UZAKTAN ALGILAMA TEKNOLOJİLERİ ile ARAZİ ÖRTÜSÜ ve ARAZİ KULLANIMININ BELİRLENMESİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "UZAKTAN ALGILAMA TEKNOLOJİLERİ ile ARAZİ ÖRTÜSÜ ve ARAZİ KULLANIMININ BELİRLENMESİ"

Transkript

1 Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Su Kaynakları Ulusal Bilgi Merkezi UZAKTAN ALGILAMA TEKNOLOJİLERİ ile ARAZİ ÖRTÜSÜ ve ARAZİ KULLANIMININ BELİRLENMESİ Demir DEVECİGİL Alpaslan SAVACI Doç. Dr. D.Murat ÖZDEN

2 Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Su Kaynakları Ulusal Bilgi Merkezi UZAKTAN ALGILAMA TEKNOLOJİLERİ ile ARAZİ ÖRTÜSÜ ve ARAZİ KULLANIMININ BELİRLENMESİ UBM NİN UZAKTAN ALGILAMA ALANINDAKİ ÇALIŞMALARININ AMACI: Ulusal düzeyde yapılacak bir çalışmaya temel oluşturacak bir pilot çalışma yapmak Bu çalışmayı Türkiye geneline yaymak üzere bir metodoloji geliştirmek Pilot Çalışma Alanı: Alanı ANKARA (Ürün Deseninin Karmaşık Olduğu 48 Adet 1:25,000 Ölçekli Pafta) Pafta

3 TÜRKİYE de Arazi Kullanım ve Arazi Tespiti Konusunda Yapılmış Çalışmalar: 1/25,000 ve 1/100,000 ölçekli Toprak Haritaları 1/25,000 ve 1/100,000 ölçekli Orman Amenajman Haritaları Lokal ve kısıtlı büyüklükteki çalışmalar CORINE (Coordination of Information on the Environment) 1/100,000 ölçekli bir çalışmadır TM, Spot Uydu görüntüleri ile çalışılmıştır Görsel yorumlama teknikleri kullanılmıştır

4 UZAKTAN ALGILAMA NEDİR? UZAKTAN ALGILAMA bir objeye veya alana ait bilgileri, bu obje veya alan ile doğrudan temasta bulunmayan bir araç tarafından elde etme bilimidir.

5 UZAKTAN ALGILAMANIN ÖNEMİ Doğal kaynakların akılcı yönetimi, planlandırılması, çevre kirliliğinden korunması ve arındırılması, kalkınmaya yönelik çabaların ekonomik, zamanında ve çevreye en az zarar verici nitelikte gerçekleştirilebilmesi için, karar verici organların sayısal coğrafi bilgi gereksinimi her geçen gün artmaktadır. Doğal kaynak envanterlerinin güncel tutulması, bugün için ülkemizin en önemli sorunlarından biridir. Gereksinim duyulan bu sayısal bilgilerin verilecek kararlardaki etkinliği, güncellikleri ile doğru orantılıdır. Bugün için uzaktan algılama teknik ve yöntemleri, gereksinim duyulan güncel coğrafi bilgiye kısa sürede ulaşma olanağını kullanıcılarına sunmaktadır. Uzaktan Algılama verilerinin başında Uydu Görüntüleri gelmektedir. Uydu görüntülerinin en önemli avantajları; geniş yeryüzü alanlarına ait büyük çapta konumsal veri içermesi arazi çalışması ile ulaşılamayacak alanlar hakkında bilgi alınabilmesi çalışmada istenen detaya göre görüntü seçilebilmesi geleneksel yöntemlere göre daha hızlı ve ucuz olması daha az emek ve iş gücü sarfedilmesi periyodik olmasıdır.

6 PROJENİN AMACI Uzaktan Algılama (UA) ve Coğrafi Bilgi Sistemlerini (CBS) kullanarak, doğal kaynakların korunması ve kullanımı ile ilgili politikaların geliştirilmesinde, yardımcı veri olarak kullanılacak Arazi Örtüsü ve Arazi Kullanımının belirlenmesi Farklı alanlarla ilgili çalışmalarda kullanılacak Arazi Örtüsü ve Arazi Kullanım altlıklarının oluşturulması ve bunların diğer verilerle (iklim, toprak, topoğrafya v.b.) birlikte değerlendirilerek yeni verilerin üretilmesi (Erozyon Risk Haritası v.b.) Topraksu Genel Müdürlüğü tarafından yılları arasında yapılan ve daha sonra KHGM tarafından de yenilenen Arazi Kullanımı verilerinin güncelleştirilmesi ve tarım alanlarının belirlenmesi Avrupa Birliği nin CORINE (Coordination of Information on the Environment) Arazi Örtüsü ve Arazi Kullanımı projesine entegre olabilecek haritalar oluşturmak ve veri tabanı hazırlamak

7 Yardımcı Veriler - Uydu Görüntüleri - Landsat 7 - IRS-1C/D Pan - IKONOS Topoğrafik Haritalar Toprak Haritaları Orman Amenajman Haritaları Hava fotoğrafları Konu ile ilgili diğer çalışmalar (CORINE, USGS) Görüntülerin Geometrik Düzeltmesi Akış Diyagramı - IRS-1C/D Pan (1:25,000 ölçekli topoğrafik haritalar) - Landsat 7 (Düzeltilen IRS Pan görüntüsü ile) Yardımcı Verilerin Geometrik Düzeltmesi - 1:25,000 ölçekli topoğrafik haritalar - Toprak haritaları - Orman Amenajman Haritaları - IKONOS (GPS ile arazide ölçülen kontrol noktaları ) Görüntülerin zenginleştirilmesi - Kontrast ayarlaması - Filtreler - Düşük frekans - Yüksek frekans - Aritmetik işlemler (Vejetasyon indeksi) - IRS-1C/D Pan ve Landsat 7 nin birleştirilmesi - Bant kombinasyonları Görüntünün Analizleri - Otomatik Sınıflama - Görsel Yorumlama - Uydu görüntülerinin renk, ton, doku, desen, şekil bilgilerine dayanarak yorumlanması - Yardımcı verilerin arazi tipini belirlemede kullanımı - Sonuçların doğrulanması (hava fotoğrafları, arazi çalışmaları) Arazi Kullanım/Örtüsü Haritasının oluşturulması Arazi Kullanım/Örtüsü Haritasın doğruluk analizi Verilerin CBS Ortamında Kullanılması - Çeşitli sorgulamaların yapılması İstatistiki sonuçlar elde edilebilmesi

8 PROJEDE KULLANILAN VERİLER UYDU GÖRÜNTÜLERİ: 1 Adet 30m x 30m çözünürlüklü Tam Çerçeve Landsat 7 (Mayıs, 2000) 1 Adet 30m x 30m çözünürlüklü Tam Çerçeve Landsat 7 (Ekim, 1999) 5 Adet 5m x 5m çözünürlüklü Tam Çerçeve IRS-1C/D Pan (Ağustos, 2000) 1 Adet 1m x 1m çözünürlüklü PanSharpened Ikonos Görüntüsü (Ağustos, 2000)

9 PROJEDE KULLANILAN VERİLER YARDIMCI VERİLER: 1/25,000 ölçekli Topoğrafik Haritalar 1/25,000 ve 1/100,000 ölçekli Toprak Haritaları 1/25,000 ve 1/100,000 ölçekli Orman Amenajman Haritaları Hava Fotoğrafları

10 ÇALIŞMA ÖLÇEĞİNİN TESPİTİ Çalışma ölçeği 1/25,000 olarak belirlenmiştir En Küçük Haritalama Alanı=1.60 hektar

11 SEVİYE 1 1. Kentsel ve Kırsal Yapılaşma Alanları ARAZİ SINIFLARININ TESPİTİ SEVİYE Yerleşim Alanları 1.2 Konut Dışı Kentsel Yapılaşma Alanları 1.3 Kentsel Yeşil Alanlar, Parklar, Spor Alanları 1.4 Ulaşım ve Taşımacılık 2. Tarım Alanları 1.5 Açık Alanlar 1.6 Diğer 2.1 Daimi / Sabit Ürünler (Permanent Crop) 2.2 Kuru Tarım 2.3 Sulu Tarım 3. Ormanlar ve Doğal Alanlar 4. Su Alanları (Water Land) 5. Sulak Alanlar 2.4 Diğer / Karışık Tarım Alanları (Other / Hetoregenious) 3.1 Orman Alanları 3.2 Mera Alanları 3.3 Seyrek Bitkili ya da Çıplak Alanlar 4.1 Göller 4.2 Akarsu ve Kanallar 4.3 Rezervuarlar 7.1 Bataklık 7.2 Sazlık 7.3 Irmak Yatağı SEVİYE Yoğun Yerleşim Alanları Az Yoğun Yerleşim Alanları Kentsel Yeşil Alanlar Spor Alanları Karayolları ve İlgili Kullanım Alanları Demiryolları ve İlgili Kullanım Alanları Hava Alanları Limanlar Üzüm Bağı Antep Fıstığı Çay Zeytin Fındık Kestane Muz Turunçgiller Çam Fıstığı İncir Dut Sera Tahıl Çayır (ekilen) Sebze Pirinç Doğal Otlak Alanları Çalı ve Fundalık Karışık (Çalı, Fundalık, Seyrek Ağaç) Seyrek Bitkili Alanlar Çıplak Alanlar

12 IRS-1C/D Pan Uydu Görüntüsünün Geometrik Düzeltmesi

13 Landsat-7 Uydu Görüntüsünün Geometrik Düzeltmesi

14 IKONOS Uydu Görüntüsünün Geometrik Düzeltmesi

15 IRS-1C/D Pan Uydu Görüntüleri (5 Parça) Birleştirildi (Mozaik)

16 Görüntülerin Zenginleştirilmesi (Kontrast Ayarı)

17 Görüntülerin Zenginleştirilmesi (Landsat 7 Bant Kombinasyonları)

18 Görüntülerin Yorumlanmasında Topoğrafik Haritalardan Faydalanılması

19 Uydu Görüntülerinin Sayısallaştırılmasında Orman Amenajman Haritalarından Faydalanılması

20 HARİTA REVİZYONU ve GÜNCELLEME

21 GÖRÜNTÜ ANALİZİ ve YORUMLAMA

22 SORGULAMA

23 Proje Süresi: tarihinde başlanmış olup tarihinde bitirilmesi planlanmıştır. Projenin Son Durumu: Projenin son kısmını oluşturan yorumlama ve sınıflandırma aşamasında bulunmaktayız. Projenin büyük bir bölümü bitirilmiş olup kalan kısmın tamamlanması için çalışmalarımız devam etmektedir.

24 Projenin Hedeflenenen Sonuçları: ULUSAL DÜZEYDE YAPILACAK BİR ÇALIŞMAYA TEMEL OLUŞTURACAK PİLOT BİR ÇALIŞMA GERÇEKLEŞTİRMEK BU ÇALIŞMAYI TÜRKİYE GENELİNE YAYMAK ÜZERE BİR METODOLOJİ GELİŞTİRMEK ÇALIŞMAYI HEDEFLENDİĞİ ŞEKİLDE TÜRKİYE GENELİNE YAYARAK ÜLKEMİZİN STANDART ARAZİ KULLANIM VE ARAZİ ÖRTÜSÜ BİLGİSİ (İSTATİSTİK BİLGİLER, HARİTALAR, ALTLIKLAR ) KONUSUNDAKİ ÖNEMLİ AÇIĞINI KAPATMAK ÇALIŞMAYI AVRUPA TOPLULUĞUNA ÜYE ÜLKELERİN GERÇEKLEŞTİRDİĞİ ÖNEMLİ BİR PROJE OLAN CORİNE METODOLOJİSİNE UYUMLU HALE GETİREREK, AVRUPA TOPLULUĞUNA ENTEGRE OLMAK