Son Büyük Küresel Isınma Yeni şaşırtıcı kanıtlar, en hızlı tarih öncesi ısınmanın, bugünkünün yanında sararacağını ileri sürüyor. Lee R.

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Son Büyük Küresel Isınma Yeni şaşırtıcı kanıtlar, en hızlı tarih öncesi ısınmanın, bugünkünün yanında sararacağını ileri sürüyor. Lee R."

Transkript

1 Son Büyük Küresel Isınma Yeni şaşırtıcı kanıtlar, en hızlı tarih öncesi ısınmanın, bugünkünün yanında sararacağını ileri sürüyor. Lee R. Kump Kutup ayıları, ziyaretçilerin çoğunu, Norveç in Svalbard takımadalarının en büyüğü olan Spitzbergen e çekiyor. Benim için çekici şey oradaki kayalardı. Hepimiz jeolog ve iklim bilimcisi olan arkadaşlarım ve ben, 2007 yazında bu uzak arktik adaya, o zamanlar en hızlı küresel ısınma olarak bilinen olay hakkında kanıt bulmak için uçtuk. Bu kanıtları saklayabiyecek olan kayalık çıkıntılara ulaşmak, eski kömür ocağı olan Longyearbyen deki işçi yatakhanemizen iki saatlik, sıkıntılı bir yolculuk anlamına geldiği için, gece dinlenmesinden hemen sonra erkenden yola çıktık. Kaygan kar oyuklarını ve bodur bitkileri sıyırıp geçerken, bu bölgenin bir zamanlar palmiyeler, eğrelti otları ve timsahların evi olduğunu hayal ettim. Yaklaşık 56 milyon yıl öncesinde, ayazla boğuşmak yerine, tere batmış olacaktım. Araştırmaların gösterdiğine göre, bir kaç bin yıllık bir süre içinde jeolojik zaman için yalnızca bir an küresel sıcaklıklar beş derece santigrat yükselerek bilim adamlarının Paleocene-Eocene Termal Maksimum veya PETM olarak adlandırdıkları gezegensel ateş oluştu. İklim bölgeleri, kara ve denizde, kutuplara doğru kayarak hayvan ve bitkileri uymaya veya ölmeye zorladı. Okyanusun en derin bölgelerinin bazıları asitlenip oksijensiz kalınca, orada yaşayan birçok organizma öldü. Bu ateşi düşürmek, dünyanın doğal tamponlarının yılını adı. PETM nin, bugün gördüğümüz insan yapısı iklim değişmesiyle çarpıcı benzerlikleri var. Belki de, her ikisinin arkasındaki sebep, ısı tutucu sera gazlarının okyanuslar ve atmosfere enjekte edilmesi, ki bunların hacmi, bugünkü fosil yakıtların gelecek yüzyıllarda yapacakları kadar. PETM sırasındaki olayların tam olarak bilinmesi, gleceğimizin nasıl olacağı hakkında fikir verecektir. Ama son zamanlara kadar, bu olay hakkındaki açık kalmış sorular, öngörüleri en iyimser şekilde spekülâtif yaptı. Yeni cevaplar dengeli bir açıklık getirecek. Bunlar, gezegenin son küresel ısınma sonuçlarının, gelecektekilere bakınca silik kalacağına işaret ediyor ve insanlığın, gidişatın değişmediği taktirde, acı çekeceğini ekleyerek bu öngörülere destek veriyor. SERA FESADI Bugün araştırmacılar PETM nin şu şekilde oluştuğunu düşünüyor: PETM, şu andaki iklim krizimizde de geçerli olduğu gibi, bir açıdan, fosil yakıt yakılmasıyla başladı. Zamanla, süper kıta Pangea parçalanmanın eşiğinde ve dünyanın kabuğu, kuzey doğu Atlantik Okyanusu nu oluşturmak üzere çatlarken bu kara kütlesinden, Avrupa ve Grönland ı içine alacak muazzam hacimde erimiş kaya ve ısı yükselip, karbon zengini çökeltileri ve belki de yüzeye yakın olan biraz kömür ve petrolu yaktı. Kızaran çökeltiler de, büyük çapta iki güçlü sera gazı olan karbon dioksit ve metanı saldı. Patlamaların muazzam hacimlerine bakarak, belki de bu ilk sera gazlarının oluşmasından yanardağların, küresel ısıyı birkaç derece yükseltmeğe yetecek olan bir kaç yüz petagramlık birikimi oluşturdukları için, sorumlu olduklarını söyleyebiliriz. Ama, bizimki de dahil olmak üzere çoğu analiz, PETM yi en sıcak noktasına ulaştırmak için daha fazlasına gerek olduğunda hemfikir.

2 İkinci ve daha ilginç bir ısınma fazı, yanardağların yol açtıkları ısı miktarının başka gaz tiplerini harekete geçirmesiyle başladı. Okyanusların doğal karışımları, sıcaklığı soğuk deniz tabanına taşıyıp, onun burada gömülü halde duran engin miktarda donuk metanhidrat birikimlerinin kararlılığını bozdu. Hidratlar eriyince metan gazı, kabarcıklar şeklinde yüzeye çıktı ve atmosfere daha fazla karbon ekledi. Atmosferdeki metan ısıyı karbondioksitten çok daha etkili şekilde tutar, ama çabucak CO2 ye döner. Ama, metan gazının çıkışı devam ettikçe, bu gazın yüksek miktarları kalarak sera etkisini şiddetli şekilde arttırarak sıcaklığın artmasına yol açar. Hidrat etkisiyle ısınmanın tepe noktası cıvarında, belki de bir sürü başka pozitif geribeslemeler, karadaki karbondioksit depolarından daha fazla karbon salınmasına yol açtı. (Bir zamanlar canlı olan) herhangi bir malzemenin kurutulması, pişirilmesi ve yakılması sera gazı salar. Gezegenin bir çoğu kısmındaki kuraklıklar, batı Amerika ve batı Avrupa dahil, büyük olasılıkla ormanları ve turbalıkları kurumaya itti ve bazı durumlarda geniş çaplı orman yangınları atmosfere daha da fazla karbondioksit saldı. Yüzyıllarca ve modern zamanlarda bulundukları bilinen turbalar ve kömür sınırlarında tüten ateşler bu salınmayı güçlü şekilde devam ettirdi. Bu durumu, kutup bölgelerindeki ebedî buzun erimesi, belki de daha da kızıştırdı. Ölü bitkileri milyonlarca yıl saklamış olan ebedî donuk toprak, buz dolabındaki donuk hamburger gibidir. O eti mutfak masasına koyarsanız, çürür. Benzer şekilde, ebedî donuk toprak erirse, mikroplar erimeden kalıntıları yiyerek çok metan üretirler. Bilim adamları, eriyen Arktiğin bugünkü fosil yakıttan ileri gelen ısınmayı büyük ölçüde destekliyeceğnden endişeliler. Eriyen ebedî buzun PETM sırasındaki potansiyel katkısı daha da dramatikti. Gezegen o zamanlar daha sıcaktı ve böylece PTEM den önce bile Antarktika daki buz kümeleri erimek için rafa kaldırılmıştı. Okyanuslar, gaz salınımı başlayınca CO2 nin çoğunu emdiler (metan da sonradan CO2 ye dönüştü). Bu doğal karbon sıyırması ilk zamanlarda ısınmayı dengeledi. Ama sonraları okyanus derinliğine o kadar gaz sızdı ki, orada, asitlenme olarak bilinen karbon asidi fazlalığı oluştu. Dahası, denizin derinlikleri ısındıkça oksijen miktarı azaldı (daha sıcak su, bu yaşam destekleyici gazı, soğuk suyun tuttuğu kadar tutamaz.) Bu değişimler, foraminifera denen ve deniz dibindeki çökeltilerle yaşayan bazı mikroskopik canlılar için felâket demekti. Onların başarısızlıkları fosil kayıtlarında açıkça görünüyor: Bu türlerin %30 veya 50 sinin soyu tükendi. ÇEKİRDEK BİLGİ PETM nin dehşetli bir gaz salınımı tarafından tahrik edildiği 1990 dan beri, bu olayı bir çift California lı araştırmacıların Antarktika denizinin dibinden delinip çıkartılan milyonlarca yıllık bir çökelti dolgusundaki iklim kaydını incelemelerinden sonra açıklık kazandı. Daha az göze batan, tam olarak ne kadar gazın salındığı, hangi gazın çoğunlukta olduğu ve gaz salınımının ne kadar sürdüğü ve onu neyin başlattığı gibi ayrıntılardı. Onbinlerce bilim adamı bu keşfi izleyen yıllarda, yüzlerce derin deniz çökelti çekirdeklerini inceleyerek cevap aradılar. Katmanlar ağır ağır, ortaya yavaşça serildikçe, onların içlerinde sakladıkları mineraller bunların içinde deniz yaşamına ait iskelet mineralleri de vardı ve bunlar onları saran okyanustaki bileşimlerin imzalarını ve aynı zamanda çökelti zamanındaki yaşam şekillerini ta-

3 şıyorlardı. İskelet kalıntılarındaki farklı şekiller ve oksijen atomu izotopları, örneğin su sıcaklığını belirliyordu. SÜRPRİZ KEŞİF Şimdi ve Sonra Dünyanın ısınma hızı, sera gazlarının atmosferde ne kadar hızla toplandıklarına bağlı yılında, eğer fosil yakıt yakılması ve karbon sıyırma değişmezse 8 derecelik bir ısınma öngörülüyor. Öngörülen yaklaşık 5000 petagramlık karbon salınımı, PETM i tahrik eden hacme yakın. Ama daha hızlı olduğu düşünülen eski değer, bugünkünden yavaştı. Bu çekirdekler, iyi şekilde saklanmışlarsa, iklim geçmişinin mükemmel bir kaydını gözler önüne seriyor. Ama, içlerinde PETM nin de bulunduğu çoğu iyi durumda değildi. Parçaları eksikti, geri kalanlar da zamanla tahribolmuşlardı. Deniz dibi çökeltisi tipik olarak, antasid tabletlerdekiyle aynı olan mineral kalsiyum karbonat açısından zenigindir. PETM sırasındaki okyanus asitlenmesi çökeltilerdeki karbonatın, tam da PETM nin aşırı şartlarının temsil edildiği kısımlarında bulunan çoğunu eritmiş. Bundan dolayı, arkadaşlarım ve ben 2007 de Küresel Üniversite Ağı nın nezaretinde Spitzbergen de, Norveç, Hollanda ve İngiltere den bir grup araştırmacıyla buluştuk. Artiğin bu kısmından gelen kayaların neredeyse tamamen çamur ve alçıdan oluştuğuna inanmak için sebeplerimiz vardı ve bunlar sonunda eski ısınma olayı hakkında cevabı olmayan sorulara cevap olabilerek kayıtları da tamamlayabilirlerdi. Gerçekte, örneklerimizi deniz altından değil de, aşınmış bir plâtodan almaya niyetlendik. Aradığımız çökeltiler kadîm bir okyanusun tabanına yerleşmişlerdi ve PETM den beri var olan tektonik güçler bu bölgeyi su seviyesinin üzerine ittiler ve buzullar da bu bölgeyi sonradan şekillendirip, Spitzbergen'in hayret verici dik dağları ve geniş vadileri şekline soktular. Longyearbyen den ilk izcilik seyahati, bir taraftan saha çalışması ve kaya örneklemek için plânlar yaparken, diğer taraftan da bizi çok ağırlık kaldırmaktan kurtaracak bir keşif yaptık. Açık fikirli bir yerel jeologdan, bir zamanlar çalıştığı bir Norveç madencilik şirketinin, yıllar önce PETM bölgelerini kapsayan çökelti katmanında delikler açıp, çekirdekler çıkarttığını öğrendik. Kilometrelerce yerden çıkanları, günün birinde, bilim adamlarının onları yararlı bulacakları ümidiyle, saklamıştı. Bizi, şehrin dışındaki, çekirdeğin 1,5 metre uzunluğunda silindirler halinde saklı olduğu bir metal barakaya götürdü. Bu yolculuğun kalan kısmındaki ve 2008 deki ikinci ziyaretimizdeki çabamız, bu uzun çekirdeğin seçtiğimiz kısımlarından örnekler elmek oldub Lâboratuvarda, sonraki bir kaç yıl içinde, bu örneklerden, dünyanın PETM içine girişi ve çıkışı sırasındaki durumunu açıklığa kavuşturabilecek özel kimyasal imzalar çıkarttık. Havanın sera gazı içeriği hakkında daha çok şey öğrenebilmek için, alçının içinde saklı kalmış organik maddelerden çıkan karbon izotoplarının değişen karışımlarını inceledik. Çekirdeğin 200 den fazla katmanının analizlerini ve çıkarımlarını yaparak bu faktörlerin zamanla nasıl değiştiklerini parça parça birleştirdik. Şüphelendiğimiz gibi, karbondaki izotop imzası, 56 milyon yıllık olduğunu bildiğimiz katmanlarda dehşetli şekilde değişiyordu.

4 ZAMANI GENİŞLETMEK Arktik çekirdeklerimizin çok özel oldukları anlaşıldı. PETM deki ısınma periyodunun tümünün kaydını çıkartacak ilkler olduklarından, atmosfere salınan sera gazlarının salındıkları sürenin komple bir enstantanesini veriyorlardı. Bu benzersiz iklim kayıtlarının sonunda tarih, miktar, kaynak ve salınma süresi hakkında bu güne kadarki en geçerli kanıtları vereceklerinden şüphe ediyorduk. Ama bu sonuçlara varmak için çekirdekteki malzemelerin bileşimleri ve yoğunluklarından, ekstrapâsyonun ötesine geçmemiz gerekiyordu. Pennsylvania State Üniversitesi nden doktora öğrencim olan Ying Cui ye, şu ana kadar Arktik çekirdeklerindeki izotoplardan bulduklarımızla, derin deniz çekirdeklerinden, deniz tabanındaki erime derecesi hakkında bir bilgisayar ısınma simülâsyonu yapmasını söyledim. Cui, PETM hikâyesini tam olarak çıkartabılmak için, her biri bir ay bilgisayar süresi alan farklı senaryolar denedi. Örneğin bunlardan bazıları metan hidratların daha fazla katkı sağladığını göz önüne aldı; diğerleri, karbondioksit kaynaklarının. Fiziksel kanatlara en iyi uyan senaryo, atmosfer ve okyanısa 3000 ile petagramlık bir karbon eklenmesini gerektirdi, ki bu, yanardağlar ve metan kaynaklarının sağladıklarından fazlaydı; dolayısıyla, ebedî buz (permafrost), kömür ve turbanın da katkıları olmalıydı. Bu, başka çekirdekler ve bilgisayar modellerine ve izotop imzalarına dayanan önceki tahminin yüksek tarafına rastlıyordu. Ama bizi en çok şaşırtan şey, bu gaz salınımının yaklaşık yıl sürmüş olmasıydı daha önce öngörülenlerden 2 veya 20 kere daha uzun bir aralık. Bu uzun süre PETM sırasındaki fışkırma miktarının yılda iki petagramdan az olduğuydu bugün fosil yakıtlardan çıkanın küçük bir kesri kadar. Gerçekte bugün CO2 yoğunlukları PETM zamanına göre belki de 10 kere daha hızlı artıyor. Bu yeni gerçeğin gelecek için çok derin etkileri olacak. Fosil kayıtları bize, iklim değişimi hızının yaşam şekilleri ve ekosistemler açısından etkisinin daha fazla olduğunu anlatıyor. Nasıl ki, arkadaşınızdan midenize bir yumruk yemek yerine sarılmasını beklerseniz, yaşam da ağır değişimlere, çabuklardan daha kolay uyum sağlar. Bu, (65 milyon yıl sürerken bir asteroidin dinozorları öldürmesiyle bitti) Cretaceous periyodu zamanındaki durumdu. Cretaceous periyodu içindeki toplam ısınma PETM dekine benzerdi, ama ilk olay binlerce yerine milyonlarca yıl içinde oldu. Kayda değer nesil tükenmeleri olmadı; gezegen ve üzerindekilerin uyum sağlamak için yeterince zamanları oldu.

5 Bilim adamları, yıllarca PETM nin karşıt ekstremin karşıtı olduğunu düşündüler: Geleceğin en sıkıcı projeksiyonuyla boy ölçüşebilen bilinen en hızlı iklim değişimi. Bu fikrin ışığı altında, PETM nin sonuçları çok da fena değildi. Deniz dibindeki şanssız delikliler takımının dışında, görünüşe göre, bu sıcak dalgasından bütün hayvan ve bitkiler sağ çıktılar bunun için bazı çok ciddî uyarlamalar yapmak zorunda kalsalar bile. Bazı organizmalar büzüldü. Özellikle PETM memelileri, atalarından ve ahfatlarından daha küçüktüler. Kabule göre, bu şekilde geliştiler, çünki ısı dağıtmada küçük vücutlar büyüklerden daha şanslıdır. Yuva yapan böcekler de, aynı şekilde cüceleştiler. Kutba doğru büyük bir göç diğer yaratıkları korudu. Bazıları, genişlemiş bölgelerinde geliştiler bile. Denizde, genellikle astropiklerde oturan dinoflagellatlar Apectodinium Arktik Okyanusa dağıldılar. Karadaysa, tropiklere sıkışmış olan çoğu hayvan ilk defa, kaplumbağa ve toynaklılar, Kuzey Amerika ve Avrupa yolculuğuna çıktılar. Bu yayılma, memeliler açısından, insanlar acısından engin karışıklıklara, gelişme ve yeni yerler doldurmaları için çok olanak açtı: Bu büyük farklılaşma primatların kökenlerini de kapsadı. ÇOK MU HIZLI? PETM in, en kötü halle, gerçekten de ılımlı ve çok hızlı olmadığını bildiğimize göre, onun oldukça zararsız biyolojik sonuçlarına sığınıp, fosil yakıt yakma hakkında pişman olmayanları haklı göstermek isteyenlerin tekrar düşünmeleri gerekir. Karşılaştırınca, iklim şu anda tehlikeli bir hızda değişiyor. Birkaç on yılda, ormansızlaşma ve sanayi devriminin kömür santralları karbondioksidi %30- dan fazla arttırdı ve şu anda da her yıl atmosfere dokuz petagram karbondioksit pompalıyoruz. İklim değişiminin potansiyel etkisiyle boğuşan bilim adamları ve politikacılar genellikle ürünlere odaklanırla: Ne kadar buz eriyecek? Deniz ne kadar yükselecek? PETM araştırmasından çıkan yeni ders, şunu sormaları gerektiriyordu: Bu değişimler ne kadar hızlı olacak? Dünya sakinlerinin buna uymaya zamanları olacak mı? Değişim çok hızlı olur veya göç veya uyma için engeller dev gibi olursa: Hayvanlar ve bitkilerin soyu tükenirse ve dünyanın görünüşü binlerce yıl için değişirse. Şu andaki gezegensel ateşin daha ilk safhalarında olduğumuz için geleceği kestirmek güç. Ama daha şimdiden bazı şeyleri biliyoruz. (Intergovernmental Panel on Climate Change), Hükûmetler arası İklim Değişim Paneli nin son raporlarına göre, ekosistemler ısınmaya karşı çok hassas. Yüzey suyunun asitlendiğini bunun sonucu olarak denizdeki yaşam üzerindeki baskıyı gösteren açık deliller var. Tür yok olması artıyor ve iklim bölgelerinin kayması bitki ve hayvanları harekete geçirdi, çoğunlukla hastalık taşıyan böcek ve kendilerine yeni vatan bulmaya çalışan başka saldırgan türlerle birlikte. PETM dekinden farklı olarak, yollarını kesen caddeler, tren yolları, şehirler ve köyler modern bitkiler ve hayvanların daha uygun iklime göçlerini engelliyor. Bu günlerde çoğu büyük hayvanlar, habitatlarının kaybı dolayısıyla zaten minik yerlere kapatılmış durumda; onların hayatta kalabilmek için yeni yerlere göç olasılıkları, çoğu kere sıfır. Dahası, buzullar ve buz katmanlarının erimesi denizi yükseltiyor; mercan kayalıkları gittikçe artan şekilde hastalıklara ve sıkıntıya maruz kalıyorlar; kuraklık ve sel hikâyeleri gittikçe yaygınlaşıyor. Şüphesiz ki, kutup buzlarının erimesi sonucu yağmur huylarının değişmesi ve deniz yükselmesi, günün birinde,

6 şimdiye kadar görülmemiş çapta kitlesel insan göçlerine yol açabilir. Bazıları başladi bile. Bugünkü küresel ısınma PETM yi büyük ölçüde geçme yolunda ama bizi bekleyen felâketi önlemek için çok geç kalınmış değil. Bunu yapmak için dünyadaki bütün ulusların atmosferdeki karbondioksit yığılmasını azaltmaları ve PETM nin son en büyük ısınma olarak kalmasını sağlamaları lâzım. Lee R. Kump, Pennsylvania Devlet Üniversitesi nde geöbilim profesörü ve Dire Predictions: Understanding Global Warming (Korkunç ehanetler: Kürese Isınmayı Anlamak) kitabının da yazarı

I.10. KARBONDİOKSİT VE İKLİM Esas bileşimi CO2 olan fosil yakıtların kullanılması nedeniyle atmosferdeki karbondioksit konsantrasyonu artmaktadır.

I.10. KARBONDİOKSİT VE İKLİM Esas bileşimi CO2 olan fosil yakıtların kullanılması nedeniyle atmosferdeki karbondioksit konsantrasyonu artmaktadır. I.10. KARBONDİOKSİT VE İKLİM Esas bileşimi CO2 olan fosil yakıtların kullanılması nedeniyle atmosferdeki karbondioksit konsantrasyonu artmaktadır. Fosil yakıtlar, çoğu yeşil bitkilerin fotosentez ürünü

Detaylı

Hava Durumu İKLİM İklim Değişiyor Peki Siz Bunun Farkında mısınız? Sera Etkisi Ve İklim Değişikliği En önemli sera gazları Karbon dioksit (CO2) Metan (CH4) Diazot monoksit(n2o) İklim Değişikliğine Sebep

Detaylı

SONUN BAŞLANGICI KÜRESEL ISINMA HÜLYA KUZU METİN ÇİVİLER LİSESİ/ANTALYA

SONUN BAŞLANGICI KÜRESEL ISINMA HÜLYA KUZU METİN ÇİVİLER LİSESİ/ANTALYA SONUN BAŞLANGICI KÜRESEL ISINMA HÜLYA KUZU METİN ÇİVİLER LİSESİ/ANTALYA Küresel ısınma nedeniyle ortaya çıkan trajik görüntüler 31 Temmuz 2009 Humboldt buzulunun erimesinden sonra geriye kalanlar. 27 Ekim

Detaylı

DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma

DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma DERS VI-VII Nüfus Artışı Küresel Isınma Demografi (nüfus bilimi), sınırları belli olan bir coğrafyanın nüfus yapısını, özelliklerini ve değişimlerini incelemektedir. Doğum, ölümün yanı sıra göç gibi dinamikleri

Detaylı

Sera Etkisi. Gelen güneş ışınlarının bir kısmı bulutlar tarafında bloke edilmekte. Cam tarafından tutulan ısı

Sera Etkisi. Gelen güneş ışınlarının bir kısmı bulutlar tarafında bloke edilmekte. Cam tarafından tutulan ısı Sera Etkisi Bir miktarda ısı arz dan kaçmakta Gelen güneş ışınlarının bir kısmı bulutlar tarafında bloke edilmekte CO2 tarafından tutulan Isının bir kısmı tekrar atmosfere kaçabilir. Cam tarafından tutulan

Detaylı

1. İklim Değişikliği Nedir?

1. İklim Değişikliği Nedir? 1. İklim Değişikliği Nedir? İklim, en basit ifadeyle, yeryüzünün herhangi bir yerinde uzun yıllar boyunca yaşanan ya da gözlenen tüm hava koşullarının ortalama durumu olarak tanımlanabilir. Yerküre mizin

Detaylı

ÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI

ÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI ÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI HATUN ÖZTÜRK 20338647 Küresel Isınma Küresel ısınma, dünya atmosferi ve okyanuslarının ortalama sıcaklıklarında belirlenen artış için kullanılan bir terimdir. Fosil yakıtların

Detaylı

PROJE TABANLI DENEY UYGULAMASI

PROJE TABANLI DENEY UYGULAMASI PROJE TABANLI DENEY UYGULAMASI DERSĐN SORUMLUSU:Prof.Dr.Đnci MORGĐL HAZIRLAYAN:S.Erman SEVDĐ DENEYĐN ADI:FOTOVOLTAĐK PĐL YAPIMI;GÜNEŞ ENERJĐSĐNDEN ELEKTRĐK ÜRETĐMĐ DENEYĐN AMACI:GÜNEŞ ENERJĐSĐNDEN ELEKTRĐK

Detaylı

KÜRESEL ISINMANIN CANLILAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

KÜRESEL ISINMANIN CANLILAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ KÜRESEL ISINMANIN CANLILAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Küresel ısınma, başlıcası atmosfere salınan gazların neden olduğu düşünülen sera etkisinin sonucunda, Dünya üzerinde yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen

Detaylı

Ekosistem ve Özellikleri

Ekosistem ve Özellikleri Ekosistem ve Özellikleri Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Ekosistem Belirli bir bölgede yaşayan ve birbirleriyle sürekli etkileşim halindeki canlılar (biyotik faktörler) ve cansız

Detaylı

1)Isı ve Sıcaklık farklıdır Sıcak Madde Soğuk Maddeyi İletir

1)Isı ve Sıcaklık farklıdır Sıcak Madde Soğuk Maddeyi İletir ISI VE SICAKLIK 1)Isı ve Sıcaklık farklıdır Sıcak Madde Soğuk Maddeyi İletir Sıcak bir bardak çay içine çay kaşığı bıraktığımızda bir süre sonra çay kaşığının sıcaklığı artar. Buna göre sıcak maddeler

Detaylı

ÇYDD: su, değeri artan stratejik bir nitelik kazanacaktır.

ÇYDD: su, değeri artan stratejik bir nitelik kazanacaktır. ÇYDD: su, değeri artan stratejik bir nitelik kazanacaktır. 2017 Dünya Su Günü Bildirisi 2016 yılı, ilk kayıtların tutulduğu 1880 yılından bu yana en sıcak yıl olarak kayda geçti. 2 yüzyıl, dünya ortalama

Detaylı

PROJE DESTEKLĐ DENEY UYGULAMASI. Ders Sorumlusu:Prof. Dr. Đnci Morgil

PROJE DESTEKLĐ DENEY UYGULAMASI. Ders Sorumlusu:Prof. Dr. Đnci Morgil KĐMYA EĞĐTĐMĐNDE ĞĐTĐMĐNDE PROJE DESTEKLĐ DENEY UYGULAMASI Ders Sorumlusu:Prof. Dr. Đnci Morgil Proje Hedef Sorusu: Sıcaklık bitkilerin CO2 emilimini azaltıp, küresel ısınmayı daha da arttırır mı? Küresel

Detaylı

Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su

Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su döngüsü denir. Su döngüsünü harekete geçiren güneş, okyanuslardaki

Detaylı

Bölüm 7. Mavi Bilye: YER

Bölüm 7. Mavi Bilye: YER Bölüm 7 Mavi Bilye: YER Japon uzay ajansının (JAXA) AY yörüngesinde bulunan aracı KAGUYA dan Yer in doğuşu ilk defa yüksek çözünürlüklü olarak görüntülendi. 14 Kasım 2007 Yeryüzü: Okyanus tabanındaki büyük

Detaylı

ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ

ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ Ekosistem, birbiriyle ilişkili canlı ve cansız unsurlardan oluşur. Ekosistem, bu unsurlar arasındaki madde ve enerji dolaşımı ile kendini besler ve yeniler. Madde döngüsü

Detaylı

Ayxmaz/biyoloji. Azot döngüsü. Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar. Azot döngüsü

Ayxmaz/biyoloji. Azot döngüsü. Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar. Azot döngüsü Azot döngüsü Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar Azot döngüsü 1. Azot bitkiler tarafından organik moleküllerin (A.asit,organik baz vb.)yapısına katılır. 2. Bitkiler azotu sadece NO3-

Detaylı

5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI

5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI 5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI Yeryüzündeki sular küçük damlacıklar halinde havaya karışır. Bu damlacıklara su buharı diyoruz. Suyun küçük damlacıklar halinde havaya

Detaylı

İKLİM VİDEO 3 Sera etkisi ne demek? Sera gazları hangileri? Sera gazı nedir? karbondioksit metan diazot monoksit

İKLİM VİDEO 3 Sera etkisi ne demek? Sera gazları hangileri? Sera gazı nedir? karbondioksit metan diazot monoksit İKLİM VİDEO 3 Sera etkisi ne demek? Güneşten dünyaya belli bir miktar enerji geliyor. Bu enerji dünyanın atmosferi olmayacak olsa dışarı kaçacak ve dünya şimdi olduğundan çok daha serin olacaktı. Fakat

Detaylı

SU HALDEN HALE G İ RER

SU HALDEN HALE G İ RER SU HALDEN HALE GİRER Doğada Su Döngüsü Enerji Kaynağı Güneş Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine

Detaylı

Sunan: Prof.Dr.Alper Çabuk

Sunan: Prof.Dr.Alper Çabuk Bir CBS Akademisyeni Gözüyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı CBS Genel Müdürlüğü Belgelendirme ve Yaygınlaştırma Dairesi Başkanlığı nın Projeleri ve Ülkemiz Geleceği Açısından Önemi Sunan: Prof.Dr.Alper

Detaylı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KÜLLİYESİ TURKISH WATER FOUNDATION CLIMATE CHANGE FACULTY. Aralık (December) 2016 İstanbul - Türkiye.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KÜLLİYESİ TURKISH WATER FOUNDATION CLIMATE CHANGE FACULTY. Aralık (December) 2016 İstanbul - Türkiye. Sayı (Number): 1 Atmosferdeki CO 2 Seviyesi 400 ppm i Aştı Ahmet ÖZTOPAL Aralık (December) 2016 İstanbul - Türkiye İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KÜLLİYESİ TURKISH WATER FOUNDATION CLIMATE CHANGE FACULTY İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

Detaylı

Bölüm 1: İklim değişikliği ve ilgili terminoloji

Bölüm 1: İklim değişikliği ve ilgili terminoloji Bölüm 1: İklim değişikliği ve ilgili terminoloji Bölüm 1: İklim değişikliği ve ilgili terminoloji Neden Sera gazlarını izliyor ve raporluyoruz? Küresel İklim Değişikliği Nedir Küresel İklim Değişikliği

Detaylı

KUTUPLARDAKİ OZON İNCELMESİ

KUTUPLARDAKİ OZON İNCELMESİ KUTUPLARDAKİ OZON İNCELMESİ Bilim adamlarınca, geçtiğimiz yıllarda insan faaliyetlerindeki artışa paralel olarak, küresel ölçekte çevre değişiminde ve problemlerde artış olduğu ifade edilmiştir. En belirgin

Detaylı

KÜRESEL ISINMA VE İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ İLE HAYVANSAL BESLENMENİN (HAYVANCILIK SEKTÖRÜ) İLİŞKİLERİ VE SONUÇLARI; BİTKİSEL GIDA SEKTÖRÜ İLE

KÜRESEL ISINMA VE İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ İLE HAYVANSAL BESLENMENİN (HAYVANCILIK SEKTÖRÜ) İLİŞKİLERİ VE SONUÇLARI; BİTKİSEL GIDA SEKTÖRÜ İLE KÜRESEL ISINMA VE İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ İLE HAYVANSAL BESLENMENİN (HAYVANCILIK SEKTÖRÜ) İLİŞKİLERİ VE SONUÇLARI; BİTKİSEL GIDA SEKTÖRÜ İLE EKONOMİK-ÇEVRESEL- AHLAKİ YÖNLERDEN KIYASLANMASI KÜRESEL ISıNMA

Detaylı

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 1. Dünya mızın şekli neye benzer? Dünyamızın şekli küreye benzer. 2. Dünya mızın şekli ile ilgili örnekler veriniz.

Detaylı

Küresel İklim Değişikliği ve Ülkemize Etkileri

Küresel İklim Değişikliği ve Ülkemize Etkileri Küresel İklim Değişikliği ve Ülkemize Etkileri Küresel İklim Değişikliği Nedir? Çeşitli gaz ve çevre kirliliği gibi olaylar sonucu atmosfer incelmeye başlamıştır.böylece güneş ışınları dünyaya daha fazla

Detaylı

TOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu.

TOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu. TOPRAK ANA MADDESİ Toprak Bilgisi Dersi 2011 2012 Peyzaj Mimarlığı Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Ana Maddesi Topraklar, arz kabuğunu oluşturan kayalar, mineraller ve organik maddelerin

Detaylı

Dü nyamızdaki Hassas Denge

Dü nyamızdaki Hassas Denge Dü nyamızdaki Hassas Denge 4,5 milyar yıllık geçmişi olan Dünya'da insanın macerası yaklaşık 100.000 yıldır. Hamam böceklerinin bile 200 milyon yıllık fosillerine rastlanıldığı düşünülürse, ne kadar yeni

Detaylı

1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL

1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL Kömür ve Doğalgaz Öğr. Gör. Onur BATTAL 1 2 Kömür yanabilen sedimanter organik bir kayadır. Kömür başlıca karbon, hidrojen ve oksijen gibi elementlerin bileşiminden oluşmuş, diğer kaya tabakalarının arasında

Detaylı

SERA GAZI EMİSYONU HAKAN KARAGÖZ

SERA GAZI EMİSYONU HAKAN KARAGÖZ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE SERAGAZI EMİSYONU İklim değişikliği, nedeni olursa olsun iklim koşullarındaki büyük ölçekli (küresel) ve önemli yerel etkileri bulunan, uzun süreli ve yavaş gelişen değişiklikler olarak

Detaylı

KĐMYA EĞĐTĐMĐNDE PROJE DESTEKLĐ DENEY UYGULAMALARI. Proje Hedef Sorusu : Sera Etkisi Buzulları Nasıl Eritiyor?

KĐMYA EĞĐTĐMĐNDE PROJE DESTEKLĐ DENEY UYGULAMALARI. Proje Hedef Sorusu : Sera Etkisi Buzulları Nasıl Eritiyor? KĐMYA EĞĐTĐMĐNDE PROJE DESTEKLĐ DENEY UYGULAMALARI Proje Hedef Sorusu : Sera Etkisi Buzulları Nasıl Eritiyor? ĐÇĐNDEKĐLER 1. Küresel Isınma Nedir? 2. Küresel Isınmaya Etki Eden Faktörler Doğal Nedenler

Detaylı

ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 6.ÜNİTE: Canlılar ve Enerji ilişkileri

ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 6.ÜNİTE: Canlılar ve Enerji ilişkileri ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 6.ÜNİTE: Canlılar ve Enerji ilişkileri Ayrıca bitkilerin yapraklarına yeşil rengi de klorofil adı verilen bu yapılar verir. Besin Zinciri: - Aynı ekosistemde yaşayan canlıların

Detaylı

Atoller (mercan adaları) ve Resifler

Atoller (mercan adaları) ve Resifler Atoller (mercan adaları) ve Resifler Atol, hayatlarını sıcak denizlerde devam ettiren ve mercan ismi verilen deniz hayvanları iskeletlerinin artıklarının yığılması sonucu meydana gelen birikim şekilleridir.

Detaylı

İklim Değişikliği. Mercan DOĞAN Ahmet AKINCI Murat ÖZKAN Ela CÖMERT Ferhat ÜSTÜNDAŞ Aynur DEMİRTAŞ Sevda KOCAKAYA Merve Gizem GENÇ

İklim Değişikliği. Mercan DOĞAN Ahmet AKINCI Murat ÖZKAN Ela CÖMERT Ferhat ÜSTÜNDAŞ Aynur DEMİRTAŞ Sevda KOCAKAYA Merve Gizem GENÇ İklim Değişikliği Mercan DOĞAN Ahmet AKINCI Murat ÖZKAN Ela CÖMERT Ferhat ÜSTÜNDAŞ Aynur DEMİRTAŞ Sevda KOCAKAYA Merve Gizem GENÇ Eğitim Fakültesi, Almanca Öğretmenliği Bölümü, 3. Sınıf İklim Değişikliği

Detaylı

Küresel. İklim Değişikliği. ÇEVRE KORUMA ve KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI

Küresel. İklim Değişikliği. ÇEVRE KORUMA ve KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI Küresel İklim Değişikliği ÇEVRE KORUMA ve KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI 1 Sera etkisi ve İklim Değişikliği Nedir? Dünya, üzerine düşen güneş ışınlarından çok, dünyadan yansıyan güneş ışınlarıyla ısınır. Bu

Detaylı

RÜZGAR ENERJĐSĐ. Erdinç TEZCAN FNSS

RÜZGAR ENERJĐSĐ. Erdinç TEZCAN FNSS RÜZGAR ENERJĐSĐ Erdinç TEZCAN FNSS Günümüzün ve geleceğimizin ekmek kadar su kadar önemli bir gereği; enerji. Son yıllarda artan dünya nüfusu, modern hayatın getirdiği yenilikler, teknolojinin gelişimi

Detaylı

Küresel İklim Değişikliği Politikaları ve Türkiye Önder Algedik İklim ve Enerji Uzmanı Tüketici ve İklimi Koruma Derneği Başkan Yardımcısı

Küresel İklim Değişikliği Politikaları ve Türkiye Önder Algedik İklim ve Enerji Uzmanı Tüketici ve İklimi Koruma Derneği Başkan Yardımcısı + Küresel İklim Değişikliği Politikaları ve Türkiye Önder Algedik İklim ve Enerji Uzmanı Tüketici ve İklimi Koruma Derneği Başkan Yardımcısı + A- İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNDE MEVCUT DURUM + İklim, Karbondioksit,

Detaylı

Veysel Işık. JEM 107/125/151 Genel Jeoloji I. Yerin Merkezine Seyehat. Prof. Dr.

Veysel Işık. JEM 107/125/151 Genel Jeoloji I. Yerin Merkezine Seyehat. Prof. Dr. JEM 107/125/151 Genel Jeoloji I Prof. Dr. Yerin Merkezine Seyehat Ankara Üviversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Tektonik Araştırma Grubu JEM107/123/152 Genel Jeoloji I Yeryuvarımızın 4.6 milyar yaşında

Detaylı

DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ

DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ DÜNYAMIZIN KATMANLARI Uzaydan çekilen fotoğraflara baktığımızda Dünya yı mavi bir küreye benzetebiliriz. Bu durum, Dünya yüzeyinin çoğunluğunun su ile kaplı olmasının

Detaylı

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI SORGULAMA PROGRAMI

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI SORGULAMA PROGRAMI 3-4 Aile bireyleri birbirlerine yardımcı olurlar. Anahtar kavramlar: şekil, işlev, roller, haklar, Aileyi aile yapan unsurlar Aileler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar Aile üyelerinin farklı rolleri

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım HAYATIN BAŞLANGICI

ADIM ADIM YGS LYS Adım HAYATIN BAŞLANGICI ADIM ADIM YGS LYS 190. Adım HAYATIN BAŞLANGICI Dünyamız yaklaşık 4 milyar yıl önce oluşmaya başlamıştır. İlk yaşam belirtileri 3 milyar yıl önce çıkmaya başlamıştır. İlk yaşam olarak prokaryotlar oluşmuştur.

Detaylı

2- Bileşim 3- Güneş İç Yapısı a) Çekirdek

2- Bileşim 3- Güneş İç Yapısı a) Çekirdek GÜNEŞ 1- Büyüklük Güneş, güneş sisteminin en uzak ve en büyük yıldızıdır. Dünya ya uzaklığı yaklaşık 150 milyon kilometre, çapı ise 1.392.000 kilometredir. Bu çap, Yeryüzünün 109 katı, Jüpiter in de 10

Detaylı

SIFIR KARBONDİOKSİT SALINIMI

SIFIR KARBONDİOKSİT SALINIMI SIFIR KARBONDİOKSİT SALINIMI HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER SARP BARIŞ ORHON (7-E) ARDA KÖROĞLU (7-E) DANIŞMAN ÖĞRETMEN Meral BEŞİRACI İZMİR 2014 İÇİNDEKİLER 1. Proje özeti...2 2. Projenin amacı...2 3. Giriş...2-3

Detaylı

İnsanlar tarafından atmosfere salınan gazların sera etkisi yaratması sonucunda dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına küresel ısınma denmektedir.

İnsanlar tarafından atmosfere salınan gazların sera etkisi yaratması sonucunda dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına küresel ısınma denmektedir. Küresel Isınma İnsanlar tarafından atmosfere salınan gazların sera etkisi yaratması sonucunda dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına küresel ısınma denmektedir. fosil yakıtların yakılması, ormansızlaşma,hızlı

Detaylı

İklim ve İklim değişikliğinin belirtileri, IPCC Senaryoları ve değerlendirmeler. Bölgesel İklim Modeli ve Projeksiyonlar

İklim ve İklim değişikliğinin belirtileri, IPCC Senaryoları ve değerlendirmeler. Bölgesel İklim Modeli ve Projeksiyonlar 1/36 İklim ve İklim değişikliğinin belirtileri, Dünya da ve Türkiye de gözlemler IPCC Senaryoları ve değerlendirmeler Bölgesel İklim Modeli ve Projeksiyonlar Uluslararası Kuruluşlar, Aktiviteler için Sektörler

Detaylı

Bölüm 7. Mavi Bilye: YER

Bölüm 7. Mavi Bilye: YER Bölüm 7 Mavi Bilye: YER Japon uzay ajansının (JAXA) AY yörüngesinde bulunan aracı KAGUYA dan Yer in doğuşu ilk defa yüksek çözünürlüklü olarak görüntülendi. 14 Kasım 2007 Yeryüzü: Okyanus tabanındaki büyük

Detaylı

Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü. Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN

Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü. Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN ÇORUM 2017 Alp - Himalaya kıvrım kuşağı üzerinde yer alan ülkemizde tüm jeolojik zaman ve devirlere ait araziler görülebilmektedir.

Detaylı

Küresel. İklim değişikliği

Küresel. İklim değişikliği Küresel İklim değişikliği ÇEVRE KORUMA ve KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI 1 nedir? Küresel iklim değişikliği Çeşitli gaz ve çevre kirliliği gibi olaylar sonucu atmosfer incelmeye başlamıştır. Böylece güneş

Detaylı

Dünyanın sağlığı bozuldu; İklim Değişikliği

Dünyanın sağlığı bozuldu; İklim Değişikliği Dünyanın sağlığı bozuldu; İklim Değişikliği Dr. Hüseyin Toros (İTÜ Meteoroloji Mühendisliği) huseyintoros@yahoo.com (İnsan ve Hayat Dergisi Kasım 2011) İklim değişiklikleri, seller ve aşırı sıcaklar gündemden

Detaylı

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTENİN KONULARI Toprağın Oluşumu Fiziksel Parçalanma Kimyasal Ayrışma Biyolojik Ayrışma Toprağın Doğal Yapısı Katı Kısım Sıvı Kısım ve Gaz Kısım Toprağın Katmanları

Detaylı

Enerji piyangosu mu, saatli bomba mı?

Enerji piyangosu mu, saatli bomba mı? Sibirya'nın kuzeydoğusundaki sığ kıta sahanlığı altından yoğun miktarda metan gazı sızıyor. Enerji piyangosu mu, saatli bomba mı? Artan fiyatlar ve azalan rezervler fosil enerji kaynaklarına alternatif

Detaylı

Sera Gazları ve Önemi

Sera Gazları ve Önemi Sera Gazları ve Önemi Yeryüzünün uzun dönem içerisinde güneşten aldığı enerji kadar enerjiyi uzaya vermesi gerekir. Güneş enerjisi yeryüzüne kısa dalga boylu radyasyon olarak ulaşır. Gelen radyasyonun

Detaylı

GÖZDE BEDİR 2010292060 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİ

GÖZDE BEDİR 2010292060 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİ GÖZDE BEDİR 2010292060 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİ İklim değişiklikleri, bilimsel olarak klimatoloji dalına göre incelenen bir tür atmosferik ya da astronomik değişikliklerdir. Atmosferdeki CO 2 (Karbon

Detaylı

SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2

SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2 SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2 Yrd.Doç.Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları & Teknolojileri Mühendisliği Bölümü Kaynak: YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE TEKNOLOJİLERİ

Detaylı

Ekosistemi oluşturan varlıklar ve özellikleri

Ekosistemi oluşturan varlıklar ve özellikleri On5yirmi5.com Ekosistemi oluşturan varlıklar ve özellikleri Bir bölgedeki canlı varlıklarla cansız varlıkların oluşturduğu bütünlüğe ekosistem denir. Ekosistemdeki canlı ve cansız varlıklar birbiriyle

Detaylı

CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI

CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI Dünyamızda o kadar çok canlı türü var ki bu canlıları tek tek incelemek olanaksızdır. Bu yüzden bilim insanları canlıları benzerlik ve farklılıklarına göre sınıflandırmışlardır.

Detaylı

Enerji Kaynakları ENERJİ 1) YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI 2) YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

Enerji Kaynakları ENERJİ 1) YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI 2) YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI ENERJİ Enerji, iş yapabilme kabiliyetidir. Bir sistemin enerjisi, o sistemin yapabileceği azami iştir Enerji Kaynakları 1) YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI 2) YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI YENİLENEMEZ ENERJİ

Detaylı

IPCC 1.5 C Küresel Isınma Özel Raporu ve Türkiye ye Etkileri

IPCC 1.5 C Küresel Isınma Özel Raporu ve Türkiye ye Etkileri IPCC 1.5 C Küresel Isınma Özel Raporu ve Türkiye ye Etkileri 16 Ekim 2018 Prof. Dr. Murat Türkeş IPPC Başyazarlarından, TEMA Vakfı Bilim Kurulu Üyesi, BÜ İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma

Detaylı

FOSİL YAKITLAR IN ÇEVREYE ZARARLARI SERA ETKİSİ VE ASİT YAĞMURLARI

FOSİL YAKITLAR IN ÇEVREYE ZARARLARI SERA ETKİSİ VE ASİT YAĞMURLARI FOSİL YAKITLAR IN ÇEVREYE ZARARLARI SERA ETKİSİ VE ASİT YAĞMURLARI FOSİL YAKITLAR Ölen canlı organizmaların oksijensiz ortamda milyonlarca yıl boyunca çözülmesi ile oluşur.endüstriyel alanda çok geniş

Detaylı

1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir?

1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir? Soru - Yanýt 15 1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir? Yanýt: Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere kayaç denir.

Detaylı

Bulguları kaydetme, karşılaştırma, gözlem yapma. Anlatım, tartışma, beyin fırtınası

Bulguları kaydetme, karşılaştırma, gözlem yapma. Anlatım, tartışma, beyin fırtınası İklim Değişikliği Dünyamız Isınıyor! Ana Tema Önerilen Süre Kazanımlar Öğrenciye Kazandırılacak Beceriler Yöntem ve Teknikler Araç ve Gereçler İnsan etkinlikleri sonucunda atmosfere salınan kimyasal maddeler,

Detaylı

ĞİŞİKLİĞİ. Yeni Mücadele ile Yüzleşmek. Kasım 2006

ĞİŞİKLİĞİ. Yeni Mücadele ile Yüzleşmek. Kasım 2006 İKLİM M DEĞİŞİ ĞİŞİKLİĞİ Yeni Mücadele ile Yüzleşmek Kasım 2006 WWF Kimdir? WWF 5 kıtada, 50 den fazla ülkede temsilciliği bulunan dünyanın en büyük ve saygın doğa kuruluşlarındandır. 100 den fazla ülkede

Detaylı

İKLİM ELEMANLARI SICAKLIK

İKLİM ELEMANLARI SICAKLIK İKLİM ELEMANLARI Bir yerin iklimini oluşturan sıcaklık, basınç, rüzgâr, nem ve yağış gibi olayların tümüne iklim elemanları denir. Bu elemanların yeryüzüne dağılışını etkileyen enlem, yer şekilleri, yükselti,

Detaylı

Çevre Yüzyılı. Dünyada Çevre

Çevre Yüzyılı. Dünyada Çevre Çevre Yüzyılı Çevre; canlıların yaşamı boyunca ilişkilerini sürdürdüğü dış ortamdır. Hava, su ve toprak bu çevrenin fizikî unsurlarını; insan, hayvan, bitki ve diğer mikroorganizmalar ise, biyolojik unsurlarını

Detaylı

ORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ

ORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ Orman Koruma Dersi ORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014 1.2. Orman Yangını Tanımı Orman yangını, çevresi açık olması nedeniyle serbest yayılma eğiliminde olan ve ormandaki

Detaylı

DSÖ Sağlıklı Kentler YaklaĢımında Su Yönetimi

DSÖ Sağlıklı Kentler YaklaĢımında Su Yönetimi ULUSAL SU VE SAĞLIK KONGRESĠ (Uluslararası Katılımlı) DSÖ Sağlıklı Kentler YaklaĢımında Su Yönetimi Prof.Dr.E.Didem Evci Kiraz Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı 26-30

Detaylı

Güneş Sistemi (Gezi Öncesinde)

Güneş Sistemi (Gezi Öncesinde) Güneş Sistemi (Gezi Öncesinde) ODTÜ Toplum ve Bilim Uygulama ve Araştırma Merkezi Boston, The Museum of Science tan uyarlanmıştır. Gezegen Evi 'Evrendeki Vaha' Gösterimi İçin Öğrenci Etkinliği (6. ve daha

Detaylı

KÜRESEL ISINMA NEDİR?

KÜRESEL ISINMA NEDİR? HAVA Hava, dışarıda kısa sürede meydana gelen olaylar bütünüdür. Soğur, yağmur yağar, ısınır. Basınç artar veya düşer, ısı yükselir veya düşer. Rüzgar oluşur. Meydana gelenler o güne ve kısa zamana aittir.

Detaylı

İlk Zaman KAMBRİYEN ÖNCESİ: 3-Hadeyan, 2-Arkeyan, 1-Proterozoik

İlk Zaman KAMBRİYEN ÖNCESİ: 3-Hadeyan, 2-Arkeyan, 1-Proterozoik JEOLOJİK DEVİRLER İlk Zaman KAMBRİYEN ÖNCESİ: 3-Hadeyan, 2-Arkeyan, 1-Proterozoik Dünya nın oluşumundan 4 Milyar Yıl sonra Kıtaların çekirdek kısmını oluşturan en eski kıvrımlar oluşmuştur. Su yosunu (alg)

Detaylı

EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER

EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER EKOLOJİK BİRİMLER *Ekoloji: Canlıların birbirleriyle ve yaşadıkları ortamla olan ilişkisini inceleyen bilim dalıdır. Ekolojik birimlerin küçükten büyüye doğru sıralaması: Ekoloji

Detaylı

Çevre Biyolojisi

Çevre Biyolojisi Çevre Biyolojisi 115-02 Bölüm 03-02 Temel Ekolojik Kavramlar ve Süreçler Çağatay Tavşanoğlu 2017-2018 Güz Biyojeokimyasal döngüler ve madde geri kazanımı Ekosistem boyunca enerji akışı tek yönlü bir süreçtir

Detaylı

MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI

MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI SU HALDEN HALE GİRER Su 3 halde bulunur: Katı, sıvı ve gaz. * Gaz halindeki bir maddenin sıvı hale geçmesine YOĞUŞMA denir. * Kar kışın yağar. Yağmur ise daha çok ilkbahar mevsiminde yağar. * Yeryüzündeki

Detaylı

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu TOPRAK OLUŞUMU Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu şekildedir: 1. İklim (su, sıcaklık, oksijen ve karbondioksit) 2. Ana materyal 3. Bitki ve hayvanlar (organik faktörler)

Detaylı

KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI

KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI HAVA Etrafımızı saran gaz karışımıdır ( Atmosfer). Kuru Temiz hava içerisinde yaklaģık olarak ; - %78 Azot - %21 Oksijen - %0,03 Karbondioksit

Detaylı

Dünyanın ısısı düzenli olarak artıyor. Küresel ortalama yüzey ısısı şu anda15 santigrat derece civarında. Jeolojik ve diğer bilimsel kanıtlar,

Dünyanın ısısı düzenli olarak artıyor. Küresel ortalama yüzey ısısı şu anda15 santigrat derece civarında. Jeolojik ve diğer bilimsel kanıtlar, Dünyanın ısısı düzenli olarak artıyor. Küresel ortalama yüzey ısısı şu anda15 santigrat derece civarında. Jeolojik ve diğer bilimsel kanıtlar, geçmişte yüzey ısısının en yüksek 27 santigrat,en düşük de

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI. Gökhan BAŞOĞLU

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI. Gökhan BAŞOĞLU YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI İÇERİK 1. DÜNYADAKİ VE ÜLKEMİZDEKİ ENERJİ KAYNAKLARI VE KULLANIMI 1.1 GİRİŞ 1.2 ENERJİ KAYNAKLARI 1.3 TÜRKİYE VE DÜNYADAKİ ENERJİ POTANSİYELİ 2. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

Detaylı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE KURAKLIK ANALİZİ. Bülent YAĞCI Araştırma ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE KURAKLIK ANALİZİ. Bülent YAĞCI Araştırma ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanı T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE KURAKLIK ANALİZİ Bülent YAĞCI Araştırma ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanı İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi,

Detaylı

KÜRESEL ISINMANIN CANLILAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

KÜRESEL ISINMANIN CANLILAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ KÜRESEL ISINMA KÜRESEL ISINMANIN CANLILAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Küresel ısınmanın bitki ve hayvan türlerinin sayısının azalmasına, yaşam alanlarının ve yaşamlarının değişmesine, bazı türlerin neslinin tükenmesine

Detaylı

F A N E R O Z O Y İ K

F A N E R O Z O Y İ K (EONS) ZAMANLAR (ERAS) F A N E R O Z O Y İ K PALEOZOYİK MESOZOYİK SENOZOYİK 542 my 251 my 65.5 my 0 www.fusunalkaya.net KUVATERNER NEOJEN PALEOJEN HOLOSEN PLEYİSTOSEN PLİYOSEN MİYOSEN OLİGOSEN EOSEN PALEOSEN

Detaylı

KĐMYA DENEYLERĐNDE AÇIĞA ÇIKAN GAZLAR KÜRESEL ISINMAYA ETKĐ EDER MĐ? Tahir Emre Gencer DERS SORUMLUSU : Prof. Dr Đnci MORGĐL

KĐMYA DENEYLERĐNDE AÇIĞA ÇIKAN GAZLAR KÜRESEL ISINMAYA ETKĐ EDER MĐ? Tahir Emre Gencer DERS SORUMLUSU : Prof. Dr Đnci MORGĐL KĐMYA DENEYLERĐNDE AÇIĞA ÇIKAN GAZLAR KÜRESEL ISINMAYA ETKĐ EDER MĐ? Tahir Emre Gencer DERS SORUMLUSU : Prof. Dr Đnci MORGĐL KÜRESEL ISINMA NEDĐR? Đnsanlar tarafından atmosfere salınan gazların sera etkisi

Detaylı

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI KONULAR 1-Güneş Enerjisi i 2-Rüzgar Enerjisi 4-Jeotermal Enerji 3-Hidrolik Enerji 4-Biyokütle Enerjisi 5-Biyogaz Enerjisi 6-Biyodizel Enerjisi 7-Deniz Kökenli Enerji 8-Hidrojen

Detaylı

5730 yıllık fiziksel yarı ömrü boyunca 158 kev (maksimum) enerjiye sahip -β partikülleri yayarak stabil bir element olan 14 N e bozunur.

5730 yıllık fiziksel yarı ömrü boyunca 158 kev (maksimum) enerjiye sahip -β partikülleri yayarak stabil bir element olan 14 N e bozunur. 14 C İLE YAŞ TAYİNİ 14 C ün meydana gelişi atmosferde azot atomlarının sürekli olarak kozmik ışınlarla etkileşime girmesi sonunda ve patlatılan nükleer bombalar ya da nükleer ve fosil yakıt kullanan enerji

Detaylı

EYVAH DENEY TÜPÜMDE GAZ BĐRĐKTĐ

EYVAH DENEY TÜPÜMDE GAZ BĐRĐKTĐ EYVAH DENEY TÜPÜMDE GAZ BĐRĐKTĐ KĐMYA EĞĐTĐMĐNDE PROJE DESTEKLĐ DENEY UYGULAMALRI DERS SORUMLUSU: PROF.DR ĐNCĐ MORGĐL HAZIRLAYAN: ERKAM UYGUR PROJE HEDEF SORUSU: Kalsiyum karbonat ve hidroklorik asit kullanarak

Detaylı

Tüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile

Tüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile Su Kimyası Tüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile canlılık için gerekli ortamı sunar. Canlıların

Detaylı

Isı Cisimleri Hareket Ettirir

Isı Cisimleri Hareket Ettirir Isı Cisimleri Hareket Ettirir Yakıtların oksijenle birleşerek yanması sonucunda oluşan ısı enerjisi harekete dönüşebilir. Yediğimiz besinler enerji verir. Besinlerden sağladığımız bu enerji ısı enerjisidir.

Detaylı

Prof. Dr. N. Münevver Pınar

Prof. Dr. N. Münevver Pınar Prof. Dr. N. Münevver Pınar Balda polen analizi Melissopalinoloji, baldaki polen ve sporları inceleyen bir bilim dalıdır. Bal yüzyıllardır doğal besin olarak kullanılmaktadır. Bitkiden üretilen balın ham

Detaylı

Biliyor musunuz? İklim Değişikliği ile Mücadelede. Başrol Kentlerin.

Biliyor musunuz? İklim Değişikliği ile Mücadelede. Başrol Kentlerin. İklim Değişikliği ile Mücadelede Başrol Kentlerin. Kentler dünya nüfusunun % 54 ünü barındırmaktadır. 2050 yılı itibariyle bu oranın % 66 ya ulaşacağı hesaplanmıştır. Tüm dünyada kentler enerji tüketiminin

Detaylı

Avrupa Birliği AB Küresel İklim Değişiklikleri Politikaları Belirsizliği ve AB Emisyon Ticareti Sistemi AB ETS Marketi Fiyaskosu

Avrupa Birliği AB Küresel İklim Değişiklikleri Politikaları Belirsizliği ve AB Emisyon Ticareti Sistemi AB ETS Marketi Fiyaskosu Avrupa Birliği AB Küresel İklim Değişiklikleri Politikaları Belirsizliği ve AB Emisyon Ticareti Sistemi AB ETS Marketi Fiyaskosu Ahmet Cangüzel Taner Fizik Yüksek Mühendisi Fizik Mühendisleri Odası (canguzel.taner@gmail.com)

Detaylı

Su, yaşam kaynağıdır. Bütün canlıların ağırlıklarının önemli bir kısmını su oluşturur.yeryüzündeki su miktarının yaklaşık % 5 i tatlı sulardır.

Su, yaşam kaynağıdır. Bütün canlıların ağırlıklarının önemli bir kısmını su oluşturur.yeryüzündeki su miktarının yaklaşık % 5 i tatlı sulardır. DOĞADA SU DÖNGÜSÜ Yaşama birliklerinde ve onun büyütülmüşü olan tabiatta canlılığın aksamadan devam edebilmesi için bazı önemli maddelerin kullanılan kadar da üretilmesi gerekmektedir.doğada ekolojik önemi

Detaylı

HAYVANLAR ÂLEMİ. Nicholas Blechman. Hazırlayan Simon Rogers. Çeviren Egemen Özkan

HAYVANLAR ÂLEMİ. Nicholas Blechman. Hazırlayan Simon Rogers. Çeviren Egemen Özkan HAYVANLAR ÂLEMİ Nicholas Blechman Hazırlayan Simon Rogers Çeviren Egemen Özkan 180 HAYVANLAR ÂLEMI Nicholas Blechman 8 17 TÜRLER 18 25 DUYULAR 26 35 REKORTMENLER 36 45 YİYECEK VE İÇECEK 46 55 AİLE 56 63

Detaylı

%78 Azot %21 Oksijen %1 Diğer gazlar

%78 Azot %21 Oksijen %1 Diğer gazlar Küresel Isınma MMO LPG Personel Eğitimi Çalışma Notlarından Geliştirilerek Tanzim Edilmiştir. İklim Nedir? iklim sözcüğü dilimize Arapça dan girmiştir. Aynı sözcük Latince klimatis ve Yunanca klima sözcüklerinden

Detaylı

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)

Detaylı

KADIKÖY BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ

KADIKÖY BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ KADIKÖY BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ ÇEVRE NEDİR? İçinde bulunduğumuz canlı, cansız tüm varlıkların birbirleri ile ilişkilerini içine alan ortam. Çevrenin doğal yapısını ve bileşiminin bozulmasını,

Detaylı

Güneş Bulutsusu (Solar Nebula)

Güneş Bulutsusu (Solar Nebula) Güneş Bulutsusu (Solar Nebula) Güneş sistemimiz Moleküler Bulut adı verilen yıldızlararası toz ve hidrojen gazı yığışımı içinde oluşmuştur. Bu bulut kendi çekimi altında büzülmüş ve ilkel Güneş bu sıcak-yoğun

Detaylı

Karbon döngüsü (units = gigatons, 10 9 tons)

Karbon döngüsü (units = gigatons, 10 9 tons) FOTOSENTEZ Karbon döngüsü (units = gigatons, 10 9 tons) Kyoto Protokolü küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik uluslararası tek çerçeve.birleşmiş Milletler İklim Değişikliği

Detaylı

. GİRİŞ. Ancak, söz konusu sorunların bugün birdenbire ortaya çıkmadığını hepimiz biliyoruz. Bunları meydana getiren süreçlerin tarihsel bir

. GİRİŞ. Ancak, söz konusu sorunların bugün birdenbire ortaya çıkmadığını hepimiz biliyoruz. Bunları meydana getiren süreçlerin tarihsel bir . GİRİŞ İnsanoğlunun doğal kaynakları istismar ölçüsünde tüketerek doğal dengeleri bozması sonucunda çok önemli yaşamsal sorunlar ortaya çıkmıştır. Bunlara "Çevre Sorunları" veya "İnsanlığın Ekolojik Sorunları"

Detaylı

YALITIM TEKNİĞİ. Yrd. Doç. Dr. Abid USTAOĞLU

YALITIM TEKNİĞİ. Yrd. Doç. Dr. Abid USTAOĞLU YALITIM TEKNİĞİ Yrd. Doç. Dr. Abid USTAOĞLU 1.11.2017 1 1.ISI YALITIMI Isı geçişini neler etkiler? Isı yalıtım nerelerde yapılır? Isı yalıtımı neden yapılmalıdır? 2.ISI YALITIMI MALZEMELERİ Çevresel etkiler

Detaylı

Isı ve sıcaklık arasındaki fark : Isı ve sıcaklık birbiriyle bağlantılı fakat aynı olmayan iki kavramdır.

Isı ve sıcaklık arasındaki fark : Isı ve sıcaklık birbiriyle bağlantılı fakat aynı olmayan iki kavramdır. MADDE VE ISI Madde : Belli bir kütlesi, hacmi ve tanecikli yapısı olan her şeye madde denir. Maddeler ısıtıldıkları zaman tanecikleri arasındaki mesafe, hacmi ve hareket enerjisi artar, soğutulduklarında

Detaylı

GÖL EKOSİSTEMİNDE EKOLOJİK KUŞAKLAR

GÖL EKOSİSTEMİNDE EKOLOJİK KUŞAKLAR GÖL EKOSİSTEMİNDE EKOLOJİK KUŞAKLAR ILIMAN KUŞAK GÖLLERİNDE MEVSİMLERE BAĞLI OLARAK GÖRÜLEN TABAKALAŞMA VE KARIŞMA Ilıman veya subtropikal bölgelerde 20 metreden derin ve büyük göllerde mevsimsel sıcaklık

Detaylı