VİTAMİNLERİN ORAL DOKULARA ETKİLERİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "VİTAMİNLERİN ORAL DOKULARA ETKİLERİ"

Transkript

1 T.C Ege Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Oral Diagnoz ve Radyoloji Anabilim Dalı VİTAMİNLERİN ORAL DOKULARA ETKİLERİ BİTİRME TEZİ Stj. Dişhekimi Ayşe KOCABAŞOĞLU Danışman Öğretim Üyesi: Prof.Dr.Zuhal TUĞSEL İZMİR-2008

2 ÖNSÖZ Okul hayatım boyunca ve tezimin hazırlanması sırasında benden yardımlarını esirgemeyen Sayın Hocam Prof. Dr. Zuhal TUĞSEL e, arkadaşlarıma ve bugünlere gelene kadar benden maddi manevi desteğini esirgemeyen her zaman yanımda olan çok sevdiğim aileme teşekkürü bir borç bilirim. İzmir,2008 Stj. Dt. Ayşe KOCABAŞOĞLU

3 İÇİNDEKİLER 1-Genel Bilgiler Vitamin Türleri Yağda eriyen vitaminler A vitamini(retinoidler) Tanımı ve Özellikleri Besinlerde Bulunuşu Günlük İhtiyaç Hipovitaminozu Hipervitaminozu Oral Dokulara Etkileri D Vitamini Tanımı ve Özellikleri Besinlerde Bulunuşu Günlük İhtiyacı Hipovitaminozu Hipervitaminozu Oral Dokulara Etkileri Sindirimi E Vitamini Tanımı ve Özellikleri Besinlerde Bulunuşu Günlük İhtiyacı Hipovitaminozu....15

4 Hipervitaminozu Oral Dokulara Etkileri Tedavide kullanışı K Vitamini Tanımı ve Özellikleri Besinlerde Bulunuşu Günlük İhtiyacı Hipovitaminozu Hipervitaminozu Oral Dokulara Etkileri Sindirimi ve Tedavide kullanılması Suda Eriyen Vitaminler B Vitamini B1 vitamini(tiamin) Tanımı ve Özellikleri Besinlerde Bulunuşu Günlük İhtiyacı Hipovitaminozu Hipervitaminozu Oral Dokulardaki Etkileri Sindirimi ve Vücuttaki davranışı Tedavide Kullanımı B2 Vitamini (Riboflavin) Tanımı ve Özellikleri Besinlerde Bulunuşu...26

5 Günlük İhtiyacı Hipovitaminozu Hipervitaminozu Oral Dokulara etkileri B3 Vitamini (Niasin, PP Vitamini) Tanımı ve Özellikleri Besinlerde Bulunuşu Günlük İhtiyacı Hipovitaminozu Hipervitaminozu Oral Dokulara Etkileri B5 Vitamini(Pantetoik asit) Tanımı ve Özellikleri Günlük İhtiyacı Hipovitaminozu B6 Vitamini Tanımı ve Özellikleri.., Besinlerde Bulunuşu Günlük İhtiyacı Hipovitaminozu Hipervitaminozu Oral Dokulara Etkileri B12 Vitamini Tanımı ve Özellikleri Besinlerde Bulunuşu...32

6 Günlük İhtiyacı Hipovitaminozu Hipervitaminozu Oral Dokulara Etkileri C Vitamini Tanımı ve Özellikleri Besinlerde Bulunuşu Günlük İhtiyacı Hipovitaminozu Hipervitaminozu Oral Dokulara Etkileri C Vitaminin Fizyolojik Görevleri.36 3.SONUÇ KAYNAKLAR.38 ÖZGEÇMİŞ....39

7 GİRİŞ Günümüzde vitaminler hakkındaki bilgilerimiz memnun edici düzeydedir.yapılan çalışmalar sonucu,insan sağlığı için vitaminlerin büyük önemi vardır.birçok hastalığın ortaya çıkmasına yada bu hastalıkların oluşmasına zemin hazırlamaları açısından büyük değer taşımaktadır. Sağlıklı bir yaşam için vitaminler sonuçları ışığında gerekli olan günlük ihtiyaç miktarının bilinmesi ve buna göre bir dengeli beslenme ve diyetin sağlanması gerekir. Vitamin eksikliklerinde oluşan hastalıkların birçok belirtisi ağız içi bulgular göstermektedir.diş hekimliği açısından bu belirtilerin saptanması ve Tıp Doktorları ile ortak çalışılarak bu hastalıkların tedavi edilmesi Diş hekimliği açısından oldukça önemlidir.

8 1. GENEL BİLGİLER Vitamin sözcüğü Polonyalı, biyokimyacı Casimir Funk tarafından 1912'de kullanılmıştır. Latince, Vita hayat demektir, -amin eki ise amin sözcüğünü kastetmektedir. Zira o dönemde tüm vitaminlerin amin oldukları sanılmaktaydı. Bugün bunun yanlış olduğu bilinmektedir. Besinlerde cok az bulunurlar, yağlara, şekerlere, proteinlere benzemezler fakat onların kullanılmasına yardımcı olurlar. Yoklukları çeşitli ve belirli hastalıklara sebep olur. Etkinlikleri çok düşük miktarlarda gerçekleşir. Vitaminler vücudun sağlıklı gelişimi, sindirim fonksiyonları ve enfeksiyonlara karşı bağışıklık kazanması için gereklidir. Vitaminler vücutta "yakılmaz", yani vitaminlerden doğrudan enerji (kalori) alınmaz. Vücut, her vitaminden gerekli olan miktarın kan dolaşımında sürekli mevcut olmasını sağlar. Suda çözünen vitaminlerin fazlası vücut sıvıları ile atılırken, yağda çözünen vitaminlerin fazlası ise yağ dokusunda depolanır. Depolandıkları için yağda çözünen vitaminlerin aşırı dozu zararlı olabilir. Özellikle vitamin A ve D'nin tüketiminde dikkatli olmak gerekir. Vitaminler bütün hücrelerde az miktarda depolanır. Bazı vitaminler ise büyük ölçüde karaciğerde depolanır. Örneğin karaciğerde depolanan A vitamini hiç vitamin almayan bir kişiye 5-10 ay kadar yetebilir ve karaciğerin D vitamini deposu dışarıdan hiç D vitamini almayan bir kişi için genellikle 2-4 ay kadar yeterlidir. 2

9 Suda çözünen vitaminlerin vücutta depolanma oranı nispeten düşüktür. Bu, özellikle B vitaminlerinin birçoğu için geçerlidir. B kompleks vitaminleri eksik alan bir kişide bu eksikliğin belirtileri bazen birkaç günde ortaya çıkar. B12 vitamini bunun dışındadır, çünkü B12'nin karaciğerdeki deposu kişiye bir yıl veya daha uzun süre yetebilir. Suda çözünen bir başka vitamin olan C vitamininin yokluğu birkaç haftada belirtilerin ortaya çıkmasına yol açabilir 2. VİTAMİN TÜRLERİ Herkes tarafından bilinen 13 vitamin vardır. Bunlar temelde, yağda çözünenler ve suda çözünenler olarak iki gruba ayrılır. Ama gerçekte 20 vitamin vardır. En küçük vitamin A,C,D,K,ve H vitaminleriyken, en büyük vitamin türü E vitaminidir. Yağda çözünen vitaminler: Yağda çözündükleri için vücudun yağ dokusunda depolanırlar. Bunlar A,D,E ve K vitaminleridir. Suda çözünen vitaminler: Vücuttan su ile atıldıkları için depolanmaları zordur. Bu vitaminler C vitamini,b1,b2,b3,b5,b6,b12 vitaminidir. 2.1.Yağda eriyen vitaminler A vitamini(retinoidler) Tanımı ve Özellikleri Vitamin A ilk tanımlanan vitaminlerdendir. Mc Collum,Mendel ve Davisile Osberne 1913 yılındaki çalışmalarında bazı yağların büyümeye yardım ettiklerini görmüşler.yağda eriyen bu etmene A etmeni adını vermişler.vitamin A 1937 de balık karaciğeri yağından kristaller olarak ayrılmış ve kimyasal yapısı belirlenmiştir.3 şekli vardır Retinol,Retinoik asit ve Retinal dir.retinol bir hormon 3

10 olarak işlev ğörür,retinoikasit ve metabolitleri epitel farklılaşması üzerinde etki gösterir.retinal ise görme pigmenti rodopsinin gerekli ön maddesidir.bu vitamin eksikiğinde retinada rodopsin meydana gelmez.rodopsin alacakaranlıkta görmeyi sağlar. Saf A vitamini şeffaf, sarımtırak beyaz renkte bir yağdır. Isıya karşı direnci yüksektir. Ekşi, asit ortamda dayanıksız, karbonat gibi alkalen ortamda daha dayanıklıdır. Hayvansal besinlerde bulunan etkin A vitamini akseroftol veya retinoldür. A1 vitamini de denir. Kapalı formülü C20 H29 OH dır. Erime noktası C dir. Molekülün bir sikloheksen p-iyonon halkası vardır. Bu halkaya ucunda (- OH) grubu bulunduran 11 karbonlu bir grup bağlanmış olup bir atlamalı 4 tane çifte bağ vardır. Yiyeceklerde A vitamini yağlarla esterleşmiş halde bulunabilir. A vitamininin içinde bulunduğu yağ, bozunur veya ekşirse vitamin de harap olur Besinlerde Bulunuşu A vitamini hayvansal ve bitkisel besinlerde bulunabilen bir vitamindir. Hayvansal besinlerde tam olgun Avitamini şeklinde bulunur. En fazla balık yağında 4

11 vardır. Sonra balıketleri, karaciğer, süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri tereyağı ve yumurta sarısında bulunur. Kadın sütünde inek sütüne göre 5-10kat daha fazla bulunur. Hayvansal besinlerde bulunduğu miktar gibi bitkisel besinlerde de A vitamini bol miktarda bulunmaktadır. Bitkisel besinlerden özellikle bezelye, yeşil fasulye, yeşilbiber,tere,kereviz,ıspanak,havuç,patates,muz,portakal,şeftali,pirinç,kırmızı domates,buğday kepeği ve mısırda fazla miktarda A vitamini bulunmaktadır Günlük İhtiyaç A vitamini ihtiyacı kişinin yaşı ve özelliklerine göre değişir. 0-1 yaş arasında ünite 1-6 yaş arasında 2000 ünite 7-12 yaş arasında ünite yaş arasında ünite Erişkinlerde 5000 ünite Hamilelerde ünite Emzirenlerde.8000 ünite Bu değerler günlük ihtiyaç miktarı olarak saptanmıştır.a vitamini ihtiyacı ateşli ve uzun süren hastalıklarda,şeker hastalarında artar.günlük Avitamini ihtiyacını,500 gr süt,1 adet yumurta,25 gr tereyağı,1adet marul ile karşılayabiliriz.bu sayede 2000 ünite A vitamini ve 1000 ünite karoten almış oluruz. 5

12 Hipovitaminozu Vitamin eksikliğine hipovitaminoz ya da avitaminoz denir.a vitamini eksikliğinde erken belirti az ışıkta görme yetersizliği oluşmasıdır.buna gece körlüğü de denir.a vitamini az ışıkta görmeyi sağlayan görme pigmenti rodopsinin oluşmasını sağlar.bu vitaminin eksikliğinde yukarıdaki tablo ortaya çıkar.olayın daha da ilerlemesi kseroftalmi dediğimiz kuru göz oluşmasına neden olur. A vitamini eksikliği uzun sürerse kornea bozulabilir, yumuşayabilir ve üzerine de iltihaplanma eklenirse kornea delinir ve körlük meydana gelir. A vitamini eksikliği kemiklerde rezorpsiyonu azaltır ve kalınlaşmaya sebep olur. Bu kalınlaşma sonucu bazı sinirler sıkışır. A vitamini yetersizliği sonucunda sindirim organları da etkilenir. Mide ve bağırsakları örten mukozalarda zayıflama,ülser ve emilme bozuklukları ve diyare oluşur.a vitamini eksikliğine bağlı diyare A vitamini verilmesiyle 48 saat içinde düzelir. A vitamini eksikliği böbrek taşı meydana gelmesine de sebep olur Hipervitaminozu A vitamini fazlalığına hipervitaminoz denir. Bu vitaminin fazlalığında kemik mineral yoğunluğunda azalma, osteoporozis, alveol kemiği rezorpsiyonu, deride pigmentasyon,epitel dejenerasyonu,iyileşmede gecikme,karaciğer problemleri oluşur. 2 Ocak 2002 tarihli Journal of the American Medical Associationda yer alan bir çalışmada gıdaların yanı sıra vitamin takviyesi ile fazla miktarda A vitamini alımının post-menapozal kadınlarda kalça kırığı riskini arttırdığı bulunmuştur A vitamininin ön maddesini ihtiva eden besinleri çok fazla olan kimselerin derisinde sarılık olur. Göz akında sarılık olmaz. Çünkü vücut bu gıdalarda bulunan karoten in yeteri kadarını A vitaminine çevirir. Geri kalan kısım da hipokarotene 6

13 çevirir, bu da sarılığa sebep olur (Karaciğerle ilgili sarılıktan farklı sarılık). A vitamininin fazlası zehirleyicidir. Zehirlenme, baş ağrısı, beyin omurilik sıvısının artışı ve şuur bulanması şeklinde kendini gösterir. Daha kronik zehirlenmelerde iştahsızlık, bulantı, kusmalar, baş ağrısı, görme bozuklukları, saçlarda kalınlaşma ve seyrelme, deride kaşıntı görülür. Karaciğer büyür. Bu durum vitaminlere aşırı düşkün olanlarda ve deri hastalıkları sebebiyle aşırı A vitamini alanlarda görülür. Vitamin alınması kesildiğinde iyileşme başlar. Gebe kalmayı planlayanlarla gebelerin A vitamini içeren ilaçlardan ve yiyeceklerden (karaciğer) uzak durması önerilmektedir. Gebelikte düşük yapma ve doğum anomalisi oluşma riski vardır. Çoklu vitamin içeren ve gebelerce çok tüketilen ilaçlarda da ne yazık ki A vitamini bulunmaktadır. Yağda eriyen, vücutta depolanan bu tarz ilaçların gebelere verilen dozun toksik (zehirleyici) dozda olmaması özgürce alınabileceği anlamına gelmemektedir. İlaç olarak alınan A vitaminin doğal yollarla alınan A vitaminine göre daha riskli olduğu kabul edilmektedir. Yapılan bir araştırma sonucunda, günde IUdan fazla A vitamini alan kadınlardan doğan her 57 bebekten birinin malforme olduğu belirtilmiştir Oral Dokulara Etkileri A vitamini eksikliğinde, epitel dokusu görevini yeterince yapamaz. Bunun sonucu olarak vücuda enfeksiyonların girişi kolaylaşır, enfeksiyona yakalanma riski artar. Epitel dokusunun görevini tam yapamaması, tükrük akışında azalma, ağız kuruluğu(kserostomi) oluşması, gingiva ve diğer oral mukozadaki çatlakların oluşması A vitamini eksikliği ile yakından ilişkilidir. Bu durum mukozada iltihabi 7

14 bir durumun ortaya çıkmasına sebep olur. Ayrıca periodondal membranda bulunan kollagen fibrillerin dejenerasyonları ile periodontal aralığın genişlemesi ve sement rezorpsiyonunda artma, A vitamini eksikliğinde gözlenen durumlardır. Vitamin A metabolizmasının inhibitörlerinin devreye girmesi dentin defektlerini oluşturduğu deneysel çalışmalarda ortaya konmuştur [2].Ayrıca gebe farelere yüksek dozda vitamin A verildiğinde diş germlerinin füzyonu, agenezis ve supernumerer diş gelişimi gibi dental kusurlar ortaya çıkmıştır [1]. Retinoik asidin diş germinin mineralizasyonunda dentin sialoproteinini düzenlediği gözlenmiştir [6] D Vitamini Tanımı ve Özellikleri 19.yy da balık yağı ve güneş ışığının raşitizmi iyileştirdiği bilinmekteydi. Ancak Raşitizm hastalığının, D vitamini eksikliği sebebiyle meydana geldiği 1918 yılında Mellanby adlı bir hekim tarafından tetkikler sonunda bulundu. Bu yüzden D vitaminine Antiraşidik faktör de denmektedir. Özellikleri birbirine benzeyen D2, D3, D4, D5, D6, D7, şeklinde adlandırılan altı D vitamini elde edilmiştir. D2 vitamini (ergokalsiferol) bitki menşeyli olup, en çok mantar ve mayalarda bulunur. Ergosterol un morötesi ışınlara maruz kalmasıyla meydana gelir. Bu arada zehirli maddeler de meydana gelebilir. D2 vitamini tedavide D3 gibi etkilidir. D3 vitamini (kolekalsiferol) hayvani yağlarda çok bulunan 7-dehidrokolesterol un morötesi ışınlara maruz kalması ile meydana gelen bir tabii vitamindir. 8

15 D vitamini suda erimeyen, lipitlerde eriyebilen bir vitamindir. Ayrıca, alkol, aseton gibi lipit eritken maddelerde de eriyebilir. Yağda eriyebilen D vitamini alkali ve asit ortama, ısıya, oksidasyona karşı oldukça dayanıklıdır. Vücutta D Vitaminini aktif hale geçiren güneştir. Çünkü dışardan alınan 7- dehidrokolesterol aynı zamanda vücut tarafından da yapılmaktadır. Îmal edilen bu madde deri yüzeyine gelir ve bu yüzey güneşe maruz kalınca D vitamini meydana gelir. Araştırmacılar, yanakların yeteri kadar güneş ışığına maruz kalması sonucunda vücut için lazım olan D vitamini meydana geldiğini belirtmektedirler. Sıcak bölgelerdeki insanların esmer veya siyah olması yeterli D vitamini oluşmasına mani olur. D vitamini Ca ve P'un emilmesini ve kemiklerde depo edilmesini sağlar. Kas zayıflığına karşı vücudu korur, kalp atışının düzenlenmesinde etkilidir, bağışıklık sistemini kuvvetlendirir, tiroid fonksiyonları ve normal kan pıhtılaşması için gereklidir. 9

16 Besinlerde Bulunuşu D vitamini en çok balık yağında bulunur. Balık yağında en çok D2 VE D3 şeklinde bulunur. Bazı balıkların etlerinde de D vitamini bulunmaktadır. Bunlardan başka karaciğer, yumurta sarısı, mantarlar, yeşil sebzeler ve kakaoda az miktarda bulunur. Yeterli ve dengeli beslenme açısından inek sütü, anne sütü ve tereyağı iyi birer D vitamini kaynaklarıdır.d vitamininin D2 şekli bitkisel besinlerde, D3 şekli hayvansal kaynaklı besinlerde bulunmaktadır. D vitamini ihtiyacının arttığı güneşsiz kış aylarında özellikle bebeklere ve yaşlı kişilere vitamin D li ilaçlar verilmesi uygun olur Günlük İhtiyacı Çocuklarda yeterli ve dengeli bir beslenmede ünite kadar D vitamini günlük ihtiyacı vardır. Çocukluk döneminde besinlerle yeteri kadar kalsiyum, fosfor ve D vitamini vermek gerekir. Ayrıca çocukluk döneminde süt, yoğurt gibi D vitamini kaynaklarının çocuğa verilmesi sağlık açısından önem taşımaktadır. 10

17 Erişkinlerde, çocukluk dönemine göre D vitamini ihtiyacı daha azdır. Kadınlarda hamileliğin son yarısında ve emziren annelerde gereken miktar artmaktadır. Sağlıklı ve dengeli bir beslenmede alınması gerekli D vitamini Erken doğanlarda.1400 ünite Bebeklerde..700 ünite 4-5 yaşlarında ünite Bluğ çağında 600 ünite Erişkinlerde..400 ünite Hamile ve Emzikli Kadınlarda 700 ünite Hipovitaminozu Vitamin D eksikliğinin prevelansı huzur evlerinde yaşayan,sürekli evde oturan ve kalça kırığı olan çok yaşlı hastalarda oldukça fazladır [7].Vitamin D eksikliğinde ilk belirtiler iskelet sisteminde görülür.buradaki rahatsızlıklardan en önemlileri raşitizm ve osteomalasia dır. Raşitizm: Özellikle süt çocuklarında ve ilk yaşlarda çok görülür. Raşitizm de kemikler yumuşar ve kolaylıkla bükülebilir bir hal alır. Kemik uçlarında genişlemeler, bileklerde şişlikler, bacaklarda X ve O biçimi çarpıklıklar gözlenir. Çene kemiklerinin gelişiminde gecikmeler, dişlerin geç sürmesi, dişlerin fizyolojik ve anatomik yapısında değişiklikler ve dişlerin ark üzerindeki yerleşimlerinde sapmalar gözlenir. 11

18 Osteomalasia: Bu hastalık daha çok yaşlı insanlarda gözlenir. Osteomalasiada raşitizme göre kemikler daha yumuşaktır. Kalsiyum ve fosfor oranında bir değişme vardır. Fosfora göre kalsiyum miktarı azalmıştır. Sık doğum yapan ve dengesiz beslenen kadınlarda sık görülür Hipervitaminozu D vitaminin artması ile hiperkalsemi oluşacaktır. Bu da böbrek taşının oluşmasına neden olur. İleri derecede hipervitaminoz böbrek yetmezliğine neden olabilir. Ayrıca D vitaminin aşırı alınması durumunda osteosclerozis tablosunun oluştuğu gözlenmiştir Oral Dokulara Etkileri Vitamin D eksikliğinde alveol kemiklerinde osteoporöz, kemik trabeküllerinin yerini yağlı kemik iliğinin alması, çene kemiklerinin kalsifikasyonunda, dişlerin kalsifikasyonunda ve sement kalsifikasyonunda kusurlar söz konusudur [3-5] Sindirimi İnce barsaktan yağ ile birlikte alınır. Yağ sindirimi bozulunca D vitamini alınması da bozulur. Emilen D vitamini karaciğere gelir ve ilk değişme burada olur. Karaciğer de, D vitamininin 25. karbonuna bir hidroksil kökü eklenir ve bu vitamin, 25-hidroksi kolekalsiferal halini alır. Bu madde alfa-2-globülün e yüklenerek kana geçer. Sonra böbrekte özel bir enzim vasıtasıyla D vitamininin hakiki aktif şekli meydana gelir ki bu 1,25-dihidroksi D vitaminidir. Bu D vitamini D3 vitamininden en az 10 defa daha aktiftir. Bu 1,25-dihidroksi şeklindeki D vitamini hormon gibi davranarak, diğer bazı maddelerle birlikte kalsiyum ve fosfor metabolizmasını ayarlar. 1,25-dihidroksikolekalsiferolün üç ana etkisi vardır: 1) İnce barsaktan 12

19 kalsiyum sindirimini sağlar. 2) Kalsiyumun kemiklerden kana geçmesini sağlar. 3) İnce barsakta fosforun emilimini sağlar E Vitamini Tanımı ve Özellikleri Vitamin E nin beslenmedeki önemi 1922 yılında Evans ın yürüttüğü araştırmalarla ortaya konmuştur. Kazein, mısır, nişasta, domuz yağı, tereyağı ve maya ile beslenen farelerin beslenme bakımından iyi olmalarına rağmen, üremedikleri tetkikler sonunda anlaşılmıştır. Erkek fareler kısırlaştılar, dişilerse yavrularını düşürdüler. Yukarıdaki beslenmeye bitkiden elde edilen yağ ilave edilince farelerde görülen bozukluğun düzeldiği görüldü. Bu bozukluğun sebebinin E vitamini eksikliği olduğu tespit edildi ve o yıl E vitamini keşfedildi, sentezi yapıldı ve yapısı aydınlatıldı Vitamin E lipitlerde ve lipit eritkenlerinde erir. Suda erimezler. Isı, alkaliye karşı dayanıklıdır. UV ışınlarına karşı dayanıksızdır. Bu yüzden E vitamini içeren besinlerin güneş ışığına maruz bırakılmaması gerekir. Doğada sekiz çeşit E vitamini bulunmaktadır. E vitaminine Tokoferol de denilmektedir. Tokoferoller bitki ve hayvan dokularında yeterince bulunur. En aktifi alfa-tokoferoldür. Provitamin olarak kullanılır. D vitamininden daha güçlüdür. E vitamini açık sarı renkli olup, yağ kıvamında bir maddedir. Antioksidan etkisi vardır. Besin ve vücut dokularındaki E vitamini kimyasal ve kromotomografik yöntemlerle ölçülebilir. E vitamini oksidasyon-redüksiyon reaksiyonlarında rol oynamaktadır. Eritrositlerin oksidatif hemolizini önlemede önemli etkiye sahiptir 13

20 Çocukların büyümesi için E vitamini gereklidir. Yaralarının iyileşmesi için K vitamini gerekir. Karaciğer, yağ dokusu, ince bağırsak, mide ve güneş E vitamini sentezler. E vitamini sinir sisteminin, kasların, hipofiz ve sürrenaller gibi endokrin bezlerin ve üreme organlarının fonksiyonları için öneme sahiptir. Bir antioksidan olan vitamin E nin birçok epidemiyolojik ve deneysel çalışmalar sonucunda çeşitli organlarda kanser riskini azalttığı gözlenmiştir[8] Besinlerde Bulunuşu E vitamini daha çok bitkisel besinlerde bulunur. Özellikle bütün bitkisel yağlar ve yeşil yapraklı sebzelerde fazladır. Buğday, pirinç, mısır, yulaf, arpa, patates, yer fıstığı, turp, lahana, şalgam, marul, soya fasulyesi ve yoncada fazlaca bulunur. E vitamini hayvansal kaynak olarak yumurta sarısı,et ve karaciğer gibi hayvansal besinlerde bulunur ancak daha az miktardadır. 14

21 Günlük İhtiyacı E vitaminin günlük ihtiyacı bilinmiyor. Aslında bunun sebebi bu vitaminin besinlerde yeteri kadar bulunmasıdır. Yapılan bazı araştırmalarda, E vitamini gereksiniminin diyette doymamış yağ asidinin çok fazla olması ile orantılı olduğu bulunmuştur. Buna göre yetişkinlerin diyetlerinde doymamış yağ asidi çok olduğu zaman günlük 5mg,doymamış yağ asitleri az olduğu zaman ise 30mg E vitamini almaları gerektiği ileri sürülmektedir Hipovitaminozu Hayvanların normal metabolizmasında E vitamini ve selenyum işlevsel bakımdan yakın ilişkilidir. Bununla beraber bu ilişki tam anlamıyla anlaşılamamıştır. Hayvanlarda E vitamini eksikliğine bağlanan bazı myopatiler ve bununla ilgili durumlarda bir selenyum eksikliği de söz konusudur. Bu grup bozukluklara genellikle selenyum/e vitaminine yanıt veren hastalıklar denilmektedir. Erken doğan bebeklerde E vitamini eksikliğine bağlı olarak hemolitik anemi görülür. Sindirim esnasında yağ alınamadığı zaman E vitamini eksikliği görülür ki, bu da kandaki eritrositlerin ömrünün kısalmasına yol açar. E vitamini eksik olan kimselerin eritrositleri bazı oksidan maddelere karşı dayanıksızdır. İnsanda E vitamini eksikliğinin zararının ne olduğu tam anlaşılmamıştır. Farelerde yapılan deneylerde üreme sisteminin durduğu görülmüştür. İnsanlarda düz ve çizgili kaslarda distrofi ve atrofi gözlenmiştir Hipervitaminozu 15

22 Bitkisel ve hayvansal kaynaklı besinlerde yeteri kadar bulunması sebebiyle dışarıdan E vitamini verilmesine gerek yoktur. E vitaminin bu sebeple fazla alındığı tablolar pek oluşmamaktadır Oral Dokulara Etkileri Ağızdaki etkisi tam olarak gösterilememiştir. Ancak A vitaminin avitaminozunda, seks hormonlarında etki oluşmuş ve bu hormonların etkisiyle periodontal dokularda hastalık oluşabileceği görüşü ortaya çıkmıştır Tedavide kullanışı Erken doğan bebeklerdeki hemolitik anemiyi düzeltmek en yaygın kullanım alanıdır. Orak hücreli anemide E vitamininin oraklaşma oranını azalttığı ve hastalığın prognozunu önemli ölçüde düzelttiği gösterilmiştir. Kistik pankreas fibrozu olan çocuklara E vitamini vermek faydalıdır. Yeni doğanın solunum sıkıntısını gidermekte kullanılır. Akdeniz tipi glikoz-6-fosfatdehidrogenaz eksikliği memleketimizde çok sık görülmektedir. Bu hastalara günde 800 (IU) E vitamini verildiğinde üç ay içinde hemolizin azaldığı ve eritrositlerin yaşama müddetinin uzadığı kat i olarak gösterilmiştir. Bir yıllık tedavi ise bu hastaların kansızlıklarını önemli ölçüde gidermiş ve krizleri hafif atlatmasını sağlamıştır. Bazı kaynaklar, E vitamininin vücuttaki serbest köklerin birikmesine mani olduğunu ve böylece yaşlanmayı geciktirdiğini iddia ediyor. Fakat demir ve C vitamini ise bu serbest kökleri meydana getirerek iltihaplanma ile mücadeleyi kolaylaştırıyorlar K Vitamini Tanımı ve Özellikleri 16

23 Danimarkalı araştırmacı Dam, 1934 yılında civcivleri yağsız gıdalarla beslediği zaman onlarda C vitaminine bağlı olmayan bir kanama istidadı gördü. Değişik besinlerle beslenince kanama istidadının düzeldiğini gördü. Bu bozukluğu düzelten aktif maddeye K vitamini (Koagulasyon= Pıhtılaşma Vitamini) adını verdi yılında balıktan ve yesil yapraklı otlardan ayrılarak kimyasal yapısı gösterilmiş, daha sonraları da yapay olarak elde edilebilmiştir. Bitkilerde bulunan K vitaminine fillokinon(vitamin K 1 ) bağırsak bakterileri tarafından sentezlenene farnokinon(vitamin K 2, menakinon), sentetik K vitaminine menadion(vitamin K 3 ) Vitamin K, karaciğerde, kanın pıhtılaşma faktörlerinden faktör II (protrombin), faktör VII (prokonvertin), faktör IX (plazma tromboplastin komponenti) ve faktör X un (Stuart faktörü) oluşmasında gereklidir. Hayvansal ve bitkisel kaynaklı yiyeceklerin çoğunda K vitamini bulunur. Hayvansal kaynaklı olanlarda, hayvanların bağırsaklarındaki bakteriler tarafından yapılır. Bitkisel kaynaklardan özellikle yonca, ıspanak ve yeşil yapraklı bitkilerde bol miktarda bulunur. Işığa duyarlı olması ve suda çözülememesi sebebiyle parenteral yoldan verilmez. Emilimi bağırsaklar aracılığı ile olur. 17

24 Besinlerde Bulunuşu Besinlerde bol ve yaygın bir şekilde bulunan bir vitamindir. Yeşil yapraklı sebzeler özellikle ıspanak, pazı ve marulda çok fazla, karnabahar, lahana, kereviz, havuç, soya fasulyesi, bezelye ve portakalda oldukça fazla bulunur. Hayvansal kaynaklı besinlerden süt, yumurta, balık ve karaciğer yeterince K vitamini bulunmaktadır. Ayrıca hayvanların bağırsaklarında sentez edilebilmektedir Günlük İhtiyacı K vitamini ihtiyaç miktarı hem ünite hem de miligram olarak bildirilir. Erişkinlerde günlük ihtiyaç 5000 ünite kadardır. Yeni doğan bir bebeğin günlük ihtiyacı ise 1gramın milyonda 1-2 si kadar olup bu miktarında anne sütü ile karşılanması mümkündür Hipovitaminozu K vitaminin eksikliğinde, dikumarol adında bir madde K vitaminin tam tersi bir etki gösterir. Karaciğerde K vitamininin protrombin yapmasına engel olur. B u 18

25 durum pıhtılaşma yetersizliği sonucu küçük yaralanmalarda büyük kanamalara yol açabilir. K vitamini eksiklikleri erişkinlerde yeni doğanlara nazaran daha az görülür. Erişkinlerde antikoagülan warfarinin uzun süre kullanılması bu durumu oluşturabilir. Yeni doğan çocuklarda ise barsak florası oluşmadığından ve beslendikleri anne sütü siteril olduğundan bebeklerde K vitamini eksikliği gelişebilir. Kanamaya eğilim şeklinde kendini gösteren bu vitamin K eksiklik belirtisi yeni doğanın hemorajik hastalığıdır. Anne sütü K vitamini ihtiva etmediği halde inek sütünde boldur. Bebeklerin barsaklarında bakteriler meydana geldikçe K vitamini eksikliği düzelir. K vitamini eksikliği kanamaya sebep olur. Geniş spektrumlu antibiyotik alanlarda, barsak florası bozulduğundan, K vitamini eksikliği olur. Karaciğer yetersizliği olanlarda, safra yolları tıkanmış olanlarda, K vitamini yetersizliği olduğundan takviye olarak bu vitaminin de verilmesi iyi olur Hipervitaminozu K vitamininin besinlerde yeteri kadar bulunması sebebiyle eksiklik tablosunun az görülmesi gibi fazla alınması da az görülür. Bu konuda kesin bir kanıt bulunamamıştır Oral Dokulara Etkileri Periodontal cerrahi tedavilerin yapılmasında, pıhtılaşma yetersizliği sebebiyle güçlükler çıkar. 19

26 Hastada diş fırçalarken, diş ipi kullanırken ya da spontan olarak dişetinde kanamalar görülür Sindirimi ve Tedavide kullanılması K vitamini yağda eriyen bir vitamin olduğundan emilmesi için safra ve pankreas özsuyuna ihtiyaç vardır. Yağ sindirimi bozulduğunda K vitamini sindirimi(emilimi) bozulur. K vitamini kana şilomikronlarla girer ve karaciğere gelir. Burada bazı pıhtılaşmaya sebep olan maddelerin yapımını sağlar. K vitamini karaciğerde pek depolanmaz. Günlük ihtiyacın ne kadar olduğu kat i belli değildir. Karaciğeri sağlam kimselerde, K vitamini eksikliğine bağlı, protrombin (pıhtılaştırma faktörünün bir cinsi) zamanın uzaması 1 mg K vitamini vermekle düzelir. Kanın pıhtılaşma gücünü azaltan ve çok antibiyotik alanlarda kanama görülebilir ve bu durumda K vitamini vermek gerekir. Travmalı doğumlarda ve kanama belirtileri gösteren bebeklere K vitamini verilmektedir. Safra yolları tıkanmaları, kronik pankreatit ve pankreas tümörü sebebiyle ameliyat olacaklara üç dört gün süreyle günde mg K1 vitamini verilir Suda Eriyen Vitaminler B Vitamini B1 vitamini(tiamin) Tanımı ve Özellikleri İlk keşfedilen B vitaminidir yılında saf olarak elde edildi yılında Hollandalı hekim Eijkman, yıkanmış beyazlatılmış pirinçle tavukları beslediğinde, tavukların bacaklarında felçler, başlarında kasılmalar gördü. Sonra bu tavukları 20

27 tesadüfî olarak kabuklu pirinçle beslemek zorunda kaldı ve bu hastalıkların yok olduğunu hayretle gördü. Uzak Doğudaki beriberi hastalığının sebebini kabuğu soyulmuş pirinçlerin çok yenmesine bağladı. Pirincin kabuğunda beriberi hastalığını tedavi eden maddenin olduğunu söyledi. Bundan sonra, bu madde elde edilmeye çalışıldı yılında suni olarak elde edildi. Bulunuşu sırasında bu vitamine suda eriyen B etmeni, anti nevretik etmen, anti beri beri etmeni gibi isimler verilmiştir. Karbonhidrat metabolizması için çok önemlidir. Tiamin pirofosfat (TPP) tiyaminin aktif şeklidir ve pirüvat dehidrogenaz, a-keto-glutarat dehidrogenaz, transketolaz enzimlerine koenzimdir.pirüvat dehidrogenaz ve a-keto-glutat dehidrogenaz karbonhidrat metabolizması için gerekliyken, transketolaz pentoz fosfat yolu aktivite gösteren bir enzimdir. Suda kolay çözünür. Isıya dayanıklı bir vitamindir. Asidik ortamda 120 C ye kadar dayanabilir. Işık ve havadan pek az etkilenir. Pastalara ve hamur işlerine sodyum bikarbonat (kabartmatozu) konursa bu vitamin büyük ölçüde harap olur. Etler tabii olarak pişirilirken B1 vitamini bozulmaz. Besinlerin kurutulması ve depolanması esnasında pek az kayba uğrar. Unların ağartılmasında yaklaşık % 20 nispetinde kayba uğrar. Renksiz kristalsi bir maddedir. 221 C de erir. Hafif tuzlu bir tadı ve kendine has ceviz kokusu vardır. Tiamin bitkilerde serbest, hayvanlarda ise pirofosfat veya proteine bağlı olarak bulunur. B1 vitamini bitkiler tarafından yapılır. Mikroorganizmaların bir kısmı da bu vitamini yapabilir. Hayvanların ise bağırsaklarındaki bakteriler tarafından yapılabilirler. gerektirir. B1 vitamini insan vücudunda pirofosfat şekline gelmesi ATP kullanılmasını 21

Vitaminlerin yararları nedendir?

Vitaminlerin yararları nedendir? Vitaminlerin yararları nedendir? Vitamin ve mineraller vücudun normal fonksiyonlarının yerine getirilmesinde, büyüme ve gelişiminde çok önemlidir. Az miktarlarda yeterlidirler. Gebelikte anne yanında bebeğin

Detaylı

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri Kansızlık (anemi) kandaki hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Bu değerler erişkin erkeklerde 13.5 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. Kansızlığın

Detaylı

C vitamini (Askorbik asit)

C vitamini (Askorbik asit) C vitamini (Askorbik asit) C vitamini suda eriyen, kemik, diş ve damar sağlığını koruyan, çeşitli hastalıklara direnç kazandıran ve bazı besin ögelerinin vücutta kullanılmasına yardımcı bir vitamindir

Detaylı

VİTAMİN NEDİR? Vitaminler organik besinler grubunda bulunup

VİTAMİN NEDİR? Vitaminler organik besinler grubunda bulunup VİTAMİN NEDİR? Vitaminler organik besinler grubunda bulunup normal yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan, yiyecekler içerisinde doğal olarak bulunan basit yapılı bileşiklerdir. VİTAMİNLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ=)

Detaylı

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.

Detaylı

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 14. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 8- VİTAMİNLER

ADIM ADIM YGS-LYS 14. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 8- VİTAMİNLER ADIM ADIM YGS-LYS 14. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 8- VİTAMİNLER 4) VİTAMİN Vücut metabolizması için gerekli olan ancak insan vücudunda üretilemeyen organik maddelerdir. Dışarıdan hazır

Detaylı

Yağda eriyen vitaminlerden biridir. Retinoidler adı verilen kimyasal bileşik ile, provitamin A karotenoidleri adı verilen kimyasal moleküller vitamin

Yağda eriyen vitaminlerden biridir. Retinoidler adı verilen kimyasal bileşik ile, provitamin A karotenoidleri adı verilen kimyasal moleküller vitamin A vitamini Yağda eriyen vitaminlerden biridir. Retinoidler adı verilen kimyasal bileşik ile, provitamin A karotenoidleri adı verilen kimyasal moleküller vitamin A ailesini oluşturur. All-trans retinol

Detaylı

BESİNLER. Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler

BESİNLER. Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler BESİNLER Yaşam için gerekli besin öğelerini sağlayan bitkisel ve hayvansal gıdalar BESİN olarak tanımlanır. Besinler, elde edildikleri kaynaklara göre iki gruba ayrılır: Süt, yumurta, peynir, et, tavuk,

Detaylı

Suda eriyen vitaminler Organizma için fazla olanı atılır Yağda eriyen vitaminler Depo edilir.

Suda eriyen vitaminler Organizma için fazla olanı atılır Yağda eriyen vitaminler Depo edilir. VİTAMİNLER Hücrelerin normal metabolizması için gerekli organik maddelerdir. Organizmaya doğal besin kaynaklarından alınırlar. Vitaminlerin besin maddesi ve farmakolojik madde olarak iki farklı görevi

Detaylı

Suda eriyen vitaminler. Vücutta kullanılması TİAMİN (B 1 VİTAMİNİ)

Suda eriyen vitaminler. Vücutta kullanılması TİAMİN (B 1 VİTAMİNİ) TİAMİN (B 1 VİTAMİNİ) Suda eriyen vitaminler B grubu vitaminleri içinde ilk tanınanıdır. Bitkilerde serbest, hayvanlarda ise fosfat veya proteine bağlı olarak bulunur. Vücutta kullanılması Bazı çiğ balıklardaki

Detaylı

4.Sınıf Fen Bilimleri

4.Sınıf Fen Bilimleri Fen Bilimleri Adı: Soyadı: Numara: Besinler ve İçerikleri Canlıların yaşamlarını sürdürebilmek için yedikleri ve içtikleri maddelere besin denir.canlılar büyüyüp gelişmek, üremek ( çoğalmak ) ve solunum

Detaylı

Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar.

Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar. Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar. Vücutta küçük miktarda bakır varlığı olmaz ise demirin intestinal yolaktan emilimi ve kc de depolanması mümkün değildir. Bakır hemoglobin yapımı için de

Detaylı

OBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI: KALSİYUM, B1 VE B2 VİTAMİNİ

OBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI: KALSİYUM, B1 VE B2 VİTAMİNİ OBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI: KALSİYUM, B1 VE B2 VİTAMİNİ Kalsiyum, insan vücudunda en bol miktarda bulunan mineral olup, yalnızca kemikleri ve dişleri güçlendirmekle kalmaz, kasların kasılmasını, sinirlerin

Detaylı

Vitaminlerin Sınıflandırılması. Vitaminler. Suda Çözünen Vitaminler. Yağda Çözünen Vitaminler. C ve B vitaminleri. A,D,K,E vitaminleri

Vitaminlerin Sınıflandırılması. Vitaminler. Suda Çözünen Vitaminler. Yağda Çözünen Vitaminler. C ve B vitaminleri. A,D,K,E vitaminleri VİTAMİNLER Vitaminler, normal büyüme ve yaşamın sürdürülebilmesi için gıdalarla dışardan alınması zorunlu olan bileşiklerdir. Her vitaminin vücutta belirli ve kendine özgü bir işlevi olduğundan, yiyeceklerle

Detaylı

SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ

SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ Prof. Dr. Metin ATAMER Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü Aralık 2006 ANKARA Sütün Tanımı ve Genel Nitelikleri Süt; dişi memeli hayvanların, doğumundan

Detaylı

Tarihte bugün (27 Eylül) 1908: İlk Ford T Modeli üretildi; 1998: Google kuruldu

Tarihte bugün (27 Eylül) 1908: İlk Ford T Modeli üretildi; 1998: Google kuruldu Tarihte bugün (27 Eylül) 1908: İlk Ford T Modeli üretildi; 1998: Google kuruldu VİTAMİNLER 100 YIL ÖNCESİNE KADAR BİLİNMEZDİ Vitaminler vücudun sağlıklı kalması için çok az miktarlarda gerekli olan organik

Detaylı

Vitaminler büyüme, sağlık, her türlü verim performansı gibi yaşamsal fonksiyonların devamlılığı için çok az miktarlarda ihtiyaç duyulan organik

Vitaminler büyüme, sağlık, her türlü verim performansı gibi yaşamsal fonksiyonların devamlılığı için çok az miktarlarda ihtiyaç duyulan organik VİTAMİNLER Vitaminler büyüme, sağlık, her türlü verim performansı gibi yaşamsal fonksiyonların devamlılığı için çok az miktarlarda ihtiyaç duyulan organik bileşiklerdir. Vitaminlerin Sınıflandırılması

Detaylı

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK Beslenme İle İlgili Temel Kavramlar Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması, Yaşam kalitesini artırması için

Detaylı

MİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI

MİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER İnsan vücudunun yaklaşık %4-5 i minareldir.bununda yarıya yakını Ca, ¼ ü fosfordur. Mg, Na, Cl, S diğer makro minerallerdir. Bunların dışında kalanlar

Detaylı

gereksinimi kadar sağlamasıdır.

gereksinimi kadar sağlamasıdır. Yeterli beslenme, vücudun yaşamı ve çalışmasını sürdürebilesi için gerekli olan enerjinin sağlanması anlamına gelir. Dengeli beslenme ise, alınan enerjinin yanında bütün besin öğelerini gereksinimi kadar

Detaylı

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir

Detaylı

VİTAMİNLER ERZURUM İBRAHİM HAKKI FEN LİSESİ

VİTAMİNLER ERZURUM İBRAHİM HAKKI FEN LİSESİ VİTAMİNLER VİTAMİNLERİN ÖZELLİKLERİ 1) Enerji vermezler. 2) Sindirilmezler, direkt kana karışırlar. 3) Organik maddedirler ve en basit organik moleküllerdir. 4) C, H, O ve N elementlerinden oluşur. VİTAMİN

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE Sağlıklı büyümek ve gelişmek için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. BESLENME İnsanın yaşına, cinsiyetine, çalışma ve özel

Detaylı

ÜNİTE 8 Vitaminler. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler

ÜNİTE 8 Vitaminler. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler ÜNİTE 8 Vitaminler Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Vitaminlerin genel özelliklerini ve sınıflandırılmasını, Vitaminlerin hangi besin maddelerinde bulunduklarını, Organizmadaki görevlerini, Yetersizliklerinde

Detaylı

2) Kolekalsiferol (D 3)

2) Kolekalsiferol (D 3) Sunum İçeriği Öğretim Görevlisi :Yrd.Doç.Dr.Bekir ÇÖL Hazırlayan ve Sunan : Fulya ÇELEBİ Konu : D Vitamini 31/10/2008 D vitamini formları kaynaklarına genel bakış Deride ve vücutta D vitamini sentezi İnce

Detaylı

M. (arpa şekeri) +su S (çay şekeri) + su L.. (süt şekeri)+ su

M. (arpa şekeri) +su S (çay şekeri) + su L.. (süt şekeri)+ su KARBONHİDRATLAR Karbonhidratlar yapılarında.. (C),.. (H) ve. (O) atomu bulunduran organik bileşiklerdir. Karbonhidratların formülü ( ) ile gösterilir. Nükleik asitlerin, ATP nin, hücre, bitkilerde yapısına

Detaylı

Prof. Dr. Gülçin Saltan İşcan Farmakognozi ABD

Prof. Dr. Gülçin Saltan İşcan Farmakognozi ABD Farmakognozi ABD AÜEF Vitamin K 2-metil-1,4- naftokinon Yağda Çözünür. Vitamin K1 Vitamin K2 Vitamin K aktivitesine sahip bileşikler Yeşil yapraklı sebzelerde (ıspanak, lahana, karnıbahar, domates, bezelye),

Detaylı

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik 2. Ders YB 205 Beslenme İkeleri 2015 Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr BESLENME Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ)

Detaylı

Yağlar ve Proteinler

Yağlar ve Proteinler Yağlar ve Proteinler Yağlar Yağlar, yağ asitleri ve gliserolden oluşmuş organik bileşiklerdir. Yağlar en ekonomik enerji kaynaklarıdır. Yağlar aynı miktardaki karbonhidrat ve proteinlerin iki katından

Detaylı

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları SAĞLIKLI BESLENME GİRİŞ Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi Ana Gıda Grupları Meyve ve Sebzeler Hububat ve Bakliyat Süt ürünleri Nişasta, Şeker ve Yağlar Vitaminler ve Mineraller

Detaylı

Vitamin metabolizması bozukluklarında laboratuvar. Prof.Dr.Dildar Konukoğlu

Vitamin metabolizması bozukluklarında laboratuvar. Prof.Dr.Dildar Konukoğlu Vitamin metabolizması bozukluklarında laboratuvar Prof.Dr.Dildar Konukoğlu Vitaminler Vitaminler büyüme, sağlık, her türlü verim performansı gibi yaşamsal fonksiyonların devamlılığı için çok az miktarlarda

Detaylı

E vitamininin kimyasal adı Tokoferol dur E vitamini etkinliği gösteren alfa, beta ve gama tokoferoller ve tokotrienoller denilen moleküller vardır En

E vitamininin kimyasal adı Tokoferol dur E vitamini etkinliği gösteren alfa, beta ve gama tokoferoller ve tokotrienoller denilen moleküller vardır En E vitamininin kimyasal adı Tokoferol dur E vitamini etkinliği gösteren alfa, beta ve gama tokoferoller ve tokotrienoller denilen moleküller vardır En etkin olanı alfa tokoferoldür Tokoferoller antioksidan

Detaylı

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak. Bölüm -2- Beslenme ve sindirim ile ilgili kavramlar

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak. Bölüm -2- Beslenme ve sindirim ile ilgili kavramlar Mikro Besinler Vitaminler ve Mineraller Makro besin maddelerine oranla çok daha az miktarlarda ihtiyaç duyulmaları nedeniyle vitamin ve mineraller mikro besin maddeleri olarak adlandırılır. Bununla birlikte,

Detaylı

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da bir yıllık sürede, bebeğin en önemli gıdasını anne sütü

Detaylı

PROSPEKTÜS DECAVİT YUMUŞAK KAPSÜL

PROSPEKTÜS DECAVİT YUMUŞAK KAPSÜL Multivitamin ve Mineral Kombinasyonu FORMÜLÜ : PROSPEKTÜS DECAVİT YUMUŞAK KAPSÜL 11 Vitamin Vitamin A 10.000 I.U Vitamin B 1 20 mg Vitamin B 2 5 mg Vitamin B 6 10 mg Vitamin B 12 0.005 mg Vitamin C 150

Detaylı

PROSPEKTÜS. Multimix Pediatrik Şurup, dengeli oranlarda bir araya getirilmiş bir multivitamin kombinasyonudur.

PROSPEKTÜS. Multimix Pediatrik Şurup, dengeli oranlarda bir araya getirilmiş bir multivitamin kombinasyonudur. PROSPKTÜS FORMÜLÜ: Her 5 ml (1ölçek) Multimix Pediatrik Şurup etkin madde olarak 2500, 0.9 B 1, 1 B 2, 1.3 B 6, 45, 400 D 3, 8.94, 3.5 D-Pantotenol, 0.085 D-, 11, tatlandırıcı olarak Ksilitol, tat ve koku

Detaylı

Prof. Dr. Gülçin Saltan İşcan Farmakognozi ABD

Prof. Dr. Gülçin Saltan İşcan Farmakognozi ABD Farmakognozi ABD AÜEF Farmakognozi ABD AÜEF B-kompleks vitaminleri B1..Thiamin B2 Riboflavin B3 Nikotinik asit / Niacin B5 Pantotenik asit B6 Pridoksin B9 Folik asit B12..Siyanokobalamin Farmakognozi ABD

Detaylı

Bir gün içerisinde tüketilmesi gereken gıdalar beslenme planına göre düzenlenir.

Bir gün içerisinde tüketilmesi gereken gıdalar beslenme planına göre düzenlenir. Beslenme Planı Bir gün içerisinde tüketilmesi gereken gıdalar beslenme planına göre düzenlenir. Bu plan günlük 2000 kalorilik enerji gereksinimi karşılayacak şekilde gıda gruplarından tüketilmesi gereken

Detaylı

Vitaminler organik maddeler

Vitaminler organik maddeler Vitaminler Vitaminler sağlıklı beslenme için küçük miktarlarda alınmaları zorunlu olan, herhangi birinin eksikliği spesifik bir bozukluk ve hastalık meydana getiren organik maddeler Vitaminlerin sınıflandırılmaları

Detaylı

B grubunda olan bir vitamin olarak kabul edilir. Yumurta akında bulunan avidin isimli madde biotini etkisiz hale getirir. Yumurta akında bulunan

B grubunda olan bir vitamin olarak kabul edilir. Yumurta akında bulunan avidin isimli madde biotini etkisiz hale getirir. Yumurta akında bulunan BİOTİN - H VİTAMİNİ B grubunda olan bir vitamin olarak kabul edilir. Yumurta akında bulunan avidin isimli madde biotini etkisiz hale getirir. Yumurta akında bulunan avidin maddesi yumurta çiğ iken etkili

Detaylı

HASTALIKLARA ÖZEL BESLENME

HASTALIKLARA ÖZEL BESLENME HASTALIKLARA ÖZEL BESLENME Beslenme Yetersizliğine Bağlı Sorunlar 1 PROTEİN ENERJİ YETERSİZLİĞİ Büyüme ve gelişme için gerekli olan enerji, protein, karbonhidrat, vitamin ve minerallerin yeterince alınmamasına

Detaylı

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NEDİR

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NEDİR T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ Sağlıklı yaşam, mutlu bireyler, güler yüzlü toplum DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ NEDİR Anemi (Kansızlık) Araştırması Korkuttu Bursa'da, Uludağ

Detaylı

Vitamin D Prof. Dr. Gülçin Saltan İşcan AÜEF Farmakognozi ABD

Vitamin D Prof. Dr. Gülçin Saltan İşcan AÜEF Farmakognozi ABD Vitamin D3 400 Genel Bilgi Bir sterol türevi olan D vitamini diyetle alınabilir veya endojen olarak sentezlenebilir. Diyetle, bitkilerde bulunan D2 vitamini (ergokalsiferol) ve hayvan dokularında bulunan

Detaylı

Vitaminler büyüme, sağlık, her türlü verim performansı gibi yaşamsal fonksiyonların devamlılığı için çok az miktarlarda ihtiyaç duyulan organik

Vitaminler büyüme, sağlık, her türlü verim performansı gibi yaşamsal fonksiyonların devamlılığı için çok az miktarlarda ihtiyaç duyulan organik VİTAMİNLER Vitaminler büyüme, sağlık, her türlü verim performansı gibi yaşamsal fonksiyonların devamlılığı için çok az miktarlarda ihtiyaç duyulan organik bileşiklerdir. Vitaminlerin Sınıflandırılması

Detaylı

DENGELİ BESLENME NEDİR?

DENGELİ BESLENME NEDİR? DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gereken dört temel besin grubu olan; süt ve ürünleri, et ve benzeri, sebze ve meyveler, ekmek ve tahıllar dan hergün sizin için gerekli

Detaylı

Hedefe Spesifik Beslenme Katkıları

Hedefe Spesifik Beslenme Katkıları Hedefe Spesifik Beslenme Katkıları Hayvan Beslemede Vitamin ve Minerallerin Önemi Vitaminler, çiftlik hayvanlarının, büyümesi, gelişmesi, üremesi, kısaca yaşaması ve verim vermesi için gerekli metabolik

Detaylı

* Yapılarında C, H, O bulunur. Bazılarında C, H, O dan başka N, P, S bulunur.

* Yapılarında C, H, O bulunur. Bazılarında C, H, O dan başka N, P, S bulunur. Lipitler ortak özellikleri su ile karışmamak olan organik maddelerdir ve kimyasal olarak yağ asitlerinin bir alkolle esterleşmesinden oluşur. 1.1. Lipitlerin Yapısı ve Ortak Özellikleri * Yapılarında C,

Detaylı

Canlıların enerji kazanabilmeleri için beslenmeye gereksinimleri vardır.

Canlıların enerji kazanabilmeleri için beslenmeye gereksinimleri vardır. 1- Canlılar neden beslenmeye ihtiyaç duyarlar? Canlıların enerji kazanabilmeleri için beslenmeye gereksinimleri vardır. 2- İnsanlar ve hayvanlar hangi şekilde hareket ederler? İnsanlar ve hayvanlar yer

Detaylı

Hangi vitamin hangi besinlerde var?

Hangi vitamin hangi besinlerde var? On5yirmi5.com Hangi vitamin hangi besinlerde var? Pazara ya da markete giderek filenizi doldururken aldığınız sebze ve meyvelerin hangi vitaminleri içerdiğini biliyor musunuz? Yayın Tarihi : 28 Nisan 2014

Detaylı

14. Hafta: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI Biyotin (B7 Vitamini) Biyotin Siyanokobalamin (B12 Vitamini)

14. Hafta: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI Biyotin (B7 Vitamini) Biyotin Siyanokobalamin (B12 Vitamini) 14. Hafta: Vitaminler ve Koenzimler: Vitamin tanımı, vitaminlerin görevleri, vitaminlerin sınıflandırılmaları, koenzim tanımı, önemli vitaminler, suda çözünen vitaminler, yağda çözünen vitaminler, vitaminlerin

Detaylı

Yeterli ve Dengeli Beslen!

Yeterli ve Dengeli Beslen! Yeterli ve Dengeli Beslen! Hareketli Ol, Egzersiz Yap! Kişisel Bakımına ve Günlük Hijyenine Özen Göster! Uyku Düzenine Dikkat Et! Stresten Uzak Dur! Yeterli ve dengeli beslenme «4 Yapraklı Yonca» içerisindeki

Detaylı

Kanser Hastalarında Beslenme

Kanser Hastalarında Beslenme Kanser Hastalarında Beslenme Tedavi Öncesi, Tedavi Süresince ve Tedavi Sonrası Beslenme İpuçları Uzm.Dyt.Elvan YILMAZ AKYÜZ Hedefler Sağlıklı kiloyu korumak Vücudun onarımını ve tedavisini sağlayan sağlıklı

Detaylı

İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME BESİN ÖGELERİ

İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME BESİN ÖGELERİ İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME Doğumdan itibaren büyüme ve gelişme, sağlıklı ve uzun bir yaşam için vücudumuza gerekli olan bütün maddeleri besinlerle alırız. Besin; yenilebilen ve yenildiğinde

Detaylı

OBEZİTE CERRAHİSİNDEN SONRA KALSİYUM, B1 ve B2 VİTAMİNİ ALIMININ ÖNEMİ

OBEZİTE CERRAHİSİNDEN SONRA KALSİYUM, B1 ve B2 VİTAMİNİ ALIMININ ÖNEMİ OBEZİTE CERRAHİSİNDEN SONRA KALSİYUM, B1 ve B2 VİTAMİNİ ALIMININ ÖNEMİ Kalsiyum Kalsiyum, insan vücudunda en bol miktarda bulunan mineral olup, yalnızca kemikleri ve dişleri güçlendirmekle kalmaz, kasların

Detaylı

2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi?

2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi? DEMİR EKSİKLİĞİ 1. Demir eksikliği anemisi nedir? Demir eksikliği anemisi : kan hücrelerinin yapımı için gerekli olan demirin dışarıdan besinlerle yetersiz alınması yada vücuttan aşırı miktarda kaybedilmesi

Detaylı

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU 173 Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Hiçbir canlının beslenmeden yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. Bu, her yaşta olmak üzere, insanlar için de geçerlidir. Özellikle bebekler ve

Detaylı

PROSPEKTÜS BECOVİTAL YUMUŞAK KAPSÜL

PROSPEKTÜS BECOVİTAL YUMUŞAK KAPSÜL PROSPEKTÜS BECOVİTAL YUMUŞAK KAPSÜL FORMÜLÜ : Bir Yumuşak Kapsül ; B 1 vitamini 15 mg B 2 vitamini 15 mg B 6 vitamini 10 mg B 12 vitamini 10 mcg Nikotinamid 50 mg Kalsiyum Pantotenat 25 mg D-Biotin 0.15

Detaylı

ĐÇERĐK. Vitamin B6 Formları. LOGO www.themegallery.com. Tarihsel Bakış. Yapısal Formüller. 4 Piridoksin Piridoksal Piridoksamin Piridoksal-fosfat

ĐÇERĐK. Vitamin B6 Formları. LOGO www.themegallery.com. Tarihsel Bakış. Yapısal Formüller. 4 Piridoksin Piridoksal Piridoksamin Piridoksal-fosfat LOGO ĐÇERĐK Tarihsel Bakış B6 Vitamininin Genel Özellikleri Kimyasal Ve Biyolojik Fonksiyonları Biyokimyasal Fonksiyonları YRD. DOÇ. DR. BEKİR ÇÖL SUNAN: DUYGU BAHÇE Emilim, Transport ve Metabolizma İmmün

Detaylı

Hangi vitamin ne işe yarar?

Hangi vitamin ne işe yarar? On5yirmi5.com Hangi vitamin ne işe yarar? Vitaminler ve mineraller, vücudun biyokimyasal işlevlerinin sürdürülmesini sağlarlar. Yayın Tarihi : 10 Ekim 2012 Çarşamba (oluşturma : 8/24/2015) Yağda eriyen

Detaylı

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı Dengeli Beslenme Yaşamımız boyunca sürekli büyürüz. Bebeklikten itibaren sağlıklı bir şekilde büyümek ve gelişmek için düzenli, dengeli ve yeterli beslenmemiz gerekir. Beslenmek yani yemek yemek günlük

Detaylı

MENOPOZ DÖNEMİNİN ÖZELLİKLERİ

MENOPOZ DÖNEMİNİN ÖZELLİKLERİ MENAPOZDA VE YAŞLILIKTA BESLENME 1 MENOPOZ DÖNEMİNİN ÖZELLİKLERİ MENOPOZDA GÖRÜLEN SORUNLAR MENOPOZ DÖNEMİNDE BESLENME İLKELERİ YAŞLILIKTA BESLENME YAŞLILIKTA BESLENME İLKELERİ 2 3 YAŞAM BEBEKLİK ÇOCUKLUK

Detaylı

OKUL ÇAĞINDA BESLENME

OKUL ÇAĞINDA BESLENME OKUL ÇAĞINDA BESLENME Doç. Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Gastroenteroloji, Beslenme ve Metabolizma Ünitesi Nisan 2008-İZMİR ADÖLESAN DÖNEM 1. Biyolojik değişim BÜYÜME

Detaylı

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir.

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir. DERS: BİYOLOJİ KONU: C.T.B(Vitaminler e Nükleik Asitler) VİTAMİNLER Bitkiler ihtiyaç duydukları bütün vitaminleri üretip, insanlar ise bir kısmını hazır alır. Özellikleri: Yapıcı, onarıcı, düzenleyicidirler.

Detaylı

GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME. Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü

GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME. Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü GEBELİKTE BESLENMENİN ÖNEMİ Gebelik kadınlar için doğal fizyolojik bir olaydır. Annenin yeterli ve dengeli beslenmesi bebeğin

Detaylı

Enjeksiyonluk Çözelti Veteriner Vitamin

Enjeksiyonluk Çözelti Veteriner Vitamin Prospektüs Betakin sarı renkli, berrak çözelti olup, her ml'si 5 mg Thiamin HC1 (Vit. B,), 2 mg Riboflavin (Vit. B 2 ), 2 mg Pridoksin HC1 (Vit. B 6 ), 4 mcg Siyanokobalamin (Vit B] 2 ), 20 mg Niasin,

Detaylı

Omega 3 nedir? Balık ve balık yağları, özellikle Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA açısından zengin besin kaynaklarıdır.

Omega 3 nedir? Balık ve balık yağları, özellikle Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA açısından zengin besin kaynaklarıdır. Alfalino Omega 3 nedir? Omega 3 yağ asitleri vücut için gerekli olan ama vücudun üretemediği yağ asitleridir. Besinlerle alınamadığı durumlarda gıda takviyeleri ile alınmaları gerekmektedir. Temel Omega-3

Detaylı

PROBİYOTİK Lactabasillus Acidophilus 1.25 milyar CFU Lactabasillus Rhamnosus 1.25 milyar CFU Lactabasillus Casei 1.25 milyar CFU Bifidobacterium

PROBİYOTİK Lactabasillus Acidophilus 1.25 milyar CFU Lactabasillus Rhamnosus 1.25 milyar CFU Lactabasillus Casei 1.25 milyar CFU Bifidobacterium ENTEROGİS 1 PROBİYOTİK Lactabasillus Acidophilus 1.25 milyar CFU Lactabasillus Rhamnosus 1.25 milyar CFU Lactabasillus Casei 1.25 milyar CFU Bifidobacterium Bifidum 1.25 milyar CFU Çinko 15 mg 2 Probiyotik

Detaylı

Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı

Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı Bebek beslenmesinde 0-3 yaş arası kritik bir dönemdir. Bu dönemde annelerin her konuda olduğu gibi beslenme konusunda bebekleri için mümkün olan en 1 / 7 iyi

Detaylı

ENERJİ METABOLİZMASI

ENERJİ METABOLİZMASI ENERJİ METABOLİZMASI Soluduğumuz hava, yediğimiz ve içtiğimiz besinler vücudumuz tarafından işlenir, kullanılır ve ihtiyaç duyduğumuz enerjiye dönüştürülür. Gün içinde yapılan fiziksel aktiviteler kalp

Detaylı

KULLANIM KILAVUZUNDA BULUNACAK BİLGİLER

KULLANIM KILAVUZUNDA BULUNACAK BİLGİLER İsim: Centrum Silver Birim formülü Bir film tablet içeriği : % ÖGD** Vitaminler Lutein 1000 mcg * A Vitamini 800 mcg 100 (% 50 Beta Karoten) B1 Vitamini 1.65 mg 150 B2 Vitamini 2.1 mg 150 Niasinamid 24

Detaylı

Suda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır.

Suda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır. CANLILARDA ENERJİ Besinlerin Enerjiye Dönüşümü Besin öğeleri: Karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler, mineraller Besin maddelerindeki bu öğelerin vücut tarafından kullanılabilmesi için sindirilmesi

Detaylı

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst.

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst. Yemlerde Amino asitler ve B Grubu Vitaminlerinin Önemi ve Test Metotları Süreyya ÖZCAN Besin Öğeleri Canlının yaşamını devam ettirmesi için gerekli olan kimyasal element veya bileşiklerdir. Hücrelerin

Detaylı

YETERLİ DENGELİ BESLENME

YETERLİ DENGELİ BESLENME YETERLİ DENGELİ BESLENME Yeterli ve dengeli beslenme için günlük ihtiyaç duyulan ENERJİ ve BESİN ÖGELERİ besinlerle vücuda alınır. BESİNLER Besinler içerdikleri besin ögelerine göre 5 TEMEL BESİN GRUBU

Detaylı

MEGADYN FİLM TABLET KULLANIM KILAVUZU. Her film tablet, boyar madde olarak; Arriavit Brown M 5.68, Opalux Brown AS 9075 içerir.

MEGADYN FİLM TABLET KULLANIM KILAVUZU. Her film tablet, boyar madde olarak; Arriavit Brown M 5.68, Opalux Brown AS 9075 içerir. KULLANIM KILAVUZU BİRİM FORMÜLÜ: Her fim tablet etken madde olarak aşağıdakileri içerir: Vitamin olarak A vitamini (retinol) 3333 IU B 1 vitamini (tiamin) 20 mg B 2 vitamini (riboflavin) 5 mg B 6 vitamini

Detaylı

Besin Değerleri Tablosu ve İçerik Bilgisi

Besin Değerleri Tablosu ve İçerik Bilgisi Besin Değerleri Tablosu ve İçerik Bilgisi ALERJEN UYARISI Ürünlerimiz gluten, süt, yumurta, fındık gibi sert kabuklu meyveler, soya ve susam içerebilir. Detaylı bilgi için, ürün içerik bilgilerini incelemenizi

Detaylı

KALP KRİZİ UZ.DR.MUHAMMET HULUSİ SATILMIŞOĞLU

KALP KRİZİ UZ.DR.MUHAMMET HULUSİ SATILMIŞOĞLU KALP KRİZİ UZ.DR.MUHAMMET HULUSİ SATILMIŞOĞLU Türkiye ulusal düzeyde ölüm nedenleri arasında ilk sırayı 205.457 ölümle kardiyovaskülerhastalıklar (tüm ölüm nedenlerinin %47,73 ü) almaktadır. Kardiyovasküler

Detaylı

Pfizer İlaçları Ltd.Şti. Ortaköy - İstanbul KULLANIM KILAVUZUNDA BULUNACAK BİLGİLER

Pfizer İlaçları Ltd.Şti. Ortaköy - İstanbul KULLANIM KILAVUZUNDA BULUNACAK BİLGİLER İsim: Centrum Birim formülü Bir film tablet içeriği : % ÖGD** Vitaminler Lutein 500 mcg * A Vitamini 800 mcg 100 (% 25 Beta Karoten) B1 Vitamini 1.4 mg 127 B2 Vitamini 1.75 mg 125 Niasinamid 20 mg 125

Detaylı

BÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar?

BÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar? BÖBREK HASTALIKLARI Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Böbrekler ne işe yarar? Böbreğin en önemli işlevi kanı süzmek, idrar oluşturmak ve vücudun çöplerini (artık ürünleri) temizlemektir. Böbrekte oluşan idrar, idrar

Detaylı

B5 VİTAMİNİ. (Pantoteneik Asit)

B5 VİTAMİNİ. (Pantoteneik Asit) B5 VİTAMİNİ (Pantoteneik Asit) B5 vitamini Pantoteneik Asit adıyla da bilinir Doğada çok yaygın olarak canlı her hücrede bulunur. Vücutta depolanmaz, suda eridiği için kolaylıkla atılır. Günlük olarak

Detaylı

ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ

ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ Prof. Dr. Nilgün KARAAĞAOĞLU Doç. Dr. Gülhan EROĞLU SAMUR 2. Baskı Prof. Dr. Nilgün Karaağaoğlu Doç. Dr. Gülhan Eroğlu Samur ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ISBN 978-605-364-200-8 Kitapta

Detaylı

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER Canlıların yapısında bulunan moleküller yapısına göre 2 ye ayrılır: I. İnorganik Bileşikler: Bir canlı vücudunda sentezlenemeyen, dışardan hazır olarak aldığı

Detaylı

Kilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar

Kilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar Diyet denilince aklımıza aç kalmak gelir. Bu nedenle biz buna ''sağlıklı beslenme programı'' diyoruz. Aç kalmadan ve bütün besin öğelerinden dengeli biçimde alarak zayıflamayı ve bu kiloda kalmayı amaçlıyoruz.

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #3

YGS ANAHTAR SORULAR #3 YGS ANAHTAR SORULAR #3 1) Bir insanın kan plazmasında en fazla bulunan organik molekül aşağıdakilerden hangisidir? A) Mineraller B) Su C) Glikoz D) Protein E) Üre 3) Aşağıdakilerden hangisi sinir dokunun

Detaylı

İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm HİJYEN ve SANİTASYON İkinci Bölüm GIDA HİJYENİ, TANIMI ve ÖNEMİ Üçüncü Bölüm PERSONEL HİJYENİ

İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm HİJYEN ve SANİTASYON İkinci Bölüm GIDA HİJYENİ, TANIMI ve ÖNEMİ Üçüncü Bölüm PERSONEL HİJYENİ İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm HİJYEN ve SANİTASYON Hijyenin Tanımı ve Önemi... 1 Sanitasyon Tanımı ve Önemi... 1 Kişisel Hijyen... 2 Toplu Beslenme Sistemlerinde (TBS) Hijyenin Önemi... 3 Toplu Beslenme Sistemlerinde

Detaylı

Yukarıda verilen canlılardan hangisi ya da hangileri yaşamsal faaliyetini sürdürebilmek için beslenmek zorundadır?

Yukarıda verilen canlılardan hangisi ya da hangileri yaşamsal faaliyetini sürdürebilmek için beslenmek zorundadır? 1- l- ll- lll- ıv- Yukarıda verilen canlılardan hangisi ya da hangileri yaşamsal faaliyetini sürdürebilmek için beslenmek zorundadır? A) Yalnız ı B) ıı ve ııı C) ı, II, ıv D) Hepsi 2- A Kandaki zararlı

Detaylı

VİTAMİNLER. Dr. Mehmet PENSE S.Ü. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

VİTAMİNLER. Dr. Mehmet PENSE S.Ü. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu VİTAMİNLER Dr. Mehmet PENSE S.Ü. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Vitaminler: Sağlıklı beslenme için küçük miktarlarda alınmaları zorunlu olan, vücut tarafından üretilemeyen, vücutta düzenleyici olarak

Detaylı

Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı

Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı çeken sigara vücuda birçok zarar vermekte ve uzun süre

Detaylı

OBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI: KALSİYUM, B1 VE B2 VİTAMİNİ

OBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI: KALSİYUM, B1 VE B2 VİTAMİNİ OBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI: KALSİYUM, B1 VE B2 VİTAMİNİ Kalsiyum, insan vücudunda en bol miktarda bulunan mineral olup, yalnızca kemikleri ve dişleri güçlendirmekle kalmaz, kasların kasılmasını, sinirlerin

Detaylı

Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI

Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI 13. Hafta: Vitaminler ve Koenzimler: Vitamin tanımı, vitaminlerin görevleri, vitaminlerin sınıflandırılmaları, koenzim tanımı, önemli vitaminler, suda çözünen vitaminler, yağda çözünen vitaminler, vitaminlerin

Detaylı

Kimler Vitamin Almalı ve Nasıl Kullanmalı?

Kimler Vitamin Almalı ve Nasıl Kullanmalı? Kimler Vitamin Almalı ve Nasıl Kullanmalı? Vitaminler, vücudumuzdaki birçok metabolik olayın gerçekleşmesinde önemli görevleri olan maddelerdir. Vücudumuz vitaminleri kendisi yapamadığından gıdalarla almak

Detaylı

Yemlerde Amino asitler ve B Grubu Vitaminlerinin Önemi ve Test Metotları. Süreyya ÖZCAN

Yemlerde Amino asitler ve B Grubu Vitaminlerinin Önemi ve Test Metotları. Süreyya ÖZCAN Yemlerde Amino asitler ve B Grubu Vitaminlerinin Önemi ve Test Metotları Süreyya ÖZCAN Besin Öğeleri Canlının yaşamını devam ettirmesi için gerekli olan kimyasal element veya bileşiklerdir. Hücrelerin

Detaylı

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Sindirim Sistemi

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Sindirim Sistemi Fen Bilimleri 7. Sınıf Aşağıda, sindirim sistemi ile ilgili verilen ifadelerden doğru olanlarının yanına (, yanlış olanlarının yanına (Y) koyunuz. Aşağıda verilen resimde sindirim sistemi organlarının

Detaylı

Besin Öğeleri. 1.Proteinler. 2.Yağlar. 3.Karbonhidratlar. 4.Mineraller. 5.Vitaminler. 6.Su

Besin Öğeleri. 1.Proteinler. 2.Yağlar. 3.Karbonhidratlar. 4.Mineraller. 5.Vitaminler. 6.Su Besin Öğeleri 1.Proteinler 2.Yağlar 3.Karbonhidratlar 4.Mineraller 5.Vitaminler 6.Su PROTEİNLER BESİN ÖGELERİ Proteinler vücudun yapıtaşlarıdır Büyüme ve gelişme için en önemli besin öğesidir. Bağışıklık

Detaylı

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır.

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır. POTASYUM K+; Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır. Potasyum

Detaylı

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak. Bölüm -5- Beslenme ve sindirim ile ilgili kavramlar

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak. Bölüm -5- Beslenme ve sindirim ile ilgili kavramlar 1 Sindirim sistemi Sindirim Sindirim kısaca, besinlerin kendilerini oluşturan yapı taşlarına kadar parçalanarak hücre zarından geçebilecek hale getirilmesi işlemidir. Sindirimin iki temel görevi vardır

Detaylı

Diyabette Beslenme. Diyabet

Diyabette Beslenme. Diyabet Diyabette Beslenme Diyabet BR.HLİ.044 Diyabet Hastası Nasıl Beslenmeli? Halk arasında şeker hastalığı olarak adlandırılan diyabet, düzenli beslenme programı gerektirir. Düzenli ve bilinçli bir beslenme

Detaylı

Eğer metabolizmanızda bir sorun varsa, başta kilo kontrolünüz olmak üzere vücudunuzdaki pek çok şey problemli hale gelir.

Eğer metabolizmanızda bir sorun varsa, başta kilo kontrolünüz olmak üzere vücudunuzdaki pek çok şey problemli hale gelir. Metabolizma, bedeninizdeki kimyasal tepkimelerin toplamını ifade eden sihirli bir sözcüktür. Özellikle orta yaşlar ve sonrasında görülen kilo artışlarının, çabuk yorulma, halsizlik ve yorgunlukların başlıca

Detaylı

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Hazırladığımız bu yazıda; organik bileşikler ve organik bileşiklerin yapısını, canlılarda bulunan organik bileşikleri ve bunların görevlerini, kullanım alanlarını, canlılar

Detaylı