Kapasitesi 97 olduğunu belirtmektedir. Firmaların gösterdiği esin kaynakları içinde en düşük oran %4,0 ile tarihi motif ve figürlerdir. Türkiye ve İstanbul un tarihi birikimi düşünüldüğünde çok büyük bir tasarım kaynağının sektörde kullanılmadığı görülmektedir. Tarihi ve kültürel kaynakların kullanılması yalnızca ulusal pazarda değil küresel pazarlarda da İstanbul a önemli rekabet üstünlükleri sağlayacaktır Yenilik kapasitesi ve tasarım kapasitesi ilişkisi Kuyumculuk sektöründe tasarım kapasitesinin rekabet gücünü arttıran özellikler içinde önde geldiği ve tasarım kapasitesinin de yenilikçilik kapasitesinin önemli bir parçası olduğu önceki bölümde tartışılmıştır. Bu bölümde teknolojik yenilik yapan firmaların tasarım kapasitesinin yüksek olup olmadığı araştırılmaktadır (Tablo.8). Tasarım kapasitesi firmada gerçekleştirilen tasarım faaliyetleriyle ölçülürken, yenilik kapasitesi patent sayısı, teknoloji yeniliği, bilgisayar destekli tasarım ve teknoloji düzeyi değişkenleriyle sunulmaktadır. Tablo 8: Teknoloji yeniliği ve tasarım kapasitesi Patent Sayısı Teknoloji Düzeyi Teknolojik yenilik Bilgisayar destekli tasarım Model tasarlamamış olan firmalar 1-50 model tasarlamış firmalar 50+ model tasarlamış olan firmalar Toplam Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Patent almamış 47 27, , , firmalar 1-5 patent 6 4, , , patent 2 18,2 2 18,2 7 63, Toplam 55 17, , , İleri 3 7,9 7 18, , Sektörde yarışabilir 11 8, , , Geleneksel 38 26, , , Çağın Gerisinde 5 50,0 3 30,0 2 20, Toplam 57 18, , , Son 1 yılda var 17 9, , , Son bir yılda yok 36 27, , Toplam 53 16, , , Var Yok 52 23, , , Toplam 55 17, , , kikare (pdeğeri) 45,150 75,519 56,157 84,367 Patent alan ve almayan firmalar arasında tasarlanan model sayısının anlamlı olarak farklılaştığı görülmektedir (Tablo.8). Son üç yılda patent almamış olan

18 98 Bilge Armatlı KÖROĞLU firmalar %27,3 ü son bir yılda model de tasarlamamıştır. Patent almayan firmalar içinde 50 ve üzeri sayıda model tasarlayan firmaların oranı da %26,8 dir. 6 nın üzerinde patent almış olan firmalarda bu oran %63,6 ya ulaşmaktadır. İleri teknoloji kullanan firmaların yalnızca %7,9 u model tasarlamadığını belirtirken, %73,7 si 50 ve üzeri sayıda model tasarladığını belirtmektedir. Sektörde yarışabilir teknolojiyi kullanan firmaların da büyük oranda 50 ve üzeri sayıda model tasarladığı görülmektedir. Geleneksel teknolojiyi kullanan firmalarda ise hiç model tasarlamamış firmaların oranı (%26,6) yükselirken, daha az model tasarlama eğilimi görülmektedir. Teknoloji yeniliği yapan firmaların tasarım kapasitesinin de daha yüksek olduğu görülmektedir (Tablo.8). Teknoloji yeniliği yapan firmaların yalnızca %9,1 i model tasarlamadığını belirtirken, 50 ve üzeri sayıda model tasarlayanların oranı %57,7 ye çıkmaktadır. Bu oran teknoloji yeniliği yapmamış olan firmalarda %24,0 a düşmektedir. İstanbul kuyumculuk kümesinde bilgisayar destekli tasarım yaygınlaşmaktadır. Yapılan görüşmelerde iş sürecini kolaylaştıran pusula, kuyumculuk hesap programı gibi yazılımların sektörde yaygın olarak kullanıldığı, tasarımlarda jewelcad gibi sektöre özel yazılımların kullanılmakta olduğu görülmüştür. Tablo.7 de tasarımda bilgisayar desteği kullanan firmaların daha çok sayıda model tasarladığı görülmektedir. Çalışmada yenilik kapasitesi değişkenleri ve tasarım faaliyetleri arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmektedir. Yenilik kapasitesi yüksek olan firmaların, tasarım kapasitelerinin de yüksek olduğu görülmektedir. Bu ilişkinin belirlenmesi kümelerde tasarım ve yenilik politikalarının geliştirilmesinde yol gösterici niteliktedir. Sonuç olarak Araştırma sonuçları İstanbul kuyumculuk kümesinde geleneksel üretim teknolojisi nin yaygın olarak kullanıldığını, ikinci sırada ise sektörde yarışabilir teknoloji nin geldiğini göstermektedir. Farklı teknoloji düzeyine sahip firmaların farklı özelliklere sahip oldukları da araştırma bulgularıyla doğrulanmaktadır. Sektörü büyük oranda temsil eden geleneksel üretim teknolojisi kullanan firmaların 1-10 kişi çalıştıran mikro firmalar olduğu, cirolarının azalmakta olduğu veya değişmediği, ihracat kapasitelerinin düşük olduğu görülmektedir. Firma büyüdükçe, ihracat kapasitesi ve cirosu artmakta, teknoloji düzeyi yükselmektedir. İstanbul kuyumculuk kümesi yenilikçilik kapasitesi kapsamında firmada gerçekleştirilen teknoloji yenilikleri ve alınan patent sayıları değerlendirilmiştir. Sektörün yaklaşık yarısı üretim teknolojisini yenilediği ve yine yaklaşık yarısının

19 İstanbul Kuyumculuk Kümesi Yenilik ve Tasarım Kapasitesi 99 patent aldığı görülmektedir. Araştırma sonuçları patent almamış ve yenilik yapmamış firmaların 1-10 kişi çalıştıran mikro firmalar olduğunu, cirolarının azaldığını, ihracat yapmadıklarını, girişimcilerinin ilköğretim veya lise mezunu olduğunu göstermektedir. Sektörde tasarım sürecinde esinlenilerek ve üretilmekte olan mevcut ürünlerde küçük değişikliklere gidilerek yeni modellerin üretilmesi yaygın bir tutumdur. Son bir yılda yeni model tasarlamamış olan firmaların büyük oranda 1-10 çalışanı olan mikro firmalar oldukları, ihracat kapasitesinin düşük olduğu, girişimcilerinin büyük oranda ilkokul mezunu olduğu, araştırma bulgularında yer almaktadır. Firma büyüklüğü, cirosu, ihracat kapasitesi ve girişimcinin eğitim düzeyi arttıkça tasarım kapasitesi de artmaktadır. Makalede firmalarda yenilikçilik kapasitesi ve tasarım kapasitesi arasındaki ilişki araştırılmıştır. Teknoloji düzeyi yüksek, teknoloji yeniliği yapan, patent alan ve üretim ve tasarımda bilgisayar desteği kullanan firmaların tasarım kapasitelerinin de daha yüksek olduğu görülmektedir. Kuyumculuk sektöründe teknoloji düzeyini geliştirmeye yönelik yenilik kapasitesi ve tasarım kapasitesi arasında pozitif ilişkinin varlığının ortaya konması küme politikalarını yönlendirici önemli bir sonuçtur. Tasarımların esin kaynağı olarak müşteri talep ve önerileri ilk sırada gösterilmektedir. Bu durum pazarda alıcı bulan modellerin süreçte tüm firmalarca kopyalanarak üretildiğinin de bir göstergesidir. Ayrıca firmalar katıldıkları fuarlarda diğer firmaların sunumlarından ve kataloglarından esinlenerek bu modelleri kendi üretimlerine yansıtmaktadır. Bilimsel bilginin üretildiği temel kurumlar olan üniversitelerle ilişkilerin zayıf olması, sektörde bilimsel bilgi temelli yeniliklerin de sınırlı olduğunu göstermektedir. Türkiye ve İstanbul un en önemli zenginliği olan tasarım sürecinde tarihi motif ve figürlerden yararlanma yok denilebilecek kadar sınırlıdır. Türkiye de, özellikle de yüzlerce yıllık geçmişiyle ön plana çıkması beklenen Kapalıçarşı da, üretimden önce özel bir tasarım sürecinin olmadığı izlenmektedir. Dolayısıyla Türkiye, dünya pazarlarında adını tasarımlarıyla değil üretim tekniği ve standart ürün üretimiyle duyurmaktadır. Kümede tasarıma yönelik iki önemli müdahale alanı tanımlanabilmektedir, birinci alan yaratıcılık ve tasarım konularının geliştirilerek özgün tasarımların üretilmesi yönündedir. Üniversiteler ile ilişkilerin güçlendirilmesi bu önemli tarihi ve kültürel kaynakların kullanılmasına ivme kazandıracaktır. Ve bu yaklaşım kümenin rekabet kapasitesinde önemli bir açılım sunma gücündedir. Dünya örneklerinde bu alanın geliştirilmesinde üniversite ve meslek okullarında tasarıma yönelik bölümlerin geliştirilmesi (Turner ve Nguyen, 2005) benimsenmiştir ve bu İstanbul a uygulanabilecek bir stratejidir. İkinci müdahale alanı özgün tasarımların korunma yollarının üretilmesine ilişkindir. Araştırma sonuçları mevcut patent

20 100 Bilge Armatlı KÖROĞLU sisteminin tasarımları korur nitelikte olmadığını, tasarım ve kopyalama süreçlerine göre patent alım sürecinin çok daha yavaş ve yetersiz kaldığını göstermektedir. Bu durumda özgün tasarımları koruyan bir sistemin geliştirilmesi gerekliliği bulunmaktadır. Fikir haklarının korunma yolları merkezi yönetimin kurumlarının destek vermesi gereken bir müdahale alanıdır. KAYNAKÇA Amin, A. & Cohendent, P. (1999). Learning and Adaptation In Decentralised Business Networks. Environment and Planning D: Society and Space, 17, Armatlı Köroğlu, B. (2004). SME Networks as New Engines of Economic Development and Innovativeness. basılmamış doktora tezi, ODTÜ, Ankara. Armatlı Köroğlu, B., Özelçi Eceral, T. & Uğurlar, A. (2008).Kültürel Endüstriler Kapsamında İstanbul Kapalıçarşı da Üretim ve Ticaret İlişkilerinin Sosyo-Mekansal Analizi, BAP Raporu, , Gazi Üniversitesi, Ankara. Armatlı Köroğlu, B., Özelçi Eceral, T. & Uğurlar, A. (2009). The Story of Jewelry Cluster in İstanbul Metropoliten Area: Grand Bazaar (Kapalıçarşı). G.Ü Fen Bilimleri Dergisi, 22(4), Armatlı Köroğlu, B., Eceral, Ö. T., Varol, Ç. & Sönmez, Ö. N. (2010). Metropoliten Alanlarda Sanayi Kümeleri: İstanbul da Kuyumculuk Sektörünün Mekansal Kümelenmesi, Rekabet Gücü Ve Dayanışma Ağları. SOBAG/107K424, TÜBİTAK araştırma projesi sonuç raporu. Asheim, B.T. (1996). Industrial districts as learning regions: A condition for prosperity. European Planning Studies, 4(4), Asheim, B.J. & Isaksen, A. (2002). Regional Innovation Systems: The Integration of Local Sticky and Global Ubiquitous Knowledge. Journal of Technology Transfer, 27, Branzei, O. & Vertinsky, I. (2006). Strategic Pathways to Product Innovation Capabilities in SMEs. Journal of Business Venturing, 21(1), Cooke, P. & Morgan, K. (1998). The Associational Economy: Firms, Regions and Innovation, Oxford University Press. Eceral, T., Armatlı Köroğlu, B. & Varol, Ç. (2012). İhracatçı firmalar ve kümeler: İstanbul kuyumculuk kümesi ihracat kapasitesi analizi. İktisat, İşletme ve Finans, 27(317), Eraydin, A. & Armatlı-Köroğlu, B. (2005). Innovation, networking and the new industrial clusters: The characteristics of networks and local innovation capabilities

SANAYİ KÜMELERİNDE AĞLARIN MEKANSAL ÖRÜNTÜSÜ: İSTANBUL KUYUMCULUK SEKTÖRÜ ÜRETİM AĞLARI (1)

SANAYİ KÜMELERİNDE AĞLARIN MEKANSAL ÖRÜNTÜSÜ: İSTANBUL KUYUMCULUK SEKTÖRÜ ÜRETİM AĞLARI (1) METU SANAYİ JFA KÜMELERİNDE 2012/1 AĞLARIN MEKANSAL ÖRÜNTÜSÜ DOI: METU 10.4305/METU.JFA.2012.1.7 2012/1 119 (29:1) 119-138 SANAYİ KÜMELERİNDE AĞLARIN MEKANSAL ÖRÜNTÜSÜ: İSTANBUL KUYUMCULUK SEKTÖRÜ ÜRETİM

Detaylı

Kümelenme ile İlgili Kavramlar

Kümelenme ile İlgili Kavramlar Program 25 Ağustos 2014 Kümelenme Kümelenme İle İlgili kavramlar Türkiye de kümelenme politikaları Başarılı küme örnekleri Ostim Savunma ve Havacılık Kümelenmesi İnegöl Mobilya Kümelenmesi Yalova Saksılı

Detaylı

KÜMELENME TEORİSİ VE PORTER ELMAS MODELİ

KÜMELENME TEORİSİ VE PORTER ELMAS MODELİ KÜMELENME TEORİSİ VE PORTER ELMAS MODELİ Hazırlayan: Zeynep HAS İZMİR KASIM 2013 PORTER ELMAS MODELİ Giriş Günümüz ekonomi dünyasında, gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan ülkelerde kümelenme ve kümelenme

Detaylı

TÜRKİYE DE İLERİ TEKNOLOJİYİ KİMLER GELİŞTİRİYOR?

TÜRKİYE DE İLERİ TEKNOLOJİYİ KİMLER GELİŞTİRİYOR? DEĞERLENDİRME NOTU Ocak2017 N201701 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Ayşegül Taşöz Düşündere 1 Politika Analisti İnovasyon Çalışmaları Programı Bölge Çalışmaları Programı TÜRKİYE DE İLERİ

Detaylı

ÇORLU MESLEK YÜKSEKOKULU GELENEKSEL EL SANATLARI PROGRAMI FAALİYET RAPORU

ÇORLU MESLEK YÜKSEKOKULU GELENEKSEL EL SANATLARI PROGRAMI FAALİYET RAPORU ÇORLU MESLEK YÜKSEKOKULU GELENEKSEL EL SANATLARI PROGRAMI FAALİYET RAPORU 1. Genel Bilgiler a) Misyon Atatürk ilke ve devrimlerine bağlı, bilim ve teknolojiden yararlanan, evrensel ve toplumsal değerlere

Detaylı

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 28. Toplantısı. Yeni Kararlar

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 28. Toplantısı. Yeni Kararlar Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 8. Toplantısı Yeni Kararlar İÇİNDEKİLER. Yeni Kararlar.. Üniversitelerin Ar-Ge Stratejilerinin Geliştirilmesine Yönelik Çalışmalar Yapılması [05/0].. Doktora Derecesine

Detaylı

www.geka.org.tr BÖLGESEL YENİLİK ve KALKINMA AJANSI DESTEKLERİ

www.geka.org.tr BÖLGESEL YENİLİK ve KALKINMA AJANSI DESTEKLERİ www.geka.org.tr BÖLGESEL YENİLİK ve KALKINMA AJANSI DESTEKLERİ Öncelikler ve İhtisaslaşma Organizasyon ve Eşgüdüm Yaşam Kalitesinin Artırılması Sürdürülebilir Kalkınma Bilgi Toplumuna Dönüşüm Rekabet Gücünün

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİNİN DESTEKLENMESİ (UR-GE)

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİNİN DESTEKLENMESİ (UR-GE) 1 T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİNİN DESTEKLENMESİ (UR-GE) Türkiye, artan dış ticaret hacmi ve ekonomik performansı ile dünya ekonomisinde önemli bir aktör haline gelmiştir.

Detaylı

Rekabetçilik İçin Kaliteli Eğitim Şart

Rekabetçilik İçin Kaliteli Eğitim Şart Rekabetçilik İçin Kaliteli Eğitim Şart Bengisu Özenç Araştırmacı Selin Arslanhan Araştırmacı TEPAV Politika Notu Aralık 2010 Rekabetçilik İçin Kaliteli Eğitim Şart Aralık 2010 tarihinde yayınlanmış olan

Detaylı

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ POSTA HİZMETLERİ ÖN LİSANS PROGRAMI TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Öğr. Gör. MURAT BURUCUOĞLU 1 Ünite: 3 TEDARİZ ZİNCİRİNİN TEMEL FONKSİYONLARI Öğr. Gör. Murat BURUCUOĞLU İçindekiler 3.1. TEDARİZ ZİNCİRİNİN

Detaylı

D- NASIL YAZMALI? ÖRNEKLER

D- NASIL YAZMALI? ÖRNEKLER D- NASIL YAZMALI? ÖRNEKLER Örnek 1 EEB Raporu Bu araştırma konusunun güncelliği, önemi ve yapacağı katkı 1. 1.1. Bölgesel Gelişme Yaklaşımı Bölge olgusunun tanımı ve rolü, Dünyada özellikle 1970 lerin

Detaylı

AB Ar-Ge Politikaları Çınar ADALI TÜBİTAK AB Çerçeve Programlar Müdürlüğü

AB Ar-Ge Politikaları Çınar ADALI TÜBİTAK AB Çerçeve Programlar Müdürlüğü AB Ar-Ge Politikaları 2003-2011 2011 Çınar ADALI TÜBİTAK AB Çerçeve Programlar Müdürlüğü İçerik Avrupa Araştırma Alanı AB Ar-Ge Politikaları Araçları Avrupa Çapında Bölgesel Düzeyde Ulusal Düzeyde AB Ar-Ge

Detaylı

Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi 2 2 EYLÜL 2011, BAŞKENT OSB

Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi 2 2 EYLÜL 2011, BAŞKENT OSB Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi DENIZ BAYHAN 2 2 EYLÜL 2011, BAŞKENT OSB Uluslararası Rekabetçi Olmak Uluslararası rekabetçi endüstriler, rekabetçi üstünlük yaratmak ve sürdürülebilir

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Mustafa Cem KIRANKABEŞ Doğum Tarihi: 19 Aralık 1971 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Elektronik ve Bilgisayar Eğitimi Marmara

Detaylı

RAKAMLARLA KONYA İSTİHDAMI FEYZULLAH ALTAY

RAKAMLARLA KONYA İSTİHDAMI FEYZULLAH ALTAY Bugün, yükselen ekonomisi ve gelişmekte olan performansıyla ülkesi için önemli bir katma değer oluşturan sayılı merkezlerden birisidir. Gelişmekte olan ekonomisine paralel olarak birçok sektörde yeni iş

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. M. Arcan TUZCU

Yrd. Doç. Dr. M. Arcan TUZCU Yrd. Doç. Dr. M. Arcan TUZCU Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Öğretim Üyesi EĞİTİM Doktora Yüksek Lisans Lisans Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü 1999 2003 Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme

Detaylı

ÖRME KONFEKSİYON KÜMESİ

ÖRME KONFEKSİYON KÜMESİ ÖRME KONFEKSİYON KÜMESİ AB PROJELER ŞUBESİ ARALIK, 2016 1 SUNUM İÇERİĞİ İHKİB 01 KÜMELERİMİZ İHKİB olarak 2014 yılından günümüze 5 URGE projesi yürüttük. 02 KÜMEMİZ Örme Konfeksiyon Kümemizin Yapısı KÜME

Detaylı

Günümüzde en önemli rekabet gücü. Araştırma ve Geliştirme AR-GE. Günümüzde en önemli Ar-Ge Nedir? Yrd. Doç. Dr. M. Volkan Türker

Günümüzde en önemli rekabet gücü. Araştırma ve Geliştirme AR-GE. Günümüzde en önemli Ar-Ge Nedir? Yrd. Doç. Dr. M. Volkan Türker Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme Bölümü Teknoloji ve Yenilik Yönetimi Dersi Araştırma ve Geliştirme AR-GE Yrd. Doç. Dr. M. Volkan Türker 1 Günümüzde en önemli rekabet gücü Daha önce değindiğimiz

Detaylı

İnşaat Sektöründe Eğitim Başarı / Başarısızlık İlişkisinin İncelenmesi

İnşaat Sektöründe Eğitim Başarı / Başarısızlık İlişkisinin İncelenmesi İnşaat Sektöründe Eğitim Başarı / Başarısızlık İlişkisinin İncelenmesi Gökhan Arslan, Serkan Kıvrak Anadolu Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü İki Eylül Kampüsü 26555 Eskişehir Tel: (222) 321 35 50

Detaylı

Toplam Faktör Verimliliğinin Artırılmasına Yönelik Politika Çerçevesinin Belirlenmesine Destek Projesi

Toplam Faktör Verimliliğinin Artırılmasına Yönelik Politika Çerçevesinin Belirlenmesine Destek Projesi Toplam Faktör Verimliliğinin Artırılmasına Yönelik Politika Çerçevesinin Belirlenmesine Destek Projesi 6. Verimlilik Kongresi Sanayi Bakanlığı 7 Aralık 2017 Projenin Genel Çerçevesi Yürütücü: BM Kalkınma

Detaylı

T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü. Kümelenme Destek Programı

T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü. Kümelenme Destek Programı T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kümelenme Destek Programı Fadime YILMAZ San. ve Tek. Uzmanı 1 Küme Kümeler, özellikle de aynı faaliyet alanında hem rekabet içinde olan hem de birbirleriyle işbirliği

Detaylı

Düzce Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi ve ilgili mekanizmaların vizyonu, Bölgesel, ulusal ve

Düzce Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi ve ilgili mekanizmaların vizyonu, Bölgesel, ulusal ve Düzce Üniversitesi 2015-2019 stratejik planında Düzce Teknoloji Transfer Ofisi (TTO) doğrudan yer almakta olup, bu plan kapsamında ortaya konulan hedeflere ulaşılmasında önemli bir işleve sahiptir. Bu

Detaylı

2011 Yılı Teklif Çağrısı Proje Eğitim Toplantısı Program Amaç ve Öncelikleri, Uygunluk Kriterleri, Başvuru ve Değerlendirme Süreci

2011 Yılı Teklif Çağrısı Proje Eğitim Toplantısı Program Amaç ve Öncelikleri, Uygunluk Kriterleri, Başvuru ve Değerlendirme Süreci 2011 Yılı Teklif Çağrısı Proje Eğitim Toplantısı Program Amaç ve Öncelikleri, Uygunluk Kriterleri, Başvuru ve Değerlendirme Süreci 3 Ağustos 2011 ANKARA Gündem 2011 Teklif Çağrısı Kapsamı Mali Destek Programları

Detaylı

DOĞRUDAN PAZARLAMA SEKTÖR ARAŞTIRMASI ÖZET RAPOR

DOĞRUDAN PAZARLAMA SEKTÖR ARAŞTIRMASI ÖZET RAPOR DOĞRUDAN PAZARLAMA SEKTÖR ARAŞTIRMASI ÖZET RAPOR TEMMUZ 2009 Bu araştırma projesi Doğrudan Pazarlama İletişimcileri Derneği için tarafından hazırlanmıştır. Yazılı izin alınmadan çoğaltılamaz ve üçüncü

Detaylı

T.C. İSTANBUL KALKINMA AJANSI

T.C. İSTANBUL KALKINMA AJANSI T.C. İSTANBUL KALKINMA AJANSI Bölgesel Yenilik Stratejisi Çalışmaları; Kamu Kurumlarında Yenilik Anketi İstanbul Bölgesel Yenilik Stratejisi Kamu Kurumlarında Yenilik Anketi Önemli Not: Bu anketten elde

Detaylı

MerSis. Bilgi Teknolojileri Yönetimi Danışmanlık Hizmetleri

MerSis. Bilgi Teknolojileri Yönetimi Danışmanlık Hizmetleri MerSis Bilgi Teknolojileri Yönetimi Danışmanlık Hizmetleri Bilgi Teknolojileri risklerinize karşı aldığınız önlemler yeterli mi? Bilgi Teknolojileri Yönetimi danışmanlık hizmetlerimiz, Kuruluşunuzun Bilgi

Detaylı

Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi

Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi Cahit YILMAZ Kültür Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İstanbul c.yilmaz@iku.edu.tr Key words:kredi,büyüme. Özet Banka kredileri ile ekonomik büyüme arasında

Detaylı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye de Ar-Ge ve İnovasyon Faaliyetlerinde Son Durum. Güncel

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye de Ar-Ge ve İnovasyon Faaliyetlerinde Son Durum. Güncel Türkiye de Ar-Ge ve İnovasyon Faaliyetlerinde Son Durum Derleyen: Hasan ACÜL Yeni Ürün Geliştirme Uzmanı (NPDP), PDMA Onaylı Eğitmen (REP) ROADMAP ACADEMY CONSULTING ENGINEERING (www.rm2success.com) Türkiye

Detaylı

BSTB: Kümelenme Destek Programı

BSTB: Kümelenme Destek Programı BSTB: Kümelenme Destek Programı ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞE GİDEN YOLDA KÜMELENME: ADANA-SAĞLIK TURİZMİ KÜMELENME TOPLANTISI 11/12/2012 1 Küme ne değildir? Net bir tanım yapmak mümkündür ancak bu yönde

Detaylı

KÜRESEL PAZARLAMA Pzl-402u

KÜRESEL PAZARLAMA Pzl-402u KÜRESEL PAZARLAMA Pzl-402u KISA ÖZET www.kolayaof.com DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 İÇİNDEKİLER Ünite 1: Küresel Pazarlama: Temel Kavramlar

Detaylı

2010/8 SAYILI ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİ DESTEĞİ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI

2010/8 SAYILI ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİ DESTEĞİ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2010/8 SAYILI ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİ DESTEĞİ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI İhracat Genel Müdürlüğü KOBİ ve Kümelenme Destekleri Daire Başkanlığı M. Emrah SAZAK Daire Başkanı UR GE Tebliğinin

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI 2010/8 SAYILI ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİ DESTEĞİNE YÖNELİK URGE PROJE YÖNETİMİ EĞİTİM PROGRAMI T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI İhracat Genel Müdürlüğü KOBİ ve Kümelenme Destekleri Daire Başkanlığı

Detaylı

Avrupa Birliği Lizbon Hedefleri ne UlaĢabiliyor mu?

Avrupa Birliği Lizbon Hedefleri ne UlaĢabiliyor mu? Avrupa Birliği Lizbon Hedefleri ne UlaĢabiliyor mu? Yrd. Doç. Dr. Elif UÇKAN DAĞDEMĠR Anadolu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü Öğretim Üyesi 1. GĠRĠġ Avrupa Birliği (AB)

Detaylı

Bölüm 3. Dış Çevre Analizi

Bölüm 3. Dış Çevre Analizi Bölüm 3 Dış Çevre Analizi 1 2 Çevre Analizi Ç E V R E A N A L İ Z İ D I Ş Ç E V R E İ Ç Ç E V R E Genel / Uzak Dış Çevre Analizi Sektör / Yakın Dış Çevre Analizi İşletme İçi Çevre Analizi Politik Uluslararası

Detaylı

tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Nisan2018 N201815

tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Nisan2018 N201815 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Nisan2018 N201815 DEĞERLENDİRME NOTU Ayşegül Taşöz Düşündere 1 Politika Analisti Bölge Çalışmaları Programı İnovasyon Çalışmaları Programı İHRACATI, ÜLKELER

Detaylı

Sürdürülebilir Büyümeyi Hızlandırmak için... KOBİ DÖNÜŞÜM GELİŞİM PROGRAMI

Sürdürülebilir Büyümeyi Hızlandırmak için... KOBİ DÖNÜŞÜM GELİŞİM PROGRAMI Sürdürülebilir Büyümeyi Hızlandırmak için... KOBİ DÖNÜŞÜM GELİŞİM PROGRAMI İzmir, 9.Aralık.2016 AB Ağlarıyla Güçlenen Girişimcilik Projesi HEDEF KİTLEMİZ SİVİL TOPLUM DİYALOĞU PROGRAMI İÇİNDE AB AĞLARIYLA

Detaylı

SAĞLIK HİZMETLERİNDE İNOVASYON. Yrd.Doç.Dr Haluk Şengün

SAĞLIK HİZMETLERİNDE İNOVASYON. Yrd.Doç.Dr Haluk Şengün SAĞLIK HİZMETLERİNDE İNOVASYON Yrd.Doç.Dr Haluk Şengün BİLGİ EKONOMİSİNDEN YARATICILIK EKONOMİSİNE GEÇİŞ Problems cannot be solved by thinking within the framework within which the problems were created

Detaylı

MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ

MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ VİZYON BELGESİ (TASLAK) Türkiye 2053 Stratejik Lokomotif Sektörler MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ Millet Hafızası ve Devlet Aklının bize bıraktığı miras ve tarihî misyon, İstanbul un Fethinin

Detaylı

KIRŞEHİR SANAYİ RAPORU

KIRŞEHİR SANAYİ RAPORU KIRŞEHİR SANAYİ RAPORU KIRŞEHİR SANAYİ RAPORU KIRŞEHİR SANAYİ RAPORU Şekil 1 Kırşehir Sanayi Rekabetçilik Eksenleri İş Yapma Düzeyi Yenilikçilik potansiyeli Girişimcilik Düzeyi Teşviklerden yararlanma

Detaylı

Başkent Üniversitesi, 9. ÜSİMP Ulusal Kongresi 17 Mayıs Mart 2017, Ankara

Başkent Üniversitesi, 9. ÜSİMP Ulusal Kongresi 17 Mayıs Mart 2017, Ankara Başkent Üniversitesi, 9. ÜSİMP Ulusal Kongresi 17 Mayıs 17 7 Mart 17, Ankara İÇERİK Ankara Kalkınma Ajansı Onuncu Kalkınma Planı Bölge Planı 11-13 Bölge Planı 14-23 Ankara Kalkınma Ajansı Tarafından Sağlık

Detaylı

tepav Ocak2013 N201301 POLİTİKANOTU Fiyat ve Geri Ödeme Politikalarının İlaç Sanayii Üzerine Etkisi Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

tepav Ocak2013 N201301 POLİTİKANOTU Fiyat ve Geri Ödeme Politikalarının İlaç Sanayii Üzerine Etkisi Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı POLİTİKANOTU Ocak2013 N201301 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Selin ARSLANHAN MEMİŞ 1 Analist, TEPAV Yaşam Bilimleri ve Sağlık Politikaları Enstitüsü Fiyat ve Geri Ödeme Politikalarının

Detaylı

MÜCEVHER SEKTÖR ENDEKSİ KASIM

MÜCEVHER SEKTÖR ENDEKSİ KASIM MÜCEVHER ENDEKSİ KASIM MÜCEVHER ENDEKSİ KASIM Yasak kalktı, kartlı satışlar arttı YILBAŞI, KUYUMCULUK ÜNE HAREKET GETiRECEK! İstanbul Kuyumcular Odası ve Boğaziçi Araştırma ve Yönetim Danışmanlık iş birlikteliğiyle

Detaylı

TÜRKİYE CERN FIRSATINI KAÇIRDI

TÜRKİYE CERN FIRSATINI KAÇIRDI DEĞERLENDİRMENOTU Aralık2012 N201288 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Bilgi ASLANKURT 1 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri H. Ekrem CUNEDİOĞLU 2 Araştırmacı, Finans Enstitüsü TÜRKİYE CERN

Detaylı

Yeni Dış Ticaret Teorileri

Yeni Dış Ticaret Teorileri Yeni Dış Ticaret Teorileri Dr.Dilek Seymen Dr. Dilek Seymen Nitelikli İşgücü Teorisi (Skilled Labor-Keesing&Kenen) Sanayi ülkeleri arasındaki ticaretin büyük bir bölümü nitelikli işgücü farklılıkları ile

Detaylı

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ T.C. Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi vturker@marmara.edu.tr 2.DERS İnsan Kaynakları Yönetiminin günümüz organizasyonları için önemi 21. YÜZYILDA REKABETİN DİNAMİKLERİ KÜRESELLEŞME

Detaylı

Mühendislik Fakültelerinde Araştırma Süreçlerinin Teknoloji Transferi Ekosistemine Katkıları

Mühendislik Fakültelerinde Araştırma Süreçlerinin Teknoloji Transferi Ekosistemine Katkıları Mühendislik Fakültelerinde Araştırma Süreçlerinin Teknoloji Transferi Ekosistemine Katkıları Mühendislik Fakültelerinin Araştırma ve Teknoloji Transferi Ekosistemine Katkılarının Değerlendirilmesi Paneli

Detaylı

DOĞRUDAN PAZARLAMA SEKTÖR ARAŞTIRMASI ÖZET RAPOR

DOĞRUDAN PAZARLAMA SEKTÖR ARAŞTIRMASI ÖZET RAPOR DOĞRUDAN PAZARLAMA SEKTÖR ARAŞTIRMASI ÖZET RAPOR ŞUBAT 2011 Bu araştırma projesi Doğrudan Pazarlama İletişimcileri Derneği için tarafından hazırlanmıştır. Yazılı izin alınmadan çoğaltılamaz ve üçüncü kişilere

Detaylı

Doç.Dr. BAHATTİN KARADEMİR

Doç.Dr. BAHATTİN KARADEMİR Doç.Dr. BAHATTİN KARADEMİR ÖZGEÇMİŞ DOSYASI KİŞİSEL BİLGİLER Doğum Yılı : Doğum Yeri : Sabit Telefon : Faks : E-Posta Adresi : Web Adresi : Posta Adresi : 1975 Köln, Almanya. T: 3223387254228 F: 3223387286

Detaylı

GENEL AMAÇLI MAKİNE SEKTÖRÜ

GENEL AMAÇLI MAKİNE SEKTÖRÜ GENEL AMAÇLI MAKİNE SEKTÖRÜ *BU RAPOR KAYNAKÇADA BELİRTİLEN GÖSTERGELERDEN VE YAYINLARDAN DERLENMİŞTİR. 1 İÇİNDEKİLER Genel Amaçlı Makine Sektörünün Genel Durumu Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki

Detaylı

Hibe. Destek Kalemleri a) İhtiyaç analizi, eğitim ve/veya danışmanlık (400 bin Dolar) b) İstihdam desteği, (2 uzman personel)

Hibe. Destek Kalemleri a) İhtiyaç analizi, eğitim ve/veya danışmanlık (400 bin Dolar) b) İstihdam desteği, (2 uzman personel) EKONOMİ BAKANLIĞI & ww.ekonomi.gov.tr URGE Projeleri Desteği Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi Desteği (Link) Kimler Başvurabilir Özel Sektör İşbirliği Kuruluşları TİM, TOBB, Dış Ekonomik İlişkiler

Detaylı

Pazar Bölümlendirmesi

Pazar Bölümlendirmesi Pazar Bölümlendirmesi Umut Al H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü umutal@hacettepe.edu.tr Plan Pazar bölümlendirmesi Pazar araştırması Pazarlama araştırması Bilgi merkezlerinde pazar bölümlendirmesi SWOT

Detaylı

İŞL 203U YENİLİK YÖNETİMİ

İŞL 203U YENİLİK YÖNETİMİ İŞL 203U YENİLİK YÖNETİMİ KISA ÖZET WWW.KOLAYAOF.COM 1 İÇİNDEKİLER ÜNİTE 1 : Temel Kavramlar..3 ÜNİTE 2:Yenilik Çeşitleri ve Yeniliğin Yayılması..4 ÜNİTE 3:Yeniliğin Teorik Altyapısı, Modern Anlayış ve

Detaylı

Yar. Doç. Dr. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi

Yar. Doç. Dr. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yar. Doç. Dr. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi TR-06590 Cebeci, Ankara Tel.: (0312) 319 77 20 den 340 Faks: (0312) 319 77 36 E-posta: kibritci@dialup.ankara.edu.tr URL: http://dialup.ankara.edu.tr/~kibritci/

Detaylı

BSTB: Kümelenme Destek Programı. Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü

BSTB: Kümelenme Destek Programı. Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü BSTB: Kümelenme Destek Programı 1 Rekabetçilik ve Yenilikçilik Alanlarında Küme Destek Programı Geliştirilmesi Projesi Saha Analizleri Ocak 2011 Kümelenme Destek Programı Yönetmeliği 15/09/2012 1. Çağrı

Detaylı

TÜRKĠYE DÜNYANIN BOYA ÜRETĠM ÜSSÜ OLMA YOLUNDA

TÜRKĠYE DÜNYANIN BOYA ÜRETĠM ÜSSÜ OLMA YOLUNDA TÜRKĠYE DÜNYANIN BOYA ÜRETĠM ÜSSÜ OLMA YOLUNDA Nurel KILIÇ Türk boya sektörü; Avrupa nın altıncı büyük boya üreticisi konumundadır. Türkiye de 50 yılı aşkın bir geçmişi olan boya sektörümüz, AB entegrasyon

Detaylı

www.novusens.com 2012, Novusens

www.novusens.com 2012, Novusens www.novusens.com İNOVASYON VE GİRİŞİMCİLİK ENSTİTÜSÜ Vizyon... Ulusal ve uluslararası paydaşları ile sürdürülebilir büyüme ve rekabeti amaçlayan, ekonomiye ve toplumsal kalkınmaya katma değer yaratacak

Detaylı

TEKNOLOJİ EKONOMİ POLİTİKA - III TÜRKİYE DEKİ AR-GE VE YENİLİK FAALİYETLERİ

TEKNOLOJİ EKONOMİ POLİTİKA - III TÜRKİYE DEKİ AR-GE VE YENİLİK FAALİYETLERİ TEKNOLOJİ EKONOMİ POLİTİKA - III TÜRKİYE DEKİ AR-GE VE YENİLİK FAALİYETLERİ Musa Yaşar Bilimsel ve teknolojik faaliyetler, ülkelerin kalkınmasında büyük bir öneme sahip olup, ulusal gelirden bu tür faaliyetlere

Detaylı

Bilişim Sistemleri Değerlendirme Modeli ve Üç Örnek Olay İncelemesi

Bilişim Sistemleri Değerlendirme Modeli ve Üç Örnek Olay İncelemesi Bilişim Sistemleri Değerlendirme Modeli ve Üç Örnek Olay İncelemesi Özet Dr. Sevgi Özkan ve Prof. Dr Semih Bilgen Enformatik Enstitüsü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara Tel: (312) 210 3796 e-posta:

Detaylı

GRAFİK 1 : ÜRETİM ENDEKSİNDEKİ GELİŞMELER (Yıllık Ortalama) (1997=100) Endeks 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0. İmalat Sanayii

GRAFİK 1 : ÜRETİM ENDEKSİNDEKİ GELİŞMELER (Yıllık Ortalama) (1997=100) Endeks 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0. İmalat Sanayii TÜTÜN ÜRÜNLERİ İMALAT SANAYİİ Hazırlayan Ömür GENÇ ESAM Müdür Yardımcısı 78 1. SEKTÖRÜN TANIMI Tütün ürünleri imalatı ISIC Revize 3 sınıflandırmasına göre, imalat sanayii alt ayrımında 16 no lu gruplandırma

Detaylı

TUBİTAK DESTEKLER NEVŞEHİR TİCARET VE SANAYİ ODASI

TUBİTAK DESTEKLER NEVŞEHİR TİCARET VE SANAYİ ODASI TUBİTAK DESTEKLER NEVŞEHİR TİCARET VE SANAYİ ODASI TUBİTAK DESTEKLERİ 1501- SANAYİ AR-GE PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI Amaç: Sanayi kuruluşlarının Ar-Ge Projelerine %60 a varan oranlarda hibe(geri ödemesiz)

Detaylı

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SANAYİLEŞMENİN DİNAMİKLERİ VE TEKNOLOJİNİN ETKİNLİĞİNDE SANAYİLEŞME

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SANAYİLEŞMENİN DİNAMİKLERİ VE TEKNOLOJİNİN ETKİNLİĞİNDE SANAYİLEŞME T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SANAYİLEŞMENİN DİNAMİKLERİ VE TEKNOLOJİNİN ETKİNLİĞİNDE SANAYİLEŞME Betül BÜYÜKÇIVGIN Yüksek Lisans Tezi

Detaylı

KONYA OTOMOTİV YAN SANAYİ İŞ KÜMESİ

KONYA OTOMOTİV YAN SANAYİ İŞ KÜMESİ KONYA OTOMOTİV YAN SANAYİ İŞ KÜMESİ Ekim 2013 KONYA OTOMOTİV YAN SANAYİ İŞ KÜMESİ Ekim 2013 E-mail:cluster@konyacluster.com Konya Kümelenme Merkezi Konya da kümelenme faaliyetleri 2006-2007 yılında Konya

Detaylı

Daha Yeşil ve Daha Akıllı: Bilgi ve İletişim Teknolojileri, Çevre ve İklim Değişimi

Daha Yeşil ve Daha Akıllı: Bilgi ve İletişim Teknolojileri, Çevre ve İklim Değişimi Daha Yeşil ve Daha Akıllı: Bilgi ve İletişim Teknolojileri, Çevre ve İklim Değişimi Bu sunum Greener and Smarter, ICTs, the Environment and Climate Change başlıklı Eylül 2010 tarihli OECD raporundan uyarlanmıştır.

Detaylı

STRATEJİ FORMÜLASYONU

STRATEJİ FORMÜLASYONU STRATEJİ FORMÜLASYONU ULUSLARARASI STRATEJİLER Uluslararası Strateji Uluslararası düzeydeki dağınık iştiraklere ait faaliyetlerin birbirlerinden bağımsız biçimde ve aynı zamanda ana şirket ile min koordinasyon

Detaylı

PAZARLAMA İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

PAZARLAMA İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Ünite 1 Yrd. Doç. Dr. Polat TUNCER Pazarlama: Müşteri talep, istek ve ihtiyaçlarını tatmin etmek için değişim yönetimini kolaylaştırmaya yönelik birtakım insan aktiviteleridir. Pazarlama: Tüketicileri

Detaylı

Makine Mühendisliği Bölümü

Makine Mühendisliği Bölümü Makine Mühendisliği Bölümü Neden Makine Mühendisliği Teknolojiyi kullanan, teknoloji üreten ve teknolojiye yön veren, toplum yararına bilimsel bilgi sağlayan günümüz ve yarınların problemlerine çözüm arayan

Detaylı

Ar-Ge ve İnovasyon Performansı Ölçümü. Prof. Dr. Fethi ÇALIŞIR

Ar-Ge ve İnovasyon Performansı Ölçümü. Prof. Dr. Fethi ÇALIŞIR Ar-Ge ve İnovasyon Performansı Ölçümü Prof. Dr. Fethi ÇALIŞIR Önerilen Çalışma Akışı Literatür Taraması - Makaleler - Uluslararası Endeks ve Anketler - Ölçüm Modelleri Firma ile Yapılacak Görüşmeler -

Detaylı

DSK nın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi

DSK nın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi Balanced Scorecard DSK nın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi Bu yöntemin ortaya çıkışı 1990 yılında Nolan Norton Enstitüsü sponsorluğunda gerçekleştirilen, bir yıl süren ve birçok şirketi kapsayan Measuring performance

Detaylı

Sınai Mülkiyet Hakları, Önemi,

Sınai Mülkiyet Hakları, Önemi, Sınai Mülkiyet Hakları, Önemi, İçerik Genel Bakış Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Türk Patent Enstitüsü ve Görevleri Eskiden hammadde kaynaklarına ve sermaye birikimine sahip olan ülkeler güç ve kontrol

Detaylı

KALKINMANIN SÜREKLİLİĞİ KALİTELİ BEŞERİ SERMAYE İLE MÜMKÜN

KALKINMANIN SÜREKLİLİĞİ KALİTELİ BEŞERİ SERMAYE İLE MÜMKÜN 2016 TEMMUZ AĞUSTOS - SEKTÖREL KALKINMANIN SÜREKLİLİĞİ KALİTELİ BEŞERİ SERMAYE İLE MÜMKÜN Bilişim teknolojilerinin ucuzlaması ve yaygınlaşması bilgi akışını hızlandırdı. Bunun sonucunda da yoğun bilgi

Detaylı

Bilgi Toplumunda Sürekli Eğitim ve Yenilikçi Eğitimci Eğitimi

Bilgi Toplumunda Sürekli Eğitim ve Yenilikçi Eğitimci Eğitimi Bilgi Toplumunda Sürekli Eğitim ve Yenilikçi Eğitimci Eğitimi Bilgi toplumunda, bilgi ve iletişim teknolojilerinin yarattığı hız ve etkileşim ağı içinde, rekabet ve kalite anlayışının değiştiği bir kültür

Detaylı

İŞLETMELERDE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE YENİLİKÇİLİK: KARABÜK TEKİ KOBİ'LERDE BİR ARAŞTIRMA

İŞLETMELERDE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE YENİLİKÇİLİK: KARABÜK TEKİ KOBİ'LERDE BİR ARAŞTIRMA İŞLETMELERDE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE YENİLİKÇİLİK: KARABÜK TEKİ KOBİ'LERDE BİR ARAŞTIRMA Serhat TEKELİOĞLU Doktora Öğrencisi, Süleyman Demirel Üniversitesi tekeliserhat@gmail.com Hakan BAŞER Doktora Öğrencisi,

Detaylı

2. Hafta DEPOLAR VE DEPOLAMA 1. DEPO VE DEPOLAMA KAVRAMLARI. 2. Hafta

2. Hafta DEPOLAR VE DEPOLAMA 1. DEPO VE DEPOLAMA KAVRAMLARI. 2. Hafta Öğr. Gör. Murat BURUCUOĞLU Gerek üretim hattı için gereken malzeme ve hammaddeler, gerekse dağıtım için bekleyen tamamlanmış ürünleri genel olarak stok olarak tanımlamaktayız. Stoklar ekonomik gelişmenin

Detaylı

Eskişehir Sanayi Geliştirme Merkezi SANGEM 19 Ağustos 2009

Eskişehir Sanayi Geliştirme Merkezi SANGEM 19 Ağustos 2009 Eskişehir Sanayi Geliştirme Merkezi SANGEM 19 Ağustos 2009 SANGEM, bir ESO kuruluşudur Neden SANGEM? Eskişehir Sanayi Odası ESO nun öncü girişimiyle kurulan ve kâr amaçsız (non-profit) bir kuruluş olan

Detaylı

GÜNEY EGE BÖLGE PLANI 2010-2013

GÜNEY EGE BÖLGE PLANI 2010-2013 GÜNEY EGE BÖLGE PLANI 2010-2013 SUNUM AKIŞI Bölge Planı Hazırlık Süreci Paydaş Analizi Atölye Çalışmalarının Gerçekleştirilmesi Mevcut Durum Analizi Yerleşim Yapısı ve Yerleşmeler Arası İlişki Analizi

Detaylı

HRdergi Okur Profili Anketi Sonuçları

HRdergi Okur Profili Anketi Sonuçları HRdergi Okur Profili Anketi Sonuçları 2008 içindekiler Hakkımızda 1 Cinsiyet Dağılımı 2 Yaş Grubu 2 Eğitim Durumu 3 Çalışılan Departman 3 Ünvan Dağılımı 4 Çalışılan Bölüm 4 Çalışan Sayısı Ortalaması 5

Detaylı

INNOVATIVENESS IN INDUSTRIAL DISTRICTS OF TURKEY AND INDICATORS OF INNOVATION ACTIVITIES IN SMEs. Bilge ARMATLI-KÖROĞLU

INNOVATIVENESS IN INDUSTRIAL DISTRICTS OF TURKEY AND INDICATORS OF INNOVATION ACTIVITIES IN SMEs. Bilge ARMATLI-KÖROĞLU G.Ü. Fen Bilimleri Dergisi 18(4): 693-706 (2005) ISSN 1303-9709 G.U. Journal of Science 18(4): 693-706 (2005) INNOVATIVENESS IN INDUSTRIAL DISTRICTS OF TURKEY AND INDICATORS OF INNOVATION ACTIVITIES IN

Detaylı

Stratejik Pazarlama 2. Hafta. Doç. Dr. Hayrettin Zengin

Stratejik Pazarlama 2. Hafta. Doç. Dr. Hayrettin Zengin Stratejik Pazarlama 2. Hafta Doç. Dr. Hayrettin Zengin Bölüm 2 Jenerik Pazarlama Stratejileri ve Rekabet Avantajının Sürdürülebilirliği Strateji Kavramı Strateji kavramı, belirli hedeflere belirli bir

Detaylı

ADANA ÜNİVERSİTE-SANAYİ ORTAK ARAŞTIRMA MERKEZİ. Rekabet Edilebilirlik Açısından Adana Sanayisinin Teknolojik Yetenek Envanterinin Belirlenmesi

ADANA ÜNİVERSİTE-SANAYİ ORTAK ARAŞTIRMA MERKEZİ. Rekabet Edilebilirlik Açısından Adana Sanayisinin Teknolojik Yetenek Envanterinin Belirlenmesi ADANA ÜNİVERSİTE-SANAYİ ORTAK ARAŞTIRMA MERKEZİ Rekabet Edilebilirlik Açısından Adana Sanayisinin Teknolojik Yetenek Envanterinin Belirlenmesi Proje Ortakları Proje Başlama-Bitiş Tarihi: 07. 07. 2009 07.

Detaylı

uydurmaları ve dış pazarlara açılmalarını sağlamak amacıyla 2005 yılında yaratıcı bir program geliştirmiştir.

uydurmaları ve dış pazarlara açılmalarını sağlamak amacıyla 2005 yılında yaratıcı bir program geliştirmiştir. Ülkeleri ve piyasaları birbirine yakınlaştınion küreselleşme süreci ile birlikte giderek artan yoğun rekabet ortamında küçük ve orta boy işletmelerin (KOBi) ayakta kalması da son derece zorlaşmıştır. işte

Detaylı

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE-

Detaylı

Sanayide Ar-Ge ve Yeni Ürün Geliştirme

Sanayide Ar-Ge ve Yeni Ürün Geliştirme Sanayide Ar-Ge ve Yeni Ürün Geliştirme A. Erbil PAYZIN PAYZIN Danışmanlık Ltd. Şti. ÜSİMP 4. Ulusal Kongresi, 2-3 Haziran 2011, İzmir 1 Sunumun içeriği Ar-Ge aşamaları ve geliştirme projeleri sınıfları

Detaylı

TEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007

TEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007 TEB KOBİ AKADEMİ İLLER GELECEKLERİNİŞEKİLLENDİRİYOR: ADANA GELECEK STRATEJİSİ KONFERANSI 5 ARALIK 2007 1 Adana Gelecek Stratejisi Konferansı Çalışmanın amacı: Adana ilinin ekonomik, ticari ve sosyal gelişmelerinde

Detaylı

DIŞ TİCARETTE KÜRESEL EĞİLİMLER VE TÜRKİYE EKONOMİSİ

DIŞ TİCARETTE KÜRESEL EĞİLİMLER VE TÜRKİYE EKONOMİSİ DIŞ TİCARETTE KÜRESEL EĞİLİMLER VE TÜRKİYE EKONOMİSİ (Taslak Rapor Özeti) Faruk Aydın Hülya Saygılı Mesut Saygılı Gökhan Yılmaz Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü

Detaylı

Aynur Bektaş Hey Tekstil CEO. 2 Haziran 2010 Denizli

Aynur Bektaş Hey Tekstil CEO. 2 Haziran 2010 Denizli Aynur Bektaş Hey Tekstil CEO 2 Haziran 2010 Denizli KÜRESEL GELĐŞMELER Her geçen gün daha çok sayıda ülke üretime giriyor Dünya ticaretindeki serbestleşme ile rekabet hızla artıyor Perakende alanında daha

Detaylı

Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek in Konuşma Metni

Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek in Konuşma Metni GSO-TOBB-TEPAV Girişimcilik Merkezinin Açılışı Kredi Garanti Fonu Gaziantep Şubesi nin Açılışı Proje Değerlendirme ve Eğitim Merkezi nin Açılışı Dünya Bankası Gaziantep Bilgi Merkezi Açılışı 23 Temmuz

Detaylı

Yar. Doç. Dr. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi

Yar. Doç. Dr. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ! Yar. Doç. Dr. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi TR-06590 Cebeci, Ankara Tel.: (0312) 319 77 20 den 340 Faks: (0312) 319 77 36 E-posta: kibritci@dialup.ankara.edu.tr URL: http://dialup.ankara.edu.tr/~kibritci/

Detaylı

TORBALI TİCARET ODASI MOBİLYA SEKTÖR ANALİZİ

TORBALI TİCARET ODASI MOBİLYA SEKTÖR ANALİZİ TORBALI TİCARET ODASI MOBİLYA SEKTÖR ANALİZİ a. Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu Dünya mobilya üretimi 2010 yılında yaklaşık 376 milyar dolar olurken, 200 milyar dolar olan bölümü üretim

Detaylı

Akın Gürbüz Proje Teknik Uzmanı TOBB

Akın Gürbüz Proje Teknik Uzmanı TOBB Akın Gürbüz Proje Teknik Uzmanı Proje Başlığı Tekirdağ da Şarap Kümelenmesi Tekirdağ da Şarap Kümelenmesi Ortaklar Tekirdağ Ticaret ve Sanayi Odası, Tekirdağ, Türkiye Castellon Ticaret ve Sanayi Odası,

Detaylı

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I İŞLETME BİRİMİ VE İŞLETMEYİ TANIYALIM YONT 101- İŞLETMEYE GİRİŞ I 1 İŞLETME VE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR ÖRGÜT KAVRAMI: Örgüt bir grup insanın faaliyetlerini bilinçli bir şekilde, ortak

Detaylı

Erkan Erdil METU-TEKPOL Araştırma Merkezi ve İktisat Bölümü Teoman Pamukçu METU-TEKPOL Araştırma Merkezi. Middle East Technical University

Erkan Erdil METU-TEKPOL Araştırma Merkezi ve İktisat Bölümü Teoman Pamukçu METU-TEKPOL Araştırma Merkezi. Middle East Technical University Erkan Erdil METU-TEKPOL Araştırma Merkezi ve İktisat Bölümü Teoman Pamukçu METU-TEKPOL Araştırma Merkezi Middle East Technical University ÜSİMP 2013 VI. Ulusal Kongresi Düzce Üniversitesi 9-10 Mayıs 2013

Detaylı

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 5746 SAYILI KANUN TEKNOGİRİŞİM SERMAYESİ DESTEĞİ İŞ PLANI DEĞERLENDİRME FORMU

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 5746 SAYILI KANUN TEKNOGİRİŞİM SERMAYESİ DESTEĞİ İŞ PLANI DEĞERLENDİRME FORMU T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 5746 SAYILI KANUN TEKNOGİRİŞİM SERMAYESİ DESTEĞİ İŞ PLANI DEĞERLENDİRME FORMU İş Fikri Adı : Girişimci Adı : Başvuru Kod Numarası : Değerlendiren Komisyon Üyesinin

Detaylı

Business Game (İşletme Oyunu)

Business Game (İşletme Oyunu) Business Game (İşletme Oyunu) Business Game Şirketler iki çeşit ürün üretirler Tüm şirketler bu ürünleri aynı pazarda satarlar Müşteriler Pazar Oyunun başlangıcında, her takım tamamlayacağı senaryo hakkında

Detaylı

Girişimcinin İş Kurma Sürecindeki Temel Adımları. Yrd.Doç.Dr. Levent VURGUN Turgut Özal Üniversitesi

Girişimcinin İş Kurma Sürecindeki Temel Adımları. Yrd.Doç.Dr. Levent VURGUN Turgut Özal Üniversitesi Girişimcinin İş Kurma Sürecindeki Temel Adımları Yrd.Doç.Dr. Levent VURGUN Turgut Özal Üniversitesi Girişimcinin İş Kurma Sürecindeki Temel Adımları MOTİVASYON İŞ FİKRİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÖN DEĞERLENDİRME

Detaylı

TR42 DOĞU MARMARA KALKINMA AJANSI 2014 YILI MALİ DESTEK PROGRAMLARI BİLGİ NOTU

TR42 DOĞU MARMARA KALKINMA AJANSI 2014 YILI MALİ DESTEK PROGRAMLARI BİLGİ NOTU Doğu Marmara Kalkınma Ajansı 2014 Yılı Mali Destek Programları 2014 Yılı Mali Destek Programları kapsamında 6 farklı mali destek Programı 11 Kasım 2013 tarihinde ilan edilmesi planlanmaktadır. Toplam 25.100.000

Detaylı

Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023

Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023 Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023 İÇERİK Amaç, Vizyon Hazırlık Süreci İnovasyona Dayalı Mevcut Durum Stratejiler Kümelenme ile ilgili faaliyetler Sorular (Varsa) İNOVASYON & KÜMELENME

Detaylı

Yeşil Kitap Çerçeve, Temel Bulgular ve Politika Önerileri

Yeşil Kitap Çerçeve, Temel Bulgular ve Politika Önerileri Toplam Faktör Verimliliği Politika Çerçevesi Geliştirilmesi için Teknik Destek Projesi Yeşil Kitap Çerçeve, Temel Bulgular ve Politika Önerileri 29 Mart 2018, İstanbul Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖĞRETİM PLANI

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖĞRETİM PLANI T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ 2015 2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖĞRETİM PLANI 1. YARIYIL D. KODU DERSİN ADI T+U+L KREDİ ÖNŞART AKTS 3503151 Planlama Stüdyosu 1

Detaylı

Bölüm 4. İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir.

Bölüm 4. İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir. Bölüm 4 İşletme Analizi İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir. İşletmenin ne durumda olduğu ve nelere sahip olduğu bu analizde

Detaylı

Deneyimler, KOBİ lere Öneriler.. Leyla Arsan, TAGES leyla.arsan@tages.biz

Deneyimler, KOBİ lere Öneriler.. Leyla Arsan, TAGES leyla.arsan@tages.biz Deneyimler, KOBİ lere Öneriler.. Leyla Arsan, TAGES leyla.arsan@tages.biz TAGES www.tages.biz Teknoloji Araştırma Geliştirme Endüstriyel Ürünler Bilişim Teknolojileri A.Ş. 1996 yılında kuruldu, 2002 den

Detaylı