TOBB HABER BÜLTENİ. Türkiye Hayvancılık Meclisi

Transkript

1 2010 TOBB HABER BÜLTENİ Türkiye Hayvancılık Meclisi

2 HAYVANCILIK SEKTÖRÜ HABER BÜLTENİ ET KRİZİ, SÜTTE DE AĞZIMIZI YAKABİLİR (DÜNYA) Et krizi, sütte de ağzımızı yakabilir OKUL SÜTÜ PROJESİ Üreticilere göre clğ süt tüketimi artmazsa süt fiyatları düşecek ve süt inekleri yine kesime gidecek. Tüketim artısı için "okul sütü" projesi de düşünülüyor. Kurban Bayramı'nda 500 bin büyükbaş ve 2 milyon küçükbaş hayvan kesimi olacağı tahmin ediliyor. Her bayramda olduğu gibi bu Kurban Bayramı sonrasında da et talebinin düşmesi ve fiyatların gerilemesi bekleniyor. Ancak bu kez sütte bir krizin yaşanacağı öne sürülüyor. Etteki talebin daralmasıyla birlikte hayvan kesimi azalacak ve çiğ süt üretimi artacak. Üreticiler arzın yükselmesiyle birlikte çiğ süt fiyatlarının düşmesinden endişe ediyor. Fiyat indirimi konusunda şimdiden bazı süt sanayicilerinin girişimleri var. Tarım Bakanlığı, fiyat indirmemeleri için bu firmalara baskı yapmaya başladı. Ancak tüketim artırılmazsa bu baskı da yetersiz kalacak. Süt fiyatları düşerse, süt hayvanları kesime gidecek. Bu kez yeni bir et krizi doğacak. Onun için sütte acil önlem isteniyor. Önlem için iki seçenek var: Arz fazlası sütün toplanıp süt tozu yapılması ve okul sütü projesinin başlatılması. Hayvancılık sektörü Kurban Bayramı'na odaklandı. Bayramda yaklaşık 500 bin büyükbaş ve 2 milyon küçükbaş hayvan kesimi olacağı tahmin ediliyor. Hayvan varlığının azalması nedeniyle kurbanın kesilip kesilmemesinin tartışıldığı bu bayramdan sonra et ve süt piyasasının nasıl etkileneceği merak ediliyor. Her bayramda olduğu gibi bu bayramda da et fiyatının düşmesi bekleniyor. Kesimlerdeki artışa bağlı olarak bayram süresince tüketimin artması nedeniyle bayramdan sonraki gün et talebi büyük oranda düşecek Kasaplık canlı hayvan, besi hayvanı ve karkas et ithalatının devam etmesi ile karkas et fiyatının lira seviyesine oturması bekleniyor. Ette fiyat düşüşü beklenirken, 2011'de sütte yeni bir krizin yaşanacağı endişesi var. Üreticiler çiğ süt üretimindeki artışa rağmen tüketime yönelik önlem alınmadığına dikkat çekerek 2011 Ocak veya en geç mart ayında çiğ süt fiyatının düşmesi ile çok büyük bir krizin yaşanacağını ifade ediyor. Beklendiği gibi sütte 2011'de kriz yaşanırsa bir süre sonra bu beraberinde et krizini de doğuracak. DÜNYA'nın edindiği bilgilere göre, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı sütte yaşanması muhtemel krizi önlemek için süt sanayicilerini baskı altında tutuyor. Konya Ereğli'de iki firma çiğ süt aldığı üreticilere fiyatı düşürdüğünü açıkladıktan sonra tarım ve Köyişleri Bakanlığı müdahale ederek bu iki firmadan fiyat düşürmemelerini istedi. Bunun üzerine iki firma süt fiyatını düşürmekten vazgeçti. Ziraat Bankası'nın verdiği sıfır faizli kredi ile çok sayıda yeni çiftlik kuruluyor. Bu [2]

3 çiftlikler çiğ süt üretimine başladığında arz fazlası oluşacak çiğ süt fiyatı düşecek Bugün baskı altında tutulan süt sanayicileri süt fiyatını düşürecek. Süt fiyatının düşmesi ile süt hayvanları yeniden kesime gidecek. Bu sürecin yaşanmaması için artan çiğ süt üretimine önlem alınması gerekiyor. Önlem olarak masada iki seçenek var. Arz fazlası sütün toplanarak süt tozu yapılması ve okul sütü projesinin başlatılması. Et için dönüm noktası olabilir Hayvancılık sektörü için özellikle et fiyatının kontrol akma alınması için kurban bayramı bir dönüm noktası olabilir. Bakanlık bir yandan ithalatla bir yandan da içerdeki kaynaklarla kurban bayramı dönemini sorunsuz atlatmak ve bayram sonrasında da karkas et fiyatının lirada oluşmasını istiyor. Bakanlıktan yapılan açıklamalara göre sadece Trakya için 450 bin kurbanlık koyun ithalatı için kontrol belgesi verildi. Trakya'nın şap hastalığından ari bölge olması nedeniyle Anadolu'dan hayvan nakli yasak Bu nedenle bölgenin kurban ihtiyacı şap hastalığının olmadığı ülkelerden ithalatla karşılanıyor. Ayrıca, EBK nın ithal ettiği kasaplık hayvanların bir bölümünün de Trakya'da kurbanlık olarak satılması öngörülüyor. Şaplı ete dikkat Trakya dışında şap hastalığı yaygın. Türkiye'de 30'u aşkın il şap hastalığı nedeniyle karantina altında. Kurban Bayramı süresince hayvan hareketlerinin artması ile şap hastalığının daha da yayılması bekleniyor. Bu nedenle Kurban Bayramı'nda şaplı et tüketme riski çok yüksek. DÜNYA'nın edindiği bilgiye göre, Trakya'ya kurbanlık olarak ithal edilen koyunların bir bölümü şimdiden kesildi. Et fiyatının yüksek olmasını fırsat bilenler, bayramı beklemeden koyunları keserek piyasaya sürdü. Süt ile yem fiyatı başa baş Çiğ süt üreticilerinin en büyük sorunu ise girdi maliyeti. Girdi denilince akla yem geliyor. Yem fiyatı ile çiğ süt fiyatı başa baş noktaya geldiğinde üretici para kazanamadığı için süt ineğini kesime götürüyor. Son bir iki ayda yemin fiyatının yüzde oranında artması ile yem ile süt fiyatı başa baş noktaya geldi. Yem üreticileri, hammaddeleri büyük oranda ithal ettiklerini fiyat artışının bundan kaynaklandığını söylüyor. Önümüzdeki günlerde saman, mısır ve kepeğin fiyatının artması bekleniyor. Üretici bir litre süt satarak ancak bir kilo yem alabiliyor. Böyle dönemlerde üretici süt hayvanını kesime götürüyor 'de de böyle olmuştu. Yaklaşık 1 milyon süt hayvanı kesildi. Ette yaşanan krizin temelinde o dönemde süt hayvanlarının kesime gitmesi var. Önlem alınmazsa bir kez daha süt hayvanları kesime gidecek ve bugünden daha büyük bir et krizi yaşanabilir. Türkiye'nin hayvan varlığı (bin bas) * 2010 tahmini rakamlardır. Kaynak: TÛİK, FA0 Süt tozu ithalatına destek Hükümet, süt tüketimini artırmak için önlem almak yerine süt tozu ithalatını destekleyici önlemler alıyor. Bakanlar Kurulu'nun 6 Ekim 2010 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan "Bazı Tarım Ürünleri İthalatında Tarife Kontenjanı Uygulanması Hakkında Karar"a göre, 31 Aralık 2010'a kadar 2 bin 500 ton süt tozu ve krema, 2 bin ton tereyağının gümrüksüz ithal edilmesine izin verildi. Hububat ihracatçıları [3]

4 birliklerinin yoğun lobi çalışmaları sonucunda alman bu karar ağırlıklı olarak çikolata ve gıda imalatçılarının dahilde işleme rejimi kapsamında süt tozunu daha ucuza ithal etmelerini sağlayacak. Bu karar çiğ süt üreticilerini olumsuz etkileyecek. Karar Resmi Gazete'de yayınlandığında üreticiler doğrudan süt ithalatı yapılacağı endişesi ile büyük tepki gösterdi. Devletin sağladığı sıfır faizli krediden yararlanarak yeni yatırım yapan girişimciler de süt veya süt tozu ithalatından endişeli olduklarını dile getirdi. Ancak daha sonra anlaşıldı ki, doğrudan çiğ süt ithalatı yapılmayacak 25 milyon litre eşdeğeri süt tozu ithal edilecek. DTM'nin yürüttüğü bu çalışma Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nda da rahatsızlık yarattı. Bakanlık bürokratları, süt tozu ve tereyağı ithalatının gündeme gelmesinin yatırımcıları ürküttüğünü ve bu kararın zamanlamasının da doğru olmadığını dile getiriyor. DÜNYA'nın sektör temsilcilerinden derlediği bilgilere göre Türkiye'nin yıllık süt tozu ihtiyacı 20 bin ton. Bunun da 17 bin tonu ithalatla karşılanıyor. Bu ithalatın önemli bir bölümü de DİR kapsamında yapılıyor. Bakanlar Kurulu Karan ile bu ithalatın 2 bin 500 tonluk bölümü gümrüksüz ithal edilecek. Süt tozu üretiminde karmaşa Hükümet bir yandan süt tozu ithalatını desteklerken bir yandan da iç piyasada arz fazlası sütten süt tozu yapılmasını destekliyor. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın 2008'de yaşanan kuraklık ve çiğ sütün litre fiyatının o dönemde 80 kuruştan 40 kuruşa düşmesi üzerine başlattığı süt tozu üretimine destek uygulaması ilk kez 2009'da uygulandı. Bu yılda devam eden uygulamaya göre, çiğ sütteki arz fazlasını eritmek ve sütün fiyatını belli bir seviyede tutmak amacıyla süt sanayicilerine sağlanan kaynakla sanayiciler piyasadan aldıkları sütün bir bölümünü süt tozu yapacak. Üretilen süt tozu ise gıda imalatçılarına verilecek. Böylece, süt tozu ithalatı yerine yerli üreticilerin çiğ sütünden elde edilen süt tozu kullanılacak. Ancak, üretimlerinde süt tozunu kullanan gıda imalatçıları, bakanlığın desteği ile sadece 3 bin 500 tonluk süt tozu üretildiğini ve bunun büyük bölümünün de yine süt sanayicileri tarafından kullanıldığını, kendilerine süt tozu verilmediğini ifade ediyor. Çiğ sütteki arz fazlasını eritmeye yönelik en önemli çözüm olarak sunulan süt tozu üretiminin desteklenmesi yönündeki bu uygulama amacına ulaşamazsa süt fiyatının kontrol edilmesi daha da güç olacak. AB süt piyasa düzeni çerçevesinde bu görevi müdahale kuruluşu gerçekleştiriyor. Türkiye'de de geçmişte Süt Endüstrisi Kurumu'nun yaptığı piyasayı regüle etme, düzenleme görevini üstlenecek bir yapının oluşturulması gerekiyor. Süt tüketiminin artırılmasına yönelik bir başka önemli proje ise okul sütü projesi. Dünyanın pek çok ülkesinde uygulanan proje, Türkiye'de sadece İzmir'de uygulanıyor. Sütte kriz olursa ete yansıma büyük olur Bu arada Kurban Bayramı sonrasındaki gelişmeler merakla beklenirken, hayvancılığa verilen destekler de çığ gibi büyüyor. Ziraat Bankası'nın kullandırdığı sıfır faizli kredinin tutan 1 milyar lirayı aştı. Ziraat Bankası'nın kullandırdığı kredinin et ve süte yansıması farklı olacak. Besi hayvancılığına yapılan [4]

5 yatırımlar et üretiminin artmasını sağlayarak etteki krizin belli ölçüde çözülmesine katkı sağlayacak. Et ırkı hayvancılık işletmelerinin artması ile uzun vadede süt hayvancılığı üzerindeki baskı da azalacak. Süt hayvancılığına verilen krediler ise, süt üretimini artıracak. Süt tüketimine yönelik önlemler alınmazsa sütte yaşanan arz fazlası üretim sorunu daha da büyüyecek. Üretimin artması ile çiğ sütün fiyatı düşecek. Yem ve diğer girdi maliyetlerinin yükselmesi nedeniyle zaten zor durumda olan süt üreticisi üretimden çekilerek süt hayvanlarını kesime götürecek yılında yaşanan krizin daha büyüğü sütte yaşanırsa bunun ete yansıması da çok daha büyük olacak. KURBANLIK TARTIŞMASI! (GÜNBOYU) KIRMIZI Et Üreticileri Merkez Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Tunç, Kurban Bayramı'nda kesilmesi öngörülen 600 bin hayvanın, Türkiye'nin hayvan varlığını sıkıntıya sokacağı yönündeki sözleri eleştirerek, "Bu tür açıklamalar hem besiciyi, hem de çiftçiyi derinden etkiler. Esnafımızı ekonomik olarak dar boğaza sokar" dedi. TOPLAM HAYVAN SAYISI TUNÇ, Türkiye'de yeteri kadar kurbanlık hayvan olduğunu ve bu konuda yapılan farklı açıklamalara itibar edilmemesi gerektiğini söyledi. Türkiye'de 10 milyonun üzerinde büyükbaş ve 25 milyonun üzerinde küçükbaş hayvan olduğunu ifade eden Tunç, Kurban Bayramı'nda yaklaşık 2 milyon 55 bin hayvanın kesileceğini tahmin ettiklerini, bu rakamların da Türkiye'nin hayvan varlığını sıkıntıya sokmayacağını ifade etti. 'SIKINTI' SÖZCÜĞÜ ZARARLI HER yıl olduğu gibi besici ve çiftçilerin Kurban Bayramı için yoğun hazırlık yaptığını ve farklı söylemlerin bu grupların moralini bozduğunu dile getiren Tunç, şunları kaydetti: "Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı İbrahim Yetkin'in, Kurban Bayramı'nda kesilmesi öngörülen 600 bin hayvanın, Türkiye'nin hayvan varlığını sıkıntıya sokacağı yönündeki sözleri bir ziraatçı için hiç de uygun değil." Tunç, "Bu tür açıklamalar hem besiciyi, hem de çiftçiyi derinden etkiler. Esnafımızı ekonomik olarak dar boğaza sokar. Ben bu açıklamayı yanlı bir açıklama olarak değerlendiriyorum. Geçtiğimiz dönemlerde 4 kalem destek yapılırken bu dönemde 15 kalem destek yapılıyor. Tarım Bakanımız da bu konunun üzerine çok ciddi eğiliyor." dedi. Türkiye genelindeki birlik başkanları ile bir toplantı yaptıklarını anlatan Tunç, kurbanlıkların fiyatları konusunda da bir sıkıntı yaşanmasını beklemediklerini söyledi. Canlı hayvanın kilogram fiyatının 12 lira olduğunu, bu fiyatın artmasının beklenmediğini, aşağı düşmesi halinde de üreticinin kar elde edemeyeceğini dile getiren Tunç, "Kurbanlık fiyatları bu yıl ne yükselir ne düşer. Ancak vatandaşlarımıza kurbanlıklarını önceden almalarını ve son günlere kalmamalarını öneriyoruz" diye konuştu. Bülent Tunç, Et ve Balık Kurumunca canlı hayvan ithalatı sürecinin [5]

6 iyi yönetilmediğini iddia ederek, kurumun "sınıfta kaldığını" savundu. BAKAN EKER: SAĞIR DUYMAZ UYDURUR (HABER VAKTİM) Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, Başbakan'ın et fiyatlarının yükselmesinden kendisini sorumlu tuttuğu yönündeki haberlere, "Sağır duymaz uydurur." tepkisi verdi. Başbakan Erdoğan'ın tablodaki teknik bir konuyu sorduğunu dile getiren Eker, "Bende cevap verdim. Yüzde değişim anlatılıyor. Bazılarında da kat olarak söyleniyor. Bende bunu söyledim. Onun dışında herhangi bir şey yok. Yazılanlar abartılı." dedi. Eker, Türkiye Ziraat Odaları Birliği ile Filistin Ziraat Odaları Birliği arasındaki anlaşmanın soruları cevapladı. Başbakan Erdoğan'ın et fiyatlarındaki yükselmenin faturasını Tarım Bakanı'na kestiği yönündeki haberlerin sorulması üzerine Eker, "Bir söz vardır. Sağır duymaz uydurur. Bahsettiğiniz konularla ilgili gazetelerde yazılan şeyler doğru değil. Tablodaki teknik bir şey sordu bende cevap verdim. Yüzde değişim anlatılıyor. Bazılarında da kat olarak söyleniyor. Bende bunu söyledim. Onun dışında herhangi bir şey yok. Abartılı." değerlendirmesi yaptı. fiyatı arasında dengesizlik var. 2,5 liraya tarlada hal çıkışında 3,5 lira. Tüketici pazarında 6-7 liraya da oluyor. Zincir uzadıkça orada problem var. Hal yasası bu sorunları çözüyor. Yasa çıktı ama uygulaması 1 Martta başlıyor," ifadelerini kullandı. Bu ayın sonunda sera devreye girdiğinde domates olacağını kaydeden Eker, ürün bol oldukça fiyatların dengeleneceğini belirtti. DOMATES İTHALATI YOK Ağustos ayına kadar 500 bin ton ihracat gerçekleştirildiğini söyleyen Eker, domates ithalatının yapılmadığını ifade etti. 20 günde fiyatlar olması gerekenin üzerine çıktığını vurgulayan Eker, "Antalya'daki üreticilerden bilgi aldım. 2,5-3 lira arasında fiyat. Üretim yeterli gelmiyorsa tedarikini sağlamakla görevliyiz. Üretici ve tüketici [6]