Her Türlü Soru ve Önerileriniz İçin Adresine Mail Atabilirsiniz. Her Hakkı Saklıdır.

Transkript

1 ALIŞKANLIKLARI NASIL KAZANDIRABİLİRİZ? Küçük insanların beklentilerimizin gerçekleşmesi durumuna göre onun alışkanlıkları kazandığını ya da kazanamadığını düşünürüz. Eğer beklentilerimize uygun davranışlar ortaya çıkmamışsa alışkanlık kazandırma sürecini gözden geçirmek gerekir. Elbette ki bu süreç farklı yaşanacaktır. Çünkü temel alışkanlıkların oturması çocuktan çocuğa değişiklik gösterir. Her çocuk aynı zamanda aynı alışkanlıkları kazanmalıdır denilemez. BESLENME ALIŞKALIĞI Öğünler Sofra düzeni Kendi başına yapabilme İletişim

2 DÜZEN ALIŞKANLIĞI Uyku Tuvalet Kişisel temizlik ve diş fırçalama Derli toplu olma DERS ÇALIŞMA Özgüven Motivasyon Zaman yönetimi ve planlama Sorumluluklar Kendiliğinden hareket etme Küçük insanların kişilik özellikleri, fiziksel yapıları mutlaka dikkate alınmalıdır. Ancak burada önemli olan ebeveynin çocuğun işini yapmayı bırakması ve kendisinin yapabilmesi konusunda ısrarcı davranabilmesidir. Ebeveynler çocuklarının yapabilecekleri şeyleri kendileri yaparak, yaşamları boyunca ihtiyaç duyabilecekleri önemli yaşam becerilerinin gelişimini de engellemiş olurlar (karar verebilme, seçim yapabilme, girişken davranabilme... gibi). Kişisel farklılıklar söz konusu olsa da her alışkanlık kazandırmaya yönelik sürecin "temel" ve

3 değişmez" öğeleri vardır. Amaç, ister çocuğa temel alışkanlıkları kazandırmak olsun, ister oturmuş olumsuz bir alışkanlığı değiştirmek olsun, izlenmesi gereken adımlar şunlar olmalıdır: 1. Adım: Bilgilendirme çocuğun davranışında istenen değişimin gerçekleşebilmesi için önce çocuğun bu değişim hakkında bilgilendirilmesi gerekir. çocuğun bu değişimi bir ihtiyaç olarak görebilmesi için, nedenleri hakkında bilgi vermek önemlidir. Kuralların neden konduğu ve beklentilerin önemi anlatılmalıdır. Küçük insanlar niçin bazı işleri yapmak zorunda olduklarını anlar ve bilirlerse, ailesine yardım etmeyi, değişimi kabullenmeyi ve bağımsız davranmayı benimserler. 2. Adım: Takip Bilgilendirmeden sonra, çocuğun söz konusu davranışı gösterebilmesi için bir süre takip edilmesi gerekir. Yapılan takip sonucunda sorumlu davranışın ne

4 sürede ortaya çıktığına, hangi zamanlarda davranışın yapıldığına ve yapılmadığına dikkat edilmelidir. Çocuğa istenilen davranışı kazandırmada takip süreci, ebeveynin bu konudaki kararlılığını ortaya koyması açısından önemlidir. Ebeveyn çocuğun davranışlarını takip etmekle, ona bu konuya verdiği önemi ve gösterdiği dikkati sözsüz olarak iletmiş olur. Beklenilen davranışı hatırlatmada tablo ve liste gibi çocuğun dikkatini çekecek birtakım görsel araçlar kullanmak faydalı olabilir. İstenilen davranış sergilendiğinde uygun pekiştireçler kullanmak (Bunu yaptığını görmek beni mutlu etti gibi...) davranışın sergilenme sıklığını artırmada büyük önem taşır. Bu süreçte ebeveynin yanlış tutumları birçok yeni çatışmaya sebep olabilir. Ebeveynin kendisine güvenmediğini fark eden küçük insanlar olumsuz bazı tutumlar sergilerler. Örnek: Hırçın davranmak, değişime direnç göstermek gibi 3. Adım: Geri Bildirim Belli bir süre sonra gidişat hakkında bilgilendirmek gerekir. Eğer istenen sorumlu davranışın sayısında artış varsa uygun pekiştireçlerle motivasyon sağlanmalıdır. Eğer

5 beklenen sorumlu davranışın ortaya çıkmasında sıkıntılar varsa, bu sıkıntılar ve olası nedenlerinin çocukla paylaşılması gerekir. Çocuğun beklenilen davranışı ne ölçüde yapabildiğini, ne ölçüde sıkıntı yaşadığını duymaya ihtiyacı vardır. Bu sebeple alışkanlık kazandırma sürecinde belli aralıklarla toplantı aralarının verilmesi gereklidir. Değerlendirme yaparken kullandığımız dil de Çocuğun özgüveniyle yakından ilintili olduğundan, pozitif bir dil kullanmak önemlidir. Örneğin;... yapmakta başarılı olduğunu görüyorum; ancak... Ya da.konusunda biraz daha gayret göstermen başarını artıracaktır. Oturması istenilen bütün alışkanlıklar sadece Çocuğun değil, ailenin tüm bireylerinin sorumluluğundadır. Çocuklar yapılması gerekenlerin emredildiği ortamlarda değil, herkesin beraberce çalıştığı ortamda yer aldıklarında verimli olurlar. 4. Adım: Hatırlatma İstenen davranış eğer gerçekleşmiyorsa yeniden hatırlatma sürecine gidilmelidir. Yeniden bilgilendirme ile başlayan bu süreç davranış oturana kadar devam etmelidir.

6 Yukarıda anlatılan bu öğeler sadece sorumluluk kazandırma sürecine ait değildir. Temel alışkanlıkların oturmasında, kuralların belirlenmesinde kısaca yaşantımızı düzenleyecek her türlü önlemde bulunması gereken öğelerdir ve ancak kararlı ve sabırlı bir tutumla yaklaşıldığında davranışın oturması sağlanabilir.