o Eğitim, o Bilimsel ve teknolojik araştırma, o Sosyo-ekonomik

Transkript

1 «ÜNİVERSİTELERDE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI» FARKINDALIK TOPLANTILARI

2 21. Yüzyıl Yönelimleri Ekonomik rekabet giderek artmakta, Bilgi odaklı global ekonomiler öne çıkmakta, Toplumun temel yaklaşımlarında ve değer yargılarında köklü değişimler gözlenmekte, Akademik kuruluşların, o Eğitim, o Bilimsel ve teknolojik araştırma, o Sosyo-ekonomik açılardan rolleri, katkıları ve etkileri ciddi boyutlarda değişmekte

3 ÜNİVERSİTELER Birinci Nesil : Eğitim, öğretim, bilimsel araştırma İkinci Nesil: Eğitim, öğretim, bilimsel araştırma, teknoloji üretimi Üçüncü Nesil: Eğitim, öğretim, bilimsel araştırma, teknoloji üretimi, ve ticarileştirilmesi - toplumsal fayda

4 ÜNİVERSİTE MEZUNU Dersine Çalışır Mezun Olur Tezini Bitirir Tezini Bitirir Değer Yaratır Buluş-İnovasyon Yapar Mezun Olur İş Arar Fark Yaratır Patent Alır Bir İşletmede Çalışmaya Başlar Patentini Ticarileştirir - Girişimci Olur 1. ve 2. NESİL 3. NESİL

5 GİRİŞİMCİLERİN SAHİP OLMASI GEREKENLER BİLGİLER Araştırma Metodolojisi Yenilik araştırmaları Sınai Mülkiyet Hakları Bilgisi Patent-Faydalı Model-Marka-Tasarım Başvuru süreçleri Ticarileştirme olanakları Lisanslama Hukuki bilgiler Pazarlama İş Ağı oluşturma / Networking

6 DEĞER YARATMAK FARK YARATMAK Araştıran Sorgulayan Bulan- fark yaratan ve Koruyan Üreten/girişimci modeli Fark yaratıp koruyamazsak, lisanslama ve ticarileştirme araçları etkin kullanılamaz.

7 BULUŞLARIN KORUNMASI GİZLİ TUTMAK YASAL KORUMA

8 ETİYOPYA KAHVESİ DEĞER ZİNCİRİ (GI Sidamo) Kahve işlenir $2.7/kg (0.6) Marka & franchising (Starbucks) $3/fincan (100 % geri dönüş) Servis Patent, Tasarım & Marka (Nestlé) $70/kg (15) Paketlenmiş ürün $80/kg (17)

9 STARBUCKS PATENT SAYISI 59 Patent WO METHOD AND SYSTEM FOR MAKING AN ESPRESSO BEVERAGE. WO MACHINE FOR BREWING A BEVERAGE SUCH AS COFFEE AND RELATED METHOD

10 TARİHTE BAZI YANLIŞ ÖNGÖRÜLER Michigan Savings Bank Henry Ford Kredi istediğinde Atlar her zaman kullanılacaktır. Otomobil ise ancak geçici bir moda olabilir. Bill Gates Microsoft Kurucusu Herkese 64 Kb bellek yeterli olacaktır. Darryl Zanuck - 20th Century Fox ta bir prodüktör Televizyon olayı uzun sürmez çünkü insanlar her gece bir kutuya bakmaktan sıkılacaklardır.

11 KODAK ÖRNEĞİ 1100 adet Dijital Fotoğrafçılık üzerine Patenti olmasına rağmen; Marka değerini koruyamadığı için ve Marka algısını değiştiremediği için iflas koruma başvurusunda bulundu. Çünkü; KODAK markası fotoğraf filmi anlamına geliyordu KODAK markası, kullanıcılar üzerinde dijital fotoğraf firma algısı yaratamadı. Patent satışından gelecek gelir yeterli olmadı ve rekabette yenik düştü.

12 Buluş Nedir? Ne Değildir?

13 Beerbrella

14 Buluş; Teknik bir probleme, yeni bir teknik çözüm getirilmesi veya bir işin gerçekleştirilmesi için önerilen yeni metotlar ya da yeni ürünler Yenilik Buluş, dünya çapında yeni olmalıdır. Bilinen bir ürünün geliştirilmiş kısımları için de patent alınabilir.

15

16

17

18

19 US Yıl: 1952 Mucitler: WOODLAND NORMAN SILVER BERNARD

20

21 Mark Zuckerberg e ait 20 Patent başvurusu!

22 Buluşumu Nasıl Koruyacağım?

23 Sınai Mülkiyet Hakları; Buluş ve yenilik sahibi kişilerin ürünü üretme ve satma hakkına belirli bir süre sahip olmalarını sağlayan gayri maddi bir hakkın tanımıdır. ( Sınai Mülkiyet Hakları; patentler ve faydalı modeller, markalar, endüstriyel tasarımlar, coğrafi işaretler ve entegre devre topografyalarını kapsamaktadır.

24 FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI Patent Faydalı Model Endüstriyel Tasarım Entegre Devre Topoğrafyaları Marka Coğrafi İşaretler o Telif Hakları o Ticari Sır o Know - How

25 Buluşun Yasal Koruması KORUMA FAYDALI MODEL PATENT ULUSAL BAŞVURU EPC BAŞVURUSU PCT BAŞVURUSU Tekel işlevi (20 yıl tekel hakkı) Bilgi işlevi (Buluşun açıklanması-yayın)

26 PATENT nedir? Buluş sahibinin izni olmadan başkalarının buluşu üretmesini, kullanmasını veya satmasını belirli bir süre boyunca engelleme hakkıdır. Patent Verilebilirlik Şartları - başvurudan önce yayınlanmamış veya kamuya açıklanmamış olmak tekniğin bilinen durumunu aşmak (buluşun ait olduğu teknik alanda uzman bir kişinin bilgisi dahilinde olmaması) Birden çok üretilebilir veya tekrar edilebilir olmak

27 Patent Verilemeyecek Konular Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları; Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar; Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları; Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller; İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri.

28 Faydalı Model Nedir? Küçük Patent Faydalı Model, Türkiye'de ve dünyada yeni olan ve sanayiye uygulanabilen (tekniğin bilinen durumunu aşma şartının aranmadığı) buluşların sahiplerine belirli bir süre (10 yıl), bu buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkının tanınmasıdır. k0

29 Faydalı Model Verilebilirlik Şartları Faydalı Model Verilemeyecek Konular

30 2010 Patent Başvuru Sayısı Tüm Dünyada Tescil edilen Türkiye de Yerli Yabancı Kaynak: WIPO

31 Türkiye de 2011 yılı Patent Başvuru Sayısı Yerli Yabancı yılına göre %22 artış Kaynak: TPE

32 ÜNİVERSİTELER: PARADİGMADAKİADAKİ DEĞİŞİM İş gücü ve bilgi kaynakları Gelişmiş ülkelerde - üniversitelerden (SMH korumalı) Gelişmekte olan ülkelerde - (SMH kayıp, çalıntı ya da davalı) Üniversite ve Ar-Ge kurumlarının çıktıları Yeni anlayışta Yayınlanma yanında / ek olarak patent alınması Ar-Ge kurumları teknolojik ilerlemenin motorlarıdırçıktıları korumak gerekiyor

33 2011Yılı 2010Yılı 23 Üniversite Bazında Patent Sayıları Yılı 2008Yılı Yılı 2006Yılı 2005Yılı 2004Yılı 2003Yılı 2002Yılı 2001Yılı 2000Yılı Patent Tescil Patent Başvuru Kaynak: TPE

34 Akademisyenler olarak Sınai Mülkiyet Haklarımızı Neden Kullanmalıyız? Bilimsel Çalışmalara Katkı o Bilimin en son durumuna katkıda bulunacak konulara yönelme o Tekrarları önleme o Üçüncü şahıslarla ortak çalışmalarda hakların korunması ve avantaj o Eğitim kalitesi ve Mezunların iş bulabilirliğine katkı İnovasyona Dönüştürme o Ulusal değer yaratma o Yeni yatırımlar ve istihdam Lisanslama o Üniversiteye tanınırlık ve kaynak o Üniversitede girişimci bakış açısının yaygınlaşması o Ortak çalışma fırsatları o Ar-Ge çalışmalarında kaliteye katkı (patent taramaları ile yeni konulara kaynak ayrılması ve son bilgilerle donanmış deneyim) o Öğrenci ve öğretim elemanlarına yeni iş alanları

35 Patent Başvurusu Düşünüyorsanız, Başvurudan önce yayınlamayınız Ürününüzü satışa çıkarmayınız Ders olarak vermeyiniz, sunum yapmayınız Sizden önce birileri yapmadan siz başvurunuzu tamamlayınız

36 Rüçhan Hakkı Nedir? Herhangi bir sınai hakkın birden fazla ülkede korunması istenirse, ilk başvurunun herhangi bir ülkede yapıldığı tarihten itibaren; patentler için 12 ay, markalar için 6 ay, endüstriyel tasarımlar için 6 ay, içinde aynı hak için başka bir ülkede başvuru yapma olanağı vardır.

37 Yenilik Araştırması (Novelty Search) Buluşun yeniliği, patent veri tabanlarında konu ile ilgili verilmiş patentler arasında araştırılır ve karşılaştırılır.

38 EBİLTEM Patent Araştırmaları Ofisi Hizmetleri Kapsamlı Patent Araştırmaları o Yenilik Araştırmaları (Novelty searches) o Teknik Problem Çözümü (Searches for solutions for a technical problem) o Faaliyet Serbestliği Araştırması (Infringement/freedom-to operate searches) o Rakip Araştırmaları (Competitor searches) İstatistiksel Patent Analizleri o Teknolojik Trend Analizi (Analyses of technical trends) o Rakip Faaliyet Analizi (Analyses of competitors' activities) Patent İzleme Hizmetleri o Teknoloji İzleme (Technology watch) o Rakip İzleme (Competitor's watch)

39 Patent Veritabanları

40

41

42

43

44 Buluş Başlığı: Heating system

45 Araştırma Analiz Görüntüleme Hedef Veri tabanı seçimi Sorgu Oluşturma Data toplama Data export İstatistiksel Analiz Citation Analiz Grafik

46 Patent Teşvikleri TÜBİTAK Teşvikleri o Patent, başvuru esnasındayken verilir. (patent harcamaları esnasında/hemen sonrasında) KOSGEB Teşvikleri o Patent, belge olduktan sonra verilir (harcamalardan çok sonra)

47 PATENT VE FİNANSAL DESTEKLER Kalkınma Ajansı desteklerinde, patent sahibi olmak avantaj yaratıyor TÜBİTAK-KOSGEB destekleri patentlenebilecek buluşları daha çok destekliyor. Risk Sermayesi firmaları patentli buluşlara daha fazla yatırım yapıyor. Patente dönüşen araştırmalar ile Spin-off şirket kurulabiliyor.

48 Patent Başvuru Süreci Başvuru Dilekçesi Başvuru Ücreti Dekontu Tarifname İstemler Özet Resimler Buluşlar, başvuru yapıldığı andan itibaren koruma altına alınmaktadır.

49 Şekli İnceleme DÜZELTME: ay Araştırma Talebi 15 Ay içerisinde İncelemesiz Patent Sistem Tercihi Araştırma raporundan sonra 3 Ay içerisinde YAYIN 6 ay itirazlara açık İncelemeli

50 PCT Patent başvurularının tescil edilme oranı %47 Kaynak: WIPO TR Patent başvurularının tescil edilme oranı %90 Kaynak: TPE

51 Patent Kullanım Zorunluluğu Patent sahibi buluşunu, ilan tarihten itibaren 3 yıl içinde kullanmak zorundadır. Kullanımın değerlendirilmesinde pazar şartları göz önünde bulundurulur. Patent konusu buluşun kullanılmasını engelleyecek nitelikte kabul edilen sebepler, patent sahibinin kontrolü ve iradesi dışındaki sebeplerdir.

52 Patent Hakkını Sona Erdiren Durumlar Patent sahibinin haklarından vazgeçmesi veya devretmesi Patent süresinin dolması Yıllık ücretlerin ödenmemesi

53 ÜNİVERSİTELERDE SINAİ MÜLKİYET (SMH) BİLGİSİNİN YAYGINLAŞTIRILMASI çalışmaları 21 Şubat İstanbul Avrupa Patent Ofisi (EPO) tarafından düzenlenen Türkiye deki Çalıştay 2-3 Aralık 2008 Lahey, Hollanda European Patent Office (EPO) Konferansı, Hazırlanmış Taslak Ülke Planı na yönelik görüşlerin iletilmesi, Oluşturulan ülke planının genel oturumda Türkiye adına sunulması, 12 Mart 2009 Ankara «Ulusal Teknoloji ve İnovasyon Kapasitesinin Geliştirilmesi Modeller Bilgi Paylaşım Programı Yaygınlaştırma Semineri» 10 Aralık Izmir Avrupa Patent Ofisi işbirliği içinde «Eğitmenlerin Eğitimi» etkinliği düzenlenmesi 2-3 Eylül 2010 Belgrad Avrupa Patent Ofisi(EPO) «Üniversitelerde Fikri Mülkiyet hakları» semineri Mart 2011 Avrupa Patent Ofisi üyesi devletlerin ulusal patent ofisleri ve bölgesel patent bilgi merkezlerinin birleşimiyle ortaya çıkan PATLIB Patent Kütüphanesi (PATent LIBrary) ağı kapsamında «Patent Bilgi ve Dokümantasyon Merkezlerinin Yeniden Yapılandırılması» Pilot Projesi 10 Mart 2011 «Üniversitelerde Sınai Mülkiyet (SMH) Bilgisinin Yaygınlaştırılması IPR Road Map» projesi

54 «TÜRKİYE ÜNİVERSİTELERİNDE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI (SMH) BİLGİSİNİN YAYGINLAŞTIRILMASI» Projesi Ulusal Koordinatörlük EBİLTEM Birinci Dönem: Mart 2011 Haziran 2012

55

56 YOL HARİTASI İş Paketleri M0: Yönlendirme Komitesi Oluşturulması ve Çalışması M1: İyi Uygulamaların Paylaşılması, Destek Uygulamalarının Oluşturulması İçin Üniversiteler Arası İletişimin Koordinasyonu M2: Üniversitelerde SMH Politikası Oluşturulması ve Farkındalığın Arttırılması M3: Kısa Eğitim Programlarının (Sertifika Programları) Oluşturulması M4: SMH Uzmanları Yetiştirilmesine Yönelik, İleri Düzeyde Disiplinlerarası Program Oluşturulması M5: Üniversiteler Bünyesinde TT ve SM Ofislerinin Kapasitelerinin İyileştirilmesi ve Yenilerinin Kurulması M6: Üniversitelerden Çıkan Buluşların Ticarileştirilmesi İçin Yöntemlerin Sadeleştirilmesi (Spin-off kurulması dahil)

57 TPE Bilgi ve Doküman Birimleri Haritası TPE Bilgi ve Doküman Birimleri Portalı

58 TPE Bilgi ve Doküman Birimleri Üniversiteler (23) /Sanayi ve Ticaret Odaları (23) Boğaziçi Üniversitesi Adnan Menderes Üniversitesi Ankara Üniversitesi Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Bahçeşehir Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi Dumlupınar Üniversitesi Ege Üniversitesi EBİLTEM Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fırat Üniversitesi Fırat Teknokent-Teknoloji Geliştirme Bölgesi A.Ş. Gazi Üniversitesi Gümüşhane Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi Teknokent İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Rek. Ondokuzmayıs Üniversitesi Sakarya Üniversitesi Tekmer Süleyman Demirel Üniversitesi Tekmer Yıldız Teknik Üniversitesi Çukurova Üniversitesi Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası OSTİM Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Balıkesir Sanayi Odası Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası Edirne Ticaret ve Sanayi Odası Eskişehir Sanayi Odası Gaziantep Sanayi Odası Giresun Ticaret ve Sanayi Odası Mersin Ticaret ve Sanayi Odası İstanbul Sanayi Odası Ege Bölgesi Sanayi Odası Kayseri Ticaret Odası Kocaeli Sanayi Odası Konya Sanayi Odası Malatya Ticaret ve Sanayi Odası Nevşehir Ticaret ve Sanayi Odası Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası Uşak Ticaret ve Sanayi Odası Van Ticaret ve Sanayi Odası

59 GERÇEKLEŞTİRİLENLER Yönlendirme Komitesi nin Oluşturulması 172 Üniversite arasından toplam yayın sayısı, Sınai Mülkiyet Hakları üzerine yapılan çalışmalar ve coğrafi durumuna göre seçilen 7 Bölge Koordinatörü ve 27 Bölge Temsilcisi 4 Türk Patent Enstitüsü ve 1 YÖK Temsilcisi Toplam 40 üye

60 Yönlendirme Komitesi Yapılanması Görev tanımları, Revize Yol Haritası ve Çalışma İlke ve Esasları belirlenmiştir. TPE Başkanı Yönlendirme Komitesi Başkanı EBİLTEM Ulusal Koordinatör Bölgeler Ege Akdeniz Marmara İç Anadolu Karadeniz Doğu Anadolu G. Doğu Anadolu Bölge Koordinatörleri Ege Üni. Çukurova Üni. Boğaziçi Üni. Bilkent Üni. Karadeniz Üni. Fırat Üni. Gaziantep Üni. Bölge Temsilcileri Bölge Temsilcileri Bölge Temsilcileri Bölge Temsilcileri Bölge Temsilcileri Bölge Temsilcileri Bölge Temsilcileri

61 GERÇEKLEŞTİRİLENLER - 2 Üniversitelerde Odak Noktaların Seçilmesi, Türk Üniversiteleri Arası Ulusal SMH Ağı Oluşturulması, EBİLTEM ve TPE işbirliği ile online olarak hazırlanan Türkiye Üniversitelerinde Sınai Mülkiyet Hakları Durum Tespiti Anketi Bölüm Başkanları tarafından doldurulmak üzere Tüm Üniversitelerin Rektörlüklerine gönderildi ve bugüne kadar 2985 cevap alındı. Tüm Bölgelerde Üniversite Düzeyinde SMH Farkındalığının Arttırılması için Gönüllü Eğitimcilerin belirlenmesi çalışması yapıldı,

62 GERÇEKLEŞTİRİLENLER Ocak 2012 tarihinde, Avrupa Patent Ofisi (EPO) temsilcileri ile birlikte TPE de gerçekleştirilen toplantıda proje kapsamında yapılan faaliyetler sunuldu. Yol Haritası uygulamaları için Performans Kriterleri geliştirildi, Bölge Koordinatörlerinin görüşleri talep edildi. SMH Farkındalık Etkinlikleri kapsamında; Ege Bölgesinde; 26 Ocak 2012 de Denizli Pamukkale Üniversitesi 7 Mart 2012 de Aydın Adnan Menderes Üniversitesi 22 Mart 2012 de Muğla Üniversitesi Akdeniz Bölgesinde; 20 Şubat 2012 de Hatay, 21 Şubat 2012 de Gaziantep te SMH Farkındalık seminerleri düzenlendi. 30 Mart 2012 de Trabzon da düzenlendi.

63 SMH Etkinlikleri Tarih Yer Etkinlik 23 Mart 2012 Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Farkındalık etkinliği 28 Mart 2012 Rize Üniversitesi Farkındalık etkinliği 29 Mart 2012 Bayburt Üniversitesi Farkındalık etkinliği 30 Mart 2012 Karadeniz Teknik Üniversitesi Farkındalık etkinliği 30 Mart 2012 Karadeniz Teknik Üniversitesi Yönetim Kurulu Sunumu 05 Nisan 2012 Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Farkındalık Etkinliği 09 Nisan 2012 Artvin Çoruh Üniversitesi Farkındalık Etkinliği 17 Nisan 2012 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi (Burdur) Farkındalık Etkinliği 17 Nisan 2012 Süleyman Demirel Üniversitesi Farkındalık Etkinliği

64

65

66

67 KISA DÖNEMDE PLANLANANLAR Haziran 2012 Üniversite Üst Yönetimlerinin Katılımı İle SMH Zirve Toplantısı, İzmir de Ege Bölgesi Zirvesi, Seçilen Üniversitelerde SMH Farkındalık Etkinliklerinin Düzenlenmesi, Üniversitelerde SMH Durum Analizi için Anket Çalışması Analizi ile Ulusal bir SMH mevcut durum raporu nun hazırlanması, SMH larına ilişkin konuların uygun derslere entegre edilmesi, Öğrencilere ve Akademisyenlere yönelik Patent Analizi ve Patent Dokümanı Yazım Eğitimleri Düzenlenmesi, Eğitimcilerin belirlenmesi ve EPO Teaching Kit ile Eğitimcilerin Eğitimi Düzenlenmesi,

68 ORTA DÖNEM PLANLANLAR - Haziran 2013 Üniversite de SMH Politikası nın oluşturulması, Farklı düzey ve disiplinlere yönelik Eğitim Modülleri Oluşturulması, Lisans ve Yüksek Lisans derslerine SMH giriş derslerinin eklemesi, Üniversiteler Bünyesinde Mevcut TPE Bilgi ve Doküman Birimleri ve Teknoloji Transfer Ofisleri nin Kapasitelerinin İyileştirilmesi, Yeni Teknoloji Transfer Ofisleri nin kurulmasına imkan verecek alt yapı hazırlıklarının tamamlanması, Patent başvurularının akademik yükselmedeki etkisinin arttırılmasına yönelik geliştirilecek modelin yaygınlaştırılması,

69 UZUN DÖNEM PLANLANLAR Farklı Disiplinlerden mezunların SMH uzmanı olarak yetiştirilmesine yönelik, ileri düzeyde disiplinlerarası lisansüstü eğitim programları geliştirilmesi ve başlatılması, Uluslar arası işbirlikleri ile ortak örgün ve uzaktan eğitim programların oluşturulması, Türkiye ve Avrupa da SMH alanında kariyer olanakları oluşturulması ve duyurulması, Üniversitelerden çıkan buluşların ticarileştirilmesi için yöntemlerin sadeleştirilmesi (Spin-off kurulması dahil),

70 Bir damla düşer Düştüğü yerde bir değişim yaratır. Damlalar halkalara dönüşür, büyüyerek çoğalır. Artık su eskisi kadar durgun değildir Yeter ki elbirliği ile damlaları çoğaltarak sürdürebilelim

71 Teşekkürler Fazilet Vardar Sukan Ege Üniversitesi Bilim-Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi EBİLTEM