İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE BAKIŞI VE BEKLENTİLERİ. İsmail ÖZKAN ÖZET

Transkript

1 İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE BAKIŞI VE BEKLENTİLERİ İsmil ÖZKAN ÖZET İnşt sektörünün inşt mühenislerine kışı ve eklentilerinin sptnmsı için r ln sh çlışmsı mçlnrk on eş sorun oluşn ir nket çlışmsı ypılmıştır. Arştırm için seçilen 6 firm yetkilileri ile yüz yüze görüşmeler ypılmıştır. Firmlrın, en z yılır sektör içine fl olmsı n kriter olrk lınmıştır. Aln çlışmsı ile firmlrın pozisyonlrı ve eklentileri elirlenmeye çlışılmıştır. Bu çlışm kemik kriterlerin ışın, ir ln gözlemi olrk eğerlenirilmeliir. Anhtr Kelimeler: İnşt Mühenisliği, İnşt Sektörü, Akemik Eğitim Sürei. GİRİŞ Çğımız ilgi çok hızlı üretilmekte, internet ortmınn ilgiye çok hızlı ulşılmkt, nk ilgiyi oğrulm filtresi ve metolrı henüz yerli yerine oturmığınn, mühenislik ilgi ve eerilerinin ölçümlenmesi (sptnmsı) uygulm shsın gerçekleştirilmekteir. Akemik süreç sonrsın meslek içi eğitim moeli ülkemize gerçek nlm kurgulnmmıştır. Bu neenle inşt sektörünün iç isiplinlerine oluşturuğu oto kontrol yöntemi verilerinin, inşt mühenisliği eğitim sistemine ışık tutğı üşünülmekteir. Ülkemize inşt mütehhitliğinin herhngi ir kriteri ulunmmktır. Bu neen ile syısl üyüklüklerine it kesin ir rkm yoktur. Mütehhitlere krne veriliği öneme it lğveilen Byınırlık ve İskn Bknlığı kyıtlrın 69. et mütehhit listesi ulunmktır. Bu ilgi ışın gerçek rkmı ulmk neree ise imkânsızır. Tiret ve Snyi Olrın kyıtlı yklşık 24. firmnın fliyet lnın inşt mütehhitliği işlevleri yer lmktır. Ank fliyet lnın yer lmsı, fiili olrk mütehhitlik yptıklrını göstermemekteir. Sektörümüzeki çeşitli ernek ve sivil toplum kuruluşlrının kyıtlrın ve yklşım yöntemi hesplrın ülkemize en z 12. inşt mütehhiinin ulunuğu söyleneilir. Byınırlık ve İskn Bknlığın yyımlnn ir yönetmelik ile inşt mütehhitliğinin kyıtlnırılmsı heeflenmiştir. Bu teliğ hlen yürürlükteir. Bununl erer 4 Temmuz 211 trihine yyımlnn 644 syılı Knun Hükmüne Krrnme ile kuruln Çevre ve Şehirilik Bknlığı n 12.me ile;.yerleşme ve ypılşmy yönelik mimrlık, mühenislik, mütehhitlik ve müşvirlik hizmetlerine ilişkin üzenlemeleri ypmk, uygulmlrı enetlemek ve izlemek,.. her türlü lt ypı ve tesist hil olmk üzere ypı mütehhitliği gii hizmet lnlrın çlışn gerçek vey tüzel kişilerin görev, yetki ve sorumluluklrın ve kyıtlrının tutulmsın ilişkin esslrı elirlemek, mesleki yeterlikleri ile kuruluş yeterliklerini eğerlenirerek unlr tesil ve yeterlik elgeleri vermek vey verilmesini ve kyıtlrının tutulmsını sğlmk verilmiştir. İsmil ÖZKAN Türkinş Seniksı Yönetim Kurulu Üyesi Reşit Glip Cesi Hft Sokk 12/8 Gziosmnpş/Ankr E-post: isems@gmil.om / ismilozkn@turkins.org.tr 1

2 Ayrı 4734 syılı Kmu İhle Knunu ile oluşturuln Kmu İhle Kurumu nun görevleri rsın mütehhitliğin kriterlerinin elirlenmesi ulunmktır. Aynı konu iki frklı kmu otoritesi yetkilenirilmiştir. Uygulmnın hngi yöne gelişeeği henüz ilinmemekteir. Syılrı kesin olms vrnış içimleri çısınn eş n grup mütehhitlik firmsı oluğunu prtik eneyimlerimizen iliyoruz. - Geleneksel, -Devingen, -Kmusl, -Profesyonel, -Uluslrrsı Dvrnış içimi, terih ve ihtiyçlrın elirlenmesi çısınn r ln çlışmsı eneklerin oluşturulmsın yukrı elirtilen özellikteki mütehhitlerin hepsinin temsil eilmesi mı ile zı kriterler elirleik. Aln çlışmsın seçilen firmlr,.en z eş yılır inşt sektörüne fiili uygulm ypmsı,.ciro üyüklüğü olrk 1- Milyon TL, -1 Milyon TL ve 1 Milyon TL nin üzerineki firmlrın eşit ğırlıkt olmsı,.anketi evplyn kişilerin yetkili ve uygulm lnın olmsı kriterleri rnmıştır. Güç= Bilgi+Teknoloji+İletişim Denklemi ilginin önemini h rttırmktır.(1) Bu enkleme her girinin reel sektöre yklşımı çok önemliir. ARAŞTIRMA SONUÇLARI 1.FİRMANIZDA ÇALIŞAN İNŞAAT MÜHENDİSLERİNİN SEÇİMİNİ NASIL YAPIYORSUNUZ? Seçenekler:.İlnn mülkt ile,.insn Kynklrı Şirketlerinen,.Firmmızki mühenislerin refernslrı ile,.diğer firmlrn trnsfer ile, e.kmuki iyloglr ile, f.şirketteki veri nksınn Bu soruy on firm iki-, eş firm üç-, eş firm ört- seçenek, 4 firm ise tek seçenek olrk ynıt vermiştir e f 4% 2% 23% 1% 1% 46% 2

3 Görülüğü gii ünynın kullnığı moern yöntemler, insn kynklrı ve şirketteki veri nksı ülkemize henüz yeterine uygulnmmktır. Mülkt ve şirket içi referns gii klsik terihler öne çıkmktır. 2.FİRMANIZDA 1 YILDIR ÇALIŞAN İNŞAAT MÜHENDİSİ SAYISI?.Hiç yok,.1-,.-1,.1-2, e.2 ve üzeri % 7% 22% 4% e e Çlışm sürekliliği firm, personel uyumun önemli göstergelerenir. % nin üzerine ir ornı orty koyn 1- syısı inşt sektörünün minimum personelle çlışm terihini orty koymktır. 3.İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNDE DENEYİM SÜRESİ KRİTERİNİZ NEDİR?.1-3 yıl,.3-1 yıl,.1 yıl ve üzeri,.projeye ğlı, e.uzmnlık lnı ile eğişken Bu soruyu 7 firm üç- seçenekli, 7 firm iki- seçenekli, 2 firm ise tek seçenekli olrk ynıtlmıştır % 1% 4% e e Firmlrın eneyime süre eklentisinin orty konmsı çısınn önemli ir veri oluğunu üşünüğümüz u konu 3-1 yıl prmetresi öne çıkmktır. Deneyimin süre ışınki çrpnlrının göz rı eiliği u soruy projeye ğlı ve uzmnlık lnı ile eğişken ynıtlrı ikkt çekii syıır. 3

4 4.İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNDE AKADEMİK ALANLAR AYRILMALI MIDIR?.Her uzmnlık lnı yrılmlı,.belli ln gruplrı oluşturulmlı,.altypı, üstypı yrılmlı,.mevut uygulm yeterli Bu sorunun ynıtı inşt sektörünün mühenislik eğitiminen eklentilerini ynsıtmsı çısınn çok önemliir % 8% 2% 47% İki firmnın seçenekler ışın; Eğitim esnsın sh uygulmlrı ile esteklenmeli ve Mevut eğitim sistemi hiç önemli eğil, see teorik ilgilerle yüklü olrk mezun oln ir inşt mühenisi gerçek mühenisliği çlışm hytın einiyor ve kemik lnını u şekile tespit eiyor ynıtlrı ile ülkemiz gerçeğini keni kış çısınn ynsıtmktır. İnşt mühenisliği eğitimine Belli ln gruplrı oluşturulmsı nın ihtiyç oluğunu orty koymktır..inşaat MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA ALANLARINA GÖRE YENİDEN DÜZENLENMELİ MİDİR?.Kesinlikle ktılıyorum,.ktılıyorum,.krrsızım,.ktılmıyorum, e.hiç ktılmıyorum e 16% % % 64% Akemik ve uygulm lnlrı ilişkisine e yorum getiren u soruy verilen ynıtlr ile sektör eğitim sisteminin eğişmesi gerekliliğini çık olrk tlep etmekteir. 4

5 6. AŞAĞIDAKİ HANGİ ALANLARDA MÜHENDİSLİK EĞİTİMİ PROGRAMLARI YENİDEN OLUŞTURULMALIDIR?.Şntiye uygulmlrı,.proje ve müşvirlik,.iş geliştirme ve ARGE,.İmlt ve kontrol, e.yönetim ve Plnlm, f.inşt-hukuk-inşt-işletme-inşt-ekonomi % 1 e f 18% 11% 1% İnşt sektörü, uygulm ihtiyç uyuğu lnlr konusun firm zın yşığı hikyelere ğlı olrk görüş ilirmekteir. Öne çıkn lnlr ise, Şntiye uygulmlrı ve İnşt-Hukuk, İnşt-İşletme, İnşt-Ekonomi ir. Bilginin ölçümlenmeye çlışılığı mülktlr İhle Knunu, fii, verimlilik kvrmlrını hiç uymmış İnşt mühenisleri nin çoğunlukt oluğu gerçeği, sektörümüzün serzenişini hklı kılmktır. Bu ln çlışmsın göz önüne lınms ; - Uygulm mühenisi, - Proje üretim mühenisi, - AR-GE ve İş geliştirme mühenisi, - Yönetim mühenisi gii kvrmlrın trtışmy çılmsı zmnının geliği eğerlenirilmekteir. 7. FİRMANIZDAKİ İNŞAAT MÜHENDİSİNDEN BEKLEDİĞİNİZ İŞLEV NEDİR?.Koorinsyon ve plnlm,.proje üretimi,.inş eilen projeye göre eğişir,.imlt ve şntiye uygulmsı, e.iş geliştirme, f.mevzutın yürütülmesi, g.hiç iri, h.hepsi, ı.diğer e f 1% 22% 24% 19% 12%

6 İnşt mütehhitlerine inşt mühenisinen ekleiği yetenekleri soruğumuz 13 firm hepsi, 1 firm eş-, 3 firm ört-, 4 firm üç-, 6 firm iki- iğerleri tek seçenekli ynıtlr vermiştir. Değerlenirmee hepsi seçeneği, iğer seçeneklere ilve eilerek, eklentilere yorum getirmiştir. Bir firm eklentilere iletişim eerisi ni eklemiştir. Aslın sektörün gerçek eklentisi en çrpıı ynıt veren ir firmnın söyleiği En iyiyi en uuz yptırıp, firmy pr kznırmsı gerçeğiir. Grfikten e görüleeği gii inşt sektörü herhngi ir konuy oklnmmış, eksiklik hissettiği lnlrı işret etmiştir. Bilinen gerçek ir kez h vurgulnmış, - Koorinsyon ve Plnlm, - İmlt ve şntiye uygulmsı lnınki inşt mühenisliği eğitim eksikliği orty konmuştur. 8.SİZCE; İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNDE UZMANLIĞIN ANLAMI NEDİR?.Derinlemesine teknik ilgi shii olmk,.hukuk, İşletme ve Ekonomik ln ilgi shii olmk,.proje üretmek,.projeyi inş etmek, e.risk ve SWOT nlizi ile önleyii teirler lmk, f.hepsi, g.hiç iri Yetkin mühenislik, uzmn mühenislik, profesyonel mühenislik v.. lr veriğimiz uzmnlık konusun inşt sektörü ne üşünüyor. Ynıtlr un ışık tutmktır. 23 firmn seçeneklerin tümü ynıtını lık. Birkç seçenek h ilve eilmiş ols ii, onlrı içselleştireekleri. Hepsi evının lınığı firmlrın kurumsl oluklrı gözleni. İlginç oln hiçirine evp verilmeiği gii ir şk seçenek türeten firm olmmsı ii. 1 firm iki- seçenekli, firm üç- seçenekli, 1 firm ört- seçenekli ynıt vermiştir % 29% % 9% Hepsi ynıtı iğer seçeneklere ğıtılrk eklenti h netleştirileilir % %17 %33 %37 27 e %27 6

7 9.ÜNİVERSİTELER TARAFINDAN VERİLEN AKADEMİK İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİNİ YETERLİ BULUYOR MUSUNUZ?.Evet,.Hyır,.Üniversitelere Bğlı,.Kısmen Yeterli, e.alnlr Bğlı e 7% 3% 43% Birçok mühenisle çlışn sektörümüz u sonuçlrl kemik eğitimi yeterli ulmığını ife etmekle irlikte %3 lik ölümü e kemik eğitim çısınn zı üniversiteleri yetersiz ulmktır. Dh net ir ife ile hepimize ilinen, kemik krosu eksik, eğitim ekipmnlrınn yoksun mntr gii türeyen üniversitelerin sektöre sunuğu mühenis profilinen sektörümüz memnun olmığını çıkç orty koymuştur. 1. ÜNİVERSİTELERDEKİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ LİSANS EĞİTİM SÜRESİNİN YETERLİ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR MUSUNUZ?.Kesinlikle yeterli eğil,.yeterli eğil,.krrsızım,.yeterli oluğu lnlr vr, e.yeterli e 4% 7% 23% 3% e Üniversitelerin inşt mühenisliği lisns eğitim süresi konusun, mevut sektörü ört yıllık eğitimin %4 ornın yeterli olmığını ife een %3 ise, mühenislik eneyiminin uygulm shsın kznılmy yönelik oluğunu vurgulmktır. Bugün trtışılmyk kr net ir gerçekle krşı krşıyyız. Dört yıllık lisns eğitimi profesyonel inşt mühenisliği için yeterli eğilir. (2) 7

8 11. TEORİK EĞİTİM DIŞINDAKİ PRATİK EĞİTİMİ YETERLİ BULUYOR MUSUNUZ? 1.Süre olrk;.yeterli eğil,.krrsızım,.yeterli % 1% 87% 2.Sistem olrk;.yeterli eğil,.krrsızım,.yeterli % % 92% Ortk eğitim-stj konusu mevut sistemimizin inşt sektörüne en çok eleştirilen ln oluğu ortır. Uzk oğu özeyişine OKUYAN UNUTUR, GÖREN HATIRLAR, YAPAN ÖĞRENİR felsefesi vrır. İnşt mühenisliği teorik eğitiminin ürünü, mikroskou ortk uygulm (stj) orgnizsyonuur. İnşt sektörü stj eğitiminin süre ve sistem olrk yetersiz oluğunu söylüyor. Mezunlr rsın ypıln ir çlışm Mezunlrın %92 si stj eğitiminin zorunlu olmsı gerektiğini üşünmekteir. (3) Vrmış gii yprk, sonuçsuz ç ile hiçir yere vrmyız. Deneyimi inşt sektörüne kznmk zorun oln mezunlrın geleekleri, şns ırkılmmlıır. İlgili ütün trflrı ir ry getirerek, see u konu şlığın ir çlışty ypılrk yöntem ve moeller trtışılmlıır. Vkıf üniversitelerinin ir kısmı eğitim yılını 3 periyo ölerek, ir ölümünü ortk eğitim uygulmsın yırmktır. Ank u moel inşt sektörüne henüz öngörülüğü gii uygulnmmktır. 12. İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ AKADEMİK EĞİTİM PROGRAM MODELİNİN OLUŞTURULMA YÖNTEMİ SİZCE UYGUN MUDUR?.Uygun,.Krrsızım,.Uygun eğil,.reel sektörün eklentilerinen uzk, e.rekete çık eğil, f.uzmnlık lnlrın yetersiz 8

9 % 14% % 2% 4% e f e Anketi ynıtlyn firmlrın üyük çoğunluğu kemik eğitim moelinin inşt sektörünün eklentilerinen uzk oluğu tespitini ypmıştır. Bu sptm kemik progrmlr ile inşt sektörünün ihtiyçlrının örtüşmeiğini orty koymsı çısınn önemliir. Ülkemize günel ihtiyçlrı krşılyk, geleek vizyonun senryolrını yzk, inmik ktılımı yrı resmi ir kurumsl ypı İNŞAAT SEKTÖR ENSTİTÜSÜ kurulmsı ir ihtiyç hlini lmıştır.(4) 13. İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ÜCRET POLİTİKASI OLARAK AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ UYGULAMALIDIR?.Serest piys koşullrı,.kmunun ir tn trife elirlemesi,.yrttığı ktm eğere göre prim sistemi olmlı,.deneyim süresine ğlı olrk, e.uzmnlık lnın göre e 1% 8% 32% 38% İnşt sektörünün üret politiksınki kış çısını elirlemeyi mçlyn u soruy verilen ynıtlr, sektörün serest piys koşullrı yerine, ktm eğer yrtm opsiyonun h ytkın oluğu sonuunu orty koymuştur. 14. SİZCE LİSANS YETKİSİ İÇİN AKADEMİK SÜRE NE OLMALI?.4 yıl yeterli,. yıl olmlı,. yıl+1 yıl uygulm,.6 yıl olmlı % 9

10 % 1 unu sorunun ir oğrulnmsı nlmını tşıyn u soru sektörün krrlı uruşunu netleştirmiştir. Kriter zın kullnıln terihler, süre seçenekleri çısınn ört(4) yıllık eğitim zmnını lisns yetkisi için yeterli görmekteir. Eğitim klitesizliği, eneyim yetersizliği, uygulm lnlrının örtüşmemesi gii sorunlrın lisns eğitim süresi içine çözüleileeği üşünesi ynın, ekonomik ypının sürenin ört(4) yıl klmsı terihine etken oluğu üşünülmekteir. 1. SİZCE LİSANS YETKİSİ NASIL KULLANILMALI?.Lisns iplomsı ile,.lisns sonrsı 1 yıllık ortk eğitim ile,.lisns sonrsı 2 yıllık ortk eğitim ile,.3 yıllık eneyim sonuu sınv ile, e.diğer % 2% 39% 33% Lisns yetkisinin ülkemize kullnılmsı üny örnekleri ile uyum içine eğilir. Meslek içi eğitimin kurumsl sistemtik ir ypısının olmmsı, hızl gelişen ilgi ile onnımlnm eksikliğini orty çıkrmktır. Her şeye rğmen, teorik eğitimin sonrsın (yöntemi yrı trtışılilir) ir yıllık ortk eğitim ile lisns yetkisinin kullnılmsı seçeneğine sektörümüz h ytkınır. Lisns eğitim süreineki iyileştirme eklentisine oln inşt sektörü, u şrt sğlnığın lisns iplomsı ile yetkinin kullnılileeğini e üşünmekteir. Diğer seçeneğine verilen ilginç ynıtlr; - yıllık eneyim sonuu sınv ile - Lisns sonrsı en z sene süre ile kreite ir firm uygulm terüesi ile - Mezuniyet sonrsı uzmnlştığı konu üzerine en z yıl eneyim ve lğı kurslr ğlı olrk göstermekteir ki, sektörümüz u konuy özel önem vermekteir. 1

11 SONUÇ, DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER 1.Bu r ln çlışmsın ktıln mütehhitlerin 38 einin inşt mühenisi olmsı ihtiyçlr, inşt mühenisliği eğitimi ve sektörün eklentilerinin gerçekçi olmsı çılrınn önemliir. 2.Sektörümüz klsik personel lımı oln İlnn mülkt ile yöntemini kullnmktır. Güven refleksini içeren Firmki mühenis refernsı önemli ornır. Moern yöntem oln İnsn Kynklrı Şirketlerini seçeneği sektörümüze verimli sonuç lmmıştır. 3.Mühenislik firmlrı 1- syı rlığın çekirek teknik personelle yollrın evm etmekteir. Bun proje sürekliliği önemli etken ols, sıl gerekçe projeye ğlı uzmnlr ile süresi içine çlışm geleneğiir. 4.Deneyim süresineki üşüne 3-1 yıl rlığıır. Firmlrı u seçeneğe iten neenler üzerine yrıntılı şk ir çlışm ypılilir..inşt mühenisliğine kemik revizyon Belli Aln Gruplrı Oluşturulmsı şekline olmsı sektörümüzün terihiir. Su ypılrı, Ulştırm, Geoteknik v.. Gii n lnlr yrtılmlıır. 6.Teknik lnlr ışın uygulmy yönelik ilgi eksikliğinin gierilmesi için e lisns eğitimi hiline Şntiye Uygulmlrı, Hukuk-İşletme-Ekonomi, Yönetim ve Plnlm v.. gii yrıyıl oyun süreek ersler konmlıır. 7.Sektörümüzün inşt mühenislerinen uygulm ın ekleiği n işlevler İmlt ve Şntiye Uygulmsı ile Koorinsyon ve Plnlm ır. 8.İnşt sektörünün inşt mühenisliğine Uzmnlık konusun çok net ir üşünesi olmığı u soruy verilen ynıtlr ile orty çıkmıştır. 9.İnşt sektörü köklü geçmişi oln üniversitelereki kemik eğitimi eklenilen üzeye ykın görüklerini Üniversitelere Bğlı ynıtı %42 gii ğırlıklı ir ornı kemik eğitimen memnun olmıklrını orty koymuşlrır. 1.Akemik eğitim eksiklik vurgulrı sonrsın sürenin e yeterli olmyğı ynıtını lğımızı üşünmemize rğmen, sonuçlr izi ynıltmıştır. Sektörümüzün %4 ornı ört yıllık lisns eğitimini yeterli görmekteir. 11.Sektörümüz söz irliği etmiş gii, ortk eğitimi(stj) süre ve sistem olrk yeterli görmeiğini tüm çıklıkl orty koymuştur. 12.Akemik eğitim progrmının reel sektörün eklentilerinen uzk oluğunun ltı ir kez h çizilmiştir. 13.İnşt sektörünün üret politiksınki terihi Serest piys koşullrı ve Yrttığı ktm eğere göre prim sistemi oluğu ynıtı lınmıştır. 14.Lisns için kemik eğitim süresinin ört yıl olmsı yeterli görülmekteir. 1.Lisns yetkisinin kullnılmsı için kemik eğitim sonrsı ir yıl ortk eğitim süreinin olmsı, sektörümüzün terihiir. Akemik eğitimeki reket inşt sektörü için çok olumlu ir iklim yrtmktır. Üniversitelerin MESLEĞE HAZIR inşt mühenisi vizyonu, inşt sektörününe eklentisiir. Ank u uluşmnın gerçekleşmesi için inşt sektörü ile kemik üny rsın güçlü ir köprü gerekliir. O köprüe, ypılnırılmsı zorunlu oln İNŞAAT SEKTÖR ENSTİTÜSÜ ne kurulilir. 11

12 Bu ln rştırmsı ile inşt sektörünün uygulm ölümü oln mütehhitlerin, inşt mühenisi ile ilgili rıklrı özelliklerin elirlenmesine çlışılmıştır. İnşt sektörü mlzeme üretiileri, müşvirlik ve proje üretimi, kmusl mühenislik, ypı mkine üretiileri gii sektörün iğer oyunulrının eklentilerinin tespiti için ir izi çlışm ypılmsı plnlnmktır. KAYNAKLAR (1)İnşt Mühenisliği Eğitim Sempozyumu Üniversitelere Çğın Ruhu Bilişim Teknolojilerinin Eğitime Ktkısı. Türky BAKAN, Serp KAHRAMAN(29) (2)İnşt Mühenisliği Eğitim Sempozyumu Geleeğin İnşt Mühenisi-Sumru PALA(29) (3)İnşt Mühenisliği Eğitimi Sempozyumu-İnşt Mühenisliği Eğitimine Türkiye Gerçeği-C.OĞUZ,S.ALTIN,İ.Ö.YAMAN,M.S.KIRÇIL,A.BAKIR,G.SÖNMEZ(29) (4)T.M.B. İnşt Sektörünün 223 Vizyonu Çlışmsı 12