Av. Dr. Umut Kolcuoğ lu

Transkript

1 Av. Dr. Umut Kolcuoğ lu

2 Genel Bakış I. YENİ TÜRK TİCARET KANUNU NA GİRİŞ II. III. IV. KURULUŞ YÖNETİM KURULU DENETİM V. GENEL KURUL VI. VII. VIII. PAY VE SERMAYE PAY SAHİPLERİ YAPISAL DEĞİŞİKLİKLER 2

3 Yeni Türk Ticaret Kanunu na Giriş Yeni Türk Ticaret Kanunu nun ( Yeni TTK ) Ana Hedefleri Teknolojik Gelişmeler Şeffaflık / Bilgiye Erişim Avrupa Birliği Mevzuatı ile Uyum Sağlanması Uluslararası Kurumsal Yönetim İlkeleri ile Uyum Uluslararası Denetim ve Raporlama Standartlarının Kabulü Pay Sahipliği Değerinin Artırılması 3

4 I. Kuruluş (i) A. Asgari Sermaye Esas sermaye sistemini kabul eden anonim şirketlerin esas sermayeleri en az TL, kayıtlı sermaye sistemini kabul eden halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi en az TL olmalıdır. Kuruluşta primli pay çıkartılabilir. Payların çıkarma primlerinin tamamı, tescilden önce ödenir. B. Kuruluşta Halka Arz Kuruluş aşamasında anonim şirket payları halka arz edilebilir. 4

5 I. Kuruluş (ii) C. Ultra Vires Kuralının Kaldırılması Anonim şirketler, ana sözleşmelerinde yazılı işletme konularına bağlı olmaksızın faaliyetkonuları kapsamında olan her türlü iş ve işlemi yerine getirebilirler. D. Elektronik Yoldan Kuruluş 28 Temmuz 2006 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Bilgi Toplumu Strateji Belgesi ve Eylem Planı uyarınca, Mersin de Merkezi Kayıt Sicil Sistemi ne ilişkin pilot uygulamalar başlatılmıştır. Bu uygulamaların tamamlanması ile birlikte, ticaret siciline gidilmeksizin güvenli elektronik imza yoluyla şirket kurulabilecektir. 5

6 I. Kuruluş (iii) E. Tek Kişilik Anonim Şirket Yeni TTK, 89/667 sayılı 12. Avrupa Birliği Yönergesi ne uygun olarak tek pay sahipli anonim şirket kurulmasına olanak tanımaktadır. Bu düzenleme ile bir pay sahibi, diğer pay sahiplerinin paylarını devralarak şirketi tek kişilik anonim şirkete dönüştürebilir. Pay sahibi sayısının bire düşmesi halinde, yönetim kurulu yedi gün içinde şirketin tek pay sahipli bir anonim şirket olduğunu tescil ve ilan ettirir. Tek Kişilik Anonim Şirketlere ilişkin Sınırlamalar Şirket ve tek pay sahibi arasında gerçekleştirilen işlemler, olağan günlük işlemler hariç olmak üzere yazılı olarak yapılmalıdır. Şirket, tek pay sahibi olacak şekilde kendi paylarını iktisap edemez. 6

7 I. Kuruluş (iv) F. Sermaye Sermaye olarak konulabilecek değerler çeşitlendirilmiştir. Elektronik ortamlar, internet siteleri, alan adları gibi sanal ortamlar ve fikri mülkiyet hakları sermaye olarak konulabilir. Nakdi Sermaye Taahhüt edilen sermayenin en az ¼ ü anonim şirketin tescili esnasında, geri kalanı tescili takiben 24 ay içerisinde ödenmelidir. Ayni Sermaye Üzerlerinde sınırlı bir ayni hak, haciz veya tedbir bulunmayan malvarlığı kalemleriaynisermayeolarakşirkete konulabilir. Hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmeyen alacaklar sermaye olamaz. 7

8 I. Kuruluş (v) G. Ticari Defterler Ticari defterler, Türkiye Muhasebe Standartları na uygun olarak tutulacaktır. Yevmiye, kebir ve envanter defterlerine ek olarak, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defterleri de ticari defterler arasında sayılmıştır. Her bir ticari defterin açılış ve kapanışlarının noterden tasdik edilmesi gerekmektedir. Kapanış onayları, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar yapılır. Kuruluş aşamasında defterlerin açılışı, ticaret sicili tarafından onaylanabilir. 8

9 H. Kayıtların Tutulması I. Kuruluş (vi) Defterler ve gerekli diğer kayıtlar Türkçe tutulur. Şirket, işletme ile ilgili olarak gönderilmiş her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda on yıl süreyle saklamakla yükümlüdür. Açılış ve ara bilançolar, finansal tablolar ve topluluk finansal tabloları hariç olmak üzere diğer belgeler, Okunur hale getirildiklerinde, ilgili belge dayanaklarıyla görsel ve içerik olarak örtüşmeleri şartıyla; ve Saklama süresi boyunca kayıtlara her an ulaşılabilmesi ve uygun sürede kayıtların okunabilir hale getirilebiliyor olması temin edildiği sürece 9 veri veya görüntü taşıyıcı elektronik ortamlarda saklanabilir.

10 I. Kuruluş (vii) I. Ticaret Unvanı Şirketin tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılmalıdır. Ayrıca şirket ile ilgili kullanılan her türlü kağıt ve belgede; sicil numarası, ticaret unvanı, işletmenin merkezi, taahhüt edilen ve ödenen sermaye tutarı, internet sitesinin adresi, yönetim kurulu başkan ve üyelerinin ad ve soyadları gösterilmelidir. Bu bilgiler ayrıca şirketin internet sitesinde yayınlanmalıdır. 10

11 I. Kuruluş (viii) J. Ölçeklerine Göre Şirketler Küçük ve orta büyüklükteki şirketleri tanımlayan ölçütler, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yönetmelikle düzenlenecektir. Küçük ve orta ölçekli olsalar dahi, aşağıda yer alan şirketler büyük sermaye şirketi sayılır: Borçlanma araçları veya öz kaynağa dayalı finansal araçları kamuya açık birpiyasadaişlem gören veya bu tür bir piyasada işlem görmek üzere söz konusu araçları ihraç edilme aşamasında bulunan sermaye şirketleri; Esas faaliyet konularından biri, varlıkları güvenilir kişi sıfatıyla geniş bir kitle adına muhafaza etmek olan bankalar, yatırım bankaları, sigorta şirketleri, emeklilik şirketleri ve benzerleri. Belirlenen büyüklük ölçütleri, bilanço günü itibariyle, birbirini izleyen iki faaliyet döneminde aşılmışsa veya bu ölçütlerin altında kalınmışsa, şirketin büyüklük yönünden konumu değişir. 11

12 I. Kuruluş (ix) K. Ticari Nitelikte Sözleşmeler ve Ödeme Süresi Ticari nitelikteki sözleşmelerde, ödeme süresi, faturanın yadaeşdeğer ödeme talebinin alındığı yadamalveyahizmetingözdengeçirmeve kabul usulünün tamamlandığı tarihten itibaren en fazla 60 gün olabilir. Taraflar, alacaklı aleyhine ağır bir haksız durum yaratmamak şartıyla ve açıkça anlaşmak suretiyle daha uzun bir ödeme süresi öngörebilirler. Alacaklının küçük ya da orta ölçekli işletme (KOBİ) veya tarımsal ya da hayvansal üretici olduğu veya borçlunun büyük ölçekli işletme sıfatını taşıdığı hallerde, ödeme süresi 60 günü aşamaz. Ayrıca, bu tür durumlarda taksitle ödemeyi öngören sözleşme hükümleri geçersizdir. 12

13 II. Yönetim Kurulu (i) A. Üyelik Tek kişilik yönetim kurulu imkanı getirilmiştir. Yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olma zorunluluğu kaldırılmıştır. Şirketi temsile yetkili en az bir yönetim kurulu üyesi, Türk vatandaşı olmalı ve Türkiye de ikamet etmelidir. Yönetim kurulu üyelerinin en az dörtte biri yüksek lisans mezunu olmalıdır. Bu zorunluluk, tek kişiden oluşan yönetim kurulları için geçerli değildir. Tüzel kişiler yönetim kurulu üyesi olabilirler. Tüzel kişinin temsilcisi ticaret siciline tescil edilir ve şirketin internet sayfasında ilan edilir. 13

14 II. Yönetim Kurulu (ii) B. Yönetim Kurulu Toplantıları Yönetim kurulu toplantıları elektronik ortamda yapılabilir. Toplantı yeter sayısını, üyelerin yarısından bir fazlası olarak belirleyen 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu ( Mevcut TTK ) hükmü yürürlükten kalkmıştır. Toplantı yeter sayısı, üyelerin salt çoğunluğu olarak belirlenmiştir. C. Yönetim Haklarının Devri Yönetim kurulu, yönetim haklarını belirli üyelere veya yönetim kurulu üyesi olmayan üçüncü kişilere devredebilir. Bu çerçevede, yönetim kurulu üyeleri icracı ve icracı olmayan üyeler olarak sınıflandırılabilirler. Yönetim kurulunun devredilemeyecek yetkileri açıkça belirtilmiştir. 14

15 II. Yönetim Kurulu (iii) D. Temsil Ultra Vires ilkesinin kaldırılmasının bir sonucu olarak, şirketin yetkili temsilcisi ve üçüncü kişiler arasında, şirketin amaç ve konusu dışında yapılan işlemler şirketi bağlar. Bu işlemler, ancak ilgili üçüncü kişinin işlemin işletme konusunun dışında bulunduğunu bilmesi ya da bilebilecek durumda olduğunun ispatlanması halinde şirketi bağlamaz. E. Şirkete Borçlanma Yasağı Yönetim kurulu üyeleri ve bu kişilerin Yeni TTK da sayılan yakınları şirketten borç alamazlar. Şirket bu kişiler için garanti, teminat ve kefalet ilişkisi içine giremez ve onların sorumluluklarını devralamaz. Bu kuralın aksine hareket edilmesi halinde şirkete borçlanılan tutar için şirket alacaklıları bu kişileri, şirketin yükümlendirildiği tutarda şirket borçları için doğrudan takip edebilirler. 15

16 F. Geçersiz Kararlar II. Yönetim Kurulu (iv) Yeni TTK kapsamında, geçersiz sayılacak yönetim kurulu kararları sayılmıştır. Yeni TTK nın 391. maddesi uyarınca; Eşitlik ilkesine aykırı olan, Şirketin temel yapısına uymayan veya sermayenin korunması ilkesini gözetmeyen, Pay sahiplerinin temel ve vazgeçilmez nitelikteki haklarını ihlal eden; veya Diğer şirket organlarının devredilemez yetkilerini ihlal eden yönetim kurulu kararları geçersizdir. Yönetim kurulu kararlarının geçersizliğinin tespiti mahkemeden istenebilir. 16

17 A. Bağımsız Denetçi III. Denetim (i) Anonim şirketin zorunlu organları arasında sayılan denetçi, dış ve bağımsız bir denetim mekanizması ile değiştirilmiştir. Denetim; Büyük ölçekli şirketlerde bağımsız denetim firmaları; Küçük ve orta ölçekli işletmelerde yeminli mali müşavir (YMM) veya serbest muhasebeci mali müşavirler (SMMM) tarafından yapılır. Şirketler, ilk bağımsız denetçiyi 31 Mart 2013 tarihine kadar seçmek zorundadırlar. Denetim, Uluslararası Denetim Standartları ile uyumlu olan Türkiye Denetim Standartları na göre denetlenir. 17

18 B. İşlem Denetçisi İşlem denetçisi, anonim şirketin kuruluş, sermaye artırımı veya azaltımı, birleşme, bölünme, tür değiştirme ve menkul kıymet ihracı gibi işlemlerini denetler. C. Özel Denetçi III. Denetim (ii) Herhangi bir pay sahibi, şirket genel kurulundan özel bir denetçinin atanmasını isteyebilir. Genel kurulun bu talebi kabul etmesi halinde, özel denetçi mahkeme tarafından atanır. 18

19 IV. Genel Kurul (i) A. Genel Bakış Yeni TTK da genel kurulun devredilemez ve münhasır yetkileri sayılmıştır. Genel kurul kararlarının hükümsüzlüğü düzenlenmiştir. Hükümsüzlük halleri Yeni TTK da sınırlı sayıda değildir. Pay sahipleri genel kurula elektronik ortam aracılığıyla katılabilir, oy kullanabilir ve teklif verebilirler. İcracı yönetim kurulu üyeleri, bir yönetim kurulu üyesi, bağımsız denetçi ve işlem denetçisi, genel kurul toplantısına katılmak zorundadır. Genel kurulu toplantıya çağırma yetkisi, tasfiye memurlarına da tanınmıştır. Yönetim kurulu tarafından genel kurul toplantılarının yürütülmesine ilişkin bir iç yönerge hazırlanmalıdır. 19

20 B. Sermaye Artırımı IV. Genel Kurul (ii) Sermaye tamamen ödenmediği sürece, sermayenin iç kaynaklardan artırılması hali hariç olmak üzere, genel kurul sermayenin artırılmasına karar veremez. Sermaye artırımı konusunda karar verebilecek organ, çıkarılmış sermaye siteminde genel kurul, kayıtlı sermaye sisteminde ise yönetim kuruludur. Yönetim kurulu sermaye artırımının ne şekilde gerçekleştirileceğine ilişkin olarak bir rapor hazırlar. Yönetim kurulu tarafından atanan işlem denetçisi, yönetim kurulu raporunu inceleyerek sermaye artırımının Türk Muhasebe Standartları ile uyumlu olup olmadığını değerlendirir. 20

21 IV. Genel Kurul (iii) I. Dış Kaynaklardan Sermaye Artırımı Sermayenin %25 ini teşkil eden kısım, sermaye artırımının tescili esnasında ödenmelidir. Geri kalan %75 lik kısım ise tescili takip eden 24 ay içerisinde ödenmelidir. Sermaye Piyasası Kanunu nun halka açık anonim şirketlerin kayıtlı sermaye sistemi kapsamında sermaye artırımına ilişkin hükümler saklıdır. II. İç Kaynaklardan Sermaye Artırımı İç kaynaklardan yapılan sermaye artırımında, (i) belirli bir amaca özgülenmemiş yedek akçeler ile kanuni yedek akçelerin serbestçe kullanılabilen kısımları ve (ii) mevzuatın bilançoya konulmasına ve sermayeye eklenmesine izin verdiği fonlar sermayeye dönüştürülür. 21

22 III. Şarta Bağlı Sermaye Artırımı IV. Genel Kurul (iv) Yeni TTK kapsamında, şarta bağlı sermaye artırımı yapılabilir. Ana sözleşmede; çalışanlara; şirketin veya iştiraklerinin borç senedi sahiplerine, seçme veya değiştirme hakkı kullanarak yeni pay satın alma imkanı tanınabilir. Bu seçme veya değiştirme hakkının kullanılması ile başka bir işleme gerek kalmaksızın sermaye artırımı gerçekleştirilecektir. Şarta bağlı sermaye artırımı, sabit sermaye sisteminin bir istisnasıdır. Şarta bağlı artırılan sermayenin toplam nominal değeri, şirketin esas sermayesinin %50 sini aşamaz. 22

23 IV. Genel Kurul (v) C. Rüçhan Hakkının Sınırlandırılması Her pay sahibi, yeni ihraç edilen payları, kendipayları oranında iktisap etme hakkına sahiptir. Rüçhan hakkı ancak, Haklı bir sebep varsa (örneğin, bir işin tamamının veya bir kısmının devralınması, çalışanların şirkete katılımı); ve Esas sermayenin %60 ını temsil eden pay sahiplerinin olumlu oyu ile, genel kurul kararı ile sınırlandırılabilir. Bu hüküm kayıtlı sermaye sisteminde, yönetim kurulu kararları için de uygulanır. 23

24 A. Genel Bakış V. Pay ve Sermaye (i) Payın nominal değeri en az 1 Kuruş tur. Nominal değeri bulunmayan paylar geçersizdir. Halka açık olmayan anonim şirketler kâr payı avansı uygulamasından faydalanabilirler. Halka açık olmayan anonim şirketler, kayıtlı sermaye sistemini seçebilirler. Böylece, halka açık olmayan anonim şirketlerde sermaye artırımı, kayıtlı sermaye tavanına kadar yönetim kurulu kararıyla gerçekleştirilebilir. 24

25 B. İmtiyazlı Paylar İmtiyaz (i) kâr payı, (ii) tasfiye payı (iii) rüçhan ve oy hakkında veya (iv) kanunda öngörülmemiş yeni bir pay sahipliği hakkı için düzenlenebilir. I. İmtiyazlı Payların İhracı V. Pay ve Sermaye (ii) İmtiyaz sadece ana sözleşmeyle tanınabilir. Karar Yeter Sayısı İmtiyazlı payların oluşturulması na ilişkin ana sözleşme değişikliğinde genel kurul kararları, sermayenin en az %75 ini temsil eden pay sahiplerinin olumlu oyu ile alınır. 25

26 VI. Pay ve Sermaye (iii) II. Oy Hakkında İmtiyaz Oy hakkında imtiyaz, eşit nominal değerdeki paylara farklı sayıda oy hakkı verilerek tanınabilir. Bir paya en çok 15 oy hakkı tanınabilir. Bu sınırlama kurumlaşma politikası çerçevesinde veya haklı bir sebebin bulunduğu durumlarda mahkeme tarafından kaldırılabilir. Oyda imtiyaz aşağıdaki kararlarda uygulanamaz: Ana sözleşme değişikliği; İşlem denetçilerinin seçimi; Yönetim kurulu üyelerinin ibrası veya bunlar hakkında sorumluluk davası açılması. 26

27 III. Pay Gruplarının Yönetim Kurulunda Temsili Kural olarak imtiyaz kişiye değil, paya tanınır. Ancak, Yeni TTK nın 360. maddesinde bu kurala bir istisna getirilmiştir: Belirli pay gruplarına; Özellik ve nitelikleriyle belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine; ve Azlığa VI. Pay ve Sermaye (iv) yönetim kurulunda temsil edilme hakkı tanınabilir. 27

28 VI. Pay ve Sermaye (v) IV. İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu ( İPSÖK ) Aşağıda yer alan kararlar, imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını ihlal edecek nitelikte ise, bu kararlar İPSÖK tarafından onaylanmadıkça uygulanamaz: Ana sözleşmenin değiştirilmesi; Yönetim kuruluna sermaye artırımı konusunda yetki verilmesi; ve Yönetim Kurulunun sermayenin artırılmasına ilişkin kararı. Yönetim kurulu üyeleri, İPSÖK kararı aleyhine, karar tarihinden itibaren bir ay içerisinde iptal davası açabilirler. İmtiyazlı pay sahipleri, ana sözleşmenin değiştirilmesine ilişkin genel kurul kararına olumlu oy vermişlerse, ayrıca İPSÖK toplantısı yapılması gerekli değildir. 28

29 C. Payların Devri VI. Pay ve Sermaye (vi) Kural olarak, Yeni TTK da veya ana sözleşmede aksi öngörülmedikçe paylar serbestçe devredilebilir. I. Yeni TTK da Yer Alan Sınırlamalar / Kanuni Bağlam Bedeli tamamen ödenmemiş nama yazılı paylar, ancak yönetim kurulunun onayı ile devredilebilir. Yönetim kurulu, devralanın ödeme yeterliliği şüpheli ise ve şirket tarafından istenen teminat sağlanamamışsa onay vermeyi reddedebilir. Mevcut TTK da yer alan ve ayni sermayeye tekabül eden payların devrini iki yıl süre ile kısıtlayan hüküm yürürlükten kaldırılmıştır. 29

30 VI. Pay ve Sermaye (vii) II. Ana Sözleşmede Yer Alan Sınırlamalar Ana sözleşme, nama yazılı payların yalnızca yönetim kurulunun onayı ile devredilebileceğini öngörebilir. Borsaya kayıtlı olmayan nama yazılı payların devri ancak ana sözleşmede yazılan sebepler uyarınca reddedilebilir. Yeni TTK da red sebepleri sayılmıştır. Pay devrine ilişkin sınırlamalar ana sözleşme ile ağırlaştırılamaz. Yönetim kurulunun pay devrini onaylamaması halinde, paylar ve bunlara bağlı tüm haklar devredende kalır. 30

31 VI. Pay ve Sermaye (viii) D. Şirketin Kendi Paylarını İktisap Etmesi Yeni TTK, aşağıda belirtilen şartlar kapsamında anonim şirketlerin kendi paylarını %10 oranına kadar iktisap etmelerine izin vermektedir: Genel kurul payların iktisabı için yönetim kurulunu yetkilendirmelidir. İktisaba konu olan payların karşılığı tamamen ödenmiş olmalıdır. İktisap edilen payların bedelleridüşüldükten sonra kalan şirket net aktifi, esas veya çıkarılmış sermaye ile kanun ve ana sözleşme uyarında dağıtılmasına izin verilmeyen yedek akçelerin toplamından az olmamalıdır. Gerçekleşmesi muhtemel ve ciddi bir zarar varsa şirket, kendi paylarını yönetim kurulunu yetkilendiren bir genel kurul kararı olmaksızın iktisap edebilir. Halka açık anonim ortaklıklarda, payların geri satın alınması Sermaye Piyasası Kurulu nun tarihli kararı uyarınca mümkündür. 31

32 VII. Pay Sahibi (i) A. Genel Bakış I. Eşitlik İlkesi Her pay sahibi eşit şartlarda eşit muamele görmelidir. II. Şirkete Borçlanma Yasağı Pay sahipleri, sermayeye iştirak ettikleri durumlar hariç olmak üzere şirkete borçlanamazlar. Ancak, borcun şirket ile şirketin işletme konusu ve pay sahibinin işletmesi gereği yapılmış bulunan bir işlemden doğmuş ve emsalleri ile aynı veya benzer şartlara tabi olması halinde, bu yasak uygulanmayabilir. 32

33 B. Pay Sahibinin Hakları I. Oy Hakkı VII. Pay Sahibi (ii) Oy hakkı payın nominaldeğerine göre belirlenir. Her pay sahibi, en az bir oya sahiptir. Bir pay sahibi birden fazla paya sahip ise, oy hakları ana sözleşme ile sınırlandırılabilir. Halka açık olmayan anonim şirketler için yönetim kurulu üyelerini birikimli oy ile seçme hakkı öngörülmüştür. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı birikimli oy hususunu tebliğ ile düzenlemeye yetkilidir. Oy hakkına sahip olabilmek için, ana sözleşme veya kanun ile belirlenen asgari sermaye tutarı ödenmiş olmalıdır. 33

34 II. Bilgi Edinme Hakkı VII. Pay Sahibi (iii) Pay sahiplerinin bilgi edinme hakkı genişletilmiştir. Kanun yolları güçlendirilmiştir. Pay sahibinin bilgi edinme hakkında öngörülebilecek sınırlamalar açıkça belirtilmiştir. İnternet sayfası zorunluluğu Her şirketin bir internet sitesi olması zorunludur. Aşağıda yer alan ve buna benzer diğer bilgiler internet sitesinde yayınlanmalıdır: Genel kurul toplantı evrakları ve ilgili bildirimler ile elektronik genel kurul, elektronik yönetim kurulu ve elektronik oy kullanım yolları Yıl sonu ve ara finansal raporlar, birleşmeler, bölünmeler, bilanço, denetim raporları, değerleme raporları vb. 34

35 VII. Pay Sahibi (iv) III. Özel Denetçi İsteme Hakkı Her pay sahibi genel kuruldan özel denetçi atanmasını isteme hakkına sahiptir. Genel kurulun pay sahibinin özel denetçi talebini kabul etmemesi halinde, azınlık pay sahibi özel denetçi atanmasını mahkemeden isteyebilir. 35

36 B. Azınlık Hakları Yeni TTK, VII. Pay Sahibi (v) Halka açık olmayan şirketlerde payların %10 una sahip olanlar için; Halka açık şirketlerde payların %5 ine sahip olanlar için yeni azınlık hakları öngörmektedir. Yeni TTK tarafından öngörülen yeni haklar uyarınca azınlık pay sahipleri; Yeni şirket denetçisi atanması için mahkemeye başvurabilirler; Haklı sebep üzerine Şirket in tasfiyesini talep edebilirler; ve Yönetim Kurulu na aday gösterebilirler. 36

37 C. Ortaklıktan Çıkarılma VII. Pay Sahibi (vi) Çoğunluk Tarafından Çıkarılma Doğrudan veya dolaylı olarak payların veoyhakkının en az %90 ına sahip olan pay sahipleri, şirketin faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyen, kötü niyetli pay sahiplerini ortaklıktan çıkartabilirler. Ortaklıktan çıkarma sürecinde, azınlık pay sahibinin paylarının satış bedeli olarak gerçek veya borsa değeri dikkate alınır. Birleşme Durumunda Çıkarılma Birleşme sırasında tasfiye edilen şirket, azınlık pay sahiplerini toplam oyların en az %90 ı ile ortaklıktan çıkarabilir. 37

38 VIII. Yapısal Değişiklikler (i) A. Şirketler Topluluğu Yeni bir kavram olarak şirketler topluluğu (hakim şirket/bağlı şirket) kavramı getirildi. Bir şirket, bir diğer şirketin, doğrudan veya dolaylı olarak; Oy haklarının çoğunluğuna sahipse; veya Ana sözleşme uyarınca, yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyenin seçimini sağlayabilme hakkına sahipse; veya Hakimiyet sözleşmesi imzalamışsa; veya Diğer şirketi bir başka suretle kontrol ediyorsa bu şirket hakim (ana), diğeri ise bağlı (yavru) şirkettir. Yeni TTK nın şirketler topluluğuna ilişkin hükümlerinin uygulanabilmesi için en az bir hakim şirketin veya bağlı şirketinin merkezinin Türkiye de bulunması gerekir. 38

39 VIII. Yapısal Değişiklikler (ii) I. Şirketler Topluluğu Üyelerinin Niteliği Başka şirket üzerinde, bağlı şirketler aracılığı ile kurulan dolaylı hakimiyet kavramı Yeni TTK da düzenlenmiştir. Dolaylı hakimiyet halinde de şirketler topluluğu hükümleri uygulanır. Yeni TTK nın 195. maddesi uyarınca, şirketler topluluğunun ticaret şirketlerinden oluşması zorunludur. Buna göre tüzel kişiliği olmayan şahıs şirketleri, topluluk üyesi olmazlar. Ancak bir teşebbüs hakim ortak konumunda ise şirketler topluluğuna ilişkin hükümler uygulanır. Böyle bir durumda, hakim teşebbüs tacir sayılır. Bu istisna ile Yeni TTK, hakim şirketin yapısının değiştirilerek şirketler topluluğu hükümlerini etkisiz bırakma olanağının önüne geçmiştir. 39

40 VIII. Yapısal Değişiklikler (iii) II. Raporlama Yükümlülükleri ve Bilgi Alma Hakkı Hakim şirket ve bağlı şirketler arasında raporlama yükümlülükleri ve bilgi alma hakkı düzenlenmiştir. Buna göre; Bağlı şirketin yönetim kurulu her yıl, kendi içindeki ve hakim şirket ile aralarında olan ilişkileri ve bunlara ilişkin kar ve zarar incelemesini içeren bir rapor hazırlar. Hakim şirketin yönetim kurulu üyelerinden her biri, bağlı şirketin finansal ve malvarlığı ile ilgili durumları, hakim ve bağlı şirketlerin pay sahipliği durumları ve yapılan işlemleri içeren bir raporun yönetim kuruluna sunulmasını, yönetim kurulu başkanından talep edebilirler. 40

41 VIII. Yapısal Değişiklikler (iv) III. Tescil ve Bildirim Yükümlülükleri, Özel Denetim Bir sermaye şirketinde, doğrudan veya dolaylı olarak, % 5, 10, 20, 25, 33, 67 veya % 100 eşiklerini aşan veya bu eşiklerin altına düşülmesine neden olan pay devirleri, söz konusu işlemlerin tamamlanmasını izleyen on gün içinde ilgili şirkete ve diğer ilgili kurumlara bildirilir. Bu bildirimin ilgili ticaret siciline tescil ve ilanı şarttır. Bildirim yapılmadığı takdirde, ilgili paylara ait oy hakkı dahil tüm haklar donar. Hakimiyet sözleşmesinin geçerli olabilmesi için ilgili ticaret siciline tescil ve ilanı şarttır. Bağlı şirket pay sahipleri, belli durumlarda mahkemeden özel denetçi atanmasını talep edebilir. 41

42 VIII. Yapısal Değişiklikler (v) IV. Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Tipik Hakimiyetin Kötüye Kullanılması Hakimiyetin kötüye kullanılması sonucu oluşan kayıp, bağlı şirkete yaptırılan hukuki işlemler veya maddi fiillerden kaynaklanmışsa hakim şirkete kaybı denkleştirme yükümlüğü getirilmiştir. Denkleştirmenin aynı faaliyet yılı içerisinde yerine getirilmemesi halinde, bağlı şirketin her pay sahibine ve alacaklısına hakim şirketten ve kayba sebep olan yönetim kurulu üyelerinden bağlı şirketin zararını talep etme hakkı tanınmıştır. Hakim, istem üzerine veya resen hakkaniyete uygun düşecekse tazminat yerine davacı payların hakim şirket tarafından satın alınmasına veya başkaca bir çözüm yöntemine hükmedebilir. 42

43 VIII. Yapısal Değişiklikler (vi) Hakim Teşebbüsün Talimatlarıyla Gereksiz İşlemler Yapılması Hakimiyetin uygulanmasıyla gerçekleştirilen ve bağlı şirket bakımından açıkça anlaşılabilir bulunmayan birleşme, bölünme, tür değiştirme, fesih, menkul kıymet çıkarılması ve ana sözleşme değişikliği gibi işlemlerde genel kurul kararına red oyu verip tutanağa geçirten veya ilgili yönetim kurulu kararına yazılı itiraz eden pay sahipleri, hakim teşebbüsten zararların tazminini veya paylarının alınmasını mahkeme aracılığıyla isteyebilirler. 43

44 B. Birleşme VIII. Yapısal Değişiklikler (vii) Farklı türden sermaye şirketlerinin birleşmesi mümkün kılınmıştır. İnfisah veya tasfiye halindeki şirketler de birleşebilir. Şirketler topluluğu ve küçük ölçekli şirketler için hızlandırılmış birleşme süreçleri öngörülmüştür. Birleşme sözleşmesi, pay sahibine birleşen şirkette kalarak yeni payların iktisabı veya şirketten ayrılarak bir ayrılma akçesi alma seçimlik hakkı öngörebilir. Birleşme sonrası imtiyazlarını kaybeden pay sahiplerine uygun bir karşılık ödenebilir. İşlem denetçisinin birleşmenin alacaklılar için risk teşkil etmeyeceğine karar vermesi durumu hariç olmak üzere, alacaklılar birleşmenin ilanından sonraki üç aylık süre içinde alacaklarının teminat altına alınmasını talep edebilirler. 44

45 B. Bölünme VIII. Yapısal Değişiklikler (viii) Bölünme işlemi, yürürlükteki mevzuat kapsamında sadece Kurumlar Vergisi Kanunu ve Birleşme İşlemlerine İlişkin Esaslar Tebliği tarafından düzenlenmektedir. Yeni TTK, bölünmeyi ve kısmi bölünmeyi düzenlemiştir. Simetrik (oranlar korunarak) ve asimetrik (oranlar korunmadan) bölünme kavramları getirilmiştir. 45

46 IX. Çeşitli Yaptırımlar (i) Yeni TTK Kapsamında Öngörülen Çeşitli Yaptırımlar Bağlı ve hakim şirketin düzenlemesi gereken raporlarda usulsüzlük yapılması halinde iki yıla kadar adli para ve hapis cezası uygulanır. Tutulması gereken defterlerin denetçinin talebine rağmen verilmemesi veya verilmesinin engellenmesi, sermaye taahhüt edilmemiş veya ödenmemiş iken bunun aksinin gösterilmesi veya ayni sermayenin değerinin emsaline oranla yüksek gösterilmesi halinde üç aydan iki yıla kadar hapis cezası uygulanır. Defter ve belgeleri inceleyen kişilerin, defterlerden öğrendikleri ticari sırları açıklamaları halinde Türk Ceza Kanunu nun Ticarî Sırların Açıklanması na ilişkin 239. maddesi uyarınca, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar para cezası uygulanır. 46

47 IX. Çeşitli Yaptırımlar (ii) Şirketin kuruluşu, sermayesinin artırılması ve azaltılması ile birleşme, bölünme, tür değiştirme ve menkul kıymet çıkarma gibi işlemlerle ilgili her türlü belgelere ilişkin usulsüzlük yapılması halinde bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası uygulanır. Bir şirket kurmak veya sermayesini artırmak için halktan para toplanmasında usulsüzlük yapılması halinde altı aya kadar hapis cezası uygulanır. İnternet sitesinin, ilgili hükmün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde oluşturulmaması veya sitenin bir bölümünün bilgi toplumu hizmetlerine özgülenmemesi halinde yönetim kurulu üyelerine üç aya kadar hapis ve yüz güne kadar adli para cezası uygulanır. 47

48 Tarihler Yeni TTK, T.B.M.M. Tarafından kabul edildi. Yeni TTK Resmi Gazete de yayınlandı. Yeni TTK yürürlüğe giriyor. 48

49 Tarihler Ana sözleşme hükümlerinin Yeni TTK ile uyumlu hale getirilmesi için son tarih. Bağımsız denetçilerin atanması için son tarih. İnternet sayfası açılması için son tarih. Pay sahiplerinin şirkete karşı olan borçlarının nakdi ödeme yapılarak kapatılması için son tarih. 49