T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI FAZ DEĞİŞİMLİ ENERJİ DEPOLAMA MADDELERİNDE

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI FAZ DEĞİŞİMLİ ENERJİ DEPOLAMA MADDELERİNDE"

Transkript

1 T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI FAZ DEĞİŞİMLİ ENERJİ DEPOLAMA MADDELERİNDE ISIL İLETKENLİĞİN ZENGİNLEŞTİRİLMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Hazırlayan: Ali KARAİPEKLİ Danışman: Doç. Dr. Ahmet SARI TOKAT 2006

2 FAZ DEĞİŞİMLİ ENERJİ DEPOLAMA MADDELERİNDE ISIL İLETKENLİĞİN ZENGİNLEŞTİRİLMESİ ALİ KARAİPEKLİ YÜKSEK LİSANS TEZİ KİMYA ANABİLİMDALI TOKAT 2006

3 i ÖZET FAZ DEĞİŞİMLİ ENERJİ DEPOLAMA MADDELERİNDE ISIL İLETKENLİĞİN ZENGİNLEŞTİRİLMESİ ALİ KARAİPEKLİ Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 62 sayfa Danışman: Doç. Dr. Ahmet SARI Jüri: Prof. Dr. Adem ÖNAL Jüri: Prof. Dr. Gazanfer ERGÜNEŞ Jüri: Doç. Dr. Ahmet SARI Enerjiyi gizli ısı halinde depolayan sistemlerin enerji verimliliğini etkileyen faktörlerden biride faz değişim maddesinin (FDM) ısıl iletkenliğidir. Bu nedenle, yüksek erime gizli ısısına ve uygun erime sıcaklığına sahip fakat ısıl iletkenliği düşük bir FDM nin bu tip sistemlerde kullanılmadan önce ısıl iletkenliğinin arttırılması önem arz etmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmada, ısıl iletkenlik arttırıcı olarak genişletilmiş grafit (GG) ve karbon fiber (Kf) in gizli ısı enerji depolama (GIED) maddeleri olarak parafin ve stearik asidin (SA) ısıl iletkenliği üzerine etkisi incelendi. Parafin ve SA içerisine farklı kütle bileşim oranlarında (%2, 4, 7 ve 10) GG ve Kf ilave edildi. Hazırlanan parafin/gg, parafin/kf, SA/GG ve SA/Kf kompozit karışımlarının ısıl iletkenlikleri sıcak tel metoduyla ölçüldü. İlave edilen GG ve Kf ile ısıl iletkenlik artışı arasında doğrusal bir ilişkinin olduğu bulundu. Kütlece %10 GG ve %10 Kf ilavesiyle, parafin (0.22W/(mK)) ve SA nın (0,29W/(mK)) ısıl iletkenliği sırasıyla, %272,7, 266,6, 227,35 ve 217,2 oranında arttırıldı. Parafin ve SA ya GG ve Kf ilavesiyle ısıl iletkenlikte meydana gelen artış saf parafin ve saf SA nın erime ve katılaşma süreleri ile kompozit FDM ler içerisindeki parafin ve SA nın erime ve katılaşma süreleri mukayese edilerek test edildi. Ayrıca, ilave edilen GG ve Kf in parafin ve SA nın erime sıcaklıkları ve erime gizli ısıları üzerine etkisi diferansiyel taramalı kalorimetre (DSC) tekniği kullanılarak ölçüldü. Deneysel bulgulara dayanarak, özellikle %10 oranında GG ve Kf ilaveli söz konusu kompozit FDM lerin erime gizli ısılarında önemli bir azalma olmaksızın ısıl iletkenliklerinin önemli derecede arttırıldığı söylenebilir. Anahtar kelimeler: Parafin, Stearik asit (SA), Genişletilmiş grafit, Karbon fiber, Kompozit FDM, Isıl iletkenlik, Gizli ısı depolama.

4 ii ABSTRACT THERMAL CONDUCTIVITY ENHANCEMENT OF PHASE CHANGE ENERGY STORAGE MATERIALS ALİ KARAİPEKLİ Gaziosmanpaşa University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Chemistry Science Master Thesis, 62 pages Supervisor: Associate Prof. Dr. Ahmet SARI Jury: Prof. Dr. Adem ÖNAL Jury: Prof. Dr. Gazanfer ERGÜNEŞ Jury: Associate Prof. Dr. Ahmet SARI Thermal conductivity of phase change material (PCM) is one of the factors, which affect energy efficiency of latent heat energy storage system. Therefore, the enhancement of thermal conductivity of PCM which have suitable melting temperature and high latent heat of fusion but low thermal conductivity is important for these type systems. In this regard, in this study the influences of expanded graphite (EG) and carbon fiber (CF) as thermal conductivity promoters on thermal conductivity improvement of paraffin and stearic acid (SA) as latent heat energy storage (LHES) materials have been investigated. EG and CF in different weight combination ratios (2, 4, 7 and 10%) were added to paraffin and stearic acid. Thermal conductivities of the prepared paraffin/eg, paraffin/cf, SA/EG and SA/CF composite mixtures were measured by hot-wire method. A linear relationship between EG and CF loaded to the PCMs and the increased thermal conductivity was found. The thermal conductivity of paraffin (0,22 W/(mK)) and stearic acid (0,29W/(mK)) were increased by 272,7, 266,6, 227,35 and 217,2% by loading 10wt% EG and 10wt% CF, respectively. The improvement occurred in thermal conductivity of the paraffin and stearic acid with addition of EG and CF was experimentally tested by comparing melting and solidifying times of paraffin and stearic acid in the composite PCMs with that of pure paraffin and stearic acid. Furthermore, the effects of added EG and CF on the melting temperature and latent heat of fusion of the paraffin and stearic acid were investigated by using differential scanning calorimeter (DSC) technique. Based on the experimental results, especially it can be concluded that thermal conductivities of composite PCMs with loading 10 wt % EG and 10 wt % CF were significantly enhanced without significant lost of latent heat of fusion of the PCMs. Key words: Paraffin, Stearic acid (SA), Expanded graphite, Carbon fiber, Composite PCM, Thermal conductivity, Latent heat storage.

5 iii TEŞEKKÜR Yüksek lisans eğitimim süresince bilgi ve deneyimlerini benden esirgemeyen, büyük ilgi ve anlayışıyla her türlü problemin üstesinden gelmemde bana yardımcı olan, sabırla beni dinleyip olumlu yönlendirmeleriyle yanımda olan danışman hocam Doç. Dr. Ahmet SARI ya en içten teşekkürlerimi sunarım. Ders ve tez dönemlerinde bana katkılarını esirgemeyen bölümdeki bütün hocalarıma, araştırma görevlilerine ve öğretim görevlilerine teşekkür ederim. Deneysel çalışmaların yapılmasında ve çalışmanın her safhasında yardım ve desteklerini esirgemeyen yüksek lisans öğrencisi Murat AKÇAY a yardımlarından dolayı en içten teşekkürlerimi bir borç bilirim. Bu tez çalışmasında DSC ölçümleri esnasında yardımlarını esirgemeyen Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fizik Bölümü Öğretim üyeleri Doç. Dr. Orhan UZUN a, Yrd. Doç. Dr. Uğur KÖLEMEN e ve Arş. Gör. Fikret YILMAZ a teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca, hayatımın her safhasında maddi-manevi, destek, anlayış, sevgi ve dualarını eksik etmeyen aileme teşekkürlerimi sunarım. Ali KARAİPEKLİ Tokat, 2006

6 iv İÇİNDEKİLER ÖZET...i ABSTRACT...ii TEŞEKKÜR...iii İÇİNDEKİLER...iv ŞEKİLLER LİSTESİ...vi ÇİZELGELER LİSTESİ...viii SİMGELER VE KISALTMALAR LİSTESİ...ix 1. GİRİŞ LİTERATÜR ÖZETLERİ Enerji Depolama Tipleri Duyulur Isı Depolama Gizli Isı Depolama GIED Sistemlerinde Kullanılan FDM ler Tuz Hidratlar Parafinler Parafin Olmayan Organik Katılar Yağ Asitleri Ötektik Karışımlar Tuz Hidrat Ötektik Karışımlar Yağ Asidi Ötektik Karışımları GIED Sistemlerinde Isı Transfer Arttırılması İçin Kullanılan Yöntemler GIED Sistemlerinde FDM nin Isıl iletkenliğinin Arttırılması MATERYAL ve METOT Deneysel Çalışmalarda Kullanılan Maddeler Deney Düzenekleri Isıl İletkenlik Ölçüm Hücresi Enerji Depolama Ünitesi Güç Kaynağı Veri Toplayıcı...32

7 v Termoçift Sıcaklık Banyoları ve Diğer Elemanlar Isıl İletkenlik Ölçümü İçin Sıcak Tel (Hot-Wire) Metodu Metodun Tanımı Diferansiyel Taramalı Kalorimetre (DSC) Tekniği Deneyler Kompozit FDM lerin Erime-Katılaşma Sürelerinin Belirlenmesi BULGULAR VE DEĞERLENDİRME Parafin ve Stearik Asidin (SA) Genişletilmiş Grafit (GG) ve Karbon Fiber (Kf) İle Uygunluğu Isıl İletkenlik Ölçüm Sonuçlarının Değerlendirilmesi Kompozit FDM lerin Erime ve Katılaşma Süreleri Saf Parafin, Parafin/GG ve Parafin/Kf Kompozit Karışımlarının Erime ve Katılaşma Süreleri Saf SA, SA/GG ve SA/Kf Kompozit Karışımlarının Erime Sürelerinin Belirlenmesi Parafin/GG Karışımlarının DSC Isıl Analizleri SA/GG Karışımlarının DSC Isıl Analizleri SONUÇ VE ÖNERİLER...55 KAYNAKLAR...57 ÖZGEÇMİŞ...62

8 vi ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil Sayfa 2.1. Bazı maddelerin birim ünite başına enerji depolama kapasiteleri GID için kullanılan FDM lerin sınıflandırılması Isıl iletkenlik arttırmada kullanılan çeşitli ısıl iletkenlik arttırıcılar Çalışmalarda kullanılan maddelerin fotoğraf görüntüleri Isıl iletkenlik ölçümlerinin yapıldığı deney düzeneğinin şematik görünümü Isıl iletkenlik ölçüm düzeneğinin fotoğraf görüntüsü Kompozit FDM lerin erime ve katılaşma sürelerinin belirlenmesinde kullanılan düzeneğin şematik görünümü Kompozit FDM lerin erime ve katılaşma sürelerinin belirlenmesinde kullanılan düzeneğin fotoğraf görüntüsü Isıl iletkenlik ölçümlerinin yapıldığı hücrenin fotoğraf görüntüsü Kompozit FDM lerin erime ve katılaşma sürelerinin belirlenmesinde kullanılan enerji depolama sisteminin fotoğraf görüntüsü Tipik sıcaklık artış eğrisi (a) ideal eğri (b) ideal olmayan eğri Deneysel cihazın şematik gösterimi Kompozit karışımların fotoğraf görüntüsü (a) saf parafin, (b) parafin/%4gg kompozit karışımı (c) parafin/%4 Kf kompozit karışımı Saf SA nın ısıl iletkenlik ölçümü için kalibrasyon grafikleri Parafin içerisine farklı kütle bileşim oranlarında (%) GG ilavesiyle ısıl iletkenlikteki değişimler Parafin içerisine farklı kütle bileşim oranlarında (%) Kf ilavesiyle ısıl iletkenlikteki değişimler SA içerisine farklı kütle bileşim oranlarında (%) GG ilavesiyle ısıl iletkenlikteki değişimler SA içerisine farklı kütle bileşim oranlarında (%) Kf ilavesiyle ısıl iletkenlikteki değişimler İlave edilen GG ve Kf in hacimce yüzdesine göre parafinin ısıl iletkenliğindeki artış...46

9 vii 4.8. İlave edilen GG ve Kf in hacimce yüzdesine göre SA nın ısıl iletkenliğindeki artış Saf parafin, parafin/%4 GG ve parafin/%10 GG karışımı için erime eğrileri Saf parafin, parafin/%4 GG ve parafin/%10 GG karışımı için katılaşma eğrileri Saf parafin, parafin/%4 Kf ve parafin/%10 Kf karışımı için katılaşma eğrileri Saf SA, SA/%4 GG ve SA/%10 GG karışımları için erime eğrileri Saf SA, SA/%4 Kf ve SA/%10 Kf karışımları için erime eğrileri Saf parafin ve parafin/%10 GG kompozit karışımı için DSC eğrileri Saf SA ve SA/%10 GG kompozit FDM nin DSC eğrisi...54

10 viii Çizelge ÇİZELGELER LİSTESİ Sayfa 2.1. Bazı duyulur ısı depolama maddelerinin 300 K sıcaklığındaki ısıl-fiziksel özelikleri Bazı tuz hidratların erime sıcaklıkları ve erime gizli ısıları Parafinlerin erime sıcaklıkları ve erime gizli ısıları Yağ asitlerinin erime sıcaklıkları ve erime gizli ısıları Bazı inorganik ötektik karışımlar Yağ asidi ötektik karışımlarının ısıl-fiziksel özellikleri Deneysel çalışmalarda kullanılan faz değişim maddeleri Isıl iletkenliği arttırmak için kullanılan maddelerin bazı ısıl-fiziksel özellikleri DSC analiz cihazının teknik özellikleri ve ısıl analiz şartları Saf parafin, saf SA, parafin/gg, parafin/kf, SA/GG ve SA/Kf kompozit karışımları için ölçülen ısıl iletkenlikleri Saf parafin ve parafin/gg karışımlarının ölçülen erime sıcaklıkları ve erime gizli ısıları Saf SA ve SA/GG karışımlarının ölçülen erime sıcaklıkları ve erime gizli ısıları...54

11 ix SİMGELER VE KISALTMALAR LİSTESİ Simgeler T e FDM nin erime sıcaklığı ( o C) X Mol kesri (birimsiz) H E Erime gizli ısısı (kj.kg -1 ) ΔT Sıcaklık farkı ( o C) m Kütle (g) wt % Ağırlıkça yüzde miktar q d Depolanan ısı T o Başlangıç sıcaklığı ( o C) T s Son sıcaklık ( o C) q Isı akışı ρ Yoğunluk(kg/m 3 ) γ 0,5772 değerine sahip Euler sabiti c e γ =1,781 Euler sabiti üssü µ Deneysel parametre α Isıl yayılım (m 2 /s) C k C s Katı haldeki özgül ısı (J/kgK) Sıvı haldeki özgül ısı (J/kgK) C p Sabit basınçtaki özgül ısı (kj/kg o C) T Sıcaklık ( o C) Q ı V I L r t Ünite uzunluğu için elektrik gücü (W/m) Gerilim (V) Akım (A) Sıcak tel uzunluğu (m) Doğrusal kaynaktan uzaklık (m) Zaman (s) X Kf Karbon fiberin hacimce yüzdesi (%) X GG Genişletilmiş grafitin hacimce yüzdesi (%)

12 x K K FDM K c Isıl iletkenlik (W/mK) Faz değişim maddesinin ısıl iletkenliği (W/mK) Kompozit FDM nin ısıl iletkenliği (W/mK) Kısaltmalar FDM Faz değişim maddesi IED Isıl enerji depolama GID Gizli ısı depolama GIED Gizli ısı enerji depolama GG Genişletilmiş grafit Kf Karbon fiber e.n Erime noktası ( o C) DSC Diferansiyel taramalı kalorimetri FT-IR Fourier Transform Infrared KA Kaprik asit LA Laurik asit SA Stearik asit PVC Poli (vinil klorür) YGG Yüzeyi genişletilmiş grafit

13 1 1. GİRİŞ 21. Yüzyıla girerken, artan nüfus ve sanayileşmeden kaynaklanan enerji gereksinimi ülkemizin kısıtlı kaynaklarıyla karşılanamamakta, enerji üretimi ve tüketimi arasındaki açık hızla büyümektedir. Bu durumda, mevcut enerji kaynaklarımızdan daha etkili bir biçimde yararlanmak giderek artan bir önem kazanmaktadır. Enerji talebindeki hızlı artışın karşılanmasında, yenilenebilir enerji kaynaklarından en etkin biçimde yararlanılması amacıyla enerjinin verimli bir şekilde depolanması ve ihtiyacı karşılayacak en uygun dönüşümlerin geliştirilmesi yararlı olacaktır. Enerji ihtiyacının büyük bir kısmının karşılanmasında kullanılan geleneksel enerji üretim yöntemleri bugün çevre kirliliğinin önemli nedenlerinden biridir ve bu yöntemlerde kullanılan fosil yakıtların tüketiminin, çevre konusundaki uluslararası taahhütler nedeni ile azaltılması gündemde olan bir konudur. Ayrıca, fosil yakıtların bir süre sonra tükeneceği gerçeği de bilinmektedir. Bütün gelişmiş ülkeler çevre dostu, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanmaya olağanüstü bir önem vermektedir. Yeni ve yenilenebilir enerji kaynakları olarak isimlendirilen bu alternatif kaynaklardan yararlanılması, bugüne kadar arzulanan düzeye ulaşamamıştır. Bununla birlikte, jeotermal, pasif güneş, rüzgâr ve modern biokütle enerjisi teknolojileri, bugün dünya enerji pazarlarında yer almaya başlamıştır. Yeraltında ısıl enerjinin depolanması, özellikle gelişmiş ülkelerde hızlı bir yaygınlaşma sürecine girerken, güneş enerjisini depolama teknolojisinde yoğun araştırmaların sürdürüldüğü gözlenmektedir (Tübitak, 2003). Bu yönüyle gelecek yüzyıl, diğer tükenmez ve temiz enerji kaynakları kullanımında atılım yapılacak bir yüzyıl olma görünümündedir. Bu enerji kaynakları güvenli olup yaygın olarak kullanılabilirler ve ileri teknoloji gerektirmemektedirler. Ayrıca, kullanımları sırasında hiçbir çevre kirliliğine neden olmazlar ve tükenmeyen enerji kaynakları oluşları, dışa bağımlı olmayışları ve işletme masraflarının düşük olması gibi avantajlarının yanında,

14 2 yatırım maliyetlerinin yüksek olması ve geniş alanlara ihtiyaç göstermesi gibi dezavantajları da vardır. Enerjinin depolanması, bir yandan enerjinin kullanıldığı alanlarda oluşan atık enerjiyi depolama (örneğin sanayi ve endüstrideki atık ısının depolanması gibi), diğer yandan yalnız belirli zamanlarda enerji verebilen (örneğin güneş enerjisi gibi) yenilenebilir enerji kaynaklarının enerjisini depolayarak, enerji temin zamanı ile talebi arasında doğabilecek farkı gidermeyi amaçlamaktadır. Enerji depolama, enerji sistemlerinin performansını düzenler ve verimini artırır. Özellikle, enerjinin depolanması ile yardımcı enerji kaynağına duyulan ihtiyaç azaltılır. Böylece, değerli olan fosil yakıt rezervleri (kömür, petrol ve doğal gaz gibi) muhafaza edilmiş olur. Yukarıda yapılan açıklamalardan, enerji depolamanın önemi kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Enerji depolama, özellikle teknoloji uzmanlarının ve bilim adamlarının günümüzde en yoğun uğraştıkları konuların başında gelmektedir. Bu konu üzerine yapılan çalışmaların temel amacı, enerjinin en verimli şekilde depolanması ve ihtiyacı karşılayabilecek en uygun dönüşümün geliştirilmesidir. Enerjinin en verimli şekilde depolanması ve etkin bir biçimde kullanılmasında verimli, ekonomik ve güvenli bir enerji depolama metodu önemli bir rol oynamaktadır. Enerji mekanik, elektrik, kimyasal ve ısıl enerji depolama gibi farklı şekillerde depolanabilir. Bu enerji depolama yöntemleri arasında en verimli ve ekonomik olanı ısıl enerji depolama yöntemidir. Isıl enerji depolamada enerji; duyulur ve gizli olmak üzere iki şekilde depolanabilir. Gizli ısı depolama; yüksek ısı depolama yoğunluğu ve küçük sıcaklık aralığında ısı yükleme ve boşaltma özelliklerinden dolayı ısıl enerji depolama yöntemleri arasında en cazip olan metottur. Gizli ısı depolama sistemlerinde enerji, bir faz değişim maddesi (FDM) nin erimesi esnasında depolanır ve soğuması esnasında da geri kazanılır. Faz değişimi yoluyla enerji depolama konusunda yapılan çalışmaların büyük bir kısmı, yeni tip FDM lerin geliştirilmesi ve bunların farklı iklim şartlarına göre ısıl enerji depolama (IED) için ısıl karakteristiklerinin iyileştirilmesi üzerine odaklanmıştır. Düşük

15 3 sıcaklıkta ısıl enerji depolayan maddeler içerisinde yağ asitleri ve parafinler diğer FDM lere kıyasla birçok üstün özelliklere sahiptirler. Bu özellikler; ısıtma ve soğutma amaçlı ısı depolama için uygun faz değişim sıcaklığı, yüksek gizli ısı depolama kapasitesine sahip olma, aşırı soğuma davranışı, faz ayrımı göstermeme ve depolandığı kapta (eğer metal ise) korozyon oluşturmama, kolay temin edilebilme, iyi bir ısıl ve kimyasal kararlılığa sahip olma şeklinde sıralanabilir. Parafin (e.n: C) ve stearik asit (SA, e.n: 69,1 C) gizli ısı depolama maddeleri olarak yukarıda belirtilen tüm özelliklere sahiptirler. Ancak, bu maddelerin düşük ısıl iletkenliğe sahip olmaları erime-katılaşma işlemleri süresince ısı depolama/boşaltma hızlarının düşük olmasına neden olur ve bu durum IED sisteminin performansını azaltır. Düşük ısıl iletkenliğe sahip olmaları bu maddelerin IED sistemlerinde etkin kullanımlarını kısıtlamaktadır. Bu nedenle düşük ısıl iletkenlik problemi iklim şartlarına göre binaların aktif veya pasif yolla ısıtılması, elektronik cihazların soğutulması gibi IED uygulamalarında enerjiyi faz değişimi yoluyla depolayan bu maddelerin kullanımına engel teşkil etmektedir. Bu yüzden, bu maddelerden daha etkin bir şekilde yararlanabilmenin yolu, ısıl iletkenliklerinin iyileştirilmesidir. Bu çalışmada, güneş enerjisiyle pasif yolla bina ve seraların ısıtılması ve konutlarda su ısıtma gibi bazı ısıl uygulamalarda gerekli enerjinin depolanması için yüksek ısıl iletkenliğe sahip parafin/genişletilmiş grafit (GG), parafin/karbon fiber (Kf), SA/GG ve SA/Kf kompozit karışımlarının hazırlanması ve ısıl özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Böylece, ısıl iletkenliği zenginleştirilmiş olarak hazırlanan bu kompozit karışımlar IED konusundaki literatüre kazandırılmış olacaktır.

16 4 2. LİTERATÜR ÖZETLERİ 2.1. Enerji Depolama Tipleri Enerjinin insan hayatındaki vazgeçilmezliği insanları yeni arayışlara zorlamıştır. Yapılan çalışmaların başlıca amacı; enerjinin en verimli şekilde depolanması ve ihtiyacı karşılayacak en uygun dönüşümün geliştirilmesidir. Enerji depolama tanımı ve enerjinin çeşitli şekillerde depolanması önemli uygulamalardan biridir ve bu konuda kapsamlı araştırmalar yapılmaktadır. Genel olarak enerji aşağıda belirtilen şekillerde depolanabilir (Kılkış ve Kakaç, 1989; Dinçer, 2002; Yang, 1989). Kimyasal o Termokimyasal o Fotokimyasal o Sentetik yakıtlar o Elektrokimyasal (Bataryalar ve yakıt hücreleri) Elektriksel o Kapasitör o Süperiletken manyetik enerji depolama Mekaniksel o Sıkıştırılmış hava ile enerji depolama o Flywheel (mekanik bataryalarda) enerji depolama o Hidrolik akümülatör Potansiyel o Hidro elektrik Isıl enerji depolama o Duyulur ısı depolama o Gizli ısı depolama Enerji depolama yöntemleri arasında en verimli ve ekonomik olanı IED yöntemidir. Bu yöntem duyulur ve gizli ısı depolama olmak üzere ikiye ayrılır. a) Duyulur ısı depolama (sıvılar, katılar) b) Gizli ısı depolama (katı-katı, katı-sıvı, katı-gaz, sıvı-sıvı, sıvı-gaz)

17 5 Faz değişimli bir enerji depolama sisteminde kimyasal bir değişme meydana gelmiyorsa termodinamiğin birinci kanununa göre sabit basınçta ısıl enerji depolama q d Te = Ck dt + H E + To Ts Te C s dt (1) şeklinde yazılabilir. Burada C k ve C s (kj/kg o C) sırasıyla katı ve sıvının sabit basınçtaki özgül ısıları; H E (kj/kg) erime gizli ısısı, T e (K) erime sıcaklığı, T o ve T s sırasıyla FDM nin ilk ve son sıcaklığını göstermektedir. Bu eşitliğe göre enerji; 1-Maddenin ısı kapasitesiyle (sıcaklığı arttırılarak) 2-Maddenin erime gizli ısısıyla (sabit sıcaklıkta) depolanmaktadır. Enerjinin maddenin ısı kapasitesinden yararlanılarak depolanmasına duyulur ısı depolama, sabit bir faz geçiş sıcaklığında faz değişimi yoluyla depolanmasına gizli ısı depolama denir (Kılıç ve Öztürk,1983; Sharma ve Sagara, 2005). Enerjiyi bu şekilde depolayan maddeler faz değişim maddesi olarak adlandırılırlar Duyulur Isı Depolama Duyulur ısı depolama; enerjinin katı ya da sıvı haldeki bir maddenin ısı depolama kapasitesinden yararlanılarak depolanmasıdır. Isı depolama maddesinin sıcaklığı arttırılarak enerji duyulur şekilde depolanır. Duyulur ısı depolamada ısı yükleme ve boşaltma işlemi süresince depolama ortamının sıcaklığı değişir. Depolanan ısıl enerji miktarı ortamın özgül ısısına C p, sıcaklık değişimine ΔT ve depolama maddesinin miktarına (m) bağlıdır.

18 6 Ts ( T T ) = v C ΔT Q = mc dt = mc ρ Ti p p s i p (2) Eşitlikde v (m 3 ) maddenin hacmi, ρ (kg/m 3 ) maddenin yoğunluğu ve C p (kj/kgk) sabit basınçtaki özgül ısıdır. Eşitlik belli bir hacimde ve ΔT sıcaklık farkında depolanacak ısının miktarı maddenin hacimsel özgül ısısı (ρ.c p ) ile orantılıdır (Dinçer ve Dost, 1996). Duyulur ısı depolamada kullanılan maddenin ısı kapasitesinin büyük olması yanında yanma ve alevlenme özelliğinin olmaması, maddenin uzun süre (yaklaşık olarak yıl) özelliklerini koruması, zehirli ve korozif olmaması istenir. Aynı zamanda depolama maddesinin kolay elde edilebilir ve ucuz olması gerekir. Elde edilebilme kolaylığı ve ucuzluğu sebebiyle daha çok su veya çakıl taşı tercih edilmektedir. Çizelge 2.1 de bazı duyulur ısı depolama maddelerinin ısıl-fiziksel özellikleri verilmiştir (Dinçer, 2002; Kılkış ve Kakaç, 1989; Yang, 1989). Çizelge 2.1. Bazı duyulur ısı depolama maddelerinin 300 K sıcaklığındaki ısıl-fiziksel özellikleri (Dinçer, 2002; Çengel, 2003) Malzeme Yoğunluk (kg/m 3 ) Isı iletim kat. (W/mK) Özgül ısı (J/kg K) Isı yayılım kat. (10-6 m 2 /s) Isı kapasitesi (10 6 J/m 3 K) Odun 721 0, ,17 0,91 Beton , ,59 1,34 Tuğla , ,59 1,52 Cam , ,33 2,27 Alüminyum , ,13 2,44 Karbon çeliği (Mn %1,Si<%0,1) , ,75 3,41 Saf demir , ,80 3,52 Çakıl taşı , ,46 3,77 Su 996 0, ,15 4,16

19 Gizli Isı Depolama Gizli ısı depolama; sabit bir sıcaklıkta maddenin faz değişimi süresince iç enerjindeki artışla birlikte ile birlikte ısı enerjisi depolamasına denir. Maddenin katı-katı, katı-sıvı, katı-gaz, sıvı-sıvı ve sıvı-gaz şeklindeki faz değişimi süresince enerji, gizli ısı olarak absorplanır ya da salıverilir. Katı-gaz ve sıvı-gaz geçişleri daha yüksek gizli ısı değerine sahiptir fakat faz geçişi esnasında büyük hacim değişiminin meydana gelmesi yüksek basınca dayanıklı kapların kullanılmasını gerektirdiği için bu tip faz geçişleri yoluyla IED sınırlı konuma sahiptir. Faz değişimi sırasında hacimdeki büyük değişim sistemin dizaynını oldukça karmaşık yapar. Sıvı-sıvı dönüşümlerinde depolanabilecek enerji çok azdır. Katı-katı geçişlerinde; madde bir kristal yapıdan başka bir kristal yapıya dönüşürken ısı depolar. Bu geçiş genellikle katı-sıvı geçişinden daha küçük gizli ısı değerine ve hacim değişimine sahiptir (Wang ve ark., 2000; Pillai ve Brinkwarth, 1976). Katı-katı dönüşümleri sıvı-gaz dönüşümleri ile mukayese edildiğinde daha küçük gizli ısı değerine sahiptirler. Katı-sıvı geçişleri ekonomik bakımından ısı depolama sistemleri için en uygun faz değişim tipidir. Ayrıca, bu faz değişimi esnasında hacim değişimi (% 10 veya daha az) oldukça küçüktür. FDM li bir gizli ısı enerji depolama (GIED) sisteminin enerji depolama kapasitesi Q = m Te Ts = mc pdt + mh E + To Te [ H + C ( T T ) + C ( T T )] E k e i mc s p s dt e (3) Bu ifadede C k ve C s (kj/kgk) sırasıyla katı ve sıvı fazın sabit basınçtaki özgül ısıları; T o (K) başlangıç sıcaklığı, T e (K) erime sıcaklığı ve T s (K) son sıcaklık ve H E (kj/kg) erime gizli ısısıdır. Bu eşitlikteki birinci ve üçüncü terim FDM nin duyulur ısısını, ikinci terim ise, erime gizli ısısını ifade eder.

20 8 Gizli ısı depolama sistemleri; duyulur ısı depolama sistemleri ile karşılaştırıldığında önemli iki avantaja sahiptirler. (i) Birim kütle ve birim hacim başına daha yüksek enerji depolama yoğunluğuna sahip olmalarıdır (Şekil 2.1.). (ii) Enerji depolama ve boşaltma işlemi için sabit sıcaklıkta gerçekleşmesidir (Sharma ve Sagara, 2005). ΔT = 15 K Su Taş Odun Plastik FDM Şekil 2.1. Bazı maddelerin birim ünite başına enerji depolama kapasiteleri 2.2. GIED Sistemlerinde Kullanılan FDM ler Uygun bir sıcaklık aralığında faz değişimine uğrayan maddeler ısı enerjisini depolamak için kullanılabilirler. Ortam sıcaklığı arttığı zaman FDM faz değişimine (katısıvı) uğrar. Faz değişim işlemi endotermiktir ve FDM, bu süreçte ısı absorplar. Faz değişim sıcaklığına ulaşıldığı zaman erimeye başlar ve bu işlem tamamlanıncaya kadar sıcaklık sabit kalır. Madde faz değişim işlemi (erime) esnasında enerjiyi gizli ısı olarak depolar. Katı-sıvı faz değişimi yoluyla o C sıcaklık aralığında GID uygulamaları için uygun birçok organik ve inorganik türde uygun FDM ler mevcuttur. Bu FDM ler Şekil 2.2 deki gibi sınıflandırılabilirler. IED sistemlerinin dizaynında kullanılacak ısı depolama maddelerinin istenilen bazı termodinamik, kinetik ve kimyasal özelliklere sahip olmaları gerekmektedir (Hale ve ark., 1971; Garg ve ark., 1985; Budhi ve Sawhney, 1994). Ayrıca,

21 9 bu maddeler ekonomik olarak cazip ve kolay temin edilebilir olmalıdırlar. FDM lerde istenilen özellikler şöyle sıralanabilir: (A) - Isıl-fiziksel özellikler İstenilen sıcaklık aralığında erime sıcaklığına sahip olmalı Birim hacim ya da kütle başına yüksek erime gizli ısısına sahip olmalı Duyulur ısı depolamaya ek olarak yüksek özgül ısıya sahip olmalı Yüksek ısıl iletkenliğe sahip olmalı Depolama kabı problemini azaltmak için çalışma sıcaklığında düşük buhar basıncına sahip olmalı ve faz değişiminde küçük hacim değişimi göstermeli Düzenli erime ve katılaşma davranışı göstermeli (B) - Kinetik Özellikler Sıvı fazın aşırı soğumasını önlemek için çekirdekleşme hızı yüksek olmalı Isının hızlı geri kazanımı için kristal büyüme hızı yüksek olmalı (C) - Kimyasal Özellikler Kimyasal kararlılık göstermeli Tamamen tersinir erime/katılaşma dönüşümüne sahip olmalı Çok sayıda erime/katılaşma dönüşümünden sonra kimyasal kararlılık göstermeli Yapı malzemelerine karşı korozif olmamalı Toksik, yanıcı ve patlayıcı olmamalı (D) - Ekonomik Özellikler Kolay temin edilebilir olmalı Düşük maliyete sahip olmalı

22 10 Şekil 2.2. GID için kullanılanfdm lerin sınıflandırılması (Zalba ve ark., 2003) Tuz Hidratlar Tuz hidratlar M.nH 2 O formülü ile karakterize edilirler ve M burada bir inorganik bileşiktir. Tuz hidratlar ısı depolama yoğunluklarından dolayı ısı depolama maddelerinin önemli bir sınıfını oluştururlar. Çizelge 2.2 de bazı tuz hidratların ısıl-fiziksel özellikleri verilmiştir. Bu maddelerin FDM olarak kullanılmaları sırasında karşılaşılan en büyük problem düzensiz erime davranışı göstermeleridir. Erime esnasında yoğunluk farkından dolayı katı faz depolama kabının alt kısmında birikir. Bu nedenle özel önlemler alınmazsa katılaşma işlemi süresince katı faz gerçek tuz hidratı oluşturmak için doygun çözelti ile birleşemez. Tuz hidratların kullanımı sırasında karşılaşılan diğer bir problem, sıvı tuz hidratın aşırı soğumasına neden olan düşük çekirdekleşebilme özelliğidir. Uygun önlemler alınarak aşırı soğuma önlenebilir ya da azaltılabilir.

23 11 Çizelge 2.2. Bazı tuz hidratların erime sıcaklıkları ve erime gizli ısıları (Lane, 1983; Abhat, 1983; Garg ve ark., 1985; Buddhi ve Sawhney, 1994; Hale ve ark., 1971; Sharma, 1999) FDM Erime sıcaklığı Yoğunluk (kg/m 3 ) Isıl iletkenlik Gizli ısı (kj/kg) Erime davranışı ( o C) (W/mK) KF.4H 2 O Düzenli K 2 HO 4.4H 2 O 18, C C C CaCl 2.6H 2 O C 61,2C 0, Düzensiz C 1,008 23C LiNO 3.3H 2 O Düzenli Na 2 SO 4.10H 2 O C 0, Düzensiz Na 2 CO 3.10H 2 O Düzensiz Na 2 HPO 4.12H 2 O Düzensiz Zn(NO 3 ) 2.6H 2 O C C C 0,464 39,9C 0,469 61,2C Düzenli K 3 PO 4.7H 2 O Na 2 S 2 O 3.5H 2 O CH 3 COONa.3H 2 O Düzensiz Ba(OH) 2.8H 2 O C C ,653 85,7C 0,678 98,2C 1,255 23C Düzenli Sr(OH) 2.8H 2 O Düzensiz Mg(NO 3 ) 2.6H 2 O C 95C 0, C 0, C 0,611 37C 0,699 55,6C Düzenli (NH 4 )Al(SO 4 ).6H 2 O

24 Parafinler Parafinler, oda sıcaklığında wax kıvamına sahip büyük oranda ağır hidrokarbonlardan oluşan maddelerdir. Kimyasal olarak parafin wax lar başlıca zincir sonlarında 2-metil grupları gibi düşük miktarda kuvvetli zincire sahip hidrokarbonlardan oluşurlar. C n H 2n+2 kimyasal formülü ile karakterize edilen parafinler birbirlerine çok benzer özelliklere sahiptirler. Serideki ilk dört alkan (metan dan (CH 4 )-pentan a (C 5 H 10 )) oda sıcaklığında, atmosfer basıncında gazdır. Karbon sayıları C 5 ve C 15 arasında bulunan parafinler sıvı halde, geriye kalanlar wax lı katılar halinde bulunurlar. Parafin wax ın yapısında bulunan n-alkan genellikle %75 in üzerindedir ve bazen %100 e ulaşabilir. Parafinler yapılarında bulunan alkanın zincir uzunluğuna bağlı olarak düz zincirli (n-alkan) ya da dallanmış (izo-alkan) olabilir. Saf parafinler sadece alkanlardan oluşur ve en iyi bilinen parafin oktadekan (C 18 H 38 ) dır. Alkanların erime sıcaklıkları ve erime gizli ısıları karbon sayısının artmasıyla artar. C 14 -C 40 aralığındaki alkanların erime noktaları 6-80 o C sıcaklık aralığındadır ve bu alkanlar genellikle parafinler olarak adlandırılırlar (Abhat, 1983). Parafinler, yüksek erime gizli ısısına sahip olmaları ve geniş bir sıcaklık aralığı içinde bulunmalarından dolayı gizli ısı depolama maddeleri olarak nitelendirilirler. Bazı parafinlerin özellikleri Çizelge 2.3 de verilmiştir. Parafinler kolaylıkla temin edilebilirler ve genellikle tuz hidratlardan daha pahalıdırlar (Lane, 1983; Hale ve ark., 1971). FDM olarak parafinlerin sahip oldukları üstün özellikler şöyle sıralanabilir. Erime esnasında faz ayrışması göstermezler. Kimyasal olarak kararlıdırlar. Erime noktaları geniş bir sıcaklık aralığı içindedir. Erime gizli ısıları yüksektir. Korozif ve toksik özellik göstermezler. Düşük buhar basıncına sahiptirler.

25 13 Aşırı soğuma davranışı göstermezler ve bu nedenle çekirdekleştirici gerektirmezler. Düşük maliyete sahiptirler. Kolay temin edilebilirler. Düşük yoğunluğa sahiptirler. Erime esnasında küçük hacim değişimi gösterirler. Parafinler istenilen özelliklerinin yanında bazı istenmeyen özelliklere de sahiptirler. Bu dezavantaları; Düşük ısıl iletkenliğe sahiptirler. Sabit bir erime sıcaklığına sahip değillerdir. Yanıcı özelliğe sahiptirler. Sharma ve ark., (1998; 2002) ticari saflıktaki parafin waxların 1500 ısıl dönüşümden sonra kararlı özelliklere sahip olduklarını rapor etmişlerdir. Parafin wax lar yüksek erime ısısına sahiptirler (Çizelge 2.3). Aşırı soğuma eğilimi göstermedikleri için çekirdekleştirici madde ilavesi gerektirmezler (Lane, 1983; Buddhi ve Sawhney, 1994; Hasnain, 1998; Sharma, 1999). Metal kaplar üzerinde korozyona neden olmazlar ve bu sebeple de GIED sistemlerinde tuz hidratlara göre tercih edilirler (Lane, 1983).

26 14 Çizelge 2.3. Parafinlerin erime noktaları ve erime gizli ısıları (Lane, 1983; Abhat, 1983; Garg ve ark., 1985; Buddhi ve Sawhney, 1994; Hale ve ark., 1971; Sharma, 1999) Bileşik C atomu sayısı Erime Noktası( o C) Yoğunluk (kg/m 3 ) Isıl iletkenlik (W/mK) Gizli ısı (kj/kg) n-dodekan ,21 K - n-tridekan n-tetradekan 14 4,5-5, n-pentadekan , n-hekzadekan 16 18, ,21 K 238 n-heptadekan n-oktadekan 18 28,2 814 K, 775 S 0,35 K, 0,149 S 245 N-Nonadekan 19 31,9 912 K, 769 S 0,21 K 222 n-eikosan n-heneikosan n-dokosan n-trikosan n-tetrakosan n-pentakosan Parafin wax K, 749 S 0,514 K, 0,224 S 251 n-hekzakosan , n-heptakosan n-oktakosan K, 765 S 255 n-nonakosan n-triakontan n-hentriakontan K, 830 S - n-dotrikontan n-tritrikontan K: katı; S: sıvı

27 15 Parafinler Çizelge 2.3 den görülebileceği gibi katı halde düşük ısıl iletkenliğe sahiptirler. Düşük ısıl iletkenlik katılaşma dönüşümü süresince yüksek ısı transfer hızı gerektiği zaman bir problem teşkil eder. Velraj ve ark., (1998) bu problemin kanatçıklı kaplar, metalik dolgular kullanılarak yada gizli/duyulur ısı depolama sistemlerinin bir kombinasyonu oluşturularak azalabileceğini rapor etmişlerdir. Tuz hidratların aksine ticari parafinler genellikle sabit bir erime noktasına sahip değillerdir. Parafinler yanıcıdır fakat, bu sorun özel depolama kaplarının kullanılması ile kolaylıkla giderilebilir (Himran ve ark., 1994; Hale ve ark., 1971, Hasnain, 1998) Parafin Olmayan Organik Katılar Parafin olmayan organik katılar, GID için en geniş FDM kategorisini oluştururlar. Lane (1983; 1989), Abhat (1983) ve Buddhi ve ark., (1994) organik maddeler üzerine yoğun araştırmalar yaparak, enerji depolama için FDM ler olarak uygun çok sayıda ester, yağ asidi, alkol ve glikol belirlemişlerdir. Parafin olmayan organik katılar farklı özelliklere sahip çok sayıda FDM den oluşur. Bu maddelerin her biri çok benzer özelliklere sahiptir. Bu maddeler yanıcıdırlar ve aşırı derecede yüksek sıcaklığa, ateşe ya da oksitleyici maddelere maruz bırakılmamalıdırlar Yağ Asitleri Yağ asitleri, kimyasal formülleri CH 3 (CH 2 ) 2n COOH şeklinde gösterilen ve parafinler gibi çok benzer karakteristiklere sahip olan organik FDM lerdir. Yağ asitleri, trigliserit adı verilen yağlardan elde edildiklerinden dolayı bu adı taşırlar. Bütün yağ asitleri bir ucunda bir metil grubu, diğer uçta ise karboksil grubu ihtiva eden uzun hidrokarbon zinciri şeklinde bulunurlar. Düşük karbon sayısına sahip olanlar oda sıcaklığında sıvı halde bulunurken karbon sayıları arttıkça viskoziteleri de artar ve daha yüksek karbon sayılı olanlar katı halde bulunurlar. Düşük karbon sayısına sahip olan yağ asitleri suda çözünürler ve zayıf asit özelliği gösterirler. Bu maddeler sıvı fazda bir adsorban maddenin (polimer, kil vb.) yapısında tutulabilecek kadar yüksek yüzey

28 16 gerilimine (2-3x10-4 N/m) sahiptirler. Yağ asitlerinin ham maddeleri yenilebilir bitkisel ve hayvansal kaynaklardan elde edilmektedir (Rozanna ve ark., 2004). Yağ asitleri, özellikle tuz hidratlarda görülen problemlerin hiç birini taşımazlar. Ayrıca, enerji depolama için gerekli tüm termodinamik, kinetik, kimyasal ve ısıl kriterlere sahiptirler. Diğer FDM lerle ile mukayese edildiklerinde sahip oldukları bazı avantaj ve dezavantajları aşağıdaki gibi sıralanabilir: Avantajları; Düzenli erime ve katılaşma davranışı gösterirler Yüksek erime gizli ısısına sahiptirler Kendiliğinden çekirdekleşebilme özelliğine sahiptirler Düşük buhar basıncı gösterirler Erime esnasında faz ayrımı göstermezler GIED için uygun bir faz değişim sıcaklığına sahiptirler Faz değişimi esnasında düşük hacim değişimi gösterirler Tekrarlanan erime/katılaşma dönüşümlerinden sonra iyi ısıl ve kimyasal kararlılık gösterirler Zehirli değildirler ve kolay temin edilebilirler Dezavantajları; Düşük ısıl iletkenliğe sahiptirler Yanıcıdırlar ve maliyetleri diğer FDM lere kıyasla daha fazladır. Enerji depolama amaçlı kullanılan bazı yağ asitleri ve onların ısıl-fiziksel özellikleri Çizelge 2.4 te gösterilmiştir.

29 17 Çizelge 2.4. Yağ asitlerinin erime sıcaklıkları ve erime gizli ısıları (Lutton, 1967; Formo ve ark., 1979; Baıley 1950; Ferguson ve Lutton, 1941; Malkin, 1952; Zalba ve ark., 2003; Sharma ve Sagara, 2005) FDM Erime sıcaklığı ( o C) Gizli ısı (kj/kg) Isıl iletkenlik (W/mK) Yoğunluk (kg/m 3 ) Propil palmiat İzopropil palmiat Oleik asit 13,5-16,3-0, ,5C 0, C 863 İzopropil stearat Kaprilik asit 16 16, Butil stearat ,149 39C 0,145 67,7C, 0,148 20C 60C C C C C - - Vinil stearat Metil palmitat Kaprik asit 32 31,5 152, ,153 38,5C 0,152 55,5C, 0,149 40C C C, C 862 Metil hidroksi-stearat Laurik asit , ,5C 60C, C 0, C Miristik asit Palmitik asit Stearik asit ,4 203,4 202, C 0,162 68,4C C 0,159 80,1C C C 0,172 70C C C

30 Ötektik Karışımlar Bir ısı depolama maddesinde faz değişimi için istenilen sıcaklık nadiren saf bir maddenin erime sıcaklığı ile çakışır. Bu nedenle, erime sıcaklığını ayarlayacak bir metodu kullanmak gerekir. Bu metot, molekül ağırlığı küçük olan bir FDM nin molekül ağırlığı yüksek olan FDM ye istenen mol ya da kütle oranında katılarak ötektik karışım oluşturulması şeklinde tanımlanabilir. Ötektik karışım; kristallenme süresince bileşen kristallerinin bir karışım oluşturduğu, her birinin düzenli olarak eridiği ve katılaştığı iki veya daha fazla bileşenin minimum erime noktalı karışımıdır (Lane, 1989; Sharma, 2005; Sarı ve ark., 2005). Saf bileşenlerden ayrı olarak, spesifik iklim şartlarına uygun erime sıcaklığına sahip ötektikler GIED uygulamaları için kullanılabilirler (Tunçbilek, 2005). Bu amaçla, birçok tuz hidrat ve yağ asidi ötektik karışımlarının ısıl-kimyasal-fiziksel özellikleri detaylı olarak araştırılmıştır. Literatürde en fazla yer alan inorganik ve organik ötektik karışım tipleri aşağıdaki başlıklar altında incelenebilir Tuz hidrat Ötektik Karışımlar Tuz hidrat ötektik karışımları literatürde en fazla yer alan ötektik FDM lerdir. Binaların ısıtılması ve soğutulması, konutlarda sıcak su temini gibi IED amacına uygun erime noktasına ve erime gizli ısısına sahip tuz hidrat ötektik karışımların hazırlanması ve ısıl özelliklerinin belirlenmesine ilişkin literatürde bir çok çalışma vardır (Kimura ve Kai, 1988; 1991; Abhat, 1983; Zalba ve ark., 2003). İncelenen bazı tuz hidrat ötektik karışımları ve ısıl özellikleri Çizelge 2.5 da verilmiştir.

31 19 Çizelge 2.5. Bazı inorganik ötektik karışımlar (Zalba ve ark., 2003) Karışım Erime sıcaklığı ( o C) Erime gizli ısısı (kj/kg) Isıl iletkenlik (W/mK) Yoğunluk (kg/m 3 ) %66,6 CaCl 2.6H 2 O %33,4 MgCl 2. 6H 2 O %48 CaCl 2 + %4,3 NaCl + 26, %0,4 KCl + %47,3H 2 O %47 Ca(NO 3 ) 2.6H 2 O %53 Mg(NO 3 ) 2. 6H 2 O %60 Na(CH 3 COO).3H 2 O + %40 CO(NH 2 ) 2 31, %61,5 Mg(NO 3 ) 2. 6H 2 O ,5 0,494 (65 o C) %38,5 NH 4 NO 3 0,515 (88 o C) 0,552 (36 o C) %58,7 Mg(NO 3 ) 2. 6H 2 O + %41,3 MgCl 2. 6H 2 O ,2 0,510 (65 o C) 0,565 (85 o C) 0,678 (38 o C) %66 üre + %33,4 NH 4 Br ,331 (79 o C) 0,324 (92 o C) 0,649 (39 o C) 1515 (65 o C) 1596 (20 o C) 1550 (50 o C) 1630 (24 o C) 1440 (85 o C) 1548 (24 o C) %32,5 LiF + %50,5 NaF (sıvı) %17 MgF (25 o C) Yağ Asidi Ötektik Karışımları Yağ asitleri diğer FDM lere kıyasla, üstün bazı ısıl, fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip oldukları için, bu asitlerden oluşturulacak ötektik FDM karışımlarının da benzer özellik göstermesi beklenebilir. Bu sebeple, yağ asidi ötektik karışımları, literatürde en fazla yer alan organik ötektiklerdir. Yağ asitleri ötektik karışımları konusunda literatürde birçok çalışmaya rastlamak mümkündür. Çizelge 2.6 da bazı yağ asidi ötektik karışımları ve ısıl-fiziksel özellikleri verilmiştir. Zhang ve ark., (2001) laurik, palmitik, stearik asit ve bunların ikili sistemlerinin katı-sıvı faz değişimini diferansiyel taramalı kalorimetre (DSC) ve Fourier Transform Infrared (FT-IR) metotları ile incelediler. İkili sistemler için katı-sıvı faz geçiş sıcaklığını 32,84 ± -1 0,71 ºC ve erime ısısını 146,5 195,1 J.g aralığında belirlediler. Dimaano ve Escoto, (1998) kaprik asit (%65 mol KA) ve laurik asit (%35 mol LA) karışımını, düşük sıcaklık (soğutma amaçlı) IED sistemleri için uygun bir FDM olarak değerlendirmiştir. Ayrıca, bu asitlerin farklı bileşimlerdeki karışımlarının ısıl özelliklerini

32 20 DSC analizi ile belirleyerek, mevcut literatür bilgileriyle karşılaştırmışlardır. Kauranen ve ark., (1991) yeni bir metot kullanarak belirli iklim şartlarına göre güneş enerjisinin ısıtma ve soğutma amaçlı depolanması için uygun erime noktasına sahip yağ asidi ikili ötektik karışımları hazırlamış ve karışımların ısıl özelliklerini DSC metoduyla ölçmüşlerdir. Dimaano ve Watanabe, (2002) %65 - %35 (mol) bileşimdeki kaprik - laurik asit ötektik karışımının ısıl performansını inceleyerek bu karışımın yüzey soğutma amaçlı GIED için potansiyel bir FDM olduğunu ifade etmişlerdir. Sarı ve Kaygusuz, (2002) DSC analiz metoduyla laurik asit (LA) - stearik asit (SA) ikili sisteminin ötektik bileşim oranını; %75,5 LA %24,5 SA (kütlece), ötektik erime sıcaklığını; 37,0 o C ve erime gizli ısısını; 182,7 J.g -1 olarak belirlemişlerdir. Ayrıca, bu çalışma grubu bir enerji depolama ünitesi içerisinde depolanan LA-SA ötektik karışımının ısıl ve ısı transfer karakteristiklerini belirleyerek, iklim şartlarına göre yüzey ısıtma ve sera ısıtma uygulamaları için uygun FDM olarak kullanılabileceğini belirtmişlerdir. Çizelge 2.6. Yağ asidi ötektik karışımlarının ısıl-fiziksel özellikleri (Baran ve Sarı, 2003; Kauranen ve ark., 1991; Zalba ve ark., 2003) Yağ asidi karışımı Bileşim oranı (% wt) Erime sıcaklığı ( C) Erime ısısı (J/g) Yoğunluk (kg/m 3 ) Isıl iletkenlik (W/mK) Kaprik laurik 61,5-38, (25 o C) 1018 (1 o C) 0,164 (39,1 o C) 0154 (61,2 o C) Kaprik miristik 73,5-26, ,7 - - Kaprik palmitik 75,2-24,8 22, Kaprik stearik 86,6-13,4 26, Laurik miristik 62,6-37,4 32, Laurik palmitik 64,0-36,0 32, Laurik stearik 75,5-24,5 37, Miristik palmitik 51,0-49,0 42,6 169,7 - - Miristik stearik 65,7 34,3 44, Palmitik stearik 64,9 35,1 52,3 181,7 - -

33 GIED Sistemlerinde Isı Transfer Arttırılması için Kullanılan Yöntemler GIED sistemlerinde ısı transfer hızı arttırılarak depolama veriminin yükseltilmesi konusunda literatürde birçok çalışmaya rastlamak mümkündür. Erek ve Acar (2003), yaptıkları çalışmada iç yüzeyi sabit sıcaklıkta olan radyal kanatlı bir boru çevresinde faz değişimi ile enerji depolanmasını sayısal olarak incelemişlerdir. Farklı kanat parametreleri (kanat aralığı, kanat kalınlığı, kanat çapı) ve farklı yüzey sıcaklıkları için sayısal çözümlemeler elde etmişlerdir. Sonuçta her bir değişkenin depolanan enerjiye ve katılaşma miktarına olan etkileri grafiksel olarak gösterilmiş ve ilgili bağıntıların kullanılmasıyla enerji depolama için en uygun sistemin tasarlanabileceğini ifade etmişlerdir. İlken ve Toksoy (1991), GIED sistemlerinde ısı transfer hızını düşüren önemli faktörlerden biri olan, yüzey üzerinde katılaşan kütlenin oluşturduğu ısıl direncin etkisini azaltmak için kanatlı yüzeyler içeren enerji depoları kullanmışlardır. Sonuçta eşit uzunluğa sahip ince kanatçıklarla daha iyi ısı transferi sağlanacağı ve ısı depolanacağı sonucuna varmışlardır. Hoogendoorn ve Bart (1992), içinden su geçirilen silindirik boruların etrafında FDM nin depolandığı bir GIED sistemi oluşturdular. Sistemde ısı iletimini arttırmak için FDM olarak kullandıkları parafin içerisine %1,6 lık hacim kaplayan bir metal kafes yerleştirmişlerdir. Böylece borularda akan suyun ölçülen giriş ve çıkış sıcaklığını zamanın bir fonksiyonu olarak belirlemişlerdir. Sonuçta; parafin türü maddelerin en önemli dezavantajı olan düşük ısıl iletkenliğin ve dolayısıyla ısı transferinin böyle bir yöntemle önemli ölçüde arttırılabileceğini rapor etmişlerdir. Liu ve arkadaşları (2005), FDM olarak stearik asidin kullanıldığı bir GIED ünitesinin performansı üzerine çalışmalar yürütmüşlerdir. Stearik asidin ısıl iletkenliğini arttırmak için elektrikli bir ısıtıcı çubuk üzerine bakırdan yapılı kanatçıklar yerleştirmişlerdir. Bu kanatçıklar sayesinde stearik asidin ısıl iletkenliğinin üç kat

34 22 artırılabileceğini bulmuşlardır. Elde edilen sonuçlar, yeni tip kanatçığın FDM nin hem kondüksiyonla hem de doğal konveksiyonla ısı transferini arttırabileceğini göstermiştir. Ayrıca kanatçık boyutu ve yüksekliğinin ısıl iletkenlik artışı üzerine etkilerini de inceleyerek bu iki parametrenin ısıl iletkenliğin arttırılmasında önemli derecede etkili olduğunu belirlemişlerdir. Zhang ve arkadaşları (2001), içten kanatçıklı tüp kullanılarak GIED sisteminde ısı transferindeki artışı incelemişlerdir. Elde ettikleri deneysel sonuçlar ısı transfer akışkanı olarak düşük ısıl iletkenliğe sahip bir akışkan kullanıldığı zaman iç kanatçık ilave edilmesinin ısı transferinin arttırılmasında için çok etkili olduğunu göstermiştir. Ettouney ve arkadaşları (2004), iç içe geçmiş silindirik iki borudan oluşan bir GIED sisteminde ısı transferindeki zenginleşmeyi incelemişlerdir. Deneysel çalışmaları FDM olarak kullanılan parafinin içine yerleştirilen metal kafes/küre lerin sayısı ve çapının fonksiyonu olarak yürütmüşlerdir. Sonuçta parafinin hacimce %2 si kadar metal küre/kafes kullanarak büyük bir ısı transfer zenginleşmesi elde edilebildiğini göstermişlerdir. Velraj ve ark. (1997), yapmış oldukları deneysel çalışmada dairesel iki boruyu eş merkezli ve dikey olarak yerleştirdikleri bir GIED düzeneğinde FDM olarak parafin kullanmışlardır. İçteki boruda bulunan FDM nin içine ise dikdörtgen kesitli kanatçıklar yerleştirmişlerdir. Böylece ısı transferinde gerçekleşen iyileşmeyi incelemişlerdir. Kullandıkları kanatçıklar vasıtasıyla parafinin ısıl iletkenliğinin birkaç kat daha arttığını rapor etmişlerdir. Cabeza ve ark. (2002), yaptıkları çalışmada FDM olarak su/buz ile çalışan bir soğutma sisteminde ısı transferini arttırmak için üç farklı zenginleştirme metodu (paslanmaz çelik, bakır ve FDM-Grafit kompoziti) kullanmışlardır. FDM içine paslanmaz çelik parçaların ilavesinin ısı akışını önemli derecede arttırmadığı, bakır parçaların ilave edilmesinde özellikle erime esnasında önemli bir ısı transfer zenginleşmesi sağlandığı ve grafit kompozit karışımların kullanılmasının bakır ile elde edilen ısı transfer zenginleşmesinde daha büyük bir artış sağladığını belirlediler. Sonuçta FDM içine

35 23 yerleştirilen metal parçaların ısı transferi üzerine etkisinin sadece yüksek iletken madde (bakır ve grafit matriks) kullanıldığı zaman meydana geldiği sonucuna vardılar. Lacroix (1993), içinde ısı transfer akışkanının sirküle olduğu eş merkezli iki silindirik boru arasında depolanan FDM nin faz değişim davranışını incelemek amacıyla teorik bir model geliştirmiştir. Deneysel çalışmaları kanatçıklı ve kanatçıksız tüpler üzerinde yürütmüştür. Sonuçta kullanılan silindirik boruların çapı, akışkan giriş sıcaklığı, kütlesel akış debisi ve içteki borular üzerine kanatçık yerleştirilmesinin depolama ünitesinin performansını iyileştirmek için dikkate alınması gereken parametreler olduklarını ortaya koymuştur. Yukarıda verilen literatür bilgilerine bakıldığında, yapılan çalışmaların düşük ısıl iletkenlik problemini aşmak için Şekil 2.3 de gösterildiği gibi ince şerit metal, ince duvarlı halkalar, gözenekli metaller, gözenekli grafit, metal tozları, metal köpük matriks kullanımı üzerine olduğu açıkça görülmektedir. Epoksi kaplanmış ince İnce duvarlı halkalar Kanatçıklı ısı değiştirici kanatçıklı ısı değiştirici Metal tozları Grafit Matriks Metal köpük Şekil 2.3. Isıl iletkenlik arttırmada kullanılan çeşitli ısıl iletkenlik arttırıcılar

36 GIED Sistemlerinde FDM nin Isıl iletkenliğinin Arttırılması GIED sistemlerinde ısı transferini arttırmak amacıyla kullanılan metotların sistemin ağırlığını arttırma, yoğunluk farkı oluşturma, korozyona neden olma ve maliyeti arttırma gibi dezavantajları vardır. Özellikle son yıllarda FDM lerin ısıl iletkenlikleri silika katalizör, aktif karbon ve genişletilmiş grafit (GG) gibi gözenekli maddeler içinde depolanmasıyla arttırılmaktadır. Maddenin gözenek boyutları erimiş haldeki FDM nin akmasını önleyen kapiler kuvvetleri etkilediği için erimiş FDM nin tutulmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle yukarıdaki araştırmalar göz önüne alındığında ısıl iletkenlik arttırıcı olarak genişletilmiş grafit (GG) ve karbon fiber (Kf) aşağıdaki avantajlara sahiptirler: Farklı yönlerde ısı transferine izin verirler. Ticari olarak mevcutturlar. Kimyasal reaksiyonlara karşı inert özelliktedirler. Organik FDM lerle fiziksel olarak uyumludurlar. Yüksek ısıl iletkenliğe sahiptirler (GG için ısıl iletkenlik: W/mK, Kf için ısıl iletkenlik: 190 W/mK). GG ve Kf kullanılarak GIED sistemlerinde kullanılan FDM nin ısıl iletkenliğinin iyileştirilmesi konusunda yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Khan ve Rohatgi (1994), alüminyum-silikon ve kurşun bazlı kompozit içinde grafit, alümina, demir ve bakır içeren silindirik bir destek içerisinde katılaşma süresince ısı transfer karakteristiklerini incelemişlerdir. Bununla birlikte erime işlemi sırasında ara yüzey hareket hızının büyük ölçüde zenginleştiricinin ısıl iletkenliğine bağlı olduğunu rapor etmişlerdir. Fukai ve ark. (2000), FDM lerde ısı transferini arttırmak için karbon fiberlerden yapılı fırçalar geliştirmişlerdir. Ayrıca geliştirdikleri fırçayı bir silindirik kap içerisinde depolanan parafin wax ın ısıl iletkenliğini arttırmak için kullanmışlardır. Bununla beraber FDM-fiber kompozitindeki fiberlerin yönleri için etkili ısıl iletkenliğin teorik olarak maksimum değere ulaştığını deneysel olarak gözlemişlerdir. Sonuçta FDM ve ısı transfer

37 25 akışkanı arasında ısı değişimini arttırmak için karbon fırçaların gerekli olduğunu göstermişlerdir. Py ve ark. (2001), yaptıkları çalışmada sıkıştırılmış, genişletilmiş doğal grafit matrix içinde parafinin kapiler kuvvetler tarafından tutulduğu yeni bir kompozit faz değişim maddesi hazırlamışlardır. Sonuçta ağırlıkça %65-95 aralığında hazırlanan bu kompozit FDM lerin ısıl iletkenliklerinin 4-70 W/mK arasında olduğunu belirlemişlerdir. Xiao ve ark. (2002), yaptıkları deneysel çalışmada termoplastik bir elastomer poli(stiren-bütadien-stiren) ile parafini karıştırarak sıcaklığın parafinin erime sıcaklığının üzerine çıkılması halinde bile bir katı halde şeklini koruyan şekilce kararlı kompozit FDM leri incelemişlerdir. Kararlı yapıdaki bu kompozit FDM lerin parafin ile aynı faz değişim karakteristikleri gösterdiklerini ve erime gizli ısısının parafinin gizli ısısının %80 i kadar olduğunu belirlemişlerdir. Kararlı yapıdaki kompozit FDM ye yüksek ısıl iletkenliğe sahip yüzeyi genişletilmiş grafit (YGG) ilave ederek ısıl iletkenliğin YGG ilave edilmesiyle önemli derecede arttığını gözlemişlerdir. Frusteri ve ark. (2005), karbon fiberlerin bir organik FDM44 ün ısıl iletkenliğinin zenginleşmesi üzerine etkisini incelemişlerdir. Bununla beraber farklı uzunluktaki fiberleri FDM44 içine dağıtarak elde edilen kompozitlerin ısıl iletkenliklerini sıcak tel (hot-wire) metodu kullanarak ölçmüşlerdir. Ayrıca eklenen karbon fiberler ve ısıl iletkenlik artışı arasındaki doğrusal ilişkinin büyük miktarda (ağırlıkça %10 a kadar) karbon fiber katılması ile elde edileceğini rapor etmişlerdir. Bununla birlikte, bu maddeleri kullanarak yüksek ısıl iletkenliğe sahip kompozit karışımların hazırlanması, ısıl-fiziksel özelliklerinin belirlenmesi ve bir enerji depolama ünitesinde ısıl performanslarının deneysel olarak belirlenmesi konusunda yapılan çalışmaların sayısı birkaç makaleyle sınırlıdır. Dolayısıyla, parafin/gg, parafin/kf, SA/GG ve SA/Kf kompozit karışımlarının ısıl özelliklerinin ve ısıl enerji depolama performanslarının belirlenmesi bu konudaki eksikliği gidermek bakımından oldukça önemlidir.

TÜBiTAK-BİDEB Kimya Lisans Öğrencileri ( Kimyagerlik, Kimya Öğretmenliği ve Kimya Mühendisliği ) Araştırma Projesi Çalıştayı Kimya-2, Çalıştay-2011

TÜBiTAK-BİDEB Kimya Lisans Öğrencileri ( Kimyagerlik, Kimya Öğretmenliği ve Kimya Mühendisliği ) Araştırma Projesi Çalıştayı Kimya-2, Çalıştay-2011 TÜBiTAK-BİDEB Kimya Lisans Öğrencileri ( Kimyagerlik, Kimya Öğretmenliği ve Kimya Mühendisliği ) Araştırma Projesi Çalıştayı Kimya-2, Çalıştay-2011 ISIL ENERJİ DEPOLAMA MALZEMELERİNİN BARDAKLARDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN

Detaylı

Termal Enerji Depolama Nedir

Termal Enerji Depolama Nedir RAŞİT AYTAŞ 1 Termal Enerji Depolama Nedir 1.1. Duyulur Isı 1.2. Gizli Isı Depolama 1.3. Termokimyasal Enerji Depolama 2 Termal Enerji Depolama Nedir Termal enerji depolama sistemleriyle ozon tabakasına

Detaylı

T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI

T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI ISIL ENERJİ DEPOLAMA AMAÇLI POLİPROPİLEN/PARAFİN KARIŞIMININ HAZIRLANMASI VE ISIL ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ

Detaylı

BAZI YAĞ ASİDİ ESTERLERİNİN SENTEZİ, KARAKTERİZASYONU VE ENERJİ DEPOLAMA ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ. Alper BİÇER

BAZI YAĞ ASİDİ ESTERLERİNİN SENTEZİ, KARAKTERİZASYONU VE ENERJİ DEPOLAMA ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ. Alper BİÇER BAZI YAĞ ASİDİ ESTERLERİNİN SENTEZİ, KARAKTERİZASYONU VE ENERJİ DEPOLAMA ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Alper BİÇER YÜKSEK LİSANS TEZİ KİMYA ANABİLİM DALI Danışman: Doç. Dr. Ahmet SARI TOKAT- 2009 Her hakkı

Detaylı

T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI

T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI ISIL ENERJİ DEPOLAMA AMAÇLI BAZI POLİMER/YAĞ ASİDİ KARIŞIMLARININ HAZIRLANMASI VE ISIL ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ YÜKSEK LİSANS

Detaylı

BİNALARDA ISIL ENERJİ DEPOLAMA İÇİN YAĞ ASİDİ/VERMİKÜLİT KOMPOZİT KARIŞIMLARININ HAZIRLANMASI VE ENERJİ DEPOLAMA ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

BİNALARDA ISIL ENERJİ DEPOLAMA İÇİN YAĞ ASİDİ/VERMİKÜLİT KOMPOZİT KARIŞIMLARININ HAZIRLANMASI VE ENERJİ DEPOLAMA ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ BİNALARDA ISIL ENERJİ DEPOLAMA İÇİN YAĞ ASİDİ/VERMİKÜLİT KOMPOZİT KARIŞIMLARININ HAZIRLANMASI VE ENERJİ DEPOLAMA ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Ali KARAİPEKLİ a*, Ahmet SARI a, Alper BİÇER a a Gaziosmanpaşa

Detaylı

Şekil 1.1. 2000 yılı verilerine göre Dünya birincil enerji arzının kaynaklara göre dağılımı (World Energy Outlook, 2002, IEA).

Şekil 1.1. 2000 yılı verilerine göre Dünya birincil enerji arzının kaynaklara göre dağılımı (World Energy Outlook, 2002, IEA). 1 1. GĠRĠġ Günümüzde teknolojik ve bilimsel alandaki gelişmelerin hızla ilerlemesi enerji ihtiyacını arttırmış ve buna paralel olarak enerji kaynakları da hızla tükenmeye başlamıştır. Enerji ihtiyacının

Detaylı

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Başlık KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Tanım İki veya daha fazla malzemenin, iyi özelliklerini bir araya toplamak ya da ortaya yeni bir özellik çıkarmak için, mikro veya makro seviyede

Detaylı

POLİ(VİNİLALKOL KO VİNİLLAURAT),

POLİ(VİNİLALKOL KO VİNİLLAURAT), POLİ(VİNİLALKOL KO VİNİLLAURAT), POLİ(VİNİL ALKOL-KO-VİNİLMİRİSTAT) VE POLİ(VİNİLALKOL-KO-VİNİLPALMİTAT) POLİMERLERİNİN ISIL ENERJİ DEPOLAMA AMAÇLI KATI-KATI FAZ DEĞİŞİM MADDELERİ OLARAK SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU

Detaylı

T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ

T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu SONUÇ RAPORU Proje No: 2011/18 YENİ TİP KATI-SIVI FAZ DEĞİŞİM MADDESİ OLARAK GALAKTİTOL HEKZA MİRİSTAT GALAKTİTOL HEKZA PALMİTAT VE

Detaylı

ENERJİ DEPOLAMA YÖNTEMLERİ BEYZA BAYRAKÇI ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ

ENERJİ DEPOLAMA YÖNTEMLERİ BEYZA BAYRAKÇI ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ ENERJİ DEPOLAMA YÖNTEMLERİ 1 BEYZA BAYRAKÇI ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ 2 Mekanik Enerji Isı Enerjisi Kimyasal Enerji Nükleer Enerji Yerçekimi Enerjisi Elektrik Enerjisi 2. ENERJİ DEPOLAMANIN

Detaylı

Bölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ

Bölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ Bölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ 1 Amaçlar Amaçlar Saf madde kavramının tanıtılması Faz değişimi işleminin fizik ilkelerinin incelenmesi Saf maddenin P-v-T yüzeylerinin ve P-v, T-v ve P-T özelik diyagramlarının

Detaylı

YAPICA KARARLI POLİMETİL AKRİLAT(PMA)/YAĞ ASİDİ KOMPOZİT KARIŞIMLARININ HAZIRLANMASI, KARAKTERİZASYONU VE ENERJİ DEPOLAMA ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

YAPICA KARARLI POLİMETİL AKRİLAT(PMA)/YAĞ ASİDİ KOMPOZİT KARIŞIMLARININ HAZIRLANMASI, KARAKTERİZASYONU VE ENERJİ DEPOLAMA ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ YAPICA KARARLI POLİMETİL AKRİLAT(PMA)/YAĞ ASİDİ KOMPOZİT KARIŞIMLARININ HAZIRLANMASI, KARAKTERİZASYONU VE ENERJİ DEPOLAMA ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Ali KARAİPEKLİ a*, Cemil ALKAN a, Ahmet SARI a a Gaziosmanpaşa

Detaylı

ISI TRANSFER MEKANİZMALARI

ISI TRANSFER MEKANİZMALARI ISI TRANSFER MEKANİZMALARI ISI; sıcaklık farkından dolayı sistemden diğerine transfer olan bir enerji türüdür. Termodinamik bir sistemin hal değiştirirken geçen ısı transfer miktarıyla ilgilenir. Isı transferi

Detaylı

Makale. ile ihtiyacın eşitlendiği kapasite modülasyon yöntemleri ile ilgili çeşitli çalışmalar gerçekleştirilmiştir

Makale. ile ihtiyacın eşitlendiği kapasite modülasyon yöntemleri ile ilgili çeşitli çalışmalar gerçekleştirilmiştir Makale ile ihtiyacın eşitlendiği kapasite modülasyon yöntemleri ile ilgili çeşitli çalışmalar gerçekleştirilmiştir (Qureshi ve ark., 1996; Nasution ve ark., 2006; Aprea ve ark., 2006). Bu çalışmada, boru

Detaylı

Arzu KARLI YÜKSEK LĠSANS TEZĠ KĠMYA ANABĠLĠM DALI DanıĢman: Prof. Dr. Ahmet SARI TOKAT- 2012 Her hakkı saklıdır

Arzu KARLI YÜKSEK LĠSANS TEZĠ KĠMYA ANABĠLĠM DALI DanıĢman: Prof. Dr. Ahmet SARI TOKAT- 2012 Her hakkı saklıdır 1 YAĞ ASĠDĠ/PEMA KOMPOZĠT KARIġIMLARININ HAZIRLANMASI VE GĠZLĠ ISI ENERJĠ DEPOLAMA ÖZELLĠKLERĠNĠN BELĠRLENMESĠ Arzu KARLI YÜKSEK LĠSANS TEZĠ KĠMYA ANABĠLĠM DALI DanıĢman: Prof. Dr. Ahmet SARI TOKAT- 2012

Detaylı

ENERJİ DEPOLAMA. Özgür Deniz KOÇ

ENERJİ DEPOLAMA. Özgür Deniz KOÇ ENERJİ DEPOLAMA Özgür Deniz KOÇ 16360057 1 İÇİNDEKİLER Katılarda depolama Duvarlarda Enerji Depolama Mevsimsel depolama 2 KATILARDA ENERJİ DEPOLAMA Katı ortamlarda enerji depolama sistemlerinde genellikle

Detaylı

Sıcaklık (Temperature):

Sıcaklık (Temperature): Sıcaklık (Temperature): Sıcaklık tanım olarak bir maddenin yapısındaki molekül veya atomların ortalama kinetik enerjilerinin ölçüm değeridir. Sıcaklık t veya T ile gösterilir. Termometre kullanılarak ölçülür.

Detaylı

ENERJİ DEPOLAMA YÖNTEMLERİ ZEYNEP KEŞKEK ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ

ENERJİ DEPOLAMA YÖNTEMLERİ ZEYNEP KEŞKEK ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ ENERJİ DEPOLAMA YÖNTEMLERİ 1 ZEYNEP KEŞKEK ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ 2 4.2. Mekaniksel Enerji Depolama Hazneli pompalı sistemler Sıkıştırılmış hava ile enerji depolama Volanlar 4.3. Isıl

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SELMA YILMAZ YÜKSEK LİSANS TEZİ SOĞUTMA UYGULAMALARI İÇİN FAZ DEĞİŞTİREN MADDELERDE TERMAL ENERJİ DEPOLAMA KİMYA ANABİLİM DALI ADANA, 2008 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

SIVILAR VE ÖZELLİKLERİ

SIVILAR VE ÖZELLİKLERİ SIVILAR VE ÖZELLİKLERİ Sıcaklık düşürüldükçe kinetik enerjileri azalan gaz molekülleri sıvı hale geçer. Sıvı haldeki tanecikler birbirine temas edecek kadar yakın olduğundan aralarındaki çekim kuvvetleri

Detaylı

Hidrojen Depolama Yöntemleri

Hidrojen Depolama Yöntemleri Gazi Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü Maltepe-Ankara Hidrojen Depolama Yöntemleri Y.Doç.Dr.Muhittin BİLGİLİ İçerik Enerji taşıyıcısı olarak H 2 ve uygulamaları, Hidrojen depolama metodları, Sıkıştırılmış

Detaylı

MODERN ENERJİ DEPOLAMA SİSTEMLERİ VE KULLANİM ALANLARİ

MODERN ENERJİ DEPOLAMA SİSTEMLERİ VE KULLANİM ALANLARİ MODERN ENERJİ DEPOLAMA SİSTEMLERİ VE KULLANİM ALANLARİ Muhammed Aydın ARSLAN 16360007 İÇERİK Hidrojen Depolama Sistemleri Batarya Volan Süper Kapasitörler Süper İletken Manyetik Enerji Depolama HİDROJEN

Detaylı

Hidroliğin Tanımı. Hidrolik, akışkanlar aracılığıyla kuvvet ve hareketlerin iletimi ve kumandası anlamında kullanılmaktadır.

Hidroliğin Tanımı. Hidrolik, akışkanlar aracılığıyla kuvvet ve hareketlerin iletimi ve kumandası anlamında kullanılmaktadır. HİDROLİK SİSTEMLER Hidroliğin Tanımı Hidrolik, akışkanlar aracılığıyla kuvvet ve hareketlerin iletimi ve kumandası anlamında kullanılmaktadır. Enerji Türleri ve Karşılaştırılmaları Temel Fizik Kanunları

Detaylı

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ Giriş Isı değiştiricileri (eşanjör) değişik tiplerde olup farklı sıcaklıktaki iki akışkan arasında ısı alışverişini temin ederler. Isı değiştiricileri başlıca yüzeyli

Detaylı

Bernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi

Bernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi Bernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi Akışkanlar dinamiğinde, sürtünmesiz akışkanlar için Bernoulli prensibi akımın hız arttıkça aynı anda

Detaylı

PROJE RAPORU. Parafin ve Stearik Asit Kullanılarak Elde Edilen Bardak. Grup Adı Sabit Sıcaklık PROJE ADI. Akıllı Bardak

PROJE RAPORU. Parafin ve Stearik Asit Kullanılarak Elde Edilen Bardak. Grup Adı Sabit Sıcaklık PROJE ADI. Akıllı Bardak TÜBĠTAK-BĠDEB KĠMYAGERLĠK, KĠMYA ÖĞRETMENLĠĞĠ VE KĠMYA MÜHENDĠSLĠĞĠ KĠMYA LĠSANS ÖĞRENCĠLERĠ ARAġTIRMA PROJESĠ EĞĠTĠMĠ ÇALIġTAYI (KĠMYA-2 ÇALIġTAY 2011) PROJE RAPORU Parafin ve Stearik Asit Kullanılarak

Detaylı

ELEMENT Aynı tür atomlardan oluşmuş saf maddelere element denir. ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ 1. Aynı tür atomlardan oluşurlar. 2. Saf ve homojendirler.

ELEMENT Aynı tür atomlardan oluşmuş saf maddelere element denir. ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ 1. Aynı tür atomlardan oluşurlar. 2. Saf ve homojendirler. SAF MADDE: Aynı cins atom ya da moleküllerden oluşmuş maddelere, saf medde ÖR. Elementler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı cins atomlardan oluşmuşlardır. Bileşikler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı

Detaylı

HT-350 ISIL İLETKETLİK EĞİTİM SETİ DENEY FÖYLERİ

HT-350 ISIL İLETKETLİK EĞİTİM SETİ DENEY FÖYLERİ HT-350 ISIL İLETKETLİK EĞİTİM SETİ DENEY FÖYLERİ DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Küçük Sanayi sitesi 12 Ekim Cad. 52.Sok. No:18/ABALIKESİR Tel:0266 2461075 Faks:0266 2460948http://www.deneysan.com

Detaylı

İDEAL GAZ KARIŞIMLARI

İDEAL GAZ KARIŞIMLARI İdeal Gaz Karışımları İdeal gaz karışımları saf ideal gazlar gibi davranırlar. Saf gazlardan n 1, n 2,, n i, mol alınarak hazırlanan bir karışımın toplam basıncı p, toplam hacmi v ve sıcaklığı T olsun.

Detaylı

P u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır:

P u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır: 2.2.2. Vantilatörler Vantilatörlerin görevi, belirli bir basınç farkı yaratarak istenilen debide havayı iletmektir. Vantilatörlerde işletme karakteristiklerini; toplam basınç (Pt), debi (Q) ve güç gereksinimi

Detaylı

Ç.Ü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2012 Cilt:27-2

Ç.Ü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2012 Cilt:27-2 YENİ NESİL BİNA MALZEMELERİ İÇİN FAZ DEĞİŞTİREN MADDE GELİŞTİRİLMESİ Development of Phase Change Materials for New Genaration Building Materials* Sibel KURT Kimya Anabilim Dalı Prof.Dr. Halime Ömür PAKSOY

Detaylı

SERALARIN TASARIMI (Seralarda Isıtma Sistemleri) Doç. Dr. Berna KENDİRLİ A. Ü. Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

SERALARIN TASARIMI (Seralarda Isıtma Sistemleri) Doç. Dr. Berna KENDİRLİ A. Ü. Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü SERALARIN TASARIMI (Seralarda Isıtma Sistemleri) Doç. Dr. Berna KENDİRLİ A. Ü. Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Seralarda Isıtma Sistemlerinin Planlanması Bitki büyümesi ve gelişmesi

Detaylı

GENEL KİMYA 101 ÖDEV 3

GENEL KİMYA 101 ÖDEV 3 TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ-27 Kasım 2013 Bütün Şubeler GENEL KİMYA 101 ÖDEV 3 ÖNEMLİ! Ödev Teslim Tarihi: 6 Aralık 2013 Soru 1-5 arasında 2 soru Soru 6-10 arasında 2 soru Soru 11-15 arasında

Detaylı

DENEY-1: NEWTON KURALINA UYMAYAN AKIŞKANLARIN REOLOJİK DAVRANIŞLARI

DENEY-1: NEWTON KURALINA UYMAYAN AKIŞKANLARIN REOLOJİK DAVRANIŞLARI DENEY-1: NEWTON KURALINA UYMAYAN AKIŞKANLARIN REOLOJİK DAVRANIŞLARI 1-) Viskozite nedir? Kaç çeşit viskozite vardır? Açıklayınız. 2-) Kayma incelmesi ve kayma kalınlaşması nedir? Açıklayınız. 3-) Reoloji

Detaylı

KONUTLARDA VE SANAYİDE ISI YALITIMI İLE ENERJİ TASARRUFU - SU YALITIMI EĞİTİMİ VE GAP ÇALIŞTAYI

KONUTLARDA VE SANAYİDE ISI YALITIMI İLE ENERJİ TASARRUFU - SU YALITIMI EĞİTİMİ VE GAP ÇALIŞTAYI MARDİN ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ (PROJE ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ) KONUTLARDA VE SANAYİDE ISI YALITIMI İLE ENERJİ TASARRUFU - SU YALITIMI EĞİTİMİ VE GAP ÇALIŞTAYI TS 825 in Bina Yaklaşımı Her hacim ayrı ayrı

Detaylı

Özgür LAFCI. Yüksek Lisans Tezi Kimya Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Ahmet SARI. Her hakkı saklıdır.

Özgür LAFCI. Yüksek Lisans Tezi Kimya Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Ahmet SARI. Her hakkı saklıdır. YENİ TİP KATI-KATI FAZ DEĞİŞİM MADDELERİ OLARAK POLİ(STİREN-KO-ALLİLALKOL)-GRAFT-YAĞ ASİDİ KOPOLİMERLERİNİN SENTEZİ, KARAKTERİZASYONU VE ISIL ENERJİ DEPOLAMA ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Özgür LAFCI Yüksek

Detaylı

FLAMCOVENT MİKRO KABARCIK YÖNTEMLİ HAVA AYIRICILARI

FLAMCOVENT MİKRO KABARCIK YÖNTEMLİ HAVA AYIRICILARI FLAMCOVENT MİKRO KABARCIK YÖNTEMLİ HAVA AYIRICILARI Isıtma ve soğutma sistemlerinden havanın tamamen atılması içindir. En küçük hava kabarcıklarını gidermekle kalmaz aynı zamanda suda erimiş durumdaki

Detaylı

Bir katı malzeme ısıtıldığında, sıcaklığının artması, malzemenin bir miktar ısı enerjisini absorbe ettiğini gösterir. Isı kapasitesi, bir malzemenin

Bir katı malzeme ısıtıldığında, sıcaklığının artması, malzemenin bir miktar ısı enerjisini absorbe ettiğini gösterir. Isı kapasitesi, bir malzemenin Bir katı malzeme ısıtıldığında, sıcaklığının artması, malzemenin bir miktar ısı enerjisini absorbe ettiğini gösterir. Isı kapasitesi, bir malzemenin dış ortamdan ısı absorblama kabiliyetinin bir göstergesi

Detaylı

YEŞİL BİNA UYGULAMALARINDA GİZLİ ISI DEPOLAMA SİSTEMLERİNİN KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

YEŞİL BİNA UYGULAMALARINDA GİZLİ ISI DEPOLAMA SİSTEMLERİNİN KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI _ 1247 YEŞİL BİNA UYGULAMALARINDA GİZLİ ISI DEPOLAMA SİSTEMLERİNİN KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI Zafer UTLU Devrim AYDIN Olcay KINCAY ÖZET Yeşil bina uygulamalarında en yüksek enerji yükü, binanın

Detaylı

BÖLÜM 3. Yrd. Doç.Dr. Erbil Kavcı. Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü

BÖLÜM 3. Yrd. Doç.Dr. Erbil Kavcı. Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü BÖLÜM 3 Sürekli Isı iletimi Yrd. Doç.Dr. Erbil Kavcı Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Düzlem Duvarlarda Sürekli Isı İletimi İç ve dış yüzey sıcaklıkları farklı bir duvar düşünelim +x yönünde

Detaylı

ISI İLETİM KATSAYISININ BELİRLENMESİ DENEYİ

ISI İLETİM KATSAYISININ BELİRLENMESİ DENEYİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI II DERSİ ISI İLETİM KATSAYISININ BELİRLENMESİ DENEYİ Hazırlayan Doç.Dr. Nedim SÖZBİR 2014, SAKARYA 1.DENEYİN AMACI ISI İLETİM KATSAYISININ BELİRLENMESİ DENEYİ Değişik malzemelerden

Detaylı

SÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ VE HİDROJEN ZEYNEP KEŞKEK ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ

SÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ VE HİDROJEN ZEYNEP KEŞKEK ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ SÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ VE HİDROJEN ZEYNEP KEŞKEK ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ HİDROJENİN DEPOLANMASI ÇÖZÜM BEKLEYEN SORUNLAR Hidrojenin en önemli özelliklerinden biri depolanabilir olmasıdır.

Detaylı

ISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ

ISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ ISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ 1. Teorik Esaslar: Isı değiştirgeçleri, iki akışın karışmadan ısı alışverişinde bulundukları mekanik düzeneklerdir. Isı değiştirgeçleri endüstride yaygın olarak kullanılırlar

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ MUHSİN MAZMAN GİZLİ ISI DEPOLAMASI VE UYGULAMALARI KİMYA ANABİLİM DALI ADANA, 2006 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GİZLİ ISI DEPOLAMASI

Detaylı

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012 Araştırma Makalesi/Research Article BaCl 2 -Ba(H 2 PO 2 ) 2 -H 2 O Üçlü

Detaylı

MOTORLAR-5 HAFTA GERÇEK MOTOR ÇEVRİMİ

MOTORLAR-5 HAFTA GERÇEK MOTOR ÇEVRİMİ MOTORLAR-5 HAFTA GERÇEK MOTOR ÇEVRİMİ Yrd.Doç.Dr. Alp Tekin ERGENÇ GERÇEK MOTOR ÇEVRİMİ Gerçek motor çevrimi standart hava (teorik) çevriminden farklı olarak emme, sıkıştırma,tutuşma ve yanma, genişleme

Detaylı

R-712 SOĞUTMA LABORATUAR ÜNİTESİ DENEY FÖYLERİ

R-712 SOĞUTMA LABORATUAR ÜNİTESİ DENEY FÖYLERİ DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SAN. VE TİC. Yeni sanayi sitesi 36.Sok. No:22 BALIKESİR Telefaks:0266 2461075 http://www.deneysan.com R-712 SOĞUTMA LABORATUAR ÜNİTESİ DENEY FÖYLERİ HAZIRLAYAN Yrd.Doç.Dr. Hüseyin

Detaylı

TERMAL ve ENERJİ MÜHENDİSLİĞİ. Rıdvan YAKUT

TERMAL ve ENERJİ MÜHENDİSLİĞİ. Rıdvan YAKUT TERMAL ve ENERJİ MÜHENDİSLİĞİ Rıdvan YAKUT Termal ve Enerji Mühendisliği Bu bölümde, içten yanmalı motorlar, uçak itki sistemleri, ısıtma ve soğutma sistemleri, yenilenebilir enerji kaynakları, yenilenemez

Detaylı

SERA ISITMA İÇİN GÜNEŞ ENERJİLİ AKTİF ISITMA SİSTEMLERİ. H. Hüseyin ÖZTÜRK Ali BAŞÇETİNÇELİK Cengiz KARACA

SERA ISITMA İÇİN GÜNEŞ ENERJİLİ AKTİF ISITMA SİSTEMLERİ. H. Hüseyin ÖZTÜRK Ali BAŞÇETİNÇELİK Cengiz KARACA SERA ISITMA İÇİN GÜNEŞ ENERJİLİ AKTİF ISITMA SİSTEMLERİ H. Hüseyin ÖZTÜRK Ali BAŞÇETİNÇELİK Cengiz KARACA Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü, 01330 ADANA ÖZET Günümüzde, sera ısıtmada güneş

Detaylı

ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI

ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖĞRENCİNİN ADI:KUBİLAY SOY ADI:KOÇ NUMARASI:15360038 KAZANLAR Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı

Detaylı

5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI

5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI h 1 h f h 2 1 5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI (Ref. e_makaleleri) Sıvılar Bernoulli teoremine göre, bir akışkanın bir borudan akabilmesi için, aşağıdaki şekilde şematik olarak gösterildiği gibi, 1 noktasındaki

Detaylı

FAZ DEĞİŞİMİ YOLUYLA ISIL ENERJİNİN DEPOLANMASI VE BU ALANDA YAPILAN ÇALIŞMALAR

FAZ DEĞİŞİMİ YOLUYLA ISIL ENERJİNİN DEPOLANMASI VE BU ALANDA YAPILAN ÇALIŞMALAR KİMYA LİSANS ÖĞRENCİLERİ (KİMYAGERLİK, KİMYA ÖĞRETMENLİĞİ VE KİMYA MÜHENDİSLİĞİ) ARAŞTIRMA PROJESİ EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI Kimya-2 (Çalıştay 2011) 20-28 Temmuz 2011 - Çanakkale BİDEB BİLİM İNSANI DESTEKLEME

Detaylı

FAZ DEĞİŞTİREN MADDELERİN NANO MALZEMELERLE KULLANIMININ ARAŞTIRILMASI* Investigation Using Phase Change Material With Nano Particules

FAZ DEĞİŞTİREN MADDELERİN NANO MALZEMELERLE KULLANIMININ ARAŞTIRILMASI* Investigation Using Phase Change Material With Nano Particules FAZ DEĞİŞTİREN MADDELERİN NANO MALZEMELERLE KULLANIMININ ARAŞTIRILMASI* Investigation Using Phase Change Material With Nano Particules Nurten ŞAHAN Kimya Anabilim Dali Halime Ö. PAKSOY Kimya Anabilim Dali

Detaylı

YOĞUŞMA DENEYİ. Arş. Gör. Emre MANDEV

YOĞUŞMA DENEYİ. Arş. Gör. Emre MANDEV YOĞUŞMA DENEYİ Arş. Gör. Emre MANDEV 1. Giriş Yoğuşma katı-buhar ara yüzünde gerçekleşen faz değişimi işlemi olup işlem sırasında gizli ısı etkisi önemli rol oynamaktadır. Yoğuşma yoluyla buharın sıvıya

Detaylı

Enerji iş yapabilme kapasitesidir. Kimyacı işi bir süreçten kaynaklanan enerji deyişimi olarak tanımlar.

Enerji iş yapabilme kapasitesidir. Kimyacı işi bir süreçten kaynaklanan enerji deyişimi olarak tanımlar. Kinetik ve Potansiyel Enerji Enerji iş yapabilme kapasitesidir. Kimyacı işi bir süreçten kaynaklanan enerji deyişimi olarak tanımlar. Işıma veya Güneş Enerjisi Isı Enerjisi Kimyasal Enerji Nükleer Enerji

Detaylı

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AY EKİM 06-07 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI. SINIF VE MEZUN GRUP KİMYA HAFTA DERS SAATİ. Kimya nedir?. Kimya ne işe yarar?. Kimyanın sembolik dili Element-sembol Bileşik-formül. Güvenliğimiz ve Kimya KONU ADI

Detaylı

ENERJİ DENKLİKLERİ 1

ENERJİ DENKLİKLERİ 1 ENERJİ DENKLİKLERİ 1 Enerji ilk kez Newton tarafından ortaya konmuştur. Newton, kinetik ve potansiyel enerjileri tanımlamıştır. 2 Enerji; Potansiyel, Kinetik, Kimyasal, Mekaniki, Elektrik enerjisi gibi

Detaylı

ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU

ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU SÜLEYMAN ÇINAR ÇAĞAN MERSİN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ

Detaylı

ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 0010020036 KODLU TEMEL ĠġLEMLER-1 LABORATUVAR DERSĠ DENEY FÖYÜ

ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 0010020036 KODLU TEMEL ĠġLEMLER-1 LABORATUVAR DERSĠ DENEY FÖYÜ DENEY NO: 5 HAVAANDIRMA ÇEVRE MÜHENDĠSĠĞĠ BÖÜMÜ Çevre Mühendisi atmosfer şartlarında suda çözünmüş oksijen ile yakından ilgilidir. Çözünmüş oksijen (Ç.O) su içinde çözünmüş halde bulunan oksijen konsantrasyonu

Detaylı

MALZEMELERİN GERİ KAZANIMI

MALZEMELERİN GERİ KAZANIMI MALZEMELERİN GERİ KAZANIMI PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 KOMPOZİT ATIKLARIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ Farklı malzemelerden yapılmış, elle birbirinden ayrılması mümkün olmayan ambalajlara, kompozit ambalaj adı

Detaylı

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü TARIMSAL YAPILAR Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, İklimsel Çevre ve Yönetimi Temel Kavramlar 2 İklimsel Çevre Denetimi Isı

Detaylı

KYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ

KYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ KYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ 1. Aşağıda verilen birim çevirme işlemlerini yapınız. ) 554 ) 5.37x10.. h ) 760 h ) 921 ) 800, ) 25 ) 23.. ) 0.981.. ) 8.314... ) 0.052..h 2. Bir atık su

Detaylı

KESİKLİ İŞLETİLEN PİLOT ÖLÇEKLİ DOLGULU DAMITMA KOLONUNDA ÜST ÜRÜN SICAKLIĞININ SET NOKTASI DEĞİŞİMİNDE GERİ BESLEMELİ KONTROLU

KESİKLİ İŞLETİLEN PİLOT ÖLÇEKLİ DOLGULU DAMITMA KOLONUNDA ÜST ÜRÜN SICAKLIĞININ SET NOKTASI DEĞİŞİMİNDE GERİ BESLEMELİ KONTROLU KESİKLİ İŞLETİLEN PİLOT ÖLÇEKLİ DOLGULU DAMITMA KOLONUNDA ÜST ÜRÜN SICAKLIĞININ SET NOKTASI DEĞİŞİMİNDE GERİ BESLEMELİ KONTROLU B. HACIBEKİROĞLU, Y. GÖKÇE, S. ERTUNÇ, B. AKAY Ankara Üniversitesi, Mühendislik

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 5 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 5 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 5 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA BAĞ KUVVETLERİ VE ENERJİLERİ ATOMLARARASI BİRİNCİL BAĞLAR İKİNCİL VEYA VAN DER WAALS BAĞLARI MOLEKÜLLER BÖLÜM III KATILARDA

Detaylı

FAZ DEĞİŞİM MALZEMELİ KAVİTENİN SAYISAL MODELLENMESİ. Alpay ÖZSÜER Veysel Erdem ZÖRER

FAZ DEĞİŞİM MALZEMELİ KAVİTENİN SAYISAL MODELLENMESİ. Alpay ÖZSÜER Veysel Erdem ZÖRER FAZ DEĞİŞİM MALZEMELİ KAVİTENİN SAYISAL MODELLENMESİ Alpay ÖZSÜER Veysel Erdem ZÖRER 1 İçindekiler Giriş FDM Tanımı FDM nin Göstermesi Gereken Özellikler FDM nin Isı Enerjisi Depolama Temeli FDM nin Kullanım

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY.

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA KIRILMANIN TEMELLERİ KIRILMA ÇEŞİTLERİ KIRILMA TOKLUĞU YORULMA S-N EĞRİSİ SÜRÜNME GİRİŞ Basınç (atm) Katı Sıvı Buhar

Detaylı

TOPRAK KAYNAKLI ISI POMPALARI. Prof. Dr. İlhami Horuz Gazi Üniversitesi TEMİZ ENERJİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (TEMENAR)

TOPRAK KAYNAKLI ISI POMPALARI. Prof. Dr. İlhami Horuz Gazi Üniversitesi TEMİZ ENERJİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (TEMENAR) TOPRAK KAYNAKLI ISI POMPALARI Prof. Dr. İlhami Horuz Gazi Üniversitesi TEMİZ ENERJİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (TEMENAR) 1. Hava 2. Su (deniz, göl, nehir, dere, yeraltı suyu-jeotermal enerji) 3. Toprak

Detaylı

KIŞLAR TASARRUFLU GEÇSİN

KIŞLAR TASARRUFLU GEÇSİN KIŞLAR TASARRUFLU GEÇSİN Hazırlayan Öğrenciler Didenaz Gündoğdu 6-A Oğuzhan Yıldırım 6-C Danışman Öğretmen Melike TURAN İZMİR, 2012 İÇİNDEKİLER 1. Proje özeti...2 2. Projenin amacı...3 3. Giriş...3 4.

Detaylı

DENEYİN ADI: Çeliklerin Isıl İşlemi. AMACI: Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin öğretilmesi.

DENEYİN ADI: Çeliklerin Isıl İşlemi. AMACI: Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin öğretilmesi. DENEYİN ADI: Çeliklerin Isıl İşlemi AMACI: Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin öğretilmesi. TEORİK BİLGİ: Metal ve alaşımlarının, faz diyagramlarına bağlı olarak

Detaylı

BÖLÜM 6 PROSES DEĞİŞKENLERİNİN İNCELENMESİ

BÖLÜM 6 PROSES DEĞİŞKENLERİNİN İNCELENMESİ BÖLÜM 6 PROSES DEĞİŞKENLERİNİN İNCELENMESİ Kimya Mühendisi, bir prosesin belirlenen koşullarda çalışıp çalışmadığını denetlemek için, sıcaklık, basınç, yoğunluk, derişim, akış hızı gibi proses değişkenlerini

Detaylı

BARA SİSTEMLERİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER

BARA SİSTEMLERİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER BARA SİSTEMLERİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER Günümüzde bara sistemlerinde iletken olarak iki metalden biri tercih edilmektedir. Bunlar bakır ya da alüminyumdur. Ağırlık haricindeki diğer tüm özellikler bakırın

Detaylı

LÜLEBURGAZDAKİ BİNA DIŞ DUVARLARI İÇİN OPTİMUM YALITIM KALINLIĞININ BELİRLENMESİ VE MALİYET ANALİZİ

LÜLEBURGAZDAKİ BİNA DIŞ DUVARLARI İÇİN OPTİMUM YALITIM KALINLIĞININ BELİRLENMESİ VE MALİYET ANALİZİ LÜLEBURGAZDAKİ BİNA DIŞ DUVARLARI İÇİN OPTİMUM YALITIM KALINLIĞININ BELİRLENMESİ VE MALİYET ANALİZİ Mak. Yük. Müh. Emre DERELİ Makina Mühendisleri Odası Edirne Şube Teknik Görevlisi 1. GİRİŞ Ülkelerin

Detaylı

TAM KLİMA TESİSATI DENEY FÖYÜ

TAM KLİMA TESİSATI DENEY FÖYÜ T.C BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK ve MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TAM KLİMA TESİSATI DENEY FÖYÜ 2015-2016 Bahar Yarıyılı Prof.Dr. Yusuf Ali KARA Arş.Gör.Semih AKIN

Detaylı

3. AKIŞKANLARDA FAZ DEĞİŞİKLİĞİ OLMADAN ISI TRANSFERİ

3. AKIŞKANLARDA FAZ DEĞİŞİKLİĞİ OLMADAN ISI TRANSFERİ 1 3. AKIŞKANLARDA FAZ DEĞİŞİKLİĞİ OLMADAN ISI TRANSFERİ (Ref. e_makaleleri) Isı değiştiricilerin büyük bir kısmında ısı transferi, akışkanlarda faz değişikliği olmadan gerçekleşir. Örneğin, sıcak bir petrol

Detaylı

Dişhekimliğinde MUM. Prof Dr. Övül KÜMBÜLOĞLU. Ege Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Dişhekimliğinde MUM. Prof Dr. Övül KÜMBÜLOĞLU. Ege Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dişhekimliğinde MUM Prof Dr. Övül KÜMBÜLOĞLU Ege Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi MUM Dişhekimliğinde kullanılan mumlar genellikle 2 veya daha fazla

Detaylı

TIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ

TIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ TIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 NİÇİN KORUYUCU GAZ KULLANILIR? 1- Ergimiş kaynak banyosunu, havada mevcut olan gazların zararlı etkilerinden

Detaylı

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

GIDALARIN BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ GIDALARIN BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Gıdalara uygulanan çeşitli işlemlere ilişkin bazı hesaplamalar için, gıdaların bazı fiziksel özelliklerini yansıtan sayısal değerlere gereksinim bulunmaktadır. Gıdaların

Detaylı

DÜNYADAKİ ATIK SU ISI DEĞİŞTİRİCİSİ UYGULAMALARI. Doç.Dr.Hüseyin GÜNERHAN Yük.Müh.Oğuzhan ÇULHA

DÜNYADAKİ ATIK SU ISI DEĞİŞTİRİCİSİ UYGULAMALARI. Doç.Dr.Hüseyin GÜNERHAN Yük.Müh.Oğuzhan ÇULHA DÜNYADAKİ ATIK SU ISI DEĞİŞTİRİCİSİ UYGULAMALARI Doç.Dr.Hüseyin GÜNERHAN Yük.Müh.Oğuzhan ÇULHA İçerik 1. Sisteme Genel Bakış 2. Atık Su Kaynaklı Isı Pompası Isı Değiştiricileri ve Tasarımı 3. Atık Su Isı

Detaylı

FİZİKOKİMYA I ARASINAV SORU VE CEVAPLARI 2013-14 GÜZ YARIYILI

FİZİKOKİMYA I ARASINAV SORU VE CEVAPLARI 2013-14 GÜZ YARIYILI Soru 1: Aşağıdaki ifadeleri tanımlayınız. a) Sistem b)adyabatik sistem c) Kapalı sistem c) Bileşen analizi Cevap 1: a) Sistem: Üzerinde araştırma yapmak üzere sınırladığımız bir evren parçasına verilen

Detaylı

Bölüm 7 ENTROPİ. Bölüm 7: Entropi

Bölüm 7 ENTROPİ. Bölüm 7: Entropi Bölüm 7 ENTROPİ 1 Amaçlar Termodinamiğin ikinci kanununu hal değişimlerine uygulamak. İkinci yasa verimini ölçmek için entropi olarak adlandırılan özelliği tanımlamak. Entropinin artış ilkesinin ne olduğunu

Detaylı

DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.

DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. DENEY FÖYLERİ DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Küçük Sanayi sitesi 12 Ekim Cad. 36.Sok. No6A-B BALIKESİR Tel0266 2461075 Faks0266 2460948 ttp//www.deneysan.com mail deneysan@deneysan.com

Detaylı

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM GENEL KİMYA MOLEKÜLLER ARASI KUVVETLER Moleküller Arası Kuvvetler Yüksek basınç ve düşük sıcaklıklarda moleküller arası kuvvetler gazları ideallikten saptırır. Moleküller arası kuvvetler molekülde kalıcı

Detaylı

Kaynaklı Isı Değiştiriciler SPS ve SAW

Kaynaklı Isı Değiştiriciler SPS ve SAW SONDEX Kaynaklı Isı Değiştiriciler SPS ve SAW Her hakkı Sondex A/S ye aittir Sondex A/S, plakalı ısı değiştiricilerin ve tatlı su distilasyon ünitelerinin geliştirilmesinde, tasarımında ve üretiminde uzmanlaşmış

Detaylı

Sıvılar ve Katılar. Maddenin Halleri. Sıvıların Özellikleri. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN

Sıvılar ve Katılar. Maddenin Halleri. Sıvıların Özellikleri. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sıvılar ve Katılar MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sıcaklık düşürülürse gaz moleküllerinin kinetik enerjileri azalır. Bu nedenle, bir gaz yeteri kadar soğutulursa moleküllerarası

Detaylı

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2 T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2 DOĞAL VE ZORLANMIŞ TAŞINIMLA ISI TRANSFERİ DENEYİ ÖĞRENCİ NO: ADI SOYADI:

Detaylı

T.C. GAZĠOSMANPAġA ÜNĠVERSĠTESĠ. Bilimsel AraĢtırma Projeleri Komisyonu SONUÇ RAPORU. Proje No:2011/109

T.C. GAZĠOSMANPAġA ÜNĠVERSĠTESĠ. Bilimsel AraĢtırma Projeleri Komisyonu SONUÇ RAPORU. Proje No:2011/109 T.C. GAZĠOSMANPAġA ÜNĠVERSĠTESĠ Bilimsel AraĢtırma Projeleri Komisyonu SONUÇ RAPORU Proje No:2011/109 YENĠ TĠP KATI-KATI FAZ DEĞĠġĠM MADDELERĠ OLARAK POLĠ(STĠREN-KO-ALLĠLALKOL)-GRAFT-YAĞ ASĠDĠ KOPOLĠMERLERĠNĠN

Detaylı

GÜNEŞ ENERJĐSĐ IV. BÖLÜM. Prof. Dr. Olcay KINCAY

GÜNEŞ ENERJĐSĐ IV. BÖLÜM. Prof. Dr. Olcay KINCAY GÜNEŞ ENERJĐSĐ IV. BÖLÜM Prof. Dr. Olcay KINCAY DÜZ TOPLAYICI Düz toplayıcı, güneş ışınımını, yararlı enerjiye dönüştüren ısı eşanjörüdür. Akışkanlar arasında ısı geçişi sağlayan ısı eşanjörlerinden farkı,

Detaylı

1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL

1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL Kömür ve Doğalgaz Öğr. Gör. Onur BATTAL 1 2 Kömür yanabilen sedimanter organik bir kayadır. Kömür başlıca karbon, hidrojen ve oksijen gibi elementlerin bileşiminden oluşmuş, diğer kaya tabakalarının arasında

Detaylı

Buhar çevrimlerinde akışkan olarak ucuzluğu, her yerde kolaylıkla bulunabilmesi ve buharlaşma entalpisinin yüksek olması nedeniyle su alınmaktadır.

Buhar çevrimlerinde akışkan olarak ucuzluğu, her yerde kolaylıkla bulunabilmesi ve buharlaşma entalpisinin yüksek olması nedeniyle su alınmaktadır. Buhar Çevrimleri Buhar makinasının gerçekleştirilmesi termodinamik ve ilgili bilim dallarının hızla gelişmesine yol açmıştır. Buhar üretimi buhar kazanlarında yapılmaktadır. Yüksek basınç ve sıcaklıktaki

Detaylı

KYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ

KYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ KYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ 1. Aşağıda verilen birim çevirme işlemlerini yapınız. a) 554 m 4 day. kg cm 4 min. g (38472.2 cm4 min. g ) b) 5.37x10 3 kj min hp (120 hp) c) 760 miles h

Detaylı

KARARLI HAL ISI İLETİMİ. Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü

KARARLI HAL ISI İLETİMİ. Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü KARARLI HAL ISI İLETİMİ Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü Sürekli rejim/kararlı hal (steady-state) & Geçici rejim/kararsız hal (transient/ unsteady state) Isı transferi problemleri kararlı hal

Detaylı

Abs tract: Key Words: Zafer UTLU Devrim AYDIN Olcay KINCAY

Abs tract: Key Words: Zafer UTLU Devrim AYDIN Olcay KINCAY Yeşil Bina Uygulamalarında Gizli Isı Depolama Sistemlerinin Kullanılabilirliğinin Araştırılması Zafer UTLU Devrim AYDIN Olcay KINCAY Abs tract: ÖZET Yeşil bina uygulamalarında en yüksek enerji yükü, binanın

Detaylı

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin

Detaylı

Kompozit Malzemeler. Tanım:

Kompozit Malzemeler. Tanım: Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Tanım: Kompozit Malzemeler En az 2 farklı malzemenin birbiri içerisinde fiziksel olarak karıştırılmasıyla elde edilen yeni

Detaylı

Gelişmiş olan ülkelere göre Türkiye de kişi başına tüketilen enerji miktarı 1/3 oranında olmasına karşın, ısınma için sarf ettiğimiz enerji 2 kat

Gelişmiş olan ülkelere göre Türkiye de kişi başına tüketilen enerji miktarı 1/3 oranında olmasına karşın, ısınma için sarf ettiğimiz enerji 2 kat YALITIM Yapı ve yapının içindekileri (eşya, insan, hayvan v.b) dış ortamın olumsuz etkilerinden (su, rutubet, ses, ısı ve yangın) korumak için alınan önlemlere yalıtım denir. Yalıtım Çeşitleri Şunlardır:

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA KRİSTAL KAFES NOKTALARI KRİSTAL KAFES DOĞRULTULARI KRİSTAL KAFES DÜZLEMLERİ DOĞRUSAL VE DÜZLEMSEL YOĞUNLUK KRİSTAL VE

Detaylı

DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.

DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. DENEY FÖYLERİ DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Küçük Sanayi sitesi 12 Ekim Cad. 52.Sok. No:18/A BALIKESİR Tel:0266 2461075 Faks:0266 2460948 ttp://www.deneysan.com mail: deneysan@deneysan.com

Detaylı

Kompozit Malzemeler. Tanım:

Kompozit Malzemeler. Tanım: Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Tanım: Kompozit Malzemeler En az 2 farklı malzemenin birbiri içerisinde fiziksel olarak karıştırılmasıyla elde edilen yeni

Detaylı

Faz ( denge) diyagramları

Faz ( denge) diyagramları Faz ( denge) diyagramları İki elementin birbirleriyle karıştırılması sonucunda, toplam iç enerji mimimum olacak şekilde yeni atom düzenleri meydana gelir. Fazlar, İç enerjinin minimum olmasını sağlayacak

Detaylı