MÜDAFAA VE HUKÜKİ SONUÇLARI -

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MÜDAFAA VE HUKÜKİ SONUÇLARI -"

Transkript

1 İSLAM CEZA HUKUKUNDA MEŞRÜ MÜDAFAA VE HUKÜKİ SONUÇLARI - Dr. Yaşar Yİ GİT GİRİŞ ': Ülkede yaşayan insanların, mal, can ve ırz güvenliğini sağlamak herşeyden önce devletin görevidir. Çünkü belirtilen bu haklar, insanların temel ve de vazgeçilmez hakları arasında yer almaktadır. Öyle ki kişiler, belirtilen haklar için yaşar ve müdidele ederler. Bu hakların elde edilmesinde insanlar, çok farklı dönemlerden geçmişlerdir. Tarihsel süreç içinde söz konusu hakların korunması için, fert ve devlet bazında büyük mücadeleler verilmiş ve bu uğurda nice hayatlar sönmüş, nice zulümlere göğüs gerilmiştir. Ancak gerçek şu ki, sönen hayatlar, başka hayatların idame ve filizlenmesinde en büyük etken olmuştur. İnsanların böylesine büyük mücadeleler vererek elde ettikleri, söz konusu hakların korunması gerekmektedir. Çünkü toplumun bireyleri, başkalarının haklarına saygı ve özende aynı hassasiyete sahip olmamakla birlikte kişilerin mal, can ve ırz güvenliğine çoğu defa haksız saldırılar yapılmaktadır. Kişilerin mal, can ve ırz güvenliğine karşı yöneltilen bu haksız saldırılarda koruma görevi öncelikle devlete aittir. Devlet, yetkili organ ve kurumları aracılığıyla bu koruma ve kolluk görevini yerine getirmektedir. Nitekim günümüz devletlerindeki uygulama ve hukuki düzenlemeler bu doğrultuda seyretmektedir. Kamu düzeninin sağlanması, toplumda huzur ve istikrarın gerçekleştirhip devam ettirilmesinde, kişilerin sahip oldukları hakların başkalanna hatta kimi zaman kendilerine karşı korunmasının rolü büyüktür. İslam hukukunda, günümüz beşeri hukuk sistemlerinde benimsendiği gibi, toplum ve bireylerin haklarının, devlet eliyle korunması ve cezanın devlet tarafından uygulanması kabul görmüş genel bir ilkedir. İlke olarak ülkede yaşayan insanların mal, can ve ırz güvenliklerini devletin sağlaması öngörülmekle birlikte bazen bu görev, hukuk tarafından söz konusu hakların sahiplerine de tanınmıştır. Çünkü kişilerin, mal, can ve ırzlarına (namus) hiç beklemedikleri anda haksız saldırılar olabilir. Bu durumda, onların yetkili merd'i beklemeleri, telafisi imkansız sonuçlar doğurabilir. Ancak kişilere tanınan bu savunma ve korunma hakkının istisnai bir durum olduğunu belirtelim. Dolayısıyla şahısların haklarına karşı girişilen haksız saldırılarda, hak sahipleri imkanları nisbetinde haklarını korumak durumundadırlar. İşte gerek günümüz beşeri hukukları, gerekse İslam hukuku bu noktada kişilere, kendilerine karşı girişilen haksız saldırıları, hukukun belirlediği ölçüler içinde önleme başka bir ifadeyle uzaklaştırma hakkı tanımıştır. Kişilere tanınan bu hak, hukuk doktrininde, "Meşru müdafaa (haklı savunma)" 1 terimi ile ifade I. Üdeh, Abdülkadir, et-teşrfu' l-cinaiyyü' l-islômf, Beyrut, ty., I, 4 73; Bchnesi, A. Fethi, el-m es' Ciliyyetu' 1-Cinôiyye, Beyrut 1984, s. 193; Taner, Tahir, Ceza Hukılku,

2 İSLAM CEZA HUKUKUNDA MEŞRÜ MÜDAFAA VE HUKÜKİ SONUÇLARI edilmektedir. Meşru müdmaa özü i'tibarıyla, kişilere hukuk tarafından tanınmış subjektif bir korunma ve savunma yöntemidir. İnceleme konumuz olan meşru müda.faa, insanoğlunun sahip olduğu haklara yapılacak haksız saldırılara karşı ona tanınmış bir güvencedir. O, bu güvence ile haklarını koruyacak ve bu koruma anında savunma amaçlı eylemleri, suç kapsamında değerlendirilebilecek fiiller olsa da, kişi sorumlu tutulmayacağını bilerek rahat hareket edecek ve güven içinde yaşayacaktır. Meşru müdmaa, sadece günümüz hukuk sistemlerinde değil, tarihin eski dönemlerinde uygulanan çoğu hukuk sistemlerinde de kabul görmüş bir hak idi. 2 Nitekim Romalı hukukçljlar, meşru savunmanın varlığını, "Vim vi defendere ommes leges ommiague iure permittunt-kuvvetin kuvvetle def edilmesine bütün kanunlar ve bütün hukuklar izin verir." sözleriyle ifade etmişlerdir. 3 Şimdi İslam ceza hukukunda meşru müdafaa ve hukuki sonuçlarını ele alacağız. A-Meşru Müdafaa (Haklı Savunma): 1- Tanımı ve kapsamı: Hukuka aykırı olarak bir kimsenin veya başkasının mal, can veya ırzına karşı düzenlenen saldırıyı, kendisinden ya da başkasından uzaklaştırmak amacıyla kişinin, özelliği i'tibarıyla suç olan bir fiili işlemesine meşru müdmaa denir. 4 Meşru müdmaa terimi, Batı dillerinden Fransızcada, "Legitime defense", Alınaneada "Notwehri, İngilizcede "Necessary defence, in self defence", Latincede de "Vim vi repellere, vim illatam defendere" terimleri karşılığında kullanılmaktadır. 5 Arap dilinde ise meşru müdafaa, "ed-difau'ş-şer'i ve İstanbul 1949, s.403; Dönmezer-Erman, Nazari ve Tathfkf Ceza Huküku, İstanbul 1969, II, 110; Ada!, Erhan, Hukılkun Temel ilkeleri, İstanbul1988, s.202; Tesal, R. Dursun, Ceza Huküku, İstanbul 1979, s.53; Apaydın, "Meşru Müdafaa", Ş.ı.A; Toros! u, Nevzat, Ceza Hukılku, Ankara 1991, s Bkz. Behnesi,a.g.e., s. I 93; Taner p.g.e., s.403; Dönmezer-Erman,a.g.e., II, 110; Erem, Faruk, Türk Ceza Huki'iku, Ankara 1971, II, 21; Okandan, Recai G., Umılmf Hukuk Tarihi, İstanbul 1951, s.70, Dönmezer-Erman,a.g.e., II, Üdeh,a.g.e., I, 473; Dönmezer-Erman,a.g.e., II, 110; Tcsal, a.g.e., s. 53; Zuhayll, el-fzkhu' 1-İslanıf, Dım eş k 1989, V, 751; Akşit, M. Cevat, İslam Ceza Huküku, İstanbul 1976, s.45: Apaydın, Yunus, "Meşru Müdafaa", Ş.İ.A. 5.Özcan, Hüseyin, Ansiklopedik Hukuk Sözlüğü, yy., 1975, s.429; Türk Hukuk Lügati, Ankara 1956, s

3 KUR'ANMESAJIİLMIARAŞTIRMALARDERGİSİ,NİSAN,MAYIS, HAZİRAN 99, Sayı: 16, 17, 18 Def'u's-Saill terimleri ile ifade edilmektedir. 6 Meşru müdafaa, ceza hukukunda hukuka uygunluk (objektif) sebepleri kapsamında ele alınmaktadır. Hukuka uygunluk sebepleri, kişilerin fiil ve eylemlerinin suç olarak nitelendirilmesine engeldir. Çünkü bir fiilin suç olarak nitelendirilebilmesi için, o fiilin, suçun genel unsurlarını kapsaması gerekir. 7 Bu unsurlardan birisi de, hukuka aykırılıktır. Hukuka aykırılık unsurunu ortadan kaldıran ve işlenen fiile karşı ceza uygulanmasına engel olan sebepler, hukuk terminolojisinde, "Hukuka uygunluk sebepleri" şeklinde ifade edilmektedir. 8 Başka bir ifadeyle işlenen fiil ya da sergilenen davranış, hukuk tarafından suç kapsamında değerlendirilmez. Bu nedenle eylem sahibine de herhangi bir ceza uygulanmaz. Gerek İslam ceza hukukunda gerekse günümüz ceza hukuklarında, işlenmesi yasak olan fiil ve eylemler, bazen çeşitli sebeplerle serbest hale gelmektedir. Bu serbestiyet, failin, ya kendisine kullanmasına hukukun izin verdiği bir haktan ya da faili, hukukun yerine getirmekle yükümlü tuttuğu bir görevden kaynaklanmaktadır. 9 İslam hukukunda, yasak fiilierin işlenmesi il- gili hükümler genelde herkesi kapsamaktadır ve bu yasakların çiğnenmesinde de dolaylı ya da dolaysız olarak herkese zarar söz konusudur. 10 Ancak Şari' (Kanun koyucu), özel durumlar gereği niteliği i'tibarıyla yasak olan bazı fiilierin işlenmesine izin vermiştir. Çünkü kişilerin veya toplumun maslahatı, bu serbestiyi gerekli hale getirmiştir. Örneğin, insan öldürmek bütün fertlere yasak kılınmış bir fiildir. Kasten adam öldürenin cezası da, kısastır. Ş ari', kısas cezasını infaza, mağdur ya davelllerini yetkili kılmıştır. Velller bu yetkilerini kullanırken, kendilerine tanınan özel bir izin gereği, sonucu i'tibarıyla yasak bir fiili işlemektedirler. Yelllerin ya da mağdurun, yetkili merciin izni doğrultusunda yerine getirdikleri kısas sonucu cezaya çarptırılmamaları, hukukun gereğidir. 6.İbn Kudame, el-muğni, Beyrut, ty., X, 350; Hattab, Mevahibu'l-Celil, Beyrut 1992, VI, 323; Üdeh,a.g.e., I, Kanuni unsur, maddi unsur, ma'nevi unsur ve hukuka aykırılık suçun genel unsurları olarak kabul edilmektedir. Bkz. Üdeh, et-teşrti/l~cinaiyyü' 1-İslamf, I, lll; Ebu Zehra, el-cerfme, Kahire, ty., s.l69; Hasaneyn, İzzet, en-nazariyyetü' i-amme, yy., 1984, s. 33; Akşit, M. Cevat, İslam Ceza Hukuku, s.42; Yiğit, Yaşar, İslam Ceza Hukukunda Cez/iların Yürürlüğü, (Basılmamış Doktora Tezi, UÜSBE) Bursa 1998, s.l7. 8.Bkz. Taner, Ceza Hukuku, s. 327; Dönmezer-Erman, Ceza Hukuku, II, 20; Attar, Davud, ed-difau' ş-şer'f, Beyrut 1981, s. 150; Akşit,a.g.e., s. 43; Yiğit,a.g.e., s Üdeh,a.g.e., I, 467, 469; Amir, Şerhu'l-Ahkami'l-Amme, Bingazi 1987, s. 189; Attar,a.g.e., s. 152; Akgündüz-Cin, Türk Hukuk Tarihi, Konya 1989, I, 260. lo.cezaların genelliği hakkında bilgi için bkz. Yiğit, Yaşar, İslam Ceza Hukukunda Cezaların Yürürlüğü (Basılmamış Doktora Tezi) UÜSBE., Bursa 1998, s

4 İSLAM CEZA HUKUKUNDA MEŞRU MÜDAFAA VE HUKUKI SONUÇLARI j 1 ı Dayandığı deliller : Meşru müdataanın hukuki temeli, Kitab, Sünnet ve İcma dellllerine dayanmaktadır. Bu bağlamda Kur'an-ı Kerim'de ~... _...~ -s~l c:~ 0 \)~~~-s'~\~.. ~ "... Kim size saldınrsa siz de ona, size yaptığı saldırının aynısıyla karşılık verin. Allah'tan korkun ve bilin ki Allah, müttakilerle beraberdir." 11 buyurulmaktadır. Bu ayet, kişilere karşı yapılan haksız saldırılarda, savunmasaldırı dengesi gözetilrnek şartıyla, savunma hakkı tanımaktadır. İslam hukukunda kişilerin mal, can ve ırzları koruma altına alınmış ve saygıdeğer (dokunulmaz) kabul edilmiştir. 12 Nitekim Kur'an-ı Keri'm'de, insan hayatına kıymak, kesin olarak yasaklanmış, 13 her türlü haksız saldırı da, bir çok yerde konu edilmiş ve şiddetle kınanmıştır. 14 Yine Kur'an-ı Ker!m'de, haksız saldırılar ve insanlar arasında bozgunculuk yaparak fesad çıkaranlar bir çok ayette kınanmıştır. ıs Hz. Peygamber de "Müslümanın kanı (canı), malı ve ırzı diğer müslümana han1mdır." 16 buyurarak bu hususu belirtmiş, dolayısıyla da herkesin, başkasının canına, malına ve namusuna tecavüz etmemekle yükümlü olduğuna işaret etmiştir. Kişilerin mal, can ve ırzları her ne kadar devletin koruması altında olsa da, yukarıda da belirttiğimiz gibi, kişi bazen bu haklarını bizzat kendisi korumak zorunda kalabilir. İşte bu noktada, meşru müdmaa gündeme gelir. Konu ile ilgili olarak Peygamber (s.a.v.), "Kim canını koruma uğrunda öldürülürse, şehfddir; kim namusu uğrunda öldürülürse, şehfddir; kim malı uğrunda öldürülürse, şehfddir." Bakara, 2/ Bkz. Armağan, Servet, İslam Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetler, Ankara 1987, s. 83. l3.isra, 17/ Bkz. Bakara, 2/229, 178; Nisa, 4/14; Maide, 5/2, 32, 87, 107; Kaf, 50/24-26; Ta/ak, 65/1; Kalem, 68/10-14; Mutaffifun, 83/ Bakara, 2/190, 204, 205; Maide, 5/64; En'am, 6/119; A'raj; 7/55, 56; Yunus, 10/ Müslim, Birr, 32; Tirmizi, Birr, Buhari, Mezalim, 53; Ebu Davud, Sünnet, 29; Tirmizi, D iyat, 21; İbn Mike, H u

5 KUR'ANMESAJIİLMİARAŞTIRMALARDERGİSİ,NİSAN,MAYIS, HAZİRAN 99, Sayı: 16,17,18 buyurmuştur. Yine RasiHullah (s.a.v.); bir kavga esnasında parmaklarını ısıranın ağzından elini kurtarmak için çekerken, ısıran adamın dişlerini kıran Sahabiye kısas uygulamadığı gibi, bu durumun tazminat da gerektirmediğini ifade etmiştir. 18 Meşru müdafaa, kimi zaman üçüncü kişiyi savunmak için de olabilir. Belirttiğimiz bu hususa aşağıda nakledeceğimiz hadisler, delil teşkil etmektedir. Hz. Peygamber, "Sizden biriniz bir kötülük görürse, gücü yetiyorsa onu eliyle değiştirsin... " 19 "Kim kardeşinin namusunu km ursa, Allah da kıyamet gününde onun yüzü1iü cehennem ateşinden korur. " 20 "Müminler, kötülük edenlere karşı birbirleriyle yardımlaşırlar..'' 21 bu yurmaktadır. İslam hukukçuları arasında da, insanın gerek kendisinin, gerekse başkasının malına, canına ve namusuna düzenlenen haksız saldırılara karşı, korunma amaçlı savunma yapmasının caiz olduğu konusunda görüş birliği vardır Şartları: Her hukuki olayda olduğu gibi, şüphesiz meşru müdataada da, birtakım şartların bulunması gerekmektedir. Aşağıda sıralayacağımız şartlar, meşru müdmaa adı altında birtakım su-i isti'mallerin önüne geçmek amacıyla konulmuştur. Bunlar: a-saldırının haksız olması (hukuki bir dayanağının bulunmaması): Hukuken haklı bir sebebe dayanmayan saldırı, haksız sayılır. Buna kardud, Buhiiri, Diyat, 18; Müslim, Kasame, 21; Nesa!, Kasame Buharl, 'İlm, 28; Müslim, lman, 78; Ebu Davud, Me/ahim, 17, Tıb, 24; Tirmizi, Rii'ya, 5; Nesiii, lman. 17; Diiriml, Rü'ya, 5; Müsned, II, Tirmizi, Birr, 20; Müsned, VI, Ebu Diivud, 'İmare, Serahsi, el-mebsut, Beyrut 1978, XXIV, 38; İbn Kudiime, el-mu,~ni, X, 352; Şirbini, Muğni' 1-Mulıtac, Mısır 1958, IV, 194; Şirazl. el-mühezzeb, yy., ty., II, 224; Remll, Nilıfiyetü' l-muhtac, Mısır 1967, VII, I 75; İbn Abidln, Reddu' l-muhtar, Şeyrut 1994, VI, 108; Timurtaşi, Tenvfru'l-Ebsar (Reddü'l-Mulıtar'la), VI, 108; Udeh,a.g.e., I, 474; Attiir,a.g.e., s

6 T İSLAM CEZA HUKUKUNDA MEŞRU MÜDAFAA VE HUKUKI SONUÇLARI şılık, hukuk! bir dayanağı bulunan fiiller de, haksız saldırı olarak nitelendirilemez. Nitekim görevin yerine getirilmesi veya kişinin kendisine tanınan bir hakkı kullanması gibi hukuki dayanağı bulunan ve hak gereği yapılan eylemler, haksız saldırı kapsamında değerlendirilemez. Cellactın,!dam mahkumunun boynunu vurması, aile reisinin çocuk ve eşi üzerinde, hukuk! ölçüler içinde te'd!b hakkını kullanması, bu tür olaylara örnek verilebilir. 23 Belirttiğimiz olaylar ya bir hakkın kullanımına ya da bir görevin yerine getirilmesi esasına dayanmaktadır. Bu hakların kullanımında ya da görevin yerine getirilmesinde, hukukun belirlediği ölçülere uyulduğu sürece, kişinin fiilieri haksız saldırı olarak nitelendirilemeyeceği gibi, kendisinin de suçlu konumunda değerlendirilmesi mümkün olmayacaktır. İslam hukukunda, meşru müdmaanın şartlarından olan haksız saldırı kavramının içeriği konusundaki görüşleri iki noktada toplamak mümkündür. Çoğunluk hukukçulara göre, kişilere karşı düzenlenen haksız saldırının, karşılığında ceza uygulanan bir fiil başka bir ifadeyle hukukun, suç olarak tanımladığı ve karşılığında ceza koyduğu bir eylem olması, meşru müdmaa için şart değildir. Niteliği ne olursa olsun, fiilin, hukuk! bir dayanağının bulunmaması, haksız saldırı olarak değerlendirilmesi için yeterlidir. Bu görüş sahiplerine göre, haksız saldırıda bulunan şahsın, gayri mümeyyiz çocuklar ve akıl hastalan gibi ceza! sorumluluğu olmayan kişilerden olması, kendisine saldırılan şahsın meşru müdmaada bulunmasına engel değildir. Her hal ü karda, haksız saldırının varlığı, meşru müdmaa için yeterli görülmüştür. 24 Günümüz ceza hukukunda da saldırının hukuka aykırı olması, meşru müdmaa hakkı için yeterli görülmüştür.25 Hanefi mezhebine göre ise, haksız saldırının, karşılığında hukukun ceza tayin ettiği bir fiil, başka ifadeyle suç olması ve bu eylemde bulunan şahsın da hukuken ceza sorumluluğuna sahip olması, meşru müdmaa için gerekli şartlardır. 26 Beliitilen şartlar yoksa kişinin kendisini savunması, meşru müdafaa değil 23.Üdeh,a.g.e., I, 479; Zuhayli,a.g.e., V, 753; Attiir,a.g.e., s. 31; Amir, Şerhu'l Ahkami' i-amme, s. 203; Behnesi,a.g.e., s. 195; Taner,a.g.e., s. 417; Dönmezer Erman, II, 121; Tesal,a.g.e., s Şiifi 'i, el-ümm, Beyrut 1973, VI, 172; Şiriizi,a.g.e., II, 224; Hacciivi, el-ikna', Kiihire 1351, IV, 289; Hattab, M evahibü' l-celfl, VI, 323; Mevviik, et-tae ve' l-iklfl, VI, 323; Üdeh,a.g.e., I, 479; Zuhayli,a.g.e., V, 754; Amir,a.g.e., s Dönmezer-Erman,a.g.e., Il, 121; Önder, Ceza Hukuku, İstanbul 1992, s İbn Abidin, X, 131; Haskefi, ed-durru' l-muhtar, X, 131; Amir,a.g.e., s. 203; Zuhayli, V,

7 KUR'ANMESAJIİLMİARAŞTIRMALARDERGİSİ,NİSAN,MAYIS, HAZİRAN 99,Sayı: 16,17,18 zarfiret kapsamında değerledirilir ve buna göre fiile hukuki sonuç bağlanır. 27 Hanefi mezhebinin önde gelen hukukçularından Ebu Yusuf ise, saldırının hukfiken suç olarak nitelendirilebilecek bir fiil olmasının, meşru müdafaa için yeterli şart olduğunu ileri sürerek, mezheb görüşünden ayrılmıştır. 28 Naklettiğimiz bu görüşlere göre, çoğunluğu temsil eden Şafi'i, Maliki ve Hanbell mezhebleri, haksız saldırı olarak nitelendirilen fiilin failinin insan ya da hayvan olması, saldırıya uğrayan tarafından başvurulan savunmanın meşru müdafaa kapsamında değerlendirilmesine engel değildir. 29 Başka bir ifadeyle bu görüşte olan fakihlere göre, haksız saldırının kaynaklandığı tarafın ceza ehliyetine sahip olup olmaması, kendisine karşı yapılacak savunmanın meşru müdafaa kapsamında ele alınmasına engel değildir. Yapılacak savunmanın, meşru müdmaa kapsamında değerlendirilebilmesi için, saldırının haksız -olması yeterli gerekçe ve hukuki dayanaktır. Hanefilere göre ise, akıl hastalan ve çocuklar gibi ceza ehliyeti bulunmayan kişi veya hayvanların fiilieri suç sayılamayacağından, saldırı anında yapılacak savunma, meşru müdafaa kapsamında değerlendirilmez. Bu nitelikteki saldırılara karşı yapılan savunma, zarfiret kapsamında değerlendirilir ve buna göre hukuki sonuç bağlanır. Buna göre yapılan savunmanın meşru müdafaa kapsamında ele alınabilmesi için saldırının haksız olması yeterli gerekçe değildir. Aynı zamanda saldırının kaynaklandığı suje de savunmamn, meşru müdafaa olarak değerlendirilmesinde etkin rol oynamaktadır. 30 ve savunmanın aynı zaman diliminde (fi'l-hal) gerçekleşmesi: b-saldırı Haksız saldırıya uğrayan ancak saldırının gerçekleştiği anda, savunma 27.Zan1ret kapsamında değerlendirilen savunma ile meşru müdafaa konumunda değerlendirilen savunmaların hukuki sonuçları farklıdır. Zaruret, kişinin ceza.i sorumluluğunu kaldırmasına rağmen, hukuki sorumluluğunu kaldırmaz. Buna göre kişi savunması esnasında verdiği zararları tazmin etmekle yükümlüdür. Meşru müdafaa ise, kişinin hem cezai hem de hukuki sorumluluğunu ortadan kaldırır. Çünkü işlenen fiil, hukuken suç değildir. (İbn Abidln, X, 191; Haskefi, X, 191; Zeylal, Nasbu' r-raye, VI, 110; Üdeh, I, 485; Zuhayli, V, 754.). 28.İbn Nüceym, el-bahru' r-raik, Beyrut, ty., VIII, 302; Üdeh,a.g.e., I, 480; Amir,a.g.e., s Şafi '1, el-ümm, VI, 31; İbn Kudame, X, 350; Haccavi, el-ikna', IV, 290; Şirblni, IV, 194; Remli, VIII, 175; Şirazl, II, 225; Karafi, el-furuk, yy., ty., IV, 184; a.mlf, ez-zehfra, Beyrut 1994, XII, 262; İbn Ferhun, Tebsıratü' 1-Hukkfim, Kahire 1986, II, 250; HAaraşi, Şerhu Muhtasari Half!, Beyrut, ty., VIII, 112; Amir, Şeri1U'l Ahkfimi'!-Amme, s. 205; Attar,a.g.e., s Merglnanl, el-hidaye (Fethu' 1-Kfidir'Ie), Beyrut, ty., IX, 167; Kadızade, Tekmi/e (Netaic), IX, 167; Harezm!, el-kifaye, IX, 167; İbn Kudame, el-mu,~nf, X, 352; Haskefi, Tenvfr, X, 191; İbn Abidln, Reddü' 1-Muhtar, X, 191; Üdeh,a.g.e., I,

8 İSLAM CEZA HUKÜKUNDA MEŞRÜ MÜDAFAA VE HUKÜKiİ SONUÇLARI halinde bulunabilir. Eğer savunma esnasında saldırı söz konusu değilse, o zaman bu kişinin savunması, karşı saldırı olarak değerlendirilir. 31 Saldırı gerçekleşmeden ya da sona erdikten sonra meşru müdafaa hakkı söz konusu edilerek saldırgana karşı bir eyleme girişmek, meşru müdafaa kapsamında değerlendirilmez. Çünkü meşru müdafaa, yukarıda belirttiğimiz nedenler gereği kişilere, hukukun tanıdığı bir hak olmakla birlikte özü i 'tibarıyla zarfiret temeline dayanmaktadır. Saldırının sona ermesiyle bu zarfiret ve nedenler de geçerliliğini kaybedebilir. Bu sebeple savunma ve saldırının aynı zaman diliminde meydana gelmiş olması gerekmektedir. Saldırı ve savunma farklı periyodlarda gerçekleşirse, burada, saldırıya uğrayanın devlet eliyle saldırıyı önleme imkanı doğar. Bu imkan da kişilerin kendilerine yönelen saldırılara karşı müdafaa hakkını ortadan kaldırır. Meşru müdafaa hakkının kalkmasıyla yapılan savunmalar, karşı saldırı olarak değerlendirilir ve hukuken ayrı bir suç işlenmiş kabul edilir. 32 c-saldırının başka bir yolla önlenememesi: Meşru müdataanın hukfiken geçerli sayılabilmesi için, saldırının başka herhangi bir yolla önlenememesi gerekli görülmüştür. Saldırının savunma dışında başka bir yolla önlenme imkanı varsa, o yol tercih edilir. Bu yol tercih edilmezse, o zaman saldırıya uğrayan, saldırgan konumunda değerlendirilir. Örneğin, saldırganın elini kolunu tutarak saldırıdan korunma imkanı varsa bu yol tercih edilir. Saldırı bağırmak v~ya çevreden yardım isternek suretiyle önlenebilecekse, saldırıya uğrayan saldırganı dövemez, yaralayamaz veya onu öldüremez. 33 Bu bağlamda güvenlik güçlerine sığınma veya saldırıya uğrayan kimsenin, şiddet kullanmaksızın canını kurtarma imkanı varsa, müdmaa hakkını kullanamaz? 4 Yukarıda da belirtildiği gibi, saldırı esnasında bu saldırıya karşı kişileri korumakla yükümlü olan kurum ya da kişilerin bulunmaması, meşru müdafaanın hukuki dayanağını oluşturur. Kişilere her halükarda savunma hakkının tanınmasının, kişisel öc alınalara neden olacağı açıktır. 3l.İbn Abidln,a.g.e., X, 191; Zuhayll,a.g.e., V, 754; Taner,a.g.e., s. 421; Üdeh, I, 482; Dönmezer-Erman,a.g.e., II, 128; Behnesi',a.g.e.,s. 196; Attar, ed-dıfauş'ş-şer'f, s. 45; Amir,a.g.e., s Serahsl, a.g.e., XXIV, 50; Şlraz!, el-mühezzeb, II, 226; İbn Abidi'n, a.g.e., X, 191; Behnesl, el-mes'a!iyyetü'l-cinaiyye, s.210; Muhammed, S. Ebfi'l-Huseyn, Hakku'd-Difai'ş-Şer'i, Kahire 1992, s.172; Taner, a.g.e., s Kasan1, Bedaiu's-Sanai', Beyrut 1986, VII, 93; Haskefi, X, 192; İbn Abid!n, X, 192; Ş!razl, II, 225; Ensar!, Esnel-Metalib, yy., ty., IV, 167; Üdeh, I, 482; Zuhayli', V, 751; Behnes!,a.g.e., s. 21; Muhammed,a.g.e., s Şafi'1, el-ümm, VI, 27; Ensar!, IV, 167; İbn Abidin, VI, 108; Behnesl, a.g.e., s

9 KUR'ANMESAJIİLMİARAŞTIRMALARDERGİSİ,NİSAN,MAYIS, HAZİRAN 99,Sayı: 16,17,18 Saldırıya uğrayan şahsın kaçmasının saldırıyı önlemek için bir çözüm olarak değedendirilip değerlendirilemeyeceği konusu, İslam hukukçuları arasında tartışmalıdır. Fakihlerin çoğunluğu, saldırıya uğrayanın kaçma imkanı olması durumunda saldırgandan kaçmasının gerekli (vacip) olduğu görüşündedir. 35 Diğer bir kısım fak'ıh ise, saldırıya uğrayanın kaçmasının gerekmediğini (vacib olmadığını) ifade etmişlerdir. Kaçmak veya başka bir çare yoksa, saldırıya uğrayanın meşru müdataada bulunabileceğini belirtirler. 36 Günümüz ceza hukukunda da, kişinin saldırgandan kaçmak suretiyle saldırıdan kurtulmasının gerekip gerekınediği husfisu tartışılmıştır. 37 d-saldırı ve Savunma Arasında Ma'kfil Bir Dengenin Bulunması: Meşru müdafaada, savunmanın saldırıyı önlemek için gerekli sınırı aşmaması, savunma ile saldırı arasında ma'kı11 bir dengenin bulunması şart kabul edilmiştir. 38 Buna göre savunma, saldırının önlenme sınır ve miktarını aşmamalıdır. Saldırı ile savunma arasında ma'kı11 bir dengenin bulunmaması durumunda, yapılan savunma ikinci bir saldırı olarak değerlendirilir ve saldırgan, bu fazla miktar için meşru müdataada bulunabilir. Saldırıya uğrayan, savunma sınırını aşan fiilierinden dolayı hukuki ve cezai açıdan sorumlu tutulur. 39 Çünkü meşru müdmaa bir zarfiretten kaynaklanır. Zarfiretlerin de ihtiyaç nisbetinde takdir olunacağı, genel bir ilkedir. Nitekim bu ilke, İslam hukukunda kodifikasyon hareketlerinin ilk örneğini temsil eden Mecelle' de, "Zarfiretler kendi miktarlarınca takdir edilir." 40 ifadesiyle formüle edilmiştir. Buna göre, saldırının hukuki ölçüler içinde önlenme imkanları araştırılınalı ve savunma-saldırı arasında denge unsuru gözetilmelidir. Örneğin, sahibinin izni olmadan eve giren şahsı, ev sahibi, eve zarar vermeksizin çıkmasını emretmekle veya dövme tehdidiyle evden uzaklaştırabiliyorsa, onu dövme hakkı yoktur. Buna rağmen çıkmamakta ısrar ederse, onu dövebilir. Bu noktada da sopa ile vurmayla evden çıkarılabilecek şahsı, demir çubukla dövemez. Verdiğimiz 35.İbn Kudame, X, 353; İbn A.bidln, X, 191; Mevvak, Vl, 323; Remli, Nihiiye, VII, 25; Şirblnl, Muğni'l-Muhtac, IV, 197; Buhfiti, Keşşajiı'l-Kına', Beyrut 1982, VI, 154; İbn Ferhfin, Tehsıre, II, 303; Hara(ı, VIII, 112; el-mevsuatü' l-fıkhıyye, XXVIII, 107; Üdeh, I, Şiifi'l a.g.e., VI, 28; İbn Kudame, X, 353; Şirblnl, IV. 197; Karafi, ez-zehfra, X, 274; Heyseml, Tuhfetü' 1-Muhtac, IV, 126; Mevvak, et-tiic: ve' l-iklfl, VI, 323; Üdeh, I, Taner, Ceza Hukıl.ku, s. 421; Dönmezer-Erman, Ceza Hukuku, II, İbn A.bidln, VI, 131; Şlrazl, el-mühezzeb, II, 225; Üdeh, et-teşrfu' l-cinaf, I, 483; Attar, ed-difauş' ş-şer'/, s. 163; Zuhayll, el-fıkhu' l-islamf, V, 754; Behnesl, el-mes' ıl.liyye, s. 206; Amir, Şerh u' l-ahkami'!-amme, s İbn A.bidln, Reddıl' l-muhtar, X, 191; Attar, Tecavüzü' d-difai' ş-şer' f, s. 127; Üdeh, I, 480; Muhammed, S. Ebu '1-Huseyn. Hakku' d-difai' ş-şer' f, s Mecelle, 22. mad

10 İSLAM CEZA HUKUKUNDA MEŞRU MÜDAFAA VE HUKUKI SONUÇLARI 1 örnekte de görüldüğü gibi, kişilere karşı girişilen haksız saldırılarda, bir savunma yolu izlenmeli ve saldın-savunma dengesinın sınırı aşılmamalıdır.4ı aşamalı Saldırı, ancak saldırganı öldürme tehdidi veya öldürmekle önlenebiliyorsa, saldırıya uğrayan öldürücü aletlerle ona vurabilir veya herhangi bir organını kesme suretiyle saldırıdan kurtulma yollarını deneyebilir. 42 Hayvanın insana saldırması durumunda da saldırı ve savunma arasında denge unsurunun gözetilmesi, meşru müdataanın hukfiken geçerli kabul edilmesi için gereklidir. Saldırının daha hafif bir yolla önlenme imkanı varken, daha şiddetli bir yol tercih edilemez. Hayvanın saldırması durumunda, öldürmeden başka bir alternatifi bulunmayan şahsın, onu öldürmesi halinde hukuki sorumluluğunun bulunup bulunmadığı tartışılmıştır. Çoğunluğa göre, hayvanı öldüren şahıs, ne cezaf 3 ne de hukukf4 açıdan sorumlu değildir. 45 Hanefi mezhebine göre ise, kendisine saldıran hayvanı öldüren şahsın, hukuki sorumluluğu vardır. Buna göre verdiği zararı tazmin etmek durumundadır. Çünkü gayri mümeyyiz çocuk, akıl hastası ve hayvanlar gibi cezai sorumluluğu olmayan failierin saldırılarına karşı yapılacak savunmalar, meşru müdafaa değil, zarfiret kapsamında değerlendirilir. ilke olarak her ne kadar zarfiretler, kişinin cezai sorumluluğunu kaldırsa da, onun hukuki sorumluluğuna etki etmez. Buna göre, kişinin zarfiret kapsamında değerlendirilen fiilleri 41.Harezmi, el-kifaye, IX, 167; Haskefi, a.g.e., VI, 108; İbn Abidin, a.g.e.. VI, 108; İbn Kudame, X, 351; İbn Ferhun, Tebsıra, II, 250; Üdeh,, I, 483; Attar, a.g.e., s. 163; Behnesi, a.g.e., s İbn Kudame, X, 351; Şa'rani, Kitabu'l-Mfzan, Beyrut 1989, II, 153; Haraşl, VIII, 112; Desukl, Haşiye, IV, 317; Şirazi, II, 225; Zuhayli, a.g.e.. V, 753; Attar, ed-difau' ş-şer' f, s Cezai sorumluluk; bir şahsın, serbest irade sahibi olduğu halde ve dağuracağı sonuçları bilerek (temyiz gücü), yapmış olduğu yasak fiilierin neticesine katlanması şeklinde tanımlanmaktadır. Üdeh, a.g.e., I, 392; Dümeyni, Misfir Gurmullah, el-cinaye, Cidde, ty., s. 80; Amir, Abdulaziz, Şerhu'l-Ahkami'l-Amme li'l-cerfme. s. 285; Behnesi, A. Fethi, el-mevsı?atü' 1-Cinaiyye, IV, 293; Zuhayll, Vehbe, Nazariyyetu' d-daman. Dımeşk 1982, s Huk(iki sorumluluk; bir şahsın kusurlu ve haksız fiili sonucunda bir şahsa verdiği zararı, tazmin etme yükümlülüğü şeklinde tanımlanmaktadır. Bilgi için bkz. İnan, A. Naim, Borçlar Hukuku, Ankara 1973, II, 361; Karaman, Mukayeseli İslam Huküku, İstanbul II, 469; Zuhayli, Nazariyyetii' d-daman, s Merginani, el-hidaye, IX, 167; Kadızade, Teknıile, IX, 167; Şirazi, II, 225; Üdeh, I,

11 KUR'ANMESAJIİLMİARAŞTIRMALARDERGİSİ,NİSAN,MAYIS, HAZİRAN99,Sayı: 16,17,18 sonucunda meydana gelen zararları, tazmin etmesi gerekir. 46 B-Meşru MüdaYaanın Hukuki Sonuçları: İslam hukukçuları, yukarıda belirttiğimiz şartlar doğrultusunda yapılan savunmaların meşru müdafaa kapsamında ele alınacağı ve bu kapsamda değerlendirilen savunmalarda ortaya çıkan sonuçlardan dolayı kişinin ceza! ve hukuki sorumluluğunun bulunmadığı noktasında aynı görüşü paylaşmaktadırlar. Çünkü saldırıya uğrayan kişinin savunma esnasında sergilediği fiil ve eylemler, hukuk tarafından suç olarak nitelendirilmemektedir. Bu konumdaki bir şahsın, belli şartlar doğrultusunda savunmada bulunmasına izin verilmiştir. Hukukun yapılmasına izin verdiği bir eylem, haliyle suç olarak değerlendirilemeyecek ve bunun sonucu olarak fail de sorumlu tutulama yacaktır. Zira kişinin hukuki veya cezaı sorumluluğu için kendisine bir kusur isnadı mümkün olmalıdır.47 İslam hukukçuları, saldırganın çocuk, akıl hastası veya hayvan gibi ceza ehliyetine sahip bulunmaması durumunda, meşru müdmaanın hukuki sonuçları konusunda değişik görüşler ileri sürmüşlerdir. Çoğunluğu temsll eden Şafi '1, Maliki ve Hanbeli mezhebierine göre, saldırganın çocuk, akıl hastası veya hayvan olması, saldırıya uğrayan kişinin savunmasının meşru müdafaa kapsamında değerlendirilmesine engel değildir. Bu durumda kişinin canını ancak saldırganı öldürmek soretiyle kurtarması söz konusu ise, onu öldürür. Öldürülenin çocuk, akıl hastası veya hayvan olması, onun fiilinden sorumlu tutulmasını gerektirmez. Bu konumdaki kişinin, işlemiş olduğu öldürme veya 'diğer fiilierinden dolayı, ceza! ve hukuki sorumluluğu söz konusu değildir. Çünkü saldırıya uğrayan kişi, canına yöneltilen bir saldırıdan kurtulmak amacıyla, kendisine vacib (görev) bir işi yapmıştır. 48 EbO Yusuf dışındaki Hanetilere göre ise, çocuk, akıl hastası ve hayvanın 46.Merglnanl, IX, 167; Kadızade, IX, 167: Babertl, el-inaye, IX, 167; İbn Abidin, VI, 108, X: 191; Merdavl, el-insaf, Beyrut 1957, X, 307; Üdeh, I, 485; Zuhayll, el-fıkhu' l-lslfimf, V, 754; Attar, ed-difau' ş-şer' f, s Kasani, VII, 92; Zeylai, Tebyfnu' 1-Hakfiik, Beyrut, ty., VI, 110; Haccavl, V, 290: İbn Kudame, X, 351: Şirbini, IV, 194; Şirazi, II, 225; Remll, VII, 175; Derdir, eş-şerhu' l-kebfr, IV, 356; Haraşi, Şerh, VIII, 112; Kadıhiin, el-fetava, III, 441; Üdeh, I, 488; Zuhayll, a.g.e., V, 253; Attar, ed-difau'ş-şer'f, s. 155; Bilmen, Istılahfitı Fıkhıyye Kamusu, İstanbul 1985, III, Şafi'i, el-ümm, VI, 172; Şirazl, Il, 225; İbn Kudame, X, 350; Hattab, Mevahib, VI, 323; Merdavi, X, 307; İbn FerhUn, II, 303; Haccavi, IV, 289; Karafi, ez-zehfra, VIII,

12 ı İSLAM CEZA HUKUKUNDA MEŞRÜ MÜDAFAA VE HUKÜKİ SONUÇLARI 1 saldırılarına karşı yapılan savunma sonucunda verilen zararlarda, saldırıya uğrayartın cezai sorumluluğu söz konusu olmasa da, hukuki başka bir ifadeyle verdiği zararları tazmin sorumluluğu devam etmektedir. Zira çocuk ve akıl hastasının eylemleri, hukfiken suç olarak nitelendirilmemektedir. Vahşi hayvanın fiilieri de bu konumda değerlendirilmektedir. Bu saldırılara karşı savunma, meşru müdmaa değil zarfiret gerekçesine dayandırılmaktadır. Zarfiretler her ne kadar cezai sorumluluğu ortadan kaldırsa da, hukuki sorumluluğu etkilemez. Çünkü kişilerin, malları ve canları dokunulmazdır. Hukfiken özür kabul edilen durumlar ise, bu dokunulmazlığı ortadan kaldırmaz. 49 Ebu Yusuf ise, bu tür saldırılarda, saldırıya uğrayanın sadece hayvanın kıymetini tazmin etmekle yükümlü tutulacağını, çocuk ve akıl hastalarına karşı yapılan savunmalarda ise, sorumluluk bulunmadığını ifade etmiştir. Çünkü çocuk ve akıl hastasının hareketleri, hukuki bakımdan her ne kadar suç kapsamında değerlendirilmese de, özü i 'tibarıyla suçtur. Ancak kişilerin ceza sorumlulukları için akıl ve temyiz gücünün varlığının gerekli görülmesi, çocuk ve akıl hastalarına söz konusu eylemleri sebebiyle ceza uygulanmasına engeldir. 50 Kanaatimizce, hukuk tekniği ve mantalitesi açısından, Hanetilerin görüşü daha isabetlidir. Çünkü çocuk ve akıl hastalarının saldırılarına karşı yapılacak savunmanın, meşru müdmaa kapsamında değerlendirilmesi, kötüye kullanırnlara yol açabilir. Bazı kişiler, bu nitelikteki kişilere karşı işledikleri suçları, meşru müdafaa kapsamına katma gayretine teşebbüs edebilir. Aynı durum hayvanlar için de söz konusudur. Belirttiğimiz nedenlerle, ceza ehliyeti olmayan faillerin saldırılarına karşı yapılan savunmalarda, hukuki sorumluluğun varlığının kabfilü daha isabetli görünmektedir. Meşru müdafaa sadece kişinin canına yönelik saldırılarda söz konusu değildir. Yukarıda meşru müdataanın hukuki temelini teşkil eden delllleri aktarırken, Peygamber (s.a.v.)'in, "...Kim malını korumak uğruna öldürülürse, o da şehfddir." 51 sözü, kişinin mal varlığına karşı girişilecek haksız saldmiarda yapılacak savunmanın da bu kapsamda değerlendirilebileceğine işaret etmektedir. Nitekim İslam hukuk doktrinindeki genel anlayış da bu yöndedir. Ancak İslam hukukçuları mala yönelik saldırıyı önlemenin kişi için bir görev mi, yoksa hak mı 49.İbn Kudame, X, 351; İbn Abidin, X, 191; İbn Nüceym, Bahr, VIII, 302; Molla Hüsrev, Dureru' l-hukkam, II, 93; Kadızade, IX, 167; Udeh, I, 476; Attar, a.g.e., s Merginani, IX, 167; Kadızade, IX, 167; İbn Nüceym, VIII, 302; Amir, a.g.e., s l.Buhari, M e zalim, 53; Ebu Davfid, Sünnet, 29; Tirmizi, D iyat, 21; İbn Mace, Hudud,

13 KUR'ANMESAJIİLMİARAŞTIRMALARDERGİSİ,NİSAN,MAYIS, HAZİRAN 99. Sayı: 16,17, 18 olduğu konusunda farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Hanefi ve Malikilere göre, kişinin kendi ya da başkasının malına yönelik saldırı karşısında, meşru müdafaada bulunması bir görev (vtkib )dir. Buna göre savunma sırasında saldırgana verilen zararlarda, cezai ve hukuki sorumluluk söz konusu olmayacaktır. 52 Şafi 'i ve Hanbelllerin hakim görüşlerine göre ise, kişinin malına yönelik saldırılarda, meşru müdmaada bulunması bir görev (vacib) değil, haktır. Buna göre, kişinin bu hakkını kullanması sırasında meydana gelecek zararlardan sorumlu olmaması gerekir. 53 Kişinin ırzına yönelik saldırılarda, meşru müdmaanın vacip (görev) olduğu konusunda ise, İslam hukukçuları görüş birliği içindedir. 54 Haksız saldırı sonunda herhangi bir zarar meydana gelmemiş olsa- bile, saldırgan yine de ta 'zirle cezalandırılır. Örneğin bir kimse, kılıcını çekip birisinin üzerine öldürmek amacıyla yürüse fakat onu öldürmese veya bıçak ya da sopa ile bir kimsenin üzerine yürüyüp de vurmasa, bir müslümanı korkuttuğu ve öldürmeye teşebbüs ettiğinden dolayı bu kimse, ta'zirle cezalandırılır. 55 Meşru müdmaanın hukuki sonuçlarını şu şekilde özetlemek mümkündür: Saldırgana karşı yapılan savunma, meşru müdmaa kapsamında değerlendirildiğinde, savunmada bulunan şahsın, saldırgana verdiği zararlardan dolayı, hiç bir sorumluluğu söz konusu değildir. Savunma, zarfiret kapsamında değerlendirildiği takdirde ise, kişinin savunma gereği sergilediği fiil ve eylemleri sonucunda meydana gelen zararlarda sadece hukuki yani verdiği zararları tazmin sorumluluğu söz konusu olmaktadır. 52.Serahsi, XXIV, 50 ; İbn Ferhun, II, ı24; İbn Abidin, a.g.e., VI, 109; Kadıhan, III, 441; Hattab, Mevahib, VI, 323; Desuki, Haşiye. IV, 357; el-fetava' 1-Hindiyye, II, 175; Zuhayli, V, Şirbinl, IV, ı95; Şlrazl, II, 224; İbn Kudame, a.g.e., X, 354; Merdavl, el-insaf X, 304; Şaranl, a.g.e., II, ı 73; el-mevsı1atii' 1-Fıkhıyye, XVIII, ı ı 1. Zuhayll, ei Fıkhu' 1-İslanıf, V. 756; Behnesl, el-mesatiyyetii' 1-Cinaiyye, s Zeylal, Tebyin, III, 208; İbn Kudame, X, 352; Kadı han, Fetava, III, 44 ı; İbn Abidln, VI, ıo9; Haccavi, el-ikna', IV, 290; Şlrazl, II, 225; Üdeh, I, 474; Şirblnl, IV, ı 95; Remli, VIII, 23; el-mevsüatii' 1-Fıkhıyye, XXVIII, ı09; Behnesi, ei Mes'ıiliyye, s Serahsi, ei-mehsı1t, XXIV,

JJmi Dergi Cilt: 37 Sayı: 3 Temmuz-Ağustos-Eylül 2001

JJmi Dergi Cilt: 37 Sayı: 3 Temmuz-Ağustos-Eylül 2001 JJmi Dergi Cilt: 37 Sayı: 3 Temmuz-Ağustos-Eylül 2001 DiY ANET işleri BAŞKANLI GI Dini Yayınlar Dairesi Başkanlığı * Üç Ayda Bir Yayımlanır ISSN 1300-8498 Diyanet ilmi Dergi, Ankara: Diyanet işleri Başkanlığı

Detaylı

3984 sayılı kanunda şeref ve haysiyet

3984 sayılı kanunda şeref ve haysiyet 3984 sayılı kanunda şeref ve haysiyet Fikret İlkiz Anayasaya göre; herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde

Detaylı

14. BÖLÜMÜN DİPNOTLARI

14. BÖLÜMÜN DİPNOTLARI (1) En Nisa Sûresi: 11. (2) El Meydani-El Lübab fi Şerhi'l Kitab-Beyrut: 1400 C: 4, Sh: 186. Ayrıca El Mavsili-El İhtiyar fi Ta'lili'l Muhtar-İst: 1980 Çağrı Yay. C: 5, Sh: 84. (3) El Mavsili-A.g.e. C:

Detaylı

ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN SORUMLULUĞU

ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN SORUMLULUĞU Yrd. Doç. Dr. SELMAN ÖĞÜT İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi BM Uluslararası Hukuk Komisyonunun 2011 Yılında Yayınladığı Taslak Maddeler Çerçevesinde ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN SORUMLULUĞU

Detaylı

OSMANLI PERSPEKTĠFĠNDEN MAĞDUR HAKLARI

OSMANLI PERSPEKTĠFĠNDEN MAĞDUR HAKLARI OSMANLI PERSPEKTĠFĠNDEN MAĞDUR HAKLARI I. Ġslam CezaHukukunda Mağdur Kavramı İslam CezaHukukunda, suçla ihlal edilen ya da tehlikeye sokulan hukukî değerin sahibi vesuçtan doğrudan doğruya zarar gören

Detaylı

DiYANET işleri BAŞKANLIGI. Dini Yayınlar Dairesi Başkanlığı. Üç Ayda Bir Yayımlanır. Cilt: 39- Sayı:l Ocak-Şubat-Mart 2003

DiYANET işleri BAŞKANLIGI. Dini Yayınlar Dairesi Başkanlığı. Üç Ayda Bir Yayımlanır. Cilt: 39- Sayı:l Ocak-Şubat-Mart 2003 1 DiYANET işleri BAŞKANLIGI Dini Yayınlar Dairesi Başkanlığı * Üç Ayda Bir Yayımlanır Cilt: 39- Sayı:l Ocak-Şubat-Mart 2003 İSLAM CEZA HUKUKUNA GÖRE MEŞRÜ MÜDAFAA VE HUKÜKİ SONUÇLARI Dr. Yaşar YİGİT Din

Detaylı

İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM CEZA HUKUKU. 1. Kavram

İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM CEZA HUKUKU. 1. Kavram İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM CEZA HUKUKU 1. Kavram I. TANIM, TERİM 2 1. Tanım 2 2. Terim 3 3. Ceza Hukukunun Meşruluğunun Temeli 3 II. CEZA HUKUKUNA HAKİM OLAN İLKELER 5 1. Hukuk Devleti İlkesi 5 2. İnsan Haysiyetinin

Detaylı

GERÇEK OLMAYAN VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME VE MENFAAT DEVRİ YAPTIRIMI

GERÇEK OLMAYAN VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME VE MENFAAT DEVRİ YAPTIRIMI Yrd. Doç. Dr. ECE BAŞ SÜZEL İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi GERÇEK OLMAYAN VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME VE MENFAAT DEVRİ YAPTIRIMI İÇİNDEKİLER SUNUŞ...VII ÖNSÖZ... IX İÇİNDEKİLER...XIII KISALTMA CETVELİ...

Detaylı

İmam-ı Muhammed Terkine ruhsat olmayan sünnettir der. Sünnet-i müekkededir.[6]

İmam-ı Muhammed Terkine ruhsat olmayan sünnettir der. Sünnet-i müekkededir.[6] K U R B A N Şartlarını hâiz olub,allah a yaklaşmak amacıyla kesilen kurban;hz. Âdem in çocuklarıyla başlayıp [1],Hz. İbrahim-in oğlu İsmail-in kurban edilmesinin emredilmesi[2],daha sonra onun yerine koç

Detaylı

Bağdat Cad. No:108/B D:26 Fenerbahçe Kadıköy İSTANBUL. : Bilirkişi 2. Ek Rapor ve Ayrık 2. Ek Rapora Karşı Beyanlarımızdan İbarettir.

Bağdat Cad. No:108/B D:26 Fenerbahçe Kadıköy İSTANBUL. : Bilirkişi 2. Ek Rapor ve Ayrık 2. Ek Rapora Karşı Beyanlarımızdan İbarettir. 24 MAYIS 2011. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ SAYIN BAŞKANLIĞI NA 200/. ESAS DAVALILAR VEKİLİ : 1-2-.. : Av. AHMET AYDIN Bağdat Cad. No:108/B D:26 Fenerbahçe Kadıköy İSTANBUL DAVACI :. SİGORTA A.Ş. VEKİLİ :

Detaylı

ÖNSÖZ... vii KISALTMALAR LİSTESİ... xv GİRİŞ...1

ÖNSÖZ... vii KISALTMALAR LİSTESİ... xv GİRİŞ...1 ix İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii KISALTMALAR LİSTESİ... xv GİRİŞ...1 Birinci Bölüm MANEVİ TAZMİNATIN HUKUKİ NİTELİĞİ, AMACI VE SÖZLEŞMEYE AYKIRILIKTAN DOĞAN MANEVİ TAZMİNATIN YASAL DAYANAĞI I. MANEVİ TAZMİNATIN

Detaylı

Gıybet (Hadis, Tirmizi, Birr 23)

Gıybet (Hadis, Tirmizi, Birr 23) Dedikodu (Gıybet) Gıybet Dedikodu (gıybet), birisinin yüzüne söylenmesinden hoşlanmadığı şeyleri arkasından söylemektir. O kimse söylenen şeyi gerçekten yapmış ise bu gıybet, yapmamış ise iftira olur (Hadis,

Detaylı

adli psikiyatride epilepsi

adli psikiyatride epilepsi adli psikiyatride epilepsi Mustafa Sercan AİBÜ İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri AD TPD Adli Psikiyatri Bilimsel Çalışma Birimi suç hukukun suç saydığı eylem, ya da eylemsizlik (ihmal vb.) 04 Haziran

Detaylı

ÖNSÖZ.VII İÇİNDEKİLER.IX KISALTMALAR.XIII GİRİŞ.1 KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI.1 KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ.1 KONUNUN SINIRLANDIRILMASI

ÖNSÖZ.VII İÇİNDEKİLER.IX KISALTMALAR.XIII GİRİŞ.1 KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI.1 KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ.1 KONUNUN SINIRLANDIRILMASI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR...XIII GİRİŞ...1 KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI...1 KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ...1 KONUNUN SINIRLANDIRILMASI...4 BİRİNCİ BÖLÜM FAİZ VE TEFECİLİĞE

Detaylı

DEVLETİN HAKSIZ FİİLDEN KAYNAKLANAN ULUSLARARASI SORUMLULUĞU

DEVLETİN HAKSIZ FİİLDEN KAYNAKLANAN ULUSLARARASI SORUMLULUĞU Dr. Hakkı Hakan ERKİNER Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı DEVLETİN HAKSIZ FİİLDEN KAYNAKLANAN ULUSLARARASI SORUMLULUĞU İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...ix KISALTMALAR...

Detaylı

ADLİ TIBBİ AÇIDAN ADLİ PSİKİYATRİ

ADLİ TIBBİ AÇIDAN ADLİ PSİKİYATRİ ADLİ TIBBİ AÇIDAN ADLİ PSİKİYATRİ Prof. Dr. Faruk AŞICIOĞLU Adli Tıp Uzmanı &Tıbbi Biyoloji Bilim Dr. Adli Tıp Enstitüsü ADLİ PSİKİYATRİ NEDİR? ADLİ PSİKİYATRİST KİMDİR? Hukuki çatışmaların çözümünde psikiyatri

Detaylı

Ali Kemal Yıldız Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi alikemal.yildiz@bahcesehir.edu.tr

Ali Kemal Yıldız Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi alikemal.yildiz@bahcesehir.edu.tr Ali Kemal Yıldız Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi alikemal.yildiz@bahcesehir.edu.tr ANAYASAL KURALLAR Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir (Ay. m. 56/1). Çevreyi geliştirmek,

Detaylı

TÜRK CEZA KANUNU İLGİLİ MADDELERİ KANUN NO: 5237. Taksir. (1) Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde. cezalandırılır.

TÜRK CEZA KANUNU İLGİLİ MADDELERİ KANUN NO: 5237. Taksir. (1) Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde. cezalandırılır. TÜRK CEZA KANUNU İLGİLİ MADDELERİ KANUN NO: 5237 Taksir Madde 22- cezalandırılır. (1) Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde (2) Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla,

Detaylı

SOSYAL HAYATI DÜZENLEYEN KURALLAR. Objektif Ahlak Kuralları. Günah Sevap

SOSYAL HAYATI DÜZENLEYEN KURALLAR. Objektif Ahlak Kuralları. Günah Sevap k ı l ş a d Vatan p a t i K Butik acı H r e p l A GENEL KÜLTÜR SOSYAL HAYATI DÜZENLEYEN KURALLAR GENEL HUKUK BİLGİSİ Hukuk Ahlak Din Görgü Subjektif Ahlak Objektif Ahlak Dünyevi Kurallar Uhrevi Kurallar

Detaylı

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO İnfaz ve Güvenlik Hizmetleri Programı Genel Hukuk-1 Dersleri Kamu Hukuku Alt Dalları (Anayasa Hukuku, İdare Hukuku, Ceza Hukuku) ve Bu Dallar ile İlgili Temel

Detaylı

CİNSEL SALDIRILAR ACİL HEKİMİNİN SORUMLULUKLARI. Dr. Serhat KOYUNCU Gaziosmanpaşa Üniversitesi Acil tıp A.D

CİNSEL SALDIRILAR ACİL HEKİMİNİN SORUMLULUKLARI. Dr. Serhat KOYUNCU Gaziosmanpaşa Üniversitesi Acil tıp A.D CİNSEL SALDIRILAR ACİL HEKİMİNİN SORUMLULUKLARI Dr. Serhat KOYUNCU Gaziosmanpaşa Üniversitesi Acil tıp A.D Tanımlar Cinsel saldırı çeşitleri Yasal düzenlemeler Acil hekiminin sorumlulukları Cinsel saldırı,

Detaylı

Türkiye de Çocukların Terör Suçluluğu. Dr. Yusuf Solmaz BALO

Türkiye de Çocukların Terör Suçluluğu. Dr. Yusuf Solmaz BALO Türkiye de Çocukların Terör Suçluluğu Dr. Yusuf Solmaz BALO Anlatım planı Terör gerçekliği Güvenlik ihtiyacı Bu ihtiyacın Ceza Hukuku alanında karşılanması Ceza Kanunları (TCK, TMK) Yeni suç tipleri Mevcut

Detaylı

İslam Hukukunun kaynaklarının neler olduğu, diğer bir ifadeyle şer î hükümlerin hangi kaynaklardan ve nasıl elde edileceği, Yemen e kadı tayin edilen

İslam Hukukunun kaynaklarının neler olduğu, diğer bir ifadeyle şer î hükümlerin hangi kaynaklardan ve nasıl elde edileceği, Yemen e kadı tayin edilen İslam Hukukunun kaynaklarının neler olduğu, diğer bir ifadeyle şer î hükümlerin hangi kaynaklardan ve nasıl elde edileceği, Yemen e kadı tayin edilen Muâz b. Cebel'in Hz. Peygamber in (s.a.v.) sorduğu

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ROMANYA ARASINDA HUKUKÎ KONULARDA ADLİ YARDIMLAŞMA ANLAŞMASI

TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ROMANYA ARASINDA HUKUKÎ KONULARDA ADLİ YARDIMLAŞMA ANLAŞMASI TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ROMANYA ARASINDA HUKUKÎ KONULARDA ADLİ YARDIMLAŞMA ANLAŞMASI Türkiye Cumhuriyeti ile Romanya (bundan böyle "Akit Taraflar" olarak anılacaklardır), Ulusal egemenlik, haklarda eşitlik

Detaylı

1982 Anayasası nın Cumhuriyetin Nitelikleri başlıklı 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti nin bir hukuk devleti olduğu kurala bağlanmıştır.

1982 Anayasası nın Cumhuriyetin Nitelikleri başlıklı 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti nin bir hukuk devleti olduğu kurala bağlanmıştır. Esas Sayısı : 2015/109 Karar Sayısı : 2016/28 1982 Anayasası nın Cumhuriyetin Nitelikleri başlıklı 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti nin bir hukuk devleti olduğu kurala bağlanmıştır. Anayasa nın 2. maddesinde

Detaylı

TÜRK HUKUK DÜZENİNDE MEVCUT YAPTIRIM TÜRLERİ. Dr.Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi

TÜRK HUKUK DÜZENİNDE MEVCUT YAPTIRIM TÜRLERİ. Dr.Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi TÜRK HUKUK DÜZENİNDE MEVCUT YAPTIRIM TÜRLERİ Dr.Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi 1) CEZA VE GÜVENLİK TEDBİRLERİ Hukuka aykırılıklar çok çeşitli biçimde gerçekleşebilir. Her hukuka aykırılık

Detaylı

HUKUKA ve AHLÂKA AYKIRILIK UNSURLARI ÇERÇEVESİNDE SALT MALVARLIĞI ZARARLARININ TAZMİNİ

HUKUKA ve AHLÂKA AYKIRILIK UNSURLARI ÇERÇEVESİNDE SALT MALVARLIĞI ZARARLARININ TAZMİNİ Dr. Pınar ÇAĞLAYAN AKSOY Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlisi HUKUKA ve AHLÂKA AYKIRILIK UNSURLARI ÇERÇEVESİNDE SALT MALVARLIĞI ZARARLARININ TAZMİNİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...

Detaylı

Bilgilendirilmiş Onam Alımı ve Hukuki Anlamı

Bilgilendirilmiş Onam Alımı ve Hukuki Anlamı Bilgilendirilmiş Onam Alımı ve Hukuki Anlamı Dr. Osman Celbiş Adli Tıp Profesörü, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Şekil Değiştiren Hekimlik Sanatı İnsanlık tarihi ile başlayan süreç içerisinde belli kurallar

Detaylı

LİVATA HADDİ (EŞCİNSELLİĞİN/HOMOSEKSÜELLİĞİN CEZASI)

LİVATA HADDİ (EŞCİNSELLİĞİN/HOMOSEKSÜELLİĞİN CEZASI) Livata Haddi 71 LİVATA HADDİ (EŞCİNSELLİĞİN/HOMOSEKSÜELLİĞİN CEZASI) Livatanın cezası zina cezasından farklıdır. Her ikisinin vakıası birbirinden ayrıdır, birbirinden daha farklı durumları vardır. Livata,

Detaylı

Dr. Uğur URUŞAK. Ceza Hukukunda Hukuka Uygunluk Sebebi Olarak Bir Hakkın Kullanılması

Dr. Uğur URUŞAK. Ceza Hukukunda Hukuka Uygunluk Sebebi Olarak Bir Hakkın Kullanılması Dr. Uğur URUŞAK Ceza Hukukunda Hukuka Uygunluk Sebebi Olarak Bir Hakkın Kullanılması İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...ix KISALTMALAR...xv GİRİŞ...1 I. KAVRAM...5 A. Genel Açıklama...5 B. Hak Kavramı...5

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Meral EKİCİ ŞAHİN Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi. Ceza Hukukunda Rıza

Yrd. Doç. Dr. Meral EKİCİ ŞAHİN Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi. Ceza Hukukunda Rıza Yrd. Doç. Dr. Meral EKİCİ ŞAHİN Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Ceza Hukukunda Rıza İÇİNDEKİLER SUNUŞ...VII TEŞEKKÜR... IX İÇİNDEKİLER... XI KISALTMALAR...XXIII GİRİŞ...1 Birinci Bölüm

Detaylı

KİŞİSEL VERİLERİN KAYDEDİLMESİ SUÇU

KİŞİSEL VERİLERİN KAYDEDİLMESİ SUÇU SEDAT ERDEM AYDIN AİHM İÇTİHATLARI BAĞLAMINDA KİŞİSEL VERİLERİN KAYDEDİLMESİ SUÇU İSTANBUL ARŞİVİ İÇİNDEKİLER DANIŞMANIN ÖNSÖZÜ...VII YAZARIN ÖNSÖZÜ... IX İÇİNDEKİLER...XIII KISALTMALAR... XIX GİRİŞ...1

Detaylı

YENİ TIBBİ YÖNTEMLERİN HUKUKA UYGUNLUĞU

YENİ TIBBİ YÖNTEMLERİN HUKUKA UYGUNLUĞU Dr. MEHMET EMİN ÖZGÜL Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Hukuk Bilimleri Anabilim Dalı Öğretim Elemanı YENİ TIBBİ YÖNTEMLERİN HUKUKA UYGUNLUĞU

Detaylı

İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ DERSİ

İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ DERSİ KTÜ Harita Mühendisliği Bölümü İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ DERSİ DERS NO#5 KONU: - İşveren sorumlulukları ve Adli süreç - Cezai Sorumluluklar ve Hükümler - Hukuki sorumluluklar ve Sonuçları Yrd. Doç.Dr.

Detaylı

ŞİKAYET NO : 02.2013/317 KARAR TARİHİ : 21/01/2014 RET KARARI ŞİKAYETÇİ :

ŞİKAYET NO : 02.2013/317 KARAR TARİHİ : 21/01/2014 RET KARARI ŞİKAYETÇİ : ŞİKAYET NO : 02.2013/317 KARAR TARİHİ : 21/01/2014 RET KARARI ŞİKAYETÇİ : ŞİKAYET EDİLEN İDARE : Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü ŞİKAYETİN KONUSU : Özel büro ve turizm tesisleri

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNA GÖRE İŞVEREN VEKİLİ KİMDİR? İŞVEREN VEKİLİNİN SORUMLULUKLARI NELERDİR?

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNA GÖRE İŞVEREN VEKİLİ KİMDİR? İŞVEREN VEKİLİNİN SORUMLULUKLARI NELERDİR? İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNA GÖRE İŞVEREN VEKİLİ KİMDİR? İŞVEREN VEKİLİNİN SORUMLULUKLARI NELERDİR? Recep GÜNER 50 * ÖZ 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nda yer alan yükümlülüklerin sorumlusu

Detaylı

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN BU DERSTE NELER ÖĞRENECEĞİZ? CEZA HUKUKU SUÇ Suçun Unsurları Suçun Türleri CEZA Ceza Hukukunun İlkeleri Cezai Sorumluluk CEZA HUKUKU "Ceza hukuku, devletin organlarınca suç sayılan

Detaylı

NİKAH-II (Rükün ve Şartları)

NİKAH-II (Rükün ve Şartları) İSLAM HUKUKU-I DERS -8 NİKAH-II (Rükün ve ) Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR & Doç. Dr. Servet BAYINDIR İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyeleri DERSİN AKIŞI Rükünleri Rükünlerde Aranan Şartlar

Detaylı

Kadınların Dövülmesi. Konusuna Farklı Bir Bakış. (Nisa [4] 34)

Kadınların Dövülmesi. Konusuna Farklı Bir Bakış. (Nisa [4] 34) Nisa [4] 34 Nuşûz Darabe Boşanmadan Önceki İşler Hz. Muhammed Hiç Kimseyi Dövmemiştir Dövmek Yasaklanmış Eşini Döven Hayırsızdır Ayetin Mantığı Kaynakça Kadınların Dövülmesi (Nisa [4] 34) Konusuna Farklı

Detaylı

TÜRK CEZA HUKUKUNDA AKIL HASTALIĞI

TÜRK CEZA HUKUKUNDA AKIL HASTALIĞI Dr. Öğretim Üyesi Sinan BAYINDIR Pîrî Reis Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi TÜRK CEZA HUKUKUNDA AKIL HASTALIĞI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...

Detaylı

TİCARÎ SIR, BANKA SIRRI VE MÜŞTERİ SIRRI HAKKINDA KANUN TASARISI

TİCARÎ SIR, BANKA SIRRI VE MÜŞTERİ SIRRI HAKKINDA KANUN TASARISI TİCARÎ SIR, BANKA SIRRI VE MÜŞTERİ SIRRI HAKKINDA KANUN TASARISI Amaç ve kapsam MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; kamu kurum ve kuruluşları ile iktisadî, ticarî ve malî sektörlerde üretim, tüketim ve hizmet

Detaylı

BORÇLAR HUKUKU PRATİK ÇALIŞMALARI

BORÇLAR HUKUKU PRATİK ÇALIŞMALARI Prof. Dr. Baki İlkay ENGİN Dr. Tülay A. ÜNVER Dr. Işık ÖNAY BORÇLAR HUKUKU PRATİK ÇALIŞMALARI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V İÇİNDEKİLER...VII KISALTMALAR... XIII Birinci Bölüm ŞEMALAR Şema 1: Borç İlişkisinin

Detaylı

Taşıyanın Zıya, Hasar ve Geç Teslimden Sorumluluğu

Taşıyanın Zıya, Hasar ve Geç Teslimden Sorumluluğu Dr. Kübra YETİŞ ŞAMLI İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Deniz Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu na Göre Taşıyanın Zıya, Hasar ve Geç Teslimden Sorumluluğu İÇİNDEKİLER

Detaylı

Abdest alırken kep ve şapka veya kufiyenin üzerini mesh etmenin hükmü. Muhammed Salih el-muneccid

Abdest alırken kep ve şapka veya kufiyenin üzerini mesh etmenin hükmü. Muhammed Salih el-muneccid Abdest alırken kep ve şapka veya kufiyenin üzerini mesh etmenin hükmü ] ريك Turkish [ Türkçe Muhammed Salih el-muneccid Terceme: Muhammed Şahin Tetkik : Ali Rıza Şahin 202-433 ح م ملسح القبعة والكوفية

Detaylı

Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Kanun No. 5194 Kabul Tarihi : 22.6.2004

Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Kanun No. 5194 Kabul Tarihi : 22.6.2004 Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Kanun No. 5194 Kabul Tarihi : 22.6.2004 MADDE 1. 24.6.1995 tarihli ve 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde

Detaylı

MURAT ORUÇ Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlisi HAKSIZ REKABETTE MADDİ TAZMİNAT DAVASI

MURAT ORUÇ Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlisi HAKSIZ REKABETTE MADDİ TAZMİNAT DAVASI MURAT ORUÇ Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlisi HAKSIZ REKABETTE MADDİ TAZMİNAT DAVASI İÇİNDEKİLER SUNUŞ...vii ÖNSÖZ... ix İÇİNDEKİLER... xi KISALTMALAR...xv GİRİŞ... 1 Birinci Bölüm

Detaylı

O, hiçbir sözü kendi arzularına göre söylememektedir. Aksine onun bütün dedikleri Allah ın vahyine dayanmaktadır.

O, hiçbir sözü kendi arzularına göre söylememektedir. Aksine onun bütün dedikleri Allah ın vahyine dayanmaktadır. İslam çok yüce bir dindir. Onun yüceliği ve büyüklüğü Kur an-ı Kerim in tam ve mükemmel talimatları ile Hazret-i Resûlüllah (S.A.V.) in bu talimatları kendi yaşamında bizzat uygulamasından kaynaklanmaktadır.

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM KARAR. Başvuru Numarası: 2013/8492. Karar Tarihi: 8/9/2014 İKİNCİ BÖLÜM KARAR

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM KARAR. Başvuru Numarası: 2013/8492. Karar Tarihi: 8/9/2014 İKİNCİ BÖLÜM KARAR TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM KARAR Başvuru Numarası: 2013/8492 Karar Tarihi: 8/9/2014 İKİNCİ BÖLÜM Başkan : Alparslan ALTAN ler : Serdar ÖZGÜLDÜR Recep KÖMÜRCÜ Engin YILDIRIM M. Emin

Detaylı

KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi. 5 (2005) s.89-113

KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi. 5 (2005) s.89-113 KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 5 (2005) s.89-113 Boşanma Sonucu Manevi Tazminat Olgusuna İslam Aile Hukuku Açısından Bir Yaklaşım Yard.Doç.Dr. Nuri KAHVECİ Özet Boşanma sırasında şayet kusursuz olan eşin

Detaylı

Dr. Şeyda DURSUN KARAAHMETOĞLU NAKDİ KREDİ SÖZLEŞMESİNİN BANKA TARAFINDAN HAKLI SEBEPLE FESHİ VE SONUÇLARI

Dr. Şeyda DURSUN KARAAHMETOĞLU NAKDİ KREDİ SÖZLEŞMESİNİN BANKA TARAFINDAN HAKLI SEBEPLE FESHİ VE SONUÇLARI Dr. Şeyda DURSUN KARAAHMETOĞLU NAKDİ KREDİ SÖZLEŞMESİNİN BANKA TARAFINDAN HAKLI SEBEPLE FESHİ VE SONUÇLARI İçindekiler Danışmanın Önsözü... VII Önsöz...IX İçindekiler... XIII Kısaltmalar Cetveli...XIX

Detaylı

Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Günümüz Fıkıh Problemleri

Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Günümüz Fıkıh Problemleri Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Günümüz Fıkıh Problemleri -Ders Planı- Dersin konusu: islamda kadının giyim-kuşamı [tesettür- örtünme] Ön hazırlık: İlgili tezler: ismail yıldız nesibe demirbağ

Detaylı

DİSİPLİN TALİMATI

DİSİPLİN TALİMATI DİSİPLİN TALİMATI 2016-2017 TÜRKİYE MASTER SÜPER LİGİ 40+ LİGİ DİSİPLİN TALİMATI İNDEX SIRA KONULAR SAYFA 1 AMAÇ ve KAPSAM 2 2 TEMEL İLKELER 2 3 SORUMLULUK 2 4 DİSİPLİN KURULU ve ÇALIŞMA YAPISI 4 5 DİSİPLİN

Detaylı

KİŞİLİK HAKKI İHLÂLİNDEN DOĞAN VEKÂLETSİZ İŞGÖRME

KİŞİLİK HAKKI İHLÂLİNDEN DOĞAN VEKÂLETSİZ İŞGÖRME Yrd. Doç. Dr. Gülşah Sinem AYDIN T.C. Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi KİŞİLİK HAKKI İHLÂLİNDEN DOĞAN VEKÂLETSİZ İŞGÖRME İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...XI

Detaylı

BORÇLAR HUKUKU PRATİK ÇALIŞMALARI

BORÇLAR HUKUKU PRATİK ÇALIŞMALARI Prof. Dr. Baki İlkay ENGİN Yrd. Doç. Dr. Işık ÖNAY Dr. Tülay A. ÜNVER BORÇLAR HUKUKU PRATİK ÇALIŞMALARI İÇİNDEKİLER 2. BASIYA ÖNSÖZ...V 1. BASIYA ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR... XV Birinci

Detaylı

Doğal Gaz Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

Doğal Gaz Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Doğal Gaz Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 Bu

Detaylı

Beraat Eden Sanıklar Müdafiinin Vek âlet Ücreti

Beraat Eden Sanıklar Müdafiinin Vek âlet Ücreti Beraat Eden Sanıklar Müdafiinin Vek âlet Ücreti Av. Coşkun ÖZBUDAK* * Ankara Barosu. 1. Giriş Bilindiği gibi, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi (AAÜT), beraat eden sanık yararına vekâlet ücretine hükmedilmesi

Detaylı

1.Birlik ilkesi: İslam inancına göre bütün varlıklar, bir olan Allah tarafından yaratılmıştır.

1.Birlik ilkesi: İslam inancına göre bütün varlıklar, bir olan Allah tarafından yaratılmıştır. İnsanın toplumsal bir varlık olarak başkaları ile iyi ilişkiler kurabilmesi, birlik, barış ve huzur içinde yaşayabilmesi için birtakım kurallara uymak zorundadır. Kur an bununla ilgili ne gibi ilkeler

Detaylı

KOVUŞTURMA ve SONRASI Tanık, polise veya savcıya ifade vermek zorunda mıdır?

KOVUŞTURMA ve SONRASI Tanık, polise veya savcıya ifade vermek zorunda mıdır? KOVUŞTURMA ve SONRASI Tanık, polise veya savcıya ifade vermek zorunda mıdır? Bir suçun tanığı olmuş kişi, polise bilgi ve ifade vermek zorunda değildir. Ancak, ifadesine gerek duyulan kişilerin, polis

Detaylı

KESİN SÜRE VERİLİRKEN GİDERLERİN KALEM KALEM AÇIKLANMASI GEREKTİĞİ

KESİN SÜRE VERİLİRKEN GİDERLERİN KALEM KALEM AÇIKLANMASI GEREKTİĞİ İDER AVANSI, GİDERLERİN KALEM KALEM AÇIKLANMASI GEREKTİĞİ YARGITAY 17. Hukuk Dairesi ESAS NO : 2012/13494 KARAR NO : 2013/12373 GİDER AVANSI VE DELİL AVANSI ARASINDAKİ FARKLAR KESİN SÜRE VERİLİRKEN GİDERLERİN

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER FİNAL SINAVI (İkinci Öğretim Öğrencileri İçin) 11.06.2015 16:00

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER FİNAL SINAVI (İkinci Öğretim Öğrencileri İçin) 11.06.2015 16:00 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER FİNAL SINAVI (İkinci Öğretim Öğrencileri İçin) 11.06.2015 16:00 Açıklamalar: Sınav süresi 3 saattir. Cevaplarınızı tükenmez kalemle, okunaklı

Detaylı

2:Ceza muhakemesinin amacı nedir? =SUÇUN İŞLENİP İŞLENMEDİĞİ KONUSUNDAKİ MADDİ GERÇEĞE ULAŞMAK

2:Ceza muhakemesinin amacı nedir? =SUÇUN İŞLENİP İŞLENMEDİĞİ KONUSUNDAKİ MADDİ GERÇEĞE ULAŞMAK Devletin yargı gücünü temsil eden adalet organlarının bir suçun işlenmip işlenmediği konuusnda ortaya çıkan ceza uyuşmazlığını çözerken izleyecekleri yöntemini gösteren normlar bütünündne oluşan hukuk

Detaylı

Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi 23 Mart Dr. K. Ahmet Sevimli Yardımcı Doçent Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi 23 Mart Dr. K. Ahmet Sevimli Yardımcı Doçent Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1 Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi 23 Mart 2016 Dr. K. Ahmet Sevimli Yardımcı Doçent Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi K. Ahmet Sevimli Kimdir? 1972 yılında İstanbul da doğdu. 1990 yılında Bursa

Detaylı

Yeni Borçlar Yasasında Hizmet Sözleşmesi

Yeni Borçlar Yasasında Hizmet Sözleşmesi Yeni Borçlar Yasasında Hizmet Sözleşmesi 04.01.2011 tarih ve 27836 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Borçlar Yasasına bakacak olursak yeni yasada hizmet

Detaylı

HAYATA KARŞI SUÇLAR. Madde 81- (1) Bir insanı kasten öldüren kişi, MÜEBBET HAPİS CEZASI ile cezalandırılır.

HAYATA KARŞI SUÇLAR. Madde 81- (1) Bir insanı kasten öldüren kişi, MÜEBBET HAPİS CEZASI ile cezalandırılır. KASTEN ÖLDÜRME HAYATA KARŞI SUÇLAR Madde 81- (1) Bir insanı kasten öldüren kişi, MÜEBBET HAPİS CEZASI ile cezalandırılır. (Madde 48- (1) Müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatı boyunca devam eder.) Nitelikli

Detaylı

Hulle'nin dayanağı âyet ve hadistir.

Hulle'nin dayanağı âyet ve hadistir. Bir İslâm hukuku terimi olarak; üç talakla boşanmış olan bir kadının, eski kocasına yeniden dönebilmesi için, üçüncü bir erkekle usûlüne göre evlenip, ölüm veya boşanma ile bu ikinci evliliğin sona ermesi

Detaylı

Yasemin BABA Türk Ceza Kanunu nda Etkin Pişmanlık İSTANBUL ARŞİVİ

Yasemin BABA Türk Ceza Kanunu nda Etkin Pişmanlık İSTANBUL ARŞİVİ Yasemin BABA Türk Ceza Kanunu nda Etkin Pişmanlık İSTANBUL ARŞİVİ İÇİNDEKİLER İSTANBUL CEZA HUKUKU VE KRİMİNOLOJİ ARŞİVİ...VII ÖNSÖZ... IX YAZARIN ÖNSÖZÜ...XIII İÇİNDEKİLER...XV KISALTMALAR LİSTESİ...XXI

Detaylı

Fıkıh Soruları Ramazan Bayramı Fitre ve zekâtlar bayram bittikten sonra da verilebilir mi?

Fıkıh Soruları Ramazan Bayramı Fitre ve zekâtlar bayram bittikten sonra da verilebilir mi? Fıkıh Soruları Ramazan Bayramı Fitre ve zekâtlar bayram bittikten sonra da verilebilir mi? Zekatın ödenmesinin zamanı, aslî ihtiyaçlar ve borçlar düşüldükten sonra, nisap miktarı, zekâta tabi ve üzerinden

Detaylı

1 İslam ne demektir? Hazreti Peygamberimiz in (sallallahu aleyhi ve sellem) getirdiği din olup bunu kabul etmek, Allah a ve resulüne itaat etmektir.

1 İslam ne demektir? Hazreti Peygamberimiz in (sallallahu aleyhi ve sellem) getirdiği din olup bunu kabul etmek, Allah a ve resulüne itaat etmektir. İBADET 1 İslam ne demektir? Hazreti Peygamberimiz in (sallallahu aleyhi ve sellem) getirdiği din olup bunu kabul etmek, Allah a ve resulüne itaat etmektir. 2 İslam ın şartı kaçtır? İslam ın şartı beştir.

Detaylı

KURUM KAZANCININ TESPİTİNDE KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER

KURUM KAZANCININ TESPİTİNDE KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER KURUM KAZANCININ TESPİTİNDE KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER Volkan YÜKSEL * Öz Vergi uygulamasında, bir kazancın elde edilmesi sırasında yapılan giderler vergilendirilecek kazancın tespitinde gider olarak

Detaylı

TÜRKİYE DE MAĞDUR ÇOCUKLAR

TÜRKİYE DE MAĞDUR ÇOCUKLAR TÜRKİYE DE MAĞDUR ÇOCUKLAR Bilgi Notu-2: Cinsel Suç Mağduru Çocuklar Yazan: Didem Şalgam, MSc Katkılar: Prof. Dr. Münevver Bertan, Gülgün Müftü, MA, Adem ArkadaşThibert, MSc MA İçindekiler Grafik Listesi...

Detaylı

FETHİYE. Tübakkom 10. Dönem Sözcüsü. Hatay Barosu.

FETHİYE. Tübakkom 10. Dönem Sözcüsü. Hatay Barosu. AVUKAT HATİCE CAN Av.haticecan@hotmail.com Atatürk cad. 18/1 Antakya 0.326.2157903-2134391 AĞIR CEZA MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI NA FETHİYE DOSYA NO : 2011/ 28 KATILAN : B. S. KATILMA İSTEYEN Türkiye Barolar

Detaylı

HEMŞİRELİKTE TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER SORUMLULUKLARI. Av. Halide SAVAŞ Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Uzmanı

HEMŞİRELİKTE TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER SORUMLULUKLARI. Av. Halide SAVAŞ Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Uzmanı HEMŞİRELİKTE TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER SORUMLULUKLARI Av. Halide SAVAŞ Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Uzmanı SAĞLIK ÇALIŞANLARININ KANUNİ SORUMLULUKLARI Ceza Kanunu ndan Kaynaklanan

Detaylı

Kurban Nedir Ve Niçin Kesilir?

Kurban Nedir Ve Niçin Kesilir? Kurban sözlükte yaklaşmak, yakınlaşmak gibi anlamlara gelmektedir. Kurban, Allah a yaklaşmak ve onun hoşnutluğunu kazanmak amacıyla belirli bir zamanda uygun nitelikteki bir hayvanı kesmektir. Kesilen

Detaylı

Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi

Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Mehmet SAYDAM Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlisi Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... v İÇİNDEKİLER... vii

Detaylı

Ordu Üniversitesi Öğrenci Yurtları Yönetmeliği

Ordu Üniversitesi Öğrenci Yurtları Yönetmeliği Ordu Üniversitesi Öğrenci Yurtları Yönetmeliği BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve TanımlarAmaç MADDE. 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Ordu Üniversitesine bağlı öğrenci yurtlarının yönetimi, işletilmesi

Detaylı

YENİ TÜRK CEZA KANUNU VE İSLAM HUKUKU MUKAYESESİ BAKIMINDAN MEŞRU MÜDAFAANIN UYGULAMA ALANLARI VE ÖLÇÜTLERİ

YENİ TÜRK CEZA KANUNU VE İSLAM HUKUKU MUKAYESESİ BAKIMINDAN MEŞRU MÜDAFAANIN UYGULAMA ALANLARI VE ÖLÇÜTLERİ İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy.17, 2011, s.323-346 YENİ TÜRK CEZA KANUNU VE İSLAM HUKUKU MUKAYESESİ BAKIMINDAN MEŞRU MÜDAFAANIN UYGULAMA ALANLARI VE ÖLÇÜTLERİ Dr. Ayhan HIRA * Özet Hukuk düzeni,

Detaylı

Kabul Tarihi : 22.6.2004

Kabul Tarihi : 22.6.2004 RESMİ GAZETEDE 26.06.2004 TARİH VE 25504 SAYI İLE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞTİR. BAZI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Kanun 5194 No. Kabul Tarihi : 22.6.2004 MADDE 1.

Detaylı

(28/01/ 2003 tarihli ve 25007 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan :

(28/01/ 2003 tarihli ve 25007 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan : (28/01/ 2003 tarihli ve 25007 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan : Elektrik Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek

Detaylı

SUÇA İŞTİRAKTE YARDIM EDENİN CEZA SORUMLULUĞU

SUÇA İŞTİRAKTE YARDIM EDENİN CEZA SORUMLULUĞU Yrd. Doç. Dr. Vesile Sonay EVİK Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi SUÇA İŞTİRAKTE YARDIM EDENİN CEZA SORUMLULUĞU İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...ix KISALTMALAR...xix GİRİŞ...1

Detaylı

HARİM. İhya edilen arazinin ve kamu mallarının hak sahipleri lehine hukukî koruma altına alınan çevresi anlamında İslâm hukuku terimi.

HARİM. İhya edilen arazinin ve kamu mallarının hak sahipleri lehine hukukî koruma altına alınan çevresi anlamında İslâm hukuku terimi. HARİM (الحريم) İhya edilen arazinin ve kamu mallarının hak sahipleri lehine hukukî koruma altına alınan çevresi anlamında İslâm hukuku terimi. Sözlükte harîm yasaklanan, korunan, dokunulmayan, mukaddes

Detaylı

Sağlık Personeline Karşı İşlenen Suçlar. Dt. Evin Toker

Sağlık Personeline Karşı İşlenen Suçlar. Dt. Evin Toker Sağlık Personeline Karşı İşlenen Suçlar Dt. Evin Toker dtevintoker@gmail.com Şiddet Nedir? Dünya Sağlık Örgütü (WHO) şiddeti; fiziksel güç veya iktidarın kasıtlı bir tehdit veya gerçeklik biçiminde bir

Detaylı

SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜTLENME SUÇLARI (TCK m )

SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜTLENME SUÇLARI (TCK m ) Dr. Erkan SARITAŞ SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜTLENME SUÇLARI (TCK m. 220-221) İSTANBUL ARŞİVİ İÇİNDEKİLER SUNUŞ...VII ÖNSÖZ... XI İÇİNDEKİLER... XVII KISALTMALAR LİSTESİ...XXIX GİRİŞ...1 I. KONUNUN MAHİYETİ

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ HARRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ HARRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

ÖZGEÇMİŞ HARRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ HARRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ÖZGEÇMİŞ ADI SOYADI: ÖMER FARUK HABERGETİREN DOĞUM YERİ VE TARİHİ: ŞANLIURFA/03.04.1968 ÖĞRENİM DURUMU: DOKTORA DERECE ANABİLİM DALI/BİLİM DALI 1 LİSANS SELÇUK İLAHİYAT FAKÜLTESİ 2 YÜKSEK LİSANS 3 DOKTORA

Detaylı

Tıbb-ı Nebevi İSLAM TIBBI

Tıbb-ı Nebevi İSLAM TIBBI Tıbb-ı Nebevi İSLAM TIBBI Tıbb-ı Nebevi İslam coğrafyasında gelişen tıp tarihi üzerine çalışan bilim adamlarının bir kısmı İslam Tıbbı adını verdikleri., ayetler ve hadisler ışığında oluşan bir yapı olarak

Detaylı

I. Genel Bilgiler Ülkeler arasındaki hayat standartlarının farklılığı, bazı ülkelerde yaşanan ekonomik sorunlar, uygulanan baskıcı rejimler, yaşanan

I. Genel Bilgiler Ülkeler arasındaki hayat standartlarının farklılığı, bazı ülkelerde yaşanan ekonomik sorunlar, uygulanan baskıcı rejimler, yaşanan I. Genel Bilgiler Ülkeler arasındaki hayat standartlarının farklılığı, bazı ülkelerde yaşanan ekonomik sorunlar, uygulanan baskıcı rejimler, yaşanan iç savaşlar, coğrafi olumsuzluklar dolayısıyla insanlar,

Detaylı

M VE NAZARDAN KORUNMA VE KURTULMA YOLLARI. lar aha beteri. dir veya 7 2. Y. 4. a bakarak " " dersek h 6. olarak sadaka verme.

M VE NAZARDAN KORUNMA VE KURTULMA YOLLARI. lar aha beteri. dir veya 7 2. Y. 4. a bakarak   dersek h 6. olarak sadaka verme. M VE NAZARDAN KORUNMA VE KURTULMA YOLLARI lar aha beteri dir... 1. -3-5 veya 7 2. Y 3. : me sem. 1 (B bir olmaz) 4. a bakarak " " 5. sek, dersek h 6. olarak sadaka verme. 2 3 k, iyilik yapmak, anaya -

Detaylı

FIKIH KÖŞESİ YAZILARI Zekât ve Fitre Müslümanlar zekât ve fitrelerini şahıslardan ziyade kuruluşa verebilir mi? Zekât ve Fitre ibadetleri, sosyal

FIKIH KÖŞESİ YAZILARI Zekât ve Fitre Müslümanlar zekât ve fitrelerini şahıslardan ziyade kuruluşa verebilir mi? Zekât ve Fitre ibadetleri, sosyal FIKIH KÖŞESİ YAZILARI Zekât ve Fitre Müslümanlar zekât ve fitrelerini şahıslardan ziyade kuruluşa verebilir mi? Zekât ve Fitre ibadetleri, sosyal dayanışma ve İslamî değerlerin mali olarak desteklenmesi

Detaylı

Dr. SEYİTHAN GÜNEŞ Emekli Hakim HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI

Dr. SEYİTHAN GÜNEŞ Emekli Hakim HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI Dr. SEYİTHAN GÜNEŞ Emekli Hakim HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII TEŞEKKÜR... XI İÇİNDEKİLER...XIII KISALTMALAR...XXI GİRİŞ...1 Birinci Bölüm KAVRAM, HUKUKİ NİTELİK VE TARİHSEL

Detaylı

Dr. Ömer ERGÜN Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi MEDENİ HUKUK TÜZEL KİŞİLERİNİN EHLİYET DURUMU

Dr. Ömer ERGÜN Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi MEDENİ HUKUK TÜZEL KİŞİLERİNİN EHLİYET DURUMU Dr. Ömer ERGÜN Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi MEDENİ HUKUK TÜZEL KİŞİLERİNİN EHLİYET DURUMU İÇİNDEKİLER SUNUŞ... v ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...xi GİRİŞ...1 Birinci Bölüm TÜZEL KİŞİLİK KURAMINA GENEL

Detaylı

İslamî bilimler : Kur'an-ı Kerim'in ve İslam dininin doğru biçimde anlaşılması için yapılan çalışmalar sonucunda İslami bilimler doğdu.

İslamî bilimler : Kur'an-ı Kerim'in ve İslam dininin doğru biçimde anlaşılması için yapılan çalışmalar sonucunda İslami bilimler doğdu. Türk İslam Bilginleri: İslam dini insanların sadece inanç dünyalarını etkilemekle kalmamış, siyaset, ekonomi, sanat, bilim ve düşünce gibi hayatın tüm alanlarını da etkilemiş ve geliştirmiştir Tabiatı

Detaylı

Karşılaştırmalı Hukuk Işığında KAMU DAVASININ AÇILMASINDA CUMHURİYET SAVCISININ TAKDİR YETKİSİ

Karşılaştırmalı Hukuk Işığında KAMU DAVASININ AÇILMASINDA CUMHURİYET SAVCISININ TAKDİR YETKİSİ MELİK KARTAL İstanbul Üniversitesi/ İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Karşılaştırmalı Hukuk Işığında KAMU DAVASININ AÇILMASINDA CUMHURİYET

Detaylı

Kusurlu İfa İmkânsızlığı

Kusurlu İfa İmkânsızlığı Yrd. Doç. Dr. Fatih GÜNDOĞDU İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Borca Aykırılık Hallerinden Kusurlu İfa İmkânsızlığı ve Hukuki Sonuçları İÇİNDEKİLER TAKDİM...VII ÖNSÖZ...

Detaylı

Yaratanlar arasında şerefli bir yere sahip olan insanın yaşam hakkı da, Allah tarafından lutfedilmiş bir temel haktır.

Yaratanlar arasında şerefli bir yere sahip olan insanın yaşam hakkı da, Allah tarafından lutfedilmiş bir temel haktır. Yaratanlar arasında şerefli bir yere sahip olan insanın yaşam hakkı da, Allah tarafından lutfedilmiş bir temel haktır. Kur'an-ı Kerimde bir kimseye hayat vermenin adeta bütün insanlara hayat verme gibi

Detaylı

başkasına zarar vermeme suç olgusu hırsızlık

başkasına zarar vermeme suç olgusu hırsızlık Her ne şart altında olunursa olunsun, Tabiî Hukuk tan gelen başkasına zarar vermeme kuralının toplum tarafından özümsenmemiş oluşu suç olgusunu ortaya çıkarmaktadır. Bir suç olgusu olarak ele alınan hırsızlık,

Detaylı

Dr. Mükerrem Onur BAŞAR

Dr. Mükerrem Onur BAŞAR Dr. Mükerrem Onur BAŞAR MİLLETLERARASI MAL SATIMINA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER HAKKINDA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ANTLAŞMASI UYARINCA SÖZLEŞMEYE UYGUN MAL TESLİM EDİLMESİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE BU YÜKÜMLÜLÜĞÜN İHLALİNDEN ÖTÜRÜ

Detaylı

Basında Sorumluluk Rejimi. Medya Ve İletişim Ön Lisans Programı İLETİŞİM HUKUKU. Yrd. Doç. Dr. Nurhayat YOLOĞLU

Basında Sorumluluk Rejimi. Medya Ve İletişim Ön Lisans Programı İLETİŞİM HUKUKU. Yrd. Doç. Dr. Nurhayat YOLOĞLU Basında Sorumluluk Rejimi Ünite 8 Medya Ve İletişim Ön Lisans Programı İLETİŞİM HUKUKU Yrd. Doç. Dr. Nurhayat YOLOĞLU 1 Ünite 8 BASINDA SORUMLULUK REJİMİ Yrd. Doç. Dr. Nurhayat YOLOĞLU İçindekiler 8.1.

Detaylı

Bazı makalelerde, bu iptal kararı ile kanuni temsilcilerin geçmişe yönelik sorumluluklarının kalktığına dair yorumlar okuyoruz.

Bazı makalelerde, bu iptal kararı ile kanuni temsilcilerin geçmişe yönelik sorumluluklarının kalktığına dair yorumlar okuyoruz. Not: Makaleler yazarın kişisel görüşünü ifade etmekte olup kaleme alındığı tarihteki mevzuat düzenlemeleri açısından geçerlidir. Daha sonra meydana gelecek değişimler uygulamada farklılık yaratabilir.

Detaylı

AİLE KURMAK &AİLE OLMAK

AİLE KURMAK &AİLE OLMAK AİLE KURMAK &AİLE OLMAK Dr. Fatma BAYRAKTAR KARAHAN Uzman-Ankara Aile Nedir? Aile kelimesinin kökü, ğavl dir. Bu kelime, ağır bir sorumluluk altına girmek demektir. Bu kökten gelen aile ise, birini çekince

Detaylı

İÇİNDEKİLER GİRİŞ 1 CİNSEL SALDIRI (MADDE 102) 5

İÇİNDEKİLER GİRİŞ 1 CİNSEL SALDIRI (MADDE 102) 5 İÇİNDEKİLER GİRİŞ 1 CİNSEL SALDIRI (MADDE 102) 5 1- Basit Cinsel Saldırı Suçu (m. 102/1) 7 A- Genel Açıklamalar 7 B- Suçun Maddi Unsuru 7 a- Suçun Faili 7 b- Suçun Mağduru 16 c- Fiil 22 ı- Cebir 22 ıı-

Detaylı

www.vergidegundem.com

www.vergidegundem.com Fax: 0 212 230 82 91 Damga vergisi uygulamasında Resmi Daire Av. Gökçe Sarısu I. Giriş Damga vergisi, hukuki işlemlerde düzenlenen belge ya da kağıtlar üzerinden alınan bir vergidir. Niteliğinin belirlenmesinde

Detaylı