Girişimciliğin Temelleri

Transkript

1 Girişimciliğin Temelleri Fırat Tekno Girişim Akademisi Girişimcilik Eğitimi Doç. Dr. Erkan Turan DEMİREL ELAZIĞ

2 HAYATI ÇARESİZLİKLERLE DOLU BİR ADAMIN ÖYKÜSÜ! 7 yaşındayken babasını kaybetti ve yetim kaldı. Annesi ve kardeşi ile birlikte açlık ve yoksulluk girdabına girdi. Yalnız ve içine kapanık biri olarak yaşamaya ve oradan oraya sürüklenmeye başladı. 8 yaşında, öğretmeni bu geri zekalı, adam olmaz dedi ve okuldan alınarak köye götürüldü. Zamanını tarlalarda geçirmeye başladı. Annesi yeniden evlendi ve üvey babasıyla yıldızı hiç barışmadı. 9 yaşında okula geri döndü. 2

3 10 yaşında yüzü kanlar içinde kalacak şekilde, yeni okuldaki hocasından feci bir dayak yedi. Tekrar okuldan alındı. Sinirden ve korkudan üç gün evden çıkamadı. 16 yaşında komşu ailenin kızına sevdalandı. İki aile de evlenmelerine karşı çıktı. Bu yüzden şiddet gördü ve zorla sevdiğinden ayrıldı. Yeniden evlenmiş olması ve sevdiğinden ayrılmasında pay sahibi olduğu için ömür boyu annesine kırgınlık hissetti. 17 yaşında uzun yıllardır hayalini kurduğu ve çok istediği tıp fakültesi sınavlarına girdi ve kazanamadı. Bu nedenle büyük bir hayal kırıklığı ve üzüntü yaşadı. 3

4 24 yaşında tutuklandı, günlerce sorguya çekildi ve işkence gördü. İki ay tek başına bir hücrede hapis yattı. 25 yaşında sürgüne gönderildi. 27 yaşında kendisinden 1 yaş büyük meslektaşı kendisinin de üyesi bulunduğu derneğin çalışmaları sonunda kahraman ilan edilirken kendisini hiç kimse önemsemiyordu. Rakibi, doğduğu şehrin merkezinde törenlerle karşılanırken, o kalabalık içinde tek başına onları izliyordu. 30 yaşında kendisi bir başka şehrin kurtuluşu için savaşırken, doğduğu şehir işgal edildi. 4

5 37 yaşında ağır bir böbrek hastalığına tutuldu. Tedavi için yattığı hastanede 2 ay yalnız kaldı. 37 yaşında komutan olarak atandığı ordu dağıtıldı. 38 yaşında görevden alındı. 38 yaşında, üzerine giyebileceği bir tane bile sivil elbisesi yoktu ve beş parasız kalmıştı. 38 yaşında tutuklanması için karar alındı. 38 yaşında en yakın 5 arkadaşından 3 ü tarafından ihanete uğradı. 39 yaşında idam cezasına çarptırıldı. SONRA NE Mİ OLDU??? 5

6 42 YAŞINDA ÜLKESİNİN İLK CUMHURBAŞKANI OLDU!!! 6

7 7

8 BRN ULUSLARARASI DAN. VE DIŞ TİC. LTD. ŞTİ. BERNA İLTER YILI TÜRKİYE NİN KADIN GİRİŞİMCİSİ YARIŞMASI BİRİNCİSİ Berna İlter, 1996 yılında 9 Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi İngilizce İşletme bölümünden mezun olduktan sonra 1997 yılında Londra Metal Borsası nda uluslararası finans, metal ticareti, futures, options konusunda eğitim aldı ve 2000 yılından itibaren de özel bir şirkette çalıştıktan sonra kendi işini kurmaya karar verdi. Kayseri Genç Sanayici ve İşadamları Derneği'nin ilk kadın üyesi olan Berna İlter, 2001 yılında dışarı açılmamış firmaların yurt dışı tanıtım ve pazarlamasını üstlenmek üzere kurduğu BRN Uluslararası Danışmanlık ve Dış Ticaret Ltd. Şirketi bünyesinde 2 ofis çalışanı ile iş hayatına başladı. İlter, doğu ve batı Afrika ülkelerine tek başına seyahat etti. Tanzanya, Kenya, Nijerya ve Nijer gibi ülkelerde Türk ürünlerini tanıttı, ticareti sadece Dubai üzerinden yapılır sanan Afrikalılara Türk ürünlerinin, Uzak Doğu mallarından çok daha kaliteli ve üstün olduğuna ikna etti ve ilk yıl sonunda Tanzanya'ya mobilya, Nijerya'ya çelik kapı satmayı başardı. 8

9 de %150 artan ihracat rakamını 2006 sonunda yaklaşık dolara ulaştırdı yılında Avustralya ya yatak kumaşı satmaya başlayarak bugün üretimini yaptığı yatak sektörüne ilk adımını atmıştır. Yatak üretiminde en büyük darboğaz olan Navlun sorununu çözmek için özel press paketlemeler geliştirdi, böylece yurt dışı satışlarda müşteriye maliyet avantajı yarattı. Kısa sürede ABD'de önemli bir yer edinen İlter, ABD merkezli Uluslararası Uyku Ürünleri Birliği (ISPA) tarafından onaylı üretici olarak kabul edildi. Şu an yatak sektöründe 60 işçiyle devam eden üretimde, hedefi 10 milyon dolarlık ihracat rakamına ulaşmak.

10 1 Görünmez bisiklet kaskı, İsveç Kent sakinlerinin bir kısmı bisiklete binmekten hoşlanır. İsveç teki bütün insanlar seyahatlerine bisikletle çıkarken Pekin deki hava kirliliği ve otomobil trafiğinin artması insanların kabusu olmuştur. İşte bu yüzden bu etkileyici çözümün İsveçli yenilikçiler tarafından bulunması hiç şaşırtıcı değildir. Geleneksel kasklar rahatsızdır ve kullanıcıları koruyup korumadığı hala tartışma konusudur. Aslına bakacak olursanız Hövding adı verilen bu kask bütün boynu saran bir hava yastığıdır. Çarpma esnasında hava yastığı devreye giriyor ve diğer kasklara göre daha geniş bir alanı koruyor. Şehirli bisikletçiler arasında popülerliği hızla artan Hövding bir taraftan muhteşem bir rahatlık ve koruma sağlarken bir taraftan da çevrenin korunmasına yardımcı oluyor.

11 1 Küreselleşen dünyada baş döndürücü bir hızla ilerleme kaydeden teknoloji ile acımasızca hüküm süren rekabet ortamına uyum gösterebilmek ve avantajlı bir şekilde ayakta durabilmek ekonomik gelişmişliğin derecesine bağlıdır. Ekonomileri ayakta tutan önemli ve dinamik unsurlardan biri ise toplumların sahip oldukları girişimcilerdir. Fırsat ve yenilik kovalayan, yakaladıklarında ilgili riskleri de hesap ederek üretim yapmak üzere üretim faktörlerini birleştiren dinamik bireyler bir toplumda ne kadar fazla ise toplumun gelişmişlik seviyesi de o kadar yüksektir. Girişimcilik sayesinde, üretim faktörlerinin bir araya getirilerek üretim olayının gerçekleştirildiği teknik birimler olan işletmeler vücuda gelmektedir. İşletmeler, bireylerin içlerinde bulunan girişimcilik kıpırtılarının harekete geçmesiyle oluşurlar fakat bu kıpırtı başarı için yeterli olamaz. Şöyle ki; girişimcilik, dipsiz kuyularda çıkış aramak ya da gözü kapalı her işe girmek demek değildir.

12 2 Girişimci Kimdir? Değerli insan, üretebilen ama üretirken değer yaratabilen, yarattığı değerlerle insanları mutlu edebilen, insan yaşamına güzellikler katabilen kişidir.

13 3 Girişimci Kimdir? O insandan eğer sokakları süpürmesi istenirse, Michaelangelo nun resim yaptığı gibi, Sheakspeare in şiir yazdığı gibi ve Koca Sinan ın mimarlığı işlediği gibi süpürür sokakları. Herkes o sokağa bakarken Burada işini çok iyi yapan bir çöpçü yaşıyormuş der ve onu saygı ve sevgiyle anar. İşte girişimci böyle bir insan olmalıdır.

14 4 «Girişimci» kavramının tanımı Bilindiği gibi insan ihtiyaçlarını giderecek mal ve hizmetlerin oluşması için üretim faaliyeti gerçekleşmelidir. Üretimin gerçekleşmesi için üretim faktörleri bir araya getirilmelidir. Bunların düzensiz olarak bir araya getirilmesi ile işletme kurulmuş olmaz. Neyin üretileceğine, kimlere satılacağına, gerekli işlerin kimler tarafından yapılacağına, gelir ve giderin yönetimine, birileri karar vermeli üretim faktörlerini bir araya getirmelidir. Bunları yapmak girişimcinin ya da yöneticinin görevidir. Buradan hareketle girişimci için; İşletmeyi kuran, bunun için üretim faktörlerini bir araya getirip ürün ve hizmet üreten, kâr hedefleyen ve riske katlanan kişidir. denebilir. Dinçer ve Fidan a göre, girişimci, ürün veya hizmet üretmek amacıyla yatırım yapar. Bunun sağlanması için gerekli olan üretim faktörlerini toplar ve harekete geçirir. Faaliyetlerini sermayeye bağlar ve kâr bekler. İşletmesini kendi yönetebileceği gibi görevini profesyonel yöneticilere de devredebilir.

15 5 «Girişimci» kavramının tanımı Günümüzde girişimci, ekonomi biliminin geleneksel üretim faktörleri olarak kabul ettiği emek, sermaye ve doğanın yanında dördüncü bir üretim faktörü olarak yer almaktadır. Bu durumda da girişimci, üretimin gerçekleşebilmesi için üretim faktörlerini en iyi koşullar altında bir araya getiren kişi olmaktadır. Bir başka tanıma göre girişimci, insanların ihtiyaç duyduğu dolayısıyla talep edilebilecek ürün ve hizmetleri bulan, üretmeye çalışan ve yaratıcılığıyla buna öncülük eden kişidir. Ekonomik gördüğü bir iş için emeği ve sermayesi ile risk alır ve piyasaya girer. Girişimci; işgücü, sermaye ve doğa olarak belirtilen üretim faktörlerini insan ihtiyaçlarını karşılayacak ürün ve hizmetleri üretmek üzere bulan ve uygun şekilde bir araya getiren kimsedir. Genellikle amacı kârdır ve riske de katlanır. Kendisi de dördüncü üretim faktörüdür.

16 6 «Girişimci» kavramının tanımı Girişimci kavramı; fırsatlardan yararlanma, yeni fırsatlar yaratabilmek için üretim girdilerini örgütleme ve risk alma özellikleri ile bağdaştırılır. Buna göre girişimci; henüz öngörmediği bir bedel üzerinden satmak üzere üretim faktörlerini satın alan ve üretimi gerçekleştiren kişidir. Günümüzde girişimci, fırsatları sezen ve elde eden, bu fırsatları uygulanabilir ve pazarlanabilir fikirler haline getiren; buna zamanı, çabası ve yetenekleri ile değer ekleyen; bunun için piyasadaki riskleri üstlenen ve bu çabalardan gelecek kazancı sezebilen gelişimci ve yenilikçi kişidir.

17 7 «Girişimci» kavramının tanımı Günlük hayatta, girişim (enterprise); bir işi yapmak için harekete geçme, başlama, kalkışma durumunu ifade etmekte, girişimci (entrepreneur) ise; böyle bir durum içinde yer alan girişken kişi anlamında kullanılmaktadır. Bu kavramlar esasta, iktisadi bir çerçeve içinde ele alınmaktadır. Girişimci, arz ve talebi yönlendiren, pazar arayan kişi, girişimcilik ise, daha çok kaynakları ekonomik olarak seferber etme, harekete geçirme faaliyeti olarak görülmektedir. Girişimcilik (entrepreneurship) kavramının bugünkü anlamda kullanılması, kapitalist üretim tarzının egemen hale gelmesiyle ilişkilidir.

18 8 «Girişimcilik» nedir? Girişimcilikle ilgili araştırmaların temel dayanakları; bazı insanlar fırsatları tespit etme ya da oluşturma yeteneğine sahipken diğerleri neden sahip değildir? Bazı insanlar fikirlerini yada hayallerini gerçeğe dönüştürebildikleri halde diğerleri neden dönüştürememektedirler?

19 9 «Girişimcilik» nedir? Girişimcilik kavramı Fransızca entreprendre kelimesinden türetilmiştir ve Türkçe karşılığı, üstlenmek tir. İleride de görüleceği üzere girişimciler gerçekten iş ve iş yeri organize etme, yönetme, riske girme gibi sorumlulukları üstlenmektedirler. Entreprendre kavramından başka kavramlar da türetilmiştir. Bunlar; entrepreneurship yani girişimcilik, entrepreneurial yani girişimsel ve entrepreneurial process yani girişimsel süreç kavramlarıdır. Girişimcilik, girişimcinin yaptığı işi, girişimsel, girişimcinin savunduğu yaklaşımı ve girişimsel süreç ise kullandığı yöntemleri ifade eder. Bu kavramlar arasına belirgin sınırlar koymak tam olarak mümkün değildir. Çünkü bu kavramlar birbirleri ile sıkı bir şekilde ilişkilidir.

20 0 «Girişimcilik» nedir? Genel olarak girişimcilik, çevresel etkilerin oluşturduğu fırsatlardan yararlanmak ya da yeni fırsatlar yaratmak amacıyla, ürün ve hizmet üretmek için üretim faktörlerine sahip olma, bunları örgütleme ve risk alma yeteneği ile ilişkilidir. Bu ilişkinin hedefi, bir işletme kurmak ve onu işletmektir. Başka bir ifade ile ekonomik ürün ve hizmet üretmeyi tasarlamak, bununla ilgili bir organizasyon kurmak ve böylece elde edilecek parasal fayda ile yaşamaya çalışmaktır.

21 1 «Girişimcilik» nedir? Girişimcilik; ekonomik, psikolojik ve sosyal riskler üstlenmeyi göze alıp zaman ve gayret harcayarak farklı bir değer yaratma sürecidir. Bu süreç sonunda kişisel doyuma ulaşılır. Başka bir ifade ile yeni ve bilinmeyen bilginin yaratılması sürecidir. Girişimcilik; piyasa sürecinin bir elemanı olarak kabul edilmektedir. Piyasa sürecinde karar verme mekanizmaları incelendiğinde karşılaşılan kavramlardan biri de girişimciliktir. Girişimcilik, piyasada daha önce kimsenin görmediği alternatiflerin görülmesi yada yeni alternatiflerin ortaya çıkarılması şeklinde ortaya çıkabilir. Buna; girişimcilik, var olan fırsatların görülmesi ya da fırsatların yaratılmasıdır, denilebilir Yani girişimcilik; yeni bir gelecek anlayışının yaratılması ve diğer bireylerin beklentilerinin değiştirilmesini içerir.

22 2 «Girişimcilik» nedir? Ölçülebilen bir değer ifade eden yenilikçi bir fikrin peşinde, risk almak, üretmek, uygulamak için bir süreç dahilinde çalışmak anlamına gelen girişimcilik; risk ve belirsizlik altında, kâr elde etme, büyüme amaçları ile yenilikçi ve ekonomik işletmeler kurulmasıdır. Fırsatları öne çıkaran, planlı davranış ve düşünceler bütünü şeklinde de tanımlanan girişimcilik; fırsatları tespit etmek, yakalamak ve başarı için veri haline dönüştürmek için kaynakları bir araya getiren bir değer sürecidir. Hedef, kaynak, sınır ve değişim faktörlerini davranışlara ve süreçlere yönelik olarak yeni değerler ve birliktelikler yaratma işi olan girişimcilik; bilinen, kullanılan ve rutinleşmiş iş süreçleriyle ilgili daha önce yapılmamış farklı şeyler yapabilmektir.

23 3 «Girişimcilik» nedir? Buraya kadar olan kısımda yapılan girişimcilik tanımlarında işletmecilik ve yönetim bilimleri ile ilgili literatür esas alınmıştır. Aslında girişimcilik sadece bu kapsamda düşünülebilecek bir kavram değildir. Konuyla sosyoloji ve psikoloji gibi bilimlerde ilgilenmektedir.

24 4 «Girişimcilik» nedir? Bu bilim dallarının bakış açılarına göz atıldığında; üzerlerindeki ataleti kırabilen kişilerin ve de kuruluşların girişimci olarak kabul edildikleri anlaşılmaktadır. Atalet; durgunluk, tepkisizlik, kararsızlık, hareketsizlik, isteksizlik, işsizlik gibi anlamlara gelmektedir. Aile hayatında çocuklarla ilgilenmemek, okul hayatında öğrenmek için çaba göstermemek, toplum hayatında neme lazımcılığı benimsemek birer atalet örneğidir. Atak, enerjik, heyecanlı, istekli, akılcı, fırsatçı vs. çerçeve içerisinde hareket ederek; bir öğrencinin öğrenmek için didinmesi bu yolda öğretmenlerini zorlaması ve araştırmalar yapması onun girişimci tutumuna işarettir. Bu öğrenci üzerinde oluşan öğrenme ataletini kırabilmiştir. Toplumun üzerindeki ataleti kırarak girişimci tutum benimsemesine örnek olarak da hükümet politikalarını benimsemeyen vatandaşların demokratik yöntemlerle baskı mekanizmaları oluşturmak için eylem yapmaları verilebilir.

25 5 «Girişimcilik» nedir? İşte türü ve boyutu ne olursa olsun bireysel ya da toplumsal tatmin için ataletten harekete sevk eden her davranış ve tutum, en genel anlamda girişimcilik demektir.

26 6 GİRİŞİMCİLİK VE GİRİŞİMCİ BİREY Kişilik kuramları içerisinde, psikodinamik ve sosyal psikolojik yaklaşımlar, girişimci bireyi, sahip olduğu tutum ve tavır kombinasyonu, bakış ve yenilikçi/değişimci performansı ile farklı/ayırıcı bir karaktere sahip kişi olarak resmederler Girişimcinin, kendi vizyonunu ve hırslarını yansıtan bir macera/risk yaratmak için motive olduğu ve kendisini, toplusal çevresini gözden geçirip yeniden örgütlemeye hazırladığı düşünülür

27 7 GİRİŞİMCİLİK VE GİRİŞİMCİ BİREY Kişilik; bireyin kendi açısından, fiziksel, zihinsel ve ruhsal özellikleri hakkındaki bilgisidir. Başka bir ifade ile, insanın kendisinde olup bitenleri değerlemesi ve kendisine tatmin sağlayacak bir duruma geçmeyi istemesidir. Başkaları açısından bireyin kişiliği ise onun toplum içinde belirli özelliklere ve rollere (görevlere) sahip olmasıdır.

28 8 GİRİŞİMCİLİK VE GİRİŞİMCİ BİREY Kişilik kavramının, insan ve insanın iş yaşamı üzerindeki etkisi düşünülürse; kavramın girişimcilik üzerinde ne denli önemli etkilerinin olduğu anlaşılacaktır. Girişimci kişilik tutkularla dolu olan bir yaşam biçiminin göstergesidir. Bu tutkular, ilerde bahsedilecek özelliklerle desteklenerek girişimciyi ayakta tutan güç odakları olarak kabul edilebilir. Girişimci kişilik özelliklerinin bir değer oluşturabilmesi ise bu özellikleri kullanabilecek yeteneğin var olması ile mümkün olabilir. Başka bir ifade ile girişimcilik nosyonunda bulunan kişisel özelliklerin yetenekle birleşmesi halinde başarılı girişimler meydana gelecektir.

29 9 GİRİŞİMCİLİK VE GİRİŞİMCİ BİREY Girişimci kişiliğe sahip insanlar, hayatları boyunca çok önemsiz durumları bile çok önemli duruma çevirebilirler. Girişimciler, toplumun vizyon sahibi üyeleridir. Geçmişte değil, gelecekte yaşarlar. Girişimci kişilik özellikleri denilince çoğunlukla; yaratıcılık, yenilik, risk alma, karar verme, farklı düşünme, mevcut durumdan rahatsız olma, ileri görüşlülük, fırsatçılık, enerjiklik, bağımsızlık isteği, başarı isteği, esneklik, iç denetim odaklılık gibi özelliklerin çağrıştığı görülmektedir. Girişimcilerde; güçlü bir şekilde kendilerine değer verme ve fikirlerine inançla bağlılık görülmektedir. Dolayısıyla girişimciler; bir organizasyonun başarı ya da başarısızlığının şansa bağlı olduğuna, güçlü dış odaklar veya şahıslarca idare edildiğine inanmazlar. Girişimci kişiliğin nüvesi hayal ve yaratıcılıkla oluşur. Hayal, bir nevi girişimcinin ekmeğidir. Ulaşılabilenden daha fazlasını içeren, temelini geleceğin belirsizlikleri üzerine oturtan özgün düşünceleri ifade etmektedir.

30 0 Girişimcilerin de, çoğu zaman, kurulu/yerleşik değerlerle ters düşen bir kişilik yapısına sahip oldukları ileri sürülmektedir. Girişimcilerin kişisel nitelikler arasında, girişimcilerin, proaktif, dinamik, amaçlı, pozitif ve inisiyatif alabilme, işbirliğine açık olma, hataları hızlı ve etkili biçimde telafi edebilme yetenekleri ön plana çıkmaktadır. Ayrıca, kimliği tanımlayıcı nitelikler olarak, yenilikçi, imajinatif, yaratıcı, esnek vb. hususlara vurgu yapmaktadırlar. Bundan başka, uyumlu olma, güven duygusuna sahip olma, ölçülü risk alma, kararlı olma, inatçı (direngen) olma, sonuç almaya yönelik fikri kapasite, sorumluluk ve kendine güven de dile getirilen hususlar arasındadır.

31 1 Girişimci davranışları kâr dışı motivelerle açıklayan kuramcılar arasında Schumpeter (l934) de, girişimciliğin, kişisel önemsenme, sosyal kabul görme vb. ihtiyaçlardan da yüksek oranda etkilendiğini ileri sürmektedir.

32 2 Davranışsal yaklaşımlar ise, kişiliğin, girişimciliği etkileyen önemli bir faktör olduğu, ancak tek başına yeterli olmadığı, diğer faktörlerle birlikte düşünüldüğünde anlaşılabileceğini ileri sürmektedirler. Buna göre, girişimcilik, kişiliğin dışında çok sayıda faktörün etkileşiminden oluşan davranışsal bir süreçtir.

33 3 Girişimcilere atfedilen bazı kişilik özellikleri 1. Gelişmiş hayal gücü 2. Yaratıcılık 3. Fırsatçılık 4. Yenilikçilik 5. Cesaret 6. Enerjiklik 7. Çalışkanlık 8. Sonuç odaklılık 9. Problem çözebilme 10. Başarısız olmaktan korkmama 11. Risk alabilme 12. Hatalardan ders çıkarabilme 13. Hızla ve kolayca öğrenebilme 14. Güçlü ön sezi 15. Planlama 16. Esneklik 17. Güçlü bağımsızlık güdüsü 18. Başarılı olma ihtiyacı 19. İçten gelen sorumluluk güdüsü 20. İletişim kurabilme yeteneği 21. İkna edebilme yeteneği 22. İleri görüşlülük 23. Strese dayanıklılık 24. Yönetim becerisi

34

35 DİPLOMALAR İŞE GİRMEK İÇİN DEĞİLDİR. İŞE GİRMENİN GARANTİLİ YOLU, KENDİ İŞİNİ KURMAKTIR.. İŞTEN ÇIKARILMAMANIN GARANTİLİ YOLU, KENDİ İŞİNDE ÇALIŞMAKTIR.. MODERN OFİSİN LÜKS ORTAMI, UYUŞTURUCU GİBİ BAĞIMLILIK YAPAR. ONDAN KURTULMAK ZORDUR.. HİÇBİR ŞEYİ OLMAYANIN KAYBEDECEĞİ BİR ŞEY YOKTUR VE HER TÜRLÜ RİSKE GİREBİLİR; AMA BİRÇOK ŞEYİ OLAN HER ŞEYİNİ KAYBEDEBİLİR VE RİSK ALAMAZ.. KENDİ İŞİNİ KURANLAR DAHA AZ MACERA FİLMİ İZLERLER; ÇÜNKÜ ONLAR KENDİ MACERALARINI YAŞARLAR.. EKONOMİK CANLILIK, BİR ÜLKEDEKİ YENİ GİRİŞİM SAYISIYLA ORANTILIDIR.. BAŞKASI İÇİN BİR ŞEY YARATMAKTAN DAHA ZEVKLİ OLAN, KENDİMİZ İÇİN BİR ŞEY YARATMAKTIR. BU YAŞAMA ANLAM KATAR.. ÖĞRENCİLER, GİRİŞİMCİ OLARAK DEĞİL, ÇALIŞAN ADAYI OLARAK YETİŞTİRİLİYOR.

36 GİRİŞİMCİ KİMDİR? GİRİŞİMCİ, TOPLUMUN GEREKSİNİM DUYDUĞU ÜRÜNLER ÜRETEREK, HİZMETLER SUNARAK, YA DA TİCARET YAPARAK, MADDİ MANEVİ KAZANÇ SAĞLAMAYI HEDEFLEYEN, BU AMAÇLA KENDİ İŞİNİ KURMAK İÇİN HAREKETE GEÇEN VE İŞ FİKRİNİ GERÇEKLEŞTİRMEK İÇİN ARAŞTIRMA, PLANLAMA, ÖRGÜTLENME, VE KOORDİNASYON ÇALIŞMALARI YAPAN, SONUÇTA GEREKLİ BİLGİ-BECERİ, İŞYERİ, ELEMAN, MAKİNE-EKİPMAN V.B. İŞLETME GİRDİLERİ İLE FİNANSMAN KAYNAKLARINI BİRARAYAGETİREREK, KENDİ İŞİNİ KURAN KİŞİDİR.

37 GİRİŞİMCİLİĞİ SEÇME NEDENLERİ ZORUNLULUKLARLA İLGİLİNEDENLER AİLE İŞLERİNİ DEVAM ETTİRME ZORUNLULUĞU ÜCRETLİ İŞ BULMA OLANAĞININ KISITLILIĞI PRATİK NEDENLER GEREKLİ GELİRİ KAZANMANIN BİR YOLU EMEKLİLİK DÖNEMİNİ DOLDURACAK FAALİYETLER EK BİR GELİR İHTİYACI BOŞ ZAMANLARI DEĞERLENDİRME ÇABASI AİLEYE GELECEKTE BİR İŞ ALANI BIRAKMA İSTEĞİ

38 GİRİŞİMCİLİĞİ SEÇME NEDENLERİ KİŞİSEL YAPIYLAİLGİLİ NEDENLER BAŞKALARI İÇİN ÇALIŞMAMA İSTEĞİ BAĞIMSIZ BİR ÇALIŞMA ORTAMI VE SÜRELERE SAHİP OLMA ARZUSU EMİR ALTINDA ÇALIŞMAMA İSTEĞİ KENDİ GELECEĞİNE KENDİ KARAR VE ÇABALARI İLE ŞEKİL VERME İSTEĞİ KİŞİSEL TATMİN, YARATICILIĞI GELİŞTİRME ÇABASI HEDEFLENEN FARKLI BİR SOSYAL STATÜYE ULAŞMA ÇABASI

39 GİRİŞİMCİLİĞİN TEMEL ÖZELLİKLERİ GİRİŞİMCİ KAR AMACI GÜDER, ANCAK ZARAR RİSKİNİN DE SAHİBİDİR. GİRİŞİMCİ İŞİNİN PATRONUDUR, ANCAK İŞİNİ YAPARKEN HEM ÇALIŞAN HEM PATRON OLMAK ZORUNDADIR. GİRİŞİMCİNİN HEDEFLEYECEĞİ GELİR, İŞİNİN SERMAYE YAPISINA BAĞLIDIR. İŞİN KURULUŞ VE AYAKTA DURMA DÖNEMLERİNDE GİRİŞİMCİ ÖNCE İŞİNİ DEVAM ETTİRMEK ZORUNDADIR. KENDİ KAZANCI SONRA GELİR. HER GİRİŞİM, İŞİN ÖLÇEĞİNDEN BAĞIMSIZ OLARAK İŞ HAYATINDA ÖNEMLİ BİR YER TUTAR. HANGİ ÖLÇEKTE OLURSA OLSUN İŞ KURAN GİRİŞİMCİ ÖZEL VE KAMU SEKTÖRÜNDE BİR ÇOK İLİŞKİYE GİRER. GİRİŞİMCİ KENDİ İŞİNİ KURARKEN BELİRLİ DÜZEYDE BİLGİ VE DENEYİM SAHİBİ OLMALIDIR. SAHİP OLUNAN BİLGİ VE DENEYİMLER KENDİ İŞİN İ YÜRÜTÜRKEN HIZLA ARTAR. GİRİŞİMCİ İÇİN KENDİNE GÜVEN BÜYÜK BİR SİLAHTIR. İŞ HAYATININ İÇİNDE BU GÜVEN GİDEREK ARTAR. GİRİŞİMCİ KENDİ İŞİNİ KURMA SÜRECİNE GİRDİĞİNDE AYNI ZAMANDA BİRÇOK FARKLI ALANDA OLUP BİTENİ İZLEYEN ETKİLİ BİR VATANDAŞ OLUR. GİRİŞİMCİLİK SÜREKLİ BİR ÖZELLİKTİR. İŞ KURMAK GİRİŞİMCİLİK ÖZELLİKLERİNİN SÜREKLİ KULLANILMASINI GEREKTİREN BİR BAŞLANGIÇTIR.

40 GİRİŞİMCİLİĞİN TEMEL ÖZELLİKLERİ GİRİŞİMCİ KENDİ İŞİNİ KURARKEN TÜM ÖN HAZIRLIK VE PROGRAMLARDAN ÖNCELİ KLEKENDİNİ SORUMLU HİSSETMELİDİR. GİRİŞİMCİ KİMLERDEN HANGİ ALANLARDA YARARLANACAĞINI PLANLAMALIDIR. GİRİŞİMCİ BELİRLEDİĞİ İŞ FİKRİNİN UYGULANABİLİRLİĞİNE ÖNCE KENDİSİ İNANMALI, GEREKTİĞİNDE DİĞER KİŞİLERİ (AİLE, ORTAK, FİNANSÖR V.B) İKNA EDEBİLMELİDİR. GİRİŞİMCİ İŞ FİKRİNE İNANMALI, BU İŞİ KURMAK İÇİN YOĞUN BİR ZAMAN VE PARA HARCAMAYA YETECEK MOTİVASYONA SAHİP OLMALIDIR. GİRİŞİMCİ KENDİ İŞİNİ KURMANIN GETİRECEĞİ AVANTAJLARI İSTERKEN, ZORLUKLARINI DEĞERLENDİRMELİ VE HAZIRLIKLI OLMALIDIR.

41 KENDİ İŞİNİN SAHİBİ OLMA ZORLUKLARI AVANTAJLARI İZLEMEK YERİNE LİDERLİK YAPMAK FİKİRLERİNİZİ UYGULAMA ŞANSI YARATICILIĞA AÇIK YÜKSEK KAZANÇ BEKLENTİSİ BAĞIMSIZ ÇALIŞMAK İŞ ORTAMINI KONTROL ALTINDA TUTMAK EMİRLER VEREBİLMEK UZUNVEDÜZENSİZ ÇALIŞMASAATLERİ GENİŞ SORUMLULUKLAR RİSK ALMAK GELİRİN DÜZENSİZLİĞİ DAİMA FİNANSMANLA UĞRAŞMA ZORUNLULUĞU ZAMAN KISITI SÜREKLİ ÖĞRENME GEREĞİ İŞLERİ DELEGE EDEMEME İDARİ VE BÜROKRATİK İŞLER BAŞARININ ÇALIŞANLARA DA BAĞLI OLMASI

42 ÜCRETLİ ÇALIŞMAK AVANTAJLARI BELİRLENMİŞ SINIRLI SORUMLULUKLAR DÜZENLİ GELİR DÜZENLİ VE BELİRLİ ÇALIŞMA SAATLERİ DAHA BELİRLİ BİR GELECEK AZ RİSK SINIRLI KONTROL GÖREVİ ZORLUKLARI EMİRLERİ UYGULAMA ZORUNLULUĞU YETENEKLERİN KOLAYCA ANLAŞILMAMASI SABİT ÜCRET SINIRLI SORUMLULUK/SINIRLI YETKİ YENİ FİKİRLERİ KOLAYLIKLA UYGULAYAMAMA İŞVERENE BAĞIMLILIK

43 GİRİŞİMCİNİN İŞ KURMAK İÇİN 4 TEMEL UNSURA İHTİYACI VARDIR: İŞ FİKRİ - GİRİŞİMCİNİN PİYASADA, KENDİ BİLGİ VE DENEYİMİNE YA DA KAYNAKLARINA UYGUN BİR KONUYU İŞ FIRSATI OLARAK TANIMLAMASI GEREKİR. GİRİŞİMCİLİK NİTELİKLERİ - İŞ FİKRİNİ GERÇEKLEŞTİRMEK İÇİN GİRİŞİMCİLİK ÖZELLİKLERİNE VE EN ÖNEMLİSİ KENDİNE GÜVENE VE İŞİN GEREKTİRDİĞİ UĞRAŞI VERMEK İÇİN MOTİVASYONA SAHİP OLMASI GEREKİR. YÖNETİM BİLGİ VE BECERİLERİ - İŞİN GEREKTİRDİĞİ TEKNİK VE İŞLEVSEL YÖNETİCİLİK BECERİLERİNİ KAZANMASI, GELİŞTİRMESİ YA DA BU ÖZELLİKLERE SAHİP KİŞİLERİ ÖRGÜTLEMESİ GEREKİR. KAYNAKLAR - İŞİN KURULMASI İÇİN GEREKLİ İNSAN, BİLGİ, ÜRÜN VE HİZMETİN SAĞLANMASI İÇİN GİRDİ OLARAK GEREKLİ TÜM KAYNAKLARA ULAŞMASI GEREKİR.(FİNANSMAN, BİLGİ-BECERİ, İŞYERİ, İŞGÜCÜ, MAKİNE-EKİPMAN, MALZEME, ZAMAN)

44 GİRİŞİMCİLERİN İŞİ YÜRÜTME AŞAMASINDA KARŞILAŞTIKLARI SORUNLARIN NEDENLERİ DÖRT AŞAMADA ORTAYA ÇIKABİLİR: İŞİN KURULUŞ AŞAMASI ÖNCESİNDE YETERSİZ ARAŞTIRMA VE HAZIRLIKLARDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR, HAZIRLIK VE KURULUŞ AŞAMALARINDA ÖNGÖRÜLMEYEN SORUNLAR, KURULAN İŞ SİSTEMİNİN YETERSİZLİĞİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR, ZOR KOŞULLAR VE ZAMAN DARLIĞI NEDENİYLE DOĞRU İŞ KARARLARININ ALINAMAMASINDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR,

45 GİRİŞİMCİ İŞLETMECİNİN ŞAPKALARI GİRİŞİMCİKİŞİLİK TEKNİSYEN KİŞİLİK YÖNETİCİ KİŞİLİK

46 BİR GİRİŞİMCİNİN KENDİ İŞİNİ KURABİLMESİ İÇİN GEREKLİ BİLGİLER TEKNİK VE İŞLEVSEL BİLGİLER PLANLAMA BİLGİLERİ YÖNETİM BİLGİLERİ

47 TEKNİK VE İŞLEVSEL BİLGİLER ÜRÜN TASARIMI MAKİNE EKİPMAN İHTİYACI MALZEME YÖNETİMİ PROJE PLANLAMA VE KONTROL PAZARLAMA SATIŞ PERSONEL YÖNETİMİ İDARİ İŞLER FİNANSMAN YÖNETİMİ

48 PLANLAMA BİLGİLERİ İŞ HACMİNİN TAHMİN EDİLMESİ FIRSATLARIN VE OLASI SORUNLARIN BELİRLENMESİ İŞİN GELİŞME EĞİLİMİNİN TAHMİN EDİLMESİ İŞİN GENEL STRATEJİSİNİN BELİRLENMESİ HEDEFLERİN BELİRLENMESİ GERÇEKLEŞEN SONUÇLARIN İZLENMESİ PLANLANAN İLE GERÇEKLEŞENLERİN KARŞILAŞTIRILMASI PLANLANAN GELİR-GİDER İLE GERÇEKLEŞEN GELİR-GİDERİN KARŞILAŞTIRILMASI

49 YÖNETİM BİLGİLERİ LİDERLİK İLETİŞİM MÜŞAVİRLİK GÖRÜŞME-PAZARLIK-TOPLANTI ELEMAN ALMA PERSONEL YETİŞTİRME PERSONEL DEĞERLENDİRME, YÖNLENDİRME, ÖDÜLLENDİRME TEŞVİK KATILIM SORUN ÇÖZME FIRSATLARIN YAKALANMASI KRİZLERLE BAŞA ÇIKMA ZAMAN YÖNETİMİ KARAR VERME İŞ KURMA SÜREÇLERİ

50 GİRİŞİMCİNİN İŞ KURMA SÜRECİNDEKİ TEMEL ADIMLARI MOTİVASYON İŞ FİKRİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÖN DEĞERLENDİRME YAPILABİLİRLİK ARAŞTIRMASI İŞ PLANI İŞİ KURMAK İŞİ GELİŞTİRMEK

51 1.MOTİVASYONA SAHİP OLMAK KENDİ KENDİNİN PATRONUOLMA, BAŞKALARINDAN EMİRALARAK ÇALIŞMAMA İSTEĞİ, MEVCUT İŞ SEÇENEKLERİNİN VERDİĞİ MADDİ-MANEVİ KAZANIMLARDAN DAHA FAZLASINA ULAŞMA İSTEĞİ, KENDİ GELECEĞİNİ KENDİ KARAR VE ÇABALARI İLE ŞEKİLLENDİRME İSTEĞİ, KENDİ İŞİNİ KURMAK DIŞINDA HAYATINI KAZANMA SEÇENEKLERİNİN SINIRLI OLMASI, EMEKLİ V.B GRUPLARDA OLDUĞU GİBİ İŞ KURARAK DAHA ÇOK MANEVİ TATMİN SAĞLAMA ÇABASI, BAĞIMSIZ YA DA ESNEK BİR İŞ ORTAMINA SAHİP OLMAK İŞ FIRSATLARINI DEĞERLENDİRME İSTEĞİ,

52 2. BAŞARILI BİR İŞ FİKRİ BELİRLEMEK İŞ FİKİRLERİ 3 TEMEL KAYNAKTAN ORTAYA ÇIKAR: GEÇMİŞDENEYİM, BİLGİ VE BECERİLER PİYASADAKİ FIRSATLAR

53 3. ÇALIŞMA PROGRAMI YAPMAK İŞ FİKRİNİN BELİRLENMESİNDEN, İŞİN KURULMASI, ÜRÜN VE HİZMETLERİN İLK MÜŞTERİLERE ULAŞTIRILMASINA KADAR GEÇEN TÜM SÜREÇTE YER ALAN ARAŞTIRMALAR, PLANLAMALAR VE UYGULAMALAR EKSİKSİZ VE GEREKTİĞİ KAPSAMDA YAPILMALIDIR. GİRİŞİMCİNİNBUNU BAŞARABİLMESİ İÇİNİŞ KURMASÜRECİNİNTAMAMI NI İÇEREN BİR ÇALIŞMA PROGRAMI YAPMASI VE SÜREÇ BOYUNCA BU PR OGRAMIGELİŞTİRMESİ GEREKLİDİR.

54 4. İŞFİKRİNİN ÖNDEĞERLENDİRMESİNİ YAPMAK İŞ FİKİRLERİNİN YAPILABİLİRLİĞİNİ ARAŞTIRMAK UZUN SÜRELİ VE YOĞUN KAPSAMLI BİR ÇALIŞMADIR. GİRİŞİMCİLER İŞ FİKİRLERİNİ, YAPILABİLİRLİK ARAŞTIRMASI DETAYINDA İNCELEMEYE ALMADAN ÖNCE, GENEL ÖZELLİKLERİ ÇERÇEVESİNDE KURULMALARINA ENGEL BİR FAKTÖR OLUP OLMADIĞINI ARAŞTIRMALIDIRLAR. İŞ KURMA SÜRECİNDE ÖN DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI DOĞRU BİR SEÇİME DAYANMAYAN İŞ FİKİRLERİ İÇİN GİRİŞİMCİNİN DETAYLI YAPILABİLİRLİK ARAŞTIRMASI SÜRECİNDE ZAMAN KAYBETMESİNİ ENGELLER. AYRICA BİRDEN FAZLA İŞ FİKRİNİN HANGİSİNİN UYGULANACAĞININ BELİRLENMESİ AMACIYLA DA ÖN DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI YAPILIR VE İŞ FİKRİNİ TEKE İNDİRİR. GİRİŞİMCİNİNSAHİP OLDUĞU İŞ FİKRİNİN/FİKİRLERİNİN UYGULANMASINDA YERİNE GETİRİLMESİ MÜMKÜN OLMAYAN BİR YASAL GEREKLİLİK, İZİN YA DA RUHSAT VAR MI? İŞ FİKRİNİN UYGULANMASI VE BAŞARILI BİR İŞLETMENİN KURULMASI İÇİN ZORUNLU OLAN VE GİRİŞİMCİ TARAFINDAN TEMİNİ OLANAKLI OLMAYAN ÖZEL BİLGİ, BECERİ, USTALIK VE İŞGÜCÜ GİRDİLERİ VAR MI? KURMAKİSTEDİĞİ İŞİN GENELÇALIŞMA ŞEKLİ VE KENDİSİNDEN TALEPEDECEĞİ ÇABALARDAN GİRİŞİMCİNİN YERİNE GETİRMEKTE ZORLANACAĞI NOKTALAR VAR MI?

55 4. İŞFİKRİNİN ÖNDEĞERLENDİRMESİNİ YAPMAK İŞ FİKRİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN GEREKLİ FİNANSMANIN YAKLAŞIK BÜYÜKLÜĞÜ NEDİR? GİRİŞİMCİNİN ULAŞABİLECEĞİ POTANSİYEL KAYNAKLAR AÇISINDAN GEREKLİ FİNANSMAN MİKTARI KARŞILANMASI OLANAKSIZ BİR DÜZEYDE MİDİR? HEDEFLENEN ÜRÜNLERİN ÜRETİMİNDE GEREKLİOLAN TEKNİK VE İDARİ SÜREÇLERİN OLUŞTURULMASI VE UYGULANMASI GİRİŞİMCİ İÇİN OLANAKSIZ MI? GİRİŞİMCİNİN İŞ FİKRİNİN TEMEL BAŞARI KRİTERİ NEDİR? GİRİŞİMCİNİN KURACAĞI İŞİN BAŞARI ŞANSINA YÖNELİK GENEL DEĞERLENDİRMESİ NEDİR?

56 5. İŞ FİKRİNİN YAPILABİLİRLİK ARAŞTIRMASINI YAPMAK GİRİŞİMCİ İŞ KURMA SÜRECİNİN BAŞINDA, ÖNCELİKLE KURMAK İSTEDİĞİ İŞİN, SEKTÖR İŞ FİKRİ ÖLÇEK ZAMAN DOĞRU ORTAKLAR YER MÜŞTERİLER MAKİNELER V.B. FAKTÖRLERİNE SAHİP OLDUĞUNDAN EMİN OLMALIDIR. GİRİŞİMCİGEREKLİ ÖZELLİKLERE SAHİPMİ? SEÇENEKLERİN BELİRLEMESİ İŞ MODELİ

57 6. İŞ KURMA SÜRECİNİN İŞ PLANINI HAZIRLAMAK NELER, NEZAMAN YAPILACAK? AKTİVİTELER ARASI İLİŞKİLER VE ZAMANLAMA İŞ KURMA SÜRECİNDE REHBER

58 7. İŞİ KURMAK İŞ KURMA SÜRECİ DETAYLI AKTİVİTE PLANI İŞİN FİİLEN KURULMASI: İŞYERİNİ KİRALAMA, MAKİNE-EKİPMAN VE MALZEME SATIN ALINMASI YASAL KURULUŞ İŞLEMLERİ, KREDİ İŞLEMLERİ PERSONEL TEMİNİ, DENEME ÜRETİMİ, VB.

59 8. İŞLETMEYİ GELİŞTİRMEK KENDİ AYAKLARI ÜZERİNDE DURUR HALE GELİR GELİŞME BAŞLAR VE KULLANILAN KAPASİTE YÜKSELİR İŞLETMEYE YENİ KAPASİTELER EKLENİR

60 ÜLKEMİZDE ŞEHİRLER İTİBARİYLE GİRİŞİMCİLİK AÇISINDAN FARKLILIKLAR GAZİANTEPLİ GİRİŞİMCİ YENİLİKLERE KARŞI DAHA AÇIK İKEN, KARADENİZLİ GİRİŞİMCİLER İŞ BİRİLİĞİNE VE ORTAK YATIRIMLARA KARŞI DAHA İSTEKLİDİRLER. KONYALI GİRİŞİMCİ KREDİ İLE YATIRIM KONUSUNDA İSTEKSİZ İKEN, DENİZLİLİ GİRİŞİMCİ BORÇLANARAK YATIRIM YAPMA HUSUSUNDA DAHA CESUR DAVRANMAKTADIR.

61 GİRİŞİMCİLİKTE BAŞARI İŞ OLANAĞININ BULUNMASI İŞE BAŞLAMAK İÇİN UYGUN ZAMANIN SEÇİLMESİ YÖNETİM YETENEĞİ VE TECRÜBESİ ÖZSERMAYE VE KREDİ İMKÂNLARI RİSKE KARŞI SİGORTA

62 GİRİŞİMCİLERİ BAŞARISIZLIĞA GÖTÜREN TEMEL HATALAR BİRİNCİ NESİLDEN İKİNCİ NESİLE GEÇİŞ BİR İŞLETMEYİ DEDE KURAR; BABA BÜYÜTÜR; OĞUL TUTAR; TORUN SANAT TARİHİ OKUR. FAKİRİ KURU İNADI, MEMURU SÜSLÜ AVRADI, ZENGİNİ ŞIMARIK EVLADI BATIRIR.

63 GİRİŞİMCİLERİ BAŞARISIZLIĞA GÖTÜREN TEMEL HATALAR PAZARLAMA MI YOKSA ÜRETİM Mİ DAHA ÖNEMLİ? DERİSİNİ DEĞİŞTİRMEYİ BİLMEYEN YILAN ÖLÜR. İLK LERİ YAPANLAR ONLARI İCAT EDENLER DEĞİL, ONLARI BAŞARIYLA TİCARİLEŞTİRENLERDİR. DİKİŞ MAKİNASINI İCAT EDEN KİMDİR? YANITINIZ, ISAAC SİNGER İSE, DİKİŞ MAKİNASINI İCAT EDEN VE ONA ADINI VEREN KİŞİ DEĞİLDİR. DİKİŞ MAKİNASININ İCAT EDEN KİŞİ; ELİAS HOWE (1846 YILINDA)DUR. ANCAK SİNGER BU İCATI İNNOVASYONA DÖNÜŞTÜREREK TİCARİLEŞTİRMİŞ VE DÜNYACA TANINAN İSMİNİ VERMİŞTİR.

64 GİRİŞİMCİLERİ BAŞARISIZLIĞA GÖTÜREN TEMEL HATALAR İYİ DOST VE ARKADAŞLARIN KÖTÜ İŞ ORTAĞI OLABİLDİKLERİ GERÇEĞİNİN GÖZARDI EDİLMESİDİR. ÇÜNKÜ DOSTLUKLAR HİSSİ İLİŞKİLERE BAĞLI OLARAK GELİŞİRKEN, TİCARİ DİSİPLİN BU TÜR TOLERANSLARI AFFEDEBİLME HOŞGÖRÜSÜNE SAHİP DEĞİLDİR. İYİ BİR ORTAK YETENEKLERİNİZİ DENGELEYEN, ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARLA ÇALIŞMA DENEYİMİ OLAN VE GÜVENEBİLECEĞİNİZ BİR KİŞİ OLMALIDIR.

65 GİRİŞİMCİLERİ BAŞARISIZLIĞA GÖTÜREN TEMEL HATALAR YETERSİZ YÖNETİM VE SERMAYE İŞ BUNALIMLARI ALACAKLARIN TAHSİL EDİLMESİNDEKİ SORUNLAR EKONOMİK KRİZ VARLIKLARIN DEĞERİNİN DÜŞMESİ İŞLETME SAHİPLERİNİN TEKNİK KÖKENLİ OLMASI PİYASA ARAŞTIRMASI

66 GİRİŞİMCİLERİ BAŞARISIZLIĞA GÖTÜREN TEMEL HATALAR KURULUŞ YERİNİN İYİ SEÇİLEMEMİŞ OLMASI REKABET FAKTÖRLERİNİN DİKKATE ALINMAMASI SERMAYE YETERSİZLİĞİ KİŞİSEL FAKTÖRLER TİCARET BİLGİSİNİN YETERSİZLİĞİ HAZIRLIKLI OLMADAN İŞE BAŞLAMAK ZAMANLAMA SORUNU