ÜREME ORGAN ENFEKSİYONLARI

Transkript

1 ÜREME ORGAN ENFEKSİYONLARI

2 Normal Vajinal Sekresyon Vajinal sekresyonun yapısı ve miktarı; Yaş Siklüs günü Cinsel aktivite Oral kontraseptif kullanımı Gebelik Vajinal temizlik şekli Hormonal durum Kullanılan ilaçlar (hormonal ilaç, antibiyotik gibi) Ruhsal duruma göre değişiklik gösterir.

3 Normal vajinal akıntı kokusuz, berrak yada beyaz renkli, viskoz, homojen yapıdadır ve vulvada tahrişe neden olmaz. Ovulasyona yakın, östrojenin etkisiyle vajinal sekresyonun miktarı artar, saydam, kaygan ve akışkan bir özellik gösterir. Ph ı asidiktir ( )

4 Vulvitis Vulvanın enflamatuar hastalığıdır. Vulva dokusunun doğrudan iritasyonu sonucu olabileceği gibi vajinadaki enfeksiyonun vulvaya genişlemesi sonucu da olabilir.

5 Neden olan faktörler Enfeksiyonlar; trikomonas, bakteriyel, fungal vb. İrritanlar: idrar, gaita, vajinal akıntı, sıkı giyecekler, sentetik çamaşırlar, deterjan, vajinal sprey, deodorant, parfüm gibi sentetik maddeler, Vulva atrofisi (menopoz) Karsinoma Perikulozis (bit) skabi (uyuz) DM, anemi, hepatit, lösemi gibi kronik sistemik hastalıklar İlaç hassasiyeti, yetersiz perine hijyeni, psikolojik problemler

6 Belirti ve Bulgular Kaşıntı Ağrı, yanma, disparoni Bol pürülan akıntı Kızarıklık ve ödem Ülserasyon

7 Tanı Hastanın hikayesinin alınması: Akıntının özelliği, semptomların başlangıcı, beraberinde bulunan diğer enfeksiyonlar, kullanılan ilaçlar, kişisel hijyen, önceki hikayesi Fiziksel muayene ve laboratuar testleri Kültür Vulvar dokudan biyopsi

8 Hemşirelik Bakımı ve Hasta Eğitimi Dış genitaller ve lenf nodları kontrol edilir. Hastaya son zamanlarda yeni bir deterjan yada ilaç kullanıp kullanmadığı sorulur. Kaşıntıyı önlemek yada azaltmak için önlemler alınır. Vulva temiz ve kuru tutulur. Gerekli hijyen kuralları öğretilir.

9 Bartolinitis Bartolin bezlerinin enflamatuar hastalığıdır. Nedeni Gonokok, streptokok, stafilokok, Echeria coli gibi değişik organizmalar neden olur. CYBE dan daha sık görülür.

10 Belirti ve Bulgular Asemptomatik kist Ağrı, eritem, hassasiyet, şişkinlik Abse mevcut ise; ağrı, ödem, sellulitis Disparoni Yürürken ağrı

11 Hemşirelik Bakımı Labia minörler eritem ve şişlik yönünden gözlenir. Hastaya oturma banyosu yada sıcak nemli kompresi nasıl uygulayacağı açıklanır. Hastanın yatakta istirahat etmesi sağlanır. Reçete edilen ilaçları alaması sağlanır. İnsizyonla drenaj yapılacaksa hasta hazırlanır. En önemli nedeninin CYBE olduğu açıklanır. Enfeksiyonun tekrarı halinde cerrahi müdahale gerekebileceği açıklanır.

12 Vajinal Enfeksiyonlar Vajinanın enflemasyonudur, ph ının bozularak patojen ajanların vajinaya girmesiyle enfeksiyon ortaya çıkar. Nedenleri; Bakteriyel vajinozis Trikomonas Kandidadır.

13 Vajinitis Tipleri Basit Vajinitis (Kontakt Vajinitis) Akıntıyla ortaya çıkan vajinal inflamasyondur. İrritasyon ve kötü hijyen sonucuorganizmalar vücuda girer. Vajinanın üretraya yakınlığından dolayı sıklıkla vajinitise, üretritise eşlik eder. Hazirlayıcı faktörler: Kontakt alerjenler Vulvanın sürekli ıslak kalması Sentetik külot kullanma Yetersiz hijyen Tampon, kondom, diyaframın uzun süre vajinada kalması

14 Bakteriyel Vajinozis Vajende normalde var olan hem anaerobik bakterilerin hem de Gardnerella vajinalisin anormal çoğalmasıyla karakterizedir. En önemli yan etkileri; PID, postpartum endometrit, histerektomi sonrası enfeksiyonlar, anormal servikal smear, EMR, prematür eylem ve amniyonitistir.

15 Trikomonas Vajinitis Enfeksiyondan, alkalen ortamda gelişen ve cinsel yolla bulaşan Trikomonas Vajinalis sorumludur. Gebelerde çok risklidir, EMR ve preterm eylem açısından dikkat edilmelidir.

16 Monilial Vajinitis (Kandida Albikans) Enfeksiyonların büyük bir kısmından sorumludur. Diğer Kandida türleri de enfeksiyona sebep olabilir. Hazırlayıcı faktörler; İlaçlar Nondiyabetik glikozüri Gebelik DM Yüksek oranda şeker ve meyve içeren diyet Kötü hijyen Travma

17 Atrofik Vajinitis Postmenopozal dönemde östrojenin azalması ve mukozada atrofinin gelişmesiyle vajina, enfeksiyonlara karşı hassaslaşır. Kaşıntı, yanma, kuruluk, disparoni Vajen ph ı yüksektir.

18 Vajinitiste Öykü Akıntının karakteri, miktarı, rengi, kokusu Semptomların ilk ne zaman başladığı Akıntıyla birlikte kaşıntı, dizüri, disparoni, vulvada iritasyon ve eritem Aldığı ilaçlar Kişisel hijyeni: vajinal duş öyküsü, perine bölgesi için sprey, deodorant, pudra, parfüm, naylon külot, sıkı giyecekler, tampon kullanımı

19 Servisitis Serviks anatomik yapısı nedeniyle alt ve üst genital organları ayıran kapı durumundadır. Servikal epitelyum ve stromanın enfeksiyonudur. Akut veya kronik olarak görülebilir. Akut servisit genellikle streptokok, stafilokok, E. Coli, klamidya, gonokok, trikomonas gibi enfeksiyonların servikse yayılmasıyla gelişir.

20 Belirti ve Bulgular Pürülan, genellikle sarı-yeşil ve bol miktarda akıntı Endoservikal epitelde ödem ve travmaya yatkınlık Siklüs arasında düzensiz kanama Koitus yada muayene sonrası kanama

21 Tanı Sekresyonun karakteri ve pelvik muayene bulguları önemlidir. Sekresyonun lam üzerinde gram boyamasında nötrofil miktarında artış saptanır. Gonore ve klamidya için nükleik asit amplifikasyon testi yapılması gerekir.

22 Tedavi Antibiyotik tedavisi Cinsel eşin de mutlaka aynı antibiyotik tedavi protokolüyle tedavi edilmesi gerekir. Kronik servisitte kriyo cerrahi, konizasyon ya da lazer tedavisi planlanabilir.

23 Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID) PID, alt genital bölgedeki enfeksiyonun, fallop tüplerine, overlere, pelvik peritona ve pelvis bağ dokusuna yayılmasıyla ortaya çıkan bir grup hastalığın ortak tanımıdır. Neiseria Gonore ve Klamidya Trakomatis nedeniyle gelişir. 25 yaş altında olma, çok eşlilik, CYBE varlığı, RİA takılırken aseptik koşullara uyulmaması, vajinal duş, sigara

24 Tanı Öykü alma, pelvik ve fiziksel muayeneyle tanı konur Organizmayı belirlemek için vajenden ve endoserviksten kültür örneği alınır. Kan sayımında; lökositoz, eritrosit sedimantasyon hızı, C reaktif protein artmıştır.

25 Komplikasyonları Son aşaması tuba-overyan absedir. Abse drenajı yapılır. İnfertiliteyle sonuçlanabilir. Hastalık yeterli tedavi edilmediğinde PID kronikleşebilir. Kronik pelvik ağrı, menstrüel bozukluklar, konstipasyon, halsizlik ve akut PID bulgularının tekrarlamasıyla karakterizedir.

26 Tedavi Hasta genellikle ayaktan, kombine antibiyotiklerle tedavi edilir. Sefoksisilin+ doksisiklin hem ayaktan hem de yatarak tedavi olan hastalar için uygundur. Ciddi vakalarda IV antibiyotik tedavisi uygulanır. Eş mutlaka tedavi edilmelidir. Tedavi süresince kadın istirahat etmeli, cinsel ilişkide bulunmamalı, yeterli beslenmeli ve vajinal duş yapmamalıdır.

27 Hemşirelik Bakımı Abdominal rahatsızlıklar için reçete edilen analjezik uygulanır. Abdomenin yada sırtın alt kısmının ısıtılması dolaşımı hızlandırır. Vajinal drenajın sağlanması için semi fawler pozisyonda yatırılır. Beslenmesi izlenir, özellikle bol sıvı alamsı sağlanır. Perine bakımı verilir. Bilgi ve psikososyal destek sağlanır. RİA yada tampon kullanmaması, kondomsuz ilişkiye girmemesi söylenir.

28 CYBE Gizleme eğilimi Birine yakalanmak diğerleri için zemin oluşturur. Belirtilerin olmaması DİKKAT!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

29 Tedavi edilmediğinde!!!! İnfertilite nedenidir. Düşük, dış gebelik Yenidoğanda görülen sakatlıklar, enfeksiyon, ölüm Rahim ağzı kanserleri Sosyal sorunlar (boşanma, ekonomik yük vb)

30 Risk Altında Olan Kişiler Korunmasız cinsel ilişkiye girenler Çok eşlilik Seks işçileri Kendinde veya eşinde CYBE öyküsü olanlar Alkol ve uyuşturucu kullananlar Manikür, pedikür jilet ortak kullanımı Epilasyon, sünnet akupunktur, piercing, dövme Diş tedavisi sırasında Kan ürünü nakli

31 Bulaş Yolları Korunmasız Cinsel İlişki Anneden bebeğe geçiş Konrol edilmeyen kan ürünleri

32 Genel Belirtiler (KADIN) Akıntının her zamankinden farklı nitelikte (koku, görünüm) olması Karnın alt kısmında ve kasıklarda ağrı/hassasiyet Adet dışı kanama Disparoni Nedeni bilinmeyen düşük, sık ve ölü doğumlar

33 Genel Belirtiler (ERKEK) Penisten akıntı Testislerin birinde yada ikisinde ağrı Cinsel bölgede yada ağız kenarında ülserasyon nodül veya kabarcık Cinsel organlarda siğil yada uçuk İdrar yaparken yada dışkılamada ağrı yada yanma Ateş, titreme, genel vücut ağrısı Kasık bölgesinde lenfadenopati

34 Sifiliz Genital ülserlerle karakterize, deri ve iç organları tutabilen, değişik kilinik tablolarla ortaya çıkan durum Primer Sifiliz: 3-4 hafta içinde şankr Sekonder Sifiliz: yaygın lenfadenopati, Kandiloma Tersiyer Sifiliz: Alt ekstremitelerde gom Etken: Treponema pallidum-inkübasyon gündür.

35 Tanı-Tedavi Kesin tanı primer yada sekonder lezyondan alınan sürüntü mikroskobisiyle konur. Serolojik testler (VDRL, RPR, TPHA) Penisilin 10 gün süreyle Eritromisin, tetrasiklin Tedaviden sonra ilk yıl 3 ayda bir kontrol Eş tedavisi Tedavi sonrası en az bir ay cinsel ilişkide bulunulmamalı

36 Sifilizden Korunma ve Hemşirelik bakımı Tek eşlilik Kondom kullanımı Alkol ve maddeden kaçınmak Vajinal duş bulaşı engellemez!!! Anormal akıntı, kasıklarda kızarıklık doktora başvurulmasını gerektirir. Plasentayla bebeğe geçiş söz konusudur.

37 Genital Herpes Kronik viral enfeksiyondur (HSV-1, HSV-2) Primer Enfeksiyon: Lökore, yanma, kaşıntı, 2-6 haftada lezyonlar geçer, ateş, üşüme, bulantı, kusma varsa enf. yayılmıştır. Sekonder Enfeksiyon: daha az ağrılı, 3-7 gün içinde geçer.

38 Bulaş yolu HSV derisinde küçük çizikler olan yada mukozada lezyonları olan kişiyle direkt temas sonucu yada genital oral viral partiküller taşıyan kişilerin vücut sekresyonlarıyla bulaşabilir. HSV 2 nin inkübasyon süresi 2-12 gündür. Fetüse transplasental yolla geçebilir Seksio önerilir.

39 Tedavi Antiviral ilaçlar Oturma banyoları Lokal analjezi Hasta bilgilendirilir.

40 HPV HPV nin 40 tan fazla tipi cinsel yolla bulaşır. Genital bölgeyi enfekte eder. Tip 16 ve 18 servikal kanser HPV 6 ve genital wart nedenidir. Siğil oluşmasına neden olur. Lezyonlar ağrısız, vulva, vajen, serviks ve anal bölgede olabilir. İnkübasyon 1-2 hafta, 9-12 ay

41 Risk Faktörleri Erken yaşta çok eşle cinsel yaşam Başka CYBE varlığı Sigara kullanma İmmün sistemin baskılandığı durumlar Kötü beslenme Kişisel hijyeninin iyi olmaması Çok doğum (3 ten fazla)

42 HPV den Korunma Kondom Şüpheli kişilerle cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır. HPV aşısı yaptırılmalıdır.

43 Tedavi HPV nin sistemik ve virüsü yok etmeye yönelik bir tedavisi bulunmamaktadır. Tedavi lezyonlara yöneliktir. DSÖ Kriyoterapi, lazer, elektrokoter, cerrahi Topikal ajanlar-genital siğillergebelikte mutlaka tedavi edilmelidir. Tedavi sırasında cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır. Tedavi sonrası pap smear kontrolllerinin düzenli yapılması gerekmektedir.

44 Viral Hepatit Hepatit cinsel yolla bulaşan ancak doğrudan üreme sisteminde enfeksiyona neden olmayan bir hastalıktır. Beş tipi olmasına rağmen HBV ve HDV virüsü cinsel yolla bulaşır. Daha nadir olmakla birlikte HCV nin de cinsel yolla bulaşma özelliği vardır.

45 Bulaş Yolu Virüs cinsel ilişki sırasında, virüs taşıyan vajinal salgı yada seminal mayinin diğer kişiye geçmesiyle bulaşır. HBV ve HDV virüs taşıyan kan ve kan ürünlerinin nakli yada enfekte kesici ve delici aletlerin kullanılmasıyla bulaşabilir. HBV anneden bebeğe çoğunlukla doğum sırasında daha nadiren intrauterin bulaşır. İnkübasyon gündür.

46 Belirti ve bulgular Bulantı, kusma, anoreksi, ateş, sarılık, idrar dansitesinde yükselme, abdominal ağrı Artritis, deride kırmızı lekeler, artralji İlerlediğinde kronik hepatit, siroz, hepatoselüler karsinoma, karaciğer yetmezliği, ölüm

47 HBV de Aşılama Hepatit B aşısı olması gereken kişiler Cinsel aktif kadın ve erkekler Herhangi bir CYBE tanısı almış olanlar Son 6 ayda birden fazla cinsel eşi olanlar CYBE kliniklerinde tedavi görenler Seks işçileri Cinsel aktif homoseksüel ve biseksüel erkekler İlaç bağımlıları Uluslararası seyahat edenler Kronik Hepatit B li kişiyle aynı evde yaşayanlar

48 AIDS Belirgin immünsupresyon ile buna bağlı ortaya çıkan fırsatçı enfeksiyonlara yatkınlık ve kanser zeminiyle karakterize bir hastalıktır. HIV ile enfekte olmayla AIDS hastalığının gelişmesi arasındaki süre ortalama 10 yıldır. İnkübasyon döneminde (3-6 ay) belirti görülmeyebilir.

49 Bulaş Yolu Enfekte kişilerin semen, kan, feçes, vajinal sekresyon, tükrük ve anne sütü gibi vücut sekresyonlarının diğer kişilerin vücutlarına girmesiyle bulaşır.

50 Belirti ve bulgular Değişkendir. Erken belirtiler; boğaz ağrısı, rinitis ve vücutta lekeler Daha sonra lökopeni ve idiyopatik trobositopeni Dermatitis, ateş, gece terlemesi, diyare, kilo kaybı, lenfadenopati, tonsillerde büyüme Bakteriyel pnömoni, tüberküloz, menenjitis

51 Tanı HIV Tip 1 antikor testi ile saptanır. ELİSA yada hızlı assey testi ile başlanır. Sonuç Western Blot yada diğer destek testlerle doğrulanırsa kadın HIV le enfekte kabul edilir. Dolaşımdaki HIV antijenleri P24 antijen testi ile belirlenir.

52 Tedavi Kesin bir tedavisi yoktur. Antiretroviral tedavi Pnömoni ve diğer enfeksiyonlar için antibiyotik başlanır.