dergi Milli E itim siyasetimizin temel tafl, cahilli in yok edilmesidir TÜRK E T M VAKFI May s 2008 Say : 3 Mustafa Kemal Atatürk

Transkript

1 dergi Türkiye nin E itim Vakf Türkiye nin E itim Vakf TÜRK E T M VAKFI May s 2008 Say : Milli E itim siyasetimizin temel tafl, cahilli in yok edilmesidir Mustafa Kemal Atatürk

2 Bir ülkeyi ileri götüren gelece e güvenle bakan yeni nesilleridir. Amac m z e itimiyle, dünya görüflüyle ve de erleriyle Atatürk'ün miras na sahip ç kan bir gençli in yetiflmesinde pay sahibi olabilmek. TEV, Türk Gençli i nin gelece i için 41 y ld r inançla çal fl yor. 19 May s Gençlik ve Spor Bayram n z kutlu olsun.

3 Gençli i yeti tiriniz. Onlara ilim ve irfanın müspet fikirlerini veriniz. Gelece in aydınlı ına onlarla kavu acaksınız. Hür fikirler uygulama alanına konuldu u zaman Türk Milleti yükselecektir.

4 TEV, Türk Gençli i nin gelece i için 41 y ld r inançla çal fl yor. B a fl a r l a r m z Yurt içinde burs Yurt dıflında burs 22 E itim Tesisi Üstün Bafları Bursu

5 Kuruluflumuzun 41. y l n geride b rak yoruz Sayg de er TEV'liler, Kuruluflumuzun 41. y l n 4 May s 2008 tarihinde geride b rak yoruz. TEV 40 y l boyunca kurulufl amac gere i ö renci odakl hizmet etmifl, üstün ve örnek baflar lar ile Türk Milli E itimine destek olmufltur. TEV 41. y l nda kurulufl amac m z fl alt nda yeni ve örnek olacak uygulamalar bafllatma karar alm flt r. TEV Dergisi nin bir önceki say s nda sizlere duyurulan yeni uygulamalar m z gecikmeden bafllat lm flt r. K z Ö renci Yurdu yap lmas na yönelik araflt rma ve çal flmalar, Yönetim Kurulu üyelerinin de bizzat kat l m ile genel müdürlük taraf ndan yürütülmektedir. Amaç, yönetimini TEV in üstlenece i TEV'e yak flan bir ö renci yurdu hizmeti sunm a k t r. Üstün Baflar Bursu uygulamas E itim y l nda bafllat lm flt r ve baflar ile devam etmektedir. Bu kategorideki burslar m z n say s na bütçe imkanlar dahilinde her y l yeni ilaveler olacakt r. Sosyal sorumluluk projelerine TEV olarak ilk kez 2007 y l nda bafllanm flt r. Türkiye Vadofone Vakf sponsorlu unda Milli E itim Bakanl Ö retmen Yetifltirme ve E itim Genel Müdürlü ü ve TEV'in birlikte yürüttükleri Ö retmene Proje Yapt rma E itimi Projesi (ÖPYEP) ile ö retmenin bilgi ve niteliklerinin gelifltirilmesi hedeflemifltir. Çünkü ö retmen ö rencisinin önünde her zaman örnek teflkil etmesi gereken en önemli kimliktir. Dolay s yla, her deste i fazlas yla hak etmektedir. Detayl bilgilendirmesini ileriki sayfalarda okuyaca n z bu ilk sosyal sorumluluk projemiz, Yeni Zelanda'da gerçeklefltirilen önemli bir uluslararas e itim kongresinde birincilik ödülünü kazanm flt r. Bundan böyle TEV olarak kat laca m z sosyal sorumluluk projelerinde ö renciler kadar ö retmenler de bizim için hedef grup olacakt r. Bu yolla kurulufl amac m zdan uzaklaflmadan ülkemiz için kal c ve örnek faydalar sa lanacakt r. TEV'in kurumlar ile e itime destek konusunda birliktelik çal flmalar da baflar ile sürmektedir. Ülkemizin en büyük sanayi kuruluflu TÜPRAfi ile 2007 y l nda Burs Fonu Sözleflmesi imzalad k. Son olarak da Deva Holding A.fi. ile kurulufllar n n 50. y l dolay s yla 2008 y l ndan bafllat larak 50 adet t p ve eczac l k dallar nda burs vermek üzere mutabakat sa lanm flt r. Bu fon uzun soluklu olacakt r. Kurumlar aras ndaki burs sözleflmesi imzalanma aflamas ndad r. Çal flmalar m za gösterece iniz ilgi, destek ve tavsiyeleriniz bizlere rehber olac a k t r. S a y g l a r m z l a, Turgut Bozkurt Genel Müdür

6 i ç i n d e k i l e r 9 TEV ve Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi iflbirli i ile 1. Uluslararas Nuri yicil Keman Yar flmas düzenleniyor Türk E itim Vakf (TEV) ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvar taraf ndan ilki Ekim 2008 tarihlerinde düzenlenecek 1. Uluslararas Nuri yicil Keman Yar flmas n n ana sponsorlu unu TÜPRAfi üstlendi. 26 Ülkeye yap lacak en önemli iyilik e itime katk d r Kararl l n ve istikrar n baflar l bir yaflam n temelleri oldu unu söyleyen TEV'in ilk yurtiçi bursiyerlerinden Ford Otosan Malzeme Planlama ve Lojistikten Sorumlu Genel Md. Yrd. Cengiz Kabatepe ile ö rencilik y llar ndan ifl yaflam na kadar sat r aralar nda pek çok gencin sorular na yan t bulabilece i farkl bir röportaj gerçeklefltirdik. TEV TÖL ün baflar larla dolu gurur tablosu Ö retmene Proje Yapt rma E itimi Projesi (ÖPYEP) ile ICSIE kongresine proje sorumlusu olarak kat lan Özgür Bolat mutlu sonla biten kongrenin detaylar n Profesyonel e itim kadrosu ve özel müfredat ile e itim gören TEV TÖL'ün üstün ve özel yetenekli çocuklar sanat, spor ve sosyal alandaki etkinlikleriyle yeni gurur tablolar na imza att. Projemiz ÖPYEP in mutlu sonla biten I C S E I - Yeni Zelanda kongresinden notlar TEV Dergisi okuyucular için anlatt. <<<<<<<<<<<< 30 Yarat c l k önce ifli sevdirmekle bafllar Türkiye'nin gerek tarihi gerekse kültürel de erleriyle ola anüstü bir zenginli e sahip oldu unu belirten Bo aziçi Üniversitesi Güzel Sanatlar Bölüm Baflkan Fethiye Erbay ile Türkiye'nin sanat politikas ndan ülkemizde müzecili in geliflimine uzanan kapsaml bir söylefli gerçeklefltirdik. TEV dergi May s 2008

7 Türkiye nin E itim Vakf TÜRK E T M VAKFI de rgi Türkiye nin E itim Vakf 34 <<<<<<<<<<<< Benim için en büyük ödül: Türkiye Cumhuriyeti vatandafl olmak TEMA Vakf 'n n kurucular ndan olan ve Türkiye nin de erlerini tüm gücüyle sahiplenerek 40 ileriye tafl mak için çal flan Hayrettin Karaca, tüketim ahlak n n dünyay nas l de ifltirece ini ve yeni nesillere neler kazand raca n TEV Dergisi okuyucular için anlatt. <<<<<<<<<<<< Cumhuriyet ile yafl t bir e itim g ö n ü l l ü s ü Azmi, çal flkanl ve duyarl l yla parlak bir ö rencilik ve baflar l bir çal flma yaflam na imza atan Eflref Sümer, yaflam öyküsünü pek çok kifliye örnek olacak anekdotlarla anlat rken Türkiye'nin zaman içinde geçirdi i de iflimlere de fl k tuttu. Türkiye nin Formula 1 yar fl pilotlu una en yak n ismi: Jason Tahincio lu 48 Türkiye'nin 'Formula 1' yar fl pilotlu una en yak n ismi Jason Tahincio lu, uzun zaman önce belirledi i yol haritas çerçevesinde hedeflerine kofluyor. Babas Mümtaz Tahincio lu taraf ndan alt yafl ndayken bir Go-Kart'a bindirildi ve pistte olman n tad na çok erken vard. Halen bu heyecanla yar flan ve ne olursa olsun Formula 1'de yar flmak isteyen Jason'la GP2 ve motor sporlar yla ilgili keyifli bir söylefligerçeklefltirdik. <<<<<<<<<<< D a n fl m a n Av. Muktedir lhan, Bahattin Öztuncay Yaz fller fiengül Küpücü (TEV), Nilgün Eryeflil, Zeynep Fetvac Görsel Tasar m P nar Gazanfer, Yasemin Can, Müjgan Ero lu R e k l a m Yeliz Dönmez Bask ve Cilt Tor Ofset San. Tic. Ltd. fiti. mam Çeflme Cad. No: 26/2 Ayaza a fiiflli- stanbul Tel: (pbx) Faks: E-posta: tor@torofset.com.tr Yay n Türü Yayg n Süreli Yay n Y a p m : Rota Yay n Yap m Tan t m Tic. Ltd. fiti. Prof. N. Mahzar Ökten Sok. No:1 Rota Binas fiiflli- stanbul Tel: Faks: w w w. r o t a l i n e. c o m Bask Tarihi May s 2008 Yönetim Yeri Türk E itim Vakf (TEV) Büyükdere Cad. Kocabafl fl Han No:111 K: Gayrettepe stanbul Tel: Yay n Kurulu Ali hsan Yalç n, Turgut Bozkurt, Bahattin Öztuncay, Güsel Bilal, Dilek Baran T rnakl, Günseli Özen Ocako lu, Nilgün Eryeflil Dan flma Kurulu Davut Ökütçü, Ali hsan Yalç n, Abbas Güçlü, Prof. Dr. M. fiükrü Tekbafl 1967 mtiyaz Sahibi Türk E itim Vakf nanç Türkefl Özel Lisesi ktisadi flletmesi ad na Ömer M. Koç Mualim Köy Mevkii P.K Gebze-Kocaeli Sorumlu Müdür Dilek Baran T rnakl Büyükdere Cd. Kocabafl flhan No: 111 Kat: / Gayrettepe / stanbul

8 8 TEV den haberler TEV, Türk E itim Derne i 80. Y l Uluslararas E itim Forumu ndayd Türk E itim Derne i, kuruluflunun 80. y l nda düzenledi i etkinlikler kapsam nda, Ocak 2008 tarihleri aras nda 80. Y l Uluslararas E itim Forumu nu gerçeklefltirdi. TED Ankara Koleji ncek Kampüsü'nde düzenlenen Foruma yerli ve yabanc 1600'ü aflk n seçkin konuk kat ld. Forumun aç l fl konuflmas n TBMM Baflkan Köksal Toptan, Milli E itim Bakan Doç. Dr. Hüseyin Çelik ve Türk E itim Derne i Genel Baflkan Selçuk Pehlivano lu yapt. Forumun, E itimde Toplumsal Sorumluluk ve Sivil Toplum Örgütlerinin Rolü konulu 2. oturumunda, Türk E itim Vakf n n misyonu, hedefleri ve baflar lar konusunda bir konuflma yapan TEV Genel Müdürü Turgut Bozkurt, Ça dafl demokrasilerde STK'lar n toplumlar n vazgeçilmez ö eleri oldu unu belirtti. Sivil toplumun sa l kl olmas için demokratik ortama, demokratik olmas için de devlete ihtiyaç oldu unu söyleyen Turgut Bozkurt, STK'lar n ülke ihtiyaçlar n göz önüne alarak devlete ve millete maddi ve manevi katk da bulunduklar na de indi. Turgut Bozkurt, TEV'in 41 y ld r baflar l fakat maddi imkânlar e itime elvermeyen gençlerin, ülkemize faydal, duyarl ve bilinçli bir flekilde yetiflmelerini sa lamak için e itime tam destek verdi ini belirtti. Ayr ca sürdürülebilirlik ve kalk nmada sivil toplum kurulufllar n n etkin bir rol oynad na dikkat çekti. nsanl k tarihinde pek çok temel ihtiyac n toplumlar n e itilmesiyle karfl land n belirten Turgut Bozkurt, TEV'in gençlere sa lad pek çok imkân n arkas nda böyle bilinçli bir yap lanman n oldu una dikkati çekti. Türk E itim Vakf 41 yafl nda Ahmet Onur Önder-Üstün Baflar Bursiyeri Türk E itim Vakf, kuruluflunun 41.y l n 2 May s 2008 günü düzenledi i bir bas n toplant s ile kutlad. 4 May s 1967'de Vehbi Koç'un önderli inde 205 hay rsever taraf ndan kurulan Türk E itim Vakf, üstün baflar larla geçen 41 y la eriflmenin mutlulu unu de erli ba flç lar, mütevelli heyeti üyeleri ve bursiyerleri ile paylaflt. Türk E itim Vakf Yönetim Kurulu Baflkan Ömer Koç, yapt aç l fl konuflmas nda TEV'in kuruluflundan itibaren, her geçen gün güçlenerek bugünlere nas l ulaflt n anlatt. Türk E itim Vakf, Ulu Önderimiz Atatürk'ün bize gösterdi i ilkeler ve hedefler do rultusunda, ülkemizin ça dafl uygarl k seviyesine ulaflmas ndaki en büyük etkenin e itim oldu unun bilinci ile e itim miras n, her geçen gün daha ileriye götürecek ve ülkemiz, e itim alan nda lay k oldu u seviyeye gelinceye kadar çal flmalar na devam edecektir. TEV dergi May s 2008

9 TEV den haberler 9 TEV ve Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi iflbirli i ile 1. Uluslararas Nuri yicil Keman Yar flmas düzenleniyor Türk E itim Vakf (TEV) ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvar taraf ndan Ekim 2008 tarihlerinde düzenlenecek 1. Uluslararas Nuri yicil Keman Yar flmas n n ana sponsorlu unu TÜPRAfi üstlendi y l nda üretkenli inin en üst seviyesindeyken kaybetti imiz, ülkemizin önemli keman sanatç lar ndan Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvar Ö retim Üyesi Prof. Nuri yicil'in an s na, Türkiye de ilk kez uluslararas arenada düzenlenecek olan 1. Uluslararas Nuri yicil Keman Yar flmas protokolü TÜPRAfi n ana sponsorlu unda imzaland. mza töreni TÜPRAfi Genel Müdürü Yavuz Erkut ve Genel Müdür Yard mc - lar Gürol Acar, Y lmaz Bayraktar, Hasan Tan ve brahim Yelmeno lu, TEV'den Genel Müdür Turgut Bozkurt, Güsel Bilal ve Dilek Baran, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvar 'ndan Prof. Çi dem yicil, Ecevit Tunal ve Asl Gidergi'nin kat l m yla yap ld. TÜPRAfi Genel Müdürü Yavuz Erkut, imza töreni sonras nda yapt konuflmada, böyle bir organizasyonun ana sponsoru olmaktan gurur duyduklar n belirtti. Ayr ca ülke tan t m na katk da bulunurken gençlerin e itimini de desteklemek gibi önemli bir misyonu üstlenmifl, sayg n projelerde daima yer almaya haz r olduklar n söyledi. Projenin yürütücülü ünü üstlenen TEV Genel Müdürü Turgut Bozkurt, TÜPRAfi gibi kurumsal yap s güçlü bir flirketle yola ç kman n önemli bir sorumluluk oldu- unu dile getirdi. Organizasyonun baflar yla sonuçlanmas için daha çok çal flmalar gerekti ini belirten Bozkurt, ana sponsorluk anlaflmas n TÜPRAfi'la yapm fl olman n kendilerini mutlu etti ini ifade etti. Yar flmada Jüri Baflkan olarak görev yapacak olan Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvar Ö retim Üyesi Prof. Çi dem yicil, Eflimin an s na düzenlenen bu yar flmay, kurumsal yap lar böylesine güçlü iki kurulufl ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvar 'n n üstlenmifl olmas ndan dolay büyük mutluluk ve gurur duyuyorum dedi. Dünyan n her yerinden yafl aras müzisyenlere aç k olan I. Uluslararas Nuri yicil Keman Yar flmas n n flartlar organizasyon komitesi taraf ndan Nisan ay içerisinde kamuoyuna d u y u r u l d u. Tüprafl, TEV ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvarı temsilcileri imza töreninden sonra birlikte.

10 10 TEV den haberler TEV TÖL ün baflar larla dolu gurur tablosu Profesyonel e itim kadrosu ve özel müfredat ile e itim gören TEV TÖL'ün (Türk E itim Vakf nanç Türkefl Özel Lisesi) üstün yetenekli çocuklar sanat, spor ve sosyal alandaki etkinlikleriyle yeni gurur tablolar na imza att. flte TEV TÖL Okulu ö rencilerimizin gurur veren baflar lar : TEV TÖL Atletizm'de l fiampiyonu: Puanl Atletizm Genç Erkek tak m m z; onbir birincilik, bir ikincilik ve iki üçüncülükle il flampiyonlu unu elde ederek, May s 2008 tarihlerinde zmir'de yap lacak olan Türkiye flampiyonas nda ilimizi temsil etmeye hak kazand. Puanl Atletizm Genç K z tak m m z, befl birincilik, dokuz ikincilik ve üç üçüncülükle il flampiyonlu unu elde ederek May s 2008 tarihlerinde zmir'de yap lacak olan Türkiye flampiyonas nda ilimizi temsil etmeye hak kazand. Türkiye Felsefe Olimpiyat Birincisi: TEV TÖL ö rencilerinden Nur Banu Özkut, 12.Türkiye Felsefe Olimpiyat 'nda birinci olarak, bu y l May s 2008 tarihinde Romanya'da yap lacak olan XVI. Uluslararas Felsefe Olimpiyat ' nda ülkemizi temsil etmeye hak kazand. Destination Imagination (DINI) Yarat c l k Proje Yar flmas nda TEV TÖL e ki Türkiye Birincili i Bu y l DINI (Destination Imagination) Yarat c l k proje yar flmas na 4 ayr grupla farkl kategorilerde kat lan okulumuz iki Türkiye birincili i kazand. Her sene oldu u gibi, bu sene de Destination Imagination 2008 Ulusal Finalleri, Robert Koleji'nde gerçeklefltirildi. Robert Kolej bu yar flmay Türkiye'de üçüncü kez düzenliyor ve her y l tak m say s art yor. Bu sene, tüm Türkiye'den toplam 48 tak m n kat l m yla gerçeklefltirilen ulusal finallerin sonucunda, her kategoriden birinciler seçildi ve 15 tak m, 21 May s 2008'de her sene oldu u gibi ayn yerde, Amerika'n n Knoxville flehrinde gerçekleflecek Dünya Finalleri'ne kat lmaya hak kazand. ki farkl kategoride yar flan tak mlar m z, kendi alanlar nda birincilik elde ederek, Türkiye'yi temsil etmek üzere Amerika'daki finallere gidecek baflar y elde ettiler. Geçen sene de birinci olan tak m m z Pinch bu sene de birincili ini kimseye kapt rmayarak baflar s n perçinledi. Grup üyeleri Coflkun Rebehan, Emre Laleli, Emre Zafer Güney, Görkem Garipler ve Hakan Kay kç bunu beklendik bir olay olarak karfl lad klar n söylediler. Ulusal finallerde ilk kez yar flan tak m m z Fortuna da iyi bir performans gösterdi ve kendi kategorisinde birinci olarak okulumuzu en iyi flekilde temsil etti. Grup üyeleri Duygu Erbil, Eren Kahraman, Orkun Korkmaz, Ömer Akal n, Sercan Albut, Taha Burak Elifo lu ve Tolga Öztürk ayn baflar y uluslararas finallerde de göstermek istediklerini söylediler. Ö rencilerimize ABD'de 21 May s 2008'de yap lacak olan dünya elemelerinde baflar lar diliyoruz. TEV dergi May s 2008

11 TEV den haberler 11 TEV TÖL ö rencileri Sanat ve Sosyal Etkinliklerde Okuldan arta kalan zamanlar n kendilerini sosyal yaflamda gelifltirecek olan aktivitelere kat larak de erlendiren TEV TÖL ö rencileri geçti imiz ay yapt klar sergi ve müze gezisinden büyük bir mutlulukla ayr ld lar. TEV TÖL ö rencileri için düzenlenen sosyal etkinlikler aras nda, Bienal gezisi, kitap fuar, çeflitli konserler ve tiyatrolar da vard. TEV TÖL ö rencileri Mart ay nda YKY Kültür Merkezi salonlar nda yer alan Nâz m ve Vera Moskova'dan stanbul'a ile Frigler sergilerini gezdiler. Bunun ard ndan Rahmi Koç Müzesi gezisini de gerçeklefltirdiler. Sanata ve sosyal faaliyetlere ilgili ö rencilerimizden baz lar ise bu etkinlikler içinde aktif rol alarak üstün performanslar yla be eni toplad lar. stanbul Devlet Senfoni Operas n n korosuna devam eden ö rencilerimiz Carmen ve Carmina Burana gibi önemli operalara seçilerek konser verdiler. TEV TÖL Ö rencileri Türkiye nin de erli isimleriyle biraraya geldi TEV TÖL, ö rencilerini her y l oldu u gibi bu y l da yine sanat, edebiyat, bas n ve politika alan nda çal flan deneyimli isimlerle buluflturdu. TEV TÖL 'ün bu y lki konuklar aras nda MEB Bakan Doç. Dr. Hüseyin Çelik, Türk Edebiyat n n usta kalemlerinden Yaflar Kemal, Prof. Dr. Toktam fl Atefl, fiefik Kahramankaptan, Prof. Dr. Kenan Mortan, Prof. Dr. Cemil Koçak, gazeteci ve yazar Cüneyt Özdemir ve SKY Türk televizyon kanal genel yay n yönetmeni Serdar Akinan vard. Uzmanl k alanlar hakk nda gençlere çok de erli bilgiler veren konuflmac lar TEV TÖL ö rencilerinin merak etti i sorular da büyük bir mutlulukla yan tlad. TEV TÖL Yurtd fl Üniversite Kabulleri Sonuçland Üniversite e itimlerini yurtd fl nda almak isteyen TEV TÖL Lisesi son s n f ö rencilerinin baflvuru sonuçlar Mart ay nda aç kland. Lisans e itimlerini tam burslu olarak sürdürecek ö rencilerimizin ve kabul edildi i üniversitelerin isimleri flöyle: Deniz Çetin: Lehigh University Egemen Kesikli: St. Olaf College Feride Ayd no lu: Wellesley College Mesut Gül: Columbia University, Haverford College, Swarthmore College Ozan Ertürk: Swarthmore College Özden Öntürk: Bryn Mawr College Seçil Lafç : University of Chicago Ece Özalp: Duke University Hazal Silistre: International University of Bremen Melih Bahar: Florida Enstitute Technology Hakan Kay kç :D r e x e l Berk Emir ldiz: Hamilton College

12 12 TEV den haberler Yurt d fl burslar m zla ö rencilerimiz dünyaya aç l yor TEV, e itimini uluslararas platformda sürdürmek isteyen baflar l ö rencilere dünyaya aç lma imkân sa lamaya devam ediyor. Tüm dünyada tan nan sayg n okullarda ö rencilere e itim olana yaratan TEV, TEV-British Chevening, TEV-DAAD, TEV-Fransa, TEV-Dr. Orhan Birman burslar n n mülakatlar n geçti imiz aylarda tamamlad ö retim y l n kapsayan yurt d fl burs mülakatlar, müflterek burs verilen ülkelerin yetkilileri ve ö retim üyelerinden oluflan jüri taraf ndan büyük bir titizlikle gerçeklefltirildi. T E V - B r itish Chev en i n g Ö rencilere ngiltere'de e itim olana sa layan ve TEV ile ortaklafla gerçeklefltirilen TEV-British Chevening bursunun mülakatlar, stanbul ve Ankara da gerçeklefltirildi. Baflvuru say s n n oldukça yo- un oldu u ö retim y l nda TEV-British Chevening bursuna 6 genç seçildi. Ekim 2008'de e itimlerine bafllayacak bursiyerlerin, okul ücretleri British Chevening yaflam giderleri ise TEV taraf ndan karfl lanacak. T E V - D AA D Ö rencilere Almanya'da e itim olana sunan TEV-DAAD burslar n n mülakat fiubat 2008 tarihlerinde stanbul'da TEV genel merkezinde yap ld. Mülakat sonucunda TEV-DAAD bursunu almaya hak kazanan 32 gencimiz Ekim ay nda ö renimlerine bafllayacaklar. E itim ve yaflam giderleri her iki kurum taraf ndan yar yar ya karfl lanacak ö rencilerimiz içinde yabanc dil seviyesi yetersiz olanlar Temmuz ay sonunda DAAD taraf ndan belirlenecek bir flehirde 2 ayl k temel Almanca kursuna kat lacaklar. TEV-FRANSA Büyükelçili i 25 Mart 2008 tarihinde TEV Merkezinde yap lan mülakatlarla TEV-Fransa Büyükelçili i müflterek bursiyerlerinin seçimleri tamamland. Fransa'daki master ö renimine kabul edilen 10 gencimiz e itimlerine Ekim ay nda bafllayacaklar. Bursiyerlerden beflinin tüm giderleri ile di er befl gencin sosyal giderleri Fransa Büyükelçili i di er befl gencin ayl k burslar ise TEV taraf ndan karfl lanacak. TEV-Dr. Orhan Birman Mülakatlar 25 fiubat 2008 tarihinde tamamlanan TEV-Dr. Orhan Birman burslar n kazanan dört uzman t p doktorunun üçü ABD'de di eri ise Kanada'da araflt rma çal flmalar yapacak. Bursiyerler yurt d fl ndaki çal flmalar na 2008 Nisan, A ustos ve Aral k aylar gibi farkl tarihlerde bafllayacaklar. TEV dergi May s 2008

13 TEV den haberler 13 Uzmanlar, bilgi ve deneyimlerini bursiyerlerimizle paylafl yor Deneyimlerin paylafl m n e itim sürecinin önemli bir parças olarak gören TEV, bursiyerlerini ifl dünyas n n yetkin isimleriyle buluflturmaya devam ediyor. TEV dizi toplant lar baflar l bir e itim sürecinin ard ndan ifl yaflam na ad m atacak bursiyerleri, bilgi ve tecrübesiyle sektörde önemli yerlerde bulunan isimlerle bir araya getiriyor. TEV sosyal faaliyetler kapsam nda düzenlemifl oldu u dizi toplant lar yla rehberlik ve dan flmanl k hizmeti vermenin yan s ra bursiyerlere ifl dünyas ndan konuflmac larla birebir iletiflim kurma imkân n da sa l yor. Farkl alanlarda uzmanl n ispatlam fl konuflmac lar n kat l m yla gerçekleflen dizi toplant lar ; çal flmalar, sektörel deneyimleri ve hayat durufllar yla gençlere örnek olabilecek isimlerden olufluyor. TEV'in 2008 y l içinde düzenledi i dizi toplant lar na konuflmac olarak kat lan isimler aras nda de erli tiyatro sanatç s, ayn zamanda TEV'in ba flç s Macide T A N I R, Mütevelliler Heyeti Üyesi ve TEV yurt d fl bursiyeri Kaya fiener, TEV Dergisini ç karan Rota Yay nlar Sahibi ve Genel Yay n Yönetmeni G ü n s e l i Özen Ocako lu, Baltafl Eksen Dan flmanl k'dan Dan flman-psikolog Dilek Dicleli, hepsi TEV yurt d fl bursiyeri olan stanbul Cerrahpafla T p Fakültesi Patoloji Bölümünden Prof. Dr. Sibel Erdamar, Yap Kredi Menkul De erler Genel Müdür Yard mc s Mehmet Gerz, Garanti Yat r m Menkul K ymetler A.fi. Kurumsal Sat fl Müdürü Alev Bosut, Alcatel Teletafl Türkiye Grup Müdürü Kadri Ç tmac ve Mobil-Oil Türk A.fi. Teknik Destek Mühendisi H ü s e y i n Engin Tekkeli yer al yor. Yap lan toplant larla gençlerin ifl dünyas na yönelik soru ve sorunlar na çözüm getiren TEV, bir sivil toplum kuruluflu olman n ötesine geçerek yönderlik misyonunu da aktif bir biçimde sürdürmeye devam ediyor. TEV, bursiyerleriyle Adana da bulufltu Ülkemiz gençlerinin e itimlerine s n r tan madan destek olan TEV, Mart ay nda Adana'da bursiyerleriyle bir araya geldi. Adana Valisi lhan At fl n onurland rd toplant ya TEV Genel Müdürü Turgut Bozkurt, TEV Genel Müdür Yard mc s Güsel Bilal ve Adana ve bölge illerimizde TEV deste iyle e itimlerine devam eden ve mezun 330 bursiyerimiz, Çukurova Gazeteciler Cemiyeti Baflkan, Odalar ve Belediye- ler temsilcileri ve ba flç lar m z kat ld. TEV yönetim kadrosunun bursiyerleriyle kurdu u güçlü ba lar n önemli bir göstergesi olan bu toplant duygusal anlara sahne oldu. Genel Müdür Turgut Bozkurt ve Adana Valisi lhan At fl n konuflmalar yla özel bir anlam kazanan toplant da Naci Kazan' n bursiyerler ad na yapt TEV e teflekkür konuflmas tüm kat l mc lar duyg u l a n d r d.

14 14 TEV den haberler Prof. Dr. Acar Baltafl mentorluk konferans nda baflar n n s rr n aç klad Türk E itim Vakf taraf ndan bu y l ilk kez verilen TEV Üstün Baflar Burslar ö rencilere ayn anda pek çok imkân bir arada sa l yor. Baflar l bir yaflam n, kararl ve ilkeli bir tutumla kazan laca n bilen TEV, Üstün Baflar Burslar n almaya hak kazanan ö renciler için bireysel rehberlik olarak da adland r lan mentorluk uygulamas n hayata geçirdi. fl dünyas ndaki sayg n konumlar yla tan nan TEV ailesinin üyeleri art k gençlere de rehberlik edecek. Bu kapsamda 40 Üstün Baflar Bursiyerine ö rencilikleri süresince bir mentor atayan TEV, yeni nesillerin bak fl aç lar n n zenginlefltirmesine önemli ölçüde yard mc oluyor. 4 Mart 2008'de TEV Vak f Merkezi nde düzenlenen bir toplant yla, bursiyerlerle mentorlar bir araya getiren TEV, bu projeyle yetiflmekte olan nesiller için çal flan pek çok sivil toplum kurulufluna da örnek oldu. Toplant da mentorluk konusunda bir konferans veren Baltafl Yönetim E itim Dan flmanl - n n kurucusu Psikolog Prof. Dr. Acar Baltafl, gençlere de erli bilgilerini aktard. Baflar l ve mutlu bir yaflam için güçlü yönlerin keflfedilip daha da gelifltirilmesi gerekti ini belirten Baltafl, meslek Prof. Dr. Acar Baltafl seçiminin ilgi alanlar do rultusunda yap lmas gerekti ine iflaret etti. Yap lan iflten keyif alman n baflar da belirleyici bir rol oynad na dikkat çeken Baltafl, konferans bitiminde gençlerin sorular n yan tlad. TEV ba flç lar n n sa l emin ellerde 41 y ld r ö rencilere ve Vakfa destek olan ba flç lar n n her alanda yan nda olan TEV, gurur verici bir çal flmaya daha imza att. Genelde yaln z yaflayan ba flç lar n n, karfl laflabilecekleri olas bir sa l k problemine çözüm getirmek için Medline ile ortak bir çal flma bafllatan TEV sivil toplum kurulufllar aras ndaki öncü misyonunu bir kez daha ispatlad y l ndan bu yana acil durumlara, alan nda uzman sa l k personeliyle ilk müdahaleyi yapan Medline ile TEV aras nda yap lan sözleflme kapsam nda ba flç lara t bbi dan flmanl k, kara ambulans, acil doktor, t bbi müdahale, acil ilaç ve sarf malzemelerinin sa lanmas kararlaflt r ld. Medline yetkilileri, arayan kiflilerin, sa l k problemleri nedeniyle konuflamamalar durumunda bile 365 gün/24 saat stanbul, Ankara, zmir'deki alarm merkezleri taraf ndan acil operasyon yönetimi konusunda deneyimli doktorlar taraf ndan karfl lanacaklar n belirttiler. Buna ek olarak ihtiyaç olmas durumunda tercih edilen hastaneyi organize ederek acil durum bir hizmet bütünlü ü içinde yönetilmektedir. Alarm merkezi doktorunun gerekli gördü ünde hastan n doktoru ile irtibata geçebilece ini de belirten Medline yetkilileri, TEV üyelik sistemiyle al nabilecek bu hizmetlerin yan s ra TEV ba flç - lar n n, numaral Acil Sa l k Hatt na tüm GSM operatörlerinden alan kodu çevirmeden ulaflabileceklerini belirtti. TEV dergi May s 2008

15 TEV den haberler 15 TEV, ülkemize büyük bir mutl uluk y afl atan genç ten i sç il erin yan nd a yd Tenis sporunda gelecek vaad eden gençler için Gençlik ve Spor Müdürlü ü, Türkiye Tenis Federasyonu, TEV ve Garanti Koza katk lar yla oluflturulan Tenis Bursu Fonu amac na ulaflt. Geçti imiz y l Tenis Bursu Fonu yla yurt d fl turnuvalar na kat lan 10 genç tenisçimiz edindikleri baflar larla Türkiye'ye büyük bir gurur yaflatt. Karfl laflmalarda gösterdikleri üstün performansla Avrupa Tenis Birli i'nin dikkatini çeken iki genç tenisçimiz Melis Sezer ve O ulcan Özgenç, Tennis Europe yöneticileri taraf ndan daha önce Rafael Nadal ve Maria Sharapova gibi baflar l tenisçilerin de kat lm fl olduklar bir buçuk ayl k bir kampa davet edildi y - Turgut Bozkurt - Cahit Yavuz - Mesut Polat - Çoflkun Erginer l nda kat ld klar turnuvalardan 9 kupayla ülkemize geri dönen gençlerimiz, spora yap lan do ru yat r mlar n baflar olarak geri dönece ini bir kez daha ispatlad lar. TTF Asbaflkan Mesut Polat, TEV Baflkan Turgut Bozkurt, stanbul Cup Yönetim Kurulu Üyesi ve Tenis Bursu Baflkan Cahit Yavuz ve Garanti Koza Sat fl Genel Müdürü Coflkun Erginer, Ataköy Olimpiyatevi`nde gerçeklefltirilen bas n toplas nda fon taraf ndan bir y ld r desteklenen genç tenisçilerin baflar lar hakk nda bilgi verdiler. Toplant da genç tenisçileri tebrik eden TEV Genel Müdürü Turgut Bozkurt, geçen y l proje için 100 bin YTL ye yak n destek geldi ini belirtti. "Bu y l deste i 300 bin YTL ye ç karmay hedefliyoruz. Bu ilk y ldan memnunuz, projeyi kurumsallaflt rmaya çal flaca z" sözleriyle Tenis Bursu Fonu nun gelecek hedeflerini aç klayan Bozkurt, tenis sporuna ilgi duyan gençlerin ideallerini gerçeklefltirmek için bu fonun önemli bir görev üstlendi ini belirtti. Bursiyerler Çay rova Arçelik Tesislerinde Türk E itim Vakf, bursiyerlerinin mesleki bilgilerini pekifltirebilmeleri amac yla her y l oldu u gibi bu y l da teknik geziler düzenledi. Bu amaçla mühendislik bölümlerinde okuyan ö renciler 29 Nisan 2008 tarihinde Çay rova'daki Arçelik Çamafl r Makinesi Fabrikas tesislerine götürüldü. Arçelik A.fi.'de yetkililerce önce Arçelik A.fi.'yi ve Çay rova tesisini anlatan tan t m filmi ve sunumu yap ld, ard ndan fabrika g e z i l d i. Bursiyerler hem teorik olarak gördükleri ifllemlerin pratikte nas l uyguland n izleme f rsat buldular, hem de merak ettikleri konularda uzmanlar ndan bilgi alarak mesleklerine, bak fl aç lar na yeni deneyimler katt lar.

16 16 TEV den haberler B rakt mirasla gençlere fl k oldu 1991 y l nda geçirdi i trafik kazas nda hayat n kaybeden ifl kad n Türkan Sedefo lu, TEV e ba fllad ve bugünkü de eri 30 milyon YTL'ye yaklaflan servetiyle, 8 bin 721 burs sa lad. Miras yla Çengelköy'de kendi ad n tafl yan 24 derslikli bir ilkö retim okulunun da hizmete aç lmas n sa layan Sedefo lu, hayatlar nda önemli rol oynad binlerce gencin kalbinde yafl yor. Türkan Sedefo lu Türkan Sedefo lu, 1956'da Türkiye'nin ilk radyo reklam ajanslar ndan Sedef Reklam' kurduktan sonra büyük bir servetin sahibi oldu. 62 yafl ndaki baflar - l ifl kad n 23 Ocak 1991'de Ankara'dan zmit'e giderken trafik kazas nda hayat n kaybetti. Sedefo lu, çocu u olmad için sa l nda bugünün paras yla de eri 30 milyon YTL'ye yaklaflan menkul ve gayrimenkullerin büyük k sm n Türk E itim Vakf 'na (TEV) ba fllam fl, maddi durumlar nedeniyle okuyamayan ö rencilerin e itimlerine devam etmeleri için kullan lmas n vasiyet etmiflti. Bu vasiyeti gerçeklefltiren TEV, en büyük ba flç lar ndan biri olan Türkan Sedefo lu'nun gelirleriyle 17 y lda, 8 bin 721 burs sa lad ve 2005 y l nda Çengelköy'de 24 derslikli TEV-Türkan Sedefo lu lkö retim Okulu'nu hizmete açt. Sedefo lu, ölümünün 17'nci y ldönümünde Edirnekap fiehitli i'ndeki mezar bafl nda an ld. Burslu ö rencileri ile yapt rd ilkö retim okulunda okuyan ö renciler, Sedefo lu'nun mezar na tek tek çiçek b rakt ve dua etti. stanbul Teknik Üniversitesi Tekstil Mühendisli i 2. s n f ö rencisi Behra zmir, Türkan Sedefo lu'na minnettar oldu unu belirterek "1. s n fta burs için baflvurmufltum. Kabul edilmem benim için çok önemliydi. Onun sayesinde hayat mda çok fley de iflti" dedi. TEV Genel Müdürü Turgut Bozkurt ise "Türkan Sedefo lu, Türkiye'nin gelece i için en güzel yat r mlardan birini yapt. Kendi çocu u olmasa da binlerce çocu u oldu. Kendisini minnet ve rahmetle an yoruz. Onun herkese örnek olmas n diliyoruz. Ülkemizin böyle insanlara ihtiyac var" diye k o n u fl t u. De erli ba flç m z Türkan Sedefo lu Tüm mal varl n Türk çocuklar n n e itimi için Türk E itim Vakf na ba fllayan Türkan Sedefo lu, 13 Mart 1929 tarihinde stanbul'da do du. lkö renimini Karagümrük lkokulu, lise ö renimini ise Bo aziçi Lisesi'nde tamamlad. Lise y llar nda geçirdi i a r bir rahats zl k nedeniyle bir dönem ö renimine ara veren Türkan Sedefo lu daha sonra ifl hayat na at larak Türkiye'nin en büyük reklam flirketlerinden biri olan Sedef Reklam' kurdu. Türkiye'de radyo reklamc l n n önderlerinden olan Türkan Sedefo lu daha sonraki y llarda Mira ve Ebru Reklam fiirketini açt. Türkiye'nin ilk radyo reklamc lar ndan biri olan Türkan Sedefo lu ayn zamanda otoritelerce Türkiye'nin ilk kad n reklamc s olarak kabul edilmektedir. Reklamc l k alan nda önemli pek çok çal flmaya imzas n atan Türkan Sedefo lu 1991 y l nda geçirdi i trafik kazas nda vefat etti. Tüm mal varl n TEV'e ba fllayarak ülkemize e itim alan nda çok büyük katk da bulunan Türkan Sedefo lu nu minnet ve flükranla an yoruz. TEV dergi May s 2008

17 TEV den haberler 17 Dr. Cem M. Kozlu üstün baflar bursiyerlerine ve mentorlar na liderlik konferans verdi Türk Hava Yollar 'n n eski yönetim kurulu baflkan ve genel müdürü, Coca Cola Avrasya Grubu dan flman Dr. Cem M. Kozlu, TEV Üstün Baflar bursiyerlerine ve mentorlar na liderlik konusunda konferans verdi. Cem Kozlu Liderin Tak m Çantas konulu konferans nda, bir liderin sahip olmas gereken özellikleri, kendi deneyimlerini, tecrübelerini anlatarak aktard. Sistemli çal flman n, not tutman n, iyi bir gözlemci olman n ve kiflilerin kendini çok iyi tan mas n n önemine de indi. Gençlere zay f yönlerini gelifltirmeye çal flmaktan çok, güçlü yönlerini daha da güçlendirmeye çal flarak baflar l olma yolunda ilerlemelerini, para-mutluluk dengesini iyi kurmalar n, farkl alanlardan bilgi birikimlerini art rarak sürekli kendilerini gelifltirmelerini tavsiye etti. TEV Genel Müdürlü ü'nde gerçeklefltirilen konferans, Ankara'daki bursiyerlere de canl olarak sun u l- du ve onlar n da sorular n yönelterek efl zamanl kat l mlar gerçekleflti. TEV Yönetim Kurulu Üyesi Adnan nebekçili, Cem Kozlu'ya Türk E itim Vakf 'na ve bursiyerlerine vermifl oldu u bu önemli destekten ötürü teflekkür plaketini sundu. TEV Tenis Bursu Fonuyla gençlerimiz dünyaya aç lacak Pemra Özgen - Turgut Bozkurt Adnan nebekçili - Dr. Cem M. Kozlu Türkiye Tenis Federasyonu ve stanbul Cup Organizasyonu nun ortak çal flmas yla oluflturulan TEV Tenis Bursu Fonu, tenis sporuna ilgi duyan gençlerin geliflimine önemli katk lar sa lamaya devam ediyor. Son altı yıldır Türk bayan tenisinin 1 numaralı ismi, Türkiye fiampiyonu, Pemra Özgen in sponsorlu unu yapan Kalecolor, bu y l da TEV Tenis Bursu Fonu na duyarl yaklafl m yla destek verdi. fievket Furkan Erbay taraf ndan derlenen WTA (Woman Tennis Association) tarihini anlatan Uzun Bir Yol isimli kitaba sponsor olan K A L E C O L O R kitab n gelirini TEV Tenis Bursu Fonu na ba fllad. Genç ve baflar l tenisçilerin, Tenis Bursu Fonu'nun deste ini hak ettiklerini belirten, TEV Genel Müdürü Turgut Bozkurt, stanbul Cup ve Türkiye Tenis Federasyonu ile birlikte yürütülen bu çal flmay kurumsallaflt rmak istediklerini söyledi. Tenis sporu ile ilgilenenlerin duyarl olmas ve katk göstermesini istedi imiz bu fon ile ça dafl ve baflar l sporcu gençleri yetifltirmeyi amaçl yoruz sözleriyle fonun önemini vurgulayan Bozkurt, bu projeyle Avrupa ve dünya platformunda önemli baflar lara imza atacak gençlerin yetiflece ini belirtti.

18 18 yeni e itim yaklafl mlar Projemiz ÖPYEP in mutlu sonla biten ICSEI- Yeni Zelanda kongresinden notlar Ö retmene Proje Yapt rma E itimi Projesi (ÖPYEP) ile ICSEI kongresine proje sorumlusu olarak kat lan Özgür Bolat afla daki aç klamay yapt. 3-6 Ocak tarihinde Yeni Zelanda'da yap lan ICSEI Kongresi'ne ÖPYEP projesi ad na benimle birlikte Necmettin Ba c ve Cambridge Üniversitesi ö retim üyelerinden David Frost kat ld. ki ayl k e itim semineri ve daha sonra ÖPYEP sitesinde yapt m z anketler arac l yla projeyle ilgili çeflitli ölçümler yapt k. Seminerin ö retmenler üzerinde nas l bir etki yarat n, davran fl ve düflüncelerinde ne tür de ifliklikler sa lad n ve bilgi kazan mlar n ölçtük. Bu ölçümler çerçevesinde bilimsel bir makale yaz p, oldukça sayg n bir kongre olan ICSEI'ye sunduk. Kabul oran n n yüzde 55 oldu u kongrede bizim makalemize de yer verildi. Makale sunumunu gerçeklefltirmeyi ben üstlendim ve sonucunda çok önemli bir ödül kazand k. Bundan sonra anlatacaklar m ÖPYEP'in baflar s için verdi imiz çaban n özetidir. Bu deneyimin hayat mda bir dönüm noktas niteli ini tafl d n ve benim için çok özel oldu unu özellikle belirtmek isterim. Her fley 2007 y l n n Ocak ay nda bafllad. Cambridge'ten tatil için memleketim Antalya'ya gelmifltim. Aya ndaki rahats zl k nedeniyle yürüyemeyen annemin, mutlaka ameliyat olmas gerekiyordu. Biz de bu nedenle apar topar stanbul'a geldik ve annem hemen hastaneye yatt. Kendisine hastanede ben refakat ediyordum. Bir gün Güsel Abla (TEV Genel Müdür Yard mc s ) bir telefon açt ve projeden bahsetti. Necmettin Ba c ve fiengül Küpücü ile birlikte projeyi yazmam z rica ediyordu. Kendisine anneme hastanede refakat etti imi belirttim ancak bizden haz rlamam z istedi i projenin de bir gönül ifli oldu unun, Özgür Bolat ve Necmettin Ba c TEV dergi May s 2008

19 yeni e itim yaklafl mlar 19 ve Güsel Abla ve TEV için büyük önem tafl d n n fark ndayd m. Bu duyguyla yola ç karak hepimizin çeflitli fedakârl klar yapmas n gerektiren çal flmalara bafllad k. Hatta o dönem K br s'ta yaz dönemi boyunca özel bir üniversitede verece im dersleri iptal ettim. Akl m annemde TEV'e geliyor, orada projenin detaylar n yazd ktan sonra Vodafone'a gidip sunumumuzu yap yorduk. Bu arada Güsel Abla sürekli aray p annemi soruyordu. Proje çoktan bizim sevdam z olmufltu. Asl nda bütün bu süreç Türkiye Vodafone Vakf 'n n bize sundu u ba fl ile bafllad. Vodafone, sosyal yat r m politikas gere i faaliyet gösterdi i her ülkede yerel bir vak f kurmaktad r. Bu çerçevede aç lan Türkiye Vodafone Vakf da, ülkemizin bilgi toplumuna dönüflme sürecine, 2007 y l nda TEV ÖPYEP projesine verdi i destekle büyük katk lar sa lam fl oldu. TEV'in MEB'in proje tabanl e itim program na katk da bulunmak için haz rlad k saca ÖPYEP olarak bilinen Ö retmene Proje Yapt rma E itimi Projesi'nde yer almak hepimiz için bir gurur kayna yd. Anadolu Ö retmen Liseleri'ndeki (AÖL) ö retmenlerin e itilmesi yoluyla ö rencilerin hayatta karfl laflabilecekleri sorunlarla bafl etme kapasitelerini art rmay hedefleyen bu proje, TEV'in e itime verdi i önemin en somut göstergelerinden biriydi. E itim alan nda yap lmas gereken iyilefltirilmelerin ve gelifltirmelerin temelden bafllamas gerekti ine inanan bizler de bu projede yer alman n verdi i güven ve mutlulukla çal flt k. 2 ay hiç tatil yapmadan Gebze'de olacak, 160 ö retmenimizin ÖPYEP kapsam nda e itimine katk da bulunacakt k. Projeye talebin umdu umuzdan fazla olmas bizi çok mutlu etmiflti. Necmettin Bey ve sevgili efli Nurten Han mla ortak hedefimiz, yapaca m z çal flman n mükemmel olmas yd. Ulafl mdan nevresimlere kadar projeyi tüm detaylar yla planlad k. ÖPYEP projesine kat lan ö retmenlerimizle güne çok erken bafll yorduk. Her fley bekledi imizden çok daha iyi geçti. Yönetim Kurulu Üyemiz Ali hsan Yalç n Bey projeyi yak ndan izliyor, en ince ayr nt s na kadar detaylar belirleyip bize yol gösteriyordu. Birlikte geçirdi imiz süre boyunca öylesine s k dostluklar kuruldu ki kat l mc lar n deyimiyle Necmettin Bey projenin babas, Nurten Han m annesi, ben de genç yafl na çok fley s d rm fl afacan çocu u olmufltum. Gerekti inde sabah 6'larda Necmettin Bey otogardan ö retmenleri al yor ya da ben gece 12'lerde ö retmenleri otogara b rak yordum. Gece beklenmedik saatlerde gelen ö retmenler için domates ve peynir al fl m z hiç de ender bir davran fl de ildi art k. Yapt m z bu çal flman n uluslararas bir platformda yer almas gerekti ini düflünüyorduk. ICSEI bu amac m z için biçilmifl kaftand. Baflvurumuzu yapt k ve sonuç olarak makalemiz kabul edildi. Bütün ifllemler tamamland ve biz Kongre'nin yap laca Yeni Zelanda'ya do ru yola c kt k. 33 saat süren bir yolculuktan sonra Yeni Zelanda'ya ulaflt mda benden önce otele yerleflmifl olan Necmettin Bey in hasta oldu unu ö rendim. Ben de vard m gün hasta oldum ama Necmettin Bey le bütün bunlara ra men kongrenin hiçbir oturumunu kaç rmad k. Necmettin Bey konferanstaki oturum aralar nda küçük at flt rmalarla ö ünlerini geçirirken benim iyileflmem için otelde besin de eri yüksek g dalarla kahvalt yapmam istiyordu. Kendisinin gösterdi i bu incelik, projemizin insani de erler üzerine kuruldu unun en güzel örne iydi. Projemizin kongredeki sunumunu yar m saat içinde gerçeklefltirdim. Bütün bilimsel verileri kat l mc lara en ince ayr nt lar na kadar sunduk. Çok güzel bir sunum olmufltu. Seminer normal ak fl nda gidiyordu. Ancak biz hasta oldu umuz için oturumlar biter bitmez hemen odam za gidip dinleniyorduk. Konferans n üçüncü günü düzenlenen yeme e hasta oldu um için geç kat lmak zorunda kal- m flt m. Yeme e gidince herkes beni soruyor, ödül kazand m söylüyordu. Ne oldu unu anlamad m. Yeme i yar da kesip beni sahneye davet ettiler ve kongre baflkan bana En yi Yeni Araflt rmac (The Best New Researcher) ödülünü verdi. Ödül sonras yapt m küçük konuflma sonras nda projenin ve kongrenin anlam bizim için bambaflka ve çok özel bir hal ald. Ertesi sabah Necmettin Bey ile masada otururken kat l mc lar bizi tebrik etmek için yan m za geliyor, baz lar da bizimle iletiflim kurmak için kartlar - n veriyorlard. Komite baflkan na daha sonra ödül kriterini sordu umda ise bana flu yan t verdi: Proje kalitesi, araflt rman n bilimselli i ve etkili sunum. K - saca, projemiz 20 puan üzerinde 17 puan alarak birinci olmufltu. Bizim için bundan daha büyük bir mutluluk olamazd. Bu baflar yla amac m za ulaflm fl, projemizi uluslararas bir ölçe e tafl m flt k. Gelecek y lki kongre düzenleme kurulunun baflkan, Necmettin Bey ile tan flm fl ve bizi seneye Kanada'da yap lacak kongreye davet edip, kart n vermiflti. Sonuç olarak Yeni Zelanda'dan projemizle gurur duyarak geri d ö n d ü k. Yeni Zelanda da kat ld m z kongreden edindi im izlenimleri söylemeden geçmek istemem. Kat l mc - lar n büyük bir k sm na sunumumuzun bir kopyas n ve makalemizi verdik. Genç Araflt rmac lar (Young Researcher) komitesinin baflkan (Kanada'n n en iyi e itim fakültesi olan Ontario Institute of Education'da ö retim görevlisi) görevinin gelecek y l bitece ini söyleyerek bana baflkanl k için aday olmam gerekti ini söyledi. Ben de seve seve dedim. Bu bizim için hem ola anüstü bir f rsat hem de uluslararas arenaya resmen girdi imizin ispat yd. Her fleyin öngördü ümüz gibi olmas bizim için ayr bir gurur kayna yd. Bu arada yemek sonras çok ünlü bir hoca ile dans etti imi söylemeden edemeyece im. Tabii pek iyi dans edemedi ini de! fiaka bir yana alan ndaki en iyi konferanslardan birine kat larak orada ÖPYEP projesi ad na ödül almak, y llard r okudu um dünyaca ünlü araflt rmac lar canl canl görmek ve onlar taraf ndan tebrik edilmek benim için gerçekten unutulmazd. O gece heyecandan yaln zca yar m saat uyuyabildi imi de itiraf etmeliyim. Son olarak projede eme i geçen Türkiye Vodafone Vakf 'na, MEB Yetkililerine, TEV üyelerine bir kez daha teflekkür etmeyi bir borç biliyorum. Sevgiyle kal n. Özgür Bolat / TEV Yurtd fl Bursiyeri

20 20 bursiyerlerimizden bir portre TEV, Türkiye nin gelece i için yat r m yap yor TEV in yetifltirdi i gençlerle, Türkiye nin gelece ine yat r m yapan kurumlar n bafl nda geldi ini belirten dönemi yurt d fl bursiyerlerinden Alev Bosut un baflar öyküsünü sayfalar m za tafl d k. Alev Han m, sizi biraz tan yabilir miyiz? Bo aziçi Üniversitesi Ekonomi bölümü mezunuyum. Üniversite'den sonra Garanti Bankas 'na Management Trainee olarak girdim. Daha sonra TEV bursuyla London School of Economics'de ekonomi master yapmak için ngiltere'ye gittim. Orada e itimimi tamamlad ktan sonra 2000 y l nda Do ufl Holding'de stratejik planlama ve ifl gelifltirme departman nda çal flmaya bafllad m. fiu anda, Garanti Yat r m Menkul K ymetler A.fi'de yurtd fl ndaki kurumsal yat r mc - lara hizmet veren bir bölümde müdür olarak çal fl yorum. TEV ile yollar n z nas l kesiflti? Ekonomi alan nda yapm fl oldu um lisans e itimimi, yurt d fl nda yapaca m bir yüksek lisans program ile pekifltirmek istiyordum. Ancak yurt d fl master programlar n finanse etmek çok zordu. O dönem yine TEV arac l yla yurt d - fl nda yüksek lisans yapm fl bir arkadafl m, Vakf n bu anlamda çok etkin oldu unu söyledi. Ben de bunun üzerine TEV ile irtibat kurup baflvuru flartlar n ö rendim. Kabul ald ktan sonra da yurt d fl nda gerçeklefltirmek istedi im master imkan na sahip oldum. Uzmanl k alan olarak ekonomiyi seçmeniz nas l oldu? Üniversiteye haz rland m y llarda iflletme çok popülerdi. Ancak ben çok bilinçli olmamakla beraber s nav tercihlerimi, ekonomi ve felsefe gibi alanlardan yana kullanm flt m. Bo aziçi Üniversitesi de ekonomi e itiminde gerçekten çok iyi bir okul ve bölümümü sevmemi biraz da oradaki e itim kalitesi sa lad. London School of Economics ise dünya çap nda tan nan hocalar ve güçlü program ile ekonomiye bak fl aç m geniflletti. K sacas akademik anlamda TEV sayesinde ald m bu bursla -flu anda severek yapt m iflim aç s ndan da önemli olan- birçok yeterlilik kazand m. fiimdi düflünüyorum da ekonomi okudu um için çok mutluyum. Londra'daki e itiminizden sonra oraya yerleflmeyi hiç düflündünüz mü? Üniversiteden sonra yurt d fl nda e itim almay çok istemekle beraber orada kalmak gibi bir düflüncem yoktu. Asl nda normal flartlarda bir baflka ülkede çal flma ve yerleflme izni almak zordur ama London School of Economics bu aç - TEV dergi May s 2008

21 bursiyerlerimizden bir portre 21 Ö rencilerin e itimlerinin daha verimli geçmesi için bir bursiyer olarak siz neler önerirsiniz? Örne in daha önce yurt d fl nda e itim alm fl bursiyerlerle, gidecek olan ö renciler bir araya getirilebilir. Bu oryantasyon e itimi yurt d fl na ilk kez gidecek ö renciler için çok faydal olabilir. TEV'in yurt içi bursiyerleri ifl dünyas ndan kiflilerle buluflturma projesini de çok do ru bulmufltum. Ö renciyi hayata haz rlayacak bu tarz uygulamalardan yüksek verim al naca inanc nday m. dan da avantajl bir okuldu ve ben de bu yönde baz teklifler ald m. Ama Türkiye'de kalmak ve yaflamak benim için önemli ve öncelikliydi. E itiminiz sonras nda TEV ile ba lar n z daha da güçlendi de il mi? Elbette. Çal flma yaflam na bafllad ktan sonra da TEV ile irtibat m kesmedim. Buraya olabildi ince çok gelmeye çal fl yorum. Hatta son birkaç ayd r ifl yo unlu undan dolay, ziyarete gelemiyordum. Öyle zamanlarda, buraya uzun süre gelmeyince gerçek anlamda bir boflluk hissediyorum. TEV'in en güzel taraf bir aile gibi olmas. nsan bu atmosferi özlüyor. TEV'in ayr cal bursiyerlerine gösterdi i özen, gelifltirdi i yaklafl m, yaratt aile ortam Bu yönüyle di er burs veren kurulufllardan da belirgin biçimde ayr l yor. Ülkemizde özellikle e itim alan nda ekonominin yaratt eflitsizlikleri dengeleyen sivil toplum kurulufllar n n rolünü nas l de erlendiriyorsunuz? Ülkemizdeki gelir da l m ndaki eflitsizlikler çocuklar n ve gençlerin e itimlerini önemli ölçüde etkiliyor. Ama özellikle son y llarda e itim alan nda önemli geliflmeler oldu unu görüyoruz. Bu konuda yap lan yat r mlar, yeni üniversitelerin aç lmas n sevindirici geliflmeler olarak de erlendiriyorum. TEV ve bu gibi kurulufllar n da e itime katk s çok büyük. TEV, özellikle e itim için gerekli bütçeye sahip olmayan ö rencilere sa lad yurt içi burslarla ve yurt d fl nda sundu u ö renim olanaklar yla e itim standartlar n yükseltiyor. Bunu asl nda yaln zca e itim ölçe inde de erlendirirsek eksik bir yorum yapm fl oluruz. Bu çal flmalar bütün olarak de erlendirildi inde asl nda Türkiye için büyük bir hizmet. Çünkü gençler yurt d fl nda okuma imkan kazanarak hem kendi kariyerlerini güçlendiriyorlar hem de hiçbir kültür projesinin yapamayaca çok önemli bir misyonu üstleniyorlar. TEV'in yurt d fl nda e itim olana sa lad gençler ülkemizi baflar yla temsil ediyorlar, her birini Türkiye'nin en güzel yüzünü temsil eden birer kültür elçisi olarak düflünmek de mümkün. Dolay s yla TEV'in yaln zca e itime ve çocuklara de il Türkiye'nin yurt d fl ndaki imaj na da önemli ölçüde katk da bulundu unu söylememiz gerekir. Tüm yönleriyle TEV Türkiye'nin gelece ine yat r m yapan kurumlar n bafl nda gelmektedir. TEV'in daha fazla gence ulaflmak ve onlar n baflar basamaklar ndaki yükselifllerine yard mc olmak için pek çok proje gerçeklefltiriyor. fiu anda kendi deneyimlerinizden yola ç karak, ekonomi üzerine e itim almak isteyen ve TEV'e burs baflvurusunda bulunmay düflünen gençlere neler önerirsiniz? ki konuya özellikle önem vermeleri gerekiyor. Birincisi TEV derslerdeki baflar kadar sosyal alanda yeniliklere aç k, kültürel faaliyetlere merakl ve özgüveni yüksek, duyarl bireyler yetifltirmeyi amaçl - yor. Bu nedenle TEV'e burs baflvurusunda bulunacak arkadafllar m z n okul ortalamalar n yüksek tutmakla birlikte kendilerini sosyal alanlarda da gelifltirmelerini öneririm. Burslu okumak ö renciye ifl ve okul hayat nda sizce ne gibi faydalar sa l yor? Her fleyden önce kiflinin mali yükünü hafifleterek onun sadece okuluna ve e itimine odaklanmas n sa l yor ki bu çok önemli bir katk. Bunun d fl nda burslu okumak bir prestijdir. Kiflinin profesyonel ve sosyal yaflam na pek çok aç dan katk sa lar. Burslu olmak ayn zamanda genellikle baflar l kiflilerden oluflan bir network içine dahil olman n da anahtar - d r asl nda. Bu a n içinde yer ald n z zaman hem kendiniz baz imkanlarla karfl lafl yorsunuz hem de sürekli olarak ba lant n z içindeki kiflileri toplum için kendi gelecekleri için yetifltirmeye, onlar daha de erli k lacak imkanlar sa lamaya çal fl yorsunuz. Örne in ben bir TEV bursiyeri ve fluandadaifl hayat n n içinde biri olarak, TEV bursiyeri olan genç arkadafllara olabildi ince destek olmaya çal fl yorum, bundan da büyük mutluluk duyuyorum. TEV bursiyerleri genelde benzer hisler içindedir zaten, bu TEV'in kültüründe var. Bu anlamda TEV gerçekten süreklili i olan, güçlendikçe güçlendiren ve deste ini bursiyerlerden hiçbir flekilde esirgemeyen bir aile gibi... Ben kendimi bu ailenin bir parças oldu um için çok mutlu ve flansl hissediyorum.

22 22 bursiyerlerimizden izlenimler MARD N: Camide Ezan Kilisede Çan Mardin flehri Maz da n n bir yamac n n güneyinde kurulmufltur ve antik dönemde Mezopotamya denilen bölgenin en kuzey noktas n oluflturmaktad r. Mardin'den güneye, Mezopotamya ovas na bakt n zda ufuk cizgisine kadar uzanan yeflilin ve kahverenginin tonlar ndan oluflan geometrik desenlerden oluflan bir sanat eseri ile büyüleneceksiniz. Suriye'nin s n ra yak n yerleflim bölgelerinin ayd nlatmalar Mardin'in esteti ine ayr bir anlam kat yor. Günün do uflu ve bat fl n da izleme f rsat n bulursan z renk armonisinin yan s ra ezan sesi ile birlikte çan seslerinin oluflturdu u müzik armonisi sizi ''birli e'' do ru al p götürecektir. fiehri ad mlarken sizi kucaklayan; sokaklar, mimari, tafl desenler, merdivenler, camiler, kiliseler, sokak kap lar,tokmaklar, pencereler, el iflçili i eserleri zihninizi flu soruyla zorluyacakt r: Mardin, Unesco'nun Dünya Miras Listesine ne zaman girmifltir? Maalesef daha girememifltir, ancak yerel idari ve sivil örgütler bu meseleyi ortak bir hedef olarak tan mlay p çal flmalar n sürdürmektedirler. Sar kireç tafl ndan yap lm fl olan Mardin evleri üst üste teraslar fleklinde yamaca infla edildiklerinden dolay hiçbir evin manzaras kapanmamaktad r. Bu flehir dokusu 10. yy'dan günümüze kadar gelmifltir. Bugün ayakta olan evlerin ço u yüzy l döneminde infla edilmifltir. Nusaybin flehir merkezinin 5 km kuzeyinde yer alan Girnavuz höyü ünde yap lan kaz lardan elde edilen verilere göre Mardin MÖ 4. bin y l sonlar ndan itibaren tüm Mezapotamya geleneklerinin temsil edildi i kuzeydeki en uç bölgedir. Mardin, Mezopotamya'y bir taraftan Anadolu'ya di er taraftan da Do u Karadeniz'e ba layan yollar n ke- siflti i noktada yer ald için pek çok devlete ve medeniyete ev sahipli i yapm flt r: Kenti ilk kez MÖ li y llarda surla çevirmifl olan Hurriler'den sonra Saburiler, Sümerler, Akadlar, Babilliler, Hititler, Asurlar, Urartular, Mittaniler, Aramiler, Persler, Makedonyal lar, Abgarlar, Romal lar, Sasaniler, Bizansl lar, Araplar, Hamdaniler, Mervaniler, Türkmenler, Artuklular, Eyyübiler, lhanl lar, Memelüklüler, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanl lar hâkimiyetleri alt na alm fllard r. fiehrin kuruluflu ile ilgili çeflitli efsaneler var. Ancak bir tanesi Mardinlilerin dilinde; Yunus Peygamber dinini yaymak amac yla Mardin bölgesine geldi i zaman halk kendisine: ''Bize bir mucize göster de sana inanal m. Buradaki da da azg n bir ejder yaflar, onu öldür. Bizi beladan kurtar sana inanal m'' derler. Yunus Peygamber k l ç n çeker ve ejdere sald r r. Zorlu bir mücadeleden sonra ejderi öldürür. O günden sonra bu da a ''Y lan Da '' anlam nda ''Kuh- Mar'' ad verilir. Bu da da kurulan flehire de ''Mardin'' denir. Da daki büyük ma ara Yunus Peygamberin s nd yer olarak bilinir ve halk taraf ndan da ziyaret edilir. Y lan deyince akla hemen yöre insan n n hayal güçlerinde yaratt klar efsanevi bir yarat k olan fiahmeran geliyor; bir nevi ana tanr ça gibi. Belden afla s y lan, belden yukar s kad n olan, bafl nda boynuzlar, kuyru u y lanbafll kl ve y lan bafllar ndan oluflan ayaklar bulunan bir yarat kt r. Hastalar iyilefltiren, ayd nl n, bereketin ve bilgeli in sembolüdür. fiahmeran ressamlar, bak rc lar ve yazarlar taraf ndan çok ifllenmifltir. Çarfl da fiahmeran desenli eski-yeni bir eflyayaya rastlarsan z, kaç rmay n al n, u ur getirir! Mardin'in isimleri hakk nda da pek çok rivayet vard r. fiehir ilk defa MS 4. yüzy lda Romal tarihci Marcellinus taraf ndan ''Maride'' olarak adland r lm flt r. Ermeniler Merdin, Araplar Maridin, Osmanl lar Mardin isimlerini kullanm fl l a r d r. Mardin'in alameti farikas olan Ulu Cami çarfl n n ortas ndad r y l nda Artuko ullar Sultan II. lgazi Kutbettin taraf ndan yapt r lm flt r. Binaya daha sonra onar m ve eklemeler yap lm flt r. Eski ad Camii Kebir'dir. Camiinin pek çok yerinde Selçuklu döneminden Osmanl dönemine kadarki zaman dilimine ait kitabeler vard r. Caminin ilk halinin Selçuklular döneminde yap ld tahmin edilmektedir. Mardin'de iki ana cadde vard r. 1. Cadde olarak bilinen cadde eski Mardin'in TEV dergi May s 2008

23 bursiyerlerimizden izlenimler 23 do u-bat ekseninde tam ortas ndan, Yeni Yol ad verilen cadde de ise güneyinden geçer. Bu iki cadde d fl ndaki ulafl m ço unlukla merdivenli, dar, iniflli, ç k fll yollar vas tas yla yap lmaktad r. Çöp ve eflyalar efleklerle tafl nmaktad r. Belediye kadrosundaki 40 eflek çöp tafl mas nda kullan lmaktad r. Evlerin alt ndan geçilmesine olanak tan yan tonozlu tünellere abbara denilir. En uzun abbara Savur kap mahallesindedir. Diyarbak rkap giriflinde bafllay p, Hükümet Kona ve Savurkap bölgesine kadar yaklafl k iki kilometrelik 1. Cadde 1915 y l nda Ba dat Demiryolu inflaat n yapmak amac yla flehre gelen Almanlar tarf ndan geniflletilmifltir. Büyük flehirlerde art k hiç gözümüze çarpmayan el iflleri ve zanaatler Mardin'de art arda karfl m za ç k nca flaflk nl, heyecan ve takdiri bir anda yaflamamak elde de il. Osmanl döneminde tafl ustal ve mimarl k, az nl klar n ilgi duydu u meslek gruplar ndand. Mardin'de h ristiyan cemaat azal nca tafl ustal n Midyat civar nda yaflayan Arapça konuflan, imhallami ad yla an lan afliretin mensuplar devrald lar. Tarihte en iyi tafl ustalar n n Mardin'de yetiflmifl oldu u biliniyor. Cumhuriyet Meydan 'n n karfl s ndaki merdivenlerden indi inizde canl, enerjisi yüksek Mardin Çarfl s 'n n içinde bulacaks n z kendinizi. Kafan z boflalt n, an yaflay n ve çarfl y izlemeye koyulun. Bu çarfl da ne ararsan z var! Baharatlar, sabunlar, kumafllar, pufliler, terziler, kuyumcular, telkariciler, keçeciler, demirciler, bak rc lar, kalayc lar... Hâlihaz rda Cumhuriyet Çarfl - s 'nda sadece birkaç semerci faaliyetini sürdürmektedir. Semer yap m nda malzeme olarak; saman, kilim, çuval, keçi k l, kam fl, elyafl pamuk, bez ve keçe kullan lmaktad r. Alet olarak çeflitli kal nl klarda ve uzunlukta büyük i nelerden, makastan, b çaktan, tokmaktan yararlan l r. Basmac l k uzun zamand r tek bir aile taraf ndan sürdürülmektedir. Nasra fiemmas Hindi Ailesi tafl,ahflap kal plar ve kök boya kullanarak enfes kompozisyonlar yaratmaktad r. Basmac l n en güzel örnekleri K rklar Kilisesi'nde görülebilir. Bak rc l k maalesef çok zay flam flt r; Mardinli ustalar flöhretlerine ibrik, cezve ve sabun kutular ile eriflmifllerdir. Ahflap iflçili i de oymal mobilyalarla kendini kan tlam flt r. Süryaniler in yüzy llard r yaflatt önemli sanatlardan birisi olan ve Mardin'in sembolü haline gelmifl olan telkari (tel ile yap lan sanat) Mardin ve Midyat'ta sürdürülmektedir. Mardin'i biraz tan y p büyülendikten sonra yöre yemeklerine kendinizi verip midenize bayram yapt rmay düflündü ünüzde hemen Cercis Murat Kona- 'na gidip kendinizi ehil ellere teslim ediniz. 19. yüzy l n sonlar na do ru konak olarak Mimar Serkis Lole taraf ndan infla edilen yap y çok baflar l ifl kad n Ebru Baykara Mardin mutfak kültürünün sunuldu u her bak mdan çok iyi bir lokantaya dönüfltürmüfltür. Düzenli ve temiz mutfa nda Mardinli han m-

24 24 bursiyerlerimizden izlenimler lar yemekleri haz rlamaktad r. Size yöresel yemeklerin bir listesini sunay m, siz seçin. Çorbalar: nohut çorbas, dövme çorbas, salçal yarma çorbas, k flkek; kebaplar: maldum, kibbe, dodo f rkiye, güveç, havuç türlüsü; köfteler: içli köfte (ikbebet), aya köfte, çi köfte, mercimekli köfte, cevizli içli köfte, kitel raha, günefl köftesi; dolmalar-sarmalar: rami dolmas, patl can dolmas, iflkembe dolmas, kaburga dolmas, tatl kabak dolmas, hindi dolmas, kuzu dolmas, güvercin dolmas, ödek dolmas, asma yapra dolmas, hatmi yapra sarmas, dut yapra- sarmas ; pilavlar: flehriyeli bulgur pilav, mercimekli pilav, gaflore, hflene, yarma pilav, çoban pilav, nohutlu bulgur pilav ; hamur iflleri: sembusek, cevizli börek, lor böre i, yumurtal susaml börek; zeytinya l lar: k neble, sebzeli yaprak sarmas, nohut metfunesi; tatl lar: peynir helvas, tarç nl tatl, harire, havuç tatl s, zerde, hedik, ceviz tatl s, zingil, mahlep tatl s, kah yyat, ipsise, isf re, badem kurabiyesi, hel hel, susaml helva. Tabii flimdi mideyi hafifletmek gerekiyor, de il mi? Çare, m rra kahvesi. M rra ibri e benzeyen kapakl büyük cezvelerde haz rlan r. Koyu kavrulmufl ve ince çekilmifl toz kahve k s k ateflte uzun süre kaynama noktas nda piflirilir ve daha sonra telvesi süzülerek kulpsuz porselen fincanda sunulur. Mardinliler flifal bitkilere düflkünler; Cumhuriyet Çarfl s 'nda çok say da aktarda çok çeflitli otlarla tan flabilirsiniz. Ninha, kflud, Meryem Hort, H tm ye, Hafl fl t l Habta, Harmel, Isfai sara sadece Mardin ve yöresinde yetiflen nadide b i t k i l e r d i r. Mardin flehrinin civar nda ziyaret edilmesi gereken birkaç önemli yer var: fiimdi bunlardan size bahsetmek istiyorum. fiehrin 30 km güneydo usunda bulunan Dara önemli ve etkileyici bir antik flehirdir. Do u Roma mparatorlu una ba l bu büyük flehrin kurulufl tarihi MS. 500 olarak tahmin edilmektedir. Pers- TEV dergi May s 2008

25 bursiyerlerimizden izlenimler 25 lere karfl imparatorlu un do u s n r n korumak üzere Dara flehrinin kuruldu- u bilinmektedir. fiehrin kurulufl y llar nda kullan lm fl olan tafl oca flehrin hemen giriflindedir. fiehrin iki katl surlar n n küçük bir bölümü günümüze ulaflm flt r. En etkiyeci kal nt kayalar n içine oyulmufl, yanyana dizilmifl tünellerden oluflan devasa su sarn c d r. Bu sarn c n haricinde flehirde ikinci büyük bir sarn c yöre halk n n ''zindan'' olarak adland rd yap da bulunmaktad r. Bu sarn - ca darca bir kap dan girilerek yüksekce bir merdivenden inilerek ulafl labiliyor. Bu sarn cda arkeolojik kaz lar devam etmektedir. Mardin'in 7 km. güneydo usunda yer alan Deyrül Zaferan Manast r y llar aras nda 700 y l Süryani Ortodoks Patri i nin merkez binas olarak hizmet vermifltir. Patrik 1933 de Humus kentine, 1959 da da fiam, Suriye'ye tafl nm flt r. Manast r n sar ms renginin kullan lan harça safran kat larak elde edildi ine dair söylentiler vard r. Binan n içinde kiliseler, kabul odalar, yatakhane, sunaklar, okul, mezarlar ve inziva yerleri bulunmaktad r. Bugünkü manast r 4. yüzy l n sonlar na do ru MS. 3. yüzy lda Romal lar taraf ndan kale olarak inflas na bafllan lan yap üzerine kurulmufltur. Manast r n alt nda, tavan, tafllar n aras na kireç koyulmadan s k flt rma yöntemi ile yap lm fl bulunan ma- arams bir mekân yer almaktad r. Burada Süryaniler in günefle tapan atalar - n n manast r yap lmadan önce ibadet etti i tahmin edilmektedir. Manast r n içinde bulunan Mor Petrus, Meryem Ana ve Mor Hananyo kiliselerinin duvarlar nda Bizans dönemine ait mozaikler bulunmaktad r. Manast rda ngiltere'den getirilip 1876 y l nda hizmete al nan bir matbaa vard r. Mardin flehrinin do usunda bulunan Midyat, Asur döneminde ticari aç dan önemli bir kentti. Midyat n anlam ile ilgili birkaç öngörü var; bir görüfle göre ''ayna'' di er bir görüfle göre ''ma ralar kenti'', baflka bir yoruma göre de ''kaleler'' anlam na gelmektedir. Midyat, Mardin evlerinin mimarisine sahip tafl evlerden oluflmaktad r. Tafl iflçili i Midyat'ta doruk noktas na ulaflm flt r; kap ve pencere kenarlar, sütunlar ve kemerler ço unlukla burma, karanfil ve lale motifleri ile bezenmifltir. Evler genellikle iki katl d r. Kullan lan tafllar n özelliklerinden dolay evlerin içi yazlar serin k fllar s cak olur. Tafl ifllemecili inin geleneksel ustalar Süryanilerdir. Midyat' n en ihtiflaml binas halihaz rda devlet konuk evi haline getirilmifl olan yap d r. Telkari ve gümüfl iflçili i ile ünlenmifl olan Midyat telkarcili in befli i olarak kabul edilir. Ülkemizdeki iki Süryani Metropolitli inden birisi, Turabdin Metropolitli inin merkezi olan Mor Gabriel (Deyrul Umur) Manast r 'n n Midyat a 22 km mesafede bulunmas bu bölgenin Süryaniler için önemini ifade etmektedir. Di er Metropolitlik stanbul'dad r. Mor Gabriel Manast r 'n n temelleri 397 y l nda at lm flt r. Süryaniler, yörenin en eski yerleflik kavimlerden, Aramiler'den günümüze kadar kalan bir topluluktur. Aramiler, Araplar ve Yahudiler ile ayn Sami rk ndan geliyorlar. H ristanl kabul edip MS. 38'den beri ncil'e sad k kalan ilk topluluk olarak, kendilerini putperest Aramilerden ay rmak için Suriyeli anlam nda Süryani ad n kullanmaktad rlar. Midyat'ta Yezidiler de kültür mozai ine önemli katk da bulunmaktad r. Yezidilik, Emeviler soyundan mutasavv f fieyh bin Musafir'e dayand r lan bir dinsel ak md r. Savur Mardin flehrinin 45 km kuzeydo usunda kurulmufltur. Boyun anlam - na gelen Savur, Süryanice Savro sözcü ünden türemifltir. Ba c l k yap lan bu bölgede çok say da kavak yetifltirilmektedir. Kalesi ve yamaca dizilmifl evleri ile Savur küçük bir Mardini an msat r. Mardin flehrinin civar n keflfederken kerpiç evlerin bulundu u köyleri kaç rmaman z önerim; alt bin y ll k bir geçmifli olan kerpiç yaz n serin, k fl n s - cak tutma özelle ine sahiptir. Gelecek sefer bulufltu umuzda Hasankeyf'i size anlatmay arzu ederim. Osman Erk / TEV Yurtd fl Bursiyeri

26 26 portre - ifl dünyas Ülkeye yap lacak en önemli iyilik e itime katk d r Kararl l n ve istikrar n baflar l bir yaflam n temelleri oldu unu söyleyen TEV'in ilk yurtiçi bursiyerlerinden Ford Otosan Malzeme Planlama ve Lojistikten Sorumlu Genel Md. Yrd. Cengiz Kabatepe ile ö rencilik y llar ndan ifl yaflam na kadar sat r aralar nda pek çok gencin sorular na yan t bulabilece i farkl bir röportaj gerçeklefltirdik. TEV dergi May s 2008

27 portre - ifl dünyas 27 CCengiz Bey sizi biraz tan yabilir miyiz? 1956 stanbul do umluyum. lkokul e itimimi stanbul' da ald m. Ondan sonra ortaokul ve lise e itimi için bizim zaman m zda da uygulanan s navlara girdim ve flimdi Kad köy Anadolu Lisesi olarak bilinen Kad köy Maarif Koleji'ni kazand m. Orta ö renim ve lise e itimimi orada tamamlad m. Mekani e olan ilgim ve yatk nl mdan ötürü makine mühendisi olmak istiyordum. Bu yönde çal flarak Y ld z Üniversitesi Makine Mühendisli i bölümüne girdim. Oradaki 4 y ll k e itimime faydal olaca n düflünerek yüksek lisans m stanbul Üniversitesi flletme Fakültesi'nde üretim yönetimi üzerine yapt m. Mezuniyetimden bu yana Ford Otosan'da yüksek makine mühendisi olarak çal flmaktay m. Akademik e itimim sonras nda ilk iflebafllad m y llarda Otosan' n farkl departmanlar nda ve farkl bölgelerdeki fabrikalarda görev ald m. stanbul fabrikas yla bafllad m sonra Eskiflehir fabrikas nda gelifltirilen projenin içinde yer ald m ve 4 sene orada çal flt m. Sonra yine stanbul'a geldim. Daha sonra Gölcük'teki Kocaeli fabrikas na geçifl yapt m. Asl nda Ford Otosan ile olan iliflkim orada çal flan rahmetli babam sayesinde bafllad. O y llarda ad Otosan'd. K sacas do ma büyüme Otosanl oldu- umu söyleyebilirim. Asl nda mühendisli e olan ilgimin de o y llara dayand n söyleyebilirim. Akademik ve profesyonel yaflam n zda kararl ve idealist bir tutum sergiledi inizi söylemek yanl fl olmaz de il mi? Evet, öyle de diyebiliriz. Bir fleye sebat etti im ya da bir fleyi ideal olarak belirledi im zaman, genelde o hedefi tutturmak üzere gidiyorum. Belli oranda da demek ki baflar l oluyoruz. Kararl l k hayat n her alan nda önemlidir. Uzun zaman, belli konular üzerinde emek vererek köklü bir çal flma gerçeklefltirmek, do rulu una inand m al flkanl klar sürdürmek benim için çok önemli. Belki de profesyonel yaflam m yönlendiren bu bak fl aç m oldu. Ancak baflar ya ulaflmak yolculu unda çal flman n pay yads namaz. Okul hayat mda ders konusunda, profesyonel yaflamda iflim konusunda sistemli çal flmaya her zaman özen gösterdim. Bunu seve seve yapt m. Özveri ve disiplinle çal flarak kendi yaflant m, çal flt m flirket ve genel ölçekte düflündü ümüzde ülkem için ödün vermeden çal flman n her zaman önemli oldu u inanc nday m. Akademik e itiminiz ve sonras nda gelen uzun soluklu bir çal flma yaflam. Peki, profesyonel yaflam n zdan arta kalan zamanlar nas l de erlendirirsiniz? flim gere i stanbul ve Gebze aras nda yo un bir trafi im var. Bu zaman m n önemli bir bölümünü al yor. Ancak okuma ve tarihe olan ilgimi ne kadar yo un olursam olay m sürdürüyorum. Geçmiflten beri arkeolojiye de büyük bir merak m var. Bizim büyüklerimiz Çanakkale de flehit olmufllar. Kabatepe olan soyad m z da oradan geliyor. Bu ba lant n n etkisiyle hem o ailenin bireyi olarak hem de bir Türk olarak bu detaylar araflt rmaya bafllad m. O da beni Çanakkale savafllar n n ve Osmanl mparatorlu u nun son dönemlerini -yani bu 1800'lerin sonu, 1900'lü y llar n bafl n - araflt rmaya itti. fiimdi olabildi ince Çanakkale merkezli olarak o tarih kesitini incele- meye çal fl yorum. Yine amatörce o döneme ait madalya ve savafl malzemeleriyle ilgili doküman ve materyallerin koleksiyonunu yapmaya çal fl - yorum. Yak n tarihimize özel bir ilgi duyulmas gerekti ini düflünüyorum. Kendime ay rd m zamanlarda seyahate ç kmaya özen gösteriyorum, bu hobimi de yine tarihle birlefltirmeye çal fl yorum. Yapmaya gayret etti im bir baflka u rafl ise otomobil sporlar. Asl nda 1975 y l nda hakem olarak bu spora bafllad m. Türkiye de ilk defa Turing Otomobil ve Spor Kulübü vard. Turingle birlikte onlar n e itim seminerlerine kat ld m. O y llarda henüz talebeydim. Okulum bitti inde vakit buldukça hakemlik yap p bu sporun yay lmas na katk da bulunuyordum. Daha sonra kardeflim de benimle birlikte bu spora ilgi duymaya bafllad. Yaklafl k 8 y l önce niye biz de yar flmayal m dedik ve bir araba ald k. Sonra bu ifl derinleflti. Çal flt - m flirket içinde de Ford Otosan' n bir ralli tak - m var. O tak m n da a abeyli ini yapmaya bafllad m ve bizim Ford Otosan tak m na destek olmak amac yla onlara kat ld m. fiimdi o lum da bu konuya merak sald ve art k o lumla yar fllara girmeye bafllad k. TEV ile ne zaman tan flt n z? Üniversite y llar nda daha iyi bir e itim almak için burs aray fl içindeydim. O dönemler neredeyse dünyan n her yerine mektup yazard m. Ola anüstü uzun bir süreçti. O günkü flartlar gere i e itimimi Türkiye'de yapmak istedim. Babam o y l kaybetmifltim. Bu nedenle ailemden çok uzaklaflmak istemedim. Benim TEV in bursunu takip sürecim ise bafll bafl na bir an d r. Hatta gençlere örnek olarak anlat r m. TEV bursunu baflka bir yerden duydum ancak stanbul Üniversitesi'nde henüz as lmam flt. Ö renci ifllerine sordu umda üniversiteye henüz yaz gelmedi ini ancak müdürlükten belgeyi edinebilece imi söylediler. Ben o dönem, ilan için pek çok yerle görüflüp onun okul panosuna as lmas için epey mücadele etti imi hat rl yorum ve en sonunda baflard m. fiimdi kendi o lum da dahil olmak üzere pek çok gence bu an m anlat r m. Bir amaca ulaflmak için yasal olan her yolu deneyip çabalaman z ge-

28 28 portre - ifl dünyas rekir. O zaman baflar mutlaka gelir. Sonras nda TEV in imtihan, mülakat ve seçim sürecini aflt m. Neticede TEV bursuna lay k görüldüm. fiu an içinde bulundu umuz döneme bakt n zda gençlerin biraz da ülkenin ekonomik koflullar nedeniyle profesyonel anlamda belli bir istikrara sahip olamad n görüyoruz. Kendi akademik ve profesyonel yaflant n zdan yola ç kt n zda bu durum ile ilgili neler s ö y l e y e b i l i r s i n i z? Her fleyden önce flunu söylemeliyim ki ben, Bizim yapt m z do rudur. fiimdiki nesil ise yanl fl yap yor demeyi daima yanl fl bulmuflumdur. Evet sebat etmek, bir fleyleri elde etmek için gayret göstermek ve istikrar çok önemli. Benim o lum da dahil olmak üzere genç kuflak modern yaflam n h z yla do ru orant l yafl yor. fiartlar bizim dönemimizden farkl. Size de bahsetti im gibi ben bir burs baflvurusunu mektupla yapar ve günlerce cevab n beklerdim. fiimdi internet ve pek çok teknolojik donan m beraberinde iliflkilere ve yaflama bir h z kazand rd. Bizim oyunlar m z bile çok daha dura and. Ama bu potansiyeli iyi kullanmak laz m. Yeni nesil, h zla birlikte çevresindeki baz f rsatlar skal yor. Yine buna ba l olarak belli bir konsantrasyon eksikli i yafl yorlar. Bu iki detay iyi birlefltirmek laz m. Belli oranlarda sosyal yaflamlar ndan gelen özgüven ve h - z ; bizim kufla n dura an, sab rl yap s yla birlefltirirsek çok güzel bir sentez ç kacakt r. TEV bursu profesyonel ve akademik yaflam n za neler katt? TEV'in her fleyden önce manevi deste i ve ö renciyi takdir eden yaklafl - m büyük bir özgüven veriyor. Manevi ve kültürel de erleri yüksek bir çevreye giriyorsunuz ki bu bütün bir yaflam etkiliyor. Ben geçti imiz y llarda TEV in bursiyerlerle iliflkiler komitesinde yer ald m. Orada TEV'in bize katk lar n anlatm flt m. Hiç unutmam ö rencilik dönemimde rahmetli Vehbi Koç Divan Oteli'nde bursiyerlerle bir toplant düzenlemiflti. Kendisiyle orada tan flma f rsat m oldu. Daha sonra ifl hayat mda da çeflitli vesilelerle kendisini görme ve tan ma f rsat m oldu ama o karfl laflma benim için çok k ymetliydi. Türkiye'nin belli bir noktaya gelmesinde önemli katk larda bulunmufl böyle de erli bir isimle bir araya gelmek hayat m n o dönemlere ait en güzel an s d r. Kanaatimce TEV li olmak bir ayr cal k. TEV'in her fleyden önce manevi deste i ve ö renciyi takdir eden yaklafl m büyük bir özgüven veriyor. Manevi ve kültürel de erleri yüksek bir çevreye giriyorsunuz ki bu bütün bir yaflam etkiliyor. TEV okuyucular na vermek istedi iniz bir mesaj var m? Türk gençleri art k kapasitesi kayda de er özelliklere sahip bir nesil. Bunun iyi yönde de erlendirilmesi gerekiyor. Bunu yaln zca duygusal olarak söylemiyorum, uluslararas iliflkilerimden ald m geri dönüfller de bu yönde. Burada e itim ve estetik duygusunun yükselmesi gerekiyor. Okuyan arkadafllar ma tavsiyem ülke olarak alt yap m z n, de erlerimizin ve gücümüzün fark na varmalar. Bunu baflar rlarsa Avrupa ülkelerini geçebiliriz. Ba- flç lar m za ise flunu söylemek isterim bu ülkeye yap lacak en önemli iyilik e itime katk d r. Bu noktada yap lacak her çal flman n ülkemize huzur ve geliflim olarak dönece ini bilmelerini isterim. leriye gitmek ve modernleflmek için gereken ortam sa lamal, çal flmal ancak kendi öz de erlerimizi de unutmamal y z. TEV dergi May s 2008

29

30 30 diyalog Yarat c l k önce ifli sevdirmekle bafllar Türkiye'nin gerek tarihi gerekse kültürel de erleriyle ola anüstü bir zenginli e sahip oldu unu belirten Bo aziçi Üniversitesi Güzel Sanatlar Bölüm Baflkan Fethiye Erbay ile Türkiye'nin sanat politikas ndan ülkemizde müzecili in geliflimine uzanan kapsaml bir söylefli gerçeklefltirdik. SSizi biraz tan yabilir miyiz? Bo aziçi Üniversitesi Güzel Sanatlar Bölümü ö retim üyesiyim. Bunun d fl nda Y ld z Üniversitesi'nde Müze Yönetimi, Kültür Üniversitesi'nde ise Sanat Yönetimi üzerine ders veriyorum. Ben ilk olarak lisans e itimimi resim ifl ö retmenli i üzerine yapt m. Daha sonra master yapmaya karar verdim. O dönemde yap lmam fl farkl bir konuyu ele almak istedim. Araflt rmalar m sonucunda da müze yönetimi alan nda çal flma yap lmad n fark ettim. Bu nedenle yüksek lisans m müzelerin yönetimi ve organizasyonu, doktoram ise müzelerin planlamas üzerine yapt m. kinci doktoram ise flu anda üniversitede dersini verdi im sanat yönetimi üzerine yapt m. Genel anlamda de erlendirdi inde ise yapt m çal flmalar n en önemli özelli i Türkiye de bir ilk olmas yd. E itim sistemimiz, çocuklar n ve gençlerin yarat c yönlerini ortaya ç kartmaktan çok belli bir müfredat üzerine kurulmufl. Bu durumu mesle iniz ölçe inde de erlendirdi inizde bize neler söyleyebilirsiniz? Ne yaz k ki yarat c l öne ç karmaya çal fl rken, belirlenmifl programlar s n f geneline göre haz rlanmakta. Tabii bunda yeterli e itmen ve finansal kaynaklar da engel teflkil ediyor. Hala ö retim üyeli i görevini sürdürdü üm Bo aziçi Üni- TEV dergi May s 2008

31 diyalog 31 Müze planlama dan flman olarak çal flmalar n zdan bize biraz bahseder misiniz? Harbiye Askeri Müzesi, Befliktafl Deniz Müzesi, Ayd n Bolak Hat Sanatlar Müzesi, Kandilli Rasathanesi Deprem Araflt rma Müzesi, yan nda belediye, askeriye, vak flar genel müdürlü ünün müze dan flman olarak müzelerin kurulmas na hizmet verdim. Bunun d fl nda 2010 y l projesi için Müze Planlama Dan flman olarak Ayasofya mareti Sergileme projelerini yapt m. Sultanahmet Camii Fil Ah rlar binas nda Kilim ve Düz Dokuma Yayg lar Müzesi olarak aç lmas planlar n yapt k. Yine vak flara ba l Yeni Kap ve Galata Mevlevihanesi Müze ve Kültür Merkezi'ne dönüfltürme önerisi projesini yapt m. stanversitesi'nden örnek vermem gerekirse; oradaki akademik kadronun bu eksiklikleri gidermek için çok özverili çal flt n görüyorum. Derslerde ö rencinin potansiyelini aç a ç karmak için grup ö retiminden çok bireye yönelik çal flmalara olanak tan yan bir program uyguluyoruz. Ö rencilerin gizli kalm fl yeteneklerini ortaya ç karmak için ayn anda birden fazla sanatsal teknik ve malzeme kullan yoruz. Bu yönden ö rencilerimiz flansl. Ancak genele bakt m zda kronikleflen bir sorunla karfl karfl ya oldu umuzu görüyoruz. Bizim as l sorunumuz yarat c l n ortaya ç kar lma sürecinde bafll yor. Bir inatlaflma var. Ö renciler daha önceki e itimlerinde yeteneksiz olduklar na inand r ld klar için bu anlay fl k rmak çok zor oluyor. Derste ö rencilerimden duydu um ilk cümleler genelde: Ben yeteneksizim, yapamam ama sanat seviyorum. Benden fazla bir fley beklemeyin oluyor. Ancak birlikte çal flmaya bafllay p projeler üretti imizde, y l sonunda sergiler açt klar nda; yapt klar n ailelerine, arkadafllar na gösterirken ald klar zevk ise gerçekten görülmeye de er. Hiç unutmuyorum bir ö rencim y l sonunda sergi defterine: Bir kütükten sanat eseri yaratan hocama sonsuz teflekkürler yazm flt. Bu beni hala duyguland - r r. Yarat c l k önce ifli sevdirmekle bafllar. Sonra da onu deneyerek sonucu bulmaya yard mc olursunuz. E er ö renci ve e itmen bu süreçten keyif al rsa zevk ürünü bir eser ortaya ç kar. Türkiye nin sanat politikas n n Cumhuriyet Dönemi'nden bu yana k sa bir de erlendirmesini yapman z istersek bize neler söyleyebilirsiniz? Cumhuriyet dönemi sanat politikas n n gerçekten birlefltirici, yönlendirici, koruyucu ve gelifltirici özellikleri var. Özellikle Atatürk, sanat politikas n o dönemde çok iyi kullanm fl ve örgütlemifl. Yurt d fl ndan sanatç lar getirmifl, yurt d fl - na sanatç lar göndermifl, ödüllü yar flmalar düzenlemifl, e itim kurumlar açm fl ve önder yönünü bu alanda da ortaya koymufl. Sanat n her alan nda gerek bireysel gerekse kurumsal bazda olsun sergiledi i geliflime aç k tavr n ve deste ini özellikle o y llar n flartlar yla de erlendirdi imizde takdire flayan bir yaklafl m oldu unu görürüz. O yokluk y llar nda, bankalar sergilerde tablo almalar için yönlendirmifl. Bugün bize de eri paha biçilmeyen koleksiyonlar n ço u bu bankalar yoluyla ulaflm flt r. Günümüzdeki sanat politikalar na bakt m zda ise kiflilere, kurumlara ve yönetim kademelerine göre farkl tutumlar, guruplaflmalar, sanat n belli alanlar n n desteklenmesi, finansal kaynaklar n yetersizli i gibi pek çok sorun oldu unu görüyoruz. Oysa flu anda ülkemizde düzenlenen bieaneller, festivaller ve daha pek çok etkinlik kültür ve sanat politikas n n gündemde olmas n gerektiren konular. Bunu programlamak zorunday z. Giriflim bafllatmak elbetteki çok önemli ve katk lar yads namaz ancak baflar l ifller için sürdürülebilirlik de büyük önem tafl yor. Bu noktada kültür ve sanat politikalar nda yeni aç l mlar yaratmak flart. Türkiye bunca y ld r pek çok uygarl a sahne olmufl bir ülke. Bir nevi aç k hava müzesi de diyebiliriz. Türkiye'deki müzeler sizce ülkemizin zenginli ini yans t yor mu? Size göre ülkemizde müzecili in güçlü ve zay f yönleri neler? Ülkemizdeki zenginli in tam olarak yans t lmad n düflünüyorum. Zengin bir tarihi geçmifle ve buna ba l olarak say s z esere sahibiz. Üstelik buna her ge- çen gün yenileri ekleniyor. Ama bunlar sergileyecek profesyonel anlay flta organizasyonlara sahip de iliz. Ülkemizde müzecilik son y llarda ata a geçti ama bunda da stanbul 2010 Kültür Baflkenti projesi etkili oldu. Oysa y llard r özveriyle çal flan müzecilerimiz var. Onlar yeterince de erlendiremedik. Müzecilik konusunda kendimize güvenimiz yok. Hep yurtd fl n örnek almaya çal flt k, ama bunda da çok yetkin davranamad k. Müzecilik meslek tan mlamas nda yer almal, hepsinden önemlisi kariyer yap lar tan mlanmal ve planlama çal flmalar yap lmal. Yani k saca flunu söyleyebilirim ki; ülkemizde müzecili in en güçlü yönü bu ifli, gerçekten severek yapan müzecilerimizin olmas ; zay f yönü ise tarihi eserleri sergileyecek, de erlendirecek profesyonel yap lanman n kurulamamas. Müzecilik alan nda çal flma ve araflt rma imkan veren alanlara rotan z çevirdi inizi görüyoruz. Sizi bu karar almaya yönelten etkenler nelerdi? Birinci neden ailemdi. Sanatla iç içe bir ailede büyüdüm. Annem moda ö retmeniydi. Dedem keman, anneannem ud çalard. Babam n da kariyerimdeki etkisini yads yamam. Kendisinin gazetecilik e itim alm flt. Üniversite y llar nda ünlü sanat tarihçisi Burhan Toprak n ö rencisi olmas ve ondan etkilenmesi bize tarih sevgisi afl lamas n n bafll ca nedenidir. Babam n sanat tarihi kitaplar n okumam, küçüklü ümde ailemin beni hep müzelere götürmesi tarihi eserlere olan ilgimi daha da art rd. Buna ek olarak, Türkiye de bu alanda bilimsel ve profesyonel çal flmalar n yetersizli i de beni müzecilik alan nda çal flmaya yönelten detaylardan biridir.

32 32 diyalog bul Üniversitesi Cerrahpafla T p Tarihi Müzesi'nin kurulmas nda dan flman oldum. Çanakkale Valilik ve Eceabat Kaymakaml için Kilitbahir Kale Müzesi Namazgah Karargah Müzesi, Ertu rul Tabyas Müze, fiehitler Abidesi Müzesi'nin, Üsküdar ve Eyüp Belediyesi Nezih Eldem fiehir Müzesi, kurulma ön projelerini yapt m. Yurt d fl nda da müze çal flmalar n z var m? 12 ülkede 150'den fazla müzede planlama konusunda çal flmalar yapt m. Leicester Üniversitesi Müzecilik Program nda Kevin Moore ile çal flt m. Son olarak 2007 y l nda Katar' n Doha kentinde Dünyan n farkl ülkelerinden befl müzecinin kat ld - Islamic History Museum'' toplant s nda müze projeleri ve çal flmalar üzerine sunum yapt m. Katar'da müze say s ndaki art fl son y llarda yeni bir ivme kazanm flt r. Katar kültür ve sanat merkezi olarak, müzelerini modern yaflamla buluflturmufltur. Katar yönetiminin; bilimsel olarak müzecilik çal flmalar na yaklafl m n n bu de iflimde rolü büyüktür. Katar Emiri'nin k z HE.Sheikha Mayassa bint Hamad al-thani müzecili i kurumsallaflt ran pek çok çal flmaya imza atmaktad r. Benim de bu toplant ya ça r lmam, Katar'daki müze projelerinden haberdar olmam benim için gurur kayna oldu. TEV ile yollar n z ne zaman kesiflti? Müzecilik alan nda beni ilk keflfeden TEV'dir. Bu alanda ilk görüflme yapt m kifli de can dostum, sevgili ablam, TEV'in temel tafl Güsel Bilal Han m d r. Beni müze çal flmalar nda desteklemifl ve Türkiye nin say l müzecilerinden biridir diye lanse etmifltir. Kendisine ayr ca teflekkür ederim. Bana göre TEV in ayr cal fluradan geliyor. Ülkemizde müzecili in, konuflulmad y llarda TEV, Türkiye de müzecilik alan nda yurtd fl e itimi destekleyen tek kurulufltu. Ben de 1990 larda yazm fl oldu um tezimi göndermifltim. O dönemde Sevgi Gönül Han m n da bir çocuk müzesi açma projesi vard. Sevgi Han m benim çal flmalar m duymufl. lk tan flmam z mektupla olmufltu. Sonras nda Güsel Han m ile tan flt k. Kendileri bana yurt d fl na gitmektense bu kadar çal flma yapm fl biri olarak gidenleri seç dediler. Daha sonra bana yurt d fl na müzecilik e itimine gideceklerin jürisinde görev verdiler. Güsel Han m beni Ayd n Bolak'la tan flt rd. Müzecilik alan nda meslek hayat mda bana yeni kap lar açt y - Ülkemizde müzecili in konuflulmad y llarda TEV Türkiye de müzecilik alan nda yurt d fl e itimi destekleyen tek kurulufltu. l nda da TEV TÖL Okulu E itim Müzesi için çal flmalar bafllatm flt k. TEV, dostlar m n ve sevdiklerimin oldu u özel bir mekand r benim için. Bunda Güsel Han m' n rolü çok büyük. Herkes burada bir aile ve birbirine destek vermekte. Paylafl mlar m z çok güzel. Bana bu ortam yaratt klar için TEV e gerçekten teflekkür ediyorum. TEV'in çal flmalar n nas l buluyorsunuz? TEV 'in çal flmalar na paralel baflka bir kurum ülkemizde san r m yok. Çal flmalar çok genifl alanda yürütüyorlar. Kesintisiz yurt d fl ve içi burs sa lamak bile kiflinin hayat na büyük bir de er kat yor. Bu kadar genç TEV deste iyle gelece ine yön veriyor. Hayatlar de ifliyor. Hepsi iyi makamlarda görev yap yor. Biz akademisyenler daha çok TEV in e itim yönünü biliyoruz. Oysa geçenlerde TEV Genel Müdürü Turgut Bozkurt un bir konuflmas n dinledim. Bunca y ld r TEV in çal flmalar n bildi imi san yordum. Ancak bildi imden fazlas n orada ö rendim. K sacas ben TEV i karfl l k beklentisi olmadan çal flman n, kültürün, bilimin ve sanat n bulufltu u bir merkez olarak görüyorum. TEV dergisi okuyucular na vermek istedi iniz bir mesaj var m? S o syal bir a olarak e it imi yayg nl a flt rma misy on unu üstl enen TEV'e ver il e- cek olan olan dest e in sür e kli olm as n dil erim. TEV dergi May s 2008

33 Mutlu Günlerinizi TEV le Paylafl n 41 y ld r Vakf m za büyük destek veren çelenk ba fllar n z n yan s ra bundan sonra sizleri MUTLU GÜNLER N Z (dü ün, niflan, aç l fl v.b) de bizlerle paylaflmaya davet etmek istiyoruz. Yüzlerimizin güldü ü her güzel günde baflar l bir ö rencimizin de yüzünü güldürmeyi hedeflerimiz aras na koyduk. Kutlaman z TEV ile Yap n, E itime Güç Kat n slogan yla ç kt m z bu yolda bizden her zamanki deste inizi esirgemeyece inizden eminiz. MUTLU GÜNLER N Z dü ün, niflan, aç l fl, v.b de bizlerle paylaflmaya davet etmek istiyoruz. Yüzlerimizin güldü ü her güzel günde baflar l bir ö rencimizin de yüzünü güldürmeyi hedeflerimiz aras na koyduk. Kutlaman z TEV ile Yap n, E itime Güç Kat n slogan ile ç kt m z bu yolda bizden her zamanki deste inizi esirgemeyece inize eminiz.

34 34 sivil toplum kuruluflu - TEMA Benim için en büyük ödül: Türkiye Cumhuriyeti vatandafl olmak TEMA Vakf 'n n kurucular ndan olan ve Türkiye nin de erlerini tüm gücüyle sahiplenerek ileriye tafl mak için çal flan Hayrettin Karaca, tüketim ahlak n n dünyay nas l de ifltirece ini ve yeni nesillere neler kazand raca n TEV Dergisi okuyucular için anlatt. Röportaj: Günseli Özen Ocako lu TEV dergi May s 2008

35 sivil toplum kuruluflu TEMA 35 KKöy enstitülerinden bafllamak isterim. O günün düflüncesiyle bu okullar açmak, bunu düflünmek gerçekten çok özel birikim, çok özel bir geliflim gerektirir. Bakt m z zaman sizin gibi düflünen, üreten ve sonuçland ran insan say s da çok az bu ülkede. Siz nas l birikim ve dönüflümle bu noktaya geldiniz? Bunu çok merak ediyorum. Bu bir oluflum, bir karar, bir azimdir. Kelimelerle izah edilecek bir fley de il. Ben çocuklu umdan itibaren do ayla iç içe yaflad m. Band rma'da do dum. Babam Karacahocazade Çorapç Halil, sanayiciydi. Kendisi Karaca Trikolar 'n n kurucusudur. Çocuklu um do ayla iç içe geçti. Hiç unutmam küçükken kaçar kaçar köylere giderdim. Oralarda pekmez kaynatt m, harman dövdüm, tütün k rd m, bu day y kad m... Çocuklu umdan itibaren do al ortamda bulunmaktan ve yaflamaktan haz duydum. Ancak de iflim süreci lise tahsilimi yapmak için stanbul'a gelmemle bafllad. 3. s n fa kadar Band rma'da okudum, sonra stanbul'a yat l okula geldim. Ama do al yaflamdan hiç kopmad m. Kardeflimle birlikte yazlar Band rma'n n köylerinde geçiriyorduk. O hayat beni çok mutlu ediyordu. Gençli imde de Anadolu'yu keflfetmek için çeflitli geziler yapt m. Köylerde gezer, mani toplard m. 3 bine yak n mani vard. Afl klarla at flt m. Böyle güzel bir gençlik dönemim oldu. O zamanlardan bu yana tarih ve edebiyata çok büyük bir sevgim var. Hatta yazd klar m küçük bir kutuda biriktirmifltim. Ancak askerlik dönüflünde o kutu kayboldu. Edebiyat ve tarihe olan ilgim nedeniyle e itimimi de bu alanlardan biri üzerine yapmak isterdim. Ancak lise e itimimden sonra babam n 1917 y l nda kurmufl oldu u aile iflimiz olan Karaca Triko'da çal flmaya bafllad m. Bu biraz da babam n iste iyle oldu. Sonra da evlendim. Çok yo un çal flt m bir dönem oldu. fl adaml nda da baflar l oldum. Kafaya koydum ve Karaca markas n 5 k taya ihraç etmeye karar verdim. Baflard m. Ancak sonras nda ifl adaml na ara verdim ve yine Türkiye'yi dolaflmaya bafllad m. O dönemde TEMA Vakf 'n n kurulmas teklif edilince ben de kat ld m. fiimdi 340 binden fazla üyemiz var. Yavru TEMA, TEMA EUROPE olarak bir kolumuz var. K sacas azimle yola koyulduk ve baflard k. Do a ve insan sevgisi TEMA'n n kurulmas nda öncü olmufl. Peki bu çal flmalar yaparken edindi iniz gözlemler nelerdi? Yapt m z en büyük hata a aç ve orman n kar flt r lmas oldu unu gördüm. Orman, bitki örtüsüyle, hayvan yla, faunas yla, bir canl n n yaflam alan d r. A aç ise orman n bir parças d r. Topraklara hizmet etmek için de il onu yok etmek için ne yaz k ki elimizden geleni yap yoruz. stanbul Belediyesi geniflleme için bir proje yap yor. Çorlu'dan Gebze'ye kadar olan alan bu proje kapsam nda ele al n yor. Oralar gidip gördü ümde gerçekten çok üzüldüm. Oysa Trakya Türkiye nin en verimli topraklar na sahip Evet, elbette. Trakya Türkiye ortalamas n n üç misli ürün verir. Ancak biz buna önem vermiyoruz. Sahipleri bu güzel varl klar yok pahas na sat yorlar. Geçti imiz günlerde ormanlar n özellefltirilmesi gibi bir proje de gündemdeydi Evet, ne yaz k ki. Sular da özellefltirecekler böyle giderse. Tar m arazilerimiz yabanc uyruklu vatandafllara sat l yor. Tar m arazisi bina yapmak için de il. Binlerce evlik siteler o arazilerin üzerine kurulacak. Plan ve projelerin bu yönde olmas gerçekten çok üzücü. Bas nda yabanc mallar n kullan m na karfl çeflitli tepkilerinizin oldu unu okuyoruz. fiahsen kat ld m söylemek isterim. Özellikle de sigara konusunda. Peki ama bunlar var ve kullan m da gitgide yayg nlafl yor. Sizce ne yapmal? Sene zmir'de bir iktisat kongresi düzenleniyor. O kongrede Atatürk, yurdun ba ms zl n n korunmas, yerli mallar üretilmesi ve kullan lmas n kararlaflt r yor. Yabanc sermayeye hay r demek bizim sorumlulu umuz. Yerli mal haftas n kabul etmiyorum ben, bu uygulama bir seneye de il hayat n bütününe yay lmal. Bankalar n yüzde ellisi, borsada gayrimenkullerin yüzde yetmifli yabanc lar n eline geçtiyse bu bizim ülkemiz için kay pt r. Ben hayat m boyunca mümkün oldu u kadar karfl durmaya çal flt m ve daima ihtiyac m ölçüsünde tüketmeye gayret ettim. Daima yerli mal kullanmaya özen gösterdim. fiimdi diyeceksin ki sen kim oluyorsun? Bir kiflisin. Bir yoksa iki, dört yoksa befl olabilir mi? Size kat l yorum. Önderlik ediyorsunuz ki bence en önemlisi bu Atatürk de bafllang çta bir kifliydi ve yaln zca inanc vard. Cumhuriyet için tek kifli olarak yola ç kt ve baflard. fiimdi ülke ekonomisini ister global olarak nitelendirin isterseniz baflka bir isimle, sonuçta bir flekilde büyümek zorundad r. Ekonominin büyümesi laz m ki üretecek ve tüketecek. Tüketim toplumunun getirdi i sonuçlar bunlar. Sen, ben, o bir fleyler yapmazsak olmaz. Bireysel çaba ve toplumsal bilinç flart. Ben ihtiyaçtan fazlas n n tüketilmesine karfl - y m. Baflka bir deyimle: Benim ihtiyac m olan fleyler nelerdir? Yiyecek, bar nma, giyecek, sa l k. Benim derdim yaflamak. Ben egoist oldu um için yaflamak ve yaflatmak zorunday m. Kimi yaflataca m? Bana hayat verenleri yani bitkileri, hayvanlar, do ay yaflataca m. Ancak bu sistem bana hayat verenlerin yaflamas na izin vermiyor, onlar öldürüyor. Buna izin verilmesi vicdan meselesidir. Ben buna tüketim ahlak diyorum. Geldik geçtik de il; geldik iz b rakt k demek önemli, de il mi? Evet, elbette. flte ben bu nedenle yeni bir tüketim ahlak istiyorum. Yeni bir yaflam, yeni bir dünya kuraca z. Kurmal y z. Buna mecburuz. Reklam dünyas ndan örnek vermek gerekirse flunu söylemeliyim:

36 36 sivil toplum kuruluflu - TEMA Reklam demek tüketim demek. Ben dünya insanlar - n n ad na konufluyorum. Dünyada silahlara harcanan para milyar dolarla telaffuz ediliyor. Oraya harcanan paran n yar s yla bütün insanl n iyileflebilece ini benim gibi siz de çok iyi biliyorsunuz. Ben al flverifl yap yorum. Al flverifl yapt m müessese para kazan yor ve vergi veriyor. Ancak o vergiler silaha yat r l yor. Ama e er benim düflünceme sahip bir grup insan olsa, bu ekonomi yüzde yedi ya da sekizlere kadar küçülecek. Küresel ekonominin üretti- i kadar n tüketece im. Bu sayede sa l a ve e itime yat r m yapaca m. fiimdi fark nda de iliz ancak -bugünleri çok arayaca z. Sanayi ve kapitalin geniflledi i ülkelerde iflsizlik var. Gayr safi milli has lat 38 bin dolara ç kt diye seviniyorlar. Neye seviniyorlar? Bugün bu duyurular yapanlar kan mca: Ben dünyay bu kadar kirlettim, tüketim diye övünüyorlar. Ancak benim bu konudaki duyarl l m ve tepkilerim yaln zca yabanc mallarla ve y k c tüketimle s n rl de il. Dil konusunda da ayn ölçüde duyarl y m. Bak n z Türkiye'nin en çok okunan gazetelerinden birinin Pazar ekinin ismi de yabanc. Dil çok önemlidir. Biz çocuklar m z yabanc dille e itmeye bafllad k. Anaokulundan üniversiteye kadar. Bundan büyük cinayet olamaz. Bilimi, ilimi, felsefeyi anadilde ö retmek gerekir. Akl n bir çat s var ve bu çat n n dille kurulmas gerekir, bu konuda sizinle ayn fikirdeyim. Ben de ana diline son derece önem veren bir yay nc y m. Ancak ne yaz k ki ne kadar dikkat edersek edelim, baz fleyler dile giriyor ve onu kullanmad n z takdirde farkl alg lan yorsunuz. Örne in reklam n bir dili var. Buna jargon diyorlar. E er siz bunun ngilizcesini kullanmazsan z insanlar n sizin uzmanl n z reddetme riskiyle karfl karfl ya gelebiliyorsunuz Ne yaz k ki bu Türkiye'nin bafl na gelen felaketlerden bir tanesidir. Pardon, Bay Bay, Okey. flte durum bu. Bak n z bizim bir görevimiz var: Eskiden ne derlerdi? Olan n olmayana borcu var. fiimdi bilenin bilmeyene borcu var. flte flimdiki görevimiz bunu bilmeyenlere anlatabilmek. TEMA n n bundan sonraki hedefi nedir? TEMA n n hedefi ortada. Ancak belli zorluklarla u raflmak durumunday z. Sonuna kadar elimizdeki gücü kullanarak mücadelemizi sürdürmeye devam edece iz. Projelerde amaçla arac kar flt rmamal y z. Bizim vazifemiz bunu bir devlet politikas olarak kabul ettirmek. Yeni bir yaflam, yeni bir dünya kuraca z. Kurmal y z. Buna mecburuz. Ben dünya insanlar n n ad na konufluyorum. Dünyada silahlara harcanan para milyar dolarla telaffuz ediliyor. Oraya harcanan paran n yar s yla bütün insanl n iyileflebilece ini benim gibi siz de çok iyi biliyorsunuz. Peki, Devlet'in yapmas gerekenler d fl nda bireysel çabam z ya da toplumsal sorumluluklar m z neler olmal? Bilgi, ilgi, tepki. Bana, Ne yapmal y m? diye soranlara, bilgilen diyorum. O da yetmedi ilgilen. Sonras nda tepkini koy. Bir toplumsal tepki yaratmal y z, baflka bir çare yok. Sizinle ülkemizdeki topra n temel sorunlar n konufluyoruz. fiimdi size soruyorum. Siz ne yapt n z? Örne in yabanc lara toprak sat ld nda ne yapt n z? Ecnebilere toprak sat ld gün yüz binler soka a ç k p Yapmay n diye tepkisini ortaya koysayd, bugün bu noktaya gelinmezdi. TEV okuyucular na vermek istedi iniz bir mesaj var m? En önemlisi hayatta sa l kl olabilmek. htiyarl k öylesine tatl ki herkese tavsiye ederim. Geçmiflten keyif almak gelece e bir fleyler b rakabilmek ne mutlu de il mi? Evet, hem de çok. Bak n z ben yaflam m boyunca pek çok ödül ald m. Ancak bir tanesi var ki hiç bir fleyle k yaslanamaz. Benim için en önemlisi. Ben Türkiye Cumhuriyeti vatandafl olma ödülünü ald m. Bunun sorumlulu undaki haz tart fl lmaz. Biz çok güzel de erleri olan bir toplumuz. Bu de erlere yeni nesillerin sahip ç kaca n bilmek ise çok daha güzel ve mutluluk verici. TEV dergi May s 2008

37 fiu anda okumakta oldu unuz TEV dergi, TOR OFSET te bas lm flt r. mam Çeflme Caddesi No: 26/2 Ayaza a fiiflli- STANBUL Tel: Faks: tor@torofset.com.tr TOR OFSET B R ROTA YAYINLARI KURULUfi UDUR

38 38 potre - TEV TÖL TEV dünyaya aç lan bir kap Vera Dridzo'nun yazm fl oldu u Lenin'in efli Nadejda Konstantinovna n n öz yaflam öyküsünü Türkçe'ye kazand rarak ad n duyuran Ceren Pehlivan henüz 16 yafl nda. lgi alanlar ndan yafl tlar na verdi i mesajlara kadar bak fl aç s yla ça dafl bir Türk genci portresi çizen Ceren Pehlivan, ilk çevirisinin yay na haz rl k sürecinden gelecek beklentilerine pek çok detay TEV Dergisi okuyucular için anlatt. gittik. Onun çal flt 3 y l süresince ben e itimimi Rusya'da bir devlet okulunda sürdürdüm. Orada bulundu umuz dönemde benim Rusça'y ö renebilmem için annemle birlikte Anna Kalak isimli 70 yafl nda hemflire emeklisi, dünya tatl s bir bayan n yan nda kald k. Rusya'da e itim son derece disiplinli. Örne in 10 k - tal k fliir ezberlenir ve aç klan rd. Yabanc bir ülkede o koflullara uyabilmek ve belli bir baflar edinebilmek için o zamanlar sabahlara kadar ders çal flt m hat rl yorum. O dönemde, özellikle dil ve kültür anlam nda uyum sa lamamdaki en önemli faktörlerden biridir Anna Kalak. Kendisi bana, daha sonra çeviri yaparken de çok yard m n gördü üm Rusça atasözleri ve deyimleri de ö retmifltir. Annem görevini tamamlarken Anna Teyze bana Rusça'y unutmamam için pek çok kitap hediye etti. Bunlardan biri de Vera Dridzo'nun yazm fl oldu u Lenin'in efli Nadejda Konstantinovna'n n öz yaflam öyküsüydü. Ceren bize biraz kendini tan tabilir misin? 1992 y l nda Kayseri de do dum. Annem kimya ö retmeni, babam ise askeri doktor. ki kardefliz. A abeyim Deniz Harp Okulu'nda ö renci. Ben TEV TÖL Lisesi 2. s n f ö rencisiyim. Henüz 16 yafl nda çok genç bir çevirmen olarak bu yolculu un nas l bafllad n bize anlat r m s n? 9 yafl nda annemin görevi dolay s yla Moldova ya Peki, kitab çevirmeye nas l karar verdin? O süreci bize biraz anlat r m s n? Do rusunu isterseniz benim amac m bafllang çta bir kitap yay nlamak de il Rusça m gelifltirmekti. Çeviri yapman n ve dile hakim olman n bafllang çtan bu yana hiç kolay bir fley olmad n n fark ndayd m. Ayr ca çeviri ayn zamanda kiflinin kendi anadilini de çok iyi kullanmas n gerektiriyor. Bu nedenle kelime da- arc m daha fazla gelifltirmek için Türk Edebiyat n da bol bol okuyup inceledim. Elimdeki Rusça kitab n en büyük dezavantaj fluydu: Çevirisini yapm fl oldu um Vera Dridzo nun Nadejda Konstantinovna adl kitab n bas m tarihi 1960't. Kelimeler benim ö rendi im Rusça'dan daha farkl ve dolay s yla zordu. O dönemde befl alt sözlükle çal flt m hat rl yorum. Ama ben incelemeyi ve araflt rmay çok sevdi im için o süreç benim için çok heyecan verici oldu. Rusya'ya, edebiyat tarihini flekillendiren en önemli yazarlar n topra diyebiliriz. Senin orada Tolstoy, Gorki, Dostoyevski gibi yazarlar Rusça okuma f rsat n olmufltur öyle de il mi? Evet, Rusya'da bu tarz bir flans m oldu. Bu deneyimden sonra da flimdi bir fleyin gerçekten fark nday m. Çeviri kitap okumak biraz tehlikeli. Örne in bir toplumun dilini ve kültürünü yans tan deyimler ve atasözleri çok büyük de iflikliklere u ruyor. Gorki'nin Ana adl kitab nda bununla ilgili bir örnek var: Orada kuyuya tükürme, sonra kendin içersin diye bir atasözü kullan lm fl. Ancakbu TEV dergi May s 2008

39 potre - TEV TÖL 39 da okudu um için kendimi gerçekten çok flansl hissediyorum. Bir ölçüde dünyaya bak fl aç m de iflti. TEV TÖL inceleme ve araflt rma zevkimi perçinledi. Her fleyin bir s navdan ibaret olmad n da bu okulda anlad m. Örne in TEV TÖL e bafllad mda okulum sayesinde piyano çalmay ö rendim. Ek dil olarak Frans zca al yorum. Yeni bir dil ö renmek, yeni bir enstrüman çalmak bunlar gerçekten ola anüstü geliflmeler. TEV TÖL ün ö rencisi olarak sen de TEV ailesinin bir parças oldun. TEV li olmak senin için ne ifade ediyor? TEV bana göre her fleyden önce dünyaya aç lan bir kap. Buras bana her zaman geri dönebilece im bir aile atmosferini yaflat yor. O nedenle çok ayr cal kl. Bana burslu ö renci olma mutlulu unu yaflatt lar. Bu nedenle hem onlara hem de yeni yetiflmekte olan arkadafllar ma küçük bir an olarak ben de çevirmifl oldu um kitab n gelirinin bir bölümünü TEV'e arma an ettim. Bu benim kendi eme imle kazand m bir de er. Bu nedenle bunu TEV ile paylaflmak benim için çok ayr bir anlam ifade ediyor. Henüz çok genç yaflta edindi in bunca özel ve önemli baflar dan sonra kariyerine nas l bir yön vermek istiyorsun? Ben t p okumak istiyorum. Türkçe ye gülme komfluna, gelir bafl na diye çevrilmifl. Gorki'nin Ana adl kitab nda bu yap lm fl ama sonralar de iflmifl. Zaman zaman benim de anadilime uyarlad m ve de ifltirdi im baz atasözü ve deyimler oldu. Ancak burada çok hassas ve dikkatli davranmak gerekiyor. Ancak flu bir gerçek ki, bir kitab orijinalinden okumak ola anüstü bir duygu. Bu konuda anneme gerçekten çok fley borçluyum. Benim Rusça y ö renme sürecimde onun bak fl aç s çok etkili oldu. Hiç unutmuyorum annem dili daha iyi ö renebilmem için orada televizyon almad. Bu sayede gündelik hayat n daha fazla içine girdim. Bizimle birlikte o dönem 7 çocuk vard ama hiçbiri okula gönderilmedi. Annem o konuda çok duyarl davrand ve beni okula yazd rd. lk y l hiç arkadafl m yoktu. Bir anda dilini bilmedi im bir yere gittim. lk zamanlarda s k nt lar oldu ama flimdi anneme teflekkür ediyorum bana dil ö renmenin zevkini yaflatt için. Ceren sen de TEV TÖL ün say l ö rencilerinden birisin. Oraya girifl sürecin nas l oldu? OKS'de alm fl oldu um puan, stanbul daki iyi okullara yetiyordu. Ancak annem Internet'ten TEV TÖL ün duyurusunu okuyunca beni haberdar etti. lk etapta oradaki testleri çözdüm. Sonras nda ben de TEV TÖL ailesine kat ld m. Ora- Peki almay planlad n akademik e itimle birlikte çeviriyi ve edebiyatla iliflkini sürdürecek misin? Çeviriye a rl k vermek istiyorum. Çünkü bu dilime de büyük katk sa l yor. Ben baz yaz l çal flmalar yap yorum. Ama olgunlaflmak için beklemek gerekti ini düflünüyorum. Çünkü yazmak için dolmak laz m. Çevreme bakt mda insanlar n okumadan yazd klar n görüyorum. Bu çok yanl fl bir fley. Yafl tlar na vermek istedi in bir mesaj var m? Her fley çok önemli; test çözmek, s nav kazanmak... Ama aileyle vakit geçirmek, bir enstrüman çalmak, dil ö renmek ve buna benzer u rafllar da beraberinde çok önemli baflar lar getirir. Ve her fleyden önce insan n kendisine verdi i de erin göstergeleridir. Ben, arkadafllar m n derslerine gösterdikleri önemi sanata ve edebiyata da vermeleri gerekti ini düflünüyorum.

40 40 söylefli Cumhuriyet ile yafl t bir e itim gönüllüsü Eflref Sümer insana, eme e ve e itime eflit ölçüde de er veren, Atatürk ilke ve devrimlerini yaflam felsefesine yans tm fl Cumhuriyet ile yafl t bir e itim gönüllüsü. Azmi, çal flkanl ve duyarl l yla parlak bir ö rencilik ve baflar l bir çal flma yaflam na imza atan Eflref Sümer, yaflam öyküsünü pek çok kifliye örnek olacak anekdotlarla anlat rken Türkiye'nin zaman içinde geçirdi i de iflimlere de fl k tuttu. Üç kez kalp ameliyat geçirmifl biriyim. Halen kalbimde bulunan iki çelik kapakla yafl yorum. Haks zl klarla savafl yorum. Bu suretle kalp hastal m da tedavi ediyorum. TEV dergi May s 2008

41 söylefli 41 nsanlar n temel görevinin baflka insanlar yetifltirmek ve ihtiyaç sahiplerine katk da bulunmak oldu una inanan Eflref Sümer insana, eme e ve e itime eflit ölçüde de er veren Atatürk ilke ve devrimlerini, yaflam felsefesine yans tm fl Cumhuriyet ile yafl t bir e itim gönüllüsü. Okuman n kendisi için büyük bir keyif oldu unu dile getiren Eflref Sümer, 1934 y l ndan bu yana istisnas z hergün takip etti i Cumhuriyet Gazetesi nin yan s ra 10 küsur derginin de abonesi y l nda stanbul Sar yer'de do an ve çocuklu undan bu yana karfl laflt sa l k sorunlar n hiçbir zaman e itimine, ifl ve aile hayat na yans tmayan Eflref Sümer, herkesin dünyaya belli bir amaçla geldi ine inan yor. Azmi, çal flkanl ve duyarl l yla parlak bir ö rencilik ve baflar l bir çal flma yaflam na imza atan Eflref Sümer, yaflam öyküsünü pek çok kifliye örnek olacak anekdotlarla anlat rken Türkiye'nin zaman içinde geçirdi i de iflimlere de fl k tutuyor. Çocuk Kalbi Dergisi'nden Yüksek ktisat Ticaret Mektebine Çok zay f ve naif bir çocuk oldu u gerekçesiyle babas ve annesi taraf ndan özenle büyütülen Eflref Sümer o y llara dair an lar n röportaj m z n ilk dakikalar nda bizlerle paylafl yor: Sar yer 14. lkokulunda henüz 5. s n f ö rencisiyken belli sa l k problemlerim nedeniyle okulda ö rencilere verilen bahç - vanl k, çevrecilik gibi etkinliklerin hiçbirine babam n da müdüre ricas üzerine kat lamad m. Ancak ö retmenler beni bir süre sonra daktilo kullanmay bildi im için 25 kifliden oluflan gazetecilik koluna ald lar. Daktilo kullanmay ise rahmetli babam n ofisinde ö renmifltim. Y l 1931, biz gazetecilik koluna dahil olan çocuklarla Çocuk Kalbi isimli bir okul dergisi ç kard k. Ancak ne yaz k ki ikinci say da kimse kalmad. stanbul da k fl n çok sert geçti i bir zamanda bir arkadafl m ile çal fl rken muazzam bir romatizmaya yakaland m. Hatta bu nedenle s n fta kald m. Nihayetinde gazete kapand. Yaflanan bu a r romatizma sonras nda yaflam büyük ölçüde k s tlanan Eflref Sümer, 1935 y l nda ortaokulu bitirir. O y llarda Sar yer'deki evlerine en yak n lise Kabatafl Lisesi'dir. Ancak doktorlar kendisinin bu mesafeyi kald ramayaca n belirtince, ailece Sultanahmet'e tafl n rlar. Eflref Sümer, liseyi birincilikle bitirir ancak doktorlar, sa l k problemleri nedeniyle 4 y l boyunca Eflref Bey'in üniversiteye gitmesine ve yo un bir tempo içine çal flmas na izin vermezler. 4 y l n sonunda kalabal a girmemek, tramvaya binmemek, çok yorulmamak gibi flartlarla üniversiteye kay t olma iznini doktorundan alan Eflref Sümer, e itim aflk yla Yüksek ktisat Ticaret Mektebine kayd n yapt r r ve muhasebeyle o döneme kadar hiçbir flekilde ilgisi olmad halde e itimini bu yönde al r. Onu bu karar almaya yönelten tek fley ise okuma aflk d r. Yüksek ktisat ve Ticaret Mektebi'ndeki e itimi çok seven ve okuluna dört elle sar lan Eflref Sümer baflar l bir muhasebeci olarak akademik e itimini tamamlar. Yeflil Ay Cemiyeti'nde Duyarl Bir Cumhuriyet Genci Cumhuriyet döneminin duyarl gençlerinden biri olan Eflref Sümer, sorumluluklar n n bilincinde ve topluma s n rs z yard m etme istedi indedir. Böylece Yeflilay Cemiyeti'nde gönüllü olarak çal flmaya bafllar. lk kongrede yönetim kurulu üyesi seçilen bu duyarl genç yeni nesilleri kötü al flkanl klara karfl bilinçlendirmekle ifle bafllar. Hayat n n ilk önemli nasihatini da bu y l- larda ald n flu sözlerle anlat yor. Eflref Sümer: Yeflil Ay Cemiyeti'nde gönüllü çal flmalar m sürdürdü üm dönem genel sekreter bana bir kâ t verdi ve bunu Genel Baflkan Fahrettin Kerim Bey'e imzalatmam söyledi. Kendisiyle karfl laflt - mda kâ d uzatt m ama Fahrettin Bey o kâ d n yeniden daktilo edilmesini istedi. Ben kendisinin karfl s nda kâ d büyük bir heyecanla biraz da mahcubiyetle ucundan tuttum. O zaman bana: Siz gençler, her fleyin ucundan tutuyorsunuz. Bunu sa lam tutarsan düflmez diyerek bana hayat m n bütününü etkileyecek bir nasihat verdi. flte bu cümle benim hayat m n dersi oldu. Ve ben bu olay n akabinde hayat mda hiçbir ifli ucundan tutmad m. Yapabilece im ifli yapmaya çal flt m ancak yapamayaca m iflin içine hiçbir zaman girmedim. Vergi Mecmuas Y llar Kazanç Vergisi Kanunu'nun yürürlükte oldu u y llar Eflref Sümer, toplumu bilinçlendirmek için büyük gayret sarf ederken, y llar sonra baflar yla sürdürece i muhasebecilik mesle ine smail Akgün Bey'in matbaas nda ilk ad mlar n atar. Mesle inin dönüm noktas olan o y llar dün gibi her detay yla hat rlayan Eflref Sümer, yevmiye defterini ifllemeyi ilk o gün üstelik de hiç kimseden yard m almadan kendi bafl na ö renir. smail Bey'in matbaas na bakan ve ayda bir defterleri tutmak için gelen muhasebeci Leon Bey, Eflref Sümer'in çal flmalar n görür ve çok be enir. Bu baflar l gencin, muhasebe üzerine yüksek tahsil gördü ünü ö rendi i zaman da iflleri ona devreder ve gider senesinde Vergi Reform Kanunlar haz rl - n n bafllad dönem Eflref Bey'in çal flt matbaan n muhasebe sorumlusu Profesör Fritz Neumark ile Hesap Uzman Ali Alaybek bu tasar lar incelemektedir. Prof. Neumark ve Ali Alaybek e çal flmalar nda yard mc olan Eflref Sümer bu sayede reform kanunlar n n her ayr nt s n ö renir. Tasar lar n kanunlaflmas sonras nda yaflananlar ise kendi hofl üslubuyla flöyle anlat yor: Ben, Prof. Neumark ve Hesap Uzman Ali Alaybek'e çömezlik ettim ve bu benim bilgimi geniflletti. Bu tasar lar kanunlaflt nda Ca alo lu'nda ben kanunu bilen yegâne adam oldum. Her gün matbaan n kap s nda onlarca kifli bana sorular sorard. O

42 42 söylefli Örnek yaflam yla ve ince gözlemleriyle pek çok kiflinin hayat na yön veren Eflref Sümer in TEV okuyucular na tek bir mesaj var: Yard m etmenin bir insanl k vazifesi oldu unu dile getiren Sümer, herkesin kendi e itimi için gösterdi i duyarl l ve çabay yak n çevresine de göstermesi gerekti inin önemle alt n çiziyor. y llar bu sözlerle özetleyen Eflref Sümer bütün bu geliflmelerin yan nda hesap uzman Selahhattin Dumlu'yu ayl k bir vergi mecmuas ç karmaya ikna eder. Hesap uzmanlar n n yaz lar n n derlendi- i bu dergi yaklafl k dört y l boyunca yay nlan r. TEV ile Matbaac - Kitapç smail Akgün Vakf ndaki çal flmalar s ras nda tan flan Eflref Sümer, TEV in kurulufl aflamas nda vakf n muhasebesinde gönüllü olarak hizmet verir. Y llar sonra tekrar TEV den gelen bir mektupla an lar tazelenen Sümer, k sa bir süre sonra Vakf arayarak TEV'in letiflim Müdürü Dilek Baran ile görüflür. Bunun kendisi için çok güzel bir geliflme oldu unu söyleyen Eflref Sümer yaflad mutlulu u flu sözlerle ifade ediyor: Bu karfl laflmayla anlad m ki vak fç l ktan kopamayaca m! Eflref Sümer'e Vehbi Koç ile ilgili izlenimlerini sordu umuzda ise verdi i cevap son derece etkileyicidir: Vehbi Koç ile ilgili yay nlanan kitab okudu umda onu asl nda çok az tan d m z fark ettim. O kitaptan birkaç tane al p tüm ifl yerine da- tt m. fiimdi okuyanlar da birbirlerine veriyorlar. Dilek Baran ve Eflref Sümer E itim Her fieyden Üstündür Çocuklar n e itimine büyük önem verilmesi gerekti i karar n perçinleyen olay Eflref Sümer flu sözlerle anlat r: Bir dönem bir flirket kurduk Sonras nda bir gayrimenkul sat n ald k. Orada flirketi çal flt rmaya bafllad k. O s ralar Dünya Bankas ile bir alakam z yok. Muhasebeci oldu umuza dair bir kan t da yok. Bu nedenle Dünya Bankas 'na bir mektup yazd k. Yabanc sermaye kullanan firmalar muhakkak bir muhasebe uzman na denetim yapt racaklar ve raporlar n Dünya Bankas 'na verecekler. 15 gün sonra Dünya Bankas 'nda çal flan iki bey flirketi denetlemeye geldi. 2 günlük bir s nava tabi tutulduktan sonra ülkelerine döndüler. Bu olay n arkas ndan bir ay sonra Dünya Bankas 'ndan denetim yapabilirsiniz iznini veren belgemiz onayland. Bunun üzerine flirketimiz, D fl Ticaret Bankas 'ndan ifli ald. Bu banka Türk Amerikan D fl Ticaret Bankas unvan yla kuruldu. Genel müdürü de Amerikal yd. Müdürle görüflmek üzere gitti imde ise ngilizce bilmedi im için kendisiyle iletiflim kuramad m. flte o günün akflam iflten eve döndü ümde eflime: Bir bardak su eksik içece iz, bir dilim ekmek az yiyece iz ama bu çocuklar lisan sahibi yapaca z dedim ve eflimle dedi imizi yapt k. 2 k z m z ve 1 o lumuz var. fiimdi üç çocu um da iyi derecede Almanca ve ngilizce konufluyorlar. Örnek yaflam yla ve ince gözlemleriyle pek çok kiflinin hayat na yön veren Eflref Sümer in TEV okuyucular na tek bir mesaj var: Yard m etmenin bir insanl k vazifesi oldu unu dile getiren Sümer, herkesin kendi e itimi için gösterdi i duyarl l ve çabay yak n çevresine de göstermesi gerekti inin önemle alt n çiziyor. TEV dergi May s 2008

43 TEV flubeler / Ankara 43 TEV Ankara fiube Baflkanl na Ömer Turna atand 17 y l boyunca TEV Ankara fiube Baflkanl 'n büyük bir baflar yla sürdüren Taner Koçy ld r m' n görevini b rakmas üzerine gerçeklefltirilen yeni atamada TEV in Ankara fiube Baflkanl na Ömer Turna getirildi. Lisans e itimini, Gazi Üniversitesi Gazi E itim Fakültesi Pedagoji bölümünde tamamlayan TEV in Ankara fiubesi Yeni Baflkan Ömer Turna, bir süre Bolu E itim Müfettiflli i ni yapt ktan sonra Milli E itim Bakanl Personel Genel Müdürlü ü Daire Baflkanl, Personel Müdür Yard mc l, Talim ve Terbiye Kurulu Üyeli i, Özel E itim Rehberlik ve Dan flma Hizmetleri, Genel Müdür Yard mc l olmak üzere Bakanl n üst düzey kadrolar nda görev ald y l nda Ö retmen Yetifltirme ve E itimi Genel Müdürlü ü Yard mc l n yürüttü ü dönemde emekliye ayr lan Ömer Turna, e itimin üst düzey kadrolar nda ald etkin görevlerin yan s ra ayr ca KKTC'de hizmet içi e itim kurslar nda akademisyen ve proje yürütücüsü olarak çal flt. TEV Ankara fiube Baflkanl görevini kendi ad na düzenlenen bir yemekle Ömer Turna'ya devreden Taner Koçy ld r m'a bu anlaml gecede TEV'e olan katk lar ndan dolay teflekkür edildi. Yeni ve eski flube baflkan n bir araya getiren bu özel yeme in kat l mc lar aras nda TEV Genel Müdürü Turgut Bozkurt, TEV Genel Müdür Yard mc s Güsel Bilal, TEV çal flanlar ile de erli ba flç lar m z da vard. TEV Ankara fiube Baflkanl görevinden emekliye ayr lan Taner Koçy ld - r m'a verdi i hizmetlerden ötürü teflekkür ederken TEV Ankara fiube Baflkanl görevine bafllayan Ömer Turna'ya TEV ailesi olarak baflar lar dileriz. Ömer Turna, Turgut Bozkurt, Taner Koçy ld r m ve Güsel Bilal E itim le ç çe Bir Yaflam: Taner Koçy ld r m TEV Ankara fiube Baflkanl görevini geçti imiz ay Ömer Turna'ya devreden Taner Koçy ld r m, uzun y llar Anadolu'nun s n r kasabalar nda yapt kaymakaml k görevini e itim gönüllüsü misyonuyla birlikte baflar yla yürüttü. Görev yapt ilçelerde e itime daima öncelik tan yan Taner Koçy ld r m, k s tl imkanlarla okumaya çal flan gençler için belli dönemlerde kara tahtan n da bafl na geçmekten çekinmedi. O günlerden bu yana görev yapt ilçelerde pek çok ö rencinin yetiflmesine katk - da bulunan TEV Ankara fiube Eski Baflkan Taner Koçy ld r m n ülke ve insan sevgisiyle yapt çal flmalar n ve gösterdi i eme in ise en yak n tan ö retmen efli Ayten Koçy ld r m oldu. Taner Koçy ld - r m' n yapm fl oldu u gönüllü hizmetin ve s n rs z iyi niyetin bir gencin hayat nda yaratt olumlu etkiyi mütevaz ve yal n bir dille kaleme alan efli Ayten Koçy ld r m n, 1990 y l nda darecinin Sesi adl dergide yay nlanan ve birincili e lay k görülen Kaymakam Ö retmenim bafll kl yaz y e itim gönüllüleri için TEV Dergisi sayfalar na tafl d k.

44 44 TEV flubeler / Ankara Kaymakam ö retmenim Birkaç gün önce alm flt k tayin haberini. Eflim ilçede görev süresini doldurmufltu. Ve zaten bekliyorduk bu tayini. Sadece acaba hangi ile, hangi ilçeye gideriz merak içindeydik. Bir yandan yeni bir çevrede de iflik insanlarla tan flacak olman n heyecan n, bir yandan aylar m z n y llar m z geçti i ac tatl an lar - m z n oldu u dostluklar n kuruldu u bu ilçeden ayr laca m z n buruklu unu yafl yorduk. Ev ifllerimize yard m eden Döne Bac m z, yerel flivesi ile genizden ç kard (h) lar uzatarak gözleri dolu dolu Ah Ayten Han m Ah Ayten Han m diye yak n yordu. Haber ilçede de k sa sürede yay lm flt. Okulda ö retmen arkadafllar, ö renciler, hay rl olsun dile inde bulunuyorlard. Ayr laca m z için üzüntülerini belirtiyorlard. Okul müdürü ise ngilizce dersini nas l dolduraca n n telafl na düflmüfltü. Eflim akflam eve geldi inde gülerek; - Haydi han m, gözün ayd n, sen burada kal yorsun, dedi. fiaflk nl kla yüzüne bakt m. - Bugün esnaftan birkaç kifli ziyaretime geldi. Tayinimizi duymufllar. Kasap Cemal Efendi de aralar ndayd. Cemal Efendi'yi ben de tan yordum. Torunlar n n ders notlar n ö renmek için ara s ra okula gelir, ö retmenlerle sohbet ederdi. K vrak zekal, nüktedan, gerekti inde sözünü esirgemez tipik bir kasaba lideriydi. Hay rl olsun sizlere al flm flt k. Üzüldük gibi mutad konuflmalardan sonra sözü Cemal Efendi alm fl. - Bak Kaymakam Bey, üç y la yak n kazam za hizmet verdin. Yüzün diye söylemiyorum. Hem de iyi çal flt n. Allah raz olsun, ilçemiz senden memnundu. Yerine flimdilik bir tayin olmad n da ö rendik. Herhalde yine Ziraatç Bey bakar. Olmad mal müdürü vekalet eder, daha olmazsa tahrirat katibi zzet Efendi var. Hem laf aram zda zzet Efendiyle biz ifllerimizi daha kolay hallederiz. Velakin Hoca Han m da götürürsen biz bir daha ngilizce ö retmenini nereden buluruz? Bebelere ngilizce'yi kim ö retir? Fizikçi Rasim Bey de geldikten sonra vilayetteki lise mektebi gibi olduk diye sevinirken sevincimiz kursa- m zda m kalacak? Vallahi sen ne dersin bilemem amma, biz düflündük tafl nd k. Ayten Hocan m n tayinin durdurmak için Ankara'ya heyet göndermeye karar verdik. Cemal Efendi her zamanki flakac l yla ac bir gerçe i dile getiriyordu. Alt y l önce aç lan orta okulun ilk ngilizce ö retmeni bendim. O da tesadüfen. Tekrar bir ngilizce ö retmenine kim bilir kaç y l sonra tekrar kavuflacakt. O y llarda mahalli bask lar n n da etkisiyle bir mühür- bir müdür felsefesiyle ö retime aç lan ortaokullarda temel derslerin ço u ö retmensizlikten bofl geçmekteydi. Ve biz Güneydo u ve Do uanadolu'da çal flt m z üç ilçede de her tayinden sonra baflka Cemal Efendilerden benzer sözler duyacakt k. Eflim mesle inde, özellikle de e itim hizmetlerine büyük önem veriyordu. Köy okullar yap mlar nda, onar mlar nda, gece-gündüz demez kofltururdu. Ö retmenlere karfl da özel bir sevgisi ve sayg s vard. Onlar n özel sorunlar yla bile ilgilenir, dertlerini dinler, çare bulmaya çal fl rd. S k s k ö retmen olan babas n n an lar n, köyde geçen çocukluk, ö rencilik y llar n anlat rd.en büyük zevklerinden biri de ö retmenlik yapmakt. Buna da her zaman imkan buluyordu. Çünkü okullarda her zaman ö retmen aç vard. Hemen her ilçede; Türkçe, Tarih, Co rafya gibi derslerden bir veya ikisini üstlenirdi. Bir ö rencinin s nava haz rlan fl gibi bir gün önceden ders plan yapar, notlar n al r özellikle ö rencinin düzeyine nas l inebilirim konusunda s k s k benim görüflümü sorard. Mahrumiyet hizmetini Kars' n Aral k ilçesinde yap yorduk. Aral k gerçekten mahrumiyetle dolu bir ilçeydi. Ancak tüm yokluklar na karfl n kendisine özgü özellikleri olan ilginç bir hudut kasabas yd. Hemen karfl m zda Aras Nehri'nin ötesinde Rusya vard. Geceleri, s n r boyu uzanan Rus Karakollar n n fl klar, hemen arkada Erivan flehrinin üzerindeki fl kl hale sanki elimizi uzatsak dokunacakm fl z gibi yak n görünürdü. Güneydo u'da bombofl uzanan ran topraklar ise bu görüntüyle tam bir tezat oluflturuyordu. Bu görüntülerin en görkemlisi ise tabii ki A r Da idi. Hemen üstümüze devrilecekmifl gibi, yaz-k fl tüm haflmeti, tüm azameti ile hep karfl m zdayd. Korkuyla, sayg yla, hayranl kla seyrederdik. Günlerim okul ile ev aras nda geçiyordu. Eflim yine okul, yol, içme suyu peflinde köyleri dolafl yordu. Hudut protokolleri ise s n r ilçelerine özgü ilginç bir görevdi. Bahar aylar nda Aras Nehri'nin taflma olas l korkulu günler yaflat yordu. Zaman zaman düzenledi imiz aile toplant lar, monoton yaflam m za renk katan tek e lencemizdi. lçe merkezine 15 km uzakl ktaki Devlet Üretme Çiftli inde Süreyya Çeflmesi'nde yapt m z piknikler çiftlik personeli ile güçlü dostluk ba lar oluflturuyordu. Eflimde bu kez çiftlik bünyesindeki Tar m Meslek Lisesi'nin edebiyat derslerini alm flt. Lise düzeyindeki ö rencilere ders vermenin daha da kolay ve zevkli oldu unu söylüyordu. Memnundu halinden. Ama ben zor durumdayd m. Okul Müdürünün Kars'a tayini ç k nca Müdürlü e benim vekalet etmem uygun görülmüfltü. Zaten iki ö retmendik okulda ve öteki arkadafl da y l sonunda askere gidecekti. Yani bu vekalet biraz da zorunluluktan kaynaklan yordu. Fen bilgisi ve Sosyal Bilgiler derslerinin bir k sm na giren Veteriner Ahmet Bey'in üç ay geçici görevle Van'a gönderilmesi tam bu araya denk geldi. Okul Müdürü olarak Kaymakam Bey'e baflvurdum. Bu duruma hemen bir çözüm bulmal yd. Üretme çiftli i Müdürü smail Bey'i telefonla arayarak durumu anlatt ve o günden itibaren Meslek Lisesi'ndeki dersleri b rakarak ortaokuldaki üç s n f n Fen Bilgisi derslerini üstlendi. Akflamlar yine ders planlar n haz rlamaya, notlar n almaya bafllam flt. San yo- TEV dergi May s 2008

45 TEV flubeler / Ankara 45 rum biraz zorlan yordu. - Yahu han m, biz bu fen bilgisi konular n hepten unutmufluz. Çocuklara rezil olaca m bak, diyordu. - Hiç mazeret kabul etmem. Kaymakam olarak sen benim amirimsin ama okulda da müdür olarak ben senin amirinim. Görevini tam olarak yapmazsan ö retmenlik sicilini bozar m ha, diyordum. Gülüflüyorduk. Bazen zil çald halde dersten ç km yordu. Gidip bakt mda eliyle iflaret ediyordu: - ki dakikac k daha. Sonra müdür odas na geliyor ve: -Ben sana demedim mi, biz fen bilgisi konular n anlataca m derken yine konular da tt k. Vatan, Millet, Sakarya edebiyat na dald k, diyordu. Geriye dönüp bakt mda güç koflullar na, s k nt lar na karfl n Aral k'ta geçirdi imiz güzel günleri an ms yorum. Bu özlem dolu ya da günün moda deyimiyle nostaljik bir an msama de il. Günlerce yeflil sebze bulamamay, tezek y kamay ve daha birçok s k nt y tekrar yaflamay bir daha göze alamam san yorum. Gençtik, güçlüydük o zamanlar ama eflimin yine o günlerdeki gibi flevkle, heyecanla dolu oldu unu biliyorum. Y llar sonra eflim Bakanl a tayin oldu. Ankara'ya gidece imiz için çok seviniyorduk. Büyük flehrin imkanlar çoktu. Çocuklar m z daha iyi okullarda okuyacakt. Sinemaya, tiyatroya gidecektik. Televizyon izleyecektik. Atatürk Bulvar 'nda dolaflmak büyük ma azalar n vitrinlerini seyretmek bile özledi imiz bir zevkti. Ankara daha da büyümüfltü. Ama sa l ks z bir büyüme. Bulvarda de il gezmek yürümek bile zordu. Gürültü sanki kulaklar m z delecekti. Otobüse, dolmufla binmek ayr bir dert. Anadolu'nun küçük bir kasabas ndan sonra böyle bir Ankara'ya al flabilmek hiç kolay olmayacakt. Bir haziran sonu idi. Okulda y l sonu s navlar vard ve yorucu bir gün geçirmifltim. Bir ö retmen arkadaflla birlikte ç kt k. G MA'dan bir fleyler almay sonra da eve gitmeyi düflünüyorduk. Gözümüz kesmedi. Mülkiyeliler Birli i'nin bahçesinde birer çay içip yar m saat kadar dinlenmek iyi gelecekti. Birli in bahçesi Haziran'da çok güzel olur. Sakin bir köflede çaylar m z yudumlarken yorgunlu umuzun daha da fark na vard k. Kalkmay can m z hiç istemiyordu. Birden tedirgin oldum. Bahçenin köflesinde k zl erkekli bir grup ö renci içinde bir genç srarla bana bak yordu. fark etti imi görünce gözlerini kaç rd. Ama sonra yine bakmaya bafllad. yice huzursuz olmufltum. Arkadafl ma tam Haydi, gidelim diyecekken, gencin ürkek ürkek bize do ru gelmekte oldu unu gördüm. Yaklaflt ve çekingen bir sesle -Afedersiniz, siz ngilizce ö retmeni Ayten Han m m s n z? diye sordu. Rahatlam flt m. Her ö retmenin s k s k rastlad bir olayd eski bir ö rencisiyle karfl laflmak. Nitekim yan lmam flt m. - Ben sizin Aral k'tan ö rencinizim diyordu. Ama anlayam yordum. Bu heyecan, bu afl r telafl nedendi? Sanki tüm vücudu titriyordu. Ter içinde kalm flt. Oturmas n söyledim, çay getirttim. Teflekkür anlam nda güçlükle bir iki kelime m r ldand. Birkaç dakika sonra biraz sakinleflebildi. -Kaymakam ö retmenim nerede? diye sordu. Birden alg layamam flt m. Eflimi sordu unu sonra anlad m. Onunda burada oldu- unu birkaç y ld r çiflleri Bakanl 'nda çal flt n anlatt m. fiimdi daha da rahatlam flt ama yine de heyecanl yd. -Hocam y llard r hep sizleri tekrar görebilmeyi ümit ettim. Yaflant mda sizlerin özellikle de kaymakam ö retmenimin çok önemli bir yeri var. Biz de heyecanlanm flt k, merakla dinliyorduk. -Kaymakam ö retmenimin sesi hep kulaklar mda, bize öyle fleyler anlat rd ki, Atatürk'ü anlat rd. Kurtulufl Savafl 'n anlat rd. Vatan m z, ulusumuzu sevmeyi ö ütlerdi; çal flmam z bilgili olmam z isterdi. Sevgiyi ö retti bizlere Tüm haks zl klar n, kötülüklerin, çirkinliklerin sevgiyi yok edebilece ini söyledi. Kendisi de bizleri bir baba gibi büyük bir flefkatle severdi. Bir keresinde yaz l s navdan yüksek bir not alm flt m. Yan ma geldi, yana m okflayarak aferin dedi ve beni tüm s n fa örnek gösterdi. Daha sonra cebinden ç kard dolma kalemini bana arma an etti. Çok duygulanm flt m, ne büyük bir mutluluktu benim için. Heyecandan bir fley söyleyemedim ama o anda karar vermifltim;okuyacakt m, sonuna dek okuyacak ve ben de onun gibi kaymakam olacakt m. Ortaokulu bitirdikten sonra ailemin karfl koymas - na ra men I d r'a gittim. Geceleri kahvelerde, lokantalarda garsonluk yaparak liseyi bitirdim. Geçen y l da Siyasal Bilgiler Fakültesi'nin s navlar n kazand m. Yine hem çal fl p hem de okuyorum. Fakülteyi bitirince kaymakaml k s navlar na girece im. Derin bir nefes ald, heyecandan oldukça yorulmufltu. Ama gözleri fl l fl ld. Bizler de çok duygulanm flt k. -Sizlere çok fley borçluyum hocam, Kaymakam Ö retmenimi de en k sa zamanda görece im. Ellerinden öptü ümü söyleyin lütfen. (*) Ayten Koç Y ld r m Antalya do umlu olan Ayten Koçy ld r m Çapa E itim Enstitüsü ngilizce bölümü mezunudur. Mesle inin ilk y llar nda Sütçüler ve Nazilli de, Taner Koçy ld r m la evlendikten sonra da eflinin görev yapt yerlerde ngilizce ö retmenli i yapt. Son görevi olan Seyranba lar Lisesi ö retmenli inden k sa bir süre önce emekli oldu. Halen özel bir dershanede çal flmaktad r. (*) Bu genç halen Kaym ak a md r. Not: Bu yaz, Türk dar ec iler Dern e i'nin her y l düz e nl ed i i d ar eci Efl ve Çoc u kl ar n n An l ar ile ilg ili yar flm ada b ir i nci olm as ned en i yle yar flm an n düz e nl e nd i i 1990 y l nda Dern e in yay n org an olan dar ec inin Sesi d e rg is i nde Mart 1990 Cilt IV say 2'de yay nl a nm flt r.

46 46 ba flç lar m zdan mektuplar Macar Çiçe i Réká TEV ba flç lar, bir ülkenin gelece inin bilinçli ve baflar l nesillere ba l oldu una inanmaktad r. Yaflam n en küçük detay nda bile mutlulu un, iyi niyetin ve insan sevgisinin oldu una inanan ba flç lar m z, gençlerimizin e itim yaflamlar n yaln zca maddi olanaklar n paylaflarak desteklemiyorlar. nsan iliflkilerinde ve toplum yaflamlar nda da gençlerimize yol gösterip örnek olabilecek detaylar onlara ulaflt rmak ve ö retmek için çabal yorlar. TEV in çok de erli ba flç s Saadet Özdemir de yaflam nda kendisi için çok önemli olan dostluk, arkadafll k ve beklentisiz sevginin güzelli i konusunda gençlerimizle Macar Çiçe i Réka bafll kl an s n paylaflt. Réká ile beni Edith Teyzem tan flt rd. Edith Teyze, annemin Macaristan Elçili i'nde çal flan arkadafl yd. Nisan ay ya murlar n n ya d o Perflembe günü annem beni Edith Teyzenin do um gününü kutlamak üzere Macar Elçili i'ne götürdü. Macar Elçili i, Atatürk Bulvar 'na hafifçe yüksekten bakan göllerin ve palmiye a açlar n n süsledi i genifl bir bahçe içinde, oldukça görkemli bir yap yd. Genifl kemerli sütunlar n süsledi i salona girdi imizde Réká ve Edith Teyze bizi kap da karfl - lad lar. Réká sar saçl, iri hareli mavi gözlü, pembe- beyaz tenli çok güzel bir k zd. Bu ulu bak fllar ve çocuksu gülümsemesiyle karfl mda duruyordu. Macar ifllemeli eteklerinin alt ndan uzanan sütun gibi bacaklar yla bana do ru geldi. Hofl geldin Aybala dedi. Belli ki Edith Teyzem benden ona bahsetmiflti. Elimden tutarak beni salonun bir köflesinde duran antika piyanonun bafl na götürdü. Piyanonun önündeki tabureye zarif bir flekilde oturarak piyanonun kapa n açt ve Sana Macar müzi i ile hofl geldin demek istiyorum. dedi. Bir an ortal Çigan müzi inin o canl, renkli, cazibeli na melerinin melodileri doldurdu. Öyle büyülenmifl, öylesine duygulanm flt m ki ne söyleyece imi bilemiyordum. Müzik bitti inde ona yaln zca teflekkür edebildim. Réká ile birlikte evi ve bahçeyi dolaflt k. Ona inan lmaz bir yak nl k ve sevgi duymaya bafllam flt m. Duvardaki Gül Baba tablosu yak n tarihimizdeki ba - m z de il miydi? Kald ki Orta Asya'dan beraberce ç kt m z bu kardefllerimizle Turan ailesinin ayn insanlar de il miydik? Ben bunlar düflünürken Réka'n n beni ayn sevgi duygular yla seyretti ini gördüm. kimiz de ayn fleyleri düflünmüfl olmal y z ki, göz göze geldi imizde gülmeye bafllad k. Evden ayr l rken daha s k görüflmek için birbirimize söz verdik. Annemin yan nda eve büyük bir mutlulukla döndüm. TEV dergi May s 2008

47 ba flç lar m zdan mektuplar 47 Evimiz, Keçiören'in yüksek tepelerinin birinde, bahçe içinde flirin bir evdi. Réka'y bizim eve davet etmifltim. Onu sab rs zl kla bekliyordum. Réká uzaktan göründü. Bafl nda elde örülmüfl üstü çiçekli bir flapka vard. fiapkas n n kurdelesini çenesinin alt ndan ba l yordu. Ve yanaklar n n üstünde uçufluyordu. Üstünde yeflil bir pelerin vard.yürüdükçe aç l yor ve ayak bileklerine kadar gelen bembeyaz önlü ü ile botlar görünüyordu. Elindeki çantas a r ve yokufl da dik oldu u halde o buna hiç ald rm yordu. Yamac n tepesindeki evleri seyredip bizim evin hangisi oldu unu kestirmeye çal fl yordu. Sonra gözetlenmekte oldu- unu fark ederek gülümsedi. Gözleri güneflte parlayan ya mur damlalar gibi p r l p r ld. Küçücük burnu gülümserken tatl tatl burufluyordu. Bembeyaz difllerini yuvarlak k rm z a z saklamaktayd. fiapkas n n yeflil kurdeleleri sanki ona bambaflka bir güzellik k a t y o r d u. Merhaba Aybala dedi. Ama ben o kadar heyecanl yd m ki onu karfl lamak üzere d flar ç kt mda birden nefesim kesildi. Bir süre konuflmadan birbirimize bakt k. Nihayet ona sar larak hofl geldin dedim. Réká küçükken yapt yaramazl klar, sevdi i fleyleri, neleri yemedi ini, çay n niçin s cak içmedi ini bana anlatt. Konuflmalar k sa süre içinde öylesine hararetlendi ki annem neredeyse babam n geliflini unutuyordu. Uzaktan babamla a abeyim Turgut göründü. Annem dehflet içinde kalarak hayret verici bir çabuklukla kap n n önüne ç k p babam karfl lad. Babam içeri girerken; Sevgilim, bir aksilik mi oldu? Daha önce bizi karfl lamak da hiç gecikmemifltin dedi. Sonra da kap n n arkas nda Réka'y gördü ve güldü. Sonra da Aksilik de ilmifl, üstelik hay rl bir fley Tu rul dedi. Tu rul, benden 2 yafl büyük a abeyimdi. nce, uzun boylu oldukça çal flkan ve sakin tabiatl yd. Okul ç k fllar nda ve yaz tatillerinde, sanayide çal flan babama yard m eder, akflam üstü beraberce eve dönerlerdi. Tu rul'un, Réka'ya hofl geldin demek için ona do ru yönelirken heyecan ve utançtan k pk rm z oldu unu gördüm. Babam da Tu rul'un bu heyecan n fark etmifl olmal ki Tu rul'un kula na e ilerek Bu gibi fleyler sana göre de il o lum. Senin de s ran gelecek. dedi. Tam o s rada komflular bizim eve Réka'y görmek için geldiler. Evin içi ba r flmalar ve gülüflmelerle dolmufltu. Mutfaktan gelen ve iç g c klayan yemek kokular etraf sarm flt. O günden sonra Réká birçok cumartesi bize geldi. Tu rul onu hep sokak kap s nda karfl lar; evimizin önündeki viflne a ac n n alt nda utanarak ve heyecanlanarak ona hofl geldin derdi. Ve gidinceye kadar da onu bir köflede suskun hayran hayran izlerdi. Bence Tu rul ilk aflk n yafl yordu. Ve belki de hayat boyunca yaln z onu sevecekti. Hissettiklerini yaln zca kendisinin bildi ini sanan kardeflimin, baz geceler yast yüzüne kapatarak a lad n duyard m. Bir an defteri edinmiflti kendisine. Buldu u bütün aflk fliirlerini bu deftere heyecanla kaydediyordu. Sonra da bana bunlar duygulu bir sesle okurken Aybala, bunlar güzel mi? diye sorard. Ben bunlar n her sat r n, Réka'n n hayalinin süsledi ini düflünerek a abeyimin bu saf ve temiz aflk na sayg duyarken Réka'n n eylül ay nda Budapeflte'ye gidece ini kardeflimin duyaca n düflündükçe de Tu rul'un duyaca üzüntüyü göz önüne al r ve kahrolurdum. Yaz ortalar yd. Réká ile Tu rul'un arkadafll klar epeyce ilerlemiflti. Onlar bahçemizdeki bank n üzerinde bazen Dede Korkut Hikayelerini bazen de Pol ve Virgine'i okurken görüyordum. Réká benden iyice kopmufltu. O art k a abeyimin arkadafl yd. Onu o kadar seviyordum ki a abeyimden bile k skan r hale gelmifltim. O da bunu fark ediyor, zaman zaman benim de yan ma gelerek Tuna ve Budapeflte hikayelerini anlat p durumu idare ediyordu. Nihayet Réká'n n ayr lma vakti gelmiflti. Önümüzdeki hafta Budapeflte'deki okulu aç l yordu. Ona hepimiz öylesine al flm flt k ki içimizi bir burukluk ve hüzün kaplam flt. Eylül ay n n ilk pazar Réká y yolcu ettik. Ben ve Tu rul okula bafllad m z s rada Tu rul birden dalg nlaflt. K sa bir süre sonra art k ona matematik sorular soramaz olmufltum. Çünkü cevap vermiyordu. Bir akflam yemekten sonra babam ona bu halinin sebebini sordu. Tu rul uzun bir süre cevap vermedi. Bu sürenin ne kadar uzun oldu unu babam n, ona sordu u soruyu unutup beni yatmaya göndermesinden anlad m. Akflam 20:00'da yatma hususunda fevkalade titizdi. Tu rul bofl barda a bak yordu. Baba, hiç mesut de ilim dedi. Babam, Bunu iflitti ime üzüldüm o lum. dedi Annem Seni üzen nedir o lum? diye sordu. Her fley. Durum böyleyken kimse iflin fark nda de il. Olsalar bile ellerinden bir fley gelmez. Babam Söyle bakal m o lum yap lacak bir fley varsa yapar z. dedi. Tu rul, Hay r baba. Bu benimle ilgili bir fley. Hissediyorum ki hepiniz biliyorsunuz ben onu çok sevdim. Ayr l n ac s yla kahroluyorum. dedi. E ildi, arkadaki dolab n arkas ndan yünlü bir muhafaza içerisinde saklad kendi yapt resmi ç kard. Bu arkas k rm z brokar kapl, yald zl çerçeveli, iflini çok seven bir usta taraf ndan maharetle yap lm fl, nefis bir Réká portresiydi. Uzun uzun resme bakt ve gözünde iki damla yaflla: Ac s çok derin bile olsa böyle bir sevgiyi bana yaflatt için Tanr ya flükrediyorum dedi ve sessizce odas na çekildi. Saadet Özdemir TEV Ba flç s

48 48 spor & sporcu Türkiye nin Formula 1 yar fl pilotlu una en yak n ismi: Jason Tahincio lu Türkiye'nin 'Formula 1' yar fl pilotlu una en yak n ismi Jason Tahincio lu, uzun zaman önce belirledi i yol haritas çerçevesinde hedeflerine kofluyor. Babas Mümtaz Tahincio lu taraf ndan alt yafl ndayken bir Go-Kart'a bindirildi ve pistte olman n tad na çok erken vard. Halen bu heyecanla yar flan ve ne olursa olsun Formula 1'de yar flmak isteyen Jason'la GP2 ve motor sporlar yla ilgili keyifli bir söylefli gerçeklefltirdik. TEV dergi May s 2008

49 spor & sporcu 49 büyük bir tecrübeye sahip olmak gerekiyor. Sadece h zl olmak kesinlikle yetmiyor. Di er sporlarda da böyledir asl nda. yi oynuyor olabilirsiniz fakat tam performans gösteremeyebilirsiniz. Bunun en önemli sebebi de tecrübesizliktir. Motor sporlar tecrübeye dayanan bir spor ve kapsam çok genifl. Bu iflin içinde sadece h zl sürmek yok, anlamak var, ekip çal flmas var. Sponsora karfl ve seyirciye karfl yükümlülü ünüz var. Ben iki y ld r GP2'da yar flarak o atmosferi görüyorum ve elbetteki çok fazla tecrübe ediniyorum. O aç dan F1'e girip baflar sa lamak için bu tecrübe çok önemli. Benim için bu üç senelik bir programd ve hedefledi- im çizgide yürümeye devam ediyorum. Fakat bu zaman dilimi üç ya da dört senede sürebilir. Avrupa Ralli fiampiyonas ve Dünya Ralli fiampiyonas gibi çok önemli organizasyonlar ülkemizde gerçeklefltiriliyor. stanbulpark' n ard ndan birçok önemli organizasyon Türkiye'ye tafl nd. GP2 sizin için ne anlam ifade ediyor? F1 e kendinizi haz r hissediyor musunuz? Ben flu anda F1 arac n kullanacak durumday m. Ben flimdi bir tak mla ç kar m 3-4 günlük test program na girerim. fiu anda yar flacak tecrübeye sahibim. Hala tamamlamam gereken eksiklikler olabilir ama bunu denemeden bilemem. Örne in yeteri kadar süratli olmayabilirim ya da istenilen performans veremeyebilirim. Ama flu anda piste ç ksam iyi bir ifl yapabilece ime inan yorum. Belki yar fl olmayabilir. Çünkü yar flta zaman bask s, seyirci atmosferi ve risk olay var. Test program n sürdürebilirim. Motor sporlar birçok özelli in birarada oldu u ve genifl bir yelpazede incelenmesi gereken bir spor branfl. Bu dalda baflar l olman n yolu nereden geçiyor? 2006 y l nda GP 2'ye bafllad mda kendime 3 sene zaman tan m flt m. 2009'dan önce olmaz dedim. Halen hedefimin peflindeyim. F1'de olmak için Türkiye'de motor sporlar na gereken ilginin verildi ini düflünüyor musunuz? Motor sporlar n n çok genifl bir kapsam var. Bu nedenle bu soruya çok yönlü bir yan t vermek gerekiyor. Ülkemizde gerçeklefltirdi imiz yar flmalar m z n daha geliflmifl ve Avrupa'ya yak n olmas n dilerdik. Daha önce Formula 3 serisinde yar - fl yorduk, o bile kalmad. Asl nda tüm bunlar sponsor eksikli inden kaynaklan yor. Fakat Avrupa Ralli fiampiyonas ve Dünya Ralli fiampiyonas gibi çok önemli organizasyonlar ülkemizde gerçeklefltiriliyor. stanbulpark' n ard ndan birçok önemli organizasyon Türkiye'ye tafl nd. Bunlar n aras nda DTM gibi çok önemli organizasyonlar da var. Yüksek seviyede bir organizasyon yapamama gibi bir sorunumuz yok. Her fleyi beceriyoruz ama maalesef kendi içimizde olan bir eksiklik var. Bu eksikli i zamanla giderece iz. Türkiye'de motor sporlar na yap lan yat r mlar hakk nda neler düflünüyorsunuz? Ülke içerisindeki kulüp yar fllar n n geliflememesinin nedenini pilotlar n sponsorlarla yar flamamas olarak görüyorum. Maddi aç dan çok büyük zorluklar yafl yor sporcular. Motor sporlar n n ülkemizde de eri pek fazla anlafl lm yor. nsanlar sponsorluk, spor pazarlamas gibi kavramlara çok yabanc. Ayr ca sporculara sponsor olan ya da sponsor olma potansiyeli olan markalar da bu ifli tam anlam yla kavrayabilmifl de iller. Motor sporlar olarak daha yukar ç kmak istiyorsak sponsorlar n kat l m flart.

50 50 spor & sporcu Türkiye'de pilot yetifltirmek için neler yapmak gerekiyor. Bir pilotun sizin bulundu unuz noktaya gelmesi için hangi süreçlerden geçmesi gerekiyor? Ülkemizde her fley rahatl kla olmuyor, organizasyonlarda mutlaka bir sorun ç k yor. Yani ifller çok organize yürümedi i için sorunlarla karfl lafl yoruz. Türkiye'de yetkililer motor sporlar yla ilgilenmiyorlar ya da gereken önemi vermiyorlar. Asl nda iflin gerçe i bu. Motor sporlar pahal bir spor, ilgi ve maddi bir bütçe gerektiriyor. Bu sporlar ilkler sayesinde geliflir. lk olmad sürece gerisini getiremiyorsunuz. Ben bu alanda ülkemizi temsil eden nadir insanlardan biriyim. fiu anda F1'de Türkiye'den yar flabilecek tek sporcuyum. Benden sonra GP2 ya da F1'de yar flacak sürücülerin yetiflmesi gerek fakat bu flu an için çok zor. Sponsorlar n mutlaka daha çok destek vermeleri ve gençlerin bu ifli benimseyerek, planl bir flekilde çal flmalar gerekiyor. Jason Tahincio lu'nun 2009 hedefleri hakk nda bilgi verir misiniz? Gelecek planlar n z nelerdir? Bu spora ciddi olarak at ld mda 2006 senesinde GP 2'ye bafllad mda kendime 3 sene zaman tan m flt m. Olursa F1, 2009'dan önce olmaz dedim. fiu anda ayn hedefin peflindeyim. F1'e gelmek için çok büyük bir tecrübeye sahip olmal s n z, sadece h zl olmak da yetmiyor bazen. Motor sporlar çok fazla tecrübeye dayan yor. Çok kapsaml bir spor ve sadece otomobili sürmek yetmiyor. Ekip çal flmas, tak mla olan çal flma, sponsorlara olan sorumluluklar, seyircinize karfl bir sorumlulu unuz var. Ben de son 2 senedir yüksek seviyeli GP2'da yar flarak, o atmosferi görüp, tan yarak çok fley ö reniyorum. O aç dan yani F1'de yar flabilmek ve baflar l olabilmek için böyle bir deneyim kazanmak gerekiyor. Hedefim F1'e gitmek. Ben de imkanlar elverdi i sürece kendimi haz rlamaya çal fl yorum. TEV dergi May s 2008

51 kaybolan meslekler 51 Karagöz gölge oyunlar Osmanl yaflam n yans - tan bir yap ya sahiptir. Örne in gölge oyunlar ndan biri olan A al k oyununda esir pazarlar ndaki köle ve cariye al m sat m, Büyük Evlenme oyununda stanbul'daki büyük dü ünler, Kay k oyununda Haliç'le, Bo aziçi'nin günlük yaflam Kanl Nigar oyununda stanbul'un batakhaneleri, Tahmis oyununda Tahtakale'deki kahve dövücüleri anlat l rd. stanbul yaflam de iflik kültür özellikleri ve insanlar yla Karagöz oyununun bafll ca konusu olmufltu. Karagöz oyunu, saray taraf ndan da ilgi görmüfl ve desteklenmiflti. fienliklerde, flehzadelerin sünnet dü ünlerinde Karagöz gösterilerine büyük yer verilmiflti. I. Süleyman' n flehzadeleri için düzenlenen sünnet dü ününde (1539), III. Murad' n o lu Mehmet'in sünnet dü ününde (1582) Karagöz oynat ld kaynaklarca bilinir. Esnaf loncalar n n düzenledi i esnaf teferrücü denilen flenliklerde de Karagöz oyunlar gösterilirdi. Ramazan ay nda Karagöz gösterileri daha da ço al rd. stanbul'un birçok semtinde mevsim k fl ise kahvehanelerde, yaz ise bahçelerde Karagöz perdeleri kurulurdu. Kahvehanecilerle anlaflan Karagöz ustalar perdeyi kurabilmek için Zaptiye Nezareti'nden ve belediyeden izin al rlard. Siyasal tafllamalara da de inen Karagöz oyunu, o günün stanbul undaki sosyal ve toplumsal olaylar konu edinerek elefltirmeyi de baflarm flt. Dönemin Kanl Nigar', Bekri Mustafa's, Karagöz oyununda de iflik tipler olarak yerlerini alm fllard. Karagöz oyunu imparatorlukta sosyal ve siyasal bozukluklar n hakim oldu u dönemlerde baz yasaklamalara da u ram flt. stanbul'daki Karagöz ustalar n n yeri Tahtakale'ydi. Burada, kahya, usta, kalfa ve ç raklardan oluflan bir düzen içinde örgütlenmifllerdi. Bafllar ndaki kiflilere de serkar, pir, serçesine veya kolbafl ad verilirdi. Di er esnaf kurulufllar nda oldu u gibi ç rakl ktan ustal a geçiflleri fled kuflanma törenleriyle yap l rd. Sanatç lar, sürekli ifl yerinde duran kahya taraf ndan s rayla ifle gönderilirdi. Karagöz sanatç lar n n hemen hepsinin mutlaka bir asal ifli vard. Karagöz oynatmay ifllerinden arta kalan zamanlarda yaparlard. Tan nm fl Karagöz sanatç lar n n ço u as l meslekleriyle an l rd. En ünlülerinden Hayali Berber Sait, Haf z Mehmet Efendi, Katip Salih, Yorganc Abdullah Efendi, Camc rfan gibi

52 52 kaybolan meslekler Ortaoyunu sözcü üne ilk olarak 1834'teki bir flenlikle ilgili bir metinde rastl - yoruz. Bu arada yüzy llar boyunca geliflme gösteren ortaoyununun Kol Oyunu, Meydan Oyunu, Meydan- Sühan gibi baflka adlar da vard, ayr ca taklit oyunu da deniliyordu. 19.yy.da stanbul'un ünlü oyun kollar ndan Zuhuri deniliyordu. Ortaoyunu ad üzerine birçok yorumlar yap labilir. Örne in talyan halk tiyatrosu Comedia del arte'ye benzerli inden orta arte'den olabilir. 16. yüzy lda stanbul'a Yahudiler eliyle geldi i yolunda birtak m izler var. O yüzy lda ortaoyununa benzeyen spanyol oyunlar na auto deniliyordu; auto bozulup orta olmufl olabilir. Bir baflka görüfl ortaoyununun Yeniçeri Oca 'ndan ç kt yolundad r. Buna göre orta sözcü ü yeniçerilerin orta s yla ilgilidir. Ancak yayg n olan görüfl fludur: Bu oyunda oyuncular n çevresinde seyirciler vard r ve oyun ortada oynanmaktad r. Süre bak m ndan da eskiden ortaoyunu gösterimlerinde oyunun bafl nda ve ard nda çengilerin, curcunabazlar n ve baflka sanatç lar n çeflitli gösterimleri yer al rd. Ortaoyunu bunlar n ortas nda yer ald için ortaoyunu denmifltir. Anlayaca n z ortaoyunu çengi, köçek, eski soytar lardan curcunabaz, cin askeri gibi çeflitli gösterimlerin kar fl m ndan oluflmufltur. 16.yüzy lda spanya'dan gelen Yahudilerin, oyunun gelifliminde büyük katk lar oldu u bilinmektedir. Ortaoyunu çengi, köçek, curcunabaz, cin askeri ve benzeri gibi dansç, soytar, pandomim gösterimcilerinin bir araya gelmesiyle geliflmifl, son dönemde biçimine ulaflm flt r. Bafl kiflileri Kavuklu ile Piflekar'd r. Bu ikincisi difli konuflur, bir baflka deyiflle Kavuklu'ya nükte yapmas n kolaylaflt racak biçimde konuflur. Bunun d fl nda Kavuklu arkas denilen, ya kambur ya da cüce, Kavuklu gibi giyinmifl biri vard r. Öteki kifliler ise t pk Karagöz'deki kiflilerin karfl l d r: Zenneler, stanbul tiplerden Rum, Ermeni, Yahudi, Zenci, Acem, Tiryaki, Çelebi gibi tiplerle Anadolulu ve d flarl kl kiflilerden Rumelili, Kastamonulu, Kayserili, Kürt gibi oyun çepeçevre seyirci ile çevrili oldu- u için dekor pek yoktur. Yaln z biri büyük, öteki küçük alçak birer paravana vard r. Büyük olan na yeni dünya denilir ve bir evi gösterir. Bat tiyatrosunun girmesiyle ortaoyuncular da sahneye ç km fllar, buna perdeliye ç kmak denilmifltir. Buradan da tuluat tiyatrosu do mufltur. Ortaoyununun oyun da arc Karagöz'ünkü gibidir. Ancak bunlar n içinde ortaoyununa özgü olanlar vard r, örne in: Büyücü, Eskici Abdi, Foto rafç, Gözlemeci, Ka thane Sefas, Kale Oyunu, K zlar A as, Mahalle Bask n Yahut fialgam Hoca, Pazarc lar, Sand kl, Telgrafç, Tireli vb TEV dergi May s 2008

53 kaybolan meslekler 53 Türk seyirlik oyunlar n n en eskilerinde olan kuklan n Anadolu'ya Orta Asya'dan getirildi i san lmaktad r. Orta Asya'da korkolçak, çad r cemal, çad r hayal ayn isimlerle yaflat lmaktad r. 13. yüzy lda yaflam fl olan Sultan Veled'in Divan- Türki-i Sultan Veled ad yla yay mlanan Türkçe fliirlerindeki baz dizeler kuklan n Selçuklular zaman nda da bilindi ini ve oynat ld n göstermektedir. Eski metinlerde korkolçak, kavurcak, kaburcuk, ka urcak, kaurcak, k v rc k, kavur, kurcak, lubet, piyade çad r, hayal, çad r hayal, çad r cemal gibi adlarla an lmas baz araflt rmac lar yan ltm fl ve kuklan n Karagöz oyunuyla kar flt r lmas na yol açm flt r. Kukla terimi ilk kez 17. yüzy lda kullan lmaya bafllanm flt r flenliklerini anlatan Surname'de kukla konusunda ayr nt l bilgiler yer al r. Osmanl flenliklerinde kukla gösterileri önemli yer tutard. Çay rlarda, meydanlarda ve sokaklarda yap lan flenliklerde araba kuklas ve dev kuklalar oynat l rd. Araba kuklalar araban n üstünde, araba hareket ettikçe oynayan kuklalard. talyan gezgin Pietro della Valle'nin anlatt na göre dev kuklalar kasnaklar üst üste konarak üzerine etek giydirilip yap l yor ve sokaklarda gezdirilerek oynat l - y o r d u. Bat l laflma hareketleriyle birlikte Bat türü kukla da Türkiye'ye girdi. Paris'e gönderilen Yirmisekiz Mehmed Çelebi'nin yan ndaki bir kifli taraf ndan stanbul'a getirildi i ve ilk gösterinin Damat brahim Pafla'n n huzurunda düzenlendi i söylenir. Bat kuklalar n n Osmanl 'ya girmesiyle dev kukla, kukla arabas, diz kuklas türlerinin yan s ra iskemle kuklas, el kuklas ve ipli kukla türleri geliflti;ipli kuklalar, stanbul'a gösteriler yapmak üzere gelen Thomas Holden'dan dolay Holden kuklalar olarak tan nd. stanbul'a s k s k gelen Holden'dan birçok kuklac etkilenmiflti. Bunlardan Emin Bey, Tepebafl Tiyatrosu'nda Cemil bey, Concordia Tiyatrosu'nda kukla oyunlar sergilemifllerdi. Mehmed Bey Bak rköy'deki Goffa Tiyatrosu'nda kukla oynatm flt. Tepebafl 'ndaki Cafe Bristol'e, Dimitraki ve Sultanahmet Belediye Bahçesi'nde de kukla oynat l yordu. Direkleraras 'nda kukla tiyatrolar vard. Ayr ca Fevziye K raathanesi'nde de ramazan geceleri kukla oynat l rd. Kukla 19. yüzy ldan itibaren önemini kaybetmeye bafllad. Cumhuriyet döneminde bu gerileyifl devam etti.

54 54 TEV iletiflim TEV LET fi M B LG LER TÜRK E T M VAKFI GENEL MÜDÜRLÜK Büyükdere Cad. T.E.V. Kocabafl flhan No: 111 Kat: Gayrettepe - STANBUL Tel : (0212) Faks : (0212) E-Posta : tev@tev.org.tr Çelenk Tel : (0212) Çelenk Faks : (0212) Çelenk E-Posta : celenk@tev.org.tr E itim-burs Tel : (0212) E itim-burs Faks : (0212) E itim-burs E-Posta : yurticiburs@tev.org.tr ADANA Ç narl Mah. 17. Sok. Karaaslan Apt. Seyhan-ADANA Tel : (0322) (0322) Faks: (0322) E-Posta : tev_adana@tev.org.tr ANKARA Akay Caddesi, No:22/5 Bakanl klar - ANKARA Tel : (0312) Faks : (0312) E-Posta : tev_ankara@tev.org.tr ANTALYA Memur Evleri Mah. Anafartalar Cad. No:115/2 ANTALYA Tel : (0242) Faks : (0242) E-Posta : tev_antalya@tev.org.tr BALIKES R Anafartalar Caddesi No: 15 Mortafl flhan, B Blok. BALIKES R Tel : (0266) E-Posta : tev.balikesir@bnet.net.tr BURSA Atatürk Caddesi Çatalo lu flhan No:55, Kat:6 BURSA Tel : (0224) Faks : (0224) E-Posta : tev_bursa@tev.org.tr ÇORUM Gazi Caddesi 6. Albayrak Sokak NO:2 ÇORUM Tel : (0364) Faks : (0364) E-Posta : tev_corum@tev.org.tr DEN ZL Çaybafl Cad. No:32 Küçüksaray Apt. Zemin Kat, D:2 DEN ZL Tel : (0258) (0258) E-Posta : tev_denizli@tev.org.tr ESK fieh R Akpa A.fi. smet nönü Caddesi No:2 ESK fieh R Tel : (0222) (0222) Faks : (0222) E-Posta : tev_eskisehir@tev.org.tr HATAY nönü Cad. Rana Apt. No:15/D ANTAKYA Tel : (0326) (0326) Faks : (0326) E-Posta : tev_hatay@tev.org.tr ZM R Akdeniz Cad. TEV Birsel fl Merkezi No:14/102 Pasaport / ZM R Tel : (0232) (Pbx) Faks : (0232) E-Posta : tev_izmir@tev.org.tr KOCAEL Kemalpafla Mah. Eski Postane Sok. Belgin flhan No:11 K:2 zmit/kocael Tel : (0262) Faks : (0262) E-Posta : tev_kocaeli@tev.org.tr KONYA Musalla Ba lar Mah. Ankara Cad. Gürel Sok. Onur Sitesi 6/D SELÇUKLU/KONYA Tel : (0332) Faks : (0332) E-Posta : tev_konya@tev.org.tr TRABZON Bal k Pazar Sokak, Kemerkaya Mah. Çapk no lu Yi it fl Han No: 7 TRABZON Tel : (0462) Faks : (0462) E-Posta : tev_trabzon@tev.org.tr TEV dergi May s 2008

55