GATA Nefroloji Bilim Dalı 21 Mayıs s 2011

Transkript

1 Dr. Mahmut İlker YılmazY GATA Nefroloji Bilim Dalı 21 Mayıs s 2011

2 Kardiyorenal sendrom (KRS) KRS ile olayın kardiyak veya renal parankimal bir hastalık olup olmadığına bakılmaksızın kardiyovasküler morbidite ve mortalite ile böbrek brek fonksiyonlarında nda bozulma arasında bir ilişki olduğu kabul edilmektedir. KKY Hasta yönetiminde y sorun Kötü Prognoz KBY

3 Kalp Yetmezliği 5 milyon Amerikalı etkilenmiş durumdadır Her yıl tanı 2011 yılı için beklenen sıklık 7,5 milyon KKY olan ve 65 yaş altındaki erkeklerin % 80 i ve kadınların % 70 i 8 yıl içinde ölür. 1 yıllık mortalite % 15 tir. KKY den ölüm son 20 yıl içinde % 145 artmıştır (> ). Ani kardiyak ölüm oranı genel nüfusa göre 6-9 kat yüksektir.

4 Kalp Yetmezliği Türkiye de 3 milyon kalp ve damar hastası bulunuyor Erişkin nüfusta yaklaşık 15 milyon kişide hipertansiyon varlığı ortaya konuluyor. Erişkinlerde diyabet görülme sıklığının yüzde 13.6 Her yıl yaklaşık 200 bin kişi kalp ve damar hastalıklarına yakalanıyor > kalp yetmezlikli hasta 3500 hastada son dönem kalp yetmezliği mevcut

5 Kronik Böbrek B Yetmezliği KBY olan 20 milyon Amerikalı (9 yetişkinden 1 i) kişi böbrek yetmezliği nedeniyle tedavi altında diyalizde ve böbrek nakilli Böbrek yetmezliği ile ilişkili yıllık ölüm hasta nakil beklemekte ve her gün listedeki 18 hasta ölmekte HD / PD hastalarında % 40 KAH, % 40 KKY ve % 70 LVH oranları vardır. KVH mortalite riski genel nüfusa göre kez yüksektir.

6 Kronik Böbrek B Yetmezliği %78.5 %9.1 %12.4

7

8

9 Kalp yetmezliği insidansı: 71 olay/1000 hasta-yıl Akut koroner sendrom insidansı: 29 olay/1000 hasta-yıl Kalp yetmezliği tanısı aldıktan sonra mortalite hızı: 3 yılda %83 Kalp yetmezliği olan diyaliz hastalarında median hayatta kalma süresi: 36 ay Kalp yetmezliği olmayan diyaliz hastalarında median hayatta kalma süresi: 62 ay

10

11

12 U.S. Renal Data System (USRDS). Chronic kidney disease in the adult NHANES population. 2009

13 Kardiyo-Renal Sendroma Katkıda Bulunması Mümkün Olan Faktörler LVH Proteinüri KBH Progresyonu İnflamasyon Vasküler Düz Kas Disfonksiyonu Diyabetik Nefropati Tromboz Vasküler Kalsifikasyon shpt CKD-Kemik Mineral Bozukluğu Ronco C et al. Intensive Care Med 2008

14 Renal disfonksiyon hastane mortalitesinde güçg üçlü bir öngördürücüdür (n=32229 hastanede yatan kalp yetmezlikli hasta) 9 kat JAMA 2005;293:

15 254 SDBY li hastada sistolik fonksiyon ve LVH ilişkili KV ölüm m riski 4 kat 2 kat

16 Renal transplant adaylarında klinik olarak belirgin koroner arter hastalığı gelişme yüzdesiy DM PAD MI

17

18 GFR EF

19 The United Kingdom Prospective Diabetes Study Yeni tanı tedavi altında (N=5,097) Albuminuri yok Mikroalbuminuri Makroalbuminuri Artmış Serum kreatinin 1.4% 3.0% 4.6% 19.2% C V Ö L Ü M Kidney Int 2003;63:225 32

20 Albümin minüride azalma, kardiyovasküler olay ve kalp yetmezliğinde inde azalmış risk ile ilişkilidir 2.0 CV Endpoint Albuminüride her %50 azalma 2.0 Heart Failure Hazard ratio for CV event Albuminuria reduction at Month 6 (%) 72 Hazard ratio for heart failure %18 % Albuminuria reduction at Month 6 (%) 72 Circulation 2004;110:921 7

21

22 Kalp ve böbrekler damardan zengin organlardır Her iki organ sempatik ve parasempatik sinir ağı tarafından uyarılmaktadır.

23 Kalp ve böbrekler b brekler koordineli olarak Kan basıncı Vasküler tonus Diürez Natriürez IV hacim homeostazisi Periferik doku perfüzyon ve oksijenizasyonu

24 Kardiyorenal bağlant lantı Kardiyorenal bağlantıyı sağlayan, RAAS taki değişiklikler, nitrik oksit (NO) ve reaktif oksijen türleri (ROS) arasındaki dengesizlik, sempatik sinir sistemi ve inflamasyon, kardiyorenal sendrom gelişimine yol açmaktadır. Circulation 2004;110:

25 KARDİYORENAL SENDROM Kalp ve böbreğin patofizyolojik bozukluğunda, iki organdan herhangi birinin akut veya kronik disfonksiyonuna bağlı, diğer organın akut veya kronik disfonksiyonunun oluşması durumudur.

26 Tip 1 Akut kalp yetmezliği yada ADKY---- Akut böbrek hasarına yol açar Kardiyak cerrahi/ kardiyak prosedürile ilişikli ABH KIN Kardiyopulmoner bypass Kapak replasmanı Akut AKUT Kardiyorenal sendrom Kardiyak disfonksiyon renal fonksiyon bozukluğuna yol açar KARDİYAK KRONİK Tip 2 Kronik kalp yetmezliği (Sistolik yada diastolik) : KBH KBH progresyon Diuretik dirençli oligüri Kronik Tip 3 ABH Akut kalp yet: Volüm/üremi AKY yada ADKY başlatabilir Renal iskemi-aky yada ADKY Sepsis/cytokine-ABH ve kalp yetmezliği RENAL Renal disfonksiyon kardiyo vasküler hastalığa yol açar Tip 4 KBH KV mortaliteyi artırır. KBH KV morbiditeyi artırır. Kronik KY KBH nedeniyle ilerler -Üremi ilişkili KY Volum ilişkili KY Ronco C et al. J Am Coll Cardiol 2008;52:

27 Tip ip 1 Akut kalp yetmezliği yada ADKY--- Akut böbrek hasarına yol açar - Kardiyak cerrahi/ kardiyak prosedürile ilişikli ABH -KIN - Kardiyopulmoner bypass - Kapak replasmanı Tip 1, veya akut kardiyorenal sendromda kalp fonksiyonunda ani kötüleşme akut böbrek hasarına (ABH) yol açar.

28

29

30 Akut böbrek b brek hasarı (ABH) ABH prevalansı yoğun bakım hastalarında % ABH aynı zamanda hastanede kalış süresi, mortalite ve maliyeti de arttırır. ABH ilişkili mortalite %20-50 Diyaliz gerektiren ABH de mortalite % ADQI workgroup Crit Care 2004 Crit Care ;9(5):523-7 Abernethy, Crit Care Clin 2002

31 Akut renal hasarın n tanısında nda Serum kreatinin düzeyi Kreatinin klirensi hesaplanması Oligurinin tespiti

32 Yeterli mi? Kullanılan bu belirteçler, nonspesifik olarak kilo, ırk, yaş, cinsiyet, total vücut sıvısı, ilaçlar, kas metabolizması ve protein alımından etkilenmektedir. Yeni belirteçler gerekli!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

33 Yeni belirteçler ler Serum cystatin C İdrar interleukin-18 Nötrofil gelatinase-ilişkili lipocalin (NGAL) BNP (B-tipi natriüretik peptitler) KIM-1 (kidney injury molecule-1)

34

35 Tip ip 2 Kronik kalp yetmezliği (Sistolik yada diastolik) : - KBH - KBH progresyon - Diuretik dirençli oligüri Tip 2 veya kronik kardiyorenal sendromda kronik kalp disfonksiyonu ilerleyici ve potansiyel olarak kalıcı kronik böbrek fonksiyon bozukluğuna neden olur.

36

37 Kronik kalp yetmezliği ile ilgili kronik düşük kalp debisi hipotansiyon ve hipoperfüzyona neden olabilir.

38 Tip ip 3 ABH Akut kalp yet: - Volüm/üremi AKY yada ADKY başlatabilir - Renal iskemi-aky yada ADKY - Sepsis/cytokine-ABH ve kalp yetmezliği Tip 3 veya akut renokardiyak sendromda böbrek fonksiyonunda ani kötüleşme akut kardiyak disfonksiyona neden olur.

39

40 ABY i takiben gelişen kardiyak olaylar sodyum retansiyonu, ekstraselüler hipervolemi ve pulmoner ödem, hipertansiyona bağlıdır. Elektrolit ve asit-baz bozukluklarına sekonder olabilir. Asidemi ve üreminin miyokardiyal kontraktilite üzerinde olumsuz inotropik etkileri vardır ve elektrolit dengesizliği ile birlikte aritmileri presipite edebilirler.

41 Proinflamatuvar bir reaksiyonu iskemik böbrek hasarı takip eder ve inflamatuar hücrelerin böbrekte ekspresyonunu artırır. Sonuçta yüksek sistemik sitokin (TNF, IL-1, IL-6 ve IL-8) düzeyleri kontraktiliteyi azaltarak kalp fonksiyonlarını bozabilir, miyosit apoptozunu ağırlaştırabilir ve kalp yetmezliği i ve ölüme neden olabilir. Semin. Nephrol. 26, (2006).

42 Böbrek yetmezliği i bulunan hastalardaki BNP düzeyleri, bulunmayanlara oranla daha yüksek y bulunmuştur J Am Coll Cardiol 2006; 47:

43 Tip ip 4 KBH KV mortaliteyi artırır. KBH KV morbiditeyi artırır. Kronik KY KBH nedeniyle ilerler - Üremi ilişkili KY - Volüm ilişkili KY Tip 4 veya kronik renokardiyak sendrom kronik böbrek fonksiyon bozukluğu kardiyak disfonksiyona katkıda bulunur.

44

45

46 Konsantrik sol ventrikül l hipertrofisi hipertansiyon, damar sertliği ve bazen de aort darlığı nedeniyle artan sol ventrikül basınç yükü sonucu oluşur. Ekzantrik sol ventrikül l hipertrofisi hipervolemi, arterio-venöz fistül ve anemi ilişkili sol ventrikül volüm yüklenmesi sonucu oluşur.

47 ADMA kronik böbrek b brek hastalarında ölümü ve diyalize progresyonu predikte eder.

48 Am J Kidney Dis Jan;47(1):42-50.

49 Tip ip 5 Sistemik hastalıklar DM Amiloidoz Vaskülit Sepsis Tip 5 veya ikincil kardiyorenal sendrom, sistemik olarak diabetes mellitus veya sepsis gibi nedenlerle hem kalp hem böbrek fonksiyon bozukluğu oluşması durumudur.

50

51 Diüretikler ACE inh ARB Aspirin Clopidogrel LMWH ESA Levosimendan Ultrafiltrasyon Ultrafiltrasyon Hemodiafiltrasyon Hemodiafiltrasyon Nesiritide İnotrop notroplar Vaptanlar Vaptanlar Nitroglycerin Nitroglycerin Nitroprusside Nitroprusside Beta Beta blokerler blokerler

52 DİÜRETİKLER Kardiyorenal sendrom Etki Potansiyel yan etkileri ve komplikasyonlar Diüreti retikler Loop diüretikler Akut Natriürez aşırı sıvı yükünün azalması sodyum ve suyun atımı Nörohormonal aktivasyon Elektrolit imbalansı Böbrek fonksiyonunda kötüleşme Loop diüretikler Kronik Hipertansiyon kontrolü Diürez Hücre dışı sıvı hacmi Elektrolit imbalansı Böbrek fonksiyonunda kötüleşme Hiperürisemi Diüretik rezistansı

53 DİÜRETİKLER Hastaların önemli bir oranında diüretiklere karşı direnç ve diüretik kullanımı sırasında genel durumunda kötüleşme olsa da,uzun yıllar diüretikler kardiyorenal sendrom tedavisinin temelini oluşturmuştur. Diüretik direnci nedeniyle ciddi volüm m yüküy ve böbrek b brek disfonksiyonu olan kardiyorenal sendromun tedavisi oldukça uğraştırıcıdır ve etkin tedavi bulunmamaktadır. Volüm m yüklenmesi y olan ve hipotansiyonu olmayan hastalarda semptomların hafifletilmesi için diüretik kullanımından kaçınmamak gerekir.

54 RAAS İNHİBİTÖRLERİ RAAS Inhibitörleri Kardiyorenal sendrom Etki Potansiyel yan etkileri ve komplikasyonlar ACE inhibitörleri yada ARB Akut Aferload ve preload un azalması Azalmış GFR ve artmış scr Hipotansiyon Hiperkalemi ACE inhibitörleri yada ARB Kronik Düşük CO un artması Hipotansiyon Hiperkalemi Azalmış GFR ve artmış scr Spironolactone, eplerenone Akut/kronik Hipertansiyon, Diürez ve hücredışı volümünün kontrolü Hiperkalemi (ACE ve ARB ile birlikte) Böbrek fonksiyonunda azalma

55 TE VE LER MORTALİTE VE AZALTMAKTADIR YOVASKÜLER MORTAL İŞİMİNİ AZALTMAKTADIR RAS BLOKAJI KARDİYOVASK OLAY GELİŞİ RAS BLOKAJI KARD OLAY GEL

56

57 BETA BLOKERLER β-blokerler Kardiyorenal sendrom Etki Potansiyel yan etkileri ve komplikasyonlar β-blokerlerler Akut Düşük CO durumlarında dikkat Kardiyojenik şok Böbrek fonksiyonlarında kötüleşme β-blokerlerler Kronik Hipertansiyon yada aritmilerin kontrolü İKH yönetimi Avantajlı renal etkiler (carvedilol) Azalmış GFR li hastalarda belli ajanların birikimine bağlı olarak ortaya çıkan toksik etkiler (atenolol, sotalol)

58 ANTİTROMBOTİK AJANLAR Antitrombotik Ajanlar Kardiyorenal sendrom Etki Aspirin Akut/kronik Tromboembolik KV olayların sekonder önlenmesi Clopidogrel Akut/kronik Tromboembolik KV olayların önlenmesi, Stent açıklığı Potansiyel yan etkileri ve komplikasyonlar Minör kanama riski KBY li hastalarda Kanama riski Low-molecular molecular-weight heparins Akut/kronik Tromboembolik KV olayların önlenmesi Azalmış böbrek fonksiyonlu hastalarda değişke farmakokinetiğe bağlı muhtemel birikim (kanama riski)

59 VAZODİLATATÖRLER Vazodilat odilatatör Kardiyorenal sendrom Etki Potansiyel yan etkileri ve komplikasyonlar Nitroglycerin Akut Venodilatasyon Azalmış kardiyak iskemi Azalmış afterload Hipotansiyon Nitroglycerin with hydralazine Kronik RAAS blokajına alternatif olarak kullanıldı Hipotansiyon Nitroprusside Akut Arteriyel ve venöz dilatasyon Azalmış after ve preload Hipotansiyon, thiocyanate toksititesi (azalmış GFR) Nesiritide Akut preload, afterload, ve pulmoner vasküler rezistansta azalma ADKY de CO da artma Böbrek fonksiyonunda azalma Hipotansiyon Inotroplar Akut/kronikkronik Düşük CO olgularında CO u artırır Miyokard hasarında artış Aritmi Levosimendan Akut/kronikkronik CO artırır, Renal perfüzyon, hemodinami ve diürezi düzeltir Hipotansiyon

60 İnotroplar İnotrop ajanların (dobutamin, fosfodiesteraz inhibitörleri, ve levosimendan) kullanımı, diürezi kolaylaştırman rmanın yanı sıra böbrek brek fonksiyonlarını koruma hatta fonksiyonlarında iyileşmeye neden olmaktadır. Hem akut hem de ve kronik kalp yetmezliğinde, inotropik ilaçlar plasebo ve vazodilatörler ile karşılaştırlımış ; mortalite riski ve diğer istenmeyen kardiyak olaylar ile ilişkili olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle,kardiyorenal sendromunda inotropların kullanımı tartış ışmalıdır Am Heart J. 2001;142: Am Heart J. 2007;153:

61 Levosimendan Miyokard kasılmasıyla ilgili proteinlerin kalsiyum duyarlılığı ığını artırarak rarak etki gösteren yeni bir pozitif inotropik ajandır. Geleneksel inotropik ajanlardan farklı olarak, levosimendanın hücreiçi i kalsiyum düzeyini, d oksijen tüketimini t ve miyokardın n enerji ihtiyacını artırmadan rmadan etkisini göstermektedir. ADKY li hastalarda kullanılan yeni bir inotropik ajandır.

62 N=20 levosimendan alan (10-dk bolus 12 mg/kg, takiben 0.1 mg/kg/min for 24 hours; LS Grup), N=20 levosimendan almayan (Kontrol).

63 Nesiritide FDA tarafından akut dekompanse kalp yetmezliğinde kullanımı onaylanmış,b-tipi sentetik bir natriüretik peptid formudur. Nesiritid uygulaması arter, ven ve koronerlerde vazodilatasyon, preload ve afterloadda azalma, kalp debisinde direk inotropik etki olmadan artış ile sonuçlanmaktadır. Nesiritide çalışmaları nesiritidin böbrek fonksiyonları üzerine ya nötr etkisi olduğunu yada olumlu etkisi olduğunu göstermekte,ancak yaşam am süresi s üzerinde veya yaşam am kalitesi üzerindeki etkileri na neden olmuştur. hayal kırıklk klığına

64 VAPTANLAR Tolvaptan bir V2 reseptör r antagonistidir ve ön çalışmalarda kalp yetmezliği i hastalarında idrara çıkışıışı arttırd rdığı gösterilmiştir tir.

65 Adenozin Endotelin reseptör blokeri A1 reseptör antagonistleri İlk çalışmalar göstermiştir ki adenozin Tezosentan, bir endotelin reseptör A1 reseptör antagonistleridir ve akut blokeridir ve bir umut olarak yakın dekompanse kalp hastalarında diüretik zamanda ortaya çıkmıştır. olarak umut vericidir.

66 DİĞER TEDAVİLER Diğer tedaviler ESAs Kardiyorenal sendrom Kronik Etki Anemiyi düzeltir Kardiyak fonksiyonu iyileştirir LV boyutunu azaltır RRT: Ultrafiltrasyon Akut/kronik Diüretik rezistanslı hastalarda aşırı sıvı çekimi RRT: hemodiafiltrasyon Akut/kronik Aşırı sıvının çekimi Üremik toksinlerin temizlenmesi Asit-baz dengesinin ve elektrolitlerin düzeltilmesi Kardiak resynchronization Kronik Uzun dönem Sağ ve sol ventriküler diskronili düşük CO lu Potansiyel yan etkileri ve komplikasyonlar Tromboz riski stroke hipotansiyon, katater komplikasyonları, sepsis hipotansiyon, katater komplikasyonları, sepsis Teknik ve tecrübesi olan kişiler yapmalı

67 AA ACE ARB SSS ACE ARB AA İNFLAMASYON KARDİYORENAL SENDROM NO ---- ROS AA ACE ARB RAAS ACE ARB AA

68 Tedavi kararı Her bir hastanın bireysel özelliklerine ve üzerinde uzlaşılmış olan kombinasyon tedavisi temeline dayanmalıdır.

69 Prognoz Tam aydınlatılamamış olan patofizyolojisi ve tedavi modaliteleri ile, KRS hastalarının prognozu kötüdür. Serum kreatininde artış veya kreatinin klirensinde azaltma ADKY hastalarında kötü prognoz ile ilişkilidir. Serum kreatininde artış veya kreatinin klirensinde azalmaya oligüri, ödem, hiponatremi veya diüretik direncinin eşlik etmesi daha kötü prognoz ile ilişkilidir.

70 Aşağıdaki tanımlamalardan hangisi KRS için i in doğrudur? Kombine kardiyak ve renal disfonksiyonun herbir organın yetmezliğindeki indeki ilerlemeyi ciddi morbidite ve mortaliteye yol açacak a acak derecede artırd rdığı patofizyolojik durum Kalp yetmezliği i olan hastalarda böbrek b brek fonksiyon bozukluğu gelişmesi durumu Kalp veya böbreb breğin diğer organ yetmezliğini ini kompanse etmeyi başaramad aramadığı ve dekompanzasyona yol açan a an bir kısır k r döngd ngü oluşturdu turduğu u bir sendrom Kalp ve böbreb breğin patofizyolojik bozukluğunda, unda, iki organdan herhangi birinin akut veya kronik disfonksiyonuna bağlı,, diğer organın n akut veya kronik disfonksiyonunun oluşmas ması durumudur. (Eur Heart J 2005; 26:11) (Heart Failure Rev 2004;9:195) (Curr Heart Fail Rep 2004;1:113) (Circulation 2004;110; ) X Hepsi KARDİYORENAL SENDROM

71 SABRINIZ İÇİN N TEŞEKK EKKÜRLER

72 Dergimize sahip çıkalım! İNDEKSLER 1- Index Copernicus ( 2- TÜBITAK/ULAKBİM M Tıp T Veri Tabanı (Türk TıpT Dizini) ( 3- Türkiye Atıf f Dizini ( 4- Türk Medline ve Ulusal Atıf İndeksi ( 5- Scopemed Scopemed (

73 2012 HEDEFLERİ SCOPUS PUBMED SCI INDEX