ÖNCE CAN! İş Sağlığı ve Güvenliği. Isveren Sendikası KIDEM TAZMİNATI SORUNU ÇÖZÜLÜYOR. Özel Güvenlik Çalıştayı Afyon da Yapıldı. Av.

Transkript

1 İ Ş H V E Z İ R M E E N T S S E E K N T D Ö R K İ Ü Hizmet I S A Sektörü Isveren Sendikası HİZMET SEKTÖRÜ İŞVEREN SENDİKASI DERGİSİ SAYI:2 ARALIK 2014 ÖNCE CAN! İş Sağlığı ve Güvenliği KIDEM TAZMİNATI SORUNU ÇÖZÜLÜYOR Av. Cavit TATLI Özel Güvenlik Çalıştayı Afyon da Yapıldı

2 ihtisas Hizmet Sektörü İşveren Sendikası Adına Necmeddin Şimşek Genel Yayın Yönetmeni Murat Korkut Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Melike Caymaz İdare Merkezi Ağaoğlu My Office 212 Taşocağı Cad. Kat:19 D: Bağcılar / İstanbul Telefon : +90 (212) ÖNCE CAN!.. Faks : +90 (212) hizmetisveren@hizmetisveren.org Güvenlik Kıyafet ve Techizatları Diğer Sektörler ve Faaliyet Alanlarımız Temizlik Kıyafet ve Malzemeleri Görsel Yönetmen Tekin Öztürk Grafik Tasarım PROJESANAT Merkez Efendi Mh. Mevlana Cd. Tercüman Sit. A-10 Blok K.4 D.17 Cevizlibağ İST. Telefon: (212) Fax: (212) iletisim@projesanat.com.tr Baskı Aktif Matbaa Ltd. Şti. Söğütlüçeşme Mah. Halkalı Cad. No: 245 / 1A Sefaköy K.Çekmece - İSTANBUL Telefon: (212) Yayın Türü Yerel Süreli İş hayatı diye ayrı bir yaşam biçimi var mı? Bu, gerçek hayattan bağımsız, ayrı bir yol mu? Son aylarda ana ülke gündemlerinden olan iş sağlığı ve güvenliği konusunu düşünürken aklımıza gelen sorular bunlar. Konuyu dergimizin kapağına taşırken önce can, sağlık ve çalışanın güvenliği deyişimiz bu yüzden. Hayatın basit kurallarının iş yerlerinde hayata geçirilmesi için felaketlerin yaşanması gerekmiyor. Evet, dergimizde yeni kanuni düzenlemelerle birlikte ortaya çıkan değişiklikleri ele aldık. İlgiyle okuyacağınızı umuyoruz. Ancak yine de her şeyin başının sağlık ve can güvenliği olduğunu bilenler için illa yazılı kurallara ihtiyaç olmadığını hatırlatmakta yarar var. İhtisas dergimizin ikinci sayısıyla karşınızdayız. İş hayatı ile gerçek hayatı birbirinden ayırmadan, hayatı parçalamadan, insan a dokunmaya çalışarak önemli konular, konuklarla okurlarımızı selamlıyoruz. İHTİSAS Dergisi, Hizmet Sektörü İşveren Sendikası tarafından yayınlanmaktadır. Yayımlanan ilanların ve yazıların sorumluluğu sahiplerine aittir. Bu dergi basın meslek ilkelerine uymayı taahhüt eder.

3 İÇİNDEKİLER Sayı: 2 / Aralık İş Sağlığı ve Güvenliği İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nun Getirdikleri İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarında Yaşanan Sorunlar Özel Güvenlik Çalıştayı Afyon da Yapıldı İşçi Sayısı Azaldıkça İş Kazası Röportaj 26 Beyaz Günlerin Hayaliyle Röportaj Yeni Torba Yasa da Neler Var? Sadece Türkiye nin Sorunu Değil Hizmet Sektöründe Güven Azaldı Pratikte İş Ahlakı İbrahim Hakan KARATAŞ Kıdem Tazminatı Sorunu Çözülüyor Av. Cavit TATLI 44 Kamu Taşeronlarında Toplu İş Sözleşmesi Dönemi Doç. Dr. Sayim YORGUN Örnek Kamu İhale Kurulu Uyuşmazlık Kararları Hayaller, Umutlar, Yarınlar Suda Boğuldu Spor da Şiddet Nasıl Önlenir? 64 Yarın Spora Başlıyorumm Dr. Sedat Yalçınkaya ile Söyleşi Neredesin? Seyhan YAMAN Çivisiz Camii Kültür&Sanat Ateşte Raks Edenlerin Hikâyesi Habibe Er ve B Sınıfı İş güvenliği Uzmanı Zeynel Çelebi ile İşçi Sayısı Azaldıkça İş Kazası Röportaj 18

4 > Dosya İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Hizmet sektörünün gündem konusu olarak iş sağlığı ve güvenliği en önde geliyor. Bu konuyla alakalı hazırladığımız yazıda Çalışma ve Sosyal Bakanlığı nın yürürlüğündeki kanunun neler getirdiğine bakacağız, işveren ve işçi açısından önemine değineceğiz, Hizmet İşveren Sendikasının konu ile alakalı tesbit ettiği sorunları inceleyeceğiz. KANUN NELER GETİRİYOR? İş sağlığı ve güvenliği konusu ilk kez müstakil bir kanunda ele alındığını görüyoruz. Bu kanunda öne çıkan yeniliklere kısaca bir bakalım. Kanunda kamu ve özel sektörün tüm çalışanlar kanun kapsamı içerisinde yer alıyor ve işyerleri, yapılan işin niteliğine göre tehlike sınıflarına ayrılıyor. Bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi uzman personel görev yapacak. İşverenler ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alabilecek. Devlet, 10 dan az çalışanı olan işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri giderlerini destekleyecek. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleme adına önceden risk değerlendirmesi yapılacak. Çalışanlar belli aralıklarla sağlık gözetiminden geçirilecek. Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilecek. Kanun aynı zamanda çırak ve stajyerler için de geçerli olacak. Her çalışan, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili uygulamalardan faydalanacak. Bütün işyerlerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamları oluşturulacak. ÖNLEYİCİ YAKLAŞIM Kanunla işyerlerine, risk değerlendirmesinde tespit edilen hususları da göz önünde bulundurarak, genel bir önleme yaklaşımı getirildi. Tüm sorumluluk işverene ait olmakla birlikte; iş sağlığı ve güvenliğinin işyerinin bütününde benimsenmesi ve uygulanması sağlanacak. Risk değerlendirmeleri sürekli olarak gözden geçirilecek. Kanun, iş sağlığı ve güvenliğinde en iyi koşulları hedefleyerek, işyerlerinin mevcut durumunun sürekli iyileştirilmesini amaçlıyor. İş kazası veya meslek hastalığı ortaya çıktıktan sonra neler yapılacağı değil, iş kazası ve meslek hastalığının önlenmesi için atılacak adımlar esas olacak. Bu kapsamda işveren; çalışanları ile birlikte işin her aşamasında işten kaynaklı tehlikeleri sürekli olarak tespit ederek, muhtemel risklere karşı tedbir alacak. İŞYERLERİ TEHLİKE DURUMLARINA GÖRE SINIFLANDIRILACAK İşyerleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin daha etkin sunumu amacıyla tehlike sınıflarına ayrılacak. Bu sınıflandırmada; yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları gibi hususlar dikkate alınacak. Tehlike sınıfları; işyerlerinin yaptığı asıl iş dikkate alınarak, sosyal tarafların dâhil olduğu bir komisyonun görüşleri doğrultusunda Bakanlıkça tespit edilecek. Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlar görev yapabilecek. Çalışanların sayısına ve işyeri türüne bakılmaksızın her işyerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ile diğer sağlık personeli görev yapacak. 4 ihtisas ihtisas 5

5 > Dosya Hayati tehlike tespitinde bu tehlike giderilinceye kadar, işyerinin tamamı değil sadece bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alanda iş durdurulacak. Böylece işyerinin tamamen kapatılmasıyla yaşanabilecek mağduriyetler önlenmiş olacak. KÜÇÜK İŞLETMELERE DEVLET DESTEĞİ SAĞLANACAK Kamu hariç 10 dan az çalışanı olan çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesinde, Bakanlık maddi destekte bulunacak. 10 dan az çalışanı bulunan, az tehlikeli sınıftaki işyerlerinin bu destekten yararlanmasına ise Bakanlar Kurulu karar verebilecek. Desteğin uygulamasında Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınacak. RİSK DEĞERLENDİRMESİ ZORUNLU HALE GELİYOR İşverenler, işyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi ve bertaraf edilmesi için risk değerlendirmesi yaptıracak. Bu çalışmalara işveren ve iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinin yanı sıra çalışanların da katılımı sağlanacak. İŞE BAŞLAMADAN ÖNCE SAĞLIK TARAMASI Çalışanların hassasiyetlerin saptanması ve riskli durumların belirlenebilmesi amacıyla tüm çalışanlar sağlık taramasına tabi tutulacak. Çalışanların sağlık muayeneleri; işe girişlerinde, iş değişikliğinde, iş kazası ve meslek hastalığı ile sağlık nedeniyle verilen aralardan sonra tekrarlanacak. Bu durumlar dışında ise periyodik olarak sağlık muayeneleri yapılacak. Muayene periyotlarını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı belirleyecek. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacak olanlar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamayacak. Yeni dönemde iş kazaları ve meslek hastalıklarının kayıtları daha etkin ve güncel hale getirilecek. İş kazaları kazadan sonraki, meslek hastalıkları ise öğrenildikten sonraki üç işgünü içinde işveren tarafından, Sosyal Güvenlik Kurumu na bildirilecek. İş sağlığı ve güvenliğinde daha etkili bir sonuç alabilmek amacıyla yapılacak faaliyetlere çalışanların aktif katılımı sağlanacak. İşyerlerinde; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda çalışanlarla işveren arasındaki iletişimi sağlayacak çalışan temsilcisi görevlendirilecek. Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren işlerin yapıldığı tüm işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulacak. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunacak kurulun, mevzuata uygun kararlarını uygulamakla yükümlü olacak. Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı yerlerde ise işverene bu durumun giderilmesi için başvuracak. Çalışanın talebi doğrultusunda karar verildiği takdirde gerekli tedbirler alınıncaya kadar, çalışmaktan kaçınma hakkına sahip olacak. İŞ MERKEZLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNASYONU Aynı işyerinde birden fazla işveren olması durumunda işverenler, mesleki riskler ve önlenmesi konularında birbirlerini ve çalışan temsilcilerini bilgilendirecek. İş merkezleri, iş hanları, alışveriş merkezi ve sanayi bölgeleri gibi yerlerde ise işyerleri arasında iş sağlığı ve güvenliği konusunda koordinasyon yönetim tarafından sağlanacak. HAYATİ TEHLİKE TESPİTİNDE İŞİN DURDURULACAK Hayati tehlike tespitinde bu tehlike giderilinceye kadar, işyerinin tamamı değil sadece bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alanda iş durdurulacak. Böylece işyerinin tamamen kapatılmasıyla yaşanabilecek mağduriyetler önlenmiş olacak. İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara, ücretlerini ödemeye devam edecek. Çalışanlar, ücretlerinde bir düşüş olmaması kaydı ile meslek veya durumlarına göre başka bir işe yönlendirilebilecek. Büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerlerinde, kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu, işyeri çalışmaya başlamadan önce istenecek. Güvenlik raporu hazırlama yükümlülüğü bulunan işveren, hazırladığı güvenlik raporlarının içerik ve yeterliliğinin Bakanlıkça incelenmesinden sonra işyerlerini işletmeye açabilecek. İşyerlerindeki çalışma hayatının teftişinde, iş sağlığı ve güvenliği koşullarının iyileştirilmesi için iş müfettişleri görev alacak. Kanuna aykırılığın tespiti durumunda, idari para cezaları daha caydırıcı halde uygulanacak. İşveren, iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmediğinde her bir kişi için lira ceza ödeyecek. Aykırılığın devam ettiği her ay için de aynı miktar uygulanacak. Risk değerlendirmesi yapmayan işverene lira, aykırılığın devam ettiği her ay için lira idari para cezası uygulanacak. İşverenin iş kazası veya meslek hastalığını SGK ya bildirmemesinin cezası da lira olacak. Büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamayan işverene lira idari para cezası verilecek. Şimdi de kanunun işveren ve işçi açısından getirdiklerine bakalım. İŞVEREN AÇISINDAN GETİRDİKLERİ İş sağlığı ve güvenliği koşullarını iyileştirme ve bunun sürekliliğini sağlama. Çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu dikkate alma. Risk değerlendirme raporlarını da göz önünde bulundurarak genel bir önleme politikası geliştirme. Mesleki risklerin önlenmesi için, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbiri alma. Çalışma ortamında gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yaptırma. İzleme, denetleme ve uygunsuzlukları giderme. Çalışanların hayati tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alma. Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda koordinasyon sağlama. ÇALIŞANLAR AÇISINDAN GETİRDİKLERİ Sayı sınırı olmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinden yararlanma. İşyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ile ilgili görüş verme ve aktif katılım sağlayabilme. Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalması durumunda, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınma. İş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim alıp, bilgilenme. İş sağlığı ve güvenliği konularında temsil edilme. Kendisinin ve çalışma arkadaşlarının sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmeme. Kendilerine verilen üretim ve korunmayla ilgili tüm araç ve donanımları doğru kullanma. 6 ihtisas ihtisas 7

6 > Dosya İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİNE GENEL BAKIŞ Türkiye de iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları 19. Yüzyılın ikinci yarısına dayanan tarihi bir süreçtir. Sanayi devrimini yaşayan dünyaya paralel olarak Türkiye de çiftçilik faaliyetleri ile geçimini sağlayan halk bu tarihlerden itibaren iş hayatına girmeye başlamıştır. Özellikle ülkemizde kömür madenlerinde çalışılmaya başlanmıştır. Yaklaşık 150 yıllık süreçte çeşitli nizamname ve kanunlarda iş sağlığı ve güvenliğine yönelik düzenleyici maddeler yer almıştır. Genel olarak İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına ülkemizde yeni bir çalışma olarak bakılmaktadır. Geçmişe yönelik kanunlarımızda yeterli olmamakla birlikte her zaman yer bulmuştur. Kanunlarda yer bulmasından daha önemli olan iş sağlığı ve güvenliği kültürünün; devlet, işveren ve çalışan eksenli pratik uygulamalara geçirilebilmesidir. Bu amaçla başta işverenlere büyük sorumluluklar düşmektedir. Dünyada her yıl 2,3 milyon insan iş kazaları ve meslek hastalıkları sebebi ile hayatını kaybetmektedir. Her ölümlü kazanın arkasında 29 uzuv kayıplı kaza, 300 yaralanmalı kaza yatmaktadır. Bir iş kazasının olması için 2 milyon güvensiz hareket olması gerekmektedir. Ülkemizde ise her gün ortalama 5 çalışanımız maalesef hayatını kaybetmektedir. Meslek hastalığı tespitinde ise çok çok gerilerdeyiz. İş sağlığı ve güvenliği faaliyetleri ile korumaya çalıştığımızın insan hayatı olduğunu unutmamalıyız. İşverenler açısından iş sağlığı ve güvenliği kültürünün pratik uygulanmasında ilk akla takılan konu maliyettir. Ülkemizde gerek özel sektör maliyet hesaplarında gerek kamu ihalelerinde iş sağlığı ve güvenliği giderleri genellikle hesaba katılmadığından, daha sonraki hesaplamalarda iş sağlığı ve güvenliği giderleri büyük bir külfet olarak görülmektedir. Önlemek ödemekten daha kolay ve ucuzdur Direkt maliyetleri göz önüne aldığımızda, özellikle personel çalıştıran firmalar için can sıkıcı rakamlarla karşı karşıya kalınabiliyor. Fakat iş sağlığı ve güvenliği faaliyetleri kapsamında alınan tedbirler sonucu görülmeyen maliyetlerin önüne geçilmiş olunuyor. Türkiye nin iş sağlığı ve güvenliğinden kaynaklanan dolaylı maliyetleri gayri safi milli hasılasının %3 - %5 i arası bir rakama denk gelmektedir. Bu maliyetler başta şirketler olmak üzere milli sermayemizden gitmektedir. Dünya ortalama %1 - %2 arasındadır. Dünya ile rekabet edebilen bir Türkiye için alacağımız tedbirler ile bu ortalamayı yakalamamız gerekmektedir. İş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine sadece maliyet perspektifinden bakarsak hata yapmış oluruz. Bir ülkenin en önemli gücü sağlıklı, yetişmiş, genç insan unsurudur. İş yerlerimizde ihtimal yaşayabileceğimiz iş kazası veya meslek hastalıkları durumunda yetişmiş insan unsurumuzu tehlikelerle karşı karşıya bırakmış oluruz. Böle acı tablolarda işyerlerinde meydana gelecek moral kaybı ve verimlilikteki düşüş dolaylı kayıplara sebep olacaktır. İşverenler olarak çalışanlarımızın başta beden ve ruh sağlığını korunmak önceliklerimizdendir. Her çalışanın işyerine bağlı çalıştığı saatlerde işverenlerin emaneti altında olduğu unutulmamalıdır. İş sağlığı ve güvenliği faaliyetleri ne zaman, kime, ne Getirdi? Ülkemizde 2003 yılında yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu nun 77. ve 89. Maddeleri arasındaki maddeler iş sağlığı ve güvenliğine yönelik maddelerdir. Fakat 20 Haziran 2012 tarihinde kabul edilen 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ilk defa müstakil bir kanun haline geldi. Bu kanun kapsamında 36 yönetmelik, 4 Tebliğ Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayınlandı. Müstakil bir kanunun çıkarılmış olması iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin üçlü ayağından en önemli unsur olan devletin konuya bakışının ciddiyetini gösterdi. Genel olarak küçük ölçekli firmalar bu faaliyetlere geçici bir rüzgar gözüyle bakmaktadırlar. Kanunun kademeleri olarak yürürlüğe girmesi sonucu konunun önemi bir kez daha anlaşılmış oldu. Genellikle iş sağlığı ve güvenliği kanununun kapsamı çalışan sayısına ve tehlike sınıfına göre tarihler verilerek anlatılır. Bu durum kamuoyunda ciddi kafa karışıklığına sebep olmaktadır. Özellikle küçük ölçekli firmalar tarafından kanun ertelendi, bizi kapsamıyor gibi yanlış anlaşılmalar sonucu gerekli yükümlülüklerin yerine getirilmediği görülmektedir. Bugün itibari ile kamu kurumları ve 50 kişinin altında Az Tehlikeli firmalar dışında tüm işyerlerini kanun kapsamaktadır. Kanun kapsamında olmak demek şu an için tehlike sınıfınıza ve çalışan sayınıza göre aylık bünyenizde iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve yardımcı sağlık personeli istihdam etmek demektir. Firmalara genellikle iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri kapsamında yapacakları maddeler sayılır. İşverenlerin reel piyasanın getirdiği iş yükü ve sıkıntılar hepimizin malumudur. Bu yoğunluğun içinde birde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini takip etmeniz sizlere ekstra iş yükü getirecektir. Bu sebeple iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinizi iki şekilde İSG profesyonellerine emanet edebilirsiniz. Birinci olarak bünyenizde iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerini direkt istihdam edebilirsiniz. İkinci olarak bu hizmetleri Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş Ortak Sağlık Güvenlik Birimlerinden (OSGB) hizmet alarak gerçekleştirebilirsiniz. İş sağlığı ve güvenliği profesyonellerini firmanızın kapısından içeri soktuğunuzda zaten onlar yapmanız gerekenleri sizlere bildireceklerdir. Son olarak iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin ticari bir işten ziyade bir sevda ve gönül işi olduğunu vurgulamak istiyorum. Bu işe gönül veren, işyerinizi ve çalışanlarınızı önleyici yaklaşımlarla koruyacak iş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri ile karşılaşmanız dileğiyle Kazasız, belasız, sağlıklı günler diliyorum. 8 ihtisas ihtisas 9

7 > Dosya 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nun Getirdikleri İş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurmak zorunda olan işletmeler bu ihtiyaçlarını kendi bünyesinde çalışan iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarından alabilecekleri gibi Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi şirketlerinden hizmet alarak da yerine getirebilirler. Sevtap BAŞARAN Avukat Ülkemizde önemli bir sorun olan iş kazası ve meslek hastalıklarının çalışma hayatındaki eksiklikleri ve olumsuzlukları ortadan kaldırmak amacı ile düzenlenen 6331 sayılı yasanın 01 Ocak 2013 tarihi itibari ile uygulamaya girmiş olması nedeni ile işverenlerin, iş sağlığı ve iş güvenliği konusunda alacakları önlemler ve yerine getirilecek yükümlülükler acısından ileride cezalı duruma düşmemeleri için en kısa zamanda gerekli çalışmaları yaparak eksikliklerini tamamlamaları gerekmektedir Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30 Haziran 2012 tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak 01 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu kanunun amacı; iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerinin düzenlenmesidir. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hiçbir ayrım yapmaksızın kamu ve özel sektöre ait işlere ve işyerlerine, faaliyet konularına ve işçi sayısına bakılmaksızın, bu işyerlerinin işveren, işveren vekili, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına uygulanacaktır Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uygulanmasına ilişkin; - İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri yönetmeliği, - İş güvenliği uzmanlarının görev yetki sorumluluk ve eğitimleri hakkında yönetmelik - İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirmesi yönetmeliği, - İş sağlığı ve güvenliği kurulları hakkında yönetmelik 29 Aralık 2012 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak, İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin işyeri tehlike sınıfları ile ilgili tebliğ ise 26 Aralık 2012 tarihli Resmî Gazetede yayımlayarak yürürlüğe girmiştir. AÇIKLAMALAR: 6331 sayılı İş Sağlığı Güvenliği Kanunu gereğince işverenler, -50 den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile kamu kurumları için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra, (01 Temmuz 2014) -50 den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra, (01 Temmuz 2013) -Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra, (01 Ocak 2013) iş güvenliği uzmanı olan bir veya birden fazla mühendis veya teknik elemanı görevlendirmekle yükümlüdürler. İşverenler, işyerlerinde 6331 sayılı kanunun 6,7 ve 8. maddelerinde belirtilen özelliklere sahip İş Güvenliği Uzmanı, İşyeri Hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirmek zorundadır. Öncelikle işverenlerin, iş yerlerinin az, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflarından hangi tehlike sınıfında olduklarını tarihinde yayımlanan yönetmeliğe göre belirleyip tehlike sınıfı bildirimlerinin, e-bildirge yoluyla ve iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin işyeri tehlike sınıfları tebliğine uygun şekilde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılması gerekmektedir tarihi itibarı ile risk analizini yaptıracak 2.Acil eylem planını hazırlayacak 3.Çalışanların eğitimlerini tamamlayacak 4.Ölçüm ve muayene işlemleri tamamlayacak 5.Çalışanlar kendi aralarında temsilci atamalarını yapacak 6.İşyerinde İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kurulu oluşturulacak, sonrasında iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma mecburiyetine bakılacaktır. Kanunda iş güvenliği uzmanları A,B,C şeklinde sınıflandırılmıştır. Kanun ve yönetmeliklere göre İşverenler, işyerlerinde tehlike sınıflarına göre Çok tehlikeli işyerlerinde A sınıfı, Tehlikeli işyerlerinde B sınıfı ve Az tehlike işyerlerinde ise C sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi çalıştırmakla yükümlü kılınmıştır. İş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurmak zorunda olan işletmeler bu ihtiyaçlarını kendi bünyesinde çalışan iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarından alabilecekleri gibi Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi şirketlerinden hizmet alarak da yerine getirebilirler sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 2 Ağustos 2013 tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıştır. İlgili Kanun ile 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nun bazı maddelerinde değişiklikler yapılmıştır sayılı Kanun da değişiklik yapan maddeler, 6495 sayılı Kanun un yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun ile 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nun; Yürürlük başlıklı 38. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli çalıştırılması zorunluluğuna ilişkin 50 den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren 2 yıl ibaresi 1 Temmuz 2016 olarak, 50 den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren 1 yıl ibaresi 1 Ocak 2014 olarak değiştirilmiştir. Tanımlar başlıklı 3. maddesinin (f) ve (s) bentleri; f) İş Güvenliği Uzmanı: Usul ve esasları yönetmelikle belirlenen, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanı, s) Teknik eleman: Teknik öğretmen, fizikçi, kimyager ve biyolog unvanına sahip olanlar ile üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği programı mezunlarını, şeklinde değiştirilmiştir. 10 ihtisas ihtisas 11

8 > Dosya İş sağlığı ve güvenliğine göre çalışanların sigorta primleri hangi şehirden yatırılıyorsa o şehir ve yakın çevresindeki şehirlerden bir ortak sağlık ve güvenlik birimiyle çalışma zorunluluğu bulunmaktadır. Çalışanların şirket merkezinden başka bir bölgede çalışmaları durumunda, merkezde bulunan ortak sağlık güvenlik birimlerinin bu bölgelere hizmet vermesi zorlaşmaktadır. Bu sebeple, ortak sağlık güvenlik birimlerinin çalışma bölgelerinin sınırlı olmamasının hizmet alımını daha da kolaylaştıracağı açıktır. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARINDA YAŞANAN SORUNLAR Hizmet Veren Sendikası olarak 6331 sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu ile ilgili uygulamalarda yaşanan sorunları ve çözüm önerilerini tartıştık; 6331 sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu ile kanun kapsamının istisnası olan kurumlar haricinde, ülkemizde faaliyet göstermekte olan işyerlerinin büyük bir çoğunluğuna İşyeri Hekimi, İş Güvenliği Uzmanı ve diğer sağlık personeli hizmetini sağlama yükümlülüğü getirilmiştir. Tehlike sınıfı ne olursa olsun çalışan sayısı 50 ve üzerinde olan tüm özel sektöre ait işyerlerinde bu yükümlülüklerin yürürlük tarihi, kanunun yayınlanma tarihinden 6 ay sonra tarihinden itibaren başlamıştır. Bu özellikte olan işyerlerinin durumuyla ilgili herhangi bir ertelenme söz konusu olmayıp, söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediği denetlenmekte ve yerine getirmeyenler hakkında yaptırımlar uygulanmaktadır. Çalışan sayısı 50 nin altında olan Az Tehlikeli Sınıfındaki işyerleri ve tüm kamu kurumları için de; İşyeri Hekimi, İş Güvenliği Uzmanı ve diğer sağlık personeli hizmetlerini temin etme yükümlülüğü tarihinden itibaren başlayacak iken, tarihinde torba yasanın 56.maddesi ile yapılan değişiklik ile 2 yıl daha uzatılarak tarihine ertelenmiştir. Söz konusu ertelemelere gerekçe olarak ise, sertifikalı İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uz- manı konusundaki sayısal yetersizlik ve gereken altyapının hazırlanmamış olması gösterilmiştir. Devlet, İş Sağlığı ve Güvenliliği yükümlülüğünü ilk olarak işverene yüklerken, çalışanların hangi statüde olduklarına bakmaksızın, Kamu kurumu statüsündeki işverenlerin yükümlülüğünü, söz konusu gerekçeler ile 2016 yılına kadar ertelemiştir, ancak personel çalıştırmaya dayalı hizmet alım ihaleleri sonucu kamu kurumlarına hizmet sağlayan alt işverenlerim yükümlülükleri daha erken başlamaktadır. Alt işveren olarak çalışılan yerlerde tüm iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerinden(iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurma, eğitim verme vb.) ve bunların uygulanmasından çalışan sayısı daha fazla olan asıl işveren sorumlu olmalıdır. Bünyesinde 12 alt işverenin faaliyet gösterdiği bir kamu kurumunda, aynı bina için 12 ayrı risk analizi ve 12 ayrı acil durum eylem planı hazırlanmak durumundadır. Bununla birlikte her bir alt işverende iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi çalışmaktadır, bu da beraberinde karışıklıklar doğurmaktadır. Bu sebeple söz konusu yükümlülüklerin asıl işveren tarafından tek elden karşılanması iş güvenliği açısından da daha sağlıklı sonuçlar verecek, İş Sağlığı ve güvenliliği Kanunuyla amaçlanan sağlıklı çalışma koşulları sağlanmış olacaktır. Silahlı kuvvetler, MİT vb. kamu kurumları iş sağlığı ve güvenliğinden muaf iken buralarda alt işveren olarak hizmet veren firmalar kanun yükümlülüklerinden muaf değildir. Bu da iş sağlığı ve güvenliği ile gereken önlemlerin alınması aşamasında uygulamada zorluklar doğurmaktadır. Bu sebeple söz konusu kurumlarda alt işveren olarak faaliyet gösteren firmaların da, iş sağlığı ve güvenliği kurallarından muaf olmaları gerekmektedir. İş sağlığı ve güvenliğine göre çalışanların sigorta primleri hangi şehirden yatırılıyorsa o şehir ve yakın çevresindeki şehirlerden bir ortak sağlık ve güvenlik birimiyle çalışma zorunluluğu bulunmaktadır. Çalışanların şirket merkezinden başka bir bölgede çalışmaları durumunda, merkezde bulunan ortak sağlık güvenlik birimlerinin bu bölgelere hizmet vermesi zorlaşmaktadır. Bu sebeple, ortak sağlık güvenlik birimlerinin çalışma bölgelerinin sınırlı olmamasının hizmet alımını daha da kolaylaştıracağı açıktır. Çalışan sayısının fazla olduğu alt işveren firmalarının farklı çalışma bölgeleri olduğundan, acil durum ekipleri oluşturulması, ilkyardım ve yangın söndürme eğitimlerinin verilmesi bir anlam teşkil etmemektedir Farklı bölgeler ve farklı vardiyalar halinde çalıştığından dolayı acil durum anında beraber hareket etme imkânı bulunmamaktadır. Bu sebeple hizmet sektörü bazı iş sağlığı ve güvenliği kurallarından muaf olmalıdır. Kamu kurumlarına verilecek hizmetlerde ihalede İş Güvenliği fiyata dâhil edilmediğinden alt işverene ekonomik anlamda büyük sıkıntılar yaşatmaktadır sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunuyla birlikte getirilen yükümlülüklerin tekrar gözden geçirilerek, Özel sektör ile Kamu Kurum ve Kuruluşları arasındaki ayrımların kaldırılarak kamu kurumlarına hizmet veren firmaların yükümlülüklerinin düzenlenmesi gerekmektedir. 12 ihtisas ihtisas 13

9 > Sektörden Emniyet Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Gülcü Emniyet Genel Müdürlüğü Özel Güvenlik Daire Başkanı Musa Tiyek Özel Güvenlik Çalıştayı Afyon da Yapıldı Özel Güvenlik Hizmetlerinde 10 uncu Yılı Değerlendirme Semineri ve Özel Güvenlik Hizmetlerinin Geliştirilmesi Çalıştayı Afyon da yapıldı. Termalin başkenti olan Afyonkarahisar aynı zamanda kongre merkezi hâline geliyor. Afyon, birçok kurum ve kuruluşun eğitim çalışmaları, seminer ve çalıştay gibi programlarına ev sahipliği yapıyor. Özel Güvenlik Hizmetlerinde 10 uncu Yılı Değerlendirme Semineri ve Özel Güvenlik Hizmetlerinin Geliştirilmesi Çalıştayı da Afyon da gerçekleşti. Özel Güvenlik Hizmetlerinin Seminer ve Çalıştay ı kapsamında Emniyet Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Gülcü, Afyonkarahisar Valisi Hakan Yusuf Güner başta olmak üzere Emniyet Genel Müdürlüğü üst düzey yöneticileri, Güvenlik Daire Başkanı Musa Tiyek, emniyet müdürleri, Özel Güvenlik Şube Müdürleri ve amirleri ile özel güvenlik firma temsilcileri sektörün tem- silcileri, Hizmet Sektörü İşveren Sendikası ve Genel Başkan Necmeddin Şimşek katıldı Kasım 2014 tarihleri arasında Budan Termal Otel de gerçekleştirilen Özel Güvenlik Hizmetlerinde 10 uncu Yılı Değerlendirme Semineri ve Özel Güvenlik Hizmetlerinin Geliştirilmesi Çalıştayı nda konuşan Hizmet Sektörü İşveren Sendikası Genel Başkanı Necmeddin Şimşek, böyle bir toplantının düzenlenmesinden duyduğu memnuniyeti ifade ederek başladığı konuşmasında öncelikle sektöre ilişkin bir vizyon çizdi. Necmeddin Şimşek sektörün dünyadaki durumunu tespit ettikten sonra ülkemizdeki şartlarla mukayese etti. Dünyada en önde gelen şirketlerin 20 milyar dolarlar seviyesindeki bütçeleri ve sektörün dünyada önde gelen firmalarının 120 milyar doları aşan hacimleri karşısında ülkemizde sektör ve firmaların bunun çok gerisinde olduğunu belirtti. Bununla birlikte on yıl içerisinde büyüyen bir sektörün varlığına da işaret eden Şimşek, sektörün ülke içindeki en büyük sorunlarından birinin rekabet ortamından kaynaklandığını ifade etti. Rekabetin maliyet hesapları üzerinden yapılmaya başlamasını kaygı verici bulan Şİmşek eğitime, sağlığa dikkat ederek, kayıt dışından uzak kalmaya çalışarak hizmet üretmeye çalışan firmaların büyük risk aldığına dikkat çekti. Kamu İhale Kurumu, Yargı ve Çalışma Bakanlığı arasında kalan bu firmaların sektör üzerindeki baskının kalkmasını acilen beklediğinin altını çizdi. Necmeddin Şimşek özel güvenlik sektöründe çalışanların en azından asgari ücretin biraz üzerinde bir ücretle çalışması gerektiğini sektörün şartlarının gerekleri açısından ifade etti. Özellikle kamunun en düşük fiyat uygulaması kriteri göre hareket etmesinin doğurduğu kalite kaybının, sektörün gelişmesinin de önündeki acil engellerden biri olduğunu söyledi. Özel Güvenlik Hizmetlerinde 10 uncu Yılı Değerlendirme Semineri ve Özel Güvenlik Hizmetlerinin Geliştirilmesi 14 ihtisas ihtisas 15

10 > Sektörden Hizmet Sektörü İşveren Sendikası Genel Başkanı Necmeddin Şimşek Hizmet Sektörü İşveren Sendikası Genel Başkanı Necmeddin Şimşek, böyle bir toplantının düzenlenmesinden duyduğu memnuniyeti ifade ederek başladığı konuşmasında öncelikle sektöre ilişkin bir vizyon çizdi. Necmeddin Şimşek sektörün dünyadaki durumunu tespit ettikten sonra ülkemizdeki şartlarla mukayese etti. Dünyada en önde gelen şirketlerin 20 milyar dolarlar seviyesindeki bütçeleri ve sektörün dünyada önde gelen firmalarının 120 milyar doları aşan hacimleri karşısında ülkemizde sektör ve firmaların bunun çok gerisinde olduğunu belirtti. Çalıştayı nda konuşan Vali Hakan Yusuf Güner ise; Öncelikle sizlerle Afyonkarahisar da birlikte bulunmaktan çok memnun olduğumu ifade etmek istiyorum. İnsanların ihtiyaçları ile özel ve devlet hayatından istek ve talepleri her geçen gün dönüşmekte ve değişmektedir. Bu çerçevede günümüzde gerek STK ların, gerekse devlet paradigmasının insanların istek ve taleplerine karşı değişim ve dönüşüm içerisinde olması şüphesiz ki kamu kurum ve kuruluşlarının etkin bir biçimde bazı birimlerin oluşmasına sebebiyet veriyor. Bugün Sayın Genel Müdür Yardımcımızın ve eğitimcilerimizin riyasetinde özel güvenlik ve bu bağlamda yapılacak çalımlar değerlendirilecek. Artık sivil bir anlayışın, sivil bir yönetimin ve sivil bir yönetimin varlığı her yerde kendisini göstermektedir. Bu çerçevede güvenlik hizmetleri Devletin asli unsuru olmakla birlikte zaman içerisinde insanların ihtiyaçları ve beklentileri çerçevesinde bazı dönüşüm ve değişime uğramaktadır. İnanıyorum ki yine vazgeçemeyeceğimiz ve devredemeyeceğimiz güvenlik konusu insanların ihtiyaç ve talepleri doğrultusunda ve çağın gereklerine göre değişim ve dönüşümü kendi içerisinde yakalayacaktır. Bugün Emniyet Genel Müdürlüğümüzün Özel Güvenlik Hizmetleri konusundaki yapacağı değerlendirme toplantısında inanıyorum ki daha yüksek bir başarıyı yakalamak adına önemli kararlar alınacaktır. Her geçen gün Özel Güvenlik kurumlarının sayısı artmakta, çeşitli şirketler ve firmalar bağlamında güvenlik hizmeti yürütülmektedir. Bu hizmetlerin vatandaş odaklı olması ve bu hizmeti yürütenlerin belli vasıflara sahip olması ve bunun yanında bunları ifa ederken kamu otoritesi olan emniyet güçleriyle bağların zayıflatılmaması ve tamamen de resmi bir şekilde olmaması vatandaşı memnun edecektir. Bu şekildeki bir işleyiş hizmetin daha disiplinli daha koordineli ve daha etkin bir şekilde sunulmasını sağlayacaktır. Ben bugün hepimizin alış veriş yerlerinde, firmalarda birçok özel güvenlik birimlerini görmekteyiz. Bunların analizlerinin en iyi şekilde yapılması, silahlar hangi şartlar da verilecek ve hangi hususiyetle ilgili verilecek, kişiler Özel Güvenlik şirketini açıp, verilen eğitimler ve şartlar doğrultusunda kendisine silah aldırtıp, kabadayılık yapmak için mi kullanılacak, kullanma esasları ne şekilde sahada uygulanacak tüm bunların denetimi ve kontrolü çok önemlidir. Dolayısıyla günlük hayatta bizim tanımladığımız, çizdiğimiz çerçeve dışında özel güvenlik kullanma çabaları var. Bunları mutlaka ilgili uzman arkadaşlarımız değerlendirecek ve Bakanlık boyutunda analizi ve işleyişi belirlenecektir. Ben sizlerle burada Afyonkarahisar da olmaktan İçişleri Bakanlığının mensubu olarak büyük mutluluk duyuyorum. İnanıyorum ki sizin değerli emektar, fedakâr, ahlaklı ve edepli çalışmalarınızla milletimiz ve devletimiz en iyi yerlere gelecektir. Güvenlik ihtiyacı en iyi şekilde karşılanacaktır. Bizlerin sizlerle ilgili bakış açısının çok pozitif olduğunu, sizlerin yapmış olduğunuz çalışmaların bizlerin en temel mirengi noktası olduğunu bir kez daha altını çiziyorum. Bu çerçevede ben Emniyet Genel Müdürümüze ve tüm emniyet kurumunun çalışanlarına teşekkür ediyor, toplantımızın hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorum. Bu anlamda Devletimiz, milletimiz için fedakarca çalışan bütün kardeşlerimizin alnında öpüyorum. şeklinde konuştu. 16 ihtisas ihtisas 17

11 > Röportaj İŞÇİ SAYISI AZALDIKÇA İŞ KAZASI İş güvenliği alanında kurumlara danışmanlık hizmeti veren Habibe Er ve B Sınıfı İş güvenliği Uzmanı Zeynel Çelebi ile iş ve işçi güvenliği üzerine sohbet gerçekleştirdik. Yeni Torba Yasası ile gelen düzenlemeler yeterli mi, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hemşiresi açığı nasıl giderilir, kimler iş güvenliği uzmanı olabilir ve bir çok konuda iş sağlığı ve güvenliği konusunu masaya yatırdık. Özellikle son dönemlerde artan iş kazaları ve işçi ölümleri nasıl önlenebilir üzerine detaylı bilgiler aldık. Yeni Torba Yasası ile gelen düzenlemeler yeterli midir? Giderilmesi gereken eksiklikler nelerdir? Torba yasadan yararlanarak pek çok ALAN DIŞI insana iş güvenliği uzmanı olarak çalışma imkânı tanındı. Önce kısa süreli bir kursa katılıp sınavı başaranlara A ve B sınıfı sertifikasyon hakkı tanındı. Bu sertifikalar sektörün temel ihtiyacını Çoğunluğunun saha deneyimlerinin olmaması çok ciddi bir sorun. Ağır ve tehlikeli iş kapsamında madenlerde çalıştırılması uygun olan A sınıfı iş güvenliği uzmanı. A sınıfı uzman bulmak ise çok zor ve iş yeri ruhsatı almakta doğal olarak güçleşiyor. İSG uzmanının işe alım sürecinde tecrübeden ziyade sertifikanın yapılan işin durumunu karşılıyor olması yeterli koşul. Soma gibi maden işinde A sınıfı uzmanı çalıştırmanız kanuni zorunluluğunuz iken tecrübeye gelen iş müfettişleri değerlendirme kriteri olarak bakmıyor. Uygulama yapan pek çok firma olmasına karşın eğitimler konusunda halen sorunlar var. Pek çok saygın kurum iş güvenliği eğitimini satın aldığı kurumdan iş gücü kaybı olmaması için internet ortamında tedarik etmeye çalışıyor. Verilen bu eğitimi kişiye özel açılan kullanıcı kodu ve şifresi ile sağlanması. Oysa bunun en büyük sakıncası kişiye özel açılan bu hesabı tahsis edilen kişi haricinde başka biri tarafından da izlenip eğitimleri tamamlıyor. Hatta bazı kurumlar bitiminde sınavını da yine internet ortamında yaparak eğitimi nihayetlendiriyor. Kağıt üzerinde işçi eğitimi almış oluyor. Esasında eğitimin kimin tarafından alındığı takip edilmemiş oluyor. Yasal düzenlemeye göre, iş güvenliği uzmanı 4 saatlik temel iş güvenliği eğitimini vermiş ve akabinde de sınav yaparak sertifikalandırmış olması gereklidir. Zaman kazanmak için internet sağlayıcı ile eğitimler yapılabilir ancak sınavların mutlaka yüz yüze ve örgün olarak yapılması gereklidir. Kötü niyetli kullanıma mahal vermemek için açıkta kalan bu noktaların kapatılması açısından önemli olduğu kanaatindeyiz. Göz ardı edilen bu durum iş kazasına, kalıcı sakatlık, iş görememezlik hatta ölümle neticelenen haller doğurabilir. Türkiye de iş sağlığı ve iş güvenliğine verilen önemi nasıl değerlendiriyorsunuz? Son dönemde yapılan kanuni düzenlemeler hali hazırda pek çok eksikliği gidermesine karşın halen en büyük eksiklik maalesef ki, eğitim eksikliği. Kanun çıkaran siyasilerin bile işin ciddiyetinin ve ehemmiyetinin farkındalığının sorgulanması gerekir. Masanın bacaklarından biri kanun çıkaranlar bir diğeri sendikalar, diğeri işçi ve işveren son olarak ta iş güvenlik uzmanları ve iş yeri hekimleri. Hem işverenin hem de işçinin iş sağlığı ve güvenliği konusunda kendisine düşen yükümlülüklerin farkında olmaması, çalışanların eğitim açığının yeterli miktarda giderilememesi en öncelikli sorunların başında gelmektedir. Yapılan iş için o işe özel istihdamın sağlanması gerekmektedir. Niteliksiz işçilerin tamamı inşaat sektöründe çalışmaya adaydır. İş sahasında ucuz iş gücü temini ve iş başlama eğitimlerinin yapılmaması da gösterilebilir. Hâlbuki en sık ve çoklukla kalıcı iş görmemezlikle sonuçlanan iş kazaları da bu sektörde meydana gelmektedir. Kayıt dışı istihdam nedeniyle yapılan iş kazaları Çalışma Bakanlığı kayıtlarına yansımıyor. O nedenle de sağlıklı bir veri ülkemiz için çok mümkün değil. Bu yasanın etkili olacağını düşünüyor musunuz? Maalesef ki, hayır olacağına inancım az. Çünkü biz sahaya düzenli olarak çıkıyoruz ve ekip arkadaşlarım ile gözlemlerimizi haftalık toplantılar ile birbirimize naklediyoruz. İşçi işini kaybetmekten kor- 18 ihtisas ihtisas 19

12 > Röportaj Her yıl iş güvenliği uzmanı yetiştirmek için üniversitelerin neredeyse tamamı çoklukla örgün, kısmen uzaktan ve açık öğretim olmak üzere program açmaya devam ediyor. Hatta yüksek lisans programları ile de bu alankuyor. İş veren ise işi çocuk işçiler veya Suriyeli tabir edilen leri çalıştırarak çözümleme yollarını arıyor. Tabii bu kayıt dışı. Böylelikle hem vergiden kaçınıyor hem de SGK açısından yok sayılan işçinin yaptığı kazalarda kayıt dışı olarak sınıflandırılıyor. Bir de, TMMOB İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Raporu na göre, 2010 yılındaki iş kazalarının yüzde 56 sı, aktif sigortalıların yüzde 62 sini, işyerlerinin de yüzde 68 sini oluşturan, 1 49 arası çalışanı bulunan ve işyeri sağlık ve güvenlik birimi ile işyeri hekimi, iş güvenliği mühendisi, işyeri hemşiresi veya sağlık memuru istihdam zorunluluğu bulunmayan işyerlerinde gerçekleşmektedir. Özetle, tehlike sınıfından ziyade işçi sayısı azaldıkça iş kazası sayısında artışlar gözleniyor. Kanunda iş yeri hekimi ve uzmanı için mesleki bağımsızlık tan söz edilmekteyse de, bağımsızlık hiçbir güvence ve yaptırıma bağlanmadığı için etkisiz ve işlevsiz durumdadır. Mesleki bağımsızlığın ihlali hangi durumlar içerisinde gerçekleşir bu konu muammadır. Niteliksiz işçilerin tamamı inşaat sektöründe çalışmaya adaydır. İş sahasında ucuz iş gücü temini ve iş başlama eğitimlerinin yapılmaması da gösterilebilir. Hâlbuki en sık ve çoklukla kalıcı iş görmemezlikle sonuçlanan iş kazaları da bu sektörde meydana gelmektedir. Kayıt dışı istihdam nedeniyle yapılan iş kazaları Çalışma Bakanlığı kayıtlarına yansımıyor. O nedenle de sağlıklı bir veri ülkemiz için çok mümkün değil. Bir diğer eksiklikte, mevcut problemleri işverene yazılı olarak bildirir, düzenleme yapılmadığı takdirde bakanlığa bilgi vermek zorundadır diyor. Buradaki çelişki ise bu hizmeti sağlayan hekim ya da aracı kuruluşun sözleşmesine işverence son verilmesi olasılığıdır. Bu durumda, işverene uygulanacak yaptırımlar belirlenmemiştir. Bu ve benzeri güvenceler sağlanmaksızın işvereni Bakanlığa şikâyet yolunun açık tutulması, gerçekte bu yolun daha baştan kapatılması anlamına gelmektedir. Bakanlık, iş güvenliği uzmanlarının ve işyeri hekimlerinin görevlendirilmesi konusunda sektörel alanda özel düzenleme yapabilir. Sektörlerin ihtiyaçlarına ÖZEL düzenleme yapılacaktır. ihtiyaca özel düzenlemenin çerçevesi, sınırları, hangi ölçütlere göre yapılacağı hususlarında netlik yoktur. Bu yeni kanun düzenlemesiyle iş dünyasında işçi ve işveren hakları ve çalışma koşullarında nasıl değişiklikler gözlenecek? Çalışma koşulları mevcut durumdan daha sağlıklı, emniyetli bir hal alacağı kesin. İş kazalarının azalacağı umudunu taşıyoruz. Verilen/ verilecek iş kanunu ve iş sağlığı güvenliği kanunundaki temel hak ve yükümlülükleri konusunda bilinçli işçilerin olacağı kanaatindeyim. Tabii bu biraz zaman alacak. Bunu şöyle anlatmak daha kolay olacak. Bir grup TOYOTA mühendisi, kendilerine kablo donanımları yapmak için başvuran bir işletmeyi ziyarete giderler. Toplantı başlamadan önce Japon mühendislerden biri ellerini yıkamak için tuvalete gider ve döndüğünde toplantı yöneticisine sorar: - Tuvalette kırık bir cam vardı. O camın kırık olması mı gerekiyor? Fabrika Yöneticisi; - Tabii ki kırık olması gerekmiyor, ancak tamir fırsatı bulamadık. diye yanıtlar. Bunun üzerine Japon mühendisler bir taraftan toplantıyı terk etmek üzere çantalarını toplarken, biri şöyle der: - Siz kırık bir camı tamir etmek için gerekli basit kuralları bile takip edemiyorsunuz, bize kablo donanımları üretmek için gerekli birçok zor kuralı nasıl takip edeceksiniz? Ve o işyerini terk ederler. Biz de tüm sektörler için verilebilecek ciddi bir örnektir bu du- rum biz önce işi alır sonra çıkan sorunlara göre çözüm yolları ararız. Halbuki gelişmiş ülkelerde çıkabilecek sorunlar önceden analiz edilir sonra çözümlenir ve en son uygulamaya geçilir. Şimdi yeni düzenlemelere intibak ile ilgili sıkıntılar söz konusu. Kanunun 18. maddesinde çalışanların İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda görüşlerinin alınması, teklif getirme hakkının tanınması ve bu konulardaki görüşmelerde yer alma ve katılımlarının sağlanması ndan söz edilmektedir. Ancak çalışanların/temsilcilerin katılımının sağlanması kolay değildir. Çalışanın iş güvencesinin olmaması, işsizlik vb kaygılar, çalışanın görüşlerini diledikleri gibi iletilmesinde en büyük engeldir. Bu hakların, kağıt üzerinde yazılı olması yetmez, mutlaka bu hakkı koruyucu ve ihlali halinde yaptırıma bağlayıcı destek düzenlemelerin bir arada yapılması gerekir. Bu gibi muğlak sorunlarda çalışanların davranış değiştirmesinin önünde ciddi engel oluşturmaktadır. Kanun işverenlere hangi yükümlülükleri getiriyor? İşverenin genel yükümlülükleri, 4. maddede sıralanmıştır; işveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlayacak, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapacak, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izleyecek ve denetleyecektir. Bunun için gerekli alet ve ekipmanların sağlanması öncelikli yükümlülükleri. Kısaca açıklamak gerekirse, iş veren size sağlık muayenenizi yaptırır. Muayene sonunda işitme kayıplı bir birey tespit edilmiş ise, onun sağlığının daha da bozulacağı bir ortamda çalıştıramaz. Problemi olmayanları da sağlığının bozulmaması için gerekli koruyucu donanımları temin eder ve kullanmasını sağlar. Ancak pek çok işçi halen daha hava sıcak bunalıyorum diye kişisel koruyucu donanımları kullanmak istemiyor. Bu kez iş veren de yasal yaptırım böyle gerektiriyor, eğitim verdirtiyor en son aşamada kullanmayana para cezası uyguluyor. İnanmayabilirsiniz ama para cezası çok etkili oluyor. Yasa işçilere de sorumluluk yüklüyor mu? Alınan ya da alınacak tüm önlemlere koşulsuz riayet etmek. Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür. Bugün bir işçi Biliyorum esasen alınan tüm önlemler bizim için alınıyor ama yine de alıştığımız düzeni bozmasanız diyenler hala var. İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hemşiresi açığı nasıl giderilebilir? Mevcut düzende açılan hastanelere karşın hala yeterli sayıda hekim istihdamı farklı branşlarda bile sorun olmaya devam etmektedir. Ancak açılan Tıp Fakülteleri ve doğal olarak mezun sayısı arttıkça bu alanda çalışacak hekim sayısında da artış olacaktır. 20 ihtisas ihtisas 21

13 > Röportaj daki açık hızla giderilmeye çalışılmaktadır. Yardımcı sağlık personeli açığının giderilmesi için ise, özel ve devlet sağlık meslek liselerinden her yıl yurt genelinde ( elli bin ) mezun olacak. Mezunların tamamını muhtemelen açık öğretim ile üniversite mezunu yapılıp sektöre kazandırılacaktır. Bu tamamen varsayım gibi olsa da muhtemel siyasi çözümleme bu şekilde gerçekleşecektir. Çünkü 4 yıllık sağlık meslek lisesi mezunlarının yardımcı sağlık personeli olarak çalışması mevcut kanunlarımız ile mümkün değildir. Kaldı ki, bu kadar mezunun istihdamını sağlayacak yeter sayıda hastane ve sağlık kuruluşumuzun olmadığını Sağlık Bakanımız Sn. Mehmet Müezzinoğlu da bir TV programında açıklamıştı. Kanunun getirdiği yükümlülüklerle beraber özellikle iş güvenliği uzmanlığına ilgi arttı. İş güvenliği uzmanı olmanın ne gibi avantajları var? Pek çok iş kolu hakkında bilgi sahibi olurken aynı zamanda değişik meslek gruplarından insanlar ile bir araya gelmenizi sağlıyor. İşin bir de güzel tarafı alınan önlemler verdiğiniz eğitimle iş kazalarının azaltılmasını sağlamak insana psikolojik tatmin getiriyor. Kimler iş güvenliği uzmanı olabilir? Önceden teknikerler ve mühendisler önce kursa gidip sonrasında da sınav ile sertifika alıyorlardı. Sonra teknikerlerin elinden aldılar bu yetkiyi. AB uyum sürecinde iş sağlığı ve güvenliği yasal durum düzeltmeleri gündeme gelince bu alanda yetişmiş eleman sayısının yetersiz kalacağının fark edilmesi ile, meslek yüksek okulları bünyesinde okullar açıldı. Buradan mezun olanlarda sertifika sınavına girmeden iş güvenliği uzmanı sayılmıyorlar. Artan ihtiyaca karşılık halen daha ciddi oranda İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI açığı bulunmaktadır. Birçok üniversite İş Sağlığı ve Güvenliği bölümü açıyor. Artan ilgiyle beraber bölümden mezun olanların işsiz kalma olasılığı nedir? İş güvenliği uzmanlığında A, B ve C sınıfı diye bir sınıflandırma söz konusu. Mezun olunca sertifikasyon sınavında başarılı olanlara ilk olarak C sınıfı sertifika veriliyor. İş yerlerine bakanlık tarafından NACE kodu diye bir kod verildi ve bu kod ile iş yerleri tehlike sınıflarına ayrıldı. Nace koduna göre çoğu iş yeri ise, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alıyor. Böyle olunca da C sınıfı sertifika ile iş bulmanız güçleşiyor. Çünkü kuaförlerin bile tehlike sınıfı TEHLİKELİ Yapılacak bir düzenleme ile belki ilerleyen zaman içerisinde sertifika farkı kalkıp mezun olanların tamamı tecrübe kazanmak için 2 ( iki ) yıl gibi bir süre yardımcı iş güvenliği uzmanı olarak çalıştırılıp yeterli deneyimi kazandıktan sonra çalışmasının daha etkili olacağını düşünüyorum. Şimdi yapılan tüm uygulamalar tamamen sektörün eleman ihtiyacını en ivedi biçimde çözülmesi üzerine kurulu sayılı İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu Avrupa Birliği standartları ile ne derece uyumlu? AB üye ülkeleri 1960 lı yıllarda ağır sanayinin ivme kazanması yabancı işçilerin ağır sanayide istihdamı ve karşılaşılan problemler nedeniyle kanuni düzenlemeler yıllar içerisinde oturmuştur. İnşaat işçisi olmak için bile teknik lise mezunu olmanız gerekmektedir. İnşaat işçisi genel kavramı altında bile sıvacı, ince işçi, betoncu gibi pek çok alt birimle branşlaşmış işçi statüsü görmekteyiz. Bizdeki ustalık kavramı ise, alan içi çalışma ile edinilen bilgi. Ustalık, kalfalık, çıraklık eğitimi son yıllarda getirilen Çıraklık eğitimi ile modernize edildi. Günümüzde ilkokul mezun olup alaylı yetişenleri Mesleki Yeterlilik eğitimi aldırtıp bir nevi resmi belge ile tescillendiriyoruz. Yani alaydan yetişen ustalara bir nevi diploma veriyoruz ehildir diye. Bu konuda STK lara da ciddi görev düşüyor. Oluşturulan meslek birlikleri, üyelerine ihtiyaç duyulan tüm eğitimleri sağlayarak onları akredite edebilir. Gelişmiş pek çok ülkede biliyorsunuz okulu bitirdikten sonra aldığınız diploma ile çalışmayı düşündüğünüz vilayete gidiyor sınava giriyorsunuz aldığınız lisans belgesi iki yıl geçerli oluyor. Sürenin bitiminde tekrar sınava giriyorsunuz ve lisans belgenizin süresi uzatılıyor. Uygulama ile bilginizi güncelliyorsunuz. Gerçi bu uygulamayı yapmayı hali hazırda bir kanunla mecliste yapılması planlanan yeni iş kanununa koymayı düşünen politikacılar var. Uygulamaya geçer mi? Ne zaman geçer bilemem? Ancak bildiğim bir şey var o da böyle bir uygulamanın hemen hemen her beyaz yakalı meslek için uygulanması gerektiği. İş sağlığı ve güvenliğine dair ekipman, araç ve ürün satın alınırken hangi kriterlere dikkat edilmesini öneriyorsunuz? Piyasada çok fazla Çin Malı diye tabir edilen kalitesiz malzemeler var. Piyasada satılan diğer ürünler gibi CE sertifikalı ürünleri Şu anda mobbing uygulaması yasal düzenleme açısından toplumsal bilincin eksik olması ve hatta uygulamada daha öncelikli konular nedeniyle göz ardı ediliyor. Mobbing uygulanan kişi her zamanki gibi yok sayılıyor. Halen çifte standart uygulanan pek çok durum gibi mobbingde yok sayılıyor. Bu alan ile ilgili haberler yapılarak toplumsal bilinç oluşturulabilir. 22 ihtisas ihtisas 23

14 > Röportaj mevcut yanlış alışkanlıkların terk edilmesi için uyarılarımızı gerektiği kadar yapmaya çalışıyoruz. Piyasada çok fazla Çin Malı diye tabir edilen kalitesiz malzemeler var. Piyasada satılan diğer ürünler gibi CE sertifikalı ürünleri almaya hatta kullanılacak KKD( kişisel koruyucu donanımları test edip öyle satın alınmalı. Kullanılacak malzeme yapılan işin mahiyetine uygun olarak seçilmeli. almaya hatta kullanılacak KKD( kişisel koruyucu donanımları test edip öyle satın alınmalı. Kullanılacak malzeme yapılan işin mahiyetine uygun olarak seçilmeli. Örneğin iş eldiveni, gözlük, kulaklık, iş elbisesi kullanılacak ise işin mahiyetine uygun olarak seçilmelidir. Kullanılan aletlerin yapılan işin muhtevasına göre seçilmesi ve ergonomisinin uygun olmasının ayrıca kullanılan ekipmanların kalibrasyonlarının düzenli olarak yetkili kurumlarca yapılmasına özen gösterilmesi olarak söylenebilir. Diğer yandan mobbing konusu İş Hukuku nda yer alıyor ancak 6331 sayılı kanunda psikolojik şiddet ya da mobbingten bahsedilmiyor. Bu konuda yasaya ne gibi eklemeler yapılabilir? Neden mobbing yasada yer almıyor? Şu anda mobbing uygulaması yasal düzenleme açısından toplumsal bilincin eksik olması ve hatta uygulamada daha öncelikli konular nedeniyle göz ardı ediliyor. Mobbing uygulanan kişi her zamanki gibi yok sayılıyor. Halen çifte standart uygulanan pek çok durum gibi mobbingde yok sayılıyor. Bu alan ile ilgili haberler yapılarak toplumsal bilinç oluşturulabilir. İş sağlığı ve güvenliği kültürünün geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması konusunda yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz? Biz en önce kendi çalışan yetkili personelimizin bilgi ve becerisini artırmak için Meslek içi eğitimlerine özen gösteriyoruz. Kosgeb ve diğer taraf kurumların TMMOB gibi İş sağlığı konusundaki kongre, seminer ve eğitimlerini takip ediyoruz. Çalıştığımız sahada tüm çalışanlar için Eğitimler ini veriyor düzenli kontroller ile Sektör sektör ayrıştırdığımız bilgilendirme kitapçıkları oluşturduk. İçeriğinde o sektör için en sık karşılaşılan meslek hastalıkları, kazaları ve alınması gereken tedbirleri açıklayan bir kitapçık oluşturduk. Tabi herkesin alması gerektiği Temel iş sağlığı ve güvenliği kitapçığımız var. Bir de evde bilgisayar ya da DVD oynatıcısı olanlar için halen seslendirmesi devam eden eğitim CD leri hazırlıyoruz. Malumunuz Engelli işçilerimizin de sistemde yer alması nedeniyle sesli ve yazılı aynı anda akış sağlayacağız. Bir işaret dili tercümanı da bize bu konuda destek sağlayacak. Bir de son dönemde bakanlık tarafından çekilen ve kamu spotu başlığı olarak Tv lerde iş sağlığı ve güvenliğine atıfta bulunan kısa filmler yer alıyor. Dünyada da özellikle İngiltere de maximum uzunluğu 2.5 dakika ile sınırlı yaşanmış iş kazalarının konu edildiği filmler çekilir ve bunlar sinemalarda reklam arasında ve yine kamu spotu olarak Tv yayınları arasında yayınlanır. Biz de bu tip yöntemler izleyebiliriz en azından başarısı tartışmasız ispatlanmış ortada. Bu konuyu esas alan kısa film yarışmaları da düzenlenebilir. Ödüle layık bulunan film/ filmler yine Toplumsal algının doğru anlamda yönlendirilmesi için yayınlanabilir. 24 ihtisas

15 > Röportaj Beyaz Günlerin Hayaliyle Güneşin ısıttığı yazdan kalma bir günde İstanbul, Esenler de röportaj için gittiğimiz temizlik şirketinin merdivenlerini tırmanırken, zihnimizde güzel gelişmelerden haberdar olma umudunu da yükseltiyorduk. Çalışma hayatının koşuşturmacası, her şeyin merkezinde yer alan insanı unuttursa da biz, onu bize hatırlatacak ipuçlarını bulmaya kararlıydık. Kısa bir süre sonra bizi odasında ağırlayan şirketin İnsan Kaynakları Müdürü İsmail Aşan Bey le sohbetimiz başlayınca bu ipuçlarından daha fazlasına ulaşacağımızı hemen anladık. İsmail Bey, güler yüzü ve samimi konuşmasıyla insana rahatlık bahşediyordu. Temizlik sektörü ve işçilerinin dünyasına dair bir izlenim Röportajdaki amacımız temizlik işçilerimizin dünyasını yansıtmaktı. Bu dünyanın kapısını bize önce İsmail Bey açtı. Bize temizlik sektörünün sorunlarından bahsederken, temizlik sektörünü uzaktan seyreden gözlerle değil, kendi dertlerini paylaşan bir insan vardı karşımızda. Böylece temizlik işçilerimizin dünyasına önce İsmail Aşan ın refakatinde sektörün sorunlarını dinleyerek girmiş olduk. Temizlik işçilerinin iş yükü, hizmet sektöründeki diğer çalışma alanlarındakilerden çok daha fazlaydı. Her şeyden önce kâğıt üzerinde tanımlansa da temizlik işçilerinin yapacakları yani iş tanımı insanların zihinlerinde henüz tam olarak netleşmemişti. Temizlikçinin, temizlik işi dışında birçok şeyi yapması gerektiği düşünülüyor. Özellikle özel yüklenici işverenler temizlik işçilerine yeri geldiğinde şahsi işlerini dahi yaptırabileceği kanaatine sahip. İsmail Bey, temizlikçinin bazı özel okullarda hizmetli hatta garson olarak görüldüğünü söylüyor. Uzmanlık gerektiren birçok alanda temizlik işçilerinin görevlendirilmesi düşük ücretle çalışan işçilerin kolay kolay karşı çıkabileceği bir durum değil elbette. Bunun ortaya çıkardığı sorunlarsa sadece temizlik işçilerini etkilemiyor aslında. Sorunlar yüklenici, işveren ve doğrudan müşteri, hasta, öğrenci vb. olarak bulunduğunuz her bir yerde bizi yani insanı etkiliyor. Temizlik işçilerinin iş alanlarını dışında çalıştırılmaları gibi birçok sorunun çözümü için yasal acil yasal düzenlemelere ihtiyaç duyuluyor. Mevzuattaki eksikliklerin zararları sadece maddi değil. Temizlik işçisinin iş tanımı dışında bir işe zorlandığında hayır diyememesi beraberinde her şeyden önce ahlaki de bir sorun teşkil ediyor. İş tanımında yer almayan bir işi yapmaya zorlanmanın önüne geçmek için kıdem tazminatı sorununun çözülmesi acilen çözülmeyi bekliyordu. Çünkü işçilerin işten çıkarılmaları durumunda hiçbir tazminat hakkı bulunmuyordu. Sektörün temel sorunlarından biri olan kıdem tazminatı meselesi, kamuoyunda Torba Yasa olarak bilinen düzenlemeler çerçevesinde kısmen çözülmüş görünüyor. İsmail Bey, en kısa sürede yasanın uygulamaya geçerek sonuçlarının gözlenmesi gerektiğini söylüyor. İş ahlakının ve daha adil bir dünyanın tesisi için Torba Yasa nın bir kere daha ne kadar önem arz ettiğini anlıyoruz. 26 ihtisas ihtisas 27

16 > Röportaj Temel sorunlardan biri işçilerin düşük ücretle çalışmaya zorlanması Rekabetin yoğun bir şekilde yaşandığı sektörde, işçilerin düşük ücretle çalışmaya zorlanması; hizmet kalitesini düşürüyor, işveren işçi ilişkilerini bozuyor, işçinin maddi beklentilerini de karşılamıyor. Kamu kurumlarının ihalelerde işçiler için belirlediği düşük ücretler, özel sektörün asgari ücret seviyelerinde işçi çalıştırmasını doğuruyor. Bu da beraberinde hizmet ve çalışan kalitesinin düşmesini getiriyor. Temizlik meselesi, zannettiğimiz kadar kolay değil. Temizlik işçileri, kullandıkları kimyasalları, bunların nasıl kullanılacağını bilmek zorunda... Temizlik ürünlerinin kullanım bilgisi ve oranı da eğitimin bir parçası... Bazı temizlik işleri ise uzmanlaşmayı gerektiriyor. Ameliyathane temizliği, dış cephe temizliği uzmanlık gerektiren alanlardan Eğitim ve uzmanlaşma zaman ve ek maliyet istiyor. Temizlik şirketlerinin bunları karşılaması için Kamu nun ihalelerindeki şartların iyileştirilmesi gerekiyor. Kıdem tazminatı gibi Kamu tarafından belirlenen işçi ücretlerinin artırılması sektörün sorunlarını çok yönlü olarak olumlu bir şekilde etkileyeceği anlaşılıyor. Bu düzenlemeler, tedavi olmak için gittiğimiz hastanenin, çocuklarımızı gönderdiğimiz okulların daha temiz dolayısıyla yaşadığımız dünyanın da daha temiz daha sağlıklı bir yer olmasını sağlayacağının altını çizmek gerekiyor. Röportajdaki amacımız temizlik işçilerimizin dünyasını yansıtmaktı, demiştik. Temizlik işçilerimizin dünyasına kendisi de bir temizlik çalışanı olan Sema Saitoğulları yardımıyla giriyoruz. Sema Hanım, aslen Muş doğumlu Adanalı, senedir İstanbul da yaşayan bir temizlik işçisi. Esenler ilçesinde oturuyor. Yüzündeki ışık saçan tebessümü görünce önce bu hayat enerjisini nereden bulduğunu öğrenmek istiyoruz. Sema Hanım da anlatmaya başlıyor. Sema Hanım, şu an çalıştığı firmada işe başlamadan önce birçok özel okulda çalışmış. Bu okullarda maalesef ona da diğer birçok temizlik işçisine yapıldığı gibi ağır işler yaptırılmış. Sema Hanım ın çalıştığı okullarda ders sıralarını taşıması bunlardan sa- dece biri. İtiraz etmek istediğindeyse psikolojik baskıya maruz kaldığını söylüyor Sema Hanım. Sekiz yaşındaki kızı Sinem i gözlerinin önüne getirerek bu ağır sıraları taşımak zorunda kalmış Sema Hanım. Taşıdığı şeyin sadece sıralar olmadığını, hayatın da omuzlarına yüklendiğini bilen temizlik işçilerinden biri Sema Hanım. Neyse ki şimdiki çalışma şartları çok daha iyi. Sema Hanım ın eksilmeyen tebessümünün sırlarından sadece biri çalışma şartlarındaki değişim. Sema Hanım, mutlu olmak için insanın her şeyden önce yetinmeyi bilmesi gerektiğini söylüyor. Bazen aldığım ücreti acaba hak edecek kadar çalışıyor muyum, dediği oluyormuş ki bu da onun mutluluk sebeplerinden birisi anlaşılan. Çalışkan biri olduğunu görüyoruz Sema Hanım ın. Çalışkanlıkla, emek harcayarak geçimini sağlayarak manevi açıdan kendini tatmin ettiğini söyleyen Sema Hanım, bereketin de böylece hayatına girdiğinin altını çiziyor. Sema Hanım la konuşurken kolaycılıkla, çalışmadan, alın teri dökmeden yaşayan gençleri de konuşuyoruz. Kendilerini kandırmasın gençler, diyor. Temizlik meselesi, zannettiğimiz kadar kolay değil. Temizlik işçileri, kullandıkları kimyasalları, bunların nasıl kullanılacağını bilmek zorunda... Temizlik ürünlerinin kullanım bilgisi ve oranı da eğitimin bir parçası... Bazı temizlik işleri ise uzmanlaşmayı gerektiriyor. Ameliyathane temizliği, dış cephe temizliği uzmanlık gerektiren alanlardan Eğitim ve uzmanlaşma zaman ve ek maliyet istiyor. Temizlik şirketlerinin bunları karşılaması için Kamu nun ihalelerindeki şartların iyileştirilmesi gerekiyor. Sema Hanım ın en büyük arzusu kızı Sinem in iyi bir geleceğe sahip olması. Akşam eve gidip çayını demliyor, onu içerken okuduğu kitabın satır aralarında kızı ve kendi için mutlu bir geleceğin hayalini kuruyor. Sema Hanım, okumayı çok sevdiğini, kendisine bunun büyük bir haz verdiğini söylüyor. En ağır işlerde çalışan birinin bile, kitap okumaya sıra geldiğinde bahane ileri sürmediğini görünce insana dair bir ipucu yakaladığımızı anlıyoruz. Sema Hanım ın okuduğu son kitap Sema Ezgü nün Beyaz Günler adını taşıyor. Kitabın adını öğrenince fazla söze gerek olmadığını düşünerek, İsmail Aşan ve Sema Saitoğulları na zor ama güzel bir dünyanın kapıları bize açtıkları için teşekkür ediyoruz. Güneşin ısıttığı yazdan kalma bir günde, içimizi ısıtacak bir cümle asılı kalıyor zihinlerimizde: En zor şartlarda beyaz günlere yelken açmaya çalışmalı insan! 28 ihtisas ihtisas 29

17 > Gündem YENİ TORBA YASA DA NELER VAR? Kamuoyunda torba kanun olarak nitelendirilen, İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylandı. Kanun, Somalı madenciler, taşeron sistemi, 35 bini öğretmen ataması ve birçok vergi cezasının yeniden yapılandırılmasıyla ilgili düzenlemeleri içeriyor. Kamuoyunda torba kanun olarak nitelendirilen, İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun ile Soma daki maden kazasında ölenlerin eş ya da çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere, toplam bir kişiye istihdam sağlanacak. Söz konusu kazada ölenlerin SGK ya olan bütün borçları silinecek ve hak sahibine aylık bağlanacak. Soma daki maden faciasında hayatını kaybeden sigortalıların, ölüm geliri bağlanan hak sahiplerine de prim ödeme şartı aranmaksızın ölüm aylığı bağlanacak. Ayrıca anne ve babaya gelir ve aylık bağlanırken muhtaçlık şartı aranmayacak. Yine maden kazasında ölenlerin eş ya da çocuklarından birisi, eşi ya da çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere, toplam bir kişiye kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilebilme hakkı verilecek. Söz konusu düzenleme 13 Mayıs 2014 tarihi itibarıyla geçerli olacak. Kanun, maden işlerinde çalışma saatleri konusunda da değişiklikleri içeriyor. İşçilerin yer altındaki çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak, günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek. Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak. Buna göre, yer altı işlerinde bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek. Kanunla yapılan değişiklik, 1 Ocak 2015 te yürürlüğe girecek. Bununla birlikte linyit ve taşkömürünün çıkarıldığı maden iş yerlerinde çalışan işçilere ödenecek ücret, asgari ücretin iki katından az olmayacak. Bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek Kanun daki düzenlemelerle, yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak. Buna göre, yeraltı işlerinde bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek. Star gazetesinin haberine göre, işçi ve işverenleri yakından ilgilendiren Kanun un öngördüğü düzenlemeler şunları içeriyor. İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre, gerekçeli müfettiş raporuna karşı tebliğ tarihinden itibaren 6 gün yerine, 30 iş günü içinde işverenlerce yetkili iş mahkemesine itiraz edilebilecek. İtiraz üzerine görülecek olan dava, basit yargılama usulüne göre 4 ay içinde sonuçlandırılacak. Mahkemece verilen kararın temyizi halinde Yargıtay, 6 ay içinde kesin karar verecek. Yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak. Buna göre, yeraltı işlerinde bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek. İşverenler, alt işverene iş vermeleri halinde, bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini, işçinin başvurusu üzerine veya aylık olarak resen kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlü olacak. Zorunlu ve olağanüstü çalışılması gereken durumlar dışında, yeraltı maden işlerinde çalışanlara fazla çalışma yaptırılamayacak. Yeraltı maden işlerinde çalışanlara zorunlu ve olağanüstü hallerde haftalık 36 saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen mik- 30 ihtisas ihtisas 31

18 > Gündem tarının yüzde 100 artırılmasıyla ödenecek. Kanunla yeraltında çalışan işçiler için yıllık ücretli izin sürelerinin 4 gün artırılması öngörülüyor. Böylece, yeraltında çalışan ve 5 yıldan az kıdeme sahip bir işçinin iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile daha fazla belirlenmediği durumlarda en az 18 gün yıllık ücretli izin hakkı olacak. Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği halde aynı iş yerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanacak. Asıl işveren; alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol edecek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlayacak. Alt işveren ise tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene verecek. Yeraltı maden işlerinde çalışanlar için yeraltındaki çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak, günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek. Kıdem tazminatına esas hizmet süreleri Kanunla, kıdem tazminatına ilişkin düzenlemeler de yapılıyor. Buna göre, alt işverenin değişip değişmediğine bakılmaksızın, aralıksız olarak aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait iş yerlerinde Madde sayılı Kanunun 18 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir. Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz. Madde sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. İşverenler, alt işverene iş vermeleri hâlinde, bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini işçinin başvurusu üzerine veya aylık olarak resen kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlüdür. Madde sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin dördüncü fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir. Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır. Madde sayılı Kanunun 56 ncı maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir. Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği hâlde aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanır. Asıl işveren, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol etmek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlamakla, alt işveren ise altıncı fıkraya göre tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene vermekle yükümlüdür. Madde sayılı Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir. Yer altı maden işlerinde çalışan işçiler için yer altındaki çalışma süresi; haftada en çok otuz altı saat olup günlük altı saatten fazla olamaz. çalışmış olanların, bu şekildeki çalışma sürelerine ilişkin kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait iş yerlerinde geçen toplam çalışma süreleri esas alınarak tespit edilecek. Kıdem tazminatları, çalıştırıldığı son kamu kurum ve kuruluşu tarafından işçinin banka hesabına aktarılacak. Kıdem tazminatı tutarı, iş yerlerinin bütçe İşçilere ödenecek kıdem tazminatı, kamu kurum veya kuruluşları arasında kendi payları oranında dağıtılacak. Buna göre, kamu kurum veya kuruluşu işçiye kıdem tazminatını öderken, bu kıdem tazminatının diğer kamu kurum veya kuruluşlarında geçen hizmet süresine ilişkin kısmını o kurumdan tahsil edecek. Ancak merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri arasında buna göre tahsil işlemi yapılmayacak. tertibinde ve gider kalemlerinde yetip yetmediğine bakılmaksızın ödenecek. İşçilere ödenecek kıdem tazminatı, kamu kurum veya kuruluşları arasında kendi payları oranında dağıtılacak. Buna göre, kamu kurum veya kuruluşu işçiye kıdem tazminatını öderken, bu kıdem tazminatının diğer kamu kurum veya kuruluşlarında geçen hizmet süresine ilişkin kısmını o kurumdan tahsil edecek. Ancak merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri arasında buna göre tahsil işlemi yapılmayacak. Linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerlerinde, yer altında çalışan işçilere ödenecek ücret asgari ücretin iki katından az olamayacak. İdarelerce istihdam edilen personelin yeterli nitelik veya sayıda olmaması halinde personel çalıştırılmasına dayalı yardımcı işlere ilişkin hizmetler için ihaleye çıkılabilecek. Bu kapsamda ihaleye çıkılabilecek yardımcı işlere ilişkin hizmet türlerini ayrı ayrı veya birlikte belirlemeye; işçi, işveren, memur konfederasyonları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve Devlet Personel Başkanlığı nın görüşü ve Maliye Bakanlığı nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Kanunla ayrıca yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin emeklilik yaşı da düşürülüyor. Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin emeklilik yaşı 55 ten 50 ye düşürülecek. Kanun; maden ocakları, kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışan sigortalıların, bu işlerde fiilen çalışmadıkları ücretli izin, yıllık izin, eğitim ve kurs, iş öncesi ve sonrası hazırlık süreleri ile resmî tatil günlerini de fiili hizmet süresi zammı kapsamında değerlendiriyor. Kanun, iş yerlerinde; çalışanlar arasında iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi bulundurma zorunluluğu getiriyor. İlaveten, 10 ve daha fazla çalışanı bulunan ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri de sağlık personeli görevlendirmek zorunda! 32 ihtisas ihtisas 33

19 > Gündem Sadece Türkiye nin Sorunu Değil Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik açıklama yaptı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, ATO Congresium da düzenlenen 7. İş, Güvenlik ve Yaşam Ankara Zirvesi ne katıldı. Buradaki konuşmasında, Türkiye ekonomisinin her alanda büyüdüğünü ifade eden Çelik, bu büyümeye hükümetin yanında özel sektörün de katkı koyduğunu söyledi. Para kazanmanın, zenginleşmenin ve kalkınmanın önemli olduğunu ama bunların güvenli ve insan merkezli olmaması halinden anlam kazanacağını ifade eden Çelik, insanı öncelemeyen, insanın mutluluğunu hedef almayan ve çalışanın güvenliğini sağlamayan kalkınmanın, kalkınma olmayacağını dile getirdi. Çelik, iş sağlığı ve güvenliği sorununun sadece Türkiye nin sorunu olmadığını, dünyanın bir sorunu olduğunu belirterek, şunları kaydetti: Bir yılda dünyada 2 milyon 300 bin kişi iş kazaları sonucu hayatını kaybediyor. 2 milyon 300 bin kişi ne demek? Kuveyt demek, Makedonya demek. Her yıl bir ülke nüfusu kadar insan iş kazalarında hayatını kaybediyor. Son 10 yılda çalışan ve işyeri sayısında yüzde 120 lerin üzerinde artış var. Buna paralel olarak iş sağlığı ve güvenliğinde de önemli, olumlu gelişmeler var yılında 100 bin işçiden 16 işçi hayatını kaybederken, bu rakam 2012 yılı sonu itibariyle 100 bin işçiden 6 işçiye düştü. Bu konuda, Avrupa Birliği ortalamasının 100 bin işçiden 3 işçi olduğu düşünüldüğünde sayının 16 dan 6 ya inmesi olumlu bir gelişme. Bunu hiçbir işçinin hayatını kaybetmediği noktaya taşımak bir süreç istiyor, toplumsa bir bilinci de beraberinde getiriyor. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ADI ALTINDA MÜSTAKİL BİR YASA ÇIKARTTIK Son dönemde Soma daki maden faciası ile Mecidiyeköy deki asansör kazasının iş sağlığı ve güvenliği alanındaki olumlu seyri olumsuz etkilediğini ifade eden Çelik, İdarenin görevi mevzuatı çıkartmak ve denetim yapmaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak, 2012 yılında İş Sağlığı ve Güvenliği adı altında müstakil bir yasa çıkarttık. Bu yasa aynı zamanda Avrupa normları çerçevesinde hazırlanmış olan bir yasa. Bunun ikincil mevzuatları yürürlüğe girdi. İşyerleri çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli diye üç gruba ayrıldı. Tehlike sınıfına göre iş sağlığı uzmanı bulundurma veya hizmet alma şeklinde sorumluluklar getirdi diye konuştu. İşverenin güvenli bir çalışma için gerekli tüm tedbirleri almak zorunda olduğunu ifade eden Çelik, çalışanın görevinin ise alınan tüm önlemlere uymak olduğunu söyledi. Kanunlara uymak yerine kanunları kendimize uydurmak gibi bir yaklaşım içerisinde olunursa burada güvenli bir çalışma ortamını sağlamak mümkün mü? Kurallara uyulduğu sürece başarı gelecek, huzur ortamı gelecek. Onun için mevzuat olarak yapılması gereken düzenlemeleri yaptık. Kamuoyunda bazı kesimlerin iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili sorunlar üzerine Bakan çözsün yaklaşımında olduğunu anımsatan Çelik, Türkiye de 1 milyon 630 bin işyeri var. Bakan hangi birini çözsün. Yasa çözsün, çıkarttığınız yasa soyut bir şey. Bunun uygulayıcısı önemli. Yalnız işveren çözsün. Hayır, hep birlikte çözmek durumundayız. En önemli bu olayın farkındalığını sağlamalıyız dedi. MEVZUAT OLARAK YAPILMASI GEREKEN DÜZENLEMELERİ YAPTIK Çelik, iş sağlığı ve güvenliği konusunda yazıp, çizip, konuşanların bir iş kazası yaşandığında yazıp, çizip, konuştuğunu dile getiren Çelik, kendisinin iş sağlığı ve güvenliği alanındaki farkındalığın oluşmasına katkı sağlamak için etkinliğe katıldığını vurguladı. Toplumda bana bir şey olmaz anlayışının hakim olduğunu ifade eden Çelik, konuşmasına söyle devam etti: Neye göre sana bir şey olmaz? Tedbir aldın da mı sana bir şey olmaz. Allah yazdıysa bu olur. Sen tedbirini aldın da mı bunu söylüyorsun. Yoksa hiçbir önlemini almadan bunu ifade ediyorsun. Kanunlara uymak yerine kanunları kendimize uydurmak gibi bir yaklaşım içerisinde olunursa burada güvenli bir çalışma ortamını sağlamak mümkün mü? Kurallara uyulduğu sürece başarı gelecek, huzur ortamı gelecek. Onun için mevzuat olarak yapılması gereken düzenlemeleri yaptık. Varolanlarla ilgili hükümet olarak daha neler yapılabilir diye dünya taramalarını yapıyoruz ve buradan aldığımız örnekleri yine mevzuatımıza yansıtma çabasındayız. 167 ve 176 sayılı ILO sözleşmeleri de parlamentoda bu dönem içerinde görüşülüp yine onlar da yürürlüğe girmiş olacak. (TRT-AA) 34 ihtisas ihtisas 35

20 > Gündem Hizmet Sektöründe Güven Azaldı TÜİK Sektörel Güven Endeksleri Açıklandı Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi %1,1 azaldı Eylül ayında 99,5 olan hizmet sektörü güven endeksi, Ekim ayında 98,3 değerine düştü. Hizmet sektörü güven endeksindeki düşüş; son üç aylık dönemdeki iş durumunun iyileştiğini, son üç aylık dönemdeki hizmetlere olan talebin arttığını değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talebin artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. Hizmet sektöründe bir önceki aya göre; iş durumu endeksi %0,6, hizmetlere olan talep endeksi %1,5 ve hizmetlere olan talep beklentisi endeksi %1,3 azaldı. Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi %0,1 arttı Eylül ayında 103,8 olan perakende ticaret sektörü güven endeksi, Ekim ayında 103,9 değerine yükseldi. Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki artış; son üç aylık dönemdeki iş hacmi-satışların arttığını ve mevcut mal stok seviyesinin mevsim normallerinin altında olduğunu değerlendiren girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Gelecek üç aylık dönemde iş hacmi-satışların artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısı ise azaldı. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre; iş hacmi-satışlar endeksi %1 ve mevcut mal stok seviyesi endeksi %2,6 artarken, iş hacmi-satışlar beklentisi endeksi %2,7 azaldı. 36 ihtisas Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi %2,4 azaldı Bir önceki ayda; 83,6 olan inşaat sektörü güven endeksi, Ekim ayında 81,6 değerine düştü. İnşaat sektörü güven endeksindeki azalış; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyinin mevsim normallerinin üzerinde olduğunu değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısının artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi endeksi %1,8 ve toplam çalışan sayısı beklentisi endeksi %2,8 azaldı. Bu konu ile ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlanma tarihi 24 Kasım 2014 tür. AÇIKLAMALAR Sektörel güven endeksleri aralığında değer alabilmekte, endeksin 100 den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100 den küçük olması ise kötümserliğini göstermektedir. Sektörel güven endeksleri, Ocak 2014 tarihinden itibaren mevsim etkilerinden arındırılarak da yayımlanmaktadır. (Kaynak TUİK)