T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 Public Disclosure Authorized T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized KADASTRO MODERNİZASYON PROJESİ KİLİS HİZMET BİNASI YAPIMI ÇEVRESEL YÖNETİM ÇERÇEVESİ Public Disclosure Authorized MAYIS 2014 SGS SUPERVISE GÖZETME ETÜD KONTROL SERVİSLERİ. A.Ş. i

2 KADASTRO MODERNİZASYON PROJESİ KİLİS HİZMET BİNASI YAPIMI ÇEVRESEL YÖNETİM ÇERÇEVESİ İÇİNDEKİLER LİSTESİ 1. PROJENİN TANIMI Projenin Tanımı ve Amacı Projenin Teknolojisi ve İş Akım Şeması Çalışacak Personel Sayısı ve Yatırımın Ömrü PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU Projenin Yeri Proje Kapsamındaki Ünitelerin/Bölümlerin Konumu PROJENİN ÇEVRESEL YÖNETİM ÇERÇEVESİ Projenin Spesifik Faydası Projenin Çevresel Değerlendirme Kategorisi Projenin Politik, Yasal ve İdari Çerçevesi Ulusal Çevre Mevzuatı ÇED Yönetmeliği Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, SKKY Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Dünya Bankası Koruma Politikaları ve İlgili Düzenlemeler İlgili Koruma Politikaları Uygulama ile İlgili Düzenlemeler Çevresel İnceleme, Değerlendirme ve Yönetim PROJE ALANININ SPESİFİK DEĞERLENDİRİLMESİ Proje Etki Alanının Belirlenmesi Proje Etki Alanı İçindeki Mevcut Çevresel Özellikler Fiziksel ve Biyolojik Çevre özellikleri Meteorolojik ve İklimsel Özellikler Jeolojik Özellikler ve Depremsellik Su kaynakları ve Kullanımı Koruma Alanları PROJENİN BÖLÜM 4. TE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER Ulusal Çevre Mevzuatı ÇED Yönetmeliği Su Kirliliği kontrolü Yönetmeliği Hava Kalitesi Denetimi ve Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Ve Denetimi Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ii

3 5.1.8 Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil Ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Atık Elektrikli Ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Asbestle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Dünya Bankası Koruma Politikaları Kapsamında Sahaya Özgü Çevresel İnceleme ve Değerlendirme Ve Potansiyel Etkiler Sahaya Özgü Çevresel İnceleme Ve Değerlendirme Potansiyel Çevresel Etkiler ÖNLEMLER PLANI İZLEME PLANI iii

4 KADASTRO MODERNİZASYON PROJESİ KİLİS HİZMET BİNASI YAPIMI Proje sahibi TKGM Adresi TKGM, Dikmen Caddesi, No:14 (06100) Bakanlıklar-ANKARA Telefonu +90 (312) E-posta Proje adı TKGM Kadastro Modernizasyon Projesi Hizmet Binası Yapımı Çevre Yönetim Planı Proje İçin Seçilen Yer Raporu Hazırlayan Çalışma Grubunun /Kuruluşun Adı Adresi Kilis İli, Merkez İlçesi SGS Süpervise Gözetme Etüd Kontrol Servisleri A.Ş Bağlar Mah., Osmanpaşa Cad., No:95 İş İstanbul Plaza Güneşli, TR İSTANBUL Telefonu +90 (212) Faks no +90 (212) Web Rapor Hazırlanış Tarihi Mayıs 2014TE 4

5 1. PROJENİN TANIMI 1.1 Projenin Tanımı ve Amacı Proje; tapu ve kadastro hizmetlerinin verimliliğini artırmak amacıyla tarihinde Türk Devleti ile Dünya Bankası arasında imzalanan anlaşma gereği tarihli Resmi Gazete ile yürürlüğe konulan Tapu ve Kadastro Modernizasyon Projesi kapsamındaki Kilis Tapu ve Kadastro Müdürlüğü ne ait Hizmet Binasının Yapımı Projesi dir. Devlete ait arazide yaklaşık 2500 m 2 lik inşaat alanda kurulması planlanan bahse konu hizmet binası betonarme yapı olacaktır. Yaklaşık toplam 49 kişinin çalışacağı düşünülerek tasarlanan hizmet binasına, ulusal mekansal veri alt yapısı aracılığı ile e-kadastro verilerinin oluşturularak e-devlet projesini destekleyecek şekilde modern mobilya ve ekipman temini de proje kapsamında yer almaktadır. Bahse konu tapu ve kadastro hizmet binası aynı zamanda Tapu ve Kadastro Modernizasyon Projesi kapsamında yer alan gerek rehabilite edilecek gerekse yeni inşa edilecek diğer hizmet binaları için model ofis teşkil edecektir. Türkiye nin Avrupa Birliği ne (AB ye) katılım süreci, kamu hizmetlerinin AB Standartları ile uyumlu hale getirilerek kalitesinin ve maliyet açısından etkinliğinin artırılmasını gerektirmektedir. Proje, tapu ve kadastro hizmetlerinin Avrupa Standartlarına taşınması suretiyle bu hedefe ulaşılmasına katkı sağlayacaktır. Proje, Dünya Bankası sorumluluğundaki planlanmış önemli çalışma alanlarından biri, gayrimenkul değer biçme ve vergilendirmenin iyileştirilmesine ve kentsel gelişime izin veren, tapu ve kadastro modernizasyonunu da içeren yüksek kaliteli kamu hizmetlerinin etkin bir şekilde yerine getirilmesine destek vermektir. Projenin genel hedefi; e-devlet uygulamalarının etkin bir şekilde yapılması ve yaygınlaştırılması ile kamu hizmetlerinin kalite ve etkinliğinin artırılmasına yönelik devlet çalışmalarına katkı sağlamaktır. Spesifik hedefi ise Kilis İl inde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) için yeni hizmet binası inşa etmek suretiyle tapu ve kadastro hizmetlerinin verimlilik ve etkinliğini artırmaktır. Bu genel ve spesifik hedeflere; i) dijital tapu ve kadastro bilgilerini desteklemek için kadastro haritalarının yenilenmesi ve güncellenmesi ii) kamu ve özel kuruluşlar için dijital tapu ve kadastro enformasyonunun oluşturulması iii) tapu ve kadastro ofislerinde müşteri hizmetlerinin geliştirilmesi iv) TKGM de insan kaynaklarının geliştirilmesi v) gayrimenkul değer biçme çalışmalarındaki en iyi uluslar arası uygulamaların Türkiye de yapılması için politikaların ve kapasitenin geliştirilmesi vasıtasıyla ulaşılacaktır. Proje için TKGM tarafından tarihinde inşaat ihalesine çıkılması planlanmış olup, ihale süreci iki ay, inşaat süreci on bir ay olacaktır. Proje için, ilgili kurum ve kuruluşlardan inşaat işlerine ait gerekli izinler ile inşaat aşamasında ve sonrasında çevre mevzuatı kapsamında alınması gereken bütün izinler alınacaktır. Projeye ait Genel Vaziyet Planı ile Kat Yerleşim Planı ek 1 ve ek 2 de sunulmuştur. 1.2 Projenin Teknolojisi ve İş Akım Şeması Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından planlanan Kilis Tapu ve Kadastro Müdürlüğü Hizmet Binasının Yapımı Projesi nin inşaat aşamasında radye temel ve deprem güvenliği bakımından üstünlüğü kanıtlanmış konvansiyonel kalıp kullanılan betonarme teknolojisi kullanılacaktır. Konvansiyonel kalıp sistemi, klasik inşaat sisteminin daha gelişmiş formudur. Bu sistemin daha yavaş ve pahalı üretim yapılması ve işçilik gerektirmesi konularında dezavantajları olmakla birlikte estetik olması, mükemmel derecede ses ve ısı izolasyonu yapılabilmesi, beton ağırlıklı bir sistem olmadığından son derece sağlıklı olması ve farklı kullanım alanlarının aynı veya farklı katlarda uygulanabilmesi gibi konularda tünel kalıptan üstünlükleri bulunmaktadır. Faaliyet kapsamında öncelikle altyapı inşaat işlemleri tamamlanacak ve daha sonra üstyapı inşaatına geçilecektir. 5

6 İnşaat malzemeleri seçilirken (duvar, döşeme, tavan, cam ve doğrama gibi) ses yalıtım özelliği yüksek olan malzemeler kullanılacak olup, inşaat aşamasındaki personel ihtiyacı ve malzeme alımı, hizmetler vb. bölgeden temin edildiğinden bölgenin sosyo-ekonomik yapısında az da olsa bir canlılık oluşturacaktır. Proje konusu faaliyete ait genel iş akım şeması şekil de ve inşaat ve hizmet aşamaları ile her bir aşamadan kaynaklanan başlıca atıkları içeren iş akım şeması şekil de gösterilmiştir.gösterilmiştir. Şekil : Proje Konusu Faaliyete Ait Genel İş Akım Şeması 6

7 Alan Tahsisi Zemin Etüdü İ N Ş A A T A Ş A M A S I Şantiye Mobilizasyonu Altyapı İşleri Kaba İnşaat İşleri (Üst Yapı İşleri) İnce İnşaat İşleri (Üst Yapı İşleri) Çevre Düzenlemesi (Üst Yapı İşleri) - Gürültü (kamyon) - Katı Atık (Hafriyat) - Gürültü - Toz, egzoz emisyonu - Personel Atıkları - İnşaat atıkları - Katı Atık (Hafriyat) - Gürültü - Toz, egzoz emisyonu - Personel Atıkları - İnşaat atıkları - Katı Atık (Ambalaj Atıkları) - Gürültü - Personel Atıkları - İnşaat atıkları - Tehlikeli Atık (boya, çözücü, vernik ve solvent vb. kutuları) - Personel Atıkları - Katı Atık H İ Z M E T A Ş A M A S I Hizmet -Katı Atık ve Ambalaj Atıkları -Sıvı Atık -Isınma Kaynaklı Emisyon -Atık Pil ve Akümülatör -Elektrik-Elektronik Atık Şekil : Proje Konusu Faaliyetin İnşaat ve Hizmet Aşamalarına Ait İş Akım Şeması 7

8 1.3 Çalışacak Personel Sayısı ve Yatırımın Ömrü Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından planlanan Kilis Tapu ve Kadastro Müdürlüğü Hizmet Binası Projesi nin gerçekleştirileceği 2350 ada, 1 nolu parsel alanında öncelikle altyapı işlemleri gerçekleştirilecek olup, daha sonra üst yapı inşaatlarına başlanacaktır. Projenin inşaat aşamasında yaklaşık 30 kişinin çalıştırılması söz konusu olacaktır. İnşaat çalışmaları on bir ay sürecektir. İnşaat faaliyetlerinin, tarihinde yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak 07: 00 19: 00 saatlerinde yürütülmesi planlanmaktadır. Yapılması planlanan hizmet binası, mevcut ileri inşaat teknolojilerine göre yapılacağından projenin en az 45 senelik bir fonksiyonel ömre sahip olacağı tahmin edilmektedir. Tesisatın fiziki ömrü ise yapıldıkları malzemenin fiziki ömrü ile sınırlı olacaktır. Mekanik aksam, beklenen fiziki ömürleri sonunda yenilenecek, diğer tesisatta da gerekli yenilemelere gidilecektir. 2. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 2.1 Projenin Yeri Tapu Kadastro Modernizasyon Projesi kapsamında, üç katlı (bodrum ve zemin katlarla birlikte beş kat) Tapu ve Kadastro hizmet binası; Kilis İli, Merkez İlçesi, Şehitsakıp Mahallesi Köyünde, tapunun 038D-03D-3B pafta, 2350 ada, 1 parsel numarasında kayıtlı alanda inşa edilecektir. 2.2 Proje Kapsamındaki Ünitelerin/Bölümlerin Konumu Proje kapsamında yer alan KİLİS Tapu ve Kadastro Hizmet Binası Yapımı faaliyeti ile ilgili toplam alanlar aşağıda sunulmuştur: Toplam inşaat alanı : Yaklaşık m 2 (Bina inşaatı için ayrılan) arsa alanı : m 2 Bina oturumu : 497,37 m 2 (Ağaçlandırma için ayrılan) arsa alanı : 1 306,63 m 2 (toplam ağaç miktarı: 65 adet) Proje kapsamında yer alan Kilis Tapu ve Kadastro Hizmet Binası, bodrum, zemin ve teras katları hariç üç katlı olarak planlanmıştır. 8

9 3. PROJENİN ÇEVRESEL YÖNETİM ÇERÇEVESİ Tapu ve kadastro hizmetlerinin verimliliğini artırmak amacıyla, Dünya Bankası finansmanı ile gerçekleştirilen Kilis Tapu ve Kadastro Müdürlüğü ne ait Hizmet Binasının İnşaatı Projesi, Dünya Bankasının koruma politikaları ve prosedürlerine göre Kategori B olarak tanımlanmakta ve Detaylı Çevresel Etki Değerlendirmesi yerine Kısmi çevresel etki değerlendirmesi ve/veya Çevre Yönetim Planı gerektirmektedir. Proje, ulusal mevzuata göre de ÇED Yönetmeliği kapsam dışında kalmaktadır. Aşağıdaki bölümde projenin olası çevresel etkileri, önlem ve izleme gereklilikleri Çevresel Yönetim Planı çerçevesinde açıklanmaktadır. 3.1 Projenin Spesifik Faydası Proje; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü nün Türk Devletine ve Vatandaşlarına çekirdek hizmet sağlama yeteneğini geliştirmek üzere, TKGM altyapısının modernizasyonunu destekleyecektir. Projenin uygulanması ile, Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) entegre versiyonuna ait operasyonu ve tapu ve kadastro il müdürlüklerini kapsayan; modernize edilmiş, iyileştirilmiş ve entegre edilmiş iş akışlarını destekleyen ofis yerleşim örneklerini temin etmek üzere hedef bölgelerden biri olan Kilis İl inde bir model ofis kurulmuş olacaktır. Proje aynı zamanda; yeni model tapu ve kadastro daireler için gerekli olacak mobilya ve ekipman teminini, planlanmış Türk Ulusal Mekansal Veri Altyapısı aracılığı ile e-kadastro verilerinin oluşturulmasını ve buna bağlı olarak e-devlet kurulumunu destekleyecek; tapu ve kadastro verilerine erişimi sağlayacaktır. 3.2 Projenin Çevresel Değerlendirme Kategorisi Projelerin çevresel değerlendirilmesinde kullanılan Dünya Bankası Koruma Önlemi Dokümanları (çevresel tarama/değerlendirme kategorileri), çevresel olumsuz etki riski büyük olan projelerden daha düşük riskli projelere doğru aşağıda özetlenmiştir: A Kategorisinde yer Alan Dokümanlar Bu kategoride; olumsuz çevresel etkileri yaygın, çeşitli (kolaylıkla öngörülemeyen), yerel sahanın dışına çıkan, geri döndürülemez olması muhtemel, büyük çaplı yeniden yerleşime ve doğal yaşam alanlarının dönüştürülmesi/bozunumuna sebebiyet veren ve tehlikeli maddeler içeren bu projeler yer almaktadır. İlgili dokümanlar: Tam Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) B Kategorisinde yer Alan Dokümanlar Bu kategoride; potansiyel etkileri daha az olumsuz ve daha sınırlı, sahaya özgü (yerel sahanın dışına çıkmayan), geri döndürülebilir; bilinen yöntemlerle kolaylıkla tespit edilebilir ve güvenli bir şekilde azaltılabilir projeler yer almaktadır. İlgili dokümanlar: Sınırlı Çevresel Değerlendirme (ÇD) Çevresel Yönetim Planı Çevresel Yönetim Çerçevesi Çevresel Denetim Tehlike veya Risk Değerlendirmesi C Kategorisinde yer Alan Dokümanlar Bu kategoride; hiçbir olumsuz çevresel etkiye yol açmaması veya kolaylıkla ve tamamen azaltılabilecek minimal düzeyde olumsuz etkiye yol açması beklenen projeler yer almaktadır. İlgili dokümanlar: Çevresel Değerlendirme gerekliliği yok. FI Kategorisinde yer Alan Dokümanlar 9

10 Çevresel Yönetim Çerçevesi Kilis Tapu ve Kadastro Hizmet Binası Projesindeki çevresel risklerin herhangi bir Kategori A proje ile kıyaslandığında daha az ve daha sınırlı olması sebebi ile proje Kategori B olarak sınıflandırılmıştır. Tapu Kadastro genel Müdürlüğü ve Dünya Bankası işbirliği ile hazırlanmış olan mevcut Çevresel Yönetim Çerçevesi, proje kapsamındaki bu model ofisin (hizmet binasının) inşaatı ile ilgili mühendislik çalışmalarının ilgili halkı ve çevreyi toz, gürültü, inşaat ve yıkım çalışmalarından kaynaklanan atıkların rastgele boşaltımı, makine yağları ve gres kaynaklı kaza döküntüleri, inşaat alanından kaynaklanan atık suların bertarafı, yüzey suları ve toprak kirliliği gibi önemli risklerden korunmasını sağlamak amaçlıdır. Bahse konu yönetim çerçevesi aynı zamanda; toksik boyalar, solventler ya da temizleme kimyasalları gibi zararlı atıkların kullanımını önlemek için kılavuzluk etmekte ve fiziksel-kültürel kaynaklar üzerine muhtemel etkiler için bir kontrolü içermektedir. Buna göre fiziksel-kültürel kaynaklar üzerine önemli etkiler beklenmezken, bu kaynakların inşaat çalışmaları süresince toz ve vibrasyondan etkilenebileceği olasılığına dikkat çekmektedir. Proje aktiviteleri orman alanlarında veya koruma alanlarındaki mülkiyet ve kullanım haklarını sınırları değiştirmeyecektir; arazi istimlakını ve buna bağlı zorunlu yerleşimi desteklemeyecektir. Planlanan bütün inşaat işleri kamu alanında (devlet arazisinde) yürütülecektir. Bahse konu devlet arazisi tarihinde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ne Tapu kadastro İl Müdürlüğü Hizmet Binası yapılmak üzere boş arsa olarak tahsis edilmiştir. Halihazırda faaliyet alanı boş bir arazi durumundadır. Yukarıda bahsedilen riskler, projenin uygulanmasından önce etkin bir şekilde tahmin edilecek ve tasarım, planlama ve inşaat kontrol süreçlerinde azaltma teknikleri ile irdelenecektir. 3.3 Projenin Politik, Yasal ve İdari Çerçevesi Bu bölümde proje kapsamındaki faaliyetlerin Ulusal Çevre Mevzuatı ve Dünya Bankası ile ilgili kısımları hakkında bilgi verilecektir Ulusal Çevre Mevzuatı Bu bölümde yürürlükteki Türk Çevre Mevzuatı baştan sona incelenmiş ve azaltma tedbirleri ile izleme faaliyetlerini tespit etmek için yasal gereklilikler ve koşullar değerlendirilmiştir. Buna göre 1983 yılında yürürlüğe giren 2872 sayılı Çevre Kanunu Türkiye deki çevre yönetimi ile ilgili ana konuları tariflemektedir. Bahse konu yönetmelik yürürlüğe girdiğinden bugüne bir çok kanun ve yönetmelik uygulamaya geçirildi ise de bu bölümde sadece proje ile ilgili olanlar değerlendirilmiştir. Son yıllarda Avrupa Birliği (AB) Mevzuatı ile uyumluluğu kurabilmek için hem yeni yönetmelikler çıkarılmakta hem de mevcut yönetmelikler revize edilmekte ve güncellenmektedir. Bu bölümdeki incelemelerde ilgili mevzuatın mevcut son versiyonları esas alınmış olmakla birlikte proje kapsamındaki inşaat faaliyetlerini yürütecek olan yükleniciler, mevzuatın faaliyetlerini yürüttükleri tarihteki son versiyonlarını uygulamakla yükümlü olacaklardır ÇED Yönetmeliği ÇED Yönetmeliği nin son versiyonu tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Yönetmelik hükümleri gereğince proje ÇED Yönetmeliği Kapsam Dışı olmakla beraber, proje kapsamındaki faaliyetler ve potansiyel etkileri hakkında kısa bir proje özeti, ilgili kat yerleşim planı, genel vaziyet planı, koordinat bilgileri, iş akış şeması ile proje sahibine ait isim ve adres bilgilerinin Kilis Tapu ve Kadastro Müdürlüğü ne bir dilekçe ekinde sunularak teyit alınması gerekmektedir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü teyit için Kilis Tapu ve Kadastro Müdürlüğü ile yazışmalarını devam ettirmektedir. İnşaat başlamadan önce teyit yazısı alınmış olacaktır. 10

11 Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, SKKY Bu yönetmelik tarih ve sayılı Resmi gazete ile yürürlüğe girmiş ve son olarak tarihinde revize edilmiştir. Taslak yönetmelik ile ilgili çalışmalar ise devam etmektedir. Bu Yönetmeliğin amacı, ülkenin yeraltı ve yerüstü su kaynakları potansiyelinin korunması ve en iyi bir biçimde kullanımının sağlanması için, su kirlenmesinin önlenmesini sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleştirmek üzere gerekli olan hukuki ve teknik esasları belirlemektir. Bu Yönetmelik su ortamlarının kalite sınıflandırmaları ve kullanım amaçlarını, su kalitesinin korunmasına ilişkin planlama esasları ve yasaklarını, atık suların boşaltım ilkelerini ve boşaltım izni esaslarını, atık su altyapı tesisleri ile ilgili esasları ve su kirliliğinin önlenmesi amacıyla yapılacak izleme ve denetleme usul ve esaslarını kapsar. Su temin edilen rezervuarların sınırları (içme suyu havzaları) Belediye nin ve Su ve Atık su İdaresi nin sorumluluğu altındadır. Yönetmelikteki ilgili hükümler ve Belediye tarafından bahse konu Yönetmelikle aynı doğrultuda çıkarılan bütün yönetmelik, tebliğ ve genelgeler bu projeye uygulanacaktır Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği Bu Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi gazete ile yürürlüğe girmiştir. Yürürlükteki Yönetmeliğin amacı, hava kirliliğinin çevre ve insan sağlığı üzerindeki zararlı etkilerini önlemek veya azaltmak için hava kalitesi hedeflerini tanımlamak ve oluşturmak, tanımlanmış metotları ve kriterleri esas alarak hava kalitesini değerlendirmek, hava kalitesinin iyi olduğu yerlerde mevcut durumu korumak ve diğer durumlarda iyileştirmek, hava kalitesi ile ilgili yeterli bilgi toplamak ve uyarı eşikleri aracılığı ile halkın bilgilendirilmesini sağlamaktır. Yönetmelik; hava kalitesi standartlarını ve hava kalitesinin değerlendirilmesini, bölgeler ve alt bölgeler in oluşturulmasını ve tüm bölgelerde iyi hava kalitesinin sağlanması için alınması gereken önlemleri kapsamaktadır. Yönetmelik hükümlerine göre Bakanlık, ölçüm cihazlarının (metotlar, ekipman, ağlar ve laboratuarlar) onayından; cihazların ölçüm hassaslığının sürdürülebilirliğini Avrupa kalite güvence standartlarının gerekliliklerine göre yürütülen dahili kalite kontrolleriyle kontrol etmekten ve ölçüm hassaslığını sağlamaktan; uluslararası kalite güvence programlarının bölgelerindeki koordinasyonundan; değerlendirme metotlarının analizinden sorumludur. Büyükşehir belediyeleri/belediyeler ve diğer ilgili kurum ve kuruluşlar, uyumluluğu sağlamak için önlemlerde; eylem planları ve temiz hava planlarının hazırlanmasında; bilgi ve raporların iletiminde işbirliği ve katkı sağlar. Proje kapsamındaki faaliyetler bu Yönetmelik kapsamında değildir. Bu Yönetmelikle aynı doğrultuda çıkarılan ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliği kontrolü Yönetmeliği en son tarihinde revize edilmiştir. Bu Yönetmeliğin amacı; konut, toplu konut, kooperatif, site, okul, üniversite, hastane, resmi daireler, iş yerleri, sosyal dinlenme tesisleri, sanayi vb. yerlerde ısınma amaçlı kullanılan yakma tesislerinden (soba, kombi, kat kaloriferi, kazan ve brülör vb.) kaynaklanan is, duman, toz, gaz, buhar ve aerosol halinde dış havaya atılan kirleticilerin hava kalitesi üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak ve denetlemektir. Yönetmelik; ısınmada kullanılacak yakma tesislerinin özelliklerini ve işletilme esaslarını, yakma tesisinde kullanılacak katı, sıvı ve gaz yakıtların kalite kriterlerini ve uyulması gerekli emisyon sınırlarını kapsamaktadır. Proje kapsamındaki faaliyetler bu Yönetmelikteki ilgili hükümleri sağlayacaktır. 11

12 Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Kazı, inşaat ve yıkım faaliyetlerinden kaynaklanan döküntülerin yönetimine ait teknik konular ve idari prosedürler; tarih ve sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe girmiş olan Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nde düzenlenmiştir. Proje kapsamındaki faaliyetler bu Yönetmelikteki ilgili hükümleri sağlayacaktır. Yönetmeliğe göre, binaların restorasyonu, yıkımı ve inşaatı süresince yüklenici firmanın sorumlulukları: Olası çevresel etkilerin azaltılması için sahada bütün tedbirleri almak, Sahadaki yeniden kullanılabilir/geri kazanılabilir inşaat malzemelerini sınıflandırıp ayırmak, Hafriyat, inşaat ve yıkıntı atıklarını onaylı döküm alanlarına taşımak için ilgili belediyelerden izin almak veya gerekli izin ve ruhsatlara sahip firmalarla anlaşma yapmak olmaktadır Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Bu Yönetmelik, tarih ve sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe girmiş ve en son tarihinde revize edilmiştir. Yönetmeliğin amacı; çevresel gürültüye maruz kalınması sonucu kişilerin huzur ve sükûnunun, beden ve ruh sağlığının bozulmaması için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak ve kademeli olarak uygulamaya konulmak üzere; değerlendirme yöntemleri kullanılarak çevresel gürültüye maruz kalma seviyelerinin, hazırlanacak gürültü haritaları, akustik rapor ve çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu ile belirlenmesi, çevresel gürültü ve etkileri hakkında kamuoyunun bilgilendirilmesi, gürültü haritaları, akustik rapor ve çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu sonuçları esas alınarak; özellikle çevresel gürültüye maruz kalma seviyelerinin insan sağlığı üzerinde zararlı etkilere sebep olabileceği ve çevresel gürültü kalitesini korumanın gerekli olduğu yerlerde, gürültüyü önleme ve azaltmaya yönelik eylem planlarının hazırlanması ve bu planların uygulanması ile ilgili usul ve esasları belirlemektir. Yönetmelik; özellikle nüfusun yoğun olduğu alanlarda, parklarda veya yerleşim bölgelerindeki diğer sessiz alanlarda, açık arazideki sessiz alanlarda, okul, hastane ve diğer gürültüye hassas alanlar da dahil olmak üzere insanların maruz kaldığı çevresel gürültüler ile çevresel titreşime yönelik esas ve usulleri kapsamaktadır. Proje kapsamındaki faaliyetler bu Yönetmelikteki ilgili hükümleri sağlayacaktır Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Bu Yönetmelik, tarihli ve sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe girmiş ve en son tarihli ve sayılı resmi gazete ile revize edilip güncellenmiştir. Bu Yönetmeliğin amacı, tehlikeli atıkların, üretiminden nihai bertarafına kadar; İnsan sağlığına ve çevreye zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı biçimde alıcı ortama verilmesinin önlenmesine, Üretiminin ve taşınmasının kontrolünün sağlanmasına, İthalinin yasaklanmasına ve ihracatının kontrolüne, Yönetiminde gerekli teknik ve idari standartların sağlanmasına, Üretiminin kaynağında en aza indirilmesine, Üretiminin kaçınılmaz olduğu durumlarda, üretildiği yere en yakın mesafede bertaraf edilmesine, Yeterli bertaraf tesisi kurulması ve bu tesislerin çevresel bakımdan sağlıklı bir şekilde kontrolüne, Çevreyle uyumlu yönetiminin sağlanmasına, 12

13 yönelik prensip, politika ve programların belirlenmesi için hukuki ve teknik esasların uygulanmasını sağlamaktır. Yönetmelik; 5/7/2008 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-IV te tehlikeli atık olarak sınıflandırılan ve aynı yönetmelik eki olan EK-III A da listelenen ve tehlikeli kabul edilen özelliklerinden birini veya birden fazlasını gösteren ve H3 ten H8 e kadar olan; H10 ve H11 bakımından ise yine aynı yönetmelikte yer alan EK-III B teki eşik konsantrasyonlarının üzerinde bir değere sahip atıkların üretimi, toplanması, geçici olarak depolanması, ara depolanması, taşınması, geri kazanılması, bertaraf edilmesi, ithali ve ihracatına ilişkin yasak, sınırlama ve yükümlülükleri, alınacak önlemleri, yapılacak denetimleri, tabi olunacak hukuki ve teknik sorumlulukları kapsamaktadır. Proje kapsamındaki faaliyetler süresince, tehlikeli atık yönetimi ile ilgili önemli sorunlar beklenmemekle birlikte, bahse konu yönetmelikteki ilgili hükümler ve yönetmelikle aynı doğrultuda çıkarılan bütün yönetmelik, tebliğ, genelge vb. mevzuat bu projeye uygulanacaktır Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Bu Yönetmelik, tarihli ve sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin amacı, çalışanların asbest söküm, yıkım, tamir, bakım, uzaklaştırma çalışmalarında asbest tozuna maruziyetlerinin önlenmesi ve bu maruziyetten doğacak sağlık risklerinden korunması, sınır değerlerin ve diğer özel önlemlerin belirlenmesidir. Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren, asbest veya asbestli malzeme ile yapılan çalışmalarda, asbest tozuna maruziyetin olabileceği tüm işlerde ve işyerlerinde uygulanmaktadır. Proje kapsamındaki faaliyetler bu Yönetmelikteki ilgili hükümleri sağlayacaktır Dünya Bankası Koruma Politikaları ve İlgili Düzenlemeler Dünya Bankası, projenin muhtemel negatif etkilerine yönelik uygun çevresel inceleme ve analizlerin yapılmasını ve yeterli azaltma ve yönetim prosedürlerinin uygulanmasını şart koşmaktadır. Bu bölümde Dünya Bankası şartlarının yerine getirilmesine yönelik koruma politikaları ve ilgili düzenlemeler kısaca açıklanmıştır İlgili Koruma Politikaları Dünya bankası Koruma Politikaları aşağıda maddeler halinde verilmiştir: Çevresel Politikalar OP 4.01 Çevresel Değerlendirme OP 4.04 Doğal Yaşam Alanları OP 4.09 Zararlı Yönetimi OP 4.11 Fiziksel Kültürel Kaynaklar OP 4.36 Ormanlar OP 4.37 Baraj Güvenliği Sosyal Politikalar OP 4.12 Gönülsüz Yeniden Yerleşim OP 4.10 Yerli Halklar Hukuki Politikalar OP 7.50 Uluslararası Su Yolları OP 7.60 İhtilaflı Alanlar + Bilgiye Erişim Politikası Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü ve Dünya Bankası işbirliği ile hazırlanmış olan Çevresel Yönetim Çerçevesi ne göre, yukarıda belirtilen Dünya Bankası Politikalarının Proje ile ilgili kısımları OP 4.01 Çevresel Değerlendirme ile OP 4.11 Fiziksel Kültürel Kaynaklar dır. 13

14 Uygulama ile İlgili Düzenlemeler Dünya Bankası Koruma Politikalarının yürütülmesi, izlenmesi ve çevresel yönetim ve azaltma tedbirlerine ait sorumluluk Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü nün (TKGM) olmaktadır. TKGM bu sorumluluğunu, proje faaliyetleri kapsamındaki satın alma prosedürlerini ve ihale işlerini yürüten Proje Yönetimi Birimi ile Mali ve İdari İşler Departmanına bağlı İnşaat İşleri Birimi aracılığıyla yerine getirecektir. TKGM, daha önce benzer işlerde çalışmış olan bir inşaat ya da çevre mühendisini görevlendirecektir. Tapu ve Kadastro Modernizasyon Projesi kapsamında yer alan diğer hizmet binaları için model ofis teşkil edecek olan Kilis Hizmet Binasının inşaatı, ihale prosedürleri ile seçilecek olan yüklenici firma (veya ortaklık) tarafından yürütülecektir. Yüklenici firma/ortaklık ihale dokümanlarında tanımlanmış bulunan azaltma tedbirlerinin inşaat aşaması süresince uygun bir şekilde yürütülmesinden sorumlu olacaktır. Bahse konu firma/ortaklık tarafından yürütülen işler, ilgili çevre kirliliği önleme/azaltma tedbirlerinin sıkı bir şekilde uygulanmasını ve Proje Yönetim Birimi aracılığıyla TKGM e rapor edilmesini temin edecek olan bağımsız teknik danışmanlar tarafından denetlenecektir. Çevre koruma alanında olduğu kadar, inşaat işleri saha kontrollüğü ve yönetimi konularında da tecrübesi olan yetkili bir TKGM Mühendisi, Dünya Bankasından veya Dünya Bankası tarafından görevlendirilmiş bir danışmandan eğitim alacaktır. Eğitim muhtemelen iki günde tamamlanacak ve eğitimin kapsamı: Dünya Bankası Koruma Politikaları, İnşaat sahası yönetiminde uluslar arası uygulamalar (iş yeri sağlık ve güvenliği, hava kalitesi, gürültü, toz, yüzey ve yer altı suyu koruması, atık yönetimi, kültürel miras, trafik güvenliği, asbest gibi toksik/zararlı atık içeren atık yönetimi), İnşaat sahası ile ilgili Türk Çevre Mevzuatı ve güncel yönetmelikler, İhale yönetimi ve ilgili çevre yönetimi Olacaktır. Türk mevzuatı kapsamında Çevresel etkiler, azaltma tedbirleri ve görevlendirilen personelin eğitimi ile ilgili gereklilikler hakkında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kilis İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ile Kilis Belediyesi nin görüşleri alınacaktır. Çevre Kanununda da belirtildiği üzere, her bir vatandaş, sivil toplum örgütleri ve vatandaş organizasyonları çevreyi korumak ve iyileştirmek için çevre koruma hedefleri ve bu hedeflerin uygulanması faaliyetlerinin yerine getirilmesine katkıda bulunabilirler Çevresel İnceleme, Değerlendirme ve Yönetim Sahaya Özgü Çevresel İnceleme Çevre Yönetim Çerçevesinin ve buna bağlı olarak Çevre Yönetim Planının bir parçası olarak Kilis Tapu ve Kadastro Hizmet Binası, sahaya özgü çevresel inceleme ve gözden geçirme sürecine tabi tutulacaktır. Bu süreçte, sahaya özgü çevresel etkileri minimuma indirecek ve aşağıdakileri içerecek fakat sadece bunlarla sınırlı kalmayacak standart değerlendirme formatı kullanılacaktır: Sahaya ait mevcut çevre sorunları (erozyon, su temini kirliliği vb.) Proje nedeniyle, varsa, potansiyel çevresel etkiler (inşaat kaynaklı atıkların bertarafı, inşaat kaynaklı gürültü ve toz emisyonu, vibrasyonlar vb.) Arkeolojik ve tarihi alanlar üzerine potansiyel etkiler 14

15 Potansiyel Çevresel Etkiler Proje, bina inşaatına bağlı küçük ölçekli inşaat işlerini kapsayacaktır. Bu nedenle proje kapsamındaki faaliyetlerin çevresel etkilerinin çok az ve kısa süreli olacağı tahmin edilmektedir. Bu Çevresel Yönetim Planı, özellikle inşaat faaliyetleri aşamasında karşılaşılması muhtemel zararlı atıklardan kaynaklanabilecek çevresel etkilerin ve azaltma yöntemlerinin irdelenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Bahse konu çevresel etkilerin başlıca aşağıdaki nedenlerden kaynaklanacağı tahmin edilmektedir: İnşaat faaliyetleri süresince oluşabilecek gürültü, toz ve İnşaat atıklarının bertarafı faaliyetleri, Yukarıda belirtilen nedenlerle oluşabilecek çevresel etkiler, çevre koşullarının kontrolü ve inşaat tekniklerine ait uygun standartların kullanımı ile yönetilebilir. Potansiyel çevresel etkilerin irdelenmesi amacıyla yapılacak olan sahaya özgü inceleme ve gözden geçirme çalışmalarında aşağıdaki konular dikkatlice değerlendirilecektir: İnşaat faaliyetleri nedeniyle oluşan toz, gürültü ve vibrasyon Bilinmeyen tarihi ve arkeolojik alanlar için hasar riski İnşaat atıklarının boşaltılması ve makine yağları, gres vb. kaçaklar Yetersiz atık yönetiminden kaynaklanan risk İnşaat faaliyetleri süresince gürültü, toz ve vibrasyon kaynaklı kısa süreli etkiler kaçınılmazdır. Bu etkilerin azaltılması için proje ve ihale çalışmaları sürecinde alınabilecek tedbirler, yüklenicinin faaliyet yerinde uygun azaltma tedbirlerini almaya yönelik sorumluluklarının şartname ve sözleşmede açıkça belirtilmesi ve yüklenicilerin uygunluğunun kontrol mühendisi tarafından denetlenmesidir. Çevresel YönetimYaklaşımı TKGM Kilis Hizmet Binasının inşaat faaliyetlerine ait Çevresel Yönetim Çerçevesi; koruma gereklilikleri ile uyumlu ve kullanıcı için yardımcı format olan pragmatik doğru uygulama yı sağlayan kontrol-listesi formatının geliştirilmesi ile hazırlanmış olan Önlemler ve İzleme Planlarını içermektedir. Halkın Bilgilendirilmesi ÇYP hem Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü nün web sayfasında duyurulacak hem de Kilis Tapu ve Kadastro Müdürlüklerinde, bahse konu web sayfasındaki duyurunun basılı bir sureti 30 gün süre ile halka duyurulacaktır.. Bu aşamada gelen yorumlar, sorulan sorular, vb. kayıt altında tutulacak ve gerekli olur ise Çevre Yönetim Planı gelen yorumlar çerçevesinde revize edilebilecektir. 15

16 4. PROJE ALANININ SPESİFİK DEĞERLENDİRİLMESİ Bu bölümde proje kapsamındaki faaliyetlerden etkilenecek alan belirlenecek ve bu etki alanı içindeki mevcut çevresel özellikler açıklanacaktır. 4.1 Proje Etki Alanının Belirlenmesi Projeden etkilenecek alanın belirlenmesi için, mevcut çevre yönetim çerçevesinde yer alan Bölüm 3 te değinilen konular esas alınarak proje alanına ilişkin değerlendirme yapılmıştır. Buna göre; Kilis hizmet binası inşaatı, 2500 m 2 lik alanda yapılacak olan noktasal bir çalışma alanı olduğu için proje etki alanı, sadece yeni hizmet binası yapımı faaliyetlerinin sürdürüleceği inşaat alanı ile bu alanın yakın çevresi olacaktır. İnşaat faaliyetleri için gerekli malzeme/hazır beton lisanslı bir firmadan temin edilecektir. İnşaat alanı; Kilis İli Merkez ilçe, Şehitsakıp Mahallesi Köyünde, tapunun 038D-03D-3B pafta, 2350 ada, 1 parsel numarasında kayıtlı alan olup, yakın çevresi Şehitsakıp Mahallesi Köyü dahil İlçe merkezidir. Proje etki alanı; gürültü, su kaynakları, tarım alanları, yerleşim yerleri vb. göz önüne alınarak tanımlanacak ve değerlendirilecektir. Projenin inşaat çalışmalarından kaynaklı toz ve oluşacak gürültü yakın çevre ile sınırlı kalıp geniş alanlara dağılım göstermeyecektir. Söz konusu bu etkiler oluşturulan Çevre-Kontrol listeleri çalışmaları ile desteklenmiş ve inceleme alanı içerisinde kalan yerleşim birimlerine olası etkiler değerlendirilmiştir. Sosyo ekonomik açından ise, özellikle proje alanının içerisinde bulunduğu köyün öncelikli olarak olumlu yönde etkileneceği öngörülmektedir. Dolaylı olarak da Merkez ilçesi ile, Kilis ilinin sosyo ekonomik açıdan aynı şekilde etkileneceği düşünülmektedir. Projenin hizmet aşamasına geçmesine müteakip, ulusal mekansal veri alt yapısı aracılığı ile e-kadastro verilerinin oluşturularak e-devlet projesini destekleyecek olması da, Türkiye deki parsel enformasyonunun ve bütün tapuların güvenliği ile aslına uygunluğunu sağlamış olacaktır. Sonuç olarak, projenin inşaat ve hizmet süreçlerinde potansiyel çevresel etkileri raporun ilgili bölümlerinde verilmiş olup, Ulusal Çevre Mevzuatı ve Dünya Bankası Koruma Politikaları kapsamında değerlendirmeler yapılmıştır. Yapılan değerlendirmeler ışığında, projenin inşaat ve hizmet süreçlerinde potansiyel çevresel etkilerin Ulusal Çevre Mevzuatı sınır değerlerinin altında kalacağı ve Dünya Bankası Koruma Politikları ile uyumlu olacağı bulunmuştur, ancak bu bulgular inşaat faaliyetleri süresince izleme plan ve raporları ile takip edilecektir. 4.2 Proje Etki Alanı İçindeki Mevcut Çevresel Özellikler Bu bölümde etki alanı içindeki fiziksel ve biyolojik çevrenin özellikleri ile sosyo kültürel varlıklar hakkında açıklamalar yapılmaktadır Fiziksel ve Biyolojik Çevre özellikleri Kilis İli, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer almaktadır yılında il statüsüne kavuşan Kilis in batı ve kuzeybatıdan kuzeydoğuya kadar olan kısmı Gaziantep ili ile güneydoğu ve güney kısmı Türkiye-Suriye sınırı ile çevrilidir. Çevre Durum Raporu (2011) verilerine göre; ilin yüzölçümü 1521 km 2, nüfusu kişi olmaktadır. Başlıca dağları; Kurt, Darmik, Hazil, Karruca, Kartal, Arapdede ve Sof Dağlarıdır. Başlıca akarsuları; Afrin Çayı ve Sabun Suyudur. Başlıca ovaları Kilis ve Elbeyli dir. Köy sayısı 139 olan Kilis in ilçeleri; Musabeyli, Elbeyli ve Polateli dir (Şekil 4.1). Faaliyet alanı ise halihazırda boş arazi olup Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ne tahsislidir. Alana ait fotoğraflar şekil 4.2a, 4.2b ve 4.2c de yer almaktadır. Alana ait fotoğraflardaki iş makineleri ve kum, 2011 yılında gerçekleştirilen kentsel dönüşüm faaliyetleri ile ilgilidir. 16

17 Şekil 4.1: Kilis İli Haritası, Çevre Durum Raporu,

18 Şekil 4.2a Faaliyet Alanının Mevcut Durumu 18

19 Şekil 4.2b Faaliyet Alanının Mevcut Durumu Şekil 4.2c Faaliyet Alanının Mevcut Durumu Meteorolojik ve İklimsel Özellikler Projenin gerçekleştirileceği Kilis İlinin iklimi genel karakterleri itibarı ile Akdeniz iklimi içersinde kalmaktadır. Akdeniz İklim Bölgesi, Akdeniz Havzasının genel atmosfer dolaşımı içerisindeki yeri gereği bütün yıl aynı hava kütlelerinden etkilenen, dolayısıyla hava olayları bakımından homojen bir bölge olmayıp, aksine yazın çoğunlukla tropikal, kışın ise kutupsal hava kütleleri gibi birbirinden farklı özellikler gösteren hava kütlelerinin tesirinde kalır. Yıl içerisindeki bu farklı dinamik-klimatolojik koşullar, iklim elemanlarına yansıyarak biri sıcak-kurak, diğeri serin ve nemli olmak üzere yılı farklı iki devreye ayırmıştır. KİLİS Merkez ve yakın çevreleri hem Akdeniz hem de Güneydoğu Anadolu bölgesinin iklim özelliklerine sahiptir. Bu nedenle yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılıman ve yağışlı özellik gösterir. İl bölgesi ikliminin asıl karakterlerini belirleyen dinamik koşullar üzerinde az çok değişikliğe yol açan coğrafi faktörler yönünden ise şöyle bir durum dikkati çeker; genel çizgileri itibari ile Akdeniz İklimi özellikleri gösteren il sınırları, konumu gereği Akdeniz Kıyı Bölgesi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi arasında yer alır. Kışın Akdeniz den doğuya doğru hareket eden hava kütleleri, yükseltisi yer yer 2000 metreyi aşan Amanos Dağları engeliyle karşılaşarak yükselmeye zorlanırlar. Bu dağı aştıktan sonra ise, Hatay-Maraş Grabeni üzerinde alçalırlar. Daha az etkili olmakla birlikte, Gaziantep Platosunun batı sınırını başka bir ifade ile Hatay-Maraş Oluğunu doğudan sınırlandıran ve yükseltisi metreler arasında değişen Kurt Dağları üzerinde yeniden yükselmeye zorlanırlar. Buradan itibaren alçalarak m. yükseltileri ve denizden uzaklıkları ile orantılı nemlerini ve nispeten özelliklerini kaybederek seyrederler. En sıcak ay ortalaması ile en soğuk ay ortalaması arasındaki fark, Akdeniz kıyısındaki istasyonlarda 20 o C altında iken, Akdenize km uzaklıkta olan Kilis te ise 22,6 o C dir. Güneydoğuya doğru hareket edildiğinde artan ampilitud, plato üzerinde yer alan Gaziantep te 24,4 o C, Şanlıurfa da ise 26,6 o C ye ulaşır. Conrad formülüne göre tespit edilmiş karasallık 19

20 değerleri Akdeniz Kıyısı istasyonlarında yaklaşık % 25 civarında iken, İslahiye de % 37,6, Kilis te %38,8, Gaziantep te % 42,7 ve Şanlıurfa da % 47,9 a çıkar. İl sınırlarının deniz ile arasında az bir mesafe olmasına karşılık, nispeten yüksek dağ kütlelerinin ayırıcı etkisi nedeniyle deniz etkisinin, denize uzaklığı ile orantılı olarak hissedilmediği görülür. Halbuki denizlerden aynı uzaklıklarda yer alan Ege Depresyonlarındaki sahaların daha denizsel özellikler gösterdikleri anlaşılmaktadır. Kilis ve çevresinde yıl içindeki genel durum dikkate alındığında, doğu sektörlü rüzgarlar etkili olmaktadır ve bunlar hakim rüzgar yönüdür. En hızlı rüzgar hızları, kış mevsiminde düşük, ilkbahar ve yaz mevsimlerinde daha yüksektir. Ayrıca en hızlı rüzgar yönleri güneybatıdır. Kış aylarında, çok soğuk geçen günlerde, evlerde ısınma amaçlı yakıt kullanılmasından dolayı rüzgarsız havalarda, şehrin üzerini yoğun bir duman tabakası kaplamaktadır. Havanın rüzgarlı olması halinde ise bu tabaka dağılmakta ve hava akımı sayesinde kirlilik azalmaktadır. Yıllık ortalama nisbi nemi % 50,61 olan Kilis te nisbi nemin yıl içindeki seyri, yağışın yıl içindeki gelişimine benzemekte, sıcaklık gidişine ise ters düşmektedir. Buna göre, sıcaklığın yüksek olduğu Mayıs ayından Kasım ayına kadar olan devrede düşük, sıcaklığın düşük olduğu Kasım ayından Mayıs ayına kadar olan dönemde de yüksektir. En yüksek olduğu devre kış aylarıdır. İldeki uzun yıllar yıllık toplam yağış ortalaması 485,7 mm dir. En yağışlı dönem kış mevsimidir. Kış ayları bahar aylarından daha yağışlıdır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan araştırma neticesinde, Kilis İlinde daha önceleri sel afetinin yaşandığı tespit edilmiş, ancak meydana gelen sellerin sayıları, şiddet ve sonuçları hakkında herhangi bir bilgi edinilememiştir. İlde buharlaşma Mayıs ayından başlayıp Kasım ayına kadar sürmektedir. Buharlaşmanın en fazla olduğu aylar yaz aylarıdır. Faaliyet alanı İl geneli ile benzer özellikler göstermektedir Jeolojik Özellikler ve Depremsellik Kilis ilinin bulunduğu bölgede alttan üste doğru Kretase yaşlı Hasanke Formasyonu, Bozova Formasyonu, Karadut Karmaşığı, Koçali Karmaşığı ve Germav Formasyonu; Tersiyer yaşlı Beşenli, Cengin, Aslansuyu, Ardıçlıtepe formasyonları, Midyat grubu (Gaziantep ve Fırat formasyonları), Şelmo Formasyonu ve Yavuzeli Bazaltı yüzeylenir. İlin sınırları içindeki kayaçların yaşlılık sıralaması ve ilin genelleşmiş stratigrafik kesiti, ilin jeolojik haritası, başlıca metamorfik kayaçlar ve ilin jeomorfolojik yapısı ile stratigrafisini çıkarmak için yapılan çalışmanın yer bulduru haritası şekillerde (Şekil 4.4, 4.5, 4.6,) gösterilmiştir. 20

21 Şekil 4.4: Kilis İli Sınırları İçindeki Kayaçların Yaşlılık Sıralaması, Çevre Durum Raporu,

22 Şekil 4.5: Kilis İli ve Çevresinin Jeoloji Haritası, Çevre Durum Raporu,

23 Şekil 4.6: Kilis İlinin Jeoloji Haritası, MTA Doğu Akdeniz Bölge Müdürlüğü web sitesi Metamorfizma ve Mağmatizma Çalışma alanında (Antakya L24) Üst Kretase-Üst Miyosen zaman aralığında çökelmiş kaya stratigrafi birimleri yüzeylenir. En altta Senomaniyen-Santoniyen yaş aralığında çökelen dolomit, dolomitik kireçtaşı, kireçtaşı ardalanması (Hasanke Formasyonu) yer alır. Bunun üzerine Kampaniyen-Maastrihtiyen yaştaki killi kireçtaşı (Bozova Formasyonu) uyumsuzlukla yol alır. Maastrihtiyen de bölgeye yerleşmiş olan Karadut karmaşığı, hem Bozova Formasyonu hem de kumtaşı, killi kireçtaşı arakatkılı marnların (Germav Formasyonu) bir bölümü üzerine tektonik olarak bulunur. Germav Formasyonu üzerine uyumlu olarak, Orta-Üst Paleosen-Alt Eosen yaş aralığında çökelmiş, birbirleriyle yanal geçişli olan killi kireçtaşı, marn ardalanması (Beşenli Formasyonu) ile aglomera (Cengin Formasyonu) gelir ve bunlarda uyumlu olarak ve Alt-Orta-Üst Eosen de çökelmiş killi-çakıllı kireçtaşı, tebeşirli kireçtaşı, tebeşir (Aslansuyu Formasyonu) ile kireçtaşı (Ardıçlıtepe Formasyonu) ve Üst-Eosen-Alt Miyosen de çökelmiş killi kireçtaşı, tebeşirli kireçtaşı (Gaziantep Formasyonu), resif karakterli kireçtaşı (Fırat Formasyonu) takip eder. En üstte ise kendinden yaşlı birimleri açısal uyumsuzlukla örten ve Orta-Üst Miyosen yaştaki akarsugöl çökelleri (Şelmo Formasyonu) ile bazalt lav akıntıları (Yavuzeli Bazaltı) yer almaktadır. Hasanke Formasyonu Dolomit, dolomitik kireçtaşı, killi-kavkılı-çörtlü kireçtaşı ile aralarında killi, kumlu düzeylerin izlendiği bu birim, Terlemez ve diğerleri (1992) tarafından adlandırılmıştır. Tanımlama ve adlamanın yapıldığı yer Kilis-Hatay Karayolu nun Kilis tarafından yaklaşık km uzaklıktaki Sabunsuyu deresinin bir kolu olan Hasanke deresidir. Birimi oluşturan kaya türleri alttan üste doğru gri-koyu gri renkli, kalın-çok kalın tabakalı dolomit, gri renkli, orta tabakalı, bazı yüzeyleri çörtlü, Makrofosil kavkılı, aralarında sarıgri renkli kil düzeyleri içeren dolomitik kireçtaşı, tabakalı killi kireçtaşı, dolomitik kireçtaşı, yer yer Marnlı düzeyler yer almaktadır. 23

24 Bozova Formasyonu Egemen kayatürü, killi kireçtaşı olan, aralarında çok ince düzeyler halinde marn arakatkıları içeren bu birimin tanımlaması ilk olarak Periam ve Gossage (Tuna, 1973 den) tarafından, Bozova ilçesi dolayında yapılmıştır. Birim açık boz renkli killi kireçtaşları ile temsil edilir. Formasyonun tabanında açık kahve-sarı ve yeşilimsi renkli, kireç çimentolu, glokonili, balık dişli, fosfat ve kuvars taneli kumtaşı yer almaktadır. Kumtaşı üzerine ince marn arakatkılı, boz-açık gri renkte, ince-orta tabakalı, klrılgan, yoğun demiroksit yumrulu killi kireçtaşları gelmektedir. Bu killi kireçtaşları içinde yer yer pirit taneleri gözlenmiştir. Üst seviyelere doğru, açık-boz beyazımsı, tebeşirimsi görünümlü, koyu gri -gri ve siyah renkli bitümlü kireçtaşı gelmektedir. En üstte ise 2-10 metre kalınlıkta, gri-bej renkli, içinde yumru şeklinde kireçtaşı ara düzeyleri olan marnlar izlenmektedir. Birimi oluşturan killi kireçtaşları Açık şelf - havza kenarı mikrofasiyes ortamında çökelmiştir. Harita alanında çeşitli kalınlıklar göstermektedir. Birim, genel olarak kalınlığı metre arasında değişmekte ve Hasanke Formasyonu üzerine uyumsuz bir dokanakla gelmektedir. Üzerinde ise Koçali Karmaşığı tektonik dokanakla, Germav Formasyonu uyumlu bir dokanakla yer almaktadır. Formasyonu oluşturan killi kireçtaşlarının alt bölümlerinden derlenen örneklerde Globotruncana Lapparentl BOLLI, Globotruncana elevata BROTZEN, Globotruncana arca (CUSHMAN), Globlgerina sp. (K.; Terlemez ve diğerleri 1992 den), üst bölümlerinde ise Globotruncana gagnebirl TİLEV, Globotruncana calca rate (CUSHMAN), Globotruncana conlca (WHLTE), Globotruncana bulloides VOGLER, Globotruncana stuartl DE LAPPARENT, Globctruncane arca (CUSHMAN), Globlgerlna sp., Radiolaria sp. (Terlemez ve diğerleri 1992 den) saptanmış olup, bu fosillere gore formasyonun alt düzeyleri Üst Kampaniyen, üst düzeyleri ise Alt Maastrihtiyen yaştadır. Karadut Karmaşığı Silisifiye kireçtaşı, radyolarit, silisli şeyl, çörtlü kireçtaşı, killi kireçtaşı, tabakalı çörtler, kumtaşı ve volkanitlerle bunların içinde farklı yaşlarda kireçtaşı ve serpantinit bloklarından oluşan birim, karmaşık bir yapı sunmaktadır (şekil 2). İlk kez Turkish Gulf Oll (Tuna, 1973 den) tarafından adlandırılmıştır. Birim, genellikle kırmızımsı renk ve yumuşak topoğrafya sunmaktadır. Genellikle olistostromal karakterde olan, serpantin ve kireçtaşı blokları içeren birim, kaymalar ve sıkışma tektoniği etkisiyle son derece kıvrımlı ve kırıklı bir yapı kazanmıştır. Karadut Karmaşığını oluşturan kayatürleri: Silisifiye kireçtaşları; yeşilimsi renkte, ince orta tabakalı, silisleşmiş ve bol çörtlü ve yeşil renkli marn arakatkılıdır. Silisli şeyller; kırmızı kiremit kırmızısı renkli, laminalı ve silisli olup, aralarında sert ince tabakalı, silisleşmiş marn aradüzeyleri içerirler. Killi kireçtaşları; kırmızımsı kahve yeşilimsi renkte, ince- orta tabakalı ve çörtlüdür. Bunlann dışında, yer yer tabakalı ve beyaz açık sarı renkli kireçtaşları, sarımsı-yeşilimsi kumtaşları, gri -kirli beyaz renkli kalın tabakalı, çört ve ultrabazik çakıllı ve makro fosil kavkılı konglomeratik kireçtaşları, kumlu kireçtaşları ve volkanitler de izlenmektedir. Hamur durumundaki bu kayatürleri içinde farklı yaşlarda ve gri -beyaz renkli, kalın -çok kalın tabakalı, kireçtaşı blokları ile yeşil -mavimsi renkli, oldukça ayrışmış çeşitli boyutlarda serpantin blokları yer almaktadır. Antakya-L24 paftasında Karadut Karmaşığı, Bozova Formasyonu ile Germav Formasyonunun bir bölümü üzerine tektonik dokanakla yer almaktadır. Üzerine ise Germav Formasyonunun üst düzeyleri açısal uyumsuzlukla gelmektedir. Birimin çökelme yaşını belirleyecek veriler bulunamamıştır. Ancak Yoldemir (1987) inceleme alanı dışında bu birimin çökelme yaşının Senomaniyen - Alt Turoniyen olduğunu belirten fosiller saptandığını belirtmektedir. Ayrıca karmaşık içinde blok olarak yer alan kireçtaşlarından Senoniyen, Üst Jura yaşları elde edilmiştir. Birim büyük olasılıkla Alt - Orta Maastrihtiyen de bölgeye yerleşmiştir. 24

25 Koçali Karmaşığı Ultrabazik kayalar, volkanitler, serpantinit, radyolarit, çörtlü kireçtaşı ve farklı yaşlarda kireçtaşı bloklarından oluşan birim, düzensiz bir iç yapı gösterir, İlk kez Sungurlu (1972) tarafından adlandırılmıştır. Egemen kayatürü ultrabazikler ve serpantinitlerdir. Bunlar, koyu kahve-koyu yeşil renkli, oldukca parçalanmış, parlak yüzeyli, genellikle serpantinleşmişlerdir. Ayrıca, koyu kahveboz renkli aglomera ve lav akıntılar, kırmızı renkli, oldukça kıvrımlı, yer yer manganezli radyolarit ve silisli şeyller, kırmızı renkli, ince tabakalı, çörtlü kireçtaşları az oranda izlenmektedir. Bu kaya türleri tektonik bir dokanakla birbirleriyle yan yana gelmiş karmaşık bir yapı sunarlar. Karmaşık içerisinde irili ufaklı bej-gri, yer yer kırmızı renkli, çok kalın tabakalı veya masif kristalize kireçtaşı bloklar, yer almaktadır. Koçali Karmaşığı, inceleme alanında Karadut Karmaşığı üzerinde yer almaktadır. Üzerinde ise Üst Maastrihtiyen -Alt Paleosen yaştaki Germav Formasyonu uyumsuz olarak gelmektedir. Karmaşığın oluşum yaşını belirleyecek veriler harita alanında elde edilememiştir. Ancak Tuna (1973) e göre Karmaşığın içindeki radyolaritli seviyelerle birlikte bulunan kireçtaşlarından elde edilen fosillere göre birimin yaşı, Üst Jura-Alt Kretase dir. Germav Formasyonu Altta marn ve killi kireçtaşlarından, üstte ise marnlardan oluşan bu birimin ilk tanımlaması Maxon ve Tromp (Tuna, 1973 den) tarafından yapılmıştır. Formasyon, en altta gri-boz renkli, çok ince tabakalı veya tabakasız ve 3-5 metre kalınlığında marn ile başlamakta ve üzerine metre arasında kalınlık sunan killi kireçtaşı arakatkılı marn gelmektedir. Kireçtaşı düzeyleri genel olarak sarımsı-gri renkli, ince- orta tabakalı, killi, yer yer kumlu, kırılgan, piritli, solucan izli, yer yer bitümlü olup, pelajik özelliktedir. Marn düzeyleri ise, mavimsi-boz renkli, tabakasız, karbonatlı, kırılgan bitki kırıntılı ve canlı yaşam izlidir. Birimin üst düzeylerinde kalınlığı santimetre arasında değişen ve yanal devamlılığı fazla olmayan türbiditik kumtaşı, çakıltaşı ve türbiditik kireçtaşının izlendiği birim Açık şelf - havza kenarı veya derin şelf kenarı mikrofasiyes ortamında çökelmiştir. Formasyonun kalınlığı metre arasında değişmekte ve Bozova Formasyonu üzerine uyumlu bir dokanakla gelmektedir. Üzerine ise Karadut Karmaşığı tektonik dokanakla, Beşenli Formasyonu ve Cengin Formasyonu uyumlu ve geçişli bir dokanakla yer almaktadır. Formasyonun alt ve orta kesimlerinden alınan örneklerin fosil incelemeleri sonucu birimin yaşı Alt Paleosen olarak belirlenmiştir (Terlemez ve diğ., 1992). Beşenli Formasyonu Altta marn, killi-çörtlü kireçtaşı ardalanması, üstte çörtlü kireçtaşından oluşan birimin ilk tanımlaması, Terlemez ve diğerleri (1992) tarafından yapılmıştır. Tanımlamanın yapıldığı yer, Kilis ilinin km Kuzeybatısındaki Beşenli köyü dolayıdır. Formasyon en altta Marn ara katkılı kiletaşı, çört yumrulu, kırıntılı kireçtaşları, üste doğru ise çörtlü, killi kireçtaşlarından oluşur. Cengin Formasyonu Aglomera ve çok az tüften oluşan ve içerisinde çörtlü kireçtaşı merceği içeren birim, Terlemez ve diğerleri (1992) tarafından adlandırılmıştır. Adlandığı yer, Kilis ilinin km batısındaki Cengin köyü çevresidir. Birimin egemen kaya türü olan Aglomera, koyu yeşilimsialaca renkli, çok kalın tabakalı ufak-iri taneli, taneleri köşelidir. Aralarında bazalt yüzeyleri içeren Aglomeraların arasında çörtlü kireçtaşı mercekleri gözlenmektedir. Ayrıca üst düzeyleri Aglomera, çörtlü kireçtaşı ardalanmasından oluşmaktadır. Aslansuyu Formasyonu Killi, çakıllı kireçtaşı ve tebeşirden oluşan bu birimin tanımlanması, Güvenç (1973) tarafından yapılmıştır. Tanımlanmanın yapıldığı yer, Kilis ilinin km kuzeybatısındaki Aslanlı deresinin birkolu olan Hayırlı deresidir. Formasyon killi-çakıllı kireçtaşı ile başlamaktadır. Bu kireçtaşları, gri-bej renkli, orta-kalın tabakalı, çörtlü ve çakıllı olup tebeşir kireçtaşları tarafından izlenmektedir. 25