Ambalaj Sektörümüze Genel Bakış. Tehlikeli Maddelerin Ambalajlanması

Transkript

1 Ambalaj Sektörümüze Genel Bakış ve Tehlikeli Maddelerin Ambalajlanması Aslıhan Arıkan Araştırma ve Bilimsel Konular Yöneticisi Ambalaj Sanayicileri Derneği 1

2 Dünya ambalaj endüstrisi 2007 yılında 530 Milyar doları geçti. 2

3 490 Milyar $ Ambalaj kapları 3

4 40 milyar Doları ambalaj makineleri 4

5 Ambalajlar %70 oranında gıda ve içecek, sağlık bakım, kozmetik temizlik maddeleri diğer tüketim malları Sektörlerinde kullanılmaktadır. Diğer % 30, endüstriyel alandaki ihtiyaçları karģılamaktadır. 5

6 Türkiye Ambalaj Sektörü Büyüklüğü ÜRETĠM DALI KÂĞIT AMBALAJ KARTON AMBALAJ* OLUKLU MUKAVVA PLASTĠK AMBALAJ** METAL AMBALAJ*** CAM AMBALAJ AHġAP AMBALAJ TOPLAM Piyasa hacmi 4,10 4,70 5,40 6,10 6,17 (Milyar $) cirosal geliģme % si 14,6% 14,9% 13,0% 1,1% miktarda geliģme %si 12,4% 12,3% 8,8% 1,0% 6

7 Ambalaj Sektörü Büyüklüğü Bu yaklaģım doğrultusunda bir yıl içinde YaklaĢık 3,4 milyon ton tüketim malı ambalajı; 1,4 milyon ton da endüstriyel mal ambalajı taģınmaktadır. 7

8 Ambalaj Sektörü Büyüklüğü TÜRKĠYE AMBALAJ ALANINDA ĠHRACATÇI BĠR ÜLKEDĠR Ambalaj ithalatı yaklaģık 400 milyon $ Ambalaj ihracatı yaklaģık 2 milyar $ Ġhracatlar giderek artan oranda AB ülkelerine olmaktadır. Verilen rakamlar sadece ambalaj veya ambalaj malzemelerini kapsamaktadır. 8

9 Ambalaj Sektörü Büyüklüğü Bu göstergelerden çıkarılabilecek yalın sonuç : Türkiye imalat sanayi geniģlemekte ve ambalaj sanayi imalat sanayindeki bu geniģlemeye cevap verebilmektedir. 9

10 İhracat Ülkemizde mevcut ve son yıllarda geliģme eğilimi gösteren sanayi dallarında üretilen çeģitli tarım ve gıda ürünleri ile diğer gıda dıģı ürünlerin amaca yönelik pazarlanmasında, özellikle ihraç mallarında ambalaj giderek çok önemli bir yer tutmaktadır. 10

11 İhracat Bu önem özellikle de giderek artan baģta kimya daha sonra da diğer sanayilerimizin ürünlerinin yurt içine ve yurtdıģına satıģında daha da öne çıkmaktadır. 11

12 Dağıtım Ekonomik geliģme için daha fazla üretim, üretilen malların daha geniģ bir alana dağıtımı vazgeçilemez koģullardır. 12

13 AB Diğer yandan, koģullarına adapte olunmaya çalıģılan AB mevzuatında iki temel unsurun vurgulanması, bu mevzuatın çıkıģ noktalarının anlaģılması açısından gereklidir: AB mevzuatı yapılırken iki unsura öncelik verilmektedir. Bunlar: Tüketicilerin korunması ve Mal ve diğer unsurların serbest dolaşımıdır. 13

14 Tehlikeli Maddeler Ġnsanlara, diğer canlı organizmalara, mülke ya da çevreye zarar verebilecek katı, sıvı veya gaz biçimindeki bir madde tehlikeli maddedir. 14

15 Tehlikeli Maddeler Tehlikeli maddeler Radyoaktif, TutuĢucu, Patlayıcı, Zehirli, AĢındırıcı, Bio zararlı, Patojen, Alerjik, Oksitlendirici, Boğucu, ya da baģka bir nitelikte zarar verici olabilirler. 15

16 Tehlikeli Maddeler Tehlikeli maddelerin taģınması, depolanması, kullanımı ve bertarafı sırasında kapsadıkları riskleri hafifletmek için bazı uygulamalar gerekebilir. Bu uygulamalar bahsedilen iki temel kurala öncelik verilen toplumlarda ulusal ve uluslararası yasalarla düzenlenmektedir. Bu konularda özel olarak kendi sahalarında derinlemesine uzmanlaģmıģ kiģi ve kuruluģlar görev yapmaktadırlar. 16

17 Tehlikeli Maddeler Bu itibarla konunun kara/deniz/hava/demiryolu ulaģımı dıģında çeģitli boyutları bulunmaktadır. Bizatihi maddenin kendisi ve öz nitelikleri ile çevreye etkisine bağlı olarak içinde taģındığı/depolandığı/elleçlendiği (handling) ve nihayet bertaraf edilmeleri sırasında onları saran kaplar çok büyük önem taģımaktadır. 17

18 Tehlikeli Maddeler Endüstriyel ambalajlar arasında sayılan bu kaplar içine konan maddenin, taģınması, depolanması, elleçlenmesi ve bertarafı sırasında çevresine zarar vermeyecek Ģekilde tasarlanmalı ve üretilmelidirler. 18

19 Tehlikeli Maddeler Tehlikeli maddeler yalnız yakıtlardan oluģmayıp önemli ölçüde de endüstride kullanılan kimyasalları da içermektedir. 19

20 Tehlikeli Maddeler Türkiye de endüstriyel geliģme doğrultusunda giderek daha fazla miktar ve çeģitlilikte kimyasal madde, bunlar arasında da daha özenli elleçlenmesi gereken sınıftaki tehlikeli maddeler de üretilmekte, ya da yeni imalat tesislerinin açılması ile muhtemel ihtiyaca göre dıģarıdan ithal edilmektedir. 20

21 Tehlikeli Maddelerin Ambalajları Tehlikeli maddelerin taģınması konusu uzmanlık gerektirir. Her sınıftaki maddenin taģınması için Kullanılacak taģıma yoluna (araç, güzergah koģulları) TaĢınacak maddenin özniteliklerine Bunların göreceği iģlemlere Göre gerekli endüstriyel ambalajlar farklı tipte olabilmektedir. 21

22 Tehlikeli Maddelerin Ambalajları Maddelerin gösterdiği davranıģlar, çevreleri ile olan iliģkileri ve olağan dıģı bir durumda gösterecekleri durumlar, yıllar boyunca edinilen deneyimler ve deneylerle belirlenmiģ ve bunlara karģı alınacak önlemler ile yapılacak üretimlerin test edilme esasları belirlenerek Recommendations on the Transport of dangerous goods Model Regulations isimli bir yayında toplanmıģtır. 22

23 Tehlikeli Maddelerin Ambalajları 2007 yılında 15. kez revize edilmiģ nüshası yayınlanan bu yayın çok uzman kiģilerden oluģan BirleĢmiĢ Milletler Teknik Komitesi tarafından düzenlenmektedir. Kısa adı Orange Book ya da Birleşmiş Milletler Tavsiyeleri olarak da kullanılmaktadır. Ambalaj malzemeleri 4. Bölüm Ambalaj malzemelerine yönelik testler 6. Bölüm 23

24 Tehlikeli Maddelerin Ambalajları Orange Book 4. Bölüm Ambalaj malzemeleri IBC ler (orta boy dökme konteynırlar) Seyyar tanklar ve çok elemanlı gaz kapları (MEGC) Sabit tankların (tanker), metalik malzemeden mamul demonteli tank kaplarının ve tank değiģtirme gövdelerinin ve akülü taģıtlarla çok elemanlı gaz kaplarının kullanılması. 24

25 Tehlikeli Maddelerin Ambalajlarına Yönelik Testler Orange Book 6. Bölüm (6.1.5.) 1. DüĢürme testi 2. Sızdırmazlık testi 3. Ġç basınç (hidrolik) testi 4. Ġstifleme testi 5. Delikli ahģap variller için fıçı testi 6. Bazı ambalajlar için ilave geçirgenlik testi 25

26 Tehlikeli Maddelerin Ambalajları Konu ile ilgili uzmanlar dünya düzeyinde de oldukça sınırlı sayıdadır. Bu sahada yeni ürün ve yöntemlerin geliģtirilmesi devam etmektedir. International Confederation of Plastics Packaging Manufacturers 26

27 Tehlikeli Maddelerin Ambalajları 100 Milyar Dolar ihracatı ve bunun içinde sınai ürün payının giderek artması nedeni ile tehlikeli maddelerin taģınması Türkiye için de önemli boyutlara eriģmektedir. 27

28 Tehlikeli Maddelerin Ambalajları Tehlikeli maddelerin taģınması, depolanması, kullanılması ve bertarafı sırasında gereksinilen Endüstriyel Ambalajlar Türkiye de üretilebilmektedir. 28

29 Tehlikeli Maddelerin Ambalajlarına Yönelik Testler ġu kadar ki bunların homologe edilmeleri (tip model uygunluk onayı) ve daha sonraki periyodik ve periyodik olmayan denetimleri halen merkezi yurtdışında olan, sahasında yetkinliği onaylanmış (akredite) kuruluşlara gönderilerek veya bu kuruluģların uzmanları ülkemize getirtilerek yapılabilmektedir. Bu ise önemli döviz ve maliyet kayıpları yanında zaman kayıplarına da yol açmaktadır. 29

30 Tehlikeli Maddelerin Ambalajlarına Yönelik Testler Sunumun baģında verdiğim ölçü ve büyüklükler ile Türkiye mizin hedefleri göz önüne alındığında Denetimler ve homologasyon için; 1. Teknik personel (Kamu otoriteleri yanında taşımayı yapan ile bunlara uygun endüstriyel ambalajları üreten üretici sektörlerde aynı anda gereklidir) 2. Denetimlere uygun yeterli nitelik ve sayıda donanım ihtiyacı vardır. 30

31 Öneriler Türkiye de üretilen endüstriyel ambalajların homologe edilmesi için bir laboratuar kurulmalıdır. Laboratuarın danışma kurulunda endüstriyel ambalaj üreticileri ile lojistik firmalarından temsilciler yer almalıdır. Yüksek maliyetli bazı test donanımları sınırlı sayıda kullanılacağından, başlangıç dönemi yatırımlarını minimize edebilmek için, sanayide yapılmış yatırımlardan yararlanılabilir. Bu amaçla bir anket yaptırılarak durum tespiti yapılmalıdır. 31

32 Öneriler Deney ve test laboratuarına Üniversite düzeyinde araştırma merkezleri destek vermelidir (Muhtemelen kimya, fizik ve makine mühendisliği disiplinlerini bir arada bulunduran üniversiteler). 32

33 Öneriler ADR nin Türkçeye çevrilmesi (2003 yılındaki versiyonu), UND nin değerli çalıģmaları sayesinde gerçekleģtirilmiģti. Orange Book un da TürkçeleĢtirilmesi gerekmektedir. 33

34 Öneriler Çok karmaģık olmamakla beraber ilgili deney ve çalıģmalara yetkin (ehil) laboratuar personeli istihdam edilmelidir. Gerektiğinde yerli personel yeterli deneyim kazanana kadar yabancı uzmanlar istihdam edilmelidir. 34

35 Yasal Düzenlemeler Düzenlenecek yönetmelikler, yönergeler mutlaka özel sektörün de içinde bulunduğu bir danışma konseyi tarafından düzenlenmelidir. Yapılacak yatırımların boyutu deneme yanılma ile düzenleme yapılmasını kaldırmayacak önem ve büyüklüktedir. Özel sektör görüģü dikkate alınmadan yapılacak yasal düzenlemeler kendi kendimize tarife dıģı engel koymamız etkisi yapacaktır. 35

36 Yasal Düzenlemeler Kamu sektörünün güçlendirilmesi için verilen Twinning projeleri adı altında alınan AB fonları, kamu görevlilerinin bilgi ve yetkinlik seviyelerinin arttırılması yanında, konu ile meşgul olan ve olacak olan özel sektör işletmelerinin de aynı sahada geliştirilmesini kapsamalıdır. Denetim ve uygulamacı arasında dengesiz bilgi olması, karşılıklı anlayış ve ülke sanayinin gelişmesine katkıda bulunmak yerine, yurtdışı laboratuarlar ile yurtdışındaki endüstriyel ambalaj ve nitelikli taşıt üreticilerine yarar sağlayacaktır, diye düşünmekteyiz. 36

37 Ambalaj Sanayicileri Derneği Halen 185 sanayi kuruluģunun üye olduğu ve 1992 yılından bu yana Türkiye de Ambalaj Endüstrisinin geliģmesi yönünde faaliyet gösteren Ambalaj Sanayicileri Derneğimiz Ambalaj Dernekleri Federasyonu Kurucu üyesi WPO Dünya Ambalaj Örgütü IAPRI Ambalaj AraĢtırma Enstitüleri Uluslararası Derneği ICPP Tehlikeli Maddelerin TaĢınmasında Kullanılan Plastik Ambalaj Üreticileri Uluslararası Derneği üyesidir. 37

38 13-19 Eylül 2010 Ambalaj Haftası 2 yılda bir İzmir de düzenlenen Ambalaj Kongresi ni, 2010 İstanbul Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında Ambalaj Fuarımıza paralel olarak KMO-Kimya Mühendisleri Odası Ege Bölge Şubesi ile birlikte İstanbul da gerçekleştireceğiz. Kongremiz IAPRI ve WPO tarafından desteklenmektedir. 38

39 13-19 Eylül 2010 Ambalaj Haftası 16. İstanbul Ambalaj Endüstrisi Fuarı 6. Uluslararası Ambalaj Kongresi WPO Dünya Ambalaj Örgütü direktörler ve Çalışma komiteleri toplantıları Ambalaj Tasarımı Öğrenci Yarışması Ödül Töreni ve Sergisi 1. Ambalaj Ay Yıldızları Yarışması Ödül Töreni ve Sergisi 39

40 15. Ambalaj Fuarımızı geride bıraktık. Fuarcılık konusunda Türkiye nin etkin ismi TÜYAP A.ġ. ile ASD nin sağlıklı bir iģ birliğinin sonucu, içinden geçmekte olduğumuz büyük ekonomik krize rağmen, tüm salonları dolduran Eylül ülkeden Ambalaj 1081 firma Haftası ve firma temsilcisi katılımcısı ve i aşan ziyaretçisi ile tam bir baģarı hikayesi oldu. İnanmak için görmeniz gerek: Eylül 2010 tarihlerini İstanbul Ambalaj Endüstrisi Fuarına ayırmanızı öneririz. 40

41 Dinlediğiniz ve gösterdiğiniz sabır için Teşekkür ederim. Aslıhan Arıkan Ambalaj Sanayicileri Derneği 41