MBA 507 ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ Doç. Dr. Bezen Coşkun

Transkript

1 MBA 507 ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ Doç. Dr. Bezen Coşkun

2

3 WEEK 2 ÖRGÜTLERDE ÇEŞİTLİLİK

4 LONDRA FİLARMONİ ORKESTRASI 1932 de kurulmuş Kurulduğundan beri 7 adet orkestra şefi değiştirmiş Klasik müzik/rock/soundtrack/video oyunlarının müzikleri Olimpiyatlarda ve Kraliçenin Elmas Jübilesinde çaldılar TV/Radyo programları Kayıt şirketi

5

6 LONDRA FILARMONI ORKSTRASININ KONSERI BIZE ÖRGÜTLERDE ÇEŞITLILIK HAKKINDA NE ANLATIYOR?

7 ISGÜCÜ ÇEŞITLILIĞI İnsan unsuru, giderek artan işgücü çeşitliliği sebebiyle kritik bir önem taşımaktadır. İşgücündeki bu çeşitlilik, farklı kültürlerden gelen ve birbirinden farklı özellikler taşıyan bireylerin etkili bir biçimde yönetilmesini gerektirir. İşgücünün etkin, yani işletmenin stratejik amaçlarıyla uyumlu, bir biçimde kullanılması için başvurulan yöntemler arasında ilk sırada İKY uygulama ve teknikleri gelmektedir.

8 Profesyonel kadrolarda etnik çeşitlilik arttı fakat Fortune 500 deki şirketlerin yöneticileri çoğunlukla beyaz erkekler kadınların full time işlerde artan görünürlüğü fakat hala kadınlarla - erkekler arasında maaş farkı var ABD de beyazlarla diğer ırklardan çalışanlar arasında maaş farkı yok gibi ama diğer ülkelerde durum değişebiliyor

9 Çeşitlilik Nedir? Çeşitlilik, her alanda farklılıklar topluluğudur. Farklı profillerde insanların biraraya gelerek oluşturdukları heterojen grup. Çalışma ortamında çeşitlilikten söz ettiğimiz zaman çeşit çeşit müzik enstrümanlarının yerini farklı dil, din, ırk, cinsiyet, yaş, etnik köken, eğitim ve sosyo-ekonomik sınıflar alır.

10 Çeşitlilik nedir? Çeşitlilik sadece dil, din, ırk farklılıkları değildir. Türkiye gibi homojen ülkelerde de yaş, cinsiyet, sosyoekonomik sınıf, eğitim, alt kültürler gibi birçok faktör işgücünün çeşitliliğini oluşturmaktadır.

11 Her çalışan çalıştığı ortama kişilik özellikleriyle birlikte etnik ve demografik karakterini de birlikte getirir Farklılaşmış iş gücü örgüt yöneticilerince bir zenginlik olarak görülüp avantaja dönüştürülebilir ya da iyi yönetilemez ise tehlike haline gelebilir Çalışanlar farklılıklarının değerlendirilip takdir edildiklerini farkettiklerinde daha verimli olurlar Bu farklılıklar aynı zamanda çatışmalara, yanlış anlaşılmalara ve kötü iletişime de yol açabilir

12 Etkin çeşitlilik yönetimi Yaş, ırk, cinsiyet, etnik köken, yetenekler - çalışanların performansını nasıl etkiler Çeşitlilik barındıran iş gücü nasıl etkin bir şekilde yönetilebilir?

13 Çeşitlilik niye önemli? Kaynak olarak çeşitlilik - farklı arkaplan ve kültürlerden kaynaklı yeteneklerin örgüte kattığı zenginlik Kapasite geliştirme stratejisi olarak çeşitlilik. çeşitlilik hızlı değişimlere uyumu kolaylaştırır, adaptasyon yeteneğini geliştirir Pazarlama stratejisi olarak çeşitlilik - ürünler ve servislerin değişik segmentlere hitap edebilmesi için örgütte çeşitlilik önemli İletişim stratejisi olarak çeşitlilik - Örgütlerin çevresindeki çeşitliliğe cevap verebilmek için çeşitlilik stratejisi geliştirmesi

14 Ekonomik getiri Sosyal sorumluluk Yasal gereklilikler

15 Çeşitlilik Tipleri Cinsiyet - Üst düzey kadın yönetici oranının yüksek olduğu şirketlerin bu orann düşük olduğu şirketlere kıyasla mali olarak daha iyi performans gösterdiği saptanmıştır örgütte kadın yöneticilerin olması şirketle ilgili olumlu bir algı yaratır genel olarak örgütlerde üst düzeylere çıkıldıkça kadın sayısı azalıyor - damlayan boru / cam tavan yerleşik iderler erkektir ön yargısı

16 Irk ve etnik çeşitlilik kapsayıcı örgütler - dışlayıcı örgütler sosyal kimlik teorisi (Henry Tajfel ve John Turner): ayrımcılığın psikolojik temelleri kişilerin katıldıkları her gurupta farklılaşan çoklu kimlikleri vardır - kadın, Çinli, öğretmen, yardımsever, sosyal kimlik teorisi kendinizi bir guruba ait kimlik ile tanımlamanın o guruba ait şeyleri kayırma davranışına yol açar

17 özellikle ır ve etnik köken ile ilgili konularda gurup içi-gurup dışı ayrımı daha da yüzeye çıkar Yaş - Nesil farklılıklarının iş hayatına yansıması X-Y kuşaklarının hayata bakış açılarının ve örgüt içi çalışma ortamına yaklaşımlarının farklı olması / X ve Y kuşaklarının birlikteliğinin iyi yönetilmesi Engelliler Cinsel eğilimleri farklı olanlar

18 10 dakika ara...

19 ÇEŞITLILIĞIN SEVIYELERI Yüzeysel çeşitlilik: Yaş, ırk, cinsiyet, etnik köken, din ve sakatlık gibi hususlardaki çeşitlilik yüzeysel çeşitlilik olarak tanımlanır. Demografik veriler yüzeysel çeşitliliği yansıtır, duygu ve düşünceleri içermez Derin çeşitlilik: insanların birbirlerini tanıdıkça keşfedecekleri ve benzerliklerini saptamakta giderek daha önemli hale gelen değerler, kişilik ve çalışma tarzı gibi konulardaki farklılıklar Kişilik ve kültürlerdeki bireysel farklılıklar ödüllendirme tercihlerini, iletişim şekillerini, liderlere verilen tepkileri, arabuluculuk tarzlarını belirler

20 AYRIMCILIK

21 Irk ve etnik köken temelli ayrımcılık Din / mezheb temelli ayrımcılık cemaat / klüp temelli ayrımcılık mezuniyet temelli ayrımcılık hemşehrilik/akrabalık temelli ayrımcılık yaş temelli ayrımcılık engellilere karşı yapılan ayrımcılık sigara içenlere karşı yapılan ayrımcılık cinsiyet temelli ayrımcılık pozitif ayrımcılık

22 BIYOGRAFIK ÖZELLIKLER Farklı kültürlerde bazı biyografik özellikler farklılık gösterir Bazı kültürler diğerlerine göre daha fazla ırktan oluşur, yaş ortalamaları farklıdır ABD de ırklara göre çok ciddi ayrımlar olmasına rağmen, Brezilya gibi bazı ülkelerde insanların kendilerini ırklarına göre tanımlama ihtimalleri daha düşüktür

23 DÜŞÜNSEL YETENEKLER Genel düşünsel yetenekler kültürden kültüre çok farklılık göstermez Eğitim ve ekonomik koşullar fark yaratır

24 ÇEŞITLILIĞE DEĞER VERMEK VE DESTELEMEK Çeşitlilik örgüt için bir değerdir Doğru ve etkin yönetildiğinde örgütü zenginleştirir ileri götürür Homojen, çeşitliliğe önem vermeyen şirketlerin vizyonu kısıtlıdır Tekdüze, çeşitlilik olmayan şirketlerde otoriter eğilimler artar Farklı insanları yönetim kademesi dahil farklı kademelerde işe almak örgütü rakiplerinden farklılaştırır

25 İşgücünde çeşitlilik örgütün farklı sosyal ağlarda temsil edilmesi, isminin duyulmasını sağlar Kalıplaşmış öyargıların ve yarımcılığın azalmasına yol açar

26 Zirve Üniversitesi İİBF 4 anabilim dalı - iktisat, işletme, uluslararası ilişkiler, siyaset bilimi 5 araştırma görevlisi (4 doktora 1 master öğrencisi) 20 Full Time 2 Part Time öğretim elemanı 4 Profesör, 1Doçent, 16 Yardımcı Doçent, 1 Öğretim Görevlisi 13 Türk, 9 Yabancı uyruklu hoca 1 Azerbaycanlı, 1 Perulu, 1 Kırgız, 1 Hintli, 1 Yunanlı, 1 Kıbrıs Türkü, 1 Polonyalı, 1 Portekiz, 1 Amerikalı

27 Türk öğretim üyelerimizin hemen hepsi Türkiye nin farklı illerinde yetişmiş 5 kadın % yaş ve altı Öğretim elemanlarımızın % 45 inin ilk öğretim üyeliği işi Öğretim üyelerimizin 16 sı yurtdışı doktoralı - 3 İngiltere den doktoralı, 13 Amerika/Kanada Her yaz / kış tatili döneminde OSAM da görev yapan stajyer öğrenciler

28 Özet: Çeşitlilik Nedir? Örgütlerde neden önemlidir? İşgücü çeşitliliği başta batı ülkeleri olmak üzere her yerde karşımıza çıkıyor İşgücü çeşitliliği iyi değerlendirildiği takdirde örgütlerin yararına bir durum Çeşitlilik politikaları değişik yasal uygulamalar ile de özendirilen, desteklenen bir durum. Örneğin Türkiye de işyerlerinin belli oranlarda engelli, gazi/şehit ailesi ve kadın çalıştırma zorunluluğu var

29 Yakın zamanda örgütlerde çeşitlilikten ziyade kapsayıcı olma konsepti ön plana çıkmaya başlamıştır. Bu da sadece işe alım aşamasında değil, çalışma alanında da çeşitliği desteklemeye yönelik ortamlar sağlamakla ilgilidir Sosyal kimlik teorisi ile açıklanan ve ayrımcılığa yol açan ön yargılar çeşitliğinin desteklendiği ve iyi yönetildiği takdirde azalarak yok olacaktır

30 Çeşitliliğin Boyutları Text