Molino Makine Sanayi ve Ticaret A.fi., Afrika Bölge Sorumlusu. Çev: Ayfle MERAL

Transkript

1 Türkiye- Sahra alt Aras ndaki Siyasi ve Ekonomik liflkiler Pasco BAKAYOKO Molino Makine Sanayi ve Ticaret A.fi., Afrika Bölge Sorumlusu Çev: Ayfle MERAL Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti nin Bay ve Bayan üyeleri; Uluslararas Kurulufllar n ve Diplomasi nin Say n Üyeleri; Türk Hükümetinin kabul etti i Say n Bay ve Bayan Afrika Elçileri; Türkiye de Afrika ülkelerini temsil eden Bay ve Bayan Onursal Konsoloslar; Türkiye de yaflayan Afrika Topluluklar n n Say n Bay ve Bayan üyeleri; Bu kongrenin baflar yla icra edilmesi için bilimsel ekibini oluflturan Say n Bay ve Bayanlar; Davetliler; Bay ve Bayan kongre kat l mc lar ; Hepiniz Türkiye ye, bu misafirperver topraklara, hofl geldiniz. Afrika k tas n n tah l sektörü sanayisini gelifltirmek için Afrika Hükümetleri ve flirketleriyle iflbirli i içinde çal flan çokuluslu Türk flirketinde d fl ticaret bölümünde Afrika sorumlusu olarak, art k Türkiye ile Afrika aras nda çift yönlü yeni bir iflbirli i hatt n n oluflturulmufl oldu unu sevinçle görmekteyim. Bununla beraber bugün bizi burada bir araya getiren bu konferans f rsat bilerek buradaki Afrikal meslektafllar ma Türkiye nin bütün düzlemlerinde diplomatik, ticari, karfl l kl iflbirli i, teknolojik, bilimsel, sosyolojik, kültürel

2 588 Sahra Alt Afrika / Sub-Saharan Africa ve ekonomik- Afrika ya daha çok aç lma konusunda ne kadar kararl oldu unu bildirmek istiyorum. Afrika-Türkiye yak nlaflmas n n gerçekleflmesi için Türk Hükümetinin sergiledi i çabalar sayesinde günümüzde binlerce Türk flirketi Afrika yla çal flmaya gayret etmektedir. Say n Baylar ve Bayanlar; Türkiye Cumhuriyeti hükümeti, Tasam Genel Müdürü Say n Atilla SAN- DIKLI, bu konferansa kat lamayan Molino fiirketinin Genel Müdür ve Baflkan Say n Ömer Lütfi ALAYBEY ve ayn flirketin yard mc baflkan Salim ALAYBEY ad na Afrikal babalar ma, k z ve erkek kardefllerime ve Afrika- Türkiye karfl laflmas n n iyi geçmesi için bu misafirperver topraklara gelen herkese bir kez daha hofl geldiniz diyorum. Kongre kat l mc s Say n Baylar ve Bayanlar; Elli Afrikal ülkeyi burada a rlayan 2. Afrika-Türkiye Kongresi nin yap ld bu önemli günde muhterem Bay ve Bayanlar, Türkiye ile Afrika n n tarihsel, ticari, iliflkisel ve sosyal-kültürel ba larla as rlardan beri birbirine ba l oldu unu hat rlatmama müsaade edin. lk Afrika-Türkiye Kongresi, yaklafl k bir y l önce Kas m 2005 tarihinde yine stanbul da Hükümet Temsilcilerinin, Hükümet Baflkanlar n n ve Afrika Birli i Komisyon Baflkan n n kat ld 45 Afrikal ülkenin kat l m yla gerçekleflmiflti. Türk hükümeti ve Türkasya Stratejik Araflt rmalar Merkezi nin (TASAM) yürüttükleri bu giriflim, 21. yüzy l n evrensel ajandas nda yerini alacakt r. Bu çabalar, son y llarda genel olarak Afrika k tas yla diplomatik, siyasi, ticari, kültürel, sosyolojik ve ekonomik çift yönlü iliflkilerini yo unlaflt ran Türk Hükümetinin kayda de er yorulmak bilmez çabalar n n izlerini tafl maktad r. Türk hükümeti ve birkaç Türk STK, son y llarda özellikle e itim, karfl l kl iflbirli i, sa l k, ekonomi ve yoksullukla mücadele alanlar nda Afrika ya yap lan yard mlar artt rm fllard r. Muhterem Türkiye Cumhuriyeti Baflbakan, Afrika-Türkiye aras ndaki bu mükemmel iflbirli i ve dostluk sonuçlar, önceki yüzy llarda Afrika ülkelerini Türkiye ye ba layan unutulmaz iliflkileri yeniden kurmak için gece gündüz sergiledi iniz çabalar n eseridir. Bununla beraber bugün burada bulunan Afrikal meslektafllar m, sizin Af-

3 Türkiye-Sahra Alt Afrika Münasebetleri 589 rika-türkiye aras ndaki iflbirli i ve dostlu un huzuru için durmaks z n sergiledi iniz say s z gayret ve eylemlere kay ts z kalamazlar. Gerçekten de Avrupa sömürgesiyle birlikte Osmanl imparatorlu u güçsüz düflmüfltür. Ba ms z bir devlet olarak modern Türkiye bu flekilde do mufltur. Modern Türkiye ile Orta Avrupa ve Asya ülkeleri aras ndaki çift yönlü iliflkilerin aç lmas yla Afrika-Türkiye iliflkileri h zl bir flekilde biçim de ifltirmifltir. Bu nedenle Afrika ve Türkiye y llar na kadar birkaç düzlemde birbirinden uzaklaflm flt r. Say n Türkiye Cumhuriyeti Baflbakan, 1998 y llar n n Türkiye ile Afrika aras nda çift yönlü ticari ve diplomatik temaslar n yeniden bafllad y llar oldu unu burada hat rlatal m. Fakat geçen asr n bafllar nda Afrika ile Türkiye aras nda kopan iliflkiler gerçekten de sizin hükümetiniz döneminde gerçek anlamda tekrar bafllam flt r. Bu tarihten itibaren e iliminiz, atalar m z birbirine ba layan karfl l kl ticari ve kültürel iliflkilerin nostaljisini giderip yeniden bu iliflkileri oturtmak olmufltur. Bu çerçevede birkaç okul infla edilmifltir. Ayn zamanda yüksek okul inflaat projeleri de bu dönemde oluflmaya bafllam flt r. Bununla beraber bir kez daha Türk hükümeti baflkan n n Afrika-Türkiye iliflkilerine vurgu yapt n ve bunun önemli kayg lar ndan biri olmaya devam etti ini burada hat rlatmak gerekiyor. Türkiye de Afrika Y l ilan edilen 2005 y l nda Türkiye Baflbakan Say n Recep Tayyip ERDO AN, Amerikan milyarderi Bill Gates i Afrika ya yat r m yapmaya davet etmiflti. Buradan Tayyip Bey i bu girifliminden dolay tebrik ederim. Türkiye Baflbakan taraf ndan sürdürülen bu yorulmak bilmez giriflimler, günümüzde düzenlenen say s z Afrika-Türkiye forum ve tan flma olanaklar - n n do mas n sa lam flt r. Afrika-Türkiye Karfl l kl Ticari, Diplomatik, Ekonomik ve Kültürel liflkileri 8-12 May s 2006 aras nda stanbul da ilk Afrika-Türkiye yat r m ve ticari forum esnas nda Türk ve Afrikal ifl adamlar aras nda 500 den fazla anlaflma imzalanm flt r. Burada 40 a yak n Afrika ülkesinin bu belirleyici karfl laflmaya kat ld n hat rlatal m. Afrika-Türkiye Köprüsü ad n tafl yan bu forum, sa lam bir ekonomik

4 590 Sahra Alt Afrika / Sub-Saharan Africa güç olan Türkiye ile Afrika aras nda ticari al flveriflleri ve yat r mlar gelifltirmek için Türk ve Afrika iktidarlar n n giriflimi sayesinde düzenlenmiflti. Bir yandan Do u Avrupa da ve di er yandan da Asya ile Avrupa aras nda bulunan Türkiye, bu bölgede stratejik bir konuma sahiptir. Bu nedenden dolay ekonomik terazi tahminleri 2007 y l için ekonomik büyümesinden dolay Türkiye nin ekonomik düzlemde en güçlü ülkeler aras nda 20. s rada yer alaca n öngörmektedir. Bu da çok olumlu bir geliflmedir. Geçen y l Türkiye, Türk Devlet Bakan Say n Kürflat TÜZMEN in ilan etti i gibi, 2008 y l na kadar Afrika ya yap lacak ihracat n on milyar dolara yükseltilmesi amac yla gelecek y llarda Afrika yla ticari al flveriflleri ço altmay dilemekteydi. Devlet Bakan, Türkiye den Afrika ya do ru yap lan ihracat n 2004 te 3 milyara ulaflt n n, bu da ihracatlar n n yaln zca %5 ini temsil etti ini, ayn zamanda Türkiye ve Afrika aras ndaki serbest rekabet anlaflmalar n n öneminin alt n çizmifltir. Böylece Türkiye Cumhuriyetinin D fl Ticaret Bakan na göre Afrika ve Yak n Do u ülkeleri, Türkiye için ticari alanda önemli potansiyeller sunmaktad r. Bir kez daha hat rlatmakta fayda olacak Afrika y l olarak adland r lan 2005 y l boyunca Türkiye, k tam zla Türkiye aras nda gelecek bir iflbirli ini uygulamak amac yla çeflitli Afrika ülkeleri aras nda temaslar n ve ziyaretlerini ço altm flt r. Burkina Faso-Türkiye Karfl l kl liflkileri Afrika-Türkiye iflbirli i çerçevesinde Burkina Faso Cumhurbaflkan Say n Blaise COMPAORÉ, 3 fiubat 2006 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti sayg de er Cumhurbaflkan n n özel elçisi olan Sayg de er Ömer ZEYT NO LU Bey i kabul etmiflti. Yapt görüflmenin ard ndan Türk diplomat Say n Ömer ZEY- T NO LU görevinin amac n belirtmifltir. Türkiye Cumhurbaflkan n n elçisiyim ve buraya Türkiye ile Burkina-Faso aras ndaki karfl l kl iflbirli inin perspektiflerini gözden geçirmeye geldim diye alt n çizmifltir. Bir kez daha flunu belirtelim ki, 1998 de bu ülke, Afrika ülkelerine do ru bir aç l m politikas bafllatm fl ve Türk diplomat na göre 2005 y l da Afrika k - tas na adanm fl bir y l olmufltur.

5 Türkiye-Sahra Alt Afrika Münasebetleri 591 Bununla beraber Burkina Faso Cumhurbaflkan Say n Blaise COMPORAÉ ve Say n Ömer ZEYT NO LU aras ndaki görüflme son derece verimli geçmifltir. Bu iki önemli kiflinin görüflmeleri, daha ziyade, karfl l kl iflbirli i ve bunun d fl nda önemli birkaç konularla ilgili olmufltur. Özellikle de teknik ve bilim, sanat ve kültür, ticaret, askeri ve iktisat öncelikli olarak da pamuk- gibi konular ele al nm flt r. Burkina Faso ile Türkiye aras nda uzun süreli karfl l kl bir iflbirli ini öngören bu mant k dâhilinde Türk diplomat sözlerine flöyle devam etmifltir: Afrika ülkelerinden gelen pamuk Türkiye de gümrük vergisinden muaf tutulmaktad r. Bu noktada sizi kutlar m. Bunlar n Afrika ülkeleri ile Türkiye aras nda uzun vadeli ve sa lam bir iflbirli ini sergileyen bir iradenin göstergeleri oldu unu hiç çekinmeden söyleyebiliriz. Gerçekten de Say n Ömer ZEYT NO LU sözlerini tamamlarken gelecek günlerde iki ülkenin delegasyonlar n n Türkiye ile Burkina Faso aras nda karfl l kl iflbirli i anlaflmalar imzalamak üzere görüfleceklerini vurgulam flt r. Kongo Brazzaville-Türkiye Karfl l kl iliflkileri Kongo Teknik ve Meslek E itimi Baflkan Say n Pierre Michel NGUIMBI, 26 Kas m- 1 Aral k tarihleri aras nda meslektafl Türk Milli E itim Bakan Say n Doç. Dr. Hüseyin ÇEL K in daveti üzerine bir çal flma ziyareti amac yla Ankara ya gelmiflti. Bu görev Kongo ve Türk delegasyon üyelerinin her iki ülkenin karfl l kl yarar na yönelik olacak bir iflbirli ini amaçlayarak teknik ve mesleki e itim hedefli görüfl al flverifllerine imkân vermifltir. Gerçekten de bu iflbirli inin oluflturulmas, ülkelerinin karfl l kl menfaatleri için teknik ve mesleki e itim alan na e ilen Say n Michel NGUINBI ile Say n Hüseyin ÇEL K aras nda Brazzaville de (Kongo) gerçekleflen görüflmelerin meyvesidir. Bu faydal görüflmede Kongo Bakan ve Türk meslektafl, ortak projeler üretmek ve finansman elde edilmesinde birlikte çaba sarf etmek, iki ülkenin profesyonel ve teknik formasyon kurumlar aras nda bir kardefllik a kurmak hedefiyle karfl l kl olarak faydalanmak, yasal düzenlemeler takip ederek bu iflbirli ini gerçeklefltirmek, diplomatik yollarla kotalar n n ve çal flma sürelerinin belirlenece i uzman al flverifllerinde bulunmak için düzenli olarak siyaset ve planlama üzerine birbirlerini bilgilendirme karar alm fllard r. Böylece

6 592 Sahra Alt Afrika / Sub-Saharan Africa birlikte teknik ve mesleki alanlarda formasyon ve üretim düzenini kurmay amaçlam fllard r. Mesleki formasyonla ilgili bir siyasetin ortak bir ifadesi, iki ülkenin faydas na olacak uygun burs say lar n ço altmak için gayretleri sürdürülmektedir. Bununla beraber flunu da belirtmek gerekir ki, çal flma seanslar n n d fl nda Bakan Pierre Michel NGUIMBI delegasyonuyla birlikte, Ankara da ve stanbul da, Erkek Meslek Lisesi ni, Ticaret, Turizm ve Otelcilik Lisesi ni, ders materyalleri yap m merkezini, Özel Tevkret Meslek Lisesi ni gezdi ve ayn zamanda E itim ve Ö retim Konseyi müdürünü ziyaret etti. Afrika Türkiye Aras ndaki Diplomatik flbirli i Son y llarda Afrika-Türkiye iflbirli i çerçevesinde Türkiye, Afrika ya bakanlardan, diplomatlardan, ifl adamlar ndan ve devlet adamlar ndan oluflan elçi gönderimlerini ço altm flt r. Ayn zamanda Senegal Hükümeti, Türkiye Cumhurbaflkan na itimatnamesini vermesi için Elçisi Ekselanslar Babacar Carlos MBAYE Beyefendi yi Türkiye de vazifelendirmifltir. Ayn zamanda Nijerya n n, Güney Afrika n n, Sudan n, Etiyopya n n, Somali nin, Cezayir in, Fas n, Libya n n, M s r n ve Tunus un birkaç y ld r Türkiye de temsilcileri oldu unu burada hat rlatal m. Ayn zamanda yirmiye yak n Afrika ülkesi de onursal konsoloslarla temsil edilmektedir. Afrika ile Türkiye aras ndaki bu iradeye, karfl l kl ticari, ekonomik, kültürel, diplomatik, sanatsal, iliflkisel ve siyasi iflbirli ine bakt m zda, Afrikal ve Türk atalar m z birbirine ba layan iliflkisel ba lar n nihayet yeniden do du- unu görmekteyiz. Türkiye deki zaman n z n hoflça geçmesini ve ülkelerinize ve evlerinize huzurla dönmenizi dilerim. Yaflas n Afrika-Türkiye iflbirli i. Teflekkür ederim.