İmisyon Ölçümleri. HAZIRLAYANLAR: Prof. Dr. Aysel Atımtay Çevre Müh. Meltem Güvener. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İmisyon Ölçümleri. HAZIRLAYANLAR: Prof. Dr. Aysel Atımtay Çevre Müh. Meltem Güvener. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü"

Nergis Günaydın
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Orta Doğu Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü İmisyon Ölçümleri HAZIRLAYANLAR: Prof. Dr. Aysel Atımtay Çevre Müh. Meltem Güvener ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 1

2 Koku ve Dağılımı Emisyon Ölçümü İmisyon Ölçümü ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 2

3 İmisyon Ölçümleri Kokunun, koku kaynağından uzaklaştıkça azalması rüzgar etkisiyle değişken olması nedenleriyle çevredeki koku konsantrasyonunun olfaktometre ile doğrudan ölçümü mümkün değildir. Koku imisyonlarının belirlenmesi için alan çalışmalarının yapılması gerekmektedir. ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 3

olfaktometre ile doğrudan ölçümü mümkün değildir.

4 Alan Çalışmaları İmisyon Alanı: Koku emisyonlarının ulaştığı, etkilediği alanın tamamıdır. Değerlendirme Alanı: Koku imisyonu ölçümü ve değerlendirmesi yapmak üzere belirlenmiş alandır. Bu alan üzerinde bir grid sistemi oluşturulur. ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 4

Değerlendirme Alanı: Koku imisyonu ölçümü ve değerlendirmesi

5 Grid Sistemi Nasıl Oluşturulur? Grid sistemi: hakim rüzgar yönü, yerleşim alanları, dikkate alınarak; karelerin kenarı m olacak şekilde oluşturulur. ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 5

6 Değerlendirme erlendirme Alanı B4 C4 B5 C5 B6 C m A4 B1 D4 C1 B2 A5 Koku Kaynağı D5 C2 A6 B3 D6 C3 A1 D1 A2 D2 A3 D m ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 6

7 Değerlendirme erlendirme Alanı B4 C4 B5 C5 B6 C m A4 B1 D4 C1 B2 A5 Koku Kaynağı D5 C2 A6 B3 D6 C3 A1 D1 A2 D2 A3 D m ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 7

8 Ölçümü Kimler, Ne Zaman Yapar? Panelistler yılın değişik aylarında, haftanın değişik günlerinde, günün değişik saatlerinde (0-4, 8-12, gibi) ölçüm yaparlar. Böylece, tam bir dağılım sağlanmış olur. ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 8

günlerinde, günün değişik saatlerinde (0-4, 8-12, 20-24

9 Alan Ölçüm Programı TARİH 1 Mart Mart Mart Mart Mart Mart Mart Mart Nisan Nisan Nisan Nisan Nisan Nisan Nisan Mayıs 2004 GÜN ZAMAN NOKTALAR Pazartesi A Cuma B Perşembe C Pazartesi 0-4 D Cuma A Salı B Cumartesi 0-4 C Çarşamba 4-8 D Pazar A Perşembe 0-4 B Pazartesi 4-8 C Cuma 8-12 D Salı 0-4 A Cumartesi 4-8 B Çarşamba ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 9 Cumartesi C D

ZAMAN NOKTALAR Pazartesi 12-16 A Cuma 16-20 B Perşembe 20-24 C Pazartesi 0-4 D Cuma 16-20 A Salı 20-24 B Cumartesi 0-4 C Çarşamba 4-8 D

10 Bazı Tanımlar Tekil ölçüm: Tek bir noktada yapılan ölçümdür. Ölçüm süresi: Tekil ölçüm için gerekli olan süredir. Değerlendirme periyodu: Tekil ölçümlerin gerçekleştiği toplam süredir. Bu süre genellikle 1 yıldır (104 ölçüm), minimum 6ay da (52 ölçüm) olabilir. ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 10

Değerlendirme periyodu: Tekil ölçümlerin gerçekleştiği toplam süredir.

11 Tekil Ölçüm Nasıl Yapılır? Belirlenen tek bir ölçüm noktasında belirli bir süre yapılan koku ölçümüdür. Bu süre 10 dakikadır. Tekil ölçümler; Değerlendirme alanındaki koku karakterini Yayılan kokunun algılama frekansını belirlemek üzere yapılırlar. Bu ölçümler bir grup panelist tarafından gerçekleştirilir. Her panelist ayrı noktalarda ölçüm yapar. ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 11

12 Ölçüm Her panelist ölçüm noktasında 10 saniyede bir aldığı havayı test eder. Koku algıladıysa ölçüm formuna 1, algılamadıysa 0 yazar. Panelist 10 dakika boyunca o noktada bulunur. Böylece 60 ölçüm yapmış olur. (6 ölçüm/dak) (10 dak) = 60 ölçüm ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 12

Panelist 10 dakika boyunca o noktada bulunur.

13 Ölçüm Formu Tarih Panelist Nokta İsmi Zaman Rüzgar Yönü ve Hızı Bulutluluk Sıcaklık ve Nem Koku var 1 Koku yok 0 Yüzde Koku Zamanı ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 13

14 Form Değerlendirme Sonuçlar % koku zamanı olarak belirlenir; % Koku Zamanı = 100 x Örnek: % Koku Zamanı = Kokulu Ölçüm Sayısı Toplam Ölçüm Sayısı = % 25 ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 14

15 Ölçümleri Değerlendirme 6 aylık ölçüm m programı; Toplam ölçüm m sayısı = 52 (gün) Her ölçüm m günüg yalnız z bir tip nokta ölçülür; Örneğin; 1 Mart 2004 Pazartesi arası A noktaları 52 gün g n boyunca A,B,C,D noktalarında nda eşit e sayıda ölçüm gerçekle ekleştirilir. Yani her tip noktaya ait; 52 / 4 = 13 ölçüm m (gün) bulunur. 13 güng B1 A1 13 güng 13 güng C1 D1 13 güng ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 15

boyunca A,B,C,D noktalarında nda eşit e sayıda ölçüm gerçekle ekleştirilir.

16 Her ölçüm m noktasındaki ndaki koku miktarı %% koku zamanı olarak belirlenir; A1 noktası: : 15/60 = % 25 B1 noktası: : 20/60 = % 33 C1 noktası: : 3/60 = % 5 D1 noktası: : 12/60 = % 20 A2 noktası: : 0/60 = % 0 B2 noktası: :... C2 noktası: :... D2 noktası: :... Her ölçüm m karesi tek tek ele alınır, o karenin köşe k noktalarındaki ndaki %KZ değerlerinin erlerinin belirlenen limiti aşıp p aşmada madığı kontrol edilir; % % KZ > limit ise o noktaya 1 puan verilir, % % KZ < limit ise o noktaya 0 puan verilir ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 16

.. Her ölçüm m karesi tek tek ele alınır, o karenin köşe k noktalarındaki ndaki %KZ değerlerinin erlerinin belirlenen limiti aşıp p

17 6 aylık ölçüm m sonunda her noktada biriken puanlar toplanır. Bu puanlar, o noktadaki koku miktarının n kaç kez limit değeri eri aştığıa ığını gösterir. Örneğin; limit %KZ = %10 olsun ve her noktayı tek tek kontrol edelim, Varsayalım m ki: A1 noktasındaki ndaki % KZ, limit değeri eri 6 ay içinde i inde toplam 2 kez aşmışa ış, B2 noktasındaki ndaki % KZ, limit değeri eri 6 ay içindei inde toplam 1 kez aşmışa ış, C1 noktasındaki ndaki % KZ, limit değeri eri 6 ay içindei inde toplam 0 kez aşmışa ış, D1 noktasındaki ndaki % KZ, limit değeri eri 6 ay içindei inde toplam 1 kez aşmışa ış. B1 C1 1 0 olsun. A1 2 1 D1 ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 17

kez aşmışa ış, B2 noktasındaki ndaki % KZ, limit değeri eri 6 ay içindei inde toplam 1 kez aşmışa ış, C1 noktasındaki ndaki % KZ, limit değeri eri 6 ay içindei

18 Her bir ölçüm noktasındaki toplam puanlar hesaplandıktan sonra; her bir ölçüm karesi değerlendirilir ve her karenin % KZ limit değerini aşıp aşmadığı kontrol edilir. Örnek: 13 güng B1 A güng 13 güng 0 1 C1 D1 13 güng Ölçüm karesinin köşelerindeki puanlar toplanır ve gerçekletirilen toplam ölçüm sayısına bölünür; = 4 4 / 52 = 0.08 % 8 Elde edilen değer limit değerin altında bulunmuştur; % 8 < % 10 ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 18

Örnek: 13 güng B1 A1 1 2 13 güng 13 güng 0 1 C1 D1 13 güng Ölçüm karesinin köşelerindeki puanlar toplanır ve

19 Bu limit değeri Alman Yönetmelikleri nde; Yerleşim birimleri için i in KZ = %10 Endüstriyel alan için i in KZ = %15 olarak verilmiştir. ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 19

20 Pilot Çalışma Şeker Fabrikası emisyon kaynağı olarak alındı. 10 yıllık meteoroloji verileri ile hakim rüzgar yönü KD ve GB olarak belirlendi. Yerleşim yerleri ve hakim rüzgar yönü dikkate alınarak ölçüm noktaları belirlendi. Bir yıllık ölçüm programı hazırlandı. Program doğrultusunda ölçümler gerçekleştirildi. Ölçümler sonucunda bölgeye ait koku haritası çizildi. ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 20

Yerleşim yerleri ve hakim rüzgar yönü dikkate alınarak ölçüm noktaları belirlendi.

21 İmisyon Alanı ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 21

22 Değerlendirme Alanı ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 22

23 Yıllık Koku Haritası ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 23

24 Aylara Ait Koku Haritası ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 24

25 Aylara Ait Koku Haritası ODTÜ, 1-2 Nisan 2004 Ankara 25

Benzer belgeler

EK:1 İÇ DENETÇİ EĞİTİM PROGRAMI 23 NİSAN-17 MAYIS 2014, İZMİR 1.GRUP 24 NİSAN 2014 PERŞEMBE. 09.00-10.30 Kurumsal Risk Yönetimi

EK:1 İÇ DENETÇİ EĞİTİM PROGRAMI 23 NİSAN-17 MAYIS 2014, İZMİR 1.GRUP 24 NİSAN 2014 PERŞEMBE. 09.00-10.30 Kurumsal Risk Yönetimi 1.GRUP 24 NİSAN 2014 PERŞEMBE 25 NİSAN 2014 CUMA 12.15-14.15 Öğle Arası 14.15-15.15 Kamu İç Denetim Yazılımı (İçDen) 15.15-15.30 Çay/Kahve Arası 15.30-16.00 Kamu İç Denetim Yazılımı (İçDen) 26 NİSAN 2014